Week-6_-Kasaysayan-ng-Wikang-Pambansa-SC.pdf

Kasaysayan ng Wikang Pambansa: Ang Pag-unlad ng Wikang Filipino pagpapalaganap nila ng pananampalatayang PANAHON NG MGA KATUTUBO Kristiyanismo....

Kasaysayan ng Wikang Pambansa: Ang Pag-unlad ng Wikang Filipino pagpapalaganap nila ng pananampalatayang PANAHON NG MGA KATUTUBO Kristiyanismo. Ang Baybayin ay binubuo ng HINDI MANGMANG ANG MGA SINAUNANG labimpitong titik – tatlong patinig at labing-apat FILIPINO na katinig. Binibigkas ang katinig na /a/. Kung Kung susuriin, batay sa mga nabanggit ang patinig ay bibigkasin ng may kasamang na mga teorya, ang unang taong nanirahan sa patinig na /e/ o /i/ nilalagyan ang titik ng tuldok Pilipinas ay nagtataglay na ng mga patakarang sa itaas, samantalang tuldok sa ibaba naman pangkabuhayan, kultura, at paniniwalang kung ang nais isama ay /o/ o /u/. panrelihiyon. Gayundin, mahihinuha na sila man ay may sarili nang wikang ginagamit bagama't pinaniniwalaang walang isang wikang nanaig sa Pilipinas noon dahil ito’y arkipelago. Gayumpaman, napatunayang marunong sumulat at bumasa ang mga katutubo. May sinusunod silang pamamaraan ng pagsulat na tinatawag na Baybayin. Ang Baybayin May mga ebidensiyang nagpapatunay sa paggamit nila ng Baybayin. Ang mga ito ay matatagpuang nakasulat sa biyas ng Baybayin Pinagkunan: https://www.pinterest.ph/pin/849632285923856213/ kawayang makikita sa Museo ng Aklatang Pambansa at ng Unibersidad ng Santo Tomas. Mula sa: Dayag at Del Rosario. 2016 Pinagyamang Pluma Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino, Quezon Sinasabing malaking bahagi ng kanilang City ginawa noon ay hindi na matagpuan sapagkat sinunog na ng mga dayuhang Kastila ang mga ito sa dahilang kagagawan daw ito ng diyablo. Maliban sa dahilang iyon, nabuo sa kanilang sarili na magiging sagabal iyon sa Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino | 1  Kasaysayan ng Wikang Pambansa: Ang Pag-unlad ng Wikang Filipino Wikang Katutubo: Instrumento sa PANAHON NG MGA KASTILA Pagpapalaganap Noon ng Kristiyanismo Ayon sa mga Kastila, nasa kalagayang Bago dumating ang mga Kastila sa "barbariko, di sibilisado at pagano" raw ang Pilipinas, ang mga katutubong Filipino ay may mga katutubo noon kung kaya't dapat lamang sarili ng paraan ng pagbaybay at alpabeto – ito nilang gawing sibilisado ang mga ito sa ay ang Baybayin. Lalong nawalan ng pamamagitan ng kanilang pananampalataya. pagkakaisa ang mga Filipino nang sakupin ng Ngunit naging malaking usapin ang wikang mga Kastila ang Pilipinas noong ika – 16 na gagamitin sa pagpapalaganap ng dantaon. Sa kadahilanang matagumpay na Kristiyanismo sa bansang pulo-pulo at mas napaghiwa-hilaway ang mga katutubo at napakaraming wika at wikain. Naniniwala ang nasakop ng mga dayuhan. Sa pananakop ng mga prayleng Kastila noong panahong iyon na mga Kastila, pilit nitong binago ang kultura ng mas mabisa ang paggamit ng katutubong wika mga katutubong Filipino, pati, ang sa pagpapatahimik sa mamamayan kaysa sa pananampalataya gayundin din ang sistema ng libong sundalong Kastila. Ang pananakop ng pagsusulat at pagbabasa. mga Kastila sa Pilipinas ay naging katumbas Wika, Susi sa Pagkakaisa na ng pagpapalaganap ng Kristiyanismo. Hindi nila itinanim sa isipan ng mga Ginamit bilang kasangkapan ang ating wika at Filipino ang kahalagahan ng isang wikang iba’t ibang wikain ng mga pangkat etniko sa magbibigkis ng kanilang mga damdamin at pagpapalaganap ng kanilang relihiyon. isipan. Kaya naman, ang mga prayleng Kastila ang nag-aral ng mga katutubong wika ng iba’t Estratehiya ng Dayuhan ibang pangkat etniko. Hindi itinuro ng mga Upang maisakatuparan ang kanilang prayle ang kanilang wika dahil takot silang pangunahing layunin – pagpapalaganap ng magkaisa ang damdamin at isipan ng mga relihiyong Kristiyanismo, inuna nila ang Filipino at magbunga ng pagsikdo ng malay ng paghahati ng mga isla ng mga pamayanan. mga ito upang maghimagsik laban sa kanilang Nakita nila na mahirap palaganapin ang pamamahala. Sa ganitong paraan, mas mabilis relihiyon, patahimikin at gawing masunurin ang nilang nasakop ang mga kapuluan ng Pilipinas, mga Filipino kung iilan lamang ang prayleng pati na rin ang kaisipan ng mga Filipino. mangangasiwa. Ang pamayanan ay pinaghati-hati sa apat na orden ng Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino | 2  Kasaysayan ng Wikang Pambansa: Ang Pag-unlad ng Wikang Filipino misyonerong Kastila na pagkaraa'y naging Mabilis natuto ang mga prayleng Kastila lima. Ang mga ordeng ito ay ang Agustino, ng mga wika sa Pilipinas, kabilang na ang Pransiskano, Dominiko, Heswita, at Rekoleto. wikang Tagalog. Bunga ito ng kanilang Ang paghahati ng pamayanan ay masusing pag-aaral sa wika ng mga katutubo. nagkaroon ng malaking epekto sa Natumbasan din ang Baybayin noong panahon pakikipagtalastasan ng mga katutubo. Nang na iyon ng Alpabetong Romano na binubuo sakupin ng mga Kastila ang mga katutubo, ng 29 titik. mayroon na ang mga itong sariling wikang ginagamit sa pakikipapag-usap at Pagtaliwas sa Utos ng Hari pakikipagkalakalan, ngunit pinigil nila. Sa loob Magtatag ng mga paaralang magtuturo ng maraming taon, sinikil nila ang kalayaan ng ng wikang Espanyol sa mga Filipino, iyan ang mga katutubong makipagkalakalan sa ibang utos ng hari ng Espanya noon. Nagmungkahi lugar upang hindi na rin nila magamit ang naman si Gobernador Tello na turuan ang wikang katutubo. Kahit na inalis ang mga Indio ng wikang Espanyol. Sina Carlos I restriksiyong iyon, hindi pa rin nila magawa at Felipe II naman ay naniniwalang kailangang ang pag-alis-alis at ang paglipat-lipat ng bayan maging bilingguwal ng mga Filipino. dahil sa takot sa prayle, moro, at maging sa Iminungkahi naman ni Carlos I na ituro ang mga tulisan. Doctrina Christiana gamit ang wikang Upang mas maging epektibo ang Espanyol. Muling inulit ni Haring Felipe II ang pagpapalaganap ng Kristiyanismo, ang mga utos tungkol sa pagtuturo ng wikang Espanyol misyonerong Kastila mismo ang nag-aral ng sa lahat ng katutubo noong ika – 2 ng Marso mga wikang katutubo. Nakita nilang mas 1634. Nabigo ang nabanggit na kautusan kaya madaling matutuhan ang wika ng isang rehiyon si Carlos II ay lumagda ng isang dekrito na kaysa ituro sa lahat ang wikang Espanyol. inuulit ang probisyon ng nabanggit na Nabatid nilang sa pagpapalaganap ng kanilang kautusan. Nagtakda rin siya ng parusa para sa relihiyon mas magiging kapani-paniwala at mga hindi susunod dito. Noong Disyembre 29, mas mabisa kung ang mismong banyaga ang 1972, si Carlos IV ay lumagda sa isa pang nagsasalita ng wikang katutubo. dekrito na nag-uutos na gamitin ang wikang Espanyol sa lahat ng paaralang itatatag sa Alpabetong Romano pamayanan ng mga Indio. Ngunit, ang lahat na ito’y hindi sinunod ng mga prayleng Kastila na Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino | 3  Kasaysayan ng Wikang Pambansa: Ang Pag-unlad ng Wikang Filipino nasa Pilipinas noon, sa halip, sila ang nag-aral Naglimbag din ng diksyunaryo at aklat ng mga wika ng mga sinaunang Filipino. panggramatika ang iba pang prayle para Mababatid sa parte ng kasaysayang ito na maging gabay sa mga susunod na prayleng nanganib ang wikang katutubo. Kaya napalapit Kastilang madidistino sa Pilipinas. ang loob ng mga katutubo sa mga prayle dahil Sa mahigit tatlong daang tao na wikang naiintindihan nila ang gamit ng mga ito nasakop ng mga Kastila ang Pilipinas, sa pagtuturo. maraming wikang Espanyol ang naging bahagi na ng wika natin. Ilan dito ay ang mga salitang: Pag-aral ng Dayuhan sa mga Katutubong escuela = eskwela, convencion = Wika kumbensiyon, cuarto = kuwarto. Ayon kay Fray Domingo Navarrete, hindi siya nahirapang matutuhan ang wikang Mga Sanggunian: Dayag at Del Rosario. 2016 Pinagyamang Pluma Komunikasyon at Tagalog. Sa loob lamang ng 5 buwan ay Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino, Quezon City. nagamit na niya ito bilang midyum sa Maranan, et. al. 2016 Ang Guru: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino, Manila. pangungumpisa ng mga katutubo. Mabilis na Valverde, et. al. 2016 Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at natutuhan ng mga prayleng Kastila ang mga Kulturang Pilipino para sa Baitang 11, Manila. wika/wikain sa Pilipinas. Kaya naisalin ni Padre Juan de Plasencia sa wikang Tagalog PANAHON NG REBOLUSYUNARYONG ang Doctrina Christiana at nailathala noong FILIPINO 1593 – kauna-unahang librong nailimbag sa Matapos ang mahigit na 300 taong Pilipinas. pananakop ng mga Kastila sa Pilipinas ay unti-unting namulat ang mga mamamayan sa kaapihang kanilang dinaranas. Nakatulong din sa paggising sa damdaming Filipino nang isangkot sa digmaan sa Kabite ang tatlong pari na sina Gomez, Burgos, at Zamora (GomBurZa) at patayin sa pamamagitan ng garote nang walang sapat na katibayan ng Doctrina Christiana pagkakasala. Sa panahong ito, maraming mga Pinagkunan: https://philippineculturaleducation.com.ph/doctrina-christiana/ Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino | 4  Kasaysayan ng Wikang Pambansa: Ang Pag-unlad ng Wikang Filipino Filipino ang naging matindi ang damdaming 4. Panumbalikin ang pagkakaroon ng nasyonalismo o makabayan. kinatawang Filipino sa kortes ng Espanya. Ang Kilusang Propaganda Ang mga Filipinong nagkaroon ng Sa pamumuno nina Jose Rizal, Marcelo pagkakataon na makapag-aral sa iba’t ibang del Pilar, Antonio Luna, at Graciano Lopez bansa tulad sa mga bansa sa Europa upang Jaena ginamit din nila ang wikang Tagalog sa kumuha ng mga kaalaman at karunungan ay pagsulat ng mga akdang pampanitikan bilang nagtatag ng isang kilusan – ito ay ang sandata sa laban upang mas pag-alabin ang Propaganda. Kabilang dito ang ating damdaming makabayan. Ginamit ni Rizal ang pambansang bayaning si Dr. Jose Rizal, at sagisag panulat na Laong-Laan at Dimasalang. sina Antonio Luna, Marcelo Del Pilar, Jose Ma. Ginamit ni Marcelo H. Del Pilar ang sagisag na Panganiban, Eduardo de Lete, Mariano Ponce, Plaridel samantalang si Antonio Luna naman ang magkapatid na Luna at iba pa, na ay ginamit ang sagisag na Taga-Ilog, siya ang nagsulong ng pagbabago para sa bansang sumulat ng Diviertein, Terualia Filipina at iba Pilipinas. pa. Narito pa ang ilan sa kanilang mga Layunin ng Propaganda isinulat: Ang layunin ng Propaganda ay ang mga Dr. Jose Rizal; A La Juventud Filipina, sumusunod: Ang mga Kababayang Dalaga sa Malolos, Ang 1. Magkaroon ng pantay na pagtingin Noche Buena, El Consejo de los Dioses, Mi sa mga Filipino at Kastila sa ilalim ng Ultimo Adios, at marami pang iba. batas. Marcelo del Pilar; Ang Cadaquilaan ng 2. Ibigay ang kalayaan ng mga Filipino Dios, Ang Kalayaan, Caiingat Cayo, Dasalan at sa pamamahayag, pananalita, Tocsohan at marami pang iba. pagtitipon, at pagpapahayag ng mga Graciano Lopez Jaena; Ang lahat ay karaingan. pandaraya, Mga Kahirapan sa Pilipinas, Sa 3. Gawing lalawigan ng Espanya ang mga Pilipino, at marami pang iba. Pilipinas. Ang impluwensiya ng mga propagandista ay di lubos na naramdaman ng masa kundi ng mga edukado at may kaya sa Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino | 5  Kasaysayan ng Wikang Pambansa: Ang Pag-unlad ng Wikang Filipino buhay. Nagwakas ang kilusang ito sa isang Kastila. Pinili nilang gamitin ang wikang paghihimagsik na pinamunuan ng mga Tagalog sa pagsulat ng mga akdang Filipinong mapusok at may paniniwalang pampanitikan tulad ng mga sanaysay, tula, kailangan ang isang tuwirang paglaban upang kuwento, liham, at mga talumpating makamit ang kalayaan. Kinailangang itatag naglalaman ng pagmamahal sa bayan. rebolusyunaryong Katipunan. Masisidhing damdamin din laban sa mga Kastila ang pangunahing paksa ng kanilang Ang Katipunan mga isinulat. Ang Katipunan ay naglalayong humiwalay sa Kahit si Jose Rizal at iba pang pamahalaang Espanya dito sa Pilipinas. Ang propagandista na sumulat din na gamit ang mga sinulat nina Bonifacio at Jacinto ay wikang Espanyol ay nakababatid na ang wika naghangad ng pagkakamit ng mga mithiin ng ay malaking bahagi upang mapagbuklod ang masa sa pamamagitan ng pag-aalsa laban sa kababayan nila. pamahalaan. Masasabing ang unang konkretong Ang wikang Tagalog ang ginamit sa pagkilos ng mga Filipino ay nang pagtibayin kanilang mga kautusan at pahayagan. Ang ang Konstitusyon ng Biak-na-Bato noong 1897. wikang ito rin ang ginamit sa pagsulat ng Ginawang opisyal na wika ang Tagalog Kartilya ng Katipunan. Ito ang sinasabing bagama't walang isinasaad na ito ang unang hakbang tungo sa pagtataguyod ng magiging wikang pambansa ng Republika. wikang Tagalog. Sumulat sina Andres Mga Sanggunian: Dayag at Del Rosario. 2016 Pinagyamang Pluma Komunikasyon at Bonifacio ng mga akdang pampanitikan upang Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino, Quezon City. mas imulat pa ang damdamin ng mga Filipino Maranan, et. al. 2016 Ang Guru: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino, Manila. at mahikayat na lumaban. Ilan sa kanyang Valverde, et. al. 2016 Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at isinulat ay ang Pag-ibig sa Tinubuang Lupa, Kulturang Pilipino para sa Baitang 11, Manila isang akdang naging mabisang kasangkapan sa pagbukas ng mga mata ng kanyang kababayan na maghimagsik laban sa mga PANAHON NG AMERIKANO taong nagdulot sa kanila ng mga paghihirap. Nang dumating ang mga Amerikano sa Nang panahong iyon sumibol sa mga Pilipinas, hindi pa rin natapos ang pakikibaka rebolusyunaryong Filipino ang kaisipang ng mga Filipino. Ginamit ng mga Amerikano “Isang bansa, isang diwa” laban sa mga ang demokrasya at edukasyon upang tuluyang Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino | 6  Kasaysayan ng Wikang Pambansa: Ang Pag-unlad ng Wikang Filipino mapasakamay ang bansang Pilipinas. Sa Mula 1901 hanggang 1934 wikang Ingles na pamumuno ni Almirante Dewey ay bumuo ng ang ginamit bilang midyum ng pagtuturo sa mga komisyon ang noo'y Pangulo ng Amerika mga paaralan. Ang mga paksang pinag-aralan na si Mckinley upang manguna sa pag-alam sa sa paaralan ay tungkol sa mga Amerikano – kalagayan ng bansa. Ito ang komisyong ang kanilang kasaysayan, literatura, kultura, Schurman naunang komisyong ipinadala sa ekonomiya at politika. Pilipinas at kinilala sa tawag na First Samantalang nalimitahan ang pag-aaral Commission na pinamunuan ni Jacob sa mga paksang nauugnay sa Pilipinas. Higit Schurman. na tinangkilik ng mga Filipino ang mga bagay na mula sa Amerika. Ito ang simula ng Layunin ng First Commission pagkakaroon ng kolonyal na mentalidad ng Binigyang tuon ng First Commission mga katutubong mamamayan at makikita pa ang pagsiyasat at pag-alam ng kalagayan ng rin hanggang sa kasalukuyang panahon. Pilipinas upang maging batayan ng mga planong pagbabago na gagawin ng Estados Resulta ng Paggamit ng Wikang Ingles Unidos upang tulungan ang bansang Pilipinas Hindi naging madali para sa mga at bigyan ng pagkakataong magtatag ng tagapagturo ang paggamit agad ng wikang sariling Pamahalaan. Ingles sa mga mag-aaral sa ikauunawa nila ng tinatawag na tatlong R (reading, writing, Wikang Ingles arithmetic). Kaya naman hindi maiwasan ng Si Gobernador W.H. Taft ay nagpalabas mga guro ang paggamit ng bernakular sa agad ng mga kautusan at proklamasyon sa kanilang pagpapaliwanag sa mga mag-aaral. wikang Ingles at Espanyol. Nanatiling Espanyol Naging dahilan ito upang magmungkahi ang ang wikang pamahalaan sa unang dekadang Bise Gobernador-Heneral at Kalihim ng pananakop ng Estados Unidos. Pagkalipas Pampublikong Edukasyon na si George C nito, unti-unting napalitan ng wikang Ingles ang Butte sa Gobernador Militar na gamitin ang wikang Español. mga wikang bernakular bilang wikang Sa taong 1901 – Batas 74 - itinakda ng pantulong. Philippine Commission ang wikang Ingles bilang opisyal na wika ng Pilipinas at gagamitin ito bilang wikang panturo sa mga paaralan. Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino | 7  Kasaysayan ng Wikang Pambansa: Ang Pag-unlad ng Wikang Filipino Pagtugon sa Problema Pambayang Paaralan na nararapat lamang na Sinang-ayunan ang mungkahi ni Butte, wikang Ingles ang ituro sa pambayang kaya nagpalimbag ng mga librong paaralan. pamprimarya na Ingles-Ilokano, Ingles-Bisaya, at Ingles-Bikol. Noong 1906, pinagtibay ang Mga Punto ng mga Maka-Ingles isang kurso sa wikang Tagalog para sa mga Ang sumusunod ay ilan sa mga gurong Filipino at Amerikano sa panahon ng dahilang nagtataguyod ng paggamit ng wikang bakasyon ng mga mag-aaral. Nang sumunod Ingles: na taon, may ipinakilalang bill sa Asembleya (1) Ang pagtuturo ng bernakular sa mga na nagmumungkahi sa paggamit ng mga paaralan ay magre-resulta sa suliraning diyalekto sa pambayang paaralan ngunit hindi administratibo. Ang mga mag-aaral ay na ito pinagtibay. mahihirapang lumipat sa ibang pook ng kapuluan sa kadahilanang iba-iba ang Ipinagbawal na ang Bernakular itinuturong wika sa iba-ibang rehiyon. Kung Nang mapalitan ang direktor ng Ingles lamang ang ituturo sa lahat, walang Kawanihan ng Edukasyon, napalitan din ang magiging suliranin dito. pamamalakad at patakaran. Ipinahayag ng (2) Ang paggamit ng iba't ibang bernakular sa bagong direktor na wikang Ingles lamang ang pagtuturo ay magdudulot lamang ng gagamiting wikang panturo at ipinagbawal na rehiyonalismo sa halip na nasyonalismo. ang paggamit ng bernakular. (3) Hindi magandang pakinggan ang Noong taong 1931, ang Bise magkahalong wikang Ingles at bernakular. Gobernador Heneral George C Butte na siyang (4) Malaki na ang nagasta ng pamahalaan Kalihim ng Pambayang Pagtuturo, ay para sa edukasyong pambayan at paglinang nagpahayag ng kanyang panayam ukol sa ng Ingles upang maging wikang pambansa. paggamit ng bernakular sa pagtuturo sa unang (5) Ingles ang nakikitang pag-asa upang apat na taong pag-aaral. Sinabi rin niyang hindi magkaroon ng pambansang pagkakaisa. kailanman magiging wikang pambansa ng mga (6) Ingles ang wika ng pandaigdigang Filipino ang wikang Ingles sapagkat hindi ito pangangalakal. Ang paggamit ng wika ay ang wika ng tahanan. Sumang-ayon sa kanya makatutulong sa katayuan ng Pilipinas sa sina Jorge Bocobo at Maximo Kalaw. Ngunit daigdig ng pangangalakal. matibay ang pananalig ng Kawanihan ng Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino | 8  Kasaysayan ng Wikang Pambansa: Ang Pag-unlad ng Wikang Filipino (7) Ang Ingles ay mayaman sa katawagang (4) Hindi magiging maunlad ang pamamaraang pansining at pang-agham. Kailangang panturo kung Ingles ang gagamitin dahil hindi malaman ng mamamayan ang mga naman natututo ang mga mag-aaral kung katawagang ito upang umunlad ang kalinangan paano nila malulutas ang mga problemang sa Pilipinas. kahaharapin nila sa kanilang pang-araw-araw (8) Yamang nandito na ang Ingles ay na pamumuhay. Hindi nila magagamit ang kailangang hasain ang paggamit nito. Ingles maliban kung sila'y magpapatuloy sa unibersidad o pupunta sa ibang bansa. Mga Punto ng Kabilang Panig (5) Ang paglinang ng wikang Ingles bilang Maraming dahilan ang mga wikang pambansa ay hindi nagpapakita ng tagapagtaguyod ng paggamit ng wikang Ingles, nasyonalismo. Bagama't hindi pa nakakamtan ang nagtataguyod naman ng paggamit ng ng Pilipinas ang kasarinlan, naniniwala silang bernakular ay may katwiran din. Ito ang mga ang kalayaan ay kailangan sa paglinang ng sumusunod: isang nasyonal na personalidad. (1) Walumpung porsiyento ng mag-aaral ang (6) Nararapat lamang na magsagawa ng mga nakaaabot ng hanggang ikalimang grado lang bagay para sa ikabubuti ng lahat katulad ng kaya pagsasayang lamang ng panahon at pera paggamit ng bernakular. Ang pagkakaroon ng ang pagtuturo sa kanila ng Ingles na walang malaking gastos upang malinang ang kinalaman sa kanilang sosyal at praktikal na pagtuturo ng wikang Ingles ay hindi dapat pamumuhay. idahilan sapagkat alam naman nilang hindi ito (2) Kung bernakular ang gagamiting panturo, magbubunga nang mabuti. magiging epektibo ang pagtuturo sa primarya. (7) Walang kakayahang makasulat ng klasiko (3) Kung kailangan talagang linangin ang sa wikang Ingles ang mga Pilipino. wikang komon sa Pilipinas, nararapat lamang Nakalulungkot isiping ang magiging na Tagalog ito sapagkat isang porsiyento kontribusyon ng Filipino sa pandaigdigang lamang ng tahanang Filipino ang gumagamit panitikan ay nakasulat sa wikang Ingles. ng Ingles. Limampung porsiyento ng (8) Hindi na nangangailangan ng mga mamamayan ang hindi nakauunawa ng Ingles, kagamitang panturo upang magamit ang apatnapung porsiyento ng mga bata ang hindi bernakular, kailangan lamang na ito ay natatanggap sa paaralang pambayan pasiglahin. taon-taon. Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino | 9  Kasaysayan ng Wikang Pambansa: Ang Pag-unlad ng Wikang Filipino Mga Pag-aaral tungkol sa Paggamit ng kanilang mga tahanan at sa iba pang Wikang Ingles Bilang Midyum sa Pagtuturo pang-araw-araw na gawain. Nagsagawa ang mga Amerikano ng Makikita ang mga duda ni Saleeby mga pag-aaral, eksperimento, at sarbey upang hinggil sa gamit ng Ingles sa pagtuturo sa ulat malaman kung epektibo ang pagtuturo gamit ng 1925 Monroe Survey Commission. Sa ang wikang Ingles. Ang unang pagsisiyasat ay kadahilanang maraming batà ang humihinto ng ginawa ni Henry Jones Ford. Iniulat nito na pag-aaral sa loob ng limang taon, nasasayang “gaya ng makikita, ang gobyerno ay gumastos lamang ang malaking gastos upang ng milyon-milyon para maisulong ang paggamit makapagpadala ng mga Amerikanong guro ng Ingles upang mabisang mapalitan nito ang upang magturo ng Ingles dahil hindi Espanyol at mga dayalek sa mga ordinaryong mapapantayan ng isang Filipinong sinanay na usapan, at ang Ingles na sinasalita ay kay magturo ng wika ang kakayahang magturo ng hirap makilala na Ingles na nga." Ingles ng isang Amerikano. Suportado ni Ganito rin ang obserbasyon nina Joseph Ralston Ilayden, Bise Goberna ng Propesor Nelson at Dean Fansler (1923) na Pilipinas noong 1933 hanggang 1935, ang maging ang mga kumukuha ng mataas na sistemang Amerikano ng edukasyon, ngunit edukasyon ay nahihirapan sa paggamit ng tinanggap din niyang wikang katutubo ang wikang Ingles. ginagamit ng karaniwang Filipino kapag hindi Sa sarbey na ginawa nina Najeeb Mitri kailangang mag-Ingles. Iginiit din ni Saleeby na Saleeby at ng Educational Survey makabubuti ang magkaroon ng isang Commission na pinamunuan ni Dr. Paul pambansang wikang hango sa katutubong Monroe, natuklasan nila na ang kakayahang wika nang sa gayun ay maging malaya at mas makaintindi ng mga kabataang Filipino ay epektibo ang paraan ng edukasyon sa buong napakahirap tayahin kung ito ba ay hindi nila bansa. malilimutan paglabas nila ng paaralan. Sa madaling salita, kahit na napakahusay ng Pagpili ng Wikang Pambansa maaaring pagtuturo sa wikang Ingles ay hindi Noong nagkaroon ng Kumbensiyong pa rin ito magiging wikang panlahat dahil ang Konstitusyonal, naging paksa ang pagpili sa mga Filipino ay may kani-kaniyang wikang wikang pambansa. Iminungkahi ni Lope K bernakular na nananatiling ginagamit sa Santos na isa sa mga wikang ginagamit ang nararapat na maging wikang pambansa. Ang Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino | 10  Kasaysayan ng Wikang Pambansa: Ang Pag-unlad ng Wikang Filipino panukala ay sinusugan naman ni Pangulong ng wikang pambansa dahil sa mga Manuel L Quezon na siyang pangulo ng sumusunod: Pamahalaang Komonwelt ng Pilipinas. 1. wikang Tagalog ang may Nakasaad ang probisyong pangwika sa pinakamaunlad na estruktura; Artikulo XIV, Seksiyon 3 ng Saligang Batas 2. wikang Tagalog ang may ng 1935. pinakamaunlad na mekanismo; 3. wikang Tagalog ang gamit sa "Ang Kongreso ay gagawa ng hakbang tungo sa pagpapatibay at pagpapaunlad ng isang napakaraming panitikan sa bansa; wikang pambansa na ibabatay sa isa sa mga 4. wikang Tagalog ang ginagamit ng umiiral na katutubong wika sa kapuluan. nakararaming mamamayan; Hangga't hindi pa itinatakda ng batas, ang wikang Ingles at Kastila ay mananatiling mga 5. wikang Tagalog ang ginagamit sa wikang opisyal." Maynila at sa maraming pulo sa bansa; Nilikha din ng Batasang Pambansa ang 6. katanggap-tanggap ang wikang Tagalog Batas Komonwelt Blg. 184 noong sa nakararaming mamamayan ng Nobyembre 13, 1936 na nagsasaad ng opisyal bansa; at na pagkalikha sa Surian ng Wikang Pambansa 7. bukas sa pagpapayaman at (SWP na naging Linangan ng mga Wika sa pagdaragdag ng bokabularyo ang Pilipinas o LWP, at ngayo'y Komisyon sa wikang Tagalog. Wikang Filipino o KWF). Ang tungkulin nito ay magsagawa ng pananaliksik, gabay, at Kaya naman, Ipinalabas noong 1937 ni alituntunin na magiging batayan sa pagpili ng Pangulong Quezon ang Kautusang wikang pambansa ng Pilipinas. Napili nila ang Tagapagpaganap Blg. 134 na nag-aatas na Tagalog bilang batayan ng wikang tatawaging Tagalog ang magiging batayan ng wikang Wikang Pambansa. gagamitin sa pagbuo ng wikang pambansa. Mga Sanggunian: Wikang Tagalog Bilang Batayang ng Dayag at Del Rosario. 2016 Pinagyamang Pluma Komunikasyon at Pananaliksik Wikang Pambansa sa Wika at Kulturang Pilipino, Quezon City. Maranan, et. al. 2016 Ang Guru: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Matapos ang masusing pananaliksik Kulturang Pilipino, Manila. Valverde, et. al. 2016 Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang ng Surian ng Wikang Pambansa, nalaman na Pilipino para sa Baitang 11, Manila dapat ang wikang Tagalog ang gawing batayan Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino | 11  Kasaysayan ng Wikang Pambansa: Ang Pag-unlad ng Wikang Filipino Muling Pagbubukas ng mga Pampublikong PANAHON NG MGA HAPONES Paaaralan Sa pagsiklab ng Pangalawang Pagkaraan lamang ng ilang buwang Digmaang pandaigdig kung kailan hindi pa pananakop ng mga Hapones ay binuksang lubusang nagtatagal ang paggamit ng wikang muli ang mga pampublikong paaralan sa lahat pambansa bilang midyum sa pagtuturo sa mga ng antas. Itinuro ang wikang Nihonggo sa paaralan ay nasakop ang kapuluan ng Pilipinas lahat, ngunit binigyang-diin ang paggamit ng ng mga Hapon. Nang panahong ito, Tagalog upang maalis na ang paggamit ng masasabing sumulong, umunlad at wikang Ingles. Ang gobyerno-militar ay nagturo nagningning ang wikang pambansa. Sa ng Nihonggo sa mga guro ng paaralang-bayan. pagnanais na burahin ang anumang Sinusuri ang kakayahan ng guro sa wikang impluwensiya ng mga Amerikano, ipinagbawal Nihonggo upang kapag sila ay naging bihasa ang paggamit at ang pagtangkilik ng wikang na ay sila naman ang magtuturo. Ang mga Ingles sa anumang aspekto ng pamumuhay ng nagsipagtapos ay binibigyan ng katibayan mga Filipino. Maging ang paggamit ng lahat ng upang maipakita ang kanilang kakayahan sa mga aklat at peryodiko o kahit na anong bagay wikang Niponggo. Ang katibayan ay may na may kinalaman tungkol Amerika ay tatlong uri: Junior, Intermediate, at Senior. ipinagbawal din. Ipinagamit nila ang Pagsilang ng KALIBAPI katutubong wika, partikular na ang wikang Sa panahong ito ay isinilang ang Tagalog, sa pagsulat ng mga akdang KALIBAPI o Kapisanan sa Paglilingkod sa pampanitikan. Masasabing ito ang panahong Bagong Pilipinas. Ang mga layunin ng namayagpag ang panitikang Tagalog. kapisanang ito ay ang pagpapabuti ng Ang Ordinansa Militar Blg. 13 edukasyon at moral na rehenerasyon at Noong Hulyo 19, 1942 ipinatupad nila pagpapalakas at pagpapaunlad ng kabuhayan ang Ordinansa Militar Blg. 13, ipinahayag nito sa pamamatnubay ng Imperyong Hapones. Si na ang wikang Tagalog at ang wikang Hapones Benigno Aquino ang nahirang na direktor (Nihonggo) ay ang opisyal na mga wika ng nito. Pangunahing proyekto ng kapisanan ang Pilipinas. pagpapalaganap ng wikang Filipino sa buong kapuluan. Katulong nila sa proyektong ito ang Surian ng Wikang Pambansa. Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino | 12  Kasaysayan ng Wikang Pambansa: Ang Pag-unlad ng Wikang Filipino Mga Debate kanilang mga di napagkakasunduan ay tumawag ito ng pansin. Noong mga panahong iyon, maraming debate tungkol sa wika ang nagsulputan. Sa pagnanais ng mga Hapones na Nagkaroon ng usapin sa pagitan ng mga itaguyod ang Wikang Pambansa ay binuhay tagapagtaguyod ng wikang pambansa at liberal ang Surian ng Wikang Pambansa noong na aral sa tradisyon ng mga Amerikano. Hindi panahong iyon. Si Jose Villa Panganiban ay naman ito lantarang ipinakikita dahil ang bayan nagturo ng Tagalog sa mga Hapones at di ay nasa ilalim ng Batas Militar. Mayroon ding Tagalog. Para sa madaling ikatututo ng debate sa pagitan ng mga Tagalista laban sa kanyang mga mag-aaral ay gumawa siya ng mga kapwa Tagalista na ang pinagtatalunan ay kanyang tinawag na “A Shortcut to the tungkol lamang sa maliliit na bagay, katulad ng National Language." Iba't ibang pormularyo kung kailan gagamitin ang gitling. Nagkaroon ang kanyang ginawa upang lubos na din ng argumento ang mga Tagalog sa di matutuhan ang wika. Tagalog. Isa pa rin ang usapin sa pagitan ng Gintong Panahon ng Panitikang Tagalog mga Tagalista laban sa mga may kaalamang panlingguwistika na kapwa naman para sa Hindi maikakailang sa panahon ng mga wikang pambansa ngunit nagnanais lamang na Hapones nagkaroon ng masiglang talakayan matalakay ang wika batay sa pagiging agham tungkol sa wika. Marahil ay dahil na rin sa nito. Hindi sumang-ayon ang mga Tagalista sa pagbabawal ng mga Hapones na tangkilikin labis na pagiging tradisyonal ng mga may ang wikang Ingles. Noong mga panahong ito kaalamang panlingguwistika dahil sa kanilang napilitan ang mga bihasa sa wikang Ingles na palagay ay hindi na ito makatwiran. matuto ng Tagalog at sumulat gamit ang wikang ito. Kaya’t napakaraming akdang Noong panahon ng mga Hapones pampanitikan na nalikha gamit ang wikang naging masigla ang talakayan tungkol sa wika. Tagalog sa panahon na iyon. May tatlong pangkat na namayagpag sa Mga Sanggunian: usaping pangwika. Ito ang pangkat ni Carlos Dayag at Del Rosario. 2016 Pinagyamang Pluma Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino, Quezon City. Ronquillo, pangkat ni Lope K Santos, at Maranan, et. al. 2016 Ang Guru: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at pangkat nina N. Sevilla at G. E. Tolentino. Kulturang Pilipino, Manila. Valverde, et. al. 2016 Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Bagama't maliliit na bagay lamang ang Pilipino para sa Baitang 11, Manila Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino | 13  Kasaysayan ng Wikang Pambansa: Ang Pag-unlad ng Wikang Filipino Marami ang itinakda at naganap noon PANAHON NG PAGSASARILI tungkol Wikang Pambansa tulad ng mga HANGGANG SA KASALUKUYAN sumusunod: 1959: Agosto 13, 1959 ay pinalitan ang 1946: Nang ipagkaloob ng mga tawag sa Wikang Pambansa. Mula Amerikano ang ating kalayaan, sa Araw ng Tagalog, ito ay naging Pilipino sa bisa Pagsasarili ng Pilipinas noong Hulyo 4, 1946 ng Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 ay ipinahayag din ang mga wikang opisyal sa na ipinalabas ni Jose B. Romero, ang bansa ay Tagalog at Ingles sa bisa Batas dating kalihim ng Edukasyon. Komonwelt Bilang 570. 1963: Nilagdaan naman ni Kalihim Ito ang panahon ng pagbangon sa mga Alejandro Roces at nag-utos na simulan nasalanta ng digmaan. Dahil bumabangon pa sa taong-aralan 1963-1964 na ang mga lamang ang Pilipinas nang mga panahong sertipiko at diploma sa pagtatapos ay iyon, sumentro sa mga gawaing ipalimbag na sa wikang Pilipino. pang-ekonomiya ang mga Filipino. 1963: Ipinag-utos na awitin ang Naramdaman pa rin ang impluwensiyang Pambansang Awit sa titik nitong Pilipino. pang-ekonomiko at panlipunan ng mga Ito ay batay sa Kautusang Amerikano. Maraming mga banyagang Tagapagpaganap Blg 60 s. 1963 na kapitalista, na karamiha'y Amerikano, ang nilagdaan ni Pangulong Diosdado dumagsa sa ating bansa. Macapagal. 1967: Oktubre 24, Iniutos ng dating Nakaapekto ito sa sistema ng ating Pangulong Ferdinand E Marcos na ang edukasyon na tumutugon sa pangangailangan lahat ng edipisyo, gusali, at tanggapan ng mga korporasyon at kumpanya. Ito ang ay pangalanan sa Pilipino sa bisa ng naging sanhi ng pagkabantulot sa pagsulong, Kautusang Tagapagpaganap Blg 96 s. pag-unlad, at paggamit ng Wikang Pambansa. 1967. Bagama't ang pelikulang Filipino at komiks ay 1968: Nilagdaan din ni Kalihim gumagamit ng wikang Filipino, naging Tagapagpaganap Rafael Salas ang paboritong midyum pa rin ang Ingles. Memorandum Sirkular Blg. 172 na Mga Pinatupad na Batas o Kautusan nag-uutos na ang mga ulong-liham ng Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino | 14  Kasaysayan ng Wikang Pambansa: Ang Pag-unlad ng Wikang Filipino mga tanggapan ng pamahalaan ay wikang pambansang kikilalaning isulat sa Pilipino. Kalakip ang kaukulang Filipino.” teksto sa Ingles. Ipinag-utos din na ang 1974: Hunyo 19, 1974 ang Kagawaran pormularyo sa panunumpa sa tungkulin ng Edukasyon at Kultura sa pamumuno ng mga pinuno at kawani ng ni Kalihim Juan L Manuel ay nagpalabas pamahalaan ay sa Pilipino gagawin. ng Kautusang Pangkagawaran Blg. 1968: Ang Memorandum Sirkular Blg. 25 s. 1974 ng mga panuntunan sa 199 naman ay nagtatagubilin sa lahat pagpapatupad ng Patakarang ng kawani ng pamahalaan na dumalo sa Edukasyong Bilingguwal. mga seminar sa Pilipino na Seksiyon 6-9 ng Artikulo XIV ng Saligang pangungunahan ng Surian ng Wikang Batas 1987 Pambansa sa iba't ibang purok 1987: Ang dating Pangulong Corazon lingguwistika ng kapuluan. Aquino ay bumuo ng bagong batas ang 1969: Nilagdaan ng dating Pangulong Constitutional Commission. Sa Saligang Marcos ang Kautusang Batas 1987 ay nilinaw ang mga Tagapagpaganap Blg. 187 na kailangang gawin upang maitaguyod nag-uutos sa lahat ng kagawaran, ang wikang Filipino. Sinasabing sa kawanihan, tanggapan, at iba pang termino ng dating Pangulong Aquino sangay ng pamahalaan na gamitin ang isinulong ang paggamit ng wikang wikang Pilipino hangga't maaari sa Filipino. Ang Seksiyon 6-9 ng Artikulo Linggo ng Wikang Pambansa at XIV ng Saligang Batas 1987 ay pagkaraan naman ay sa lahat ng opisyal nagsasaad ng mga sumusunod: na komunikasyon at transaksiyon. WIKA 1972: Ipinatupad ang probisyong pangwika sa Saligang Batas ng 1973, SEK. 6. Ang wikang pambansa ng Artikulo XV, Seksiyon 3, blg. 2: “Ang Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito Batasang Pambansa ay dapat ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig magsagawa ng mga hakbang na sa umiiral na mga wika ng Pilipinas at sa iba magpapaunlad at pormal na pang mga wika. Alinsunod sa mga tadhana ng magpapatibay sa isang panlahat na batas at sang-ayon sa nararapat na maaaring ipasya ng Kongreso, dapat magsagawa ng Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino | 15  Kasaysayan ng Wikang Pambansa: Ang Pag-unlad ng Wikang Filipino mga hakbangin ang Pamahalaan upang sa lahat ng mga kagawaran, kawanihan, ibunsod at puspusang itaguyod ang paggamit opisina, ahensya, at instrumentaliti ng ng Filipino bilang midyum ng opisyal na pamahalaan na magsagawa ng mga hakbang komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo sa na kailangan para sa layuning magamit ang sistemang pang-edukasyon. Filipino sa opisyal na mga transaksiyon, komunikasyon, at korespondensiya.” Isang SEK. 7. Ukol sa mga layunin ng atas na matabáng na itinuloy ng ibang komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang administrasyon at hindi pinansin ng Kongreso. opisyal ng Pilipinas ay Filipino at hangga't walang ibang itinatadhana ang batas, Ingles. 1987 Kautusang Blg. 52 Nagpalabas Ang mga wikang panrehiyon ay pantulong na ang Kalihim Lourdes Quisumbing ng mga wikang opisyal sa mga rehiyon at kautusan na nag-uutos sa paggamit ng magsisilbi na pantulong na mga wikang Filipino bilang wikang panturo sa lahat panturo doon. Dapat itaguyod nang kusa at ng antas sa mga paaralan. opsiyonal ang Kastila at Arabic. 2001: Tungo sa mabilis na estandardisasyon at intelektwalisasyon SEK. 8. Ang Konstitusyong ito ay dapat ng Wikang Filipino, ipinalabas ng ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat isalin sa Komisyon ng Wikang Filipino ang 2001 mga pangunahing wikang panrehiyon, Arabic, Revisyon ng Ortograpiyang Filipino at at Kastila. Patnubay sa Ispeling ng Wikang SEK. 9. Dapat magtatag ang Kongreso Filipino. ng isang komisyon ng wikang Pambansa na 2003: Nang umupo naman ang dating binubuo ng mga kinatawan ng iba't ibang mga Pangulong Gloria Macapagal Arroyo ay rehiyon at mga disiplina na magsasagawa, naglabas siya ng Executive Order No. mag-uugnay, at magtataguyod ng mga 210 noong Mayo 2003 na nag-aatas ng pananaliksik sa Filipino at iba pang mga wika pagbabalik sa isang monolingguwal na para sa kanilang pagpapaunlad, wikang panturo ang Ingles, sa halip na pagpapalaganap, at pagpapanatili. ang Filipino. Nalungkot ang maraming Tinupad ito ng dating Pangulong tagapagtaguyod ng wikang Filipino sa Corazon C Aquino sa pamamagitan ng atas na ito. Executive Order No. 335, ito ay “Nag-aatas Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino | 16  Kasaysayan ng Wikang Pambansa: Ang Pag-unlad ng Wikang Filipino 2009 "Ang Gabay sa Ortograpiya ng lahok na nagtataglay ng mga malikhaing Wikang Filipino" ay ipinalabas ng KWF. katangian at kailangang karunungan mula sa mga katutubong wika ng bansa.” Sa kasalukuyan, masasabing marami pa ring sagabal sa pagsulong ng wikang Katulad ng sinabi ng Komisyon ng Filipino. Ngunit kung ang pagbabatayan natin Wikang Filipino, napakarami pang dapat gawin ay ang paglaganap at paggamit ng wikang upang sumulong at magtagumpay ang wikang Filipino, masasabi nating mabilis nga ang Filipino. Patuloy itong yayaman sa pagsulong nito. Bunga ito ng epektibong pamamagitan ng araw-araw na paggamit ng pagtuturo ng wikang Filipino sa mga paaralan. mga mamamayan. Sáma-sáma nating abutin Resulta rin ito ng patuloy at dumaraming ang wagas na hangaring maging wika ng paglabas ng mga babasahin na nakasulat sa karunungan ang wikang Pambansa. wikang Filipino, lalo na ang komiks. Ilan pang Mga Sanggunian: Dayag at Del Rosario. 2016 Pinagyamang Pluma Komunikasyon at Pananaliksik dahilan ay ang patuloy na pambansang sa Wika at Kulturang Pilipino, Quezon City. pagtangkilik sa mga telenobela at pelikulang Maranan, et. al. 2016 Ang Guru: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino, Manila. Filipino, at ang paggamit ng Filipino sa radyo at Valverde, et. al. 2016 Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino para sa Baitang 11, Manila telebisyon. Noong ika-5 Agosto 2013, sa pamamagitan ng Kapasiyahan Blg. 13 – 39 ay nagkasundo ang Kaluponan ng KWF sa sumusunod na depinisyon ng Filipino: “Ang Filipino ay ang katutubong wika na ginagamit sa buong Pilipinas bilang wika ng komunikasyon, sa pabigkas at sa pasulat na paraan, ng mga pangkating katutubo sa buong kapuluan. Sapagkat isang wikang buhay, mabilis itong pinauunlad ng araw-araw at iba't ibang uri ng paggamit sa iba't ibang pook at sitwasyon at nililinang sa iba’t ibang antas ng saliksik at talakayang akademiko ngunit sa paraang maugnayin at mapagtampok sa mga Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino | 17