Zarządzanie 2024 PDF

1. Otoczenie Organizacji Definicja: Organizacja to system otwarty, który wchodzi w interakcje z otoczeniem, które wpływa na jej funkcjonowanie. Rodzaje otoczenia: Otoczenie bliższe: Składa się z elementów, które bezpośrednio wpływają na organizację: Klienci i nabywcy Dostawc...

1. Otoczenie Organizacji Definicja: Organizacja to system otwarty, który wchodzi w interakcje z otoczeniem, które wpływa na jej funkcjonowanie. Rodzaje otoczenia: Otoczenie bliższe: Składa się z elementów, które bezpośrednio wpływają na organizację: Klienci i nabywcy Dostawcy Konkurenci Instytucje państwowe i samorządowe Lokalny rynek pracy Czynniki społeczne (np. związki zawodowe) Czynniki techniczne (organizacje badawcze i technologiczne) Otoczenie dalsze (makrootoczenie): To warunki zewnętrzne, na które organizacja nie ma wpływu: Czynniki polityczne: Wpływ rządu na organizację Czynniki ekonomiczne: Stan gospodarki (wskaźniki makroekonomiczne) Czynniki społeczne: Demografia i zmiany społeczne Czynniki technologiczne: Nowe technologie wpływające na koszty i procesy produkcyjne Czynniki środowiskowe: Zmiany klimatu, zasoby naturalne Czynniki prawne: Regulacje dotyczące działalności organizacji 2. Organizacja i Przedsiębiorstwo Organizacja: Zdefiniowana jako całość wyodrębniona z otoczenia, np. przedsiębiorstwo, urząd, drużyna sportowa. Przedsiębiorstwo: Jednostka prowadząca działalność gospodarczą w celu zaspokojenia potrzeb społecznych, nastawiona na zysk. 3. Zarządzanie Definicja: Proces obejmujący planowanie, organizowanie, przewodzenie i kontrolowanie zasobów organizacji w celu osiągnięcia celów. Rodzaje zasobów: Ludzkie, finansowe, rzeczowe, intelektualne, organizacyjne, relacyjne. 4. Funkcje Zarządzania Planowanie i podejmowanie decyzji: Wytyczanie celów i wybór strategii ich realizacji. Organizowanie: Ustalenie zadań, podział odpowiedzialności. Przewodzenie: Motywowanie pracowników do działania. Kontrolowanie: Monitorowanie wyników i korekta działań. 5. Cele Organizacyjne Definicja: Cele to wzajemnie powiązane dążenia i zamierzenia organizacji. Funkcje celów: Nadają jednolity kierunek działania. Ułatwiają planowanie. Stanowią źródło motywacji. Służą jako podstawa kontroli. 6.Hierarchia celów: Misja: Kluczowy cel organizacji, wyrażający jej sens istnienia. Cele ciągłe: Rentowność, pozycja na rynku, innowacje, sprawność działania, stan zasobów, odpowiedzialność społeczna. Cele Griffin Planowanie i podejmowanie decyzji Planowanie w organizacji jest procesem, który odbywa się w kontekście otoczenia, w którym funkcjonuje firma. Aby menedżerowie mogli skutecznie planować, muszą najpierw zrozumieć to otoczenie. Bez tej wiedzy ich plany mogą być nieefektywne Na podstawie zrozumienia otoczenia menedżerowie określają misję firmy, która definiuje cel, wartości i kierunki działania organizacji. Na tej podstawie ustala się cele strategiczne, a następnie plany taktyczne i operacyjne. Menedżerowie muszą pamiętać, że planowanie i podejmowanie decyzji to kluczowe elementy ich pracy. Nawet jeśli nie są one doskonałe, dążenie do skutecznych decyzji i planów zwiększa szansę na osiągnięcie sukcesu. Cele organizacji Cele mają fundamentalne znaczenie dla efektywności organizacji. W działalności organizacyjnej cele pełnią cztery podstawowe funkcje: Dostarczanie wskazówek - Cele kierują działaniami pracowników, pomagając im zrozumieć kierunek, w którym podąża organizacja. Wsparcie planowania - Ustalanie celów sprzyja dobremu planowaniu, co z kolei ułatwia ustalanie celów w przyszłości. Motywacja pracowników - Konkretnym celom towarzyszy motywacja, zwłaszcza gdy osiągnięcie celów wiąże się z nagrodami. Ocena i kontrola - Cele pozwalają na przyszłą ocenę wyników na podstawie stopnia ich realizacji. Rodzaje celów Cele ustalane w organizacji różnią się w zależności od szczebla, dziedziny oraz ram czasowych. Misja: podstawowy cel organizacji. Cele strategiczne: ustalane na najwyższym szczeblu, dotyczą ogólnych problemów. Cele taktyczne: ustalane na średnim poziomie, dotyczą sposobu realizacji działań. Cele operacyjne: ustalane na niższym szczeblu, dotyczą krótkoterminowych problemów. Dziedzina: Cele są ustalane w różnych dziedzinach, takich jak operacje, marketing, finanse czy zasoby ludzkie. Ramy czasowe: Cele różnią się także w zależności od czasu ich realizacji: długookresowe, średniookresowe i krótkookresowe. Odpowiedzialność za ustalanie celów Ustalanie celów powinno obejmować wszystkich menedżerów w organizacji. Zarząd oraz najwyżsi menedżerowie ustalają misję i cele strategiczne, natomiast cele taktyczne opracowują wspólnie menedżerowie najwyższego i średniego szczebla. Cele operacyjne ustalają menedżerowie średniego i niższego szczebla. Zarządzanie różnymi celami Organizacje mogą ustalać wiele różnych celów, co czasami prowadzi do konfliktów. Przykładem może być firma Nike, która borykała się z niespójnością celów produkcyjnych i marketingowych, co skutkowało utratą udziału w rynku. Menedżerowie muszą zrozumieć koncepcję optymalizacji, aby równoważyć różne cele i ich realizację. Planowanie w organizacji Planowanie jest ściśle związane z ustalaniem celów. Organizacje tworzą różne rodzaje planów, które można podzielić na strategiczne, taktyczne i operacyjne. Plany strategiczne są długoterminowe i dotyczą alokacji zasobów oraz ogólnych działań. Plany taktyczne koncentrują się na średnim poziomie, a plany operacyjne dotyczą krótkoterminowych działań. Plany te powinny być elastyczne i dostosowywać się do zmieniającego się otoczenia, co pozwala organizacjom na skuteczne działanie w dynamicznych warunkach rynkowych. Cele Organizacji Kozminski Wprowadzenie do podsystemów organizacji Podsystemy organizacji obejmują cele, strukturę formalną, ludzi i technikę. Choć te elementy są obecne w każdej organizacji, ich formy oraz wzajemne zależności różnią się w zależności od specyfiki danej instytucji, jak przedsiębiorstwa, urzędów czy innych organizacji. Cele organizacji Cele organizacji są często utożsamiane z funkcjami, które pełnią na rzecz otoczenia. Na przykład: Zakład fryzjerski: Świadczenie usług w zakresie strzyżenia i czesania. Fabryka odzieży: Szycie ubrań. Urząd gminy: Działanie na rzecz społeczności lokalnej, w tym wydawanie decyzji administracyjnych. Warto jednak zauważyć, że organizacje istnieją nie tylko dla realizacji swoich funkcji, ale także z powodów ekonomicznych. Na przykład, koncern otwierający biuro prawne w Polsce nie działa wyłącznie dla zaspokojenia potrzeb inwestorów, ale w celu osiągnięcia zysku. Dla organizacji rynkowych, jak zakład fryzjerski czy biuro prawne, zysk jest kluczowym warunkiem przetrwania, zapewniającym równowagę funkcjonalną. Organizacje niedochodowe Organizacje, które nie nastawiają się na zysk, takie jak urzędy gminne, czerpią środki finansowe głównie z budżetów publicznych. Realizują swoją misję, przekonując dysponentów o znaczeniu podejmowanych działań. Czasami przetrwanie tych organizacji bywa trudne, a ich rozwój nie zawsze jest zgodny z pierwotnymi założeniami. Autonomizacja celów Zjawisko "odrywania się" organizacji od pierwotnych celów jest znane jako autonomizacja celów i często postrzegane jest jako zjawisko patologiczne. W rzeczywistości organizacje, dążąc do przetrwania, mogą zmieniać swoje funkcje i cele, co może być dla nich korzystne. Przykładem jest organizacja „Szefowie Połączonych Sztabów”, która przetrwała i ewoluowała z czasów II wojny światowej do współczesnych. Hierarchia celów Cele organizacji mogą być postrzegane jako zbiory konkretnych efektów działań, które można mierzyć, takie jak: Wielkość produkcji Udział w rynku Zysk w określonym okresie Cele te mają charakter hierarchiczny, gdzie cele ogólne stanowią kryterium dla celów bardziej szczegółowych. Cele strategiczne, które są długofalowe, wyznaczają kierunki działania dla celów taktycznych i operacyjnych. Proces formułowania celów Formułowanie celów nie jest procesem prostym i odbywa się w ramach ograniczeń wewnętrznych i zewnętrznych. Przykłady ograniczeń: Wewnętrzne: Rodzaj dostępnych zasobów. Zewnętrzne: Obowiązujące prawo. W każdej organizacji ważne jest także dostosowywanie się do oczekiwań otoczenia, co podkreśla znaczenie kształtowania właściwego wizerunku społecznego. Rola menedżerów Ostateczną odpowiedzialność za określenie celów organizacji ponoszą menedżerowie. Proces ten wymaga odkrywania interesów organizacji, co jest kluczową funkcją zarządzania. Podsumowanie Cele organizacji są kluczowe dla jej funkcjonowania i rozwoju. Ich formułowanie oraz realizacja to skomplikowany proces, który wymaga uwzględnienia zarówno interesów wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Organizacje, dążąc do przetrwania, mogą zmieniać swoje cele, co nie zawsze jest zgodne z ich pierwotną misją, lecz często jest niezbędne do ich rozwoju Podsystemy organizacji: Zrozumienie, czym są cztery podstawowe podsystemy: cele, struktura formalna, ludzie, technika. Zastanów się, jak każdy z tych elementów wpływa na funkcjonowanie organizacji. Cele organizacji: Rozróżnienie między celami organizacji rynkowej (np. dążenie do zysku) a celami organizacji niedochodowej (np. urzędów, fundacji). Zrozumienie, że cele mogą być zdefiniowane jako funkcje, które organizacja pełni, ale także jako środki do osiągania zysków i przetrwania. Autonomizacja celów: Znajomość tego zjawiska i umiejętność podania przykładów (np. „Szefowie Połączonych Sztabów”, które zmieniły swoją funkcję). Zrozumienie, że autonomizacja może być postrzegana jako zdrowe dążenie organizacji do ochrony swoich interesów. Hierarchia celów: Wiedza o tym, że cele organizacji mają strukturę hierarchiczną (cele strategiczne, taktyczne, operacyjne). Umiejętność podania przykładów celów na różnych poziomach. Proces formułowania celów: Zrozumienie ograniczeń wewnętrznych (np. zasoby organizacji) i zewnętrznych (np. prawo). Umiejętność analizy, jak organizacje mogą dostosowywać swoje cele do zmieniających się warunków. Rola menedżerów: Znajomość znaczenia menedżerów w procesie formułowania i realizacji celów organizacji.