تحول PDF

‫ش و س ر ل ا ناد‬ ‫س ه‬ ‫دبيرخانه هماهنگي گروههاي معارف و تربيت اسﻼمي‬ ‫‪١‬‬  ‫باسمه تعالي‬ ‫معرفي و منطق درس‪:...

‫ش و س ر ل ا ناد‬ ‫س ه‬ ‫دبيرخانه هماهنگي گروههاي معارف و تربيت اسﻼمي‬ ‫‪١‬‬  ‫باسمه تعالي‬ ‫معرفي و منطق درس‪:‬‬ ‫بر اسـاس فلسـفه تعليم و تربيت اسـﻼمي‪ ،‬معلم از مهمترين اركان فرآيند تربيت اسـت‪.‬بنابراين يكي از بايسـتههاي‬ ‫تحول در سـطح واقعيت ميداني نظام تعليم و تربيت كشـور‪ ،‬وجود معلماني آگاه و متدين در تراز گام دوم انقﻼب‬ ‫اســﻼمي اســت كه دركي عميق و باوري اســتوار به تحول مطلوب داشــته باشــند‪.‬مهارتآموز براي ايفاي نقش‬ ‫ﺣرفه اي خود در راســـتاي تربيت مطلوب مبتني بر ســـند تحول بنيادين آموزش و پرورش‪ ،‬بايد ﺿـــمن شـــناخت‬ ‫مفاهيم اســاســي مندرج در ســند و بنيادهاي فلســفي آنها‪ ،‬جايگاه خود را به مثابه كارگزار نظام تعليم و تربيت‬ ‫رسـمي يا معلم فكور و عامل اصـلي راهبري تحول در كﻼس درس بشـناسـد و آگاهانه اين مسـؤوليت خطير را بر‬ ‫عهده گيرد‪.‬براي اين منظور در بازنگري جديد‪ ،‬اين درس جايگزين درس »اسـناد تحولي و فلسـفه تعليم و تربيت‬ ‫در ج‪.‬ا‪.‬ا« شده است‪.‬‬ ‫نام درس‪ :‬معلم تحولآفرين در آيينه اسـناد باﻻدسـتي ‪ /‬معلم به مثابه عامل‬ ‫مشخصات درس‬ ‫تحول در اسناد باﻻدستي تربيتي‬ ‫نوع درس‪ :‬نظري‬ ‫اهـداف ‪ /‬پيـامـدهـاي يـادگيري‪ :‬در پـايـان اين واﺣـد يـادگيري‪،‬‬ ‫تعداد واحد‪٢ :‬‬ ‫مهارتآموز قادر خواهد بود‪:‬‬ ‫تعداد ساعت‪٣٢ :‬‬ ‫‪.١‬با درك مفاهيم اسـاسـي ناظر به چيسـتي تربيت بر اسـاس فلسـفه‬ ‫شايستگي كليدي‪ :‬تربيتي‬ ‫تربيـت در جمهوري اســـﻼمي مبتني بر ســـنـد تحول بنيـادين‪،‬‬ ‫دروس پيشنياز‪- :‬‬ ‫چهــارچوب نظري تحول مطلوب در تراز گــام دوم انقﻼب را‬ ‫اســـتـاد مـتـخصـــص بـراي‬ ‫بشناسد‪.‬‬ ‫تدريس‪ :‬استاد مجوز دار از سوي‬ ‫‪.٢‬با شـــنـاخت ويژگيهاي منحصـــر به فرد فلســـفـه تعليم و تربيـت‬ ‫دبيرخــانــه همــاهنگي گروه هــاي‬ ‫اســـﻼمي مبتني بر ســـنـد تحول بنيـادين‪ ،‬جـايگـاه خود را بـه مثـابـه‬ ‫معارف و تربيت اسﻼمي دانشگاه‬ ‫عامل تحول در نظام تربيت رسمي بشناسد‪.‬‬ ‫‪٢‬‬  ‫عناوين و سرفصلهاي درس‪:‬‬ ‫بخش اول‪ :‬چيستي تحول‬ ‫‪ -‬روايت وﺿعيت موجود و مطلوب تربيت در نظام تربيت رسمي و عمومي كشور‬ ‫‪ -‬معناشناسي تحول و تحول خواهي‬ ‫‪ -‬معناشناسي تربيت )با تاكيد بر ارتباط اصطﻼﺣات كليدي تعريف با تحول خواهي مبتني بر فلسفه تعليم و‬ ‫تربيـت اســـﻼمي‪ :‬ﺣيـات طيبـه‪ ،‬نظـام معيـار اســـﻼمي‪ ،‬هويـت يكپـارچـه ايراني‪ -‬اســـﻼمي‪ ،‬فطرتگرايي‬ ‫توﺣيدي(‬ ‫بخش دوم‪ :‬ضرورت و چرايي تحول‬ ‫‪ -‬ﺿرورت تحول خواهي بنيادين )ناظر به زيربناي فكري وﺿع موجود(‬ ‫‪ -‬نظريه اسﻼمي تعليم و تربيت زيربناي تحول بنيادين‬ ‫‪ -‬مباني معرفت شناختي با تاكيد ويژه بر مبناگروي در توجيه معرفت‬ ‫‪ -‬مباني هستي شناختي با تاكيد ويژه بر واقعيت هاي غيرمادي و سلسله مراتب موجودات در عالم هستي‬ ‫‪ -‬مباني خداشناختي با تأكيد بر توﺣيد در ربوبيت تشريعي و معادباوري‬ ‫‪ -‬مباني انســان شــناختي با تاكيد بر اصــالت بعد غيرمادي انســان‪ ،‬كرامت ذاتي و اكتســابي وي و آزادي و‬ ‫اختيار‬ ‫‪ -‬مباني ارزش شــناختي با تاكيد بر واقعي بودن معيار و مصــداق ارزش‪ ،‬ثابت بودن اصــول ارزشــي و قرب‬ ‫اختياري به خداوند به مثابه ارزش ذاتي و غايي در اسﻼم‬ ‫بخش سوم‪ :‬چگونگي تحول‬ ‫‪ -‬انگاره هاي گوناگون از معلمي )معلم به مثابه مهندس‪ ،‬نجار‪ ،‬فروشنده و ‪ (...‬و انگاره مختار مبتني بر سند‬ ‫تحول بنيادين )معلم به مثابه مربي(‬ ‫‪ -‬چگونگي تحولآفريني معلم در موقعيتهـاي دشـــوار بـا تـاكيـد بر چرخشهـاي تحولي بر اســـاس اســـنـاد‬ ‫باﻻدســـتي تربيتي در نظام تعليم و تربيت رســـمي كشـــور )درس آشـــنايي با تجارب مدارس اســـﻼمي‬ ‫نمونـههـايي از مصـــاديق و مثـالهـاي عمليـاتي را گزارش خواهـد نمود؛ لـذا اين بخش بـا تـاكيـد بر ارائـه‬ ‫مصاديق چرخشهاي تحولي كه يك معلم ميتواند خﻼقانه در مدرسه خود عملياتي نمايد‪ ،‬ارائه شود(‬ ‫‪٣‬‬  ‫منابع آموزشي‬ ‫‪ -‬شـوراي عالي انقﻼب فرهنگي )‪.(١٣٩٠‬مباني نظري سـند تحول بنيادين تعليم و تربيت رسـمي و عمومي‬ ‫)بخش اول و دوم‪ ،‬صص از ابتدا تا ص ‪ ٣٠٨‬و بخش چرخشهاي تحولآفرين‪ ،‬صص‪(٤١٨-٤١٣ :‬‬ ‫‪ -‬شوراي عالي انقﻼب فرهنگي )‪.(١٣٩٠‬سند تحول بنيادين آموزش و پرورش‪.‬‬ ‫‪ -‬شوراي عالي انقﻼب فرهنگي )‪.(١٣٩٠‬سند برنامه درسي ملي‪.‬وزارت آموزش و پرورش‪.‬‬ ‫‪ -‬فلســفه تعليم و تربيت اســﻼمي )‪.(١٣٩١‬جمعي از نويســندگان زير نظر عﻼمه مصــباح يزدي‪ ،‬انتشــارات‬ ‫مدرسه برهان )بخش دوم مباني تعليم و تربيت‪ ،‬صص‪.(٢١١-٨٣ :‬‬ ‫در ادامه‪ ،‬بخشهايي از منابع فوق كه مرتبط با مباﺣث ســرفصــل درس معلم تحولآفرين هســتند‪ ،‬پيوســت شــده‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪٤‬‬  - « » : « ». ( ) é. ( ). é - - ( ). ) ( - - é. ) -.( -.  ( ). é ) (. ) é ( ( ) ).. ( - ) ( : ( ) ( ) ( : é ). ( ( ) ( )  ) (. : é.. ( ).. - : - ( - -. : é ( =). ( =)  ).( ( ) ) (( ). : é - ( =) -. ) ( ( ) ). ( : é ( ) ( ) ) " " ( ) - -.( : é ( ) ( ) ( ) ( “ “ )“ “. ( ). -. -. « » é ) - -( ( ). ( ). ( ).. ( ) « ». ( ) : é ( ).  ) (. ( ) ) ) ( ) ( ) ( (. : é / ) (. : é. « » )..( :. « » ) ( ) ( ( ).. : é ( ) ( ) ( ) « » « ». « » « »« »« »« ». « » »... ) «..( / / - » -........... « »:.. )«.( / /. ». « ) : é - ( ( ) - ).( : é. ( ) - -.. ( ) » é ) « ( ) ( ( ). ( ) ). (. : : : : : : :.. :. ( ) - ( ) : : é ). ( ) ( ( ). ( ): : é - - ( ) ( ). é ( ). « » ».«. ( )..  : é. : é. : é. ( ). ( ).. : é ( ) ). ) (....... ( (( ) ( ) ) ( ).. : é.. : é ) (. « » « » é. : ) é ( ) é ( ( ) é - -... ( ) é ( ) é é - : ».« : -. -. ( ) ). (..  : : é ) (. ( ). : é ) ) ( (.. : é. ) (...  « ». « » « » « » ). - -.(. « ». ( : : ) « ».( : : ) : ) « ». « » ( : )« » ( : )« »- ( : : ). « » « ». -( : ) ( ). ( :... « » « »........ (... / ). ( ).  ( ). ( ) ) ( ) - ( ). (. : é ( )... : é... é........ : é. ) (. « » : é. ) ». (. « ) ( é :.. ( ). ( ). : é  ( ). ) (.. : é. - -. : é ) ) ( ( ( ) ( ) » :( ) « » :( )..«. :....  : ) ( ) (. : é ) (. : é... ) (... « » « » « » « » « ».. « »  « » ( ). « » « » ».. Education ».( - )«....( )« ( ).( )«. ). (... :. é. ). (. é.. é..« ». ( ). é ) (... ) (.. é - -... é ( ).. ). ( é. ( ). é ). (. é.. é =). (... ( ).. »... )«.( / /  ( =).......... ( ) ). (. « » ) (. ) (.... ( ). ( ). ). (. - - ).. (. :.... ( )... : « ». ) « ». - - (.... » « »« ». «. : » « » - » « -«. : ».«. » - » « -«. ( ).. ( ). (.... ) : ( ) é é ( ) é é é ). (..)..( é é é ) (... é é é ( ) é é.  é é é é é. / é / é é / é é é.  é ( ) é é é é. ) é ( é é é  é.... : é é é é. é. ( ). ) ( :. é... -« » -... :. (education based on religion).  é é é é é ) - ( ) ( )..(education for religion) (religious education) ( ) - ( ( - (education about religion) - - ( ) ) ( « » « » « » « ». ».. «..  -(. -. ) (.. ). ( ( ).... ) ( ). ) ( (.. ( ) ( ).. « ». ). (. ( ) ( ). ) (. ). (. / / ) (... /.. : : ) (. : ) ( /. ( =).... ( ).. - - ).(. ) (..... ).  (.... ) (. : :. :....  ( ) ( ). ( ) ).(.. ) ( ) ( ) (. ) ( ) (..  : é é é é. é ).(. : /. ) (. ) (. « »... -.... ). (  : : -( ) -( ) ) ( ). ( : ). (......... : é ) (.. ( ). : ) ( ( ).... )..(  « ».. é. ( ). : ( ) : ( ) ( ) ) - ( ) ).( ( ) ( ) ( ) ( ) ( -. ( ) ) ( ( ).  - - ) (.... ( )..  ) (.. ) - ( -.. ). (. - - - : ( ) -.. ( )  - - ( ) - - - - - - -- - - - -. : - - - - ( ) - - - - - ( ) - ( ) - - ).  ( ( =)...... ». «. :. » ( / )« ». »: ( ).  : :.« »: « »: ( ) »: ( ) «. «.. ( / )« »... ( / )« » »:. ( ) «. ( / )« » ( / )« » ( / )« » ( / )« ».( - ) »: ( ). »: «. «. » « »: »: «. »: «. «.. »: » : « ( ) «.. : »: : «.  ». «..... »: ( ) «. »: ( ) »: ( ). «. »:. ).( - «. »:... » » «.  ( )..... ( ).... »: «....( )«........ ) Government.( State. - -  ( ). ) ( ) ( ( ) ( ).. ( ).. - - " ".... ). ) (. " ".... « ».... " "... ": " " " "..( ) (Mediation) ,...( )  (.( ). » «( ) » : «.. « »............( ) : - ( ) - - - - -.. ) ( - - -.( ) - :. ( ) ( ) ( ).( )  - -.. ) (.. ( ) ( ) - -. -....... ) (........ ( ).. “ ”.. :...... ( =)  ) « ».( ) (...... - ) - ( ) ( ). (..  ( ).. ) ( ( ).. ( )....... »..« - - »....«. ).«.( / /  ( ). - -..... ( )...... ( ) -. (( ) ( ) ).. ).. (.. ( )... ) ( ) (. ( ) ( )... ( ) ( ).. :....... : ( ) - - ).(. ). (.... ( ).. ) (.. ( )...... ) ) ( ) ( ) ( (.............. -.. - ( ).  - ( ).  ( ). ) (........ ( )..  ( ). ( )... ) (.... ( ) - - ) ( ) -.(. -..... « ». ( ). -. - ( ).. ( ).. )  ( ( ) ( ) ( )....... ( ). ( )..... ( )  ( ).. ( ) ( ).. ).. ( ) (. ). ( ( ) -. -( =).... ( =) ). ( ). ( ) (. ( =). ) (.... :. ( =) ( ) - ( =) ).(... ( ). - (.... ) ) (...... ( ) « » - « ( ) ». -  ). ( -( : )- ) (... ( ). -... ( = ). ) (  ( ). ( ).. ) ( ( =) ). -( -........... - -. ). ( ) ( ) ( ( =) ( =) ) (. ( =). -( ) - ). ( ) (. :. / « ». ( ).  -. -...... " " -. " " : - é ( ) é  é é é é é é é é : é é é é é é é  ( ) é ) é ( é é é é é é ( ) é ( ) é é é é é é é  é é é é é é é é é.. é é é é é  ‫ربانهم زري نظام رتبیت معلم وتأمین منابع انسانی نظام تعليم و رتبیت رسمی عمومی‬ ‫ربانهم زري نظام‬ ‫رتبیت معلم وتأمین منابع انسانی‬ ‫نظام تعليم و رتبیت رسمی عمومی‬ ‫فهرست مطالب‬ ‫صفحه‬ ‫عنوان‬ ‫‪4‬‬ ‫پیش گفتار‬ ‫‪2‬‬  ‫ربانهم زري نظام رتبیت معلم وتأمین منابع انسانی نظام تعليم و رتبیت رسمی عمومی‬ ‫‪6‬‬ ‫فصل اول‪ :‬مباني نظري وکلیات‬ ‫‪7‬‬ ‫مقدمه‬ ‫‪7‬‬ ‫تعریف و قلمرو‬ ‫‪7‬‬ ‫وظایف و مأموریت‬ ‫‪8‬‬ ‫اصول‬ ‫‪31‬‬ ‫رویكردها‬ ‫‪31‬‬ ‫مهمترین چرخشهاي تحولآفرین‬ ‫‪34‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬برنامهها‬ ‫‪31‬‬ ‫چشمانداز‬ ‫‪37‬‬ ‫اهداف‬ ‫‪36‬‬ ‫سیاستهاي اجرایي‬ ‫‪37‬‬ ‫اقدامات اساسي‬ ‫‪38‬‬ ‫برنامهها‬ ‫‪44‬‬ ‫استلزامات‬ ‫‪3‬‬  ‫ربانهم زري نظام رتبیت معلم وتأمین منابع انسانی نظام تعليم و رتبیت رسمی عمومی‬ ‫پیش گفتار‬ ‫سند تحول بنیادین آموزشوپرورش‪ ،‬در پاسخ به اقتضائات و نیازها و مبتنی بر فلسفه تعلیموتربیت‬ ‫اسالمی ومتناسب با تحوالت محیطی برای دستیابی به آموزشوپرورش در تراز جمهوری اسالمی‬ ‫ایران‪ ،‬تدوین و تصویب شده است‪.‬‬ ‫این سند درصدد است با بازخوانی و بازتولید تمام مؤلفهها و عوامل آشکار و پنهان نظام‬ ‫تعلیموتربیت‪ ،‬اعم از مبانی نظری و فلسفی‪ ،‬اهداف‪ ،‬اصول‪ ،‬رویکردها‪ ،‬روشها و‪...‬زمینه تربیت‬ ‫آگاهانه و آزادانه نسلی مؤمن‪ ،‬خالق‪ ،‬فعال‪ ،‬بانشاط‪ ،‬شایسته و وفادار به ارزشهای ایرانی اسالمی‬ ‫را‪ ،‬متناسب با نیازهای زمان‪ ،‬تا رسیدن به مراتبی از حیات طیبه فراهم آورد‪.‬انجام این رسالت‬ ‫خطیر‪ ،‬از منظر سازمانی‪ ،‬نیازمند آموزشوپرورش باکیفیت‪ ،‬چابک‪ ،‬کارآمد و اثربخش‪ ،‬مشارکتجو‪،‬‬ ‫رقابتپذیر‪ ،‬برخوردار از فناوریهای نوین و بهرهمند از آخرین یافتههای علمی و پژوهشی است و‬ ‫سندتحول بنیادین‪ ،‬منادی چنین نهاد فرهنگی تربیتی و تحقق بخش تحوالت اساسی‪ ،‬همه جانبه‬ ‫و آیندهپژوهانه در نظام آموزشوپرورش کشور در افق ‪ 4141‬است‪.‬در سند تحول بنیادین‬ ‫آموزشوپرورش به شش زیرنظام اصلی اشاره شدهاست که عبارتند از‪:‬‬ ‫‪ -2‬تربیت معلم و تأمین منابع انسانی ‪ -3‬تأمین و تخصیص منابع‬ ‫‪ -4‬برنامه درسی‬ ‫مالی‬ ‫‪ -6‬تامین فضااا‪ ،‬تجهیتات‬ ‫‪ -5‬پژوهش و ارزشیابی‬ ‫‪ -1‬راهبری و مدیریت‬ ‫و فناوری‬ ‫برنامه زیرنظامها‪ ،‬از عناصر اصلی و عوامل اساسی در پشتیبانی از جریان تعلیموتربیت برای تحقق‬ ‫اهداف و وظایف نظام آموزشوپرورش است که اجرای دقیق و عملیاتی شدن آن میتواند تمام‬ ‫مؤلفههای نظام تعلیم و تربیت را تحت تأثیر خود قرار دهد‪.‬در این برنامهها‪ ،‬داللتهای نظری و‬ ‫عملی سند تحول در هر یک از زیرنظامها و حوزهها‪ ،‬تبیین و تدوین شده است و مبنای‬ ‫برنامهریتیها و تصمیمگیریهای اجرایی قرار گرفته است‪.‬به بیان دیگر‪ ،‬اجرای سند تحول بنیادین‬ ‫در گرو اجرای دقیق و کامل برنامه زیرنظامها میباشد‪.‬‬ ‫براساس مفاد فصل هشتم سند تحول بنیادین‪ ،‬مصوب شورایعالی آموزشوپرورش و شورایعالی‬ ‫انقالب فرهنگی‪ ،‬برنامه زیرنظامها باید توسط وزارت آموزشوپرورش تدوین و به تصویب‬ ‫‪4‬‬  ‫ربانهم زري نظام رتبیت معلم وتأمین منابع انسانی نظام تعليم و رتبیت رسمی عمومی‬ ‫شورایعالی آموزشوپرورش برسد‪.‬خوشبختانه این کار بترگ با مشارکت معاونتها‪ ،‬واحدهای‬ ‫ستادی و استانی آموزشوپرورش و کارشناسان و صاحبنظران بنام حوزه تعلیم و تربیت انجام‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫مجموعه حاضر‪ ،‬مشتمل بر برنامههای «زیرنظام تربیت معلم و تأمین منابعانسانی» است که‬ ‫براساس چارچوب تدوین زیرنظامها‪ ،‬مصوب کمیته هماهنگی و پایش برنامههای اجرایی سند‬ ‫تحول‪ ،‬تهیه شدهاست‪.‬این مجموعه حاوی دو فصل‪ ،‬به شرح زیر است‪:‬‬ ‫فصل اول‪ :‬مباني نظري و کلیات‬ ‫زیرنظام تربیتمعلم و تأمین منابعانسانی‪ ،‬شامل چهار مؤلفه جذب‪ ،‬آمادهسازی‪ ،‬حفظ‪ ،‬ارتقا و‬ ‫ارزشیابی معلم و سایر منابعانسانی است و دربرگیرنده تمامی افرادی است که از سطح ستاد تا‬ ‫مدرسه مسئولیت تربیت متربیان در نظام تربیت رسمیعمومی را بر عهده دارند‪.‬مأموریت اصلی‬ ‫این زیرنظام ایجاد زمینههایی است که از طریق آن مربیان قادر به تشخیص موقعیت وشناسایی‬ ‫نقاط قوت و ضعف و سطح بلوغ فکری و روانی خود باشند و بتوانند زمینههایی را برای رشد و‬ ‫توسعه ظرفیتهای وجودی خود و دستیابی متربیان به مراتب حیات طیبه فراهم کنند‪.‬فصل اول‬ ‫این زیر نظام به مبانی نظری و کلیات‪ ،‬شامل تعریف و قلمرو‪ ،‬وظایف‪ ،‬رویکردها‪ ،‬اصول و‬ ‫چرخشهای تحول آفرین اشاره دارد که از مبانی نظری سند تحول بنیادین و رهنامه استخراج‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬برنامهها‬ ‫در سند تحول بنیادین‪ ،‬پس از تدوین مبانی نظری‪ ،‬بیانیه ارزشها‪ ،‬چشمانداز و بیانیه مأموریت به‬ ‫اهداف نظام آموزشوپرورش اشاره شده و برای تحول در آن ‪ 8‬هدف و ‪ 45‬راهبرد کالن‪ 23 ،‬هدف‬ ‫عملیاتی و ‪ 434‬راهکار بیشبینی شده است که بهتصویب شورای عالی انقالب فرهنگی رسیده‬ ‫است‪.‬‬ ‫در تدوین برنامه زیرنظامها‪ ،‬با مفروض گرفتن مراحل قبل‪ ،‬نقطه آغاز و عتیمت‪ ،‬راهکارهای مصوب‬ ‫درنظر گرفته شده است‪.‬لذا از مجموعه ‪ 434‬راهکار سند‪ ،‬تعداد ‪33‬راهکار به صورت مستقیم با‬ ‫این زیر نظام مرتبط هستند که برای آنها تعداد ‪73‬برنامه تدوین شدهاست‪.‬‬ ‫‪5‬‬  ‫ربانهم زري نظام رتبیت معلم وتأمین منابع انسانی نظام تعليم و رتبیت رسمی عمومی‬ ‫الزم به یادآوری است همانگونه که در سندتحول بنیادین آمده است بین اهداف کالن‪ ،‬اهداف‬ ‫عملیاتی و راهکارها‪ ،‬تناظر یک به یک برقرار نیست‪.‬یعنی ممکن است یک راهکار با چند هدف‬ ‫مرتبط باشد یا یک هدف از طریق چند راهکار محقق شود‪.‬بههمین صورت‪ ،‬بین برنامههای تنظیمی‬ ‫در این مجموعه و راهکارها و اهداف عملیاتی نیت التاماً تناظر یک به یک برقرار نشده است‪.‬در‬ ‫نتیجه برای اجرای دقیق راهکارها و برنامههای ذیل آن‪ ،‬مجریان باید شناخت مناسب و کامل از‬ ‫مجموعه سندتحول بنیادین و مفاهیم تحولآفرین آن داشته باشند و با اشراف به مبانی فلسفی‬ ‫سند و مبانی نظری و کلیات زیرنظام(فصل اول) نسبت به اجرای راهکارها و برنامهها‪ ،‬اقدام نمایند‪.‬‬ ‫از جمله شاخصها و معیارهایی که میتان انطباق و همسویی برنامهها با مبانی و اهداف سندتحول‬ ‫بنیادین را نشان میدهد‪ ،‬انطباق و همسویی با چرخشهای تحولآفرین است که در فصل سوم‬ ‫کتاب مبانی نظری سندتحول(رهنامه تربیت رسمی عمومی) آورده شدهاست و اجرای تمام برنامهها‬ ‫و فعالیتهای سرآمد‪ ،‬باید زمینهساز تحقق چرخشهای مذکور باشد‪.‬بهبیان دیگر‪ ،‬تمام‬ ‫برنامهریتیها‪ ،‬تصمیمگیریها و فعالیتها باید زمینه تحقق چرخشهای تحولآفرین‪ ،‬از جمله‬ ‫چرخشهای زیرنظام تربیت معلم و تأمین منابعانسانی را فراهم آورد تا اهداف و راهکارهای سند‬ ‫محقق شود‪.‬‬ ‫در اجرای سند تحول بنیادین و زیرنظامهای آن‪ ،‬توجه مجریان محترم‪ ،‬مدیران‪ ،‬کارشناسان و‬ ‫معلمان عتیت را به نکات زیر جلب میکند‪:‬‬ ‫‪ -4‬اجرای سند تحول بنیادین نیازمند اجرای راهکارهای آن است که در برنامه زیرنظامها‬ ‫متجلی شدهاست‪.‬لذا اجرای برنامه زیرنظامها‪ ،‬به منتله اجرای سند تحول بنیادین است‪.‬‬ ‫‪ -2‬در اجرای برنامه زیرنظامها‪:‬‬ ‫اوالً‪ -‬باید به مبانی نظری سند‪ ،‬که بهطور خالصه در فصل اول مبانی و کلیات زیرنظامها‬ ‫آمدهاست‪ ،‬بشدت وفادار بود‪.‬‬ ‫ثانیاً‪ -‬ارتباط و تعامالت هر زیرنظام با ‪ 5‬زیرنظام دیگر را مورد توجه قرارداد تا انسجام و‬ ‫بهم پیوستگی نظام آموزشوپرورش مخدوش نشود‪.‬‬ ‫ثالثاً‪-‬با فراهمآوردن زیرساختها‪ ،‬برای تحقق مدرسه در تراز سند تحول زمینهسازی‬ ‫جهت دستیابی دانشآموزان به مراتبی از حیات طیبه مورد توجه جدی قرارگیرد‪.‬‬ ‫‪6‬‬  ‫ربانهم زري نظام رتبیت معلم وتأمین منابع انسانی نظام تعليم و رتبیت رسمی عمومی‬ ‫در پایان از مشارکت و همراهی مسئوالن و کارشناسان معاونت برنامهریتی و توسعه منابع و سایر‬ ‫واحدهای مربوط که در تدوین این زیرنظام‪ ،‬تالش چشمگیر داشتهاند‪ ،‬صمیمانه تشکر مینماید و‬ ‫امیدوار است با عنایات الهی و تالش خستگیناپذیر و آگاهانه تمامی دستاندرکاران‪ ،‬زمینه تحقق‬ ‫آن بیش از پیش فراهم آید‪.‬‬ ‫مهدي نوید‬ ‫دبیرکل شوراي عالي آموزشوپرورش‬ ‫‪7‬‬  ‫ربانهم زري نظام رتبیت معلم وتأمین منابع انسانی نظام تعليم و رتبیت رسمی عمومی‬ ‫ل اول‬‫فص‬ ‫مبانی نظري وکليات‬ ‫مقدمه‬ ‫مبانی نظری و کلیات زیرنظام تربیتمعلم و تأمین منابع انسانی از مجموعه مبانی نظری سند تحول بنیادین‬ ‫آموزش و پرورش مورد تأیید شورای عالی آموزشوپرورش و شورای عالی انقالب فرهنگی (حاوی فلسفه تربیت‬ ‫در جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬فلسفه تربیت رسمی عمومی در جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬رهنامه نظام تربیت رسمی‬ ‫عمومی در جمهوری اسالمی ایران) اتخاذ شده است و داللتهای مبانی نظری و فلسفی در حوزه نظام را تبیین‬ ‫‪8‬‬  ‫ربانهم زري نظام رتبیت معلم وتأمین منابع انسانی نظام تعليم و رتبیت رسمی عمومی‬ ‫و تشریح میکند‪.‬کلیه سیاستگذاریها‪ ،‬برنامهریتیها‪ ،‬تصمیمگیری و فعالیتها باید مبتنی بر این مبانی نظری‬ ‫و در چارچوب برنامه زیرنظام انجام شود‪.‬‬ ‫تعریف و قلمرو‬ ‫زیرنظام تربیتمعلم و تأمین منابعانساانی(معلم و پیرامعلم) به عنوان یکی از شش زیرنظام تربیت رسمیعمومی‬ ‫جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬در ارتباط و تعامل با سایر زیر نظامها‪ ،‬وظیفه تربیتمعلم و تأمین منابعانسانی‪ ،‬از سطح‬ ‫مدرسااه‪ 4‬تا سااتاد را بر عهده دارد‪.‬معلم و پیرا معلم(مربیان) شااامل تمام افرادی اساات که به نوعی مساائولیت‬ ‫زمینهساازی در نظام تربیت رسمیعمومی را برعهده دارند‪.‬با عنایت به یافتههای فلسفه تربیت و نیت با توجه به‬ ‫معناای تربیات‪ 2‬در مطالعات نظری‪ ،‬میتوان نقش مربی را در ادامه نقش تربیتی انبیا و اولیای الهی‪ ،‬اساااوهای‬ ‫امین‪ ،‬راهنمایی بصاایر و عالمی توانا دانساات که وظیفه هدایت‪ ،‬روشاانگری‪ ،‬برنامهریتی‪ ،‬آموزش‪ ،‬پشااتیبانی‪،‬‬ ‫مشورت‪ ،‬بازخورد دادن و ترغیب متربیان برای به چالش کشاندن موقعیتهای کنونی‪ /‬فعلی جهت بسط و توسعه‬ ‫ظرفیتهای وجودی را برای کسب شایستگیها و دستیابی به حیات طیبه بر عهده دارد‪.‬‬ ‫وظایف و مأموریت‬ ‫زیرنظام تربیتمعلم و تأمین منابعانسانی شامل جذب‪ ،‬آمادهسازی‪ ،‬حفظ و ارتقا و ارزشیابی معلم و سایر‬ ‫منابعانسانی است و دربرگیرنده تمامی افرادی است که از سطح مدرسه تا ستاد مسئولیت تربیت متربیان در نظام‬ ‫تربیت رسمیعمومی را برعهده دارند‪.‬مأموریت اصلی این زیرنظام ایجاد زمینهها و فرایندهایی است که از طریق‬ ‫آن مربیان قادر به تشخیص موقعیت و شناسایی نقاط قوت و ضعف و سطح بلوغ فکری و روانی خود بوده و بتوانند‬ ‫زمینههایی را برای رشد و توسعه ظرفیتهای وجودی خویش و دستیابی متربیان به مراتب حیات طیبه فراهم‬ ‫نمایند‪.‬وظایف این نظام عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.1‬تمام مراکز آموزشیوپرورشی‪ ،‬اعم از دولتی و غیردولتی مشمول این زیرنظام و برنامههای آن هستند‪.‬‬ ‫‪.2‬واژه تربیت از ریشه"رَبَوَ" و باب تفعیل است‪.‬در این ریشه معنای زیادت و فزونی اخذ شده است‪.‬بنابراین واژه تربیت از این ریشه به معنای فراهمآوردن موجبات فزونی و‬ ‫پرورش است و از این رو به معنای تغذیه طفل بهکارمیرود‪.‬در قرآن مفهوم تربیت از ریشه "رب" چندان مورد توجه قرار نگرفته است‪.‬معنای ربّ( ربب‪ -‬در صورت مضاعف‬ ‫ربّ) در مفردات معادل تربیت گرفته شده و به معنی گرداندن و پروراندن است‪ (.‬در فرهنگ فارسی پروراندن هم معادل تربیتکردن‪ /‬ترشیح( پروردن‪ ،‬آماده ساختن‪،‬‬ ‫درخورکردن) و هم معادل غذا دادن گرفته شده است؛ معین جلد اول ؛‪.) 4631‬ربّ دارای دو عنصر معنایی مالكیت و تدبیر است‪.‬ربّ به معنای مالك و مدبّر است؛ یعنی هم‬ ‫صاحب است و تصرّف در مایملك از آن او و هم تنظیم و تدبیر مایملك در اختیار اوست‪.‬عالوه بر دو عنصر معنایی‪ ،‬ربّ را میتوان با توجه به یكی از دو معنا یا هردو استعمال‬ ‫کرد‪.‬پس ربّ گاهی معنای مالك و گاهی معنای مدبّر دارد‪.‬‬ ‫تربیت تنها کار خداست که ذیل تدبیرات حضرت باری وتوسط انسانهای کامل رخ میدهد‪.‬آدمی نه تنها برای مظهریت حق محتاج هدایت و تربیت است‪ ،‬بلكه تربیت او مستلزم‬ ‫مالحظه تحول داممی و آزادی ذاتی او است‪.‬به رغم اینكه مصداق کامل خلیفه خداوند‪ ،‬انبیا و اولیا معرفی شدهاند ولی از آیه «و جعلناکم خالمف فی االرض» استنباط میشود‬ ‫که ماموریتهای خلیفه کامل خداوند به درجات متنوع و در سطوح گوناگون به دیگران نیز نسبت داده میشود‪.‬پس هرکس به میزانی و تاحدودی خالفت حق را برعهده دارد‬ ‫و تا همان حدود نیز در هدایت مردمان مؤثر است‪.‬یعنی هدایت که اصالتاً کار خدا و مأموریت رسوالن اوست به طور فرعی یا اعتباری و به درجات مختلف توسط افراد و‬ ‫گروههایی از مردم محقق میگردد‪.‬البته نكته مهم این است که هرگز تربیت تفویض نشده و دخالت یا وساطت افراد در امر تربیت فارغ از تدبیر الهی و دور از چشم خلیفه کامل‬ ‫او رخ نمیدهد‪.‬از اینرو فعالیتهای تربیتی در صورتیکه بتوانند مصداق هدایت باشند تنها مقدمهای برای هدایت الهی تلقی میشوند‪.‬‬ ‫‪9‬‬  ‫ربانهم زري نظام رتبیت معلم وتأمین منابع انسانی نظام تعليم و رتبیت رسمی عمومی‬ ‫‪ ‬برنامهریتی بهمنظور رشااد و ساااماندهی و تعالی مراتب هسااتی شااناختی و ارتقای شااایسااتگیهای اعتقادی‪،‬‬ ‫اخالقی‪ ،‬حرفهای و تخصصی و ایجاد یکپارچگی در نقش اجتماعی و هستی شناختی مربیان از طریق تغییر در معرفت‪ 1‬و‬ ‫باور‪ ،‬میل‪ ،‬اراده‪ ،‬عمل و تکرار عمل تا سطح تکوین صفات و شکلگیری هویت حرفهای‪ 2‬آنان‪.‬‬ ‫‪ ‬پیشبینی ساازوکارهای الزم برای رشاد شایستگیهای پایه در جهت تقویت هویت مشترک(اعتقادی‪ ،‬اخالقی‪،‬‬ ‫دانش پایه‪ )...‬و شایستگیهای ویژه و تکوین و تعالی پیوسته هویت حرفهای مربیان(با کسب صفات و تواناییهای تخصصی‬ ‫و تربیتی) از طریق تدارک فرصااتهای متنوعی که در آن امکان انتخاب‪ ،‬اولویتبندی و بکارگیری آموختهها در عرصااه‬ ‫عمل‪ ،‬متناسب با استعدادها و توانمندیهای فردی و نوع مسئولیت حرفهای فراهم گردد‪.‬‬ ‫‪ ‬ساایاسااتگذاری‪ ،‬پشااتیبانی‪ ،‬نظارت و ارزشاایابی فعالیتهایی که برای جذب‪ ،‬تربیت و توانمندسااازی‪ ،‬حفظ و‬ ‫ارتقای معلمان و منابعانسانی از سوی نظام تربیت رسمیعمومی صورت میگیرد‪.‬‬ ‫‪ ‬ارزیابی عملکرد دانشاگاهها و مراکت علمی پژوهشی که بهعنوان عوامل سهیم در جریان تربیت مسئولیت تربیت‬ ‫و بهروز نگهداری معلمان و منابعانسانی موردنیاز نظام تربیت رسمیعمومی را برعهده دارند‪.‬‬ ‫‪ ‬پیوند نظاممند با زیرنظامها در تحقق اهداف تربیت‪ ،‬بهویژه همسویی و هماهنگی با جهتگیریها و فعالیتهای‬ ‫زیرنظام برنامهدرسی در ابعاد و مؤلفههای اصلی و فرعی آن‪.‬‬ ‫اصول‬ ‫الف) اصول کلي‬ ‫از آنجاا که ارائه خدمات مطلوب و عادالنه تربیتی به آحاد جامعه از وظایف حاکمیت دینی اسااات‪ ،‬لذا باید برای جذب‪،‬‬ ‫‪‬‬ ‫توانمندساازی و نگهداشات و ارتقای معلمان و منابعانسانی‪ ،‬سرمایهگذاری مادی و معنوی مکفی از سوی دولت اسالمی‪،‬‬ ‫بهعنوان مهمترین رکن پشتیبان از عوامل سهیم در امر تربیت صورت گیرد‪.‬در این فرآیند‪ ،‬باید جایگاه و منتلت اجتماعی‬ ‫معلمان و منابعانساانی ارتقا یابد و نقش ایشاان‪ ،‬به منتله سرمایه فرهنگی و فکری جامعه و مولد سرمایه اجتماعی‪ ،‬نه به‬ ‫مثابه کارمند اداری در نظام دولتی‪ ،‬منظورگردد‪.‬‬ ‫از آنجا که معلمان شااغل در نظام تربیت رسامیعمومی در شارایط اجتماعی‪ ،‬اقتصادی و فرهنگی بسیار متفاوتی ایفای‬ ‫‪‬‬ ‫نقش و مسئولیت میکنند‪ ،‬لذا با عنایت به اصل عدالت تربیتی‪ ،‬این تفاوت باید در روند جذب‪ ،‬آمادهسازی‪ ،‬حفظ و ارتقا و‬ ‫ارزشایابی معلمان و منابعانسانی برای این نظام ‪ ،‬مورد توجه قرار گرفته و در نوع امتیازات‪ ،‬خدمات و امکاناتی لحاظ شود‬ ‫که در اختیار آنان قرار میگیرد‪.‬‬ ‫‪. 4‬انواع معرفت‪ /‬دانش شامل‪ :‬دانش گزارهای‪( propositional Knowledge‬دانش چیستی ‪ Know that‬؛ دانش بیانی‪ )Declarative Knowledge‬و دانش‬ ‫چگونگی ‪ (Know How‬روش کار‪)Procedural Knowledge‬‬ ‫‪. 2‬براساس یافتههای فلسفه تربیت‪ ،‬هویت دارای الیهها و ابعاد مختلف است‪ ،‬لذا در بحث تربیت معلم نیز با تأکید بر تعمیق هویت مربیان در ابعاد فردی‪ ،‬انسانی‪ ،‬اسالمی و ایرانی‬ ‫میباید بر تكوین همه مولفههای هویت حرفهای( اخالق و تعهدحرفهای‪ ،‬دانش تخصصی‪ ،‬دانش تربیتی‪ ،‬و مهارتهای تربیتی) ایشان به صورت یكپارچه برنامهریزی نمود‪.‬‬ ‫‪11‬‬  ‫ربانهم زري نظام رتبیت معلم وتأمین منابع انسانی نظام تعليم و رتبیت رسمی عمومی‬ ‫کرامت انسانی و شأن واالی معلمان و منابعانسانی باید به منتله مربیان در تمامی مراحل جذب‪ ،‬توانمندسازی‪ ،‬نگهداشت‬ ‫‪‬‬ ‫و ارتقا و ارزشایابی مورد توجه برنامهریتان و مجریان قرار گرفته و زمینه حفظ شأن و ارتقای مرتبت آنان را در مقایسه با‬ ‫سایر ردههای شغلی در سطح جامعه فراهم نماید‪.‬‬ ‫در تربیت معلمان و منابعانسانی باید بین تدابیر‪ ،‬فعالیتها و اقدامات عوامل سهیم و مؤثر در درون و بیرون از نظام تربیت‬ ‫‪‬‬ ‫رسامیعمومی هماهنگی و همساویی الزم وجود داشته باشد و بر این اساس الزم است برنامهریتی‪ ،‬نظارت و ارزشیابی از‬ ‫مجموع این تدابیر‪ ،‬اقدامات و فعالیتها صورت پذیرد‪.‬‬ ‫ب) اصول خاص‬ ‫مؤلفه جذب‬ ‫سااایااساااتهاای حااکم بر جاذب و تربیت معلمان و منابع انساااانی باید از تنوع کافی برخوردار بوده و منجر به تأمین‬ ‫‪‬‬ ‫تعدادمناسابی از افراد عالقمند و شایسته اشتغال در نظام تربیت رسمیعمومی گردد تا همواره امکان انتخاب افراد دارای‬ ‫شایستگیهای عمومی و حرفهای سطح باال برای مشموالن این نظام فراهم باشد‪.‬‬ ‫جذب و استخدام معلمان در نظام تربیت رسمی عمومی باید پس از اتمام تحصیالت در دانشگاهها یا مؤسسات تربیتمعلم‬ ‫‪‬‬ ‫و با سانجش شاایساتگیهای عمومی و حرفهای‪ 4‬و احراز صاالحیت اشاتغال در نظام تربیت رسمیعمومی در بدو ورود‬ ‫صورت گیرد‪.‬لذا صرف تحصیل در مؤسسات تربیتمعلم منجر به استخدام در نظام تربیت رسمیعمومی نخواهد شد‪.‬‬ ‫تمامی کارکنان شااغل در نظام تربیت رسامی عمومی متناسب با نقش و وظایف خود در فرآیند تربیت‪ ،‬باید در دورههای‬ ‫‪‬‬ ‫توانمندساازی بدو خدمت که بهمنظور آشاانایی مربیان با اهداف و راهبردهای تربیتی تشااکیل میشااود‪ ،‬شاارکت کرده و‬ ‫صالحیت آنان برای کمک به متربیان در دستیابی به مراتب حیات طیبه احراز شود‪.‬‬ ‫دریاافات گواهینامه معلمی در نظام تربیت رسااامیعمومی برای متقاضااایان خدمت در این نظام‪ ،‬پس از طی دورههای‬ ‫‪‬‬ ‫آموزشی‪ ،‬تربیتی‪ ،‬کارآموزی و مربیگری و شرکت در آزمون و مصاحبه‪ ،‬ضروری است‪.‬عالوه بر آن همه معلمان متناسب‬ ‫با دوره تحصایلی باید گواهینامه ویژه صالحیت تدریس در دوره ذیربط را دریافت و با حضور در دورههای علمی پژوهشی‬ ‫و انجام مأموریتهایی در سطح مدرسه به طور مداوم دانش و تجربیات تربیتی خود را به روز نمایند‪.‬‬ ‫سایاساتها و قوانین حاکم در زمینه جذب معلمان و منابع انسانی باید از انعطاف الزم برخوردار بوده و به صورت دورهای‬ ‫‪‬‬ ‫مورد بازنگری قرارگیرد‪.‬عالوه بر این باید بهگونهای تنظیم شود که امکان تغییر موقعیت شغلی معلمان و منابعانسانی در‬ ‫آن امکانپذیر باشد‪.‬‬ ‫آمادهسازي‬ ‫‪. 4‬صفات و شایستگیهای حرفهای‪ ،‬شامل دانش تخصصی‪ ،‬اخالق حرفهای و دانش حرفهای است‪.‬‬ ‫‪11‬‬  ‫ربانهم زري نظام رتبیت معلم وتأمین منابع انسانی نظام تعليم و رتبیت رسمی عمومی‬ ‫از آنجا که تعالی مرتبه وجودی مربیان از طریق حرکتهای رفت و برگشت متوالی رخ میدهد(ساختار دایرهای باز)‪ 4‬لذا‬ ‫‪‬‬ ‫برنامههای توانمند ساازی مربیان باید از انعطاف الزم برخوردار بوده و امکان دساتیابی و توسعه هویت حرفهای مبتنی بر‬ ‫نظام معیار اساااالمی را برای یکایک مربیان‪ ،‬متناساااب با تفاوتهای فردی و مبتنی بر نقش الگویی انبیا و اولیای الهی‪،‬‬ ‫فراهم نماید‪.‬‬ ‫آمادهسازی مربیان باید بهصورت آزادانه و از طریق درک موقعیت ویژه‪ ،‬تعیین نظام معیار اسالمی صورت گیرد‪.‬در فرآیند‬ ‫‪‬‬ ‫کساب شاایساتگیها توسط مربیان باید مراحل ترسیم‪ ،‬مفهومپردازی‪ ،‬باور و عمل به واقعیت مدنظر قرار گیرد تا آنان را‬ ‫برای کمک به خود و متربیان جهت دستیابی به مراتب حیات طیبه یاری رساند‪.‬‬ ‫فرآیند توانمند سااازی مربیان باید امکان کشااف موقعیت را متناسااب با نیازها و چالشهای واقعی کالس درس و محیط‬ ‫‪‬‬ ‫آموزشی در حال و آینده برای متربیان فراهم کند‪.‬‬ ‫از آنجا که آرمان تربیت تحقق ذات واقعیت در وجود خویشاتن و زمینهسازی برای کسب شایستگیها جهت دستیابی به‬ ‫‪‬‬ ‫مراتبی ازحیات طیبه است‪ ،‬لذا برنامهها و فرایندهای تربیت مربیان باید به صورت همه جانبه ابعاد مختلف رشد حرفهای‬ ‫را در پنج سطح دانش‪ ،‬گرایش‪ ،‬رفتار‪ ،‬صفات و هویت مورد توجه قرار دهد‪.‬‬ ‫برنامه و فرآیند توانمندساازی باید با رشد ظرفیتهای حرفهای مربیان‪ ،‬امکان مشارکت آنان در فرایند برنامهریتی درسی‬ ‫‪‬‬ ‫را تسهیل نموده‪ ،‬آزادی عمل آنان را افتایش داده و قدرت تطبیق برنامه درسی(پرورش هویت مشترک و ویژه متربیان در‬ ‫قالب تجویتی‪ ،‬نیمه تجویتی‪ ،‬غیرتجویتی) با نیازهای حال و آینده متربیان را فراهم نماید‪.‬‬ ‫برنامهها باید کلیه دسات اندرکاران امر تربیت در هر یک از ساطوح‪ ،‬دورهها یا انواع مدارس را متناسب با نیازها و وظایف‬ ‫‪‬‬ ‫حرفاهای خود آمااده کند‪.‬این برنامه ها باید مبتنی بر کساااب تجربیات عملی و مطالعه موردی در موقعیتهای پیچیده‬ ‫واقعی باشد‪.‬‬ ‫نظام تربیت رسامیعمومی باید از طریق تأسایس مدارس تجربی یا مدارس همجوار دانشاگاهها و مؤسسات آموزشعالی‬ ‫‪‬‬ ‫امکان کسب تجارب عملی و واقعی موردنیاز را برای مربیان فراهم کند‪.‬‬ ‫نگهداشت و ارتقا‬ ‫‪. 4‬الگوی فنری‪ ،‬ضممن ارامه تبیینی از تعامل صفات انسانی یا اهداف تربیتی در هر حلقه‪ ،‬نشان میدهد که تكوین صفات انسانی در حلقههای متوالی تداوم‬ ‫دارد و در یك حلقه پایان نمییابد‪ ،‬بلكه تاثیر آنها از یك حلقه به حلقههای بعدی و قبلی سمممرایت میکند‪.‬اگرچه سمممطوح متوالی حلقههای فنر ایدهای از‬ ‫ردهبندی و سمطحگزاری در اهداف تربیتی یا اعتقاد به تقدم و تاخر یادگیریهای ارزشمی را نمایان میسمازد ولی با ایده توالی ساختاری جز به کل که در‬ ‫روابط اهداف عینی(جزمی) و اهداف کلی رایج در تعلیم و تربیت جاری‪ ،‬مطرح است اساساً متفاوت میباشد‪.‬‬ ‫درالگوی فنری حلقههای باز ویژگی امكانی اهداف تربیتی وگشممودگی ارزشهای آموخته شممده به تغییرات یا ناتمامی یادگیری هنراری را نشممان میدهد‪.‬‬ ‫درعین حال هر حلقه فنر یا هر دور حلزون نسمبت به ماقبل خود در سمطحی باالتر قرار دارد که این خصمیصه نمایان کننده ویژگی تكاملی اهداف تربیتی و‬ ‫کل جریان تعلیم وتربیت است‪.‬در حقیقت هر حلقه فنر نماینده برآیند ارزشهای آموخته شده و تعاملهای مثبت