1_12904674485.pdf

‫به نام خدا‬ ‫آشنایی با تجارب مدارس اسالمی‬ ‫خالصه ای از صفحات ‪ 24‬تا ‪29‬‬ ‫گروه پنجم‬ ‫خانم ها ‪ :‬بنان ‪ ،‬نیکوکار ‪ ،‬آور ‪ ،‬ذکایی (گروه ‪)110‬‬  ‫جریان دوم‪ :‬اصالح گری...

‫به نام خدا‬ ‫آشنایی با تجارب مدارس اسالمی‬ ‫خالصه ای از صفحات ‪ 24‬تا ‪29‬‬ ‫گروه پنجم‬ ‫خانم ها ‪ :‬بنان ‪ ،‬نیکوکار ‪ ،‬آور ‪ ،‬ذکایی (گروه ‪)110‬‬  ‫جریان دوم‪ :‬اصالح گری دینی‬ ‫جریان فکری دیﮕر در ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗرﺑﯿﺖ ﻣﻌاﺻـر ایران‪ ،‬جریان اﺻـﻼحﮔری اﺳـﺖ‪.‬ایﻦ ﮔروه ﻃﺒﻘﮥ جﺪیﺪی از‬ ‫روﺷـﻨﻔکران ﻫﺴـﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺿـرورت ﻣﺪرﻧﯿﺰاﺳـﯿﻮن‪ ،‬اﻋﺘﻘاد راﺳـﺦ داﺷـﺘﻨﺪ و ﻫﻢ ﺑﻪ ﺗﻌارض ﺑافﺖ‬ ‫ﻣـﺬﻫﺒﯽ ‪ -‬ﺳـــﻨﺘﯽ جـاﻣﻌـﮥ ایران ﺑـا ﻣﻘﺘﻀـــﯿـات ﻣـﺪرﻧﯿﺘـﻪ ﭘﯽ ﺑرده ﺑﻮدﻧـﺪ‪.‬از ایﻦرو‪ ،‬ایﻦ ﻃﺒﻘـﻪ از‬ ‫روﺷـــﻨﻔکران جـﺪیـﺪ‪ ،‬ﺧﻮاﺳـــﺘـار اﺻــﻼحﮔری یا رفرﻣﯿﺴــﻢ ﻣﺬﻫﺒﯽ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﭘﯿﺶ ﺑﻨﯿاد ﺗﺠﺪد در ایران‬ ‫ﮔردیﺪﻧﺪ‪.‬ﻧﺴــﻞ ﺗازه ﻇﻬﻮر یافﺘﮥ روﺷــﻨﻔکری ﮐﻪ جریان اﺻـﻼحﮔری را ﺗﺸـکﯿﻞ ﻣﯽدادﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻮاﺳـﺘار‬ ‫اﺻـﻼح دیﻦ در جﻬﺖ ﻫﻤاﻫﻨﮕﯽ ﺑا ﻣﻘﺘﻀـﯿات جاﻣﻌﮥ ﻣﺪرن ﺑﻮده و جریان اﺻـﻼحﮔری را ﺑرای ﺗﺒﺪیﻞ دیﻦ‬ ‫ﺳﻨﺘﯽ ﺑﻪ ﻣﺪرن‪ ،‬ﺑرﭘا ﮐرده ﺑﻮدﻧﺪ‬ ‫ﺑخﺸﯽ از جریان اﺻﻼحﮔری درد دیﻦ داﺷﺘﻪاﻧﺪ و ﺑرای رﻫایﯽ دیﻦ از اﻧﺰوا و اﻧﺘﻘال آن از ﺣاﺷﯿﮥ ﻣﻌاﺑﺪ و‬ ‫ﻣراﺳﻢ ﺑﻪ ﻣﺘﻦ ﺣﯿات ﺳﯿاﺳﯽ اجﺘﻤاﻋﯽ جاﻣﻌﻪ‪ ،‬ﺧﻮاﻫان اﻋﻤال اﺻــﻼﺣاﺗﯽ در دیﻦ ﮔﺸــﺘﻪاﻧﺪ‪.‬ﮔروﻫﯽ‬ ‫ﺧﻮاﺳـﺘار ﺗﺒﺪیﻞ جاﻣﻌﮥ ﻣﺬﻫﺒﯽ ایران ﺑﻪ یﮏ جاﻣﻌﮥ ﻣﺪرن ﺻـﻨﻌﺘﯽ ﺑﻮده و از ﺗﺤﻮل دیﻦ ﭘرﻫﯿﺰی ﻧﺪاﺷــﺘﻪاﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﻠکﻪ آن را ﻣﻮرد ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻗرار ﻣﯽدادﻫاﻧﺪ‪.‬در ایﻦ ﺻــﻮرت آﻧﻬا ﻫﺪفﯽ ﻧاﺻــﻮاب را ﺑا راﻫﺒردی ﺑﯽﭘروا ﺑر جریان‬ ‫اﺻـﻼحﮔری ﺗﺤﻤﯿﻞ ﻧﻤﻮدﻫاﻧﺪ‪.‬ﮔروه دیﮕر اﺻـﻼحﮔرایان از ﺳـر دیﻦﮔرایﯽ و درﺧﻮاﺳـﺖ اﻧﺘﻘال دیﻦ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺘﻦ جاﻣﻌﻪ‪ ،‬ﻧاﮔﺰیر از ﻧﮕاه جﺪیﺪ ﺑﻪ دیﻦ و ﺗﺠﺪیﺪ ﻧﻈر در ﻧﮕرشﻫای ﺳـﻨﺘﯽ ﺷـﺪﻫاﻧﺪ‪.‬در ایﻦ ﺻـﻮرت‪ ،‬ﻫﺪفﯽ‬ ‫واﻻ‪ ،‬ﺑﻪدﺳـﺖ راﻫﺒردی ﺧﻄا ﺳــﭙرده ﻣﯽﺷــﻮد‪.‬وﻟﯽ در ﻫر دو ﺣاﻟﺖ ﻧﺘﯿﺠﻪ یکﯽ اﺳــﺖ‪ ،‬ارجاع دیﻦ ﺑﻪ‬ ‫یافﺘﻪﻫای ﺑﺸــری و ﺗﻔﺴــﯿر ﺷــریﻌﺖ ﺑراﺳــاس ﻣﻌﯿار ﻫای ﺣاﺻﻞ از ﻋﻠﻮم ﻣﺪرن‪.‬‬ ‫از جﻤﻠﻪ ﻣﻬﻢﺗریﻦ ﭘﯿاﻣﺪﻫای ﺗﻔﻮق جریان اﺻــﻼحﮔری ﺑر فﻀــای فرﻫﻨﮕﯽ جاﻣﻌﻪ‪ ،‬ﻣﻌﺘﺒر داﻧﺴــﺘﻦ‬ ‫ﺳــﻨﺠﺶ ﻣﻌارف وﺣﯿاﻧﯽ ﺑا ﻣﻌﯿارﻫای ﻋﻠﻢ جﺪیﺪ اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫اﺳاس ﻣﺸــﺘرك ﻫﻤﮥ ﻣﺴــﻠﮏﻫای روﺷــﻨﻔکری دیﻨﯽ در ﮐﺸــﻮرﻫای اﺳـــﻼﻣﯽ‪ ،‬اﻋﺘﻤـاد ﺑـﻪ ﻋﻘـﻞ و‬ ‫یـافﺘـﻪﻫـای «اﺑﻄـالﭘـﺬیر» ﻋﻠﻢ جـﺪیـﺪ اﺳـــﺖ‪.‬‬ ‫احیاگری دینی‬ ‫اﺣﯿاءﮔری‪ ،‬جریاﻧﯽ اﺳــﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳــﺖ ﺑایﺪ در جﻬﺖ اﺣﯿاء ﻣکﺘﺐ اﺳــﻼم ﺑرای ﭘاﺳــﺦ ﺑﻪ ﻧﯿازﻫای روز‬ ‫ﺗﻼش ﮐرد‪.‬ایﻦ جریان ﺑرﺧﻼف اﺻـﻼح ﮔریان‪-‬ﮐﻪ در ﭘﯽ ﺗﻐﯿﯿر در دیﻦ ﻣﺘﻨاﺳـﺐ ﺑا اﻗﺘﻀـاﺋات ﻋﺼـر جﺪیﺪ‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ -‬ﺳـﻌﯽ ﻣﯽ ﮐردﻧﺪ ﺑا ﺗکﯿﻪ ﺑرﻣﺒاﻧﯽ و آﻣﻮزه ﻫای اﺳـﻼﻣﯽ از دﺳـﺘاوردﻫای ﺑﺸـری ﻋﺼـر جﺪیﺪ در جﻬﺖ‬ ‫ﭘﯿﺸـرفﺖ جاﻣﻌﻪ اﺳـﻼﻣﯽ اﺳـﺘﻔاده ﮐﻨﻨﺪ‪.‬ﺑﺪیﻦ ﺗرﺗﯿﺐ ﺑا ﺗﻮجﻪ ﺑﻪ ﺧﻮاﺳـﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑرای ﺑرﭘایﯽ ﻣﺪارس و‬  ‫ﺿـرورت ﻫای جﺪیﺪی ﮐﻪ در جاﻣﻌﻪ ﺳـر ﺑرآورده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬روﺣاﻧﯿان ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان یﮏ ﻧﯿروی اجﺘﻤاﻋﯽ ﻣﺆﺛر در‬ ‫ﺑرﭘایﯽ ﻣﺪارس ﺷـرﮐﺖ ﮐرده و ﻧﻘﺶ ﺗﺸـﻮیﻘﯽ‪ ،‬ﺣﻤایﺘﯽ و ﻣﺸـارﮐﺘﯽ در ﺗﺸـکﯿﻞ ﻣﺪارس و ﮔﺴـﺘرش آن ایﻔا‬ ‫ﮐرد ه اﻧﺪ‪.‬ﺷﯿﻮه ﻫای ﻣﺪرﺳـﻪ داری و ﺗﺪریﺲ ﻣﺤﺘﻮاﻫای آﻣﻮزﺷـﯽ ﻣﺪارس ﺧارجﯽ ﻏاﻟﺒاً ﻣﻮرد ﺗﻘﻠﯿﺪ ﻣﺪارس جﺪیﺪ‬ ‫ﻗرار ﻣﯽ ﮔرفﺘﻨﺪ‪.‬ایﻦ ﺣﺴــاﺳــﯿﺘﻬا روﺣاﻧﯿان را ﺑﻪ ﺑرﭘایﯽ ﻣﺪارس و ﻣﺪیریﺖ آﻧﻬا واداﺷــﺖ و ﺳــﺒﺐ ﺷــﺪ ﺑﻪ‬ ‫ﻃﻮر ایﺠاﺑﯽ ﺑﻪ ﻣخاﻟﻔﺖ ﺑا فﻌاﻟﯿﺘﻬای آﻧان ﺑﭙردازﻧﺪ و ﺑا ﺑرﭘایﯽ ﻣﺪرﺳـﻪ اﺳـﻼم ﺗﻮﺳـﻂ ﺳـﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﻃﺒاﻃﺒایﯽ و‬ ‫ﻧﯿﺰ ﺣﻤایﺖ ﻫای ﻣادی و ﻣﻌﻨﻮی روﺣاﻧﯿان و ﻧﯿﺰ اﺳـﺘﺴـﻔاریﻪ ﻫایﯽ ﮐﻪ از ﻣراجﻊ ﻧﺠﻒ در ﺣﻤایﺖ از ﻣﺪارس‬ ‫جﺪیﺪ ﺷـﺪه ﺑﻮد از ایﻦ ﻣخاﻟﻔﺖ ﻫا ﺑﻪ ﺗﺪریﺞ ﮐاﺳـﺖ و روﺣاﻧﯿان ﻧﻘﺶ فﻌاﻟﯽ را در ﺗﺄﺳﯿﺲ‪ ،‬اداره و راﻫﺒری‬ ‫ﻣﺪارس ﺑر ﻋﻬﺪه ﮔرفﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻃﺒاﻃﺒایﯽ در ﻧاﻣﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ روزﻧاﻣﻪ ﺗرﺑﯿﺖ ﻫﺪف ﺧﻮد از ﺗﺄﺳﯿﺲ ﻣﺪرﺳﻪ اﺳﻼم را ایﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪:‬‬ ‫ﻏرض از ﺗﺄﺳـﯿﺲ ﻣکاﺗﺐ و ﻣﺪارس ایﻦ اﺳـﺖ ﮐﻪ اﻃﻔال ﻣﺴـﻠﻤﯿﻦ ﮐﻪ ودایﻊ رب اﻟﻌاﻟﻤﯿﻦ اﻧﺪ ﻣﺴـﻠﻤاﻧان‬ ‫ﻏﯿرﺗﻤﻨﺪ‪ ،‬ﺑااﺧﻼق و اﻫﻞ ﻋﻠﻢ و ﺻـﻨﻌﺖ ﺑار آیﻨﺪ ﺗا ﻫﻢ ﺧﻮد آﺳـﻮده ﺑاﺷـﻨﺪ ﻫﻢ در ﻣﻮاﻗﻊ ﺿـرورت ﺑﻪ ﮐار دوﻟﺖ‬ ‫و ﻣﻠﺖ ﺧﻮرﻧﺪ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺷـرایﻂ ﻣﺪرﺳـﻪ ایﻦ اﺳـﺖ ﮐﻪ ﻧﻈﻢ و ﺗرﺗﯿﺐ آن اﺳـﻼﻣﯽ ﺑاﺷـﺪ ﺗا ﻃﻔﻞ ﻣﺴـﻠﻢ ﺑار آیﺪ و‬ ‫در ﻣﻮﻗﻊ ﺣاجﺖ" ﺑﻪ ﮐار اﺳـﻼم ﺑخﻮرد در ﭼﯿﺰﻫایﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺘﻌﻠﻢ آﻣﻮﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷـﻮد ﺑایﺪ اﻫﻢ را ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻧﻤﻮد‬ ‫ﻃﻔﻞ ﻻزم اﺳـﺖ اول زﺑان وﻃﻦ و ﻣﻠﺖ را یﻌﻨﯽ فارﺳـﯽ و ﻋرﺑﯽ ﺑﯿاﻣﻮزد و آﻧﮕاه اﻟﺴـﻨﻪ ﺧارجﻪ را در ﺿـﻤﻦ‬ ‫فارﺳـﯽ و ﻋرﺑﯽ ﻋﻘایﺪ و اﺣکام ﻣﺬﻫﺐ را و اﺧﻼق ﺷـرﻋﯿﻪ و آداب اﺳـﻼم را ﭘﺲ ﺑﻪ ﻋﻠﻮم دیﮕر از ﻃﺒﯿﻌﯽ و‬ ‫ریاﺿـﯽ و ﺷـﯿﻤﯽ و ﻃﺐ و ﺳـایر ﭘردازد ﻧﯿﺰ جﻐرافﯿا و ﺗاریﺦ را یاد ﮔﯿرد؛‬ ‫جریان اﺣﯿـاﮔرا اﻟﺒﺘـﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ دو دﺳـــﺘـﻪ جﺰﺋﯽ ﺗر ﻗاﺑﻞ ﺗﻘﺴـــﯿﻢ اﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان از آﻧﻬا ﺑﻪ اﺣﯿاﮔرایان‬ ‫ﺣﺪاﻗﻠﯽ و اﺣﯿاﮔرایان ﺣﺪاﮐﺜری ﻧام ﺑرد‪.‬دﺳـﺘﻪ ﻧخﺴـﺖ ﺣﺴـاﺳـﯿﺖ ﮐﻤﺘری ﻧﺴـﺒﺖ ﺑﻪ ﺑررﺳـﯽ ﺗﻌارﺿـات‬ ‫ﺑﻨﯿادیﻦ ﻣﺒاﻧﯽ اﺳـﻼم ﺑا دﺳـﺘاوردﻫای ﺗﻤﺪن ﺪیﺪ ﺑﻪ ﺧرج ﻣﯽ دادﻧﺪ و ﺑا ﺧﻮشﺑﯿﻨﯽ ﺗﻮام ﺑا ﺳـﻄﺤﯽﻧﮕری‬ ‫ﺑﯿﺸـﺘر ﺑﻪ دﻧﺒال ﺑرون رفﺖ از وﺿـﻊ ﻣﻮجﻮد ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬اﻣا دﺳـﺘﻪ دوم ﺳخﺖ ﮔﯿری ﺑﯿﺸـﺘری در ﺑررﺳـﯽ ﺗﻌارﺿـات‬ ‫و اﻃﻤﯿﻨان از ﺗﻮفﻖ ﺗﻌاﻟﯿﻢ اﻟﻬﯽ در اﺳـﺘﻔاده از ﻋﻠﻮم ﻧﻮیﻦ و ﺳـﺒﮏ ﻫای ﺗرﺑﯿﺘﯽ ﻣﺪارس ﻧﻮیﻦ ﺑخرج ﻣﯽ دادﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﻼشﻫای جریان اﺣﯿاءﮔری ﺗﻮاﻧﺴـﺖ زﻣﯿﻨﻪﻫای یﮏ اﻧﻘﻼب ﺗرﺑﯿﺘﯽ را ﮐﻪ ﻣﻘﺪﻣﮥ اﻧﻘﻼب اﺳـﻼﻣﯽ ایران در‬ ‫ﺳـال ﻫﺰار و ﺳﯿﺼﺪ و ﭘﻨﺠاه و ﻫﻔﺖ ﺑﻮد فراﻫﻢ ﺳازد‪.‬ﺑا ایﻦ ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﻧﻈر ﻣﯽ رﺳـﺪ ﺗﻮجﻪ ﺑﻪ دو ﻧکﺘﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﻣﺴـﯿر آیﻨﺪه را ﻫﻤﻮار ﺗر ﻧﻤایﺪ‪.1 :‬ﺗﻮجﻪ ﺑﻪ ﺗﻌارضﻫای اﺳـاﺳـﯽ ﺗرﺑﯿﺖ دیﻨﯽ ﺑا ﺗرﺑﯿﺖ ﺳـکﻮﻻر‪.2.‬‬ ‫ﺗﻤﻬﯿﺪات اﺳـاﺳـﯽ ﺑرای ﺿـﻌﻒ ﻫای ﺗﺌﻮریﮏ و راﻫﺒردی در زﻣﯿﻨﮥ ﺗرﺑﯿﺖ دیﻨﯽ‪.‬‬