علوم هفتم فصل 1 PDF

‫فصل‪1‬‬ ‫تجربه و تفکر‬ ‫تصاویر زیر تنها گوشه‌ای از موفقیت‌ها و نوآوری‌های متخصصان ایرانی است‪.‬‬ ‫آیا تاکنون از خود پرسیده‌اید این پیشرفت‌ها چگونه به دست آمده‌اند؟‬ ‫پهپاد (...

‫فصل‪1‬‬ ‫تجربه و تفکر‬ ‫تصاویر زیر تنها گوشه‌ای از موفقیت‌ها و نوآوری‌های متخصصان ایرانی است‪.‬‬ ‫آیا تاکنون از خود پرسیده‌اید این پیشرفت‌ها چگونه به دست آمده‌اند؟‬ ‫پهپاد ( پرندۀ هدایت پذیر از راه دور) ساخت ایران‬ ‫سد کرخه‪ ،‬بزرگ ترین سد خاکی ‪ -‬رسی خاورمیانه‬ ‫بنیانا اولین گوسالۀ شبیه سازی شده در خاورمیانه‬ ‫شش داروی جدید زیست ف ّناوری ایرانی‬ ‫متخصصان علوم تجربی با بهره گیری از تفکر‪ ،‬تجربه و به کار بستن مهارت های گوناگون در برخورد با مسائل زندگی‪ ،‬علوم را‬ ‫توسعه بخشیده اند‪.‬شما نیز می توانید با یادگیری دانش و پرورش مهارت های خود‪ ،‬به حل مسائلی بپردازید که در زندگی با آنها روبه رو‬ ‫می شوید‪.‬‬ ‫‪2‬‬  ‫علم چیست؟‬ ‫درباره این پرسش که علم چیست؟ پاسخ‌های زیر را داده‌اند‪:‬‬ ‫ٔ‬ ‫دانش‌آموزان کالسی‬ ‫‪1‬ــ علم به کارگیری حواس پنجگانه برای آشنایی با چیزهای اطراف ماست‪.‬‬ ‫‌همه مسائل زندگی ماست‪.‬‬‫‪2‬ــ علم روشی برای حل ٔ‬ ‫‪3‬ــ علم کارهایی است که در آزمایشگاه انجام می ‌شود‪.‬‬ ‫درباره نعمت‌های خداوند است‪.‬‬ ‫ٔ‬ ‫‪4‬ــ علم فرصتی برای یادآوری و تفکر‬ ‫درباره درستی این پاسخ‌ها در گروه خود گفت‌وگو کنید‪.‬چه پاسخ‌های دیگری را پیشنهاد می ‌کنید؟‬ ‫ٔ‬ ‫دوره ابتدایی آشنا شدید‪.‬در این دوره در فصل‌های مختلف‪ ،‬این مهارت‌ها را به  کار‬ ‫ٔ‬ ‫در‬ ‫علوم‬ ‫یادگیری‬ ‫‌های‬ ‫ت‬ ‫مهار‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫شما با‬ ‫خواهیم بست‪.‬نمونه‌های زیر به شما کمک می ‌کند تا دوباره آنها را به خاطر آورید‪.‬‬ ‫در هر تصویر دانش‌آموزان کدام مهارت یادگیری در علوم را به کار گرفته اند؟‬ ‫علم و کنجکاوی‬ ‫متن زیر را در گروه خود بخوانید‪:‬‬ ‫معلم‪ :‬دانش‌آموزان عزیز‪ ،‬امروز درس علوم در آزمایشگاه برگزار می ‌شود؛ بنابراین به آزمایشگاه می ‌رویم‪.‬‬ ‫هنگام ورود به آزمایشگاه‪ ،‬مواد کادر زیر‪ ،‬توجه یکی از دانش‌آموزان را به خود جلب می ‌کند‪.‬‬ ‫او در ذهن خود با این سؤال روبه​رو می ‌شود‪:‬‬ ‫نفت‪ ،‬گوگرد‪ ،‬جوهر نمک‪،‬‬ ‫آیا این مواد در آب حل می ‌شوند؟‬ ‫براده آهن‪ ،‬اتانول‪ ،‬نمک‬ ‫او پس از مشورت با اعضای گروه تصمیم می ‌گیرد پرسش خود را مطرح کند‪.‬‬ ‫دانش‌آموز‪ :‬آیا ٔ‬ ‫همه این مواد در آب حل می ‌شوند؟‬ ‫معلم‪ :‬پیش‌بینی گروه شما چیست؟‬ ‫طراحی و انجام آزمایش و بررسی نتایج آن است‪.‬‬ ‫مطالعه درستی یا نادرستی پیش بینی‪ّ ،‬‬ ‫ٔ‬ ‫بهترین راه‬ ‫‪3‬‬  ‫سؤال کردن و تالش برای یافتن جواب مهم ترین نکته در علم است‪.‬‬ ‫ف ّعالیت‬ ‫استوانه مدرج ‪ ٥٠‬میلی لیتر آب داخل‬ ‫ٔ‬ ‫‪١‬ــ شش بشر ‪ ١٠٠‬میلی لیتری بردارید‪.‬آنها را شماره گذاری کنید و با استفاده از‬ ‫آنها بریزید‪.‬‬ ‫مواد مایع چند قاشق بردارید و به آب داخل بشرها بیفزایید‪.‬‬ ‫اندازه یک قاشق کوچک و از ّ‬ ‫ٔ‬ ‫مواد جامد به‬ ‫‪٢‬ــ از ّ‬ ‫شماره بشر‬ ‫ٔ‬ ‫‪١‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪٣‬‬ ‫‪٤‬‬ ‫‪٥‬‬ ‫‪٦‬‬ ‫اتانول جوهرنمک گوگرد براده آهن نمک ماده افزوده شده‬ ‫نفت‬ ‫‪٣‬ــ با همزن محتویات هر بشر را هم بزنید و مشاهدات خود را یادداشت کنید‪.‬‬ ‫‪٤‬ــ اطالعات به دست آمده از آزمایش را در جدول زیر ثبت کنید‪.‬‬ ‫موادی که در آب حل نشدند‬ ‫موادی که در آب حل شدند‬ ‫‪ ٥‬ــ اطالعات بهدست آمده از انجام آزمایش را با پیشبینی خود مقایسه کنید‪.‬چند مورد از پیشبینیهای شما درست بود؟‬ ‫آیا می دانید‬ ‫جابربن حیان دانشمند مسلمان‪،‬‬ ‫گفت و گو کنید‬ ‫در سال های ‪194‬ــ‪ 100‬هجری‬ ‫درباره حل یک مسئله به روش علمی  گفت‌ وگو کنید و مراحل را بنویسید‪.‬‬ ‫شمسی می زیسته است‪.‬او همواره‬ ‫ٔ‬ ‫بر اجرای هدفمند و نظامدار‬ ‫ّفعالیت های تجربی تأکید داشت‪.‬‬ ‫‪4‬‬  ‫علم و ف ّناوری‬ ‫آیا می دانید‬ ‫ف ّناوری تبدیل علم به عمل‪ ،‬است‪.‬ساخت خودرو‪ ،‬رایانه‪ ،‬تلفن‪ ،‬نیروگاه هسته‌ای‪ ،‬دارو‬ ‫برای تولید سوخت هسته ای‪،‬‬ ‫تعدادی از دانشمندان ما به شهادت‬ ‫و‪...‬نمونه‌هایی از تبدیل دانش علمی  به عمل هستند‪.‬دانشمندان تالش می ‌کنند با تبدیل علم به‬ ‫رسیده اند‪.‬‬ ‫فراورده مناسب به نیازهای زندگی پاسخ دهند‪.‬برای نمونه با اختراع تلفن انسان‌ها توانستند‬ ‫ٔ‬ ‫یک‬ ‫به‌راحتی از فواصل دور با هم ارتباط برقرار کنند‪.‬ساخت خودرو و سپس هواپیما باعث شد تا‬ ‫جابه‌جایی مسافران با سرعت بیشتر و در مدت زمان کوتاه‌تری انجام شود‪.‬‬ ‫ف ّعالیت‬ ‫درباره فواید و زیان‌های آنها‬ ‫ٔ‬ ‫در گروه خود چند مورد از تبدیل علم به ف ّناوری را که در سال‌های اخیر اتّفاق افتادهاند را بنویسید و‬ ‫گفت  ‌وگوکنید‪.‬‬ ‫هرچند تبدیل علم به فناوری باعث پیشرفت کشور‌ها شده است؛ اما اغلب ف ّناوری‌ها در کنار فواید‪ ،‬معایبی هم دارند؛ مثال ً با اختراع‬ ‫خودرو جابه‌جایی مسافران راحت‌تر و سریع‌تر شده است؛ اما استفاده از سوخت فسیلی برای به حرکت درآوردن آن‪ ،‬آلودگی هوا به‌ویژه‬ ‫در شهر‌های پرجمعیت را افزایش داده است‪.‬‬ ‫اطالعات جمع آوری کنید‬ ‫درباره فواید و زیان‌های یک ف ّناوری در محیط زندگی خود‬ ‫ٔ‬ ‫در یک تحقیق گروهی‬ ‫گزارش تهیه کنید و راه‌هایی را برای کاهش زیان‌های آن پیشنهاد کنید‪.‬گزارش خود را‬ ‫روزنامه دیواری به کالس ارائه دهید‪.‬‬ ‫ٔ‬ ‫به‌صورت‬ ‫نیاز امروز‬ ‫شاخه فیزیک‪ ،‬شیمی ‪ ،‬زیست شناسی و زمین شناسی تقسیم‬ ‫ٔ‬ ‫گرچه علوم تجربی را به چهار‬ ‫همه‬ ‫نتیجه ّفعالیت مشترک ٔ‬ ‫کرده اند‪ ،‬اما پژوهش‌ها نشان می ‌دهد موفقیت و پیشرفت سریع علم ٔ‬ ‫دانشمندان و متخصصان با یکدیگر است‪.‬‬ ‫تولید سوخت هسته‌ای و استفاده از آن نمونه‌ای از تبدیل علم به ف ّناوری است که دانشمندان‬ ‫همه شاخه‌های علوم‌تجربی و سایر رشته‌ها در آن سهیم اند‪.‬‬ ‫ٔ‬ ‫‪5‬‬  ‫فصل‪2‬‬ ‫اندازه‌گیری در علوم و ابزارهای آن‬ ‫برای اینکه مشخص کنید‪ ،‬در مدت یک سال چقدر رشد کرده‌اید‪،‬‬ ‫قد و وزن خود را انداز ‌ه می ‌گیرید‪.‬برای به موقع رسیدن به مدرسه با‬ ‫اندازه‌گیری زمان سر وکار داریم‪.‬پزشک با اندازه‌گیری فشار خون‪،‬‬ ‫نتیجه آزمایش‌های انجام شده به‬ ‫ٔ‬ ‫دمای بدن‪ ،‬ضربان قلب و استفاده از‬ ‫نجار با اندازه‌گیری طول‪ ،‬عرض‪ ،‬ارتفاع‬ ‫سالمتی یا بیماری ما پی می ‌برد‪ّ.‬‬ ‫و زاویه‌ها و با استفاده از مقدارهای به‌دست آمده به طراحی و سپس‬ ‫ساخت لوازم چوبی می ‌پردازد‪.‬‬ ‫نمونه دیگر نشان می ‌دهد که زندگی ما به اندازه‌گیری‬ ‫این نمونه‌ و ده‌ها ٔ‬ ‫و ابزارهای آن وابسته است‪.‬شما در این فصل با برخی اندازه گیری‌ها و‬ ‫ابزارهای آنها آشنا می ‌شوید‪.‬‬ ‫اندازه​گیری‬ ‫آیا می دانید‬ ‫مرحله مهم برای جمع‌آوری اطالعات است‪.‬اندازه‌‌گیری به ما کمک‬ ‫ٔ‬ ‫اندازه‌گیری یک‬ ‫استاندارد و اندازه گیری‬ ‫می ‌کند تا اشیا را از لحاظ اندازه‌‪ ،‬مقدار‪ ،‬بزرگی و کوچکی‪ ،‬بلندی و کوتاهی و‪...‬با هم‬ ‫کلمه‬ ‫ممکن است تاکنون بارها ٔ‬ ‫اندازه هر چیز را با یک عدد و یکای آن گزارش می ‌کنیم‪.‬به یکای اندازه‌گیری‪،‬‬ ‫ٔ‬ ‫مقایسه کنیم‪.‬‬ ‫استاندارد را شنیده باشید‪.‬‬ ‫واحد نیز می ‌گویند‪.‬مثال ً طول حیاط مدرسه ‪ 40‬قدم پارساست‪.‬پارسا این طول را با قدم‌های‬ ‫آیا به معنا و اهمیت آن فکر کرده اید؟‬ ‫آیا عالمت آن را می شناسید؟‬ ‫خود اندازه‌گیری کرده است‪.‬بنابراین «قدم» یکای (واحد) اندازه‌گیری اوست‪.‬اگر این‬ ‫استاندارد   در واقع میزان‪،‬‬ ‫اندازه‌گیری توسط رضا انجام شود‪ ،‬ممکن است «‪ 42‬قدم» رضا به‌دست آید و… ‪.‬‬ ‫معیار و شاخصی برای سنجش‬ ‫دانشمندان برای آنکه عددهای حاصل از اندازه‌گیری‌های مختلف یک‌چیز با هم مقایسه‌پذیر‬ ‫و اندازه گیری است‪.‬اولین‬ ‫باشند‪ ،‬در نشست‌های بین‌المللی توافق کردند که برای هر کمیت یکای معینی را تعریف کنند‪.‬‬ ‫استانداردهای پایه گذاری شده‬ ‫در جهان مربوط به یکسان شدن‬ ‫مثال ً برای جرم یکای کیلوگرم‪ ،‬برای زمان‪ ،‬یکای ثانیه‪ ،‬برای طول یکای متر و… را تعریف‬ ‫واحدهای اندازه گیری طول‪ ،‬جرم و‬ ‫کردند‪.‬‬ ‫زمان است‪.‬‬ ‫‪6‬‬  ‫هر جسم از ماده‌ تشکیل شده است‬ ‫ماده جرم و حجم دارد‪.‬جرم یک جسم را با یکای کیلوگرم یا گرم اندازه‌ می ‌گیرند‪.‬جرم‬ ‫‌وسیله ترازو اندازه‌گیری‬ ‫دهنده آن جسم است‪.‬جرم اجسام را به ٔ‬ ‫ماده تشکیل ٔ‬‫هر جسم مقدار ٔ‬ ‫می ‌کنند (شکل ‪.)1‬‬ ‫شکل ‪1‬ــ با ترازو جرم جسم‬ ‫اندازه گیری می شود‪.‬‬ ‫ف ّعالیت‬ ‫شکل زیر جرم چند چیز مختلف در اطراف ما را نشان می ‌دهد‪.‬چرا جرم برخی با گرم و جرم بعضی با کیلوگرم ثبت شده است؟‬ ‫‪ 55‬کیلوگرم‬ ‫‪ 350‬گرم‬ ‫‪ 4‬گرم‬ ‫‪ 16‬گرم‬ ‫‪ 200‬گرم‬ ‫‪ 2‬کیلوگرم‬ ‫در سال قبل دیدیم وزن جسم برابر با نیروی گرانشی (جاذبه ای) است که از طرف زمین بر‬ ‫جسم وارد می ‌شود و جسم را به طرف زمین می ‌کشد‪.‬وزن جسم را توسط نیروسنج اندازه گیری‬ ‫می ‌کنند (شکل ‪.)2‬داخل نیروسنج یک فنر قرار دارد که می ‌تواند کشیده شود‪.‬مقدار کشیدگی‬ ‫فنر‬ ‫اندازه نیرویی بستگی دارد که به نیروسنج وارد می ‌شود‪.‬‬ ‫ٔ‬ ‫فنر داخل نیروسنج به‬ ‫وزن یک جسم را با یکای نیوتون نشان می دهد‪.‬یک نیوتون‪ ،‬نیروی کوچکی محسوب‬ ‫نیوتون ‪ = 5/3‬وزن بسته‬ ‫می ‌شود؛ مثال ً وزن یک سیب کوچک ‪ 100‬گرمی  تقریباً ‪ 1‬نیوتون است‪.‬‬ ‫بسته‬ ‫شکل ‪2‬ــ با نیروسنج وزن یک جسم را‬ ‫اندازه گیری می کنیم‪.‬‬ ‫‪7‬‬  ‫ف ّعالیت‬ ‫با استفاده از ترازو و نیروسنج‪ ،‬جرم و وزن هریک از مواد زیر را اندازه​گیری کنید‪.‬قبل از اندازه​گیری جرم تخمینی خودتان‬ ‫را بنویسید‪.‬‬ ‫وزن اندازه‌گیری شده‬ ‫جرم اندازه‌گیری شده‬ ‫جرم تخمینی‬ ‫نام ماده‬ ‫ردیف‬ ‫(نیوتون)‬ ‫(کیلوگرم)‬ ‫(کیلوگرم)‬ ‫گردو‬ ‫‪1‬‬ ‫پرتقال‬ ‫‪2‬‬ ‫گوشی همراه‬ ‫‪3‬‬ ‫کتاب علوم‬ ‫‪4‬‬ ‫تکرار اندازه گیری و میانگین گرفتن از اعداد به دست آمده‪ ،‬دقت اندازه گیری شما را باال می برد‪.‬‬ ‫طول و حجم‬ ‫فاصله بین دو نقطه و مسافتی را که یک جسم طی می کند‪ ،‬با یکای طول‪ ،‬اندازه‌ می ‌گیریم‪.‬‬ ‫ٔ‬ ‫کیلومتر‪ ،‬متر‪ ،‬سانتی متر و میلی متر یکاهای متداول طول اند‪.‬‬ ‫ف ّعالیت‬ ‫شکل زیر چند اندازه‌گیری طول را نشان می ‌دهد‪.‬‬ ‫طول مداد حدود ‪ 15‬سانتی متر‬ ‫مسافت تهران تا مشهد حدود ‪ 900‬کیلومتر‬ ‫طول حیاط مدرسه حدود ‪ 30‬متر‬ ‫قطر نوک مداد حدود ‪ 1‬میلی متر‬ ‫فاصله تهران تا مشهد با کیلومتر بیان شده است؟‬ ‫ٔ‬ ‫چرا طول مداد با سانتی‌متر‪ ،‬قطر نوک آن با میلی‌متر‪ ،‬طول حیاط با متر و‬ ‫یکی از ابزارهای اندازه‌گیری طول اجسام کوچک‪ ،‬خط‌کش است‪.‬طول خط کش‌های‬ ‫آزمایشگاهی برحسب سانتی‌متر و میلی‌متر درجه‌بندی شده است(شکل ‪.)3‬به نظر شما‪ ،‬هنگام‬ ‫اندازه‌گیری طول یک جسم با خط‌کش باید به چه نکاتی توجه کنیم؟‬ ‫حجم یک جسم برابر با مقدار فضایی است که جسم اشغال می ‌کند‪.‬حجمِ جسم را معموال ً‬ ‫برحسب متر مکعب یا سانتی‌متر مکعب اندازه می ‌گیرند‪.‬‬ ‫شکل ‪٣‬ــ با خطکش طول جسمهای نسبت ًا‬ ‫کوچک را اندازه میگیریم‪.‬‬ ‫‪8‬‬  ‫برای اندازه​گیری حجم مقدار کمی  مایع‪ ،‬از ظروف مدرج استفاده می ‌کنیم (شکل ‪.)٤‬‬ ‫برای خواندن حجم اغلب‬ ‫مایعات به سطح زیر‬ ‫منحنی توجه میکنیم‪.‬‬ ‫ف ّعالیت‬ ‫درباره‬ ‫ٔ‬ ‫استوانه مدرج و آب‪ ،‬حجم یک سنگ کوچک را اندازه بگیرید و‬ ‫ٔ‬ ‫با استفاده از‬ ‫روش اندازه گیری خود توضیح دهید‪.‬‬ ‫چگالی‬ ‫شکل ‪٤‬ــ از استوانه مدرج برای اندازهگیری‬ ‫اگر یک مکعب چوبی و یک مکعب فلزی توپر را که شبیه یکدیگرند روی آب قرار دهید‪،‬‬ ‫حجم مایع استفاده میشود‪.‬این ظرف برحسب‬ ‫میلیلیتر مدرج شده است‪.‬‬ ‫چه اتفاقی می ‌افتد؟ کدام یک روی آب شناور می ‌ماند و کدام یک در آب فرو می ‌رود؟‬ ‫ف ّعالیت‬ ‫چند مکعب هماندازه چوبی‪ ،‬فلزی و‪...‬بردارید و با اندازه‌گیری جرم و حجم آنها جدول را کامل کنید‪.‬‬ ‫مکعب ‪...‬‬ ‫مکعب فلزی‬ ‫مکعب چوبی‬ ‫مکعب‬ ‫جرم (گرم)‬ ‫حجم (سانتی مترمکعب)‬ ‫جرم‬ ‫_____ (گرم بر سانتی مترمکعب)‬ ‫حجم‬ ‫الف) نسبت جرم به حجم کدام بیشتر است؟‬ ‫ب) چه رابطه‌ای بین این نسبت و فرو رفتن در آب وجود دارد؟‬ ‫آیا می دانید‬ ‫اینکه یک جسم در آب فرو برود یا روی آب شناور بماند‪ ،‬به کمیتی به نام چگالی بستگی‬ ‫یکای متداول اندازه گیری حجم‬ ‫دارد‪.‬در واقع چگالی مقدار جرمی  است که در حجم معینی از یک جسم وجود دارد؛ از این رو‬ ‫مایع ها‪ ،‬لیتر (‪ )L‬و میلی لیتر (‪)mL‬‬ ‫است‪.‬یک لیتر برابر حجم ظرف‬ ‫به‌صورت نسبت جرم جسم به حجم آن تعریف می ‌شود‪.‬‬ ‫مکعبی شکل به طول‪ ،‬عرض و‬ ‫جرم جسم‬ ‫= چگالی جسم‬ ‫ارتفاع ‪ ١٠‬سانتی متر است‪.‬‬ ‫حجم جسم‬ ‫حجم ‪ ١‬سانتی متر مکعب (‪،)١cm 3‬‬ ‫‪١‬میلی لیتر (‪ )١mL‬و ‪ ١‬سی سی‬ ‫معموال ً یکای چگالی بر حسب گرم برسانتی متر مکعب یاکیلوگرم برمترمکعب بیان می ‌شود ‪.‬‬ ‫(‪ )١cc‬با هم برابرند‪.‬‬ ‫‪9‬‬  ‫خود را بیازمایید‬ ‫‪50‬‬ ‫‪53‬‬ ‫وسیله ترازو‪ ،‬جرم آن را‬ ‫دانش آموزی برای اندازه​گیری چگالی یک کلید‪ ،‬نخست به ٔ‬ ‫میلی لیتر‬ ‫میلی لیتر‬ ‫استوانه مدرج و مقداری‬ ‫ٔ‬ ‫اندازه گیری کرد (‪ ،)12g‬سپس حجم آن را با استفاده از یک‬ ‫آب‪ ،‬اندازه گرفت‪.‬با توجه به اعداد روی شکل چگالی کلید را حساب کنید‪.‬‬ ‫زمان‬ ‫روزانه خود را‬ ‫ٔ‬ ‫آیا می ‌توانیم بدون در نظر گرفتن زمان و مدت انجام یک ّفعالیت‪ ،‬کارهای‬ ‫تنظیم و به موقع انجام دهیم؟!‬ ‫در بسیاری از موارد ترتیب و توالی یک پدیده مهم است‪.‬مثال ً ساعت ‪ 7/5‬صبح کالس‬ ‫درس مدرسه شروع می ‌شود؛ ساعت ‪ ،9‬زنگ تفریح است‪ ،‬ساعت ‪ 12/5‬زمان نماز و ناهار‬ ‫است و‪...‬در کارهای روزانه بیشتر با این نوع اندازه‌گیری زمان سروکار داریم؛ اما در بسیاری‬ ‫از موارد دیگر‪ ،‬مدت زمان انجام یک فعالیت مهم است‪.‬مثال ً چقدر طول می ‌کشد تا با اتوبوس‬ ‫از مدرسه به خانه برسیم؛ چقدر طول می ‌کشد تا غذا روی اجاق بپزد؛ چقدر طول می ‌کشد تا یک‬ ‫خوشه رسیده قابل برداشت شود و‪....‬‬ ‫ٔ‬ ‫دانه گندم کاشته شده تبدیل به یک‬ ‫ٔ‬ ‫در مجموع می ‌توان گفت؛ زمان را اندازه می ‌گیریم تا بتوانیم به سؤال «چه وقت» یا «چه‬ ‫مدت» پاسخ دهیم‪.‬برای اندازه‌گیری زمان معموال ً از ساعت یا زمان‌سنج استفاده می ‌شود‪.‬‬ ‫یکای اندازه‌گیری زمان‪ ،‬ثانیه است؛ اما در زند‌‌‌گی روزمره از یکاهای دقیقه‪ ،‬ساعت‪ ،‬شبانه‌روز‪،‬‬ ‫شکل ‪  ٥‬ــ ساعت مچی معمولی و زمان سنج‬ ‫سال و ‪...‬استفاده می ‌شود‪‌.‬‬ ‫ف ّعالیت‬ ‫با استفاده از ساعت یا زمان‌سنج‪ ،‬زمان میانگین ضربان قلب هر یک از اعضای گروه خود را اندازه‌گیری کنید‪.‬برای این منظور‬ ‫تعداد ضربان ها را در یک دقیقه بشمارید‪.‬این کار را برای هر نفر‪ ،‬سه بار تکرارکنید و میانگین آن را به دست آورید و به صورت‬ ‫نمودارستونی نشان دهید‪.‬‬ ‫دقت در اندازه​گیری‬ ‫وسیله‬ ‫ٔ‬ ‫اندازه​گیری‌ها همواره با تقریب همراه اند و د ّقت اندازه​گیری به د ّقت شخص و د ّقت‬ ‫اندازه​گیری بستگی دارد‪.‬زمانی که طول یک جسم را با خط کش سانتی متری اندازه گیری‬ ‫نتیجه اند ازه گیری باید به میزان د ّقت‬ ‫ٔ‬ ‫می کنیم ‪ ،‬دقت م ا حدود سانتی متر است‪.‬در نوشتن‬ ‫‪10‬‬ ‫نتیجه‬ ‫وسیله اندازه گیری توجه شود‪.‬مثال ً در مثال باال نباید عدد کوچک تر از سانتی متر برای ٔ‬ ‫ٔ‬ ‫اندازه گیری بیان کنیم (شکل ‪.)6‬‬ ‫شکل ‪ 6‬ــ طول مداد ‪ 16‬سانتی متر خوانده می شود‪.‬‬ ‫گفت و گو کنید‬ ‫رفتار و اعمال خود و دیگران را با چه معیارها و استانداردهایی اندازه گیری می کنید؟‬ ‫‪11‬‬