Course Material 01 - Kasaysayan ng Wikang Pambansa PDF

Pinagmulan ng Wika Ayon sa Bibliya Genesis 11:1-9 Tore ng Babel Ebolusyon Teoryang Ding-dong, Bow-wow, Pooh-pooh, Ta-ta, Yo-he-ho, Ta-ra-ra- boom-de-ay Panahon ng Katutubo TEORYA NG PANDARAYUHAN TEORYA NG PANDARAYUHAN MULA SA REHIYONG AUSTRONESYANO TEORYA NG PANDARAYUHAN Dr. Henry O...

Pinagmulan ng Wika Ayon sa Bibliya Genesis 11:1-9 Tore ng Babel Ebolusyon Teoryang Ding-dong, Bow-wow, Pooh-pooh, Ta-ta, Yo-he-ho, Ta-ra-ra- boom-de-ay Panahon ng Katutubo TEORYA NG PANDARAYUHAN TEORYA NG PANDARAYUHAN MULA SA REHIYONG AUSTRONESYANO TEORYA NG PANDARAYUHAN Dr. Henry Otley Beyer ✓ Americanong antropologo (1916) Dr. Robert B. Fox ✓ Pambansang Museo ng Pilipinas ✓ Yungib ng Tabon sa Palawan (1962) TEORYA NG PANDARAYUHAN Taong Tabon ✓ 24,000 – 22,000 BCE ✓ 50,000 taon ✓ Chert ✓ Mga Ibon ✓ Uling TEORYA NG PANDARAYUHAN Landa Jocano ✓ Kasaysayan ng Pilipinas ✓ UP Center for Advanced Studies (1975) ✓ National Museum TEORYA NG PANDARAYUHAN Taong Tabon → Taong Peking (Homo Sapiens) → Taong Java (Homo Erectus) TEORYA NG PANDARAYUHAN Dr. Armand Mijares ✓ Buto ng Paa ✓ Kuweba ng Callao, Cagayan ✓ Taong Callao ✓ 67 000 taon ang nakalipas TEORYA NG PANDARAYUHAN Dr. Armand Mijares ✓ Buto ng Paa ✓ Kuweba ng Callao, Cagayan ✓ Taong Callao ✓ 67 000 taon ang nakalipas  TEORYA NG PANDARAYUHAN Mula sa Austronesyano Wilheim Solheim II Ama ng Arkeolohiya ng Timog-Silangang Asya. Austronesian Sulu at Celebes Nusantao TEORYA NG PANDARAYUHAN Mula sa Austronesyano Peter Bellwood ✓ Australia National University ✓ Timog-Tsina at Taiwan – Pilipinas ✓ 5000 BC TEORYA NG PANDARAYUHAN Mula sa Austronesyano Austronesian ✓ Unang nakatuklas ng pagtatanim ng palay at rice terracing. ✓ Paglilibing sa patay sa isang banga. TEORYA NG PANDARAYUHAN Mula sa Austronesyano Taglay ng mga unang nanirahan sa Pilipinas ✓ Patakarang Pangkabuhayan ✓ Kultura ✓ Paniniwalang Panrelihiyon TEORYA NG PANDARAYUHAN Mula sa Austronesyano Baybayin ✓ Paraan ng pagsulat ng mga tao noon. ✓ Biyas ng kawayan – Museo ng Aklatang Pambansa at UST. ✓ 17 titik (3 Patinig at 14 na Katinig) Panahon ng mga Espanyol Paggamit ng katutubong wika sa pagpapatahimik ng mga mamamayan kaysa libong sundalong espanyol  Mahirap palaganapin ang relihiyon, patahimikin at gawing masunurin ang mga Pilipino kung iilan lamang ang prayleng mangangasiwa Limang Orden ng Misyuneryong Espanyol Agustino Heswita Pransiskano Rekoleto Dominiko  Nang sakupin ng mga espanyol ang mga katutubo ay mayroon na na silang sariling wika na ginagamit sa pakikipag-usap at pakikipagkalakalan.  Ang mga misyonerong Espanyol mismo ang nag-aral ng mga wikang katutubo. Nagsulat ang mga prayle ng diksyonaryo at aklat- panggramatika, katekismo at mga kumpesyunal. Hari– gamitin ang wikang katutubo sa pagtuturo Carlos I at Felipe II– kailoangan ay bilingguwal ang mga Pilipino Carlos I – Doctrinang Cristiano gamit ang wikang Espanyol Hari Felipe II – utos sa pagtuturo ng Espanyol – Marso 2, 1634 Carlos II– linagdaan ang dekrito tungkol sa kautusan Carlos IV – Dis. 29, 1972 – gamitin ang wikang espanyol sa pagtuturo Panahon ng Rebolusyong Pilipino Nagtungo sa ibang bansa ang mga mamamayan upang kumuha ng karunungan  Sumibol sa kaisipan ng mga manghihimagsik ang kaisipang “Isang bansa, isang diwa” Ang kongkretong pagkilos ng mga Pilipino ay nang pagtibayin ang Konstitusyon ng Biak na Bato 1899 Itinatag ang Unang Republika sa pamumuno ni Aguinaldo, isinaad sa Kontitusyon na ang paggamit ng wikang Tagalog ay opisyal Kasaysayan ng Wikang Pambansa (Ikalawang Bahagi)  Linggo ng Wika/ Buwan ng Wika Pangulong Serio Osmeña Proklamasyon Blg. 25 March 26, 1946, pagdiriwang Marso 27- Abril 2 Pangulong Ramon Magsaysay Proklamasyon Blg. 12 Marso 26, 1954, pagdiriwang Marso 29- Abril 4, Agosto 13-19 Linggo ng Wika Pangulong Fidel Ramos Proklamasyon Blg. 1041 Hulyo 15, 1997, pagdiriwang Agosto 1-30 Buwan ng Wika  Paglago ng Wikang Pambansa Panahon ng mga Amerikano Pananakop ng mga Amerikano- Almirante Dewey Ginamit ang wikang Ingles bilang wikang panturo mula primarya hanggang kolehiyo. Ginamit na wikang pantalastasan ang wikang Ingles  Panahong ng mga Amerikano Jacob Schurman, pinuno ng komisyon Batas Bilang 74 Marso 21, 1901 Kailangan ang wikang Ingles sa edukasyong primarya Nagtatag ng paaralang pambayan at wikang Ingles ang gagawing wikang panturo.  Panahon ng mga Amerikano Tatlong R Reading, Writing, Arithmetic Unang taon ng paggamit, nanibago kaya gumamit ng bernakular sa pagtuturo Superintende Heneral Gobernador Heneral Librong ipinalimbag – Ingles-Ilokano, Ingles- Tagalog, Ingles-Bisaya at Ingles-Bikol  Panahon ng mga Amerikano Pagpapalit ng Direktor ng Kawanihan ng Edukasyon at nakasaad sa service manual nito ang, “… Tanging Ingles lamang ang dapat gamitin sa pag-aaral, sa bakuran ng paaralan, at sa gusali ng paaralan. Ang paggamit ng Ingles sa paaralan ay nararapat biglang-sigla.”  Panahon ng mga Amerikano Mga sundalo Mga unang guro Thomasites Ipalaganap sa buong kapuluan ng wikang Ingles  Panahon ng mga Amerikano Mga dahilan sa pagtataguyod ng paggamit ng Ingles Paglilipat ng mag-aaral sa ibang pook (ibang lugar ibang bernakular). Rehiyonalismo sa halip na nasyonalismo Masagwang paghaluin ang paggamit ng Ingles at bernakular  Panahon ng mga Amerikano Paglinang ng Ingles - wikang pambansa Pambansang pagkakaisa Wika ng pandaigdigan Mayaman sa katawagang pansining at pang-agham Yaman ang wika at kailangang hasain  Panahon ng mga Amerikano Pagtataguyod ng paggamit ng Bernakular 80% nakakaabot ng Baitang 5- sayang lamang Epektibo ang pagtuturo sa primarya 1% lamang ang gumagamit ng Ingles sa loob ng tahanan Hindi magagamit ang Ingles lalo’t di tutuloy ng kolehiyo Hindi pagpapakita ng nasyonalismo  Panahon ng mga Amerikano Pagtataguyod ng paggamit ng Bernakular Hindi pagpapakita ng nasyonalismo Malaking gastos para malinang ang Ingles Nakasulat sa wikang Ingles ang mga klasikong akda Makatitipid sa pagggawa ng kagamitang panturo  Panahon ng mga Amerikano Kumbensyong Konstitusyunal - 1934 Pagpili ng wikang pambansa na iminungkahi ni Lope K. Santos na manggagaling sa isa sa mga ginagamit na wika sa bansa. Sinusugan ito ni Pangulong Manuel L. Quezon na nakabatay sa probisyong pangwika ng Saligang Batas ng 1935.  Panahon ng mga Amerikano Surian ng Wikang Pambansa pagkakatatag nito noong Nobyembre 13, 1936 na pinamunuan ni Jaime de Veyra. Tungkulin nito : manaliksik, gumabay, at lumikha ng alituntunin sa pagpili ng magiging wikang pambansa Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 na inilabas noong 1937 - Tagalog ang batayan ng wikang gagagamitin sa pagbuo ng wikang pambansa.  Panahon ng mga Amerikano Nanalo ang Tagalog sa Cebuano dahil sa mga sumusunod na dahilan: Ito ang wikang sinasalita sa sentro ng bansa. Maraming taong gumagamit nito. Mas maraming akdang pampanitikan ang nakalimbag sa wikang Tagalog.  Panahon ng mga Hapon Ipinagbawal ang paggamit ng wikang Ingles upang burahin ang impluwensya ng mga Amerikano. Ordinansa Militar Blg. 13 – Gawing opisyal na wika ang Tagalog at Hapones (Nihonggo) Isinilang ang KALIBAPI o Kapisanan sa Paglilingkod sa Bagong Pilipinas, si Benigno Aquino ang direktor. Layunin nito ang palaganapin ang wikang Pilipino sa tulong ng Surian ng Wikang Pambansa.  Panahon ng mga Hapon Jose Villa Panganiban nagturo ng Tagalog sa mga Hapones at di Tagalog sa pamumuno ng Surian ng Wikang Pambansa. Sa panahong ito na matuto ng Tagalog ang mga bihasa sa Ingles. Panahon ng Pagsasarili Hanggang sa Kasalukuyan Batas Komonwelt Blg. 570 Tagalog ang wikang opisyal Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 pinalitan ang tawag sa Tagalog ng Pilipino noong Agosto 13, 1959 ng Kalihim ng Edukasyon na si Jose B. Romero. Kautusan Tagapagpaganap Blg. 96 s. 1967 sa kautusan ni Pangulong Ferdinand Marcos na pangalanan sa Pilipino ang mga edipisyo, gusali at mga tanggapan.  Panahon ng Pagsasarili Hanggang sa Kasalukuyan Memorandum Sirkular Blg. 199 (1968)- ulong-liham ng mga tanggapan ay isulat sa Pilipino Kautusang Tagapagpaganap Blg. 187 (1969) pakikiisa sa pagdiriwang ng Linggo ng Wika Kautusang Pangkagawaran Blg. 25 s. 1974 – pagpapatupad ng Patakarang Edukasyong Bilingguwal  Panahon ng Pagsasarili Hanggang sa Kasalukuyan WIKA Seksiyon 6 ng Artikulo XIV ng Saligang Batas 1987 Wikang Pambansa – Filipino Pang. Corazon Aquino Executive Order No. 335 –Gamitin ang Filipino sa opisyal na transaksiyon, komunikasyon, at korespondensiya ng lahat ng kagawaran, kawanihan, opisina, ahensiya at instrumentaliti.  Panahon ng Pagsasarili Hanggang sa Kasalukuyan WIKA Pang. Gloria Macapagal-Arroyo Executive Order No. 210 May 2003 – wikang panturo ang Ingles Maraming sagabal pa rin sa pagsulong ng wikang Filipino, subalit sa pagbabantay napapasulong natin ito. Resulta: maraming akda ang nasusulat sa Filipino at paggamit nito sa radio at telebisyon.  Panahon ng Pagsasarili Hanggang sa Kasalukuyan WIKA Agosto 5, 2013- Kapasinayaan Blg. 13-19, Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) na ang depinisyon ng Filipino ay katutubong wika na ginagamit sa buong Pilipinas, sa komunikasyon pabigkas man o pasulat, pati na ng mga pangkating katutubo. Buhay na wika ito kaya patuloy na pinauunlad… Hamon: Araw-araw itong gamitin upang maging wika ito ng karunungan.