سند تحول بنیادین آموزش و پرورش (سند مشهد مقدس) PDF

‫سند تحول بنیادین آموزش و پرورش‬ ‫(سند مشهد مقدس)‬ ‫آذرماه ‪١٣٩٠‬‬  ‫‪2‬‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬ ‫م...

‫سند تحول بنیادین آموزش و پرورش‬ ‫(سند مشهد مقدس)‬ ‫آذرماه ‪١٣٩٠‬‬  ‫‪2‬‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬ ‫من به همه مسئولین و دست اندرکاران سفارش می کنم که به هر شکل ممکن‬ ‫وسایل ارتقای اخالقی و اعتقادی و علمی و هنری جوانان را فراهم سازید و آنان‬ ‫را تا مرز رسیدن به بهترین ارزش ها و نوآوری ها همراهی کنید و روح استقالل‬ ‫و خودکفایی را در آنان زنده نگهدارید‪.‬‬ ‫(صحیفه امام ج ‪ ٢١‬ص‪)٩٦‬‬  ‫‪3‬‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬ ‫ما در آموزش و پرورش احتیاج به تحول داریم‪.‬‬ ‫(بیانات مقام معظم رهبری ‪)1385/2/12‬‬ ‫آموزش و پرورش کنونی کشور ما‪ ،‬ساخته و پرداخته فکر ما و برنامه های ما‬ ‫و فلسفۀ ما نیست‪ ،‬بنای کار بر آن فلسفه ای نبود که ما امروز دنبال آن فلسفه‬ ‫(بیانات مقام معظم رهبری ‪)138٦/٥/٣‬‬ ‫هستیم‪.‬‬ ‫تحول یک کلمه است‪.‬لکن در پشت این وجود لفظی‪ ،‬در پشت این کلمه‪ ،‬یک‬ ‫(بیانات مقام معظم رهبری ‪)138٦/٥/٣‬‬ ‫دنیا کار نهفته است‪.‬‬ ‫بهترین و برجسته ترین فکرها باید بنشینند برای آموزش و پرورش طراحی‬ ‫کنند‪ ،‬باید فلسفه آموزش و پرورش اسالمی واضح باشد و براساس این فلسفه‬ ‫افق آینده آموزش و پرورش کشور روشن باشد‪.‬معلوم باشد ما دنبال چه هستیم‬ ‫و کجا می خواهیم برویم و براساس آن خط کشی بشود‪ ،‬برنامه ریزی بشود و راه ها‬ ‫مشخص بشود‪.‬ما به این احتیاج داریم‪ ،‬آموزش و پرورش باید از روزمرگی بیرون‬ ‫(بیانات مقام معظم رهبری ‪)1385/2/12‬‬ ‫  ‬ ‫بیاید‪.‬این اساس حرف است‪.‬‬  ‫‪4‬‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬ ‫دبیرخانه شورای عالی انقالب فرهنگی‬ ‫وزارت آموزش و پرورش‬ ‫شورای عالی آموزش و پرورش‬ ‫با تأیید سند فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬مصوبه «سند تحول بنیادین‬ ‫آموزش و پرورش» که در جلسات ‪،690 ،688 ،687 ،686 ،685 ،684 ،683 ،682 ،681‬‬ ‫‪ 696 ،695 ،694 ،69٢،69١‬و ‪ 697‬تاریخ ‪،89/12/10 ،89/12/3 ،89/11/26 ،89/11/12‬‬ ‫‪،90/6/15 ،90/5/4 ،90/4/21 ،90/4/14 ،90/3/31 ،90/2/20 ،90/2/6 ،90/1/23 ،89/12/17‬‬ ‫‪ 90/6/22‬و ‪ 90/7/5‬شورای عالی انقالب فرهنگی به تصویب نهایی رسیده است‪.‬به شرح‬ ‫ذیل برای اجرا ابالغ می شود‪:‬‬  ‫‪5‬‬ ‫مقدمه‬ ‫تحقق ارزش ها و آرمان های متعالی انقالب اسالمی مستلزم تالش همه جانبه در ابعاد فرهنگی‪ ،‬علمی‪،‬‬ ‫اجتماعی و سیاسی و اقتصادی است‪.‬عرصه تعلیم و تربیت از مهم ترین زیرساخت های تعالی همه جانبه‬ ‫کشور و ابزار جدی برای ارتقای سرمایه انسانی شایسته کشور در عرصه های مختلف است و تحقق‬ ‫آرمان های متعالی انقالب اسالمی ایران مانند احیای تمدن عظیم اسالمی‪ ،‬حضور سازنده‪ ،‬فعال و پیشرو‬ ‫در میان ملت ها و کسب آمادگی برای برقراری عدالت و معنویت در جهان در گرو تربیت انسان های‬ ‫عالم‪ ،‬متقی و آزاده و اخالقی است‪.‬تعلیم و تربیتی که تحقق بخش حیات طیبه‪ ،‬جامعه عدل جهانی و‬ ‫تمدن اسالمی ایرانی باشد‪.‬در پرتو چنین سرمایه انسانی متعالی است که جامعه بشری آمادگی تحقق‬ ‫حکومت جهانی انسان کامل را یافته است و در سایه چنین حکومتی ظرفیت و استعدادهای بشر به‬ ‫شکوفایی و کمال خواهد رسید‪.‬‬ ‫تحقق این هدف نیازمند ترسیم نقشه راهی است که در آن نحوه طی مسیر‪ ،‬منابع و امکانات الزم‪،‬‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬ ‫تقسیم کار در سطح ملی و الزامات در این مسیر به صورت شفاف و دقیق مشخص شده باشد‪.‬در تهیه‬ ‫سند ملی تحول بنیادین آموزش و پرورش کوشش شده تا با الهام گیری از اسناد باالدستی و بهره گیری‬ ‫از ارزش های بنیادین آنها و توجه به اهداف راهبردی نظام جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬چشم انداز و اهداف‬ ‫تعلیم و تربیت در افق ‪ ١٤٠٤‬هجری شمسی تبیین شود‪.‬تحول بنیادین در نظام آموزش و پرورش‬ ‫مبتنی بر آرمان های بلند نظام اسالمی باید معطوف به چشم اندازی باشد که در افق روشن ‪،١٤٠٤‬‬ ‫ترسیم گر ایرانی توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی‪ ،‬علمی و فناوری در  سطح منطقه با هویتی اسالمی ـ‬ ‫انقالبی و الهام بخش جهان اسالم همراه با تعاملی سازنده و مؤثر در عرصه روابط بین المللی است‪.‬‬ ‫اگرچه در سه دهه گذشته تالش های وافر و قابل تقدیری از طرف مسئوالن و دست اندرکاران نظام تعلیم‬ ‫و تربیت برای بهبود و اصالح نظام آموزشی کشور به عمل آمد که خوشبختانه نتایج مثبت و مفیدی‬ ‫نیز برجای گذاشته است؛ ولی هنوز آموزش و پرورش با چالش های جدی روبه رو است و برون داد آن‬ ‫در طراز جمهوری اسالمی ایران و پاسخگوی تحوالت محیطی و نیازهای جامعه نمی باشد‪.‬از این رو‬ ‫تأکیدات حکیمانه رهبر فرزانه انقالب اسالمی مبنی بر ضرورت تحول بنیادی در آموزش و پرورش با‬ ‫تکیه بر فلسفه تعلیم و تربیت اسالمی ـ ایرانی و تدوین الگوی اسالمی ـ ایرانی برای تحول و پرهیز از‬ ‫الگوهای وارداتی‪ ،‬کهنه و تقلیدی محض‪ ،‬چراغ راه برون رفت از چالش های نظام آموزشی کشور است‪.‬‬ ‫خوشبختانه با درک ضرورت و اهمیت این امر و در پاسخ به ندای هوشمندانه رهبری معظم انقالب‬ ‫اسالمی (مدظله العالی)‪ ،‬طرح تدوین سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در افق چشم انداز بیست ساله‬ ‫جمهوری اسالمی ایران پس از تدوین و تصویب در شورای عالی آموزش و پرورش در دستور کار شورای‬ ‫عالی انقالب فرهنگی قرار گرفت و سرانجام پس از شکل گیری حلقه های کارشناسی ـ پژوهشی با مشارکت‬ ‫صاحب نظران حوزوی‪ ،‬دانشگاهی و مدیران و کارشناسان مجرب آموزش و پرورش و سایر دستگاه های‬ ‫ذی ربط‪ ،‬ضمن پایبندی به دیدگاه های حضرت امام خمینی (ره) و نظرات مقام معظم رهبری درباره‬ ‫تحول بنیادین نظام آموزشی و همسو با اسناد فرادستی‪ ،‬از جمله سند چشم انداز بیست ساله کشور‪ ،‬سند‬ ‫مذکور به تصویب این شورا رسید‪.‬‬ ‫دکتر محمدرضا مخبر دزفولی‬ ‫دکتر حمیدرضا حاجی بابایی‬ ‫دبیر شورای عالی انقالب فرهنگی‬ ‫وزیر آموزش و پرورش‬  ‫‪6‬‬ ‫فصل اول‬ ‫کلیات‬ ‫در این سند‪ ،‬اصطالحات به کار رفته به شرح ذیل تعریف می شوند‪:‬‬ ‫نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی‬ ‫نهادی است اجتماعی و فرهنگی و سازمان یافته که به عنوان مهم ترین عامل انتقال‪ ،‬بسط و‬ ‫اعتالی فرهنگ در جامعه اسالمی ایران‪ ،‬مسئولیت آماده سازی دانش آموزان برای تحقق مرتبه ای‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬ ‫از حیات طیبه در همه ابعاد را بر عهده دارد که تحصیل آن مرتبه برای عموم افراد جامعه‬ ‫الزم یا شایسته باشد‪.‬دستیابی به این مرتبه از آمادگی برای تکوین و تعالی پیوسته هویت‬ ‫دانش آموزان (با تأکید بر وجوه مشترک انسانی‪ ،‬اسالمی و ایرانی) ضمن مالحظه ویژگی های‬ ‫فردی و غیرمشترک و نیز در راستای شکل گیری و اعتالی مداوم جامعه اسالمی مستلزم آن‬ ‫است که تربیت یافتگان این نظام شایستگی های الزم برای درک و اصالح مداوم موقعیت خود و‬ ‫دیگران را براساس نظام معیار اسالمی کسب نمایند‪.‬‬ ‫تعلیم و تربیت‬ ‫فرآیندی تعالی جویانه‪ ،‬تعاملی‪ ،‬تدریجی‪ ،‬یکپارچه و مبتنی بر نظام معیار اسالمی که به منظور‬ ‫هدایت افراد جامعه به سوی آمادگی برای تحقق آگاهانه و اختیاری مراتب حیات طیبه در‬ ‫همۀ ابعاد‪ ،‬زمینه های مناسب تکوین و تعالی پیوستۀ هویت ایشان را در راستای شکل گیری و‬ ‫پیشرفت جامعه اسالمی فراهم می آورد‪.‬‬ ‫ساحت های تعلیم و تربیت‬ ‫ساحت های مندرج در فلسفه تعلیم و تربیت در جمهوری اسالمی ایران (تعلیم و تربیت‬ ‫اعتقادی‪ ،‬عبادی و اخالقی‪ ،‬تعلیم و تربیت اجتماعی و سیاسی‪ ،‬تعلیم و تربیت زیستی و بدنی‪،‬‬ ‫تعلیم وتربیت زیباشناختی و هنری‪ ،‬تعلیم و تربیت اقتصادی و حرفه ای‪ ،‬تعلیم و تربیت علمی‬ ‫و فناورانه) می باشد‪.‬‬ ‫نظام معیار اسالمی‬ ‫مبانی و ارزش های مبتنی بر دین اسالم ناب محمدی یا سازگار با آن‪ ،‬مشتمل بر سلسله مراتبی‬ ‫از ارزش هاست که ناظر به همه ابعاد زندگی انسان است‪ ،‬زیرا دین اسالم به همه عرصه های‬ ‫امور اجتماعی و فردی‪ ،‬دنیوی و اخروی‪ ،‬مادی و معنوی زندگی بشر پرداخته است (نفی‬  ‫سکوالریسم) هر چند نسبت به پاره ای از این عرصه ها‪ ،‬به عرضه کلیات اکتفا و نسبت به بخشی‬ ‫‪7‬‬ ‫دیگر‪ ،‬جزئیات را نیز ذکر کرده است‪.‬‬ ‫شایستگی های پایه‬ ‫مجموعه ای ترکیبی از صفات و توانمندی های فردی و جمعی ناظر به همه جنبه های هویت‬ ‫(عقالنی‪ ،‬عاطفی‪ ،‬ارادی و عملی) و نیز تمام مؤلفه های جامعه براساس نظام معیار اسالمی است‬ ‫که متربیان برای دستیابی به مراتب حیات طیبه برای درک موقعیت خود و دیگران و عمل‬ ‫فردی و جمعی برای بهبود مستمر آن‪ ،‬باید این گونه صفات و توانمندی ها را «کسب» کنند‪.‬‬ ‫هویت‬ ‫برآیند مجموعه ای از بینش ها‪ ،‬باورها‪ ،‬گرایش ها‪ ،‬اعمال و صفات آدمی است‪.‬از این رو‪ ،‬نه تنها‬ ‫امری ثابت و از پیش تعیین شده نیست‪ ،‬بلکه حاصل تالش و توفیق شخص و تا حدودی متأثر‬ ‫از شرایط اجتماعی است‪.‬انسان‪ ،‬موجودی است که می تواند با تکیه بر فطرت و استعدادهای‬ ‫طبیعی خود و با استفاده از نیروی عقل و اختیار و ارادۀ خویش‪ ،‬به معرفت دست یابد‪.‬معرفت‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬ ‫ایجاد شده می تواند زمینه میل و گرایش را در او فراهم سازد‪.‬بینش و گرایش درونی‪ ،‬زمینه‬ ‫باور (ایمان) و تکوین اراده (تصمیم معطوف به عمل) را در وی فراهم می آورد و با عمل و تکرار‬ ‫آن‪ ،‬به تدریج هویتش شکل می گیرد‪.‬همین امور نیز‪ ،‬در هرگونه تحول هویت‪ ،‬پس از تکوین‬ ‫اولیه آن نقش آفرین است‪.‬‬ ‫معلم و مربی‬ ‫«معلم» و «مربی» (مترادف هم به کار رفته است) به فردی اطالق می شود که رسالت خطیر‬ ‫تربیت دانش آموزان را در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی بر عهده دارد‪.‬‬ ‫جامعه اسالمی‬ ‫اجتماعی است که بر روی نمودن به خدا در حالت تسلیم و رضا استوار می شود نه بر روابط‬ ‫نژادی‪ ،‬خویشاوندی یا قبیله ای و یا روابط انتفاعی و ستمگرانه یا روابط قراردادی که رویکرد‬ ‫استخدامی داشته و متکی بر منفعت های یک طرف یا دو طرف قرارداد می باشند‪.‬در جامعۀ‬ ‫اسالمی که مظهر تحقق بعد اجتماعی حیات طیبه به شمار می آید‪ ،‬پیوندها خشونت آمیز (ناشی‬ ‫از ترس و تهدید و ارعاب) یا انتفاعی (ناشی از سودگرایی و استثمار یا استخدام دیگران) نیست‬ ‫بلکه ارتباط میان اعضای جامعه به ارزش های انسانی و اخالقی‪ ،‬معرفت‪ ،‬محبت و اطاعت از‬ ‫خدا (پیروی آگاهانه و اختیاری از نظام معیار دینی) معطوف است‪.‬در چنین جامعه ای روابط‬ ‫ظالمانه و تعصبات نژادپرستانه طرد می شود و بر توحید به عنوان اساس تکوین و گسترش‬ ‫روابط اجتماعی تأکید می گردد‪.‬‬ ‫سنین الزم التعلیم‬ ‫سن تعلیم و تربیت رسمی ‪ ٥‬سالگی است اما سن افراد الزم التعلیم (الزم التربیه) طبق قانون‬ ‫مشخص می شود‪.‬‬  ‫حیات طیبه‬ ‫وضع مطلوب زندگی بشر در همۀ ابعاد و مراتب‪ ،‬براساس نظام معیار اسالمی (مبانی و ارزش های‬ ‫‪8‬‬ ‫مقبول دین الهی) است که تحقق آن باعث دستیابی به غایت زندگی یعنی قرب الی اهلل خواهد‬ ‫شد‪.‬این گونه زندگانی مستلزم ارتباط آگاهانه و اختیاری با حقیقت هستی و تشدید رابطه با او‬ ‫در همه شئون فردی و اجتماعی زندگی است که باید براساس انتخاب و التزام آگاهانه و آزادانه‬ ‫دین اسالم باشد‪.‬بنابراین‪ ،‬یکی از مشخصات اصلی حیات طیبه‪ ،‬تکیه بر‬ ‫نظام معیا ِر مناسب با ِ‬ ‫مقبول‬ ‫ِ‬ ‫ارزش غایی زندگی ـ قرب الی اهلل ـ و نظام معیار متناسب با آن یعنی مبانی و ارزش های‬ ‫دین اسالم است‪.‬زیرا با توجه به لزوم پذیرش ربوبیت خداوند متعال‪ ،‬به عنوان یگانۀ رب حقیقی‬ ‫ِ‬ ‫جهان و انسان‪ ،‬این نظام معیار‪ ،‬جهت اساسی نحوه تحقق حیات طیبه را در همه مراتب و ابعاد‬ ‫آن مشخص می نماید‪.‬بنابراین انتخاب و التزام آگاهانه و آزادانۀ نظام معیار ربوبی و انطباق همۀ‬ ‫ابعاد زندگی با این نظام (تقوا)‪ ،‬وجه تمایز اساسی حیات طیبه از زندگی غیردینی (= سکوالر)‬ ‫رایج محسوب می شود که نقطۀ اوج و حقیقت آن در جامعه جهانی مهدوی محقق می گردد‪.‬‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬ ‫چشم انداز‬ ‫معرف وضع مطلوب دست یافتنی است که با الهام از وضعیت آرمانی انعکاس یافته در رهنامه‬ ‫تعلیم و تربیت رسمی عمومی و تحت تأثیر چالش ها ترسیم شده است‪.‬استنادات این چشم انداز‬ ‫مؤید فرایندی است که به این تصویر از وضع مطلوب دست یافتنی معنا می بخشد‪.‬بنابر نظام نامۀ‬ ‫تدوین سند جامع تحول و نوسازی نظام آموزشی (مصوب جلسه ‪ ٦٤‬تاریخ ‪ 89/4/1‬شورای‬ ‫تخصصی تحول و نوسازی نظام آموزشی کشور) چشم انداز این گونه تعریف می شود‪:‬‬ ‫چشم انداز نظام آموزشی اعالمیه جهت گیری نظام آموزشی و بیانگر هویت و آرمان آن است که‬ ‫تصویری از مقاصد آینده نظام آموزشی کشور در افق ‪ ١٤٠٤‬را ترسیم می کند‪.‬این چشم انداز‬ ‫براساس اسناد باالدستی‪ :‬قانون اساسی‪ ،‬سیاست های کلی نظام‪ ،‬سند چشم انداز بیست ساله و‬ ‫فلسفه تعلیم و تربیت در جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬در افق ‪ ١٤٠٤‬ترسیم می شود‪.‬‬ ‫نظام دوری‬ ‫عبارت است از همراهی معلم با دانش​آموزان در چند پایه تحصیلی‪.‬‬  ‫‪9‬‬ ‫فصل دوم‬ ‫بیانیه ارزش ها‬ ‫گزاره های ارزشی مندرج در بیانیه ارزش ها‪ ،‬بایدها و نبایدهایی اساسی است که الزم است‬ ‫تمام اجزا و مؤلفه های نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی هماهنگ با آنها بوده و همه‬ ‫سیاست گذاران و کارگزاران نظام ملتزم و پای بند به آنها باشند‪.‬‬ ‫این ارزش ها براساس آموزه های قرآن کریم و سنت پیامبر اکرم (ص) و حضرات اهل بیت‬ ‫(علیهم السالم)‪ ،‬قانون اساسی جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬رهنمودهای رهبر کبیر انقالب اسالمی‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬ ‫حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری و سند چشم انداز بیست ساله و نقشه جامع‬ ‫علمی کشور و سیاست های کلی تحول نظام آموزشی تهیه و تدوین شده است و با مبانی‬ ‫نظری سند تحول بنیادین آموزش و پرورش (شامل فلسفه تعلیم و تربیت‪ ،‬فلسفه تعلیم و‬ ‫تربیت رسمی عمومی و رهنامه نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی در جمهوری اسالمی ایران)‬ ‫سازگار و مستند به مضامین مندرج در آنها می باشد‪.‬‬ ‫گزاره های ارزشی نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی عبارتند از‪:‬‬ ‫‪١‬ـ آموزه های قرآن کریم‪ ،‬نقش معنوی‪ ،‬اسوه ای‪ ،‬هدایتی و تربیتی پیامبر اکرم (ص) و حضرت‬ ‫فاطمه زهرا (سالم اهلل علیها) و ائمه معصومین (علیهم السالم) به ویژه امام زمان (عج) و والیت مداری‬ ‫در تمام ساحت ها برای تحقق جامعه عدل جهانی (جامعه مهدوی)‬ ‫تبصره‪ :‬اقلیت های مذهبی مصرح در قانون اساسی براساس قوانین موضوعه اقدام خواهند کرد‪.‬‬ ‫‪٢‬ـ آموزه های بنیادین مهدویت و انتظار که رمز هویت اسالم ناب و عامل حیات و بقای آن در‬ ‫عصر غیبت است‪ ،‬به عنوان مهمترین رسالت منتظران در عصر غیبت می باشد‪.‬‬ ‫‪٣‬ـ میراث نظری و عملی حضرت امام خمینی (ره)‪ ،‬تعمیق عالقه و پیوند با انقالب اسالمی‪،‬‬ ‫قانون اساسی و والیت فقیه‬ ‫‪٤‬ـ فرآیند تعلیم و تربیت در تمام ساحت ها شامل تعلیم و تربیت اعتقادی‪ ،‬عبادی و اخالقی‪،‬‬ ‫تعلیم و تربیت اجتماعی و سیاسی‪ ،‬تعلیم و تربیت زیستی و بدنی‪ ،‬تعلیم و تربیت زیباشناختی‬ ‫و هنری‪ ،‬تعلیم و تربیت اقتصادی و حرفه ای‪ ،‬تعلیم و تربیت علمی و فناورانه منطبق بر‬ ‫نظام و معیار اسالمی (مبانی و ارزش های برگرفته از قرآن کریم‪ ،‬سنت حضرات معصومین‬ ‫«علیهم السالم» و عقل که تعلیم و تربیت اعتقادی‪ ،‬عبادی و اخالقی در آن محوریت دارد‪.‬‬ ‫‪ ٥‬ـ زمینه سازی کسب شایستگی های پایه ـ با تأکید بر خصوصیات مشترک اسالمی ـ ایرانی‬ ‫و انقالبی‪ ،‬در راستای تکوین و تعالی پیوسته هویت دانش آموزان در ابعاد فردی‪ ،‬خانوادگی و‬ ‫اجتماعی‬ ‫‪10‬‬ ‫‪ ٦‬ـ هویت شناخت مدار و واقع نمایی و معنای گسترده‪ ،‬جامع و منسجم معرفت (وحیانی‪،‬‬ ‫عقالنی‪ ،‬نقلی و تجربی)‬ ‫‪٧‬ـ نقش معلم (مربی) به عنوان هدایت کننده و اسوه ای امین و بصیر در فرآیند تعلیم و تربیت‬ ‫و مؤثرترین عنصر در تحقق مأموریت های نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی‬ ‫‪ ٨‬ـ بصیرت و تعالی در زمینه های گوناگون عبادی ـ اخالقی‪ ،‬اعتقادی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬اجتماعی و‬ ‫فرهنگی‬ ‫‪٩‬ـ کرامت ذاتی و اکتسابی انسان و کسب فضایل اخالقی از جمله‪ :‬ایمان‪ ،‬تقوا‪ ،‬تولی و تبری‪،‬‬ ‫عمل صالح‪ ،‬خودباوری‪ ،‬روحیه مجاهدت‪ ،‬ظلم ستیزی‪ ،‬علم‪ ،‬حکمت‪ ،‬عفت‪ ،‬شجاعت‪ ،‬عدالت‪،‬‬ ‫صداقت‪ ،‬ایثار و فداکاری‬ ‫‪١٠‬ـ سالمت جسمانی‪ ،‬نشاط و تقویت اراده‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬ ‫‪١١‬ـ تکوین و تعالی جنبه های انسانی هویت دانش آموزان برای تقویت روابط حق محور‪ ،‬عدالت گستر‬ ‫و مهرورزانه با همه انسان ها در سراسر جهان‬ ‫‪١٢‬ـ منزلت علم نافع‪ ،‬هدایت گر و توانمندساز و مقام و جایگاه عالم و معلم‬ ‫‪١٣‬ـ پرورش‪ ،‬ارتقا و تعمیق انواع و مراتب عقالنیت در همۀ ساحت های تعلیم و تربیت‬ ‫‪١٤‬ـ ارتقای جایگاه و نقش تربیتی خانواده و مشارکت اثربخش آن با نظام تعلیم و تربیت‬ ‫رسمی عمومی‬ ‫‪١٥‬ـ نقش تربیتی اماکن مذهبی‪ ،‬نهادهای مردمی‪ ،‬اجتماعی و رسانه ها‬ ‫‪١٦‬ـ عدالت تربیتی در ابعاد کمی‪ ،‬همگانی و الزامی و عدالت کیفی با رعایت تفاوت های فردی‪،‬‬ ‫جنسیتی‪ ،‬فرهنگی و جغرافیایی‬ ‫‪١٧‬ـ جایگاه و نقش تعلیم و تربیتی نهاد رسانه و فناوری های ارتباطی و بهره گیری هوشمندانه‬ ‫از آن و مواجهه فعال و آگاهانه جهت پیشگیری و کنترل آثار و پیامدهای نامطلوب آن‬ ‫‪١٨‬ـ توجه توأمان به منافع و مصالح فردی و اجتماعی در چارچوب منافع و مصالح ملی‬ ‫‪١٩‬ـ صیانت از وحدت ملی و انسجام اجتماعی با محوریت هویت مشترک اسالمی ـ ایرانی‬ ‫‪٢٠‬ـ وطن دوستی و افتخار به ارزش های اصیل و ماندگار اسالمی ـ ایرانی و اهتمام به برپایی‬ ‫جامعه مهدوی‬ ‫‪٢١‬ـ تقویت گرایش به زبان و ادبیات فارسی به عنوان زبان مشترک‬ ‫‪٢٢‬ـ استمرار فرهنگ اسالمی ـ ایرانی از طریق ارزیابی آگاهانه آن و تعامل نقادانه با سایر‬ ‫فرهنگ ها براساس نظام معیار اسالمی‬ ‫‪٢٣‬ـ مسئولیت پذیری همه جانبه‪ ،‬مشارکت اجتماعی و داشتن روحیه جمعی و مهارت مورد نیاز‬ ‫جامعه‬  ‫‪٢٤‬ـ روحیه کارآفرینی‪ ،‬کسب شایستگی های عام حرفه ای و مهارتی و هنری زمینه ساز کار‬ ‫‪11‬‬ ‫مولد‬ ‫‪٢٥‬ـ ارج نهادن به دستاوردهای علمی و تجربه های بشری در چارچوب نظام معیار اسالمی و‬ ‫بسترسازی برای دستیابی به مرجعیت علمی جهان‬ ‫‪٢٦‬ـ نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی به عنوان عامل اثرگذار اجتماعی و مولد نیروی انسانی‬ ‫و سرمایه فرهنگی و معنوی برای رشد و تعالی همه جانبه و پایدار و اعتالی فرهنگ عمومی‬ ‫مبتنی بر نظام معیار اسالمی‬ ‫‪٢٧‬ـ مدرسه به عنوان کانون تعلیم و تربیت رسمی عمومی و محل کسب تجربه های تربیتی‬ ‫‪٢٨‬ـ تقویت شأن حاکمیتی نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی در ابعاد سیاست گذاری‪،‬‬ ‫برنامه ریزی‪ ،‬پشتیبانی و نظارت و ارزیابی ضمن مشارکت پذیری و کاهش تصدی گری غیرضرور‬ ‫در بُعد اجرا با رعایت اصل عدالت‬ ‫‪٢٩‬ـ آینده پژوهی و پایش تحوالت مؤثر بر تعلیم و تربیت رسمی عمومی به منظور ایفای نقش‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬ ‫فعال در مواجهه با چالش های پیش رو در عرصه های مختلف‬ ‫‪٣٠‬ـ جامعیت‪ ،‬یکپارچگی و توجه متوازن به ساحت های تعلیم و تربیت‬  ‫‪12‬‬ ‫فصل سوم‬ ‫بیانیه مأموریت‬ ‫وزارت آموزش و پرورش مهم ترین نهاد تعلیم و تربیت رسمی عمومی‪ ،‬متولی فرآیند تعلیم‬ ‫و تربیت در همه ساحت های تعلیم و تربیت‪ ،‬قوام بخش فرهنگ عمومی و تعالی بخش جامعه‬ ‫اسالمی بـر   اساس نظام معیار اسالمی‪ ،‬با مشارکت خانواده ‪ ،‬نهادها و سازمان های دولتی و‬ ‫غیردولتی است‪.‬این نهاد مأموریت دارد با تأکید بر شایستگی های پایه‪ ،‬زمینه دستیابی‬ ‫دانش آموزان در سنین الزم التعلیم طی ‪ ١٢‬پایه تحصیلی (چهار دوره سه ساله) به مراتبی‬ ‫از حیات طیبه در ابعاد فردی‪ ،‬خانوادگی‪ ،‬اجتماعی و جهانی را به صورت نظام مند‪ ،‬همگانی‪،‬‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬ ‫عادالنه و الزامی در ساختاری کارآمد و اثربخش فراهم سازد‪.‬انجام این مهم نقش زیرساختی‬ ‫در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی خواهد داشت‪.‬‬  ‫‪13‬‬ ‫فصل چهارم‬ ‫چشم انداز‬ ‫نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی در افق ‪ ،١٤٠٤‬با اتکا به قدرت الیزال الهی‪ ،‬مبتنی بر نظام‬ ‫معیار اسالمی‪ ،‬فرهنگ و تمدن اسالمی ـ ایرانی و قوام بخش آنها و زمینه ساز جامعه جهانی‬ ‫عدل مهدوی (عج) و برخوردار از توانمندی های تربیتی ممتاز در طراز جمهوری اسالمی ایران‬ ‫در سطح منطقه‪ ،‬الهام بخش و دارای تعامل سازنده و مؤثر با نظام های تعلیم و تربیتی در سطح‬ ‫جهان‪ ،‬توانمند در زمینه سازی برای شکوفایی فطرت و استعدادها و شکل گیری هویت یکپارچه‬ ‫اسالمی‪ ،‬انقالبی ـ ایرانی دانش آموزان با توجه به هویت اختصاصی آنان؛ کارآمد‪ ،‬اثربخش‪،‬‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬ ‫یادگیرنده‪ ،‬عدالت محور و مشارکت جو‪ ،‬برخوردار از مربیان و مدیران مؤمن آراسته به فضایل‬ ‫اخالق اسالمی‪ ،‬عامل به عمل صالح‪ ،‬تعالی جو و تحول آفرین‪ ،‬انقالبی‪ ،‬آینده نگر‪ ،‬عاقل‪ ،‬متعهد‪،‬‬ ‫امین‪ ،‬بصیر‪ ،‬حق شناس‪.‬‬ ‫مدرسه در افق چشم انداز ‪١٤٠٤‬‬ ‫بر پایة این چشم انداز‪ ،‬مدرسه جلوه ای است از تحقق مراتب حیات طیبه‪ ،‬کانون عرضة خدمات‬ ‫و فرصت های تعلیم و تربیتی‪ ،‬زمینه ساز درک و اصالح موقعیت توسط دانش آموزان و تکوین و‬ ‫تعالی پیوسته هویت آنان براساس نظام معیار اسالمی‪ ،‬در چارچوب فلسفه و رهنامة نظام تعلیم‬ ‫و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسالمی ایران که دارای ویژگی های زیر است‪:‬‬ ‫تجلی بخش فرهنگ غنی اسالمی و انقالبی در روابط و مناسبات با خالق‪ ،‬جهان خلقت‪،‬‬ ‫خود و دیگران «به ویژه تکلیف گرایی‪ ،‬مسئولیت پذیری‪ ،‬کرامت نفس‪ ،‬امانتداری‪ ،‬خودباوری‪،‬‬ ‫کارآمدی‪ ،‬کارآفرینی‪ ،‬پرهیز از اسراف و وابستگی به دنیا‪ ،‬همدلی‪ ،‬احترام‪ ،‬اعتماد‪ ،‬وقت شناسی‪،‬‬ ‫نظم‪ ،‬جدیت‪ ،‬ایثارگری‪ ،‬قانون گرایی‪ ،‬نقادی و نوآوری‪ ،‬استکبارستیزی‪ ،‬دفاع از محرومان و‬ ‫مستضعفان و ارزش های انقالب اسالمی»‬ ‫نقطۀ اتکای دولت و ملت در رشد‪ ،‬تعالی و پیشرفت کشور و کانون تربیت محله‬ ‫برخوردار از قدرت تصمیم گیری و برنامه ریزی در حوزه های عملیاتی در چارچوب سیاست های‬ ‫محلی‪ ،‬منطقه ای و ملی‬ ‫نقش آفرین در انتخاب آگاهانه‪ ،‬عقالنی‪ ،‬مسئوالنه و اختیاری فرآیند زندگی فردی‪ ،‬خانوادگی‬ ‫و اجتماعی دانش آموزان براساس نظام معیار اسالمی‬  ‫‪15‬‬ ‫فصل پنجم‬ ‫هدف های کالن‬ ‫‪1‬ـ تربیت انسانی موحد‪ ،‬مؤمن و معتقد به معاد و آشنا و متعهد به مسئولیتها و وظایف در‬ ‫برابر خدا‪ ،‬خود‪ ،‬دیگران و طبیعت‪،‬حقیقتجو و عاقل‪ ،‬عدالتخواه و صلحجو‪ ،‬ظلمستیز‪ ،‬جهادگر‪،‬‬ ‫شجاع و ایثارگر و وطندوست‪ ،‬مهرورز‪ ،‬جمعگرا و جهانیاندیش‪ ،‬والیتمدار و منتظر و تالشگر‬ ‫در جهت تحقق حکومت عدل جهانی‪ ،‬با اراده و امیدوار‪ ،‬خودباور و دارای عزت نفس‪ ،‬امانتدار‪،‬‬ ‫دانا و توانا‪ ،‬پاکدامن و با حیا‪ ،‬انتخابگر و آزادمنش‪ ،‬متخلق به اخالق اسالمی‪ ،‬خالق و کارآفرین‬ ‫و مقتصد و ماهر‪ ،‬سالم و بانشاط‪ ،‬قانونمدار و نظمپذیر و آمادۀ ورود به زندگی شایسته فردی‪،‬‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬ ‫خانوادگی و اجتماعی براساس نظام معیار اسالمی‬ ‫‪2‬ـ ارتقای نقش نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی و خانواده در رشد و تعالی کشور‪ ،‬بسط و‬ ‫اعتالی فرهنگ عمومی و زمینه سازی برای اقتدار و مرجعیت علمی و تکوین تمدن اسالمی ـ‬ ‫ایرانی در راستای تحقق جامعه جهانی عدل مهدوی (عج) با تأکید بر تعمیق معرفت و بصیرت‬ ‫دینی و سیاسی‪ ،‬التزام به ارزش های اخالقی‪ ،‬وفاداری به نظام جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬اعتقاد‬ ‫و التزام عملی به اصل والیت مطلقه فقیه و مردم ساالری دینی‪ ،‬تحکیم وحدت ملی‪ ،‬تقویت‬ ‫روحیه علمی‪ ،‬رعایت حقوق و مسئولیت های اجتماعی‪ ،‬ارتقای آداب و آیین زندگی متعالی‪،‬‬ ‫بهداشتی و زیست محیطی‬ ‫‪3‬ـ گسترش و تأمین همه جانبه عدالت آموزشی و تربیتی‬ ‫‪4‬ـ برقراری نظام اثربخش و کارآمد مدیریت منابع انسانی براساس نظام معیار اسالمی‬ ‫‪  5‬ـ افزایش مشارکت و اثربخشی همگانی به ویژه خانواده در تعالی نظام تعلیم و تربیت رسمی‬ ‫عمومی‬ ‫‪  6‬ـ بهسازی و تحول در نظام برنامه ریزی آموزشی و درسی‪ ،‬مالی و اداری و زیرساخت های‬ ‫کالبدی‬ ‫‪7‬ـ ارتقای اثربخشی و افزایش کارایی در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی‬ ‫‪   8‬ـ کسب موقعیت نخست تربیتی در منطقه و جهان اسالم و ارتقای فزاینده جایگاه تعلیم و‬ ‫تربیتی ایران در سطح جهانی‪.‬‬  ‫‪16‬‬ ‫فصل ششم‬ ‫راهبردهای کالن‬ ‫‪1‬ـ استقرار نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی براساس مبانی نظری و فلسفه تعلیم و تربیت‬ ‫اسالمی (تمام هدف های کالن)‬ ‫‪2‬ـ نهادینه کردن نگاه یکپارچه به فرآیند تعلیم و تربیت با رویکرد تعالی بخشی در کلیه‬ ‫مؤلفه های نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی (هدف های کالن ‪ 5 ،4 ،2 ،1‬و ‪)6‬‬ ‫‪3‬ـ ابتناء فرآیند طراحی‪ ،‬تدوین و اجرای اسناد تحولی زیر نظام ها (شامل برنامه درسی‪ ،‬تربیت‬ ‫معلم و تأمین منابع انسانی‪ ،‬راهبری و مدیریت‪ ،‬تأمین و تخصیص منابع مالی‪ ،‬تأمین فضا‪،‬‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬ ‫تجهیزات و فناوری ـ پژوهش و ارزشیابی) و برنامه های کوتاه مدت و میان مدت بر مبانی نظری‬ ‫و فلسفه تعلیم و تربیت اسالمی و مفاد سند تحول بنیادین آموزش و پرورش (هدف های کالن‬ ‫‪ 6 ،2 ،3 ،4 ،1‬و ‪)5‬‬ ‫‪4‬ـ توسعه و نهادینه کردن عدالت آموزشی و تربیتی در مناطق مختلف کشور و تقویت آموزش‬ ‫و پرورش مناطق مرزی با تأکید بر توانمندسازی معلمان و دانش آموزان این مناطق با تمرکز‬ ‫بر کیفیت فرصت های تربیتی هماهنگ با نظام معیار اسالمی (هدف های کالن ‪ 4 ،٣‬و ‪)٥‬‬ ‫‪  5‬ـ تقویت و نهادینه سازی مشارکت اثربخش و مسئولیت پذیری مردم‪ ،‬خانواده و نهادهای‬ ‫اقتصادی‪ ،‬مدیریت شهری و روستایی و بنیادهای عام المنفعه در نظام تعلیم و تربیت رسمی‬ ‫عمومی (هدف های کالن ‪ 3 ،2 ،5‬و ‪)7‬‬ ‫‪  6‬ـ گسترش و تعمیق فرهنگ پژوهش و ارزشیابی‪ ،‬خالقیت و نوآوری‪ ،‬نظریه پردازی و‬ ‫مستندسازی تجربیات علمی ـ تربیتی بومی در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی (هدف های‬ ‫کالن ‪ 4 ،1 ،2‬و ‪)8‬‬ ‫‪7‬ـ بهره مندی هوشمندانه از فناوری های نوین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی مبتنی‬ ‫بر نظام معیار اسالمی (هدف های کالن ‪ 5 ،1 ،2 ،3‬و ‪)7‬‬ ‫‪   8‬ـ تعامل اثربخش و فعال نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی با سایر نهادها و دستگاههای‬ ‫مرتبط بهویژه نهاد خانواده و رسانه با تأکید بر کاهش مرزهای تعلیم و تربیت رسمی و غیررسمی‬ ‫(هدفهای کالن ‪ 1 ،4 ،7‬و ‪)2‬‬ ‫‪9‬ـ استقرار نظام مدیریت اثربخش‪ ،‬کارآمد‪ ،‬مسئولیت پذیر و پاسخ گو و بسترسازی برای استقرار‬ ‫نظام کارآمد منابع و مصارف در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی (هدف های کالن ‪،4 ،2‬‬ ‫‪ 6‬و ‪)7‬‬  ‫‪10‬ـ ارتقای جایگاه نظام تعلیم و تربیت کشور به عنوان مهمترین نهاد تربیت نیروی انسانی و‬ ‫‪17‬‬ ‫مولد سرمایه اجتماعی و اعمال سیاست های مصوب و هدایت و نظارت بر آن‪ ،‬از پیش دبستانی‬ ‫تا دانشگاه به عنوان امر حاکمیتی با توسعه مشارکت همگانی (هدف های کالن ‪ 4 ،2‬و ‪)5‬‬ ‫‪11‬ـ ارتقای معرفت و بصیرت دینی‪ ،‬انقالبی و سیاسی برای رشد و تعالی معنوی و اخالقی‬ ‫معلمان و دانش آموزان و مشارکت برای ارتقای معنوی خانواده (هدف های کالن ‪ 2 ،4 ،5‬و ‪)1‬‬ ‫‪12‬ـ بازنگری و بازسازی ساختارها و رویه ها در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی (هدف های‬ ‫کالن ‪ 6 ،5 ،3 ،2 ،1‬و ‪)7‬‬ ‫‪13‬ـ توسعه مستمر شایستگی ها و توانمندی های اعتقادی‪ ،‬تربیتی‪ ،‬علمی و حرفه ای فرهنگیان‬ ‫(هدف های کالن ‪ 5 ، 6 ،7‬و ‪)4‬‬ ‫‪14‬ـ توسعه ظرفیتها و توانمندیهای آموزشی و پرورشی برای حضور فعال و سازنده در‬ ‫صحنههای بینالمللی و منطقهای در راستای تحقق اهداف و مأموریتهای مندرج در قانون‬ ‫اساسی و سند چشمانداز و سیاستهای کلی مقام معظم رهبری و برنامههای پنجساله (هدفهای‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬ ‫کالن ‪ 8 ،7‬و ‪)2‬‬ ‫‪15‬ـ ارتقای جایگاه علم و علم آموزی به عنوان عاملی مؤثر در دستیابی به حیات طیبه با تأکید‬ ‫بر حیثیت کاشفیت و مطلوبیت علم (هدف های کالن ‪ 1 ،2 ،7‬و ‪)8‬‬  ‫‪18‬‬ ‫فصل هفتم‬ ‫هدف های عملیاتی و راهکارها‬ ‫هدفهای عملیاتی و راهکارهای ذیل آنها‪ ،‬لزوماً از تناظر یک به یک با هدفهای کالن برخوردار‬ ‫نیستند‪.‬از اینرو‪ ،‬برخی هدفهای علمیاتی و نیز راهکارهای ذیل یک هدف کالن‪ ،‬ممکن است با‬ ‫هدفهای کالن دیگری نیز مرتبط باشند‪.‬با توجه به این گونه ارتباطها‪ ،‬هر راهکار‪ ،‬برای هدفی‬ ‫که ذیل آن آمده است‪ ،‬جنبۀ اصلی و برای برخی هدفهای دیگر جنبۀ مکمل دارد‪.‬به هنگام‬ ‫عملیاتی کردن احکام این سند‪ ،‬الزم است در تدوین برنامههای میان مدت و کوتاه مدت‪ ،‬اینگونه‬ ‫پیوستگیها مورد توجه قرار گیرد‪.‬‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬  ‫‪1‬ـ پروش تربیت یافتگانی که‪:‬‬ ‫‪19‬‬ ‫*دین اسالم را حق دانسته و آن را به عنوان نظام معیار می شناسند و به آن باور دارند و‬ ‫آگاهانه‪ ،‬آزادانه‪ ،‬شجاعانه و فداکارانه برای تکوین و تعالی اخالقی خود و دست یابی به مرتبه ای‬ ‫از حیات طیبه و استقرار حکومت عدل جهانی مهدوی از آن تبعیت می نمایند و به رعایت‬ ‫احکام و مناسک دین و موازین اخالقی مقید هستند‪.‬‬ ‫* از دانش های پایه و عمومی سازگار با نظام معیار اسالمی‪ ،‬همچنین از توان تفکر‪ ،‬درک و‬ ‫کشف پدیده ها و رویدادها به عنوان آیات الهی و تجلی فاعلیت خداوند در خلقت و نیز دانش‪،‬‬ ‫بینش و مهارت ها و روحیۀ مواجهۀ علمی و خالق با مسائل فردی و خانوادگی و اجتماعی‬ ‫برخوردارند‪.‬‬ ‫* با درک مفاهیم اجتماعی و سیاسی و «احترام به قانون» و اندیشه ورزی در آنها‪ ،‬شایستگی‬ ‫رویارویی مسئوالنه و خردمندانه با تحوالت اجتماعی و سیاسی را کسب می کنند و با رعایت‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬ ‫وحدت و تفاهم ملی‪ ،‬در دفاع از عزت و اقتدار ملی می کوشند و با روحیۀ مسئولیت پذیری و‬ ‫تعالی خواهی و برخوردار از مهارت های ارتباطی‪ ،‬در حیات خانوادگی و اجتماعی (در سطوح‬ ‫محلی تا جهانی) با رعایت اصول برگرفته از نظام معیار اسالمی‪ ،‬مشارکت مؤثر دارند‪.‬‬ ‫* با درک مفاهیم اقتصادی در چارچوب نظام معیار اسالمی از طریق کار و تالش و روحیۀ‬ ‫انقالبی و جهادی‪ ،‬کارآفرینی‪ ،‬قناعت و انضباط مالی‪ ،‬مصرف بهینه و دوری از اسراف و تبذیر‬ ‫و با رعایت وجدان‪ ،‬عدالت و انصاف در روابط با دیگران در فعالیت های اقتصادی در مقیاس‬ ‫خانوادگی‪ ،‬ملی و جهانی مشارکت می نمایند‪.‬‬ ‫* دارای حداقل یک مهارت مفید برای تأمین معاش حالل باشند‪ ،‬بهگونهای که درصورت جدایی‬ ‫از نظام تعلیم و تربیت رسمی در هر مرحله‪ ،‬توانایی تأمین زندگی خود و ادارۀ خانواده را داشته‬ ‫باشند‪.‬‬ ‫* با درک مفاهیم بهداشت فردی و اجتماعی و مسائل زیست بوم طبیعی و شهری به منزلۀ‬ ‫امانات الهی‪ ،‬شایستگی حفظ و ارتقای سالمت فردی و بهداشت محیطی را کسب می کنند و‬ ‫با ورزش و تفریحات سالم فردی و گروهی‪ ،‬به نیازهای جسمی و روانی خود و جامعه براساس‬ ‫اصول برگرفته از نظام معیار اسالمی‪ ،‬پاسخ می دهند‪.‬‬ ‫* با قدرشناسی و درک زیباشناسانه آفرینش الهی و مصنوعات هنرمندانه بشری‪ ،‬درک مفاهیم‬ ‫فرهنگی و میان فرهنگی و بهره گیری از قدرت تخیل‪ ،‬توانمندی های الزم در خلق آثار فرهنگی‬ ‫و هنری را به دست می آورند و برای حفظ و تعالی میراث فرهنگی‪ ،‬تمدنی و هنری در سطح‬ ‫ملی و جهانی براساس نظام معیار اسالمی می کوشند (هدف های کالن ‪ 2 ،5 ،4 ،1‬و ‪.)8‬‬ ‫راهکار ‪1‬ـ‪1‬ـ طراحی‪ ،‬تدوین و اجرای برنامه درسی ملی براساس اسناد تحول راهبردی و باز‬ ‫تولید برنامه های درسی موجود با تأکید بر‪:‬‬ ‫‪20‬‬ ‫الف) متناسب سازی حجم و محتوای کتب درسی و ساعات و روزهای آموزشی با توانمندی ها‬ ‫و ویژگی های دانش آموزان‬ ‫ب) حاکمیت رویکرد فرهنگی ـ تربیتی در تولید محتوا و تقویت شایستگیهای پایه دانشآموزان‬ ‫ج) بهره مندی فزونتر از روش های فعال‪ ،‬خالق و تعالی بخش‬ ‫د) بهره گیری از تجهیزات و فناوری های نوین آموزشی و تربیتی در راستای اهداف‬ ‫هـ) توجه بیشتر به تفاوت های فردی به ویژه هویت جنسیتی دانش آموزان و تفاوت های شهری‬ ‫و روستایی‬ ‫راهکار ‪2‬ـ‪1‬ـ تدوین برنامه های عملیاتی الزم در راستای ترویج‪ ،‬تقویت مستمر و تحکیم‬ ‫فضایل اخالقی در محیط های تربیتی با استفاده از تمام ظرفیت های آموزشی و تربیتی با‬ ‫تأکید بر اولویت کرامت و عزت نفس و شجاعت‪ ،‬حیا و عفت‪ ،‬صداقت‪ ،‬مسئولیت پذیری و نظم‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬ ‫در تمام دوره های تحصیلی‬ ‫راهکار ‪3‬ـ‪1‬ـ توسعه فرهنگ اقامه نماز و اهتمام به برپایی نماز جماعت در مدرسه و تقویت‬ ‫انس با قرآن در دانش آموزان و توسعة فرهنگ و سواد قرآنی با اصالح برنامه ها و توانمندسازی‬ ‫معلمان در راستای تقویت مهارت روخوانی و روان خوانی در دوره ابتدایی‪ ،‬آشنایی با مفاهیم‬ ‫کلیدی قرآن در دوره متوسطه اول و آموزش معارف قرآنی در متوسطه دوم براساس منشور‬ ‫توسعه فرهنگ قرآنی‬ ‫راهکار ‪4‬ـ‪1‬ـ ایجاد سازوکارهای ترویج و نهادینه سازی فرهنگ والیت مداری تولی و تبری‪،‬‬ ‫امر به معروف و نهی از منکر‪ ،‬روحیه جهادی و انتظار «زمینه سازی برای استقرار دولت عدل‬ ‫مهدوی (عج)» با تأکید بر بهره گیری از ظرفیت حوزه های علمیه و نقش الگویی معلمان و‬ ‫اصالح روش ها‬ ‫راهکار ‪  5‬ـ‪1‬ـ ارائه آموزش زبان خارجی در چارچوب بخش انتخابی (نیمه تجویزی) برنامه‬ ‫درسی‪ ،‬با رعایت اصل تثبیت و تقویت هویت اسالمی ـ ایرانی‬ ‫راهکار ‪ 6‬ـ‪1‬ـ گسترش و تنوع دادن به حِ َرف و مهارت های مورد نیاز جامعه و تعلیم متناسب‬ ‫و برنامه ریزی شده آن در همه دوره های تحصیلی و برای همه دانش آموزان‬ ‫راهکار ‪7‬ـ‪1‬ـ ایجاد سازو کار برای تقویت انسجام اجتماعی و وحدت ملی و احیای هویت‬ ‫افتخارآمیز اسالمی ـ ایرانی در دانش آموزان و معلمان با تأکید بر آموزش و اجرای سرود ملی‬ ‫و به اهتزاز درآوردن پرچم جمهوری اسالمی ایران در تمام مدارس‬  ‫‪2‬ـ تعمیق تربیت و آداب اسالمی‪ ،‬تقویت اعتقاد و التزام به ارزش های انقالب‬ ‫‪21‬‬ ‫اسالمی (‪2 ،1‬و ‪)8‬‬ ‫راهکار ‪1‬ـ‪2‬ـ بازنگری و اصالح برنامه های درسی مبتنی بر رویکرد فرهنگی ـ تربیتی و‬ ‫تقویت و توسعه جنبه های تربیتی و اخالقی آنها به منظور فراهم آوردن زمینه تربیت پذیری‬ ‫دانش آموزان براساس فرهنگ اسالمی ـ ایرانی‬ ‫راهکار ‪2‬ـ‪2‬ـ تعمیق تقوای الهی و مهارت خویشتنداری‪ ،‬انتخاب گری درست و تعالی بخش‬ ‫مستمر دانش آموزان با استفاده از فرصت ایام اهلل‪ ،‬برگزاری مراسم آگاهی بخش و نشاط انگیز‬ ‫در اعیاد و وفیات‪ ،‬حضور فعال و مشارکت دانش آموزان در محافل‪ ،‬مجالس و اماکن مذهبی و‬ ‫تقویت انس با دعا و توسل‬ ‫راهکار ‪3‬ـ‪2‬ـ تقویت شایستگی های اعتقادی‪ ،‬اخالقی و حرفه ای مدیران و معلمان و تحکیم‬ ‫نقش الگویی آنان و فراهم آوردن سازوکارهای اجرایی برای مشارکت فعال و مؤثر ایشان در‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬ ‫برنامه های تربیتی و فعالیت های پرورشی مدارس و واگذاری مسئولیت کالن تربیتی مدرسه‬ ‫به مدیران مدارس‬ ‫راهکار ‪4‬ـ‪2‬ـ تقویت ایمان‪ ،‬بصیرت دینی و باور به ارزشهای انقالب اسالمی و توانمندسازی‬ ‫مربیان و دانشآموزان برای وفاداری و حمایت آگاهانه از این ارزشها و مواجهه هوشمندانه با‬ ‫توطئههای دشمنان با استفاده از ظرفیت برنامههای آموزشی و تربیتی آموزش و پرورش و‬ ‫مشارکت خانواده و سایر نهادها و دستگاهها بهویژه حوزههای علمیه و حضور فعال و سازمانیافته‬ ‫دانشآموزان و مدارس در برنامههای سیاسی و اجتماعی و انقالبی‬ ‫راهکار ‪5‬ـ‪2‬ـ ایجاد سازوکارهای الزم برای تقویت آداب و سبک زندگی اسالمی ـ ایرانی‪،‬‬ ‫در تمام ساحتهای تعلیم و تربیت بهعنوان رویکرد حاکم در فرآیند طراحی‪ ،‬تدوین و اجرای‬ ‫برنامههای درسی و آموزشی‬ ‫راهکار ‪  6‬ـ‪2‬ـ طبقهبندی و متناسبسازی مقوالت و موضوعات تربیتی و اخالقی با مراحل رشد‬ ‫و ویژگیهای دانشآموزان و اهداف و نیازهای نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی و جامعه‬ ‫راهکار ‪7‬ـ‪2‬ـ استانداردسازی و تدوین شاخص های کیفی برای ارزیابی فعالیت های فرهنگی‬ ‫و تربیتی مدارس‬ ‫راهکار ‪   8‬ـ‪2‬ـ استفاده از ظرفیت برنامههای درسی‪ ،‬منابع آموزشی‪ ،‬شبکه ملی اطالعات و‬ ‫ارتباطات‪ ،‬کتابخانه‪ ،‬فرصت اردوها و فعالیتهای برون مدرسه بهویژه مساجد و کانونهای مذهبی‬ ‫برای تقویت معرفت و باور به معارف الهی بهویژه اعتقاد به توحید و معاد و والیت و انتظار با‬ ‫رویکرد قرآنی‪ ،‬روایی و عقالنی در دانشآموزان‬  ‫‪3‬ـ ترویج و تعمیق فرهنگ حیا‪ ،‬عفاف و حجاب متناسب با قابلیت ها و ظرفیت های‬ ‫‪22‬‬ ‫نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی (‪ 1‬و ‪)2‬‬ ‫راهکار ‪1‬ـ‪3‬ـ بازنگری و باز تولید برنامهها و محتوای آموزشی و روشهای تربیتی برای‬ ‫درونیسازی و تعمیق و ترویج فرهنگ حیا‪ ،‬عفاف و حجاب‬ ‫راهکار ‪2‬ـ‪3‬ـ اتخاذ تدابیر مناسب جهت جذب‪ ،‬تربیت و به کارگیری نیروی انسانی شایسته و‬ ‫متعهد و عامل به رعایت حیا‪ ،‬عفاف و پوشش مناسب در کلیۀ مراکز اداری و آموزشی‬ ‫راهکار ‪3‬ـ‪3‬ـ جلب مشارکت سازنده و اثربخش خانواده ها در حفظ‪ ،‬تعمیق و اشاعه حیا‪،‬‬ ‫عفاف و پوشش دانش آموزان‬ ‫راهکار ‪4‬ـ‪3‬ـ ایجاد سازوکارهای الزم برای هماهنگی رسانه ها و تولیدکنندگان کتب و مواد‬ ‫آموزشی‪ ،‬لوازم التحریر و تجهیزات آموزشی و تربیتی در جهت ترویج فرهنگ حیا‪ ،‬عفاف و‬ ‫حجاب مناسب در دانش آموزان‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬ ‫راهکار ‪  5‬ـ‪3‬ـ طراحی و ارائه الگوی لباس و پوشش مناسب‪ ،‬متنوع‪ ،‬زیبا و آراسته مبتنی‬ ‫بر فرهنگ اسالمی ـ ایرانی برای مربیان و دانش آموزان پسر و دختر در راستای تقویت‬ ‫هویت اسالمی ـ ایرانی‬ ‫راهکار ‪  6‬ـ‪3‬ـ برنامه ریزی به منظور اقناع فکری دانش آموزان برای پذیرش قلبی و درونی‬ ‫حیا‪ ،‬عفاف‪ ،‬حجاب و عمل به آن با تبیین دیدگاه اسالم‬ ‫راهکار ‪7‬ـ‪3‬ـ ارائه خدمات مشاوره ای ـ تربیتی در کلیه سطوح تحصیلی برای افزایش‬ ‫سالمت جسمی و روحی دانش آموزان‬ ‫‪4‬ـ تقویت بنیان خانواده و کمک به افزایش سطح توانایی ها و مهارت های خانواده‬ ‫در ایفای نقش تربیتی متناسب با اقتضائات جامعه اسالمی (‪ 2‬و ‪)5‬‬ ‫راهکار ‪1‬ـ‪4‬ـ آموزش و ارتقای مدیریت خانواده در استفاده مناسب از ابزار رسانه در محیط‬ ‫خانواده همسو با اهداف نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی‬ ‫راهکار ‪2‬ـ‪4‬ـ تدوین اصول راهنما و پودمان های آموزشی برای تبیین نقش مدرسه‪ ،‬رسانه ها‬ ‫و خانواده در تأمین پیش نیازهای ورود کودک به مدرسه و ایجاد سازوکارهای الزم برای‬ ‫هماهنگی و همسویی آنها با هم و با اهداف نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی‬ ‫راهکار ‪3‬ـ‪4‬ـ تدوین برنامه جامع مشارکت خانواده و نهادهای تربیتی و آموزشی برای تقویت‬ ‫فرهنگ تربیتی خانواده ها و تحقق شایستگی های پایه دانش آموزان‬ ‫راهکار ‪4‬ـ‪4‬ـ افزایش میزان مشارکت خانواده ها در فعالیت های آموزشی و تربیتی مدرسه‪،‬‬ ‫برگزاری دوره های آموزشی اثربخش‪ ،‬ارائه خدمات مشاوره ای به خانواده های آسیب پذیر و‬  ‫آسیب زا برای همسوسازی اهداف و روش های تربیتی خانواده و مدرسه‬ ‫‪23‬‬ ‫راهکار ‪  5‬ـ‪4‬ـ اضافه نمودن درس مدیریت و سلوک مناسب خانواده به جدول برنامه درسی‬ ‫دوره متوسطه در تمام رشته ها و برای تمام دانش آموزان‬ ‫راهکار ‪  6‬ـ‪4‬ـ تهیه و تدوین محتوای آموزشی برای دانش آموزان جهت آشنایی با ویژگی ها‪،‬‬ ‫نیازها و وظایف خانواده در چارچوب ارزش ها و معیارهای اسالمی‬ ‫‪   5‬ـ تأمین و بسط عدالت در برخورداری از فرصت های تعلیم و تربیت با کیفیت مناسب‬ ‫با توجه به تفاوت ها و ویژگی های دختران و پسران و مناطق مختلف کشور (‪ 5 ،3‬و ‪)7‬‬ ‫راهکار ‪1‬ـ‪  5‬ـ تعمیم دورۀ پیش دبستانی به ویژه در مناطق محروم و نیازمند در حد امکان با‬ ‫مشارکت بخش غیردولتی با تأکید بر آموزش های قرآنی و تربیت بدنی و اجتماعی‬ ‫راهکار ‪2‬ـ  ‪  5‬ـ برنامهریزی و تمهید مقدمات برای پوشش کامل دوره آموزش عمومی و برخوردار‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬ ‫از کیفیت مناسب در تمام مناطق کشور‬ ‫راهکار ‪3‬ـ  ‪  5‬ـ توانمندسازی دانش آموزان ساکن در مناطق محروم‪ ،‬روستاها‪ ،‬حاشیه شهرها‪،‬‬ ‫عشایرکوچ نشین و همچنین مناطق دو زبانه با نیازهای ویژه‪ ،‬با تأکید بر ایجاد فرصت های‬ ‫آموزشی متنوع و با کیفیت‬ ‫راهکار ‪4‬ـ  ‪  5‬ـ اولویت بخشی به تأمین و تخصیص منابع‪ ،‬تربیت نیروی انسانی کارآمد‪،‬‬ ‫تدوین برنامه برای رشد‪ ،‬توانمندسازی و مهارت آموزی‪ ،‬ادامه تحصیل و حمایت مادی و معنوی‬ ‫دانش آموزان مناطق محروم و مرزی‬ ‫راهکار ‪  5‬ـ  ‪  5‬ـ اختصاص حداقل ‪ 10‬درصد و حداکثر ‪ 20‬درصد از برنامههای آموزشی به معرفی‬ ‫حرفهها‪ ،‬هنرها‪ ،‬جغرافیا‪ ،‬آیین و رسوم‪ ،‬نیازها و شرایط اقلیمی و جغرافیایی استانها بهویژه‬ ‫مناطق روستایی و عشایری با رعایت استانداردهای ارتقای کیفیت و تقویت هویت اسالمیـ ایرانی‬ ‫دانشآموزان در چارچوب ایجاد کارآمدی و تقویت هویت ملی‬ ‫راهکار ‪  6‬ـ  ‪  5‬ـ طراحی و تدوین برنامۀ آموزشی متناسب با نیازها و نقش های دختران و‬ ‫پسران‬ ‫راهکار ‪7‬ـ  ‪  5‬ـ طراحی و تدوین برنامه تعلیم و تربیت انعطاف پذیر‪ ،‬متناسب با ویژگی های‬ ‫شخصیتی و محیطی استعدادهای گوناگون دانش آموزان به منظور شکوفایی استعدادهای خاص‬ ‫و افزایش کارآمدی و مفید بودن آنها‬ ‫راهکار ‪   8‬ـ  ‪  5‬ـ ساماندهی و به کارگیری بهینه و اثربخش منابع انسانی و توزیع عادالنه آن‬ ‫در سراسر کشور‬  ‫‪  6‬ـ تنوع بخشی به محیط های یادگیری در فرآیند تعلیم و تربیت‬ ‫‪24‬‬ ‫رسمی عمومی (‪ 3 ،1‬و ‪)8‬‬ ‫راهکار ‪1‬ـ  ‪  6‬ـ ایجاد‪ ،‬توسعه و غنی سازی واحد اطالعات و منابع آموزش و پرورش در سطح‬ ‫مدرسه (از قبیل کتابخانه‪ ،‬آزمایشگاه و کارگاه‪ ،‬شبکه ملی اطالعات و ارتباطات)‬ ‫راهکار ‪2‬ـ  ‪  6‬ـ تقویت و توسعه تعامالت نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی با جامعه و سایر‬ ‫دستگاه ها و نهادها از طریق گسترش ساختار تلفیقی و مسئله محور در ضمن طراحی و اجرای‬ ‫برنامه های درسی‬ ‫راهکار ‪3‬ـ  ‪  6‬ـ ایجاد موزه و نمایشگاه علم و فناوری در هر یک از شهرستانها تا پایان برنامه‬ ‫ششم توسعه کشور‪،‬به منظور فراهم آوردن زمینه مشاهده و تجربه فزونتر دانشآموزان و عینیتر‬ ‫کردن محتوای آموزشی کتب درسی‬ ‫راهکار ‪4‬ـ‪  6‬ـ ساماندهی و مدیریت بر فعالیتهای مؤسسات و آموزشگاههای آزاد وابسته به‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬ ‫وزارت آموزش و پرورش‪ ،‬بازنگری و باز تولید محتوای برنامههای آموزشی آنها همسو با اهداف‬ ‫و برنامههای تحولی آموزش و پرورش و نظارت و ارزیابی مستمر بر عملکرد آنها و هماهنگی و‬ ‫همکاری با دستگاههای ذیربط برای ایجاد همسویی سایر آموزشگاههای آزاد با اهداف برنامههای‬ ‫نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی‬ ‫راهکار ‪  5‬ـ‪  6‬ـ تنظیم و اجرای برنامه جامع کارآفرینی و مهارت آموزی برای تمام دوره های‬ ‫تحصیلی به ویژه دانش آموزان دوره متوسطه تا پایان برنامه پنجم توسعه در برنامه درسی و‬ ‫آموزشی‬ ‫راهکار ‪  6‬ـ‪  6‬ـ ایجاد شبکهای از محیطهای یادگیری مانند پژوهشسراها‪ ،‬اردوگاهها‪ ،‬خانههای‬ ‫فرهنگ‪ ،‬کتابخانههای عمومی‪ ،‬نمایشگاهها و موزههای تخصصی علوم و فناوری‪ ،‬مراکز کارآفرینی‪،‬‬ ‫ورزشگاهها و سایر مراکز مشابه و برقراری تعامل اثر بخش مدارس با این محیطها‪ ،‬با رعایت اصل‬ ‫غنیسازی محیط مدرسه با همکاری سایر دستگاهها‬ ‫‪7‬ـ افزایش نقش مدرسه به عنوان یکی از کانونهای پیشرفت محلی‪ ،‬بهویژه در‬ ‫ابعاد فرهنگی ـ اجتماعی (‪ 5 ،1 ،2‬و ‪)7‬‬ ‫راهکار ‪1‬ـ‪7‬ـ فراهم آوردن زمینه های الزم برای نقش آفرینی مدرسه به عنوان کانون کسب‬ ‫تجربیات تربیتی محله و جلوه ای از جامعه اسالمی و حیات طیبه با تفویض اختیار و مسئولیت‬ ‫به آن و استانداردسازی تمام مؤلفه ها و عوامل درون مدرسه ای‬ ‫راهکار ‪2‬ـ‪7‬ـ نهادینهسازی و تقویت همکاری مدرسه با مراکز فرهنگی و علمی محله بهویژه‬ ‫مسجد و کانونهای مذهبی و حوزههای علمیه و مشارکت فعال مدیران‪ ،‬معلمان و دانشآموزان‬  ‫در برنامه​های مرتبط محله و نیز حضور نظام​مند و اثربخش روحانیون توانمند و مبلغان مذهبی‬ ‫‪25‬‬ ‫با تجربه در مدرسه‬ ‫راهکار ‪٣‬ـ‪٧‬ـ برقراری ارتباط سازمان​یافته مراکز علمی ـ پژوهشی با نظام تعلیم و تربیت‬ ‫رسمی عمومی در سطح ملی و منطقه​ای و بهره​مندی از پشتیبانی علمی و تخصصی حوزه های‬ ‫علمیه و مؤسسات آموزش عالی و مراکز آموزش فنی و حرفه​ای به ویژه دانشکده​های علوم قرآنی‪،‬‬ ‫علوم تربیتی و روانشناسی در مدارس‬ ‫‪٨‬ـ افزایش مشارکت نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی و مدرسه و معلمان و‬ ‫دانش​آموزان در رشد و تعالی کشور در عرصه​های دینی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬اجتماعی‬ ‫در سطح محلی و ملی به عنوان نهاد مولد سرمایه انسانی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬اجتماعی‬ ‫‪ ٢​،٥‬و ‪)٧‬‬ ‫و معنوی ( ​‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬ ‫راهکار ‪​١‬ـ ‪٨‬ـ اصالح‪ ،‬ارتقا و تغییر نگرش به آموزش و پرورش به عنوان سازمان فراگیر‬ ‫و نیروی اثرگذار اجتماعی در خدمت اهداف رشد و تعالی کشور به​ویژه اهداف فرهنگی و‬ ‫اجتماعی‬ ‫راهکار ‪٢‬ـ ‪٨‬ـ ایجاد سازوکار الزم برای تقویت جایگاه و منزلت فرهنگی و اجتماعی معلمان‬ ‫راهکار ‪​٣‬ـ ‪٨‬ـ بسترسازی برای حضور فعال دانش​آموزان در تشکل​های رسمی و قانونی‬ ‫مرتبط با اتکا به ظرفیت های درون و برون آموزش و پرورش از قبیل‪ :‬بسیج دانش​آموزی‪،‬‬ ‫کانون های علمی و فرهنگی و انجمن اسالمی دانش​آموزان‬ ‫راهکار ‪٤‬ـ ‪٨‬ـ فراهم آوردن سازوکارهای قانونی برای حضور فعال و مؤثر مسئولین نظام‬ ‫تعلیم و تربیت رسمی عمومی در نهادهای سیاست​گذار و تصمیم​ساز فرادستی به عنوان یکی‬ ‫از ارکان تعالی و پیشرفت همه​جانبه و پایدار کشور‬ ‫راهکار ‪​​٥‬ـ ‪٨‬ـ تبیین دستاوردهای علمی و فنی تمدن اسالمی ـ ایرانی در برنامه​های درسی‬ ‫و آموزشی و تقویت باور و روحیه مسئولیت​پذیری دانش​آموزان برای تحقق تمدن نوین اسالمی‬ ‫در راستای دستیابی به جامعه عدل مهدوی (عج)‬ ‫راهکار ‪٦‬ـ ‪٨‬ـ تقویت شایستگی​های حرفه​ای و اعتقادی مدیران و معلمان و فراهم آوردن‬ ‫سازوکارهای اجرایی برای مشارکت فعال و مؤثر ایشان در برنامه​های تربیتی و فعالیت​های‬ ‫پرورشی مدارس‬ ‫راهکار ‪٧‬ـ ‪٨‬ـ تأکید بر معلم​محوری در رابطه با معلم و دانش​آموز در عرصه تعلیم و تربیت و‬ ‫جلوگیری از اجرای هر سیاست و برنامۀ نظری و عملی که این محوریت را مخدوش نماید‪.‬‬ ‫راهکار ‪ ​​٨‬ـ ‪٨‬ـ مشارکت فعال آموزش و پرورش در مواجهه با نیازهای فوری و عمومی جامعه‬ ‫از قبیل شیوع بیماری​های فراگیر‪ ،‬زلزله‪ ،‬رفع بیسوادی‪ ،‬حاکمیت قوانین و مقررات‪ ،‬حفظ و‬ ‫پاکیزگی محیط زیست‪ ،‬خدمت به محرومین‪ ،‬حرکت​های خیرخواهانه مردمی و انقالبی از‬ ‫طریق برگزاری دوره​ها‪ ،‬اردوهای آموزشی و توجیهی برای آماده​سازی مربیان و دانش​آموزان‬ ‫‪26‬‬ ‫راهکار ‪٩‬ـ ‪٨‬ـ تعامل اثربخش با مراکز فرهنگی و اجتماعی و استفاده از ظرفیت رسانه​ها ـ‬ ‫به​ویژه رسانه ملی ـ برای تبیین جایگاه نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی در تولید سرمایه‬ ‫اجتماعی و فرهنگی و جلوگیری از کوچک​انگاری نقش آن در سرنوشت آینده کشور از منظر‬ ‫معارف اسالمی‬ ‫‪٩‬ـ جلب مشارکت ارکان سهیم و مؤثر و بخش عمومی و غیردولتی در تعلیم‬ ‫و تربیت رسمی عمومی (‪٢ ،٥‬و‪)٧‬‬ ‫راهکار ‪١‬ـ‪٩‬ـ ایجاد تسهیالت قانونی و سازوکارهای تشویقی و انگیزشی الزم اعم از مادی و‬ ‫معنوی‪ ،‬برای بسط فرهنگ نیکوکاری و تعاون‪ ،‬مشارکت​پذیری و مشارکت​جویی در جامعه و‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬ ‫در بین دانش​آموزان با الهام از آموزه​های دینی با تأکید بر استفاده مناسب از ظرفیت کتاب های‬ ‫درسی‪ ،‬مجالت و رسانه​های آموزشی و برگزاری اردوهای جهادی‬ ‫راهکار ‪٢‬ـ‪٩‬ـ ایجاد سازوکارهای مناسب برای حفظ و ارتقای مستمر سطح مشارکت واقفین‬ ‫و خیرین مدرسه​ساز از قبیل نامگذاری مدارس به نام ایشان‪ ،‬مشارکت آنان در مدیریت مدارس‬ ‫خیرساز‪ ،‬مشارکت دولت در تأمین هزینه​های این مدارس‬ ‫راهکار ‪٣‬ـ‪٩‬ـ توسعه مشارکت بخش​های دولتی و غیردولتی در انجام امور مربوط به تولید‪،‬‬ ‫چاپ و توزیع مواد و منابع آموزشی در چارچوب سیاست​های آموزش و پرورش با تأکید بر‬ ‫سیاست تولید بسته​های آموزشی و سیاست چندتألیفی در کتاب​های درسی‬ ‫راهکار ‪٤‬ـ‪٩‬ـ تقویت و گسترش مدارس غیردولتی با اصالح و بازنگری قوانین و مقررات موجود‬ ‫‪١٠‬ـ ارتقای منزلت اجتماعی و جایگاه حرفه​ای منابع انسانی با تأکید بر نقش‬ ‫الگویی و جایگاه معلم (‪ ٤‬و ‪)٢‬‬ ‫راهکار ‪١‬ـ‪١٠‬ـ برنامه​ریزی و به​کارگیری امکانات و فرصت​های اجتماعی برای اعتالی فرهنگ‬ ‫عمومی در تکریم و پاسداشت مقام معلم با تأکید بر استفاده از ظرفیت رسانه ملی‬ ‫راهکار ‪٢‬ـ‪١٠‬ـ استقرار نظام سنجش صالحیت​های عمومی‪ ،‬تخصصی و حرفه​ای‪ ،‬تعیین‬ ‫مالک​های ارزیابی و ارتقای مرتبه (نظام​رتبه​بندی) علمی و تربیتی معلمان و تقویت انگیزه‬ ‫ارتقای شغلی در آنان براساس نظام معیار اسالمی‬ ‫راهکار ‪٣‬ـ‪١٠‬ـ اصالح قوانین و مقررات موجود استخدامی‪ ،‬مالی و اداری متناسب با حرفه​های‬ ‫تخصصی با مشارکت دستگاه​های ذی​ربط‬  ‫راهکار ‪٤‬ـ‪١٠‬ـ طراحی و استقرار نظام خاص بازنشستگی فرهنگیان برای بهره​مندی فزونتر‬ ‫‪27‬‬ ‫از تجارب مفید آنان‬ ‫‪١١‬ـ باز مهندسی سیاست​ها و باز تنظیم اصول حاکم بر برنامه درسی تربیت‬ ‫معلم با تأکید بر کارورزی و انطباق سطح شایستگی​های حرفه ای معلمان‬ ‫در سطح ملی و جهانی با مقتضیات الگوی برنامه درسی در نظام تعلیم و‬ ‫تربیت و طراحی سیاست​های مناسب برای ارتقای شیوه​های جذب‪ ،‬تربیت و‬ ‫‪ ١ ،​٢​،٤‬و ‪)٨‬‬ ‫‪​ ​،٧‬‬ ‫نگهداشت معلمان در آموزش و پرورش ( ​‬ ‫راهکار ‪١‬ـ‪١١‬ـ استقرار نظام ملی تربیت معلم و راه​اندازی دانشگاه ویژه فرهنگیان با رویکرد‬ ‫آموزش تخصصی و حرفه​ای تربیت محور توسط وزارت آموزش و پرورش با همکاری دستگاه های‬ ‫ذی​ربط‬ ‫‪γΫϩ୏ϩ γέϪड़ͿϢଌΧ߮ϰඅඏ ϛϪ࡛ূ ΨϤণ‬‬ ‫راهکار ‪٢‬ـ‪١١‬ـ طراحی و ارتقای نظام تربیت حرفه​ای معلمان در آموزش و پرورش با تأکید بر‬ ‫حفظ تعامل مستمر دانشجو معلمان با مدارس و نهادهای علمی و پژوهشی در طی این دوره‬ ‫و فراهم آوردن امکان کسب تجربیات واقعی از کالس درس و محیط​های آموزشی‬ ‫راهکار ‪٣‬ـ‪١١‬ـ ایجاد ساز