PANITIKAN PDF

Panitikan Dahil dito natin malalaman ang paraan ng pamumuhay ng - Nanggaling sa salitang “pang-titik-an” na gumamit nang mga tao sa iba’t ibang panahon unlaping “pang” at hulaping “an” - “Titik” nangangahulugang “l...

Panitikan Dahil dito natin malalaman ang paraan ng pamumuhay ng - Nanggaling sa salitang “pang-titik-an” na gumamit nang mga tao sa iba’t ibang panahon unlaping “pang” at hulaping “an” - “Titik” nangangahulugang “literatura” na galing sa latin na Dalawang Pangkat ang Panitikan littera na meaning ay titik ❖ Kathang Isip- imahinasyon, di totoo - “Bungang isip na isinatitik”- Rufino Alejandro at Julian ❖ Hindi Kathang Isip- tunay na pangyayari PIneda Uri ng panitikan - “anumang anyo na nasusulat sa anyo mang patula/tuluyan ❖ Pasalindila sa isang partikular na panahaon-(webster dictionary) ❖ Pasalinsulat - “ isang paraan ng pagpapahayag na kinapapalooban ng Anyo ng Panitikan katotohanan sa paraang ipinaparanas sa mambabasa ang ❖ Patula (Poesya)- nahahati sa mga taludtod o saknong at kaisipan at damdamin ng manunulat”- (Gonzales, Martin at ginagamitan ng mga piling salita Rubin) ❖ Patuluyan (Prosa)- ito ay nasusulat nang malaya sa anyo ng - “ ang lahat ng uri ng mga tala na kinasasalamin ng mga talata pang-araw-araw na pamumuhay ng tao sa lipunang kaniyang ginagalawan”- (Ramos) Mga akdang Patula Kahalagahan ng Panitikan Uri ng Panitikang Patula batay sa anyo Upang ang magagandang kaugalian, kultura’t tradisyon ay ❖ Epiko mas makilala ang ating sarili bilang pilipino - Mahabang tula na inaawit o binibigkas Upang maipagmalaki na tayo ay may mga mahuhusay na - Kabayanihan, kababalaghan at pagtatagumpay ng manunulat na hindi papahuli pangunahing tauhan Upang mabatid ang sariling kahusayan sa panitikan, gayun - Biag ni Lam- ang ( buhay ni lamg-ang)- din ang ating mga kapintasan at kahinaan pinakamatandang epiko naitala Upang mabatid natin ang magaganda at mahuhusay na ❖ Awit at Korido mga akdang filipino - Pakikipagsapalaran ng mga hari’t reyna Upang tuklasin ang ating aydentidad bilang mga Filipino - Ang awit ay may 12 ang sukat may pantig ( florante Upang maipakaita bilang Pilipino ang pagmamahal sa at laura) sariling kultura - Ang korido ay may 8 pantig ang sukat (Ibong Adarna) Kaugnayan ng Panitikan sa Kasaysayan ❖ Balad  - May 6-8 pantig ❖ Elehiya - Inaawit habang sinasayaw - Patungkol sa kamatayan o sa pagdadalamhati - Balitaw- debateng awit at sayaw na tungkol sa isang babae at lalaki Tulang Patnigan ❖ Karagatan ❖ Dalit - Ginagamit ang tulang ito sa laro, kadalasan tuwing - Awit sa pagsamba sa mga anito mayroong namatay - Papuri sa diyos o kaya sa papuri ng - May pinapaikot na tabo pananampalatayang katoliko - Nagmula sa isang alamat ng isang prinses na ❖ Pastoral naghulog ng singsing sa karagatan - Tungkol sa tunay na buhay sa bukid ❖ Duplo ❖ Oda - Humalili sa karagatan - Papuri, panaghay o iba pang masiglang damdamin - Pagalingan sa pagbigkas at pagbibigay katwirang - Walang tiyak na bilang ng taludtod at pantig patula ❖ Komedya - Kasabihan, salawikain at bibliya - Layunin na pukawin ang kawalihan ng manonood ❖ Balagtasan - Ang wakas nito ay masaya - Pumalit sa duplo ❖ Trahedya - Debata na binigbigkas ng patula - Nauuwi ang dulang ito sa pagkasawi,malagim o - Francis “ Balagtas” Baltazar- ipinangalan malungkot na wakas - Hari ng Balagtasan si Jose Corazon De Jesus ❖ Parsa (huseng Batute) - Nagpapasaya samga manonood dahil sa mga ❖ Flip Top dugtong - dugtong na mga pangyayari nakakatawa - Nakatuon sa kulturang hiphop, pag- aalimura ❖ Saynete panlalait sa katunggali - Pumapaksa sa mga karaniwang lugar o pag uugali ng mga tao Tulang Liriko/ Padamdamin/ Awit Anyo ng Panitikan ❖ Soneto * Patula (Poesya) * Tuluyan (Prosa) - Tungkol sa damdamin at kaisipan na may 14 na taludtod Tuluyan - May mapupulot na aral ang mambabasa ❖ Maikling Kwento - Karaniwang binibigkas sa harap ng tao. Layunin - Isang sanaysay na binubuo ng isa o ilang tauhan, manghikayat at magpaliwanag ng opinyon ukol sa may mga pangyayari at kakitilan(aral) isang isyu ❖ Dula ❖ Talambuhay - Binibigyan buhay sa pamamagitan ng karaniwang - Nahahati sa pansarili (autobiography) o pang iba pagtatanghal sa entablado (biography). Ito ay tala ng kasaysayan ng buhay ❖ Sanaysay isang tao - Naglalahad ng matalinong kuro-kuro ng may akda ❖ Talaarawan hinggil sa napapanahong paksa - Isang kalipunan ng mga salaysay o pangyayari ❖ Nobela nararanasan ng may akda - Isang mahabang sanaysay na nahahati sa mga Panitikan bago ang mga Kastila kabanata. Maaaring hango sa totoong buhay ng may Mga karunungang bayan akda o hindi. Salawikain ❖ Alamat - Butil ng mga kaisipan na ang layunin ay - Karaniwang hindi batid kung sino ang may akda. Ito makapagbigay ng mabubuting payo hinggil sa ay pasalinsalin sa bibig ng ating mga ninuno. kagandahang asal ❖ Anekdota - Gabay tungo sa mabuting pamumuhay - Batay sa totoong pangyayari na ang layunin ay Sawikain magbigay ng aral - Layon ay mailarawan ang gawi,kilos, at ugali ng tao ❖ Pabula Bugtong - Tungkol sa mga hayop ang karaniwang paksa nito. - Laro o libangan Layon gisingin ang interes ng mga bata at magbigay - Malalim at nagbibigay palaisipan ng aral. Awiting bayan ❖ Parabula - Nagiging batis ng inspirasyon ng ating mga ninuno - Hango sa bibliya - Karaniwang paksa ay pag-ibig , kawalang pag- asa, ❖ Balita pamimighati - Paglalahad ng mga pangyayari sa lipunan sa araw-araw ❖ Talumpati  Kasaysayan ng Panitikan Panahon bago dumating ang mga Kastila PANITIKAN SA PANAHON NG HAPONES Tema ay nakatuon lamang sa uri ng pamumuhay - Gintong Panahon ng Panitikang Pilipino mayroon ang ating mga katutubo - Ipinagbawal ang pagsulat ng wikang Ingles. Mababaw at di kapanipaniwala ang nilalaman ng - Nabuksan ang pagkakataon na madagdagan ang mga literatura manunulat sa Wikang Tagalog. Mayaman sa mga paniniwala at pamahiin Pananiniwalaang na marahil ay mayroon ng relihiyon Tatlong Uri ng Tula na sumikat noon ang mga sinaunang ninuno Haiku-uri ng tula na may 17 pantig na nahahati sa 3 Panahon ng mga Kastila taludtod. 3G ( gold, god, glory) Tanaga- binubuo ng 4 na taludtod, 28 pantig, at may sukat Paraan ng pananakop: krus at espada at tugma. Nilalaman ng panitikan ay pawang akdang panrelihiyon Karaniwang Anyo Doctrina Cristiana - unang nailimbag (1593) Napalitan ng Alphabetong Romano ang alibata Mga Nailimbag Propaganda at Himagsikan (1872-1896) DRAMATIC PHILIPPINES- aktibo sa pagtatanghal ng mga Napalitan ng makabayan at humihingi ng pagbabago sa dula at itinatag nila Narciso Pimentel at Francisco Soc sistema ang tema Rodrigo. Propagandista TATLONG MARIA- isinulat ni Jose Esperanza Cruz, - Jose rizal (Laong Laan,Agno) nag-iisang nobela ng naisulat sa panahon ng mga Hapon. - Graciano lopez Jaena (Diego Laura) - Marcelo H. Del Pilar ( Dolores Manapat, Piping Dilat, Ilang Dula na sumikat sa panahon ng Hapon Pupdoh, Plaridel) a. Panday Pira – ni Jose Ma. Hernandez Panahon ng Amerikano (1900-1941) b. Sa Pula sa Puti — Francisco Soc. Rodrigo Nasyonalismo at pagmamahal sa bayan:tema c. Bulaga – ni Clodualdo del Mundo Namayani ang mga akda sa wikang kastila, ingles at tagalog d. “Sino ba Kayo?” “Dahil sa Anak” at “Higanti ng Patay” ni Ibinandila ng lahing Pilipino ang mga akdang: NVM Gonzales - Severino Lopez “ Walang Sugat” - JUlian Cruz Balmaceda “Heneral Gregorio Del Pilar” Ilang Mahusay na Maikling Kwento Pinauso ang balagtasan a. Lupang Tinubuan ni Narciso Reyes Nagsimula ang Pelikula sa Pilipinas b. Uhaw ang Tigang na Lupa ni Liwayway Arceo c. Lunsod Nayon at Dagat-dagatan ni NVM Gonzales PANITIKAN SA PANAHON NG REPUBLIKA - Ang ating bansa ay dumaan sa matinding kahirapan bunga ng salantang iniwan ng digmaan. - Nagdaan ang ating bansa sa pamamahala ng iba't ibang pangulo na pawang ang hangad sa kanilang panunungkulan - Nadagdagan ang mga magasing nailimbag at lumabas na pinaglathalaan ng mga tula, nobelang dugtungan, at maikling kwento.