Malikhaing Komunikasyon PDF Past Paper
Document Details
Uploaded by Deleted User
2024
Mr. Pangilinan
Tags
Summary
This document appears to be lecture notes about Filipino-language creative communication.
Full Transcript
Malikhaing Komunikasyon Mr. Pangilinan | First Semester | 2024-2025 ★ Sining - ay nangangahulugang kakayahan rito ang pagkakaroon ng kaalaman sa buhay na nilikha upang mapag-ugnay at o kasanayan....
Malikhaing Komunikasyon Mr. Pangilinan | First Semester | 2024-2025 ★ Sining - ay nangangahulugang kakayahan rito ang pagkakaroon ng kaalaman sa buhay na nilikha upang mapag-ugnay at o kasanayan. maunawaan kung paanong naigagalaw ○ Ang anumang gawaing pansining o ang mga bahagi ng katawan. likhang-sining ay kinapapalooban ○ Mahirap ang anatomiya, hindi ng pagtatangka, pagbabalak, lamang dahil sa teknikal na paghahanda, pagsasakatuparan, at komposisyon nito, kung di maging paggamit ng imahinasyon. sa malawak na kaalamang nakapaloob dito. Sa pagguhit, ○ Ayon sa mga modernista, ang mahalagang nauunawaan ang sining ay dapat na maging proporsyon at relasyon ng mga matapat na kinatawan o elemento nito. representasyon ng daigdig. Ito’y hindi dapat na maging larawan 4. Komposisyon - ay maituturing na mahirap lamang ng katotohanan kundi dahil magsisimula sa kawalan hanggang maging ang kahulugan ng sa makabuo ng isang kabuuan. Ang mga nakakubli ng kahiwagaan nito. piraso ay pagsasama-samahin upang makabuo ng komposisyon. Ang kabuuang Pangangailangan sa Sining “layout” ay napakahalaga. Isinasaalang-alang ng mga manlilikha ang mga bagay na tulad ng “the rule of the 1. Anyo - ay anomang may angking hugis thirds” katulad ng mukha. Ang kakayahang umunawa ng hugis ay isa sa mga gawaing 5. Halaga at Pag-iilaw - Ang paksa ay dapat unang nililinang ng isang tao. Ito ang isa na detalyado dahil sakop nito ang lahat sa pinakamadaling sanaying kakayahan. gayundin ang kaalaman sa hugis na di Maaari itong ilarawan sa kaisipan at sa matatawaran ang halaga sa pag-aaral ng aktwal. halaga. Sa pag-aaral ng halaga ay kabilang ang pag-iilaw at anino. 2. Perspektibo - Ito ay ang pagbuo ng Gayunpaman, may teknikal na aspeto na kaalaman o hugis batay sa iyong pananaw. binigyang-pansin. Kasama sa pagkilala sa Ang perspektibo ay pag-unawa sa mga liwanag o dilim ng isang sining ang bagay mula sa mata ng tumitingin, kahulugan nito. maaaring malapit o malayo, malaki o maliit, ayon sa kinalalagyan ng susuri nito. Panitikan 3. Anatomiya - Maraming pagtatalo sa pagiging pangunahing paksa sa sining ng ★ Panitikan - ay pagpapahayag ng kaisipan, anatomiya dahil hindi ito damdamin, karanasan, hangarin, at diwa pangangailangan sa pagguhit o pagdrowing. Bagamat naging argumento 1 Malikhaing Komunikasyon Mr. Pangilinan | First Semester | 2024-2025 ng tao tungkol sa iba’t ibang bagay sa Anyo at Uri daigdig. ○ Ang salitang Panitikan ay nagmula ★ Tuluyan o Prosa - Tumutukoy ito sa sa mga salitang Pang (unlapi) + maluwang na pagsasama-sama ng mga titik (salitang-ugat) + an (hulapi). salita sa loob ng pangungusap. Nasusulat Ito ay galing sa salitang Latin na ito sa karaniwang takbo ng pangungusap littera na nangangahulugang titik. o pagpapahayag, o sinusulat nang Kaya naman ang isinatitik na tuluyan. pahayag ay tinatawag na Panitikan o Literatura. Alamat Ito ay tumutukoy sa mga pinagmulan ng mga ○ Ang panitikan ay isang anyo ng bagay-bagay sa daigdig. Minsan sa mga pagpapahayag ng tao, binubuo ng pinagmulan ng mga panawag, lugar, hayop o maayos at masining na mga halaman. Tinatalakay dito ang pagtitipon-tipon ng mga salita, sa kakumbakitan ng mga bagay-bagay. tula o sa tuluyan man na Anekdota Isa itong akdang isinasalaysay ginagamitan ng imahinasyon. ang mga kakaiba o nakakatawang nangyari sa ○ Ang panitikan ay maaaring buhay ng isang sikat, o kilalang pasalin-dila (nagpasalin-salin mga tao. kwento mula sa isang panahon Nobela Tinatawag din itong patungo sa ibang panahon), kathambuhay. Ito ay isang pasulat (pagsasa titik nito sa aklat, mahabang kwentong piksyon magasin, o anomang babasahin) o hinahati sa iba’t ibang kabanata. pasalintroniko (pagsasaliksik ng akda sa web gamit ang Pabula Akdang ang mga tauhan ay mga kagamitang elektroniko.) hayop. Parabula Ito ay maikling kwentong may ★ Kahalagahan ng Panitikan aral na kalimitang hinango mula 1. Matuklasan ang sariling sa Bibliya. kalinangang maipagmamalaki. Maikling Hinggil ito sa isang mahalagang 2. Pahalagahan ang wika, sining, Kwento pangyayaring kinasasangkutan halagang pantao, at iba pa. ng isa o ilang tauhan at may iisang kakintalan o impresyon 3. Maihahambing ang panitikan sa lamang. Isa itong masining na mga kilalang akdang nanuluktok anyo ng panitikang natatapos sa buong daigdig, nang sa gayon, basahin sa isang upuan lamang. mapalakas ng mga makata at manunulat ang mga kahinaang Dula Salaysay na nahahati sa taglay ng ating panitikan. pamamagitan ng mga yugto at kadalasang isinalaysay sa mga 2 Malikhaing Komunikasyon Mr. Pangilinan | First Semester | 2024-2025 teatro. mahahalagang mga tagpo o pangyayari sa buhay, ang kagitingan, at kabayanihan ng Sanaysay Ito ay isang komposisyong tauhan. kalimitang naglalaman ng personal na kuru-kuro ng Awit Ito ay tulang nagsasalaysay ng may-akda. mga buhay ng mga mahal na tao tulad ng hari, reyna, Talambuhay Isinalaysay nito ang kasaysayan prinsipe, duke, at iba pa. ng buhay ng isang tao na batay sa mga tunay na impormasyon. Ang tagpuan ay mga kaharian at binabasa ng paawit ngunit Talumpati Paglalahad ito ng mga kaisipan may himig na mabagal o o opinyon ng isang tao hinggil sa tinatawag na andante. isang napapanahong paksa na may layuning Mayroon itong humikayat,tumugon, lalabindalawahing (12) pantig mangatwiran, magbigay ng sa bawat taludtod. Pinapaksa kaalaman o impormasyon at nito ang makatotohanang maglahad ng isang paniniwala. kwento ng mga tauhan at pakikipagsapalaran. Balita Ito ay nagpapahayag sa mga kasalukuyang kaganapan sa Korido Tulad ng awit, ang mga tauhan labas o loob ng isang bansa. nito ay mga mahal na tao at naganap sa mga kaharian. Kwentong Bayan Gayunpaman, ito ay mayroon Ito ay isang uri ng salaysay na likhang-isip na lamang wawaluhing (8) pantig mga tauhang kumakatawan sa mga uri ng sa bawat taludtod. mamamayan. Kadalasa’y tumatalakay din sa mga suliraning panlipunan. Epiko Isinasalaysay ang kabayanihan at pakikipagtunggali ng isang Pelikula tao o mga tao laban sa mga Isa itong anyo ng panitikang panoorin sa kaaway na kadalasang hindi pamamagitan ng mga elemento at paraan ng kapani-paniwala dahil sa mga pagsasalaysay batay sa naratibo at kuwento, tagpuang kababalaghan at paggamit ng wika at istilo, simbolismo at di-makatotohanan. metapora, at pagpapakilala ng kultura at lipunan. Nagbibigay-diin ito sa sanaysay batay Tulang Pandamdamin o Liriko sa biswal at awditoryo ng pamamaraan. Dalit Ito ay isang awit ng papuri, ★ Patula o Panulaan - Ito ay sinusulat nang luwalhati, kaligayahan, o pasasalamat. Karaniwang para pataludtod o pasaknong sa pamamagitan sa Diyos ito sapagkat ng salitang binibilang ang pantig sa nagpapakita, nagpaparating o taludtod na pinagtugma-tugma. nagpapadala ng pagdakila at pagsamba. Tulang Pasalaysay Oda Nagpapahayag ito ng Ito ay tumutukoy sa mga pinapaksa ng paghanga o isang papuri sa 3 Malikhaing Komunikasyon Mr. Pangilinan | First Semester | 2024-2025 isang bagay. Ang tulang Oda matutuluyan nina Birheng ay walang tiyak na bilang sa Maria at San Jose sa pantig at walang tiyak na Herusalem at pagsisilang kay bilang ng taludtod. Hesus sa isang sabsaban. Soneto Nagtataglay ito ng labing-apat Salubong Pagtatanghal ito ng (14) na taludtod at naghahatid pagtatagpo ng muling ng aral sa mga mambabasa. nabuhay na Panginoong Hesus at ni Birheng Maria. Elehiya Ang tulang ito ay tungkol sa pagdadalamhati sa isang Sarswela Isang komedya o namatay o paglalarawan sa melodramang may kasamang pagbubulay-bulay sa awit at tugtog, may tatlong (3) kamatayan. Malungkot ang yugto, at nauukol sa mga tema nito sapagkat masidhing damdamin tulad ng naglalaman ito ng pag-aalala o pag-ibig, paghihiganti, pagpupuri sa namatay. panibugho, pagkasuklam, at iba pa. Kantahin Ito ay musikang magandang pakinggan at binubuo ng mga Karagatan Nanggaling ang dulang ito sa payak na salita at sukat. alamat ng prinsesang naghulog ng singsing sa Tulang Pandulaan o Pantanghalan karagatan at nangakong pakakasalan ang binatang Tibag Ito ay dulang nagtatanghal sa makakakuha nito. paghahanap ni Santa Elena sa mahal na krus na kamatayan ni Duplo Isa itong larong paligsahan sa Hesus. pagbigkas ng tula na ginagawa bilang paglalamay sa patay. Senakulo Patungkol sa buhay, Pagalingan rin ito sa pagpapakasakit, kamatayan, pagbigkas at pagdedebate at muling pagkabuhay ng ngunit sa paraang patula na Panginoong Hesukristo ang may tugmaan. dulang ito. Dalit Ito ay ang pag-aalay ng Moro-moro Ito ay isang uri ng “komedya” bulaklak kasabay ng pag-awit na nagpapakita ng bilang handog sa Birheng makasaysayang labanang mga Maria. Kristiyanong Malay, mga Pilipino sa Luzon at Visayas ay sumama sa pakikidigma ng Panunuring Pampanitikan mga Kastila laban sa mga Pilipinong Muslim na nasa Timog ng Pilipinas. ★ Panunuri - ay nagbubukas ng diskusyon Panunuluyan Ito ay isang tradisyunal na at pagpapalawak ng kaisipan ng mga dula tuwing bisperas ng Pasko hinggil sa paghahanap ng mambabasa. Sa pamamagitan ng iba’t 4 Malikhaing Komunikasyon Mr. Pangilinan | First Semester | 2024-2025 ibang perspektibo, nagiging mas bukas 1. Ang kritiko ay matapat sa sarili at itinuturing ang ating pag-iisip sa mga bagong ideya ang panunuri ng mga akdang pampanitikan at paniniwala. Hindi lamang ito isang bilang isang sining. akademikong gawain kundi isang proseso ng patuloy na pagkatuto at paglago. 2. Ang kritiko ay handang kilalanin ang sarili bilang manunuri ng akdang pampanitikan at hindi ★ Ang panunuri o kritisismo ay isang uri ng manunuri ng lipunan, manunulat, mambabasa, o pagtalakay na nagbibigay-buhay at diwa ideolohiya. sa isang likhang sining. Ito ay kaisipang hindi tapos. (Ramos at Mendiola, 1994) 3. Ang kritiko ay laging bukas ang pananaw sa mga pagbabagong nagaganap sa panitikan. 1. Maituturing na isang pagpapahayag ng panunuring sa palagay ng nakararami ng 4. Ang kritiko ay iginagalang ang desisyon ng kritiko ay hindi maaaring pasukin ng ibang mga kritikong patuloy na sumasandig sa sino-sino lamang nang walang sapat na ibang disiplina gaya ng linggwistika, kasaysayan, paghahanda at walang kakayahan. sikolohiya, atbp. 2. Ang panunuring pampanitikan ay hindi 5. Ang kritiko ay matapat na kumikilala sa akda lamang nagsusuri o bilang isang akdang sumasailalim sa paraan ng nagbibigay-kahulugan sa mga nagaganap pagbuo o konstruksyon batay sa sa sinusunod na sa daigdig, kung hindi ito’y isang paraan alituntunin at batas. ng pagsusuri sa kabuuan ng tao – ang kanyang anyo, ugali, kilos, paraan ng 6. Ayon kay Alejandro G. Abadilla, kailangan ng pagsasalita, at maging ng kanilang isang kritiko ang tigas ng damdaming pakikipag-ugnayan sa kanyang kapwa at naninindigan upang maging tiyak na sa lipunan. kapakinabangan ng panitikan ang kanyang pagmamalasakit. Katangian ng Isang mahusay na Kritiko sa Panitikan Paano magsuri ng isang Panitikan 5 Malikhaing Komunikasyon Mr. Pangilinan | First Semester | 2024-2025 ★ Paksa - Ito ang pinag-uusapan sa mataas na emosyon ay unti-unting kabuuan ng babasahin o palabas. bumababa ang damdamin sa pag-arte, mainit hanggang sa maging malamig ang emosyon. ★ Tauhan - Sila ang mga nagsiganap at nagbibigay-buhay sa panitikan. Maaaring ★ Tagpuan - Tumutukoy ito sa makilala bilang pangunahin o bida o kaya kinaroroonan ng eksena o kuwento. nama’y mga katulong na tauhan. Ang Kabilang rin ang pagtukoy sa panahon ganda at bisa ng isang akda ay nito. nakasalalay sa paglalarawan at ○ Paggamit ng lokasyon sa eksena - Lugar kung saan naroroon o pagbibigay-buhay sa mga karakter na paggamit sa lugar upang nililikha ng manunulat. Samantala, ang mapaigting ang kuwento o eksena. kanilang pagganap sa panoorin tulad ng dula at pelikula ay binibigyang-pansin sa ○ Pagtukoy sa panahon - Oras o araw o kaya nama’y kapanahunan iba’t ibang pamamaraan: nito tulad ng mga period movies ○ Subdued (internal) - Kadalasang na binanggit sa panitikan. tahimik lang ang tauhan, maaaring malungkot o nag-aalala. Pigil ang ★ Dayalogo - Ito ay ang salitaan o damdamin at di inilalabas ang pagpapalitan ng usapan sa pagitan ng anomang masidhing emosyon. mga tauhan. Maaaring ito ay monologo. ○ Hysterical (external) - Mahalaga ang papel nito sa isang salaysay Kadalasang sumisigaw, nagwawala tulad ng nobela, maikling kuwento, at iba o kung di ma’y tumatalon at may pa sapagkat ito ang magpapakilala sa labis na paggalaw ang tauhang gumaganap. Masidhing emosyon tauhang di nakikita dahil binabasa ang ipinakikita sa ganitong uri ng lamang, kinaroroonan nito, o sitwasyong pagganap habang nagagalit, kinasasadlakan. Kinakailangang natutuwa, o nasasabik. maglarawan ito ng mga sumusunod: ○ Building up - Sa ganitong uri ng ○ Katauhan ng gumaganap - pagganap ay unti-unting Ipinakikilala rito kung sino siya- ipinakikita ang pagtaas ng mayaman o mahirap, may emosyon. pinag-aralan o wala, uri ng trabaho, edad, ugali, paraan ng ○ Descending - Kabaligtaran ito ng pananamit at pagkilos, at iba pa. building up, dito’y pababa ang emosyon ng gumaganap. Mula sa 6 Malikhaing Komunikasyon Mr. Pangilinan | First Semester | 2024-2025 ○ Lugar na pinangyayarihan o nakapaloob sa akda matapos itong panahong kinabibilangan - mabasa. Tinutukoy rito kung nasaan ang mga tauhan at kung anong oras o Ang teoryang pampanitikan ay sistematikong araw naganap. pag-aaral ng panitikan at ang mga paraan sa ★ Teknikal na aspeto - Pagsipat ito sa pag-aaral nito. aspeto ng sining ng pagkakalikha ng panulat o panoorin. Mga Teoryang Pampanitikan ○ Panoorin - Kabilang sa Bayograpikal Matutuklasan dito ang binibigyang-puna rito ang impluwensyang pag-iilaw, cinematography, makatutulong sa sining ng paglalapat ng musika, at sound manunulat – mga effects, o pangkalahatang pilosopiyang kaakbay ng pagkakagawa ng produksyon. kanyang panahon, ang mga aklat o mga akdang kanyang binasa, ang iba ○ Babasahin - Paggamit ng pang taong nagsilbing talinghaga o idyomatikong gabay o nagmulat sa pahayag sa mga dayalogo o kanyang magsulat. paglalarawan, paggamit ng estilo tulad ng flashback o kronolohikal Historikal Saklaw nito ang historikal na pagsusuri ng teksto na na pagsasalaysay ang nakabatay sa binibigyang-pansin dito. impluwensyang nagpapalutang sa isang ★ Bisang Pampanitikan akda: talambuhay ng 1. Bisang pangkaisipan - Tungkol ito may-akda, ang sitwasyong sa pagbabago sa kaisipan dahil sa politikal na makapaloob sa akda, ang tradisyon at natutunan sa mga pangyayaring kombensyong naganap sa binasa o pinanood. nagpapalutang sa akda. Mahalagang matuklasan 2. Bisang pandamdamin - nito ang pwersang Tumutukoy ito sa naging epekto o pangkapaligiran at pagbabagong naganap sa iyong panlipunan na may malaking impluwensya sa damdamin matapos basahin ang buhay ng manunulat. akda. Klasismo Umusbong at lumaganap 3. Bisang pangkaasalan - May ang teoryang ito sa Grecia kaugnayan naman ito sa bago pa man isinilang si Kristo. Pinaniniwalaan ng pagkakaroon ng pagbabago sa teoryang klasismo na dahil iyong pananaw sa mga kaisipang 7 Malikhaing Komunikasyon Mr. Pangilinan | First Semester | 2024-2025 walang katapusan ang diwa akda. at espiritu ng tao kung kaya’t ibig nitong makalaya Siko-Analitiko Sa teoryang ito, may sa kinabibilangang daigdig. malaking impluwensya ang Pinaniniwalaan nitong ang pahayag ni Freud na diwa ng tao ay nakabatay tanging ang ekonomiya sa bagay, ang pisikal na lamang ang motibo ng bagay at espiritu ay dapat lipunan. May kinalaman ito isabuhay at dakilain. sa paniniwalang naghahanapbuhay tayo Humanismo Ang pokus sa teoryang ito para lamang lasapin ang ay ang tao, at ang taong sarap ng buhay at nakatuntong ng pag-aaral nagkakaroon lamang ng at kinilala ng kultura ay maturidad bunga ng maituturing na sibilisado. kamalayan sa kahirapan. Ang humuhubog at lumilinang sa tao ay Eksistensyalismo Sa teoryang ito, kalayaan tinatawag namang at awtentiko ang mga humanismo. tanging nais kilalanin. Sa pananaw na ito, kitang-kita Romantisismo Dalawa ang uri nito: ng tao ang proseso ng romantisismong pagiging (being) at hindi tradisyunal at pagkakaroon ng tamang romantisismong sistema na paniniwala ang rebolusyunaryo. Ang una’y pinahahalagahan ng tao dumarakila sa halagang upang mabuhay. Sa buhay pantao samantalang ang ng makata o manunulat huli’y lumulutang ang nakatuon ang teoryang ito. pagkamakasariling karakter ng isang tauhan. Istrukturalismo Simulain ng teoryang ito na ang wika ay hindi Realismo Ipinaglalaban ng realismo tamang hinuhubog ng ang katotohanan kaysa kamalayang panlipunan kagandahan. Sinomang kung hindi humuhubog din tao, anomang bagay at sa kalayaang panlipunan. lipunan ay dapat na Dahil dito, napakahalaga maging makatotohanan ng diskurso sa paghubog ang paglalarawan o ng kamalayang panlipunan. paglalahad. Hindi pinahahalagahan nito ang kritisimong kumikilala Pormalistiko Ang pisikal na katangian ng sa tao kaya’t pinapalagay akda ang pinakaubod ng na ang teoryang ito ay pagdulog na ito. Tunguhin di-makatao. ng teoryang itong matukoy ang (1) nilalaman, (2) Feminismo Pinaniniwalaan nitong kaanyuan o kayarian, at (3) lalaki ang mga manunulat paraan ng pagkakasulat ng ng panitikan kaya ito 8 Malikhaing Komunikasyon Mr. Pangilinan | First Semester | 2024-2025 umiral. Na ang mga babae ○ Ang mga pelikula ay maaaring ay mahina, marupok, naglalaman ng iba't ibang genre mangmang, tulad ng drama, komedya, aksyon, sunod-sunuran, romantiko, horror, at iba pa. Ang maramdamin, emosyonal, pagbuo ng isang pelikula ay pantahanan, at masama. karaniwang pinamumunuan ng Kitang-kita sa mga akda ng isang direktor at isang production mga lalaking manunulat ang paglaganap ng team na binubuo ng mga opresyon ng kababaihan. manunulat, mga artista, mga taga-edit, mga tagapaglapat ng Pinaniniwalaan nitong ang tunog at musika, at iba pang mga sistemang propesyonal na kailangan para sa pangkababaihan bilang produksyon. mga indibidwal na di-kapantay ng kalalakihan. ○ Tinatawag na panitikang tabing ang pelikula. Pelikulang Pilipino sa Makabagong Panahon Isa sa mga nakikita sa pelikulang makabagong panahon ay ang pagsusulong ng mga tema na may kaugnayan sa mga kasalukuyang isyu sa Sa makabagong panahon, ang pelikula ay isa sa lipunan. Maraming pelikula ang nagbibigay-diin mga pangunahing midyum ng pagpapahayag at sa mga suliranin tulad ng kahirapan, karapatang pagpapalaganap ng mga ideya, karanasan, at pantao, at pagbabago ng klima. Sa pamamagitan kultura. Ito ay isang makapangyarihang ng makabagong teknolohiya at makatotohanang kasangkapan na nagbibigay-daan sa mga mga kuwento, nagiging mas mabisang manonood na makaranas ng iba't ibang uri ng emosyon at pagkatuto nang hindi kailangang tagapagdala ng mensahe ang pelikula sa mga lumabas ng kanilang tahanan. manonood. ★ Pelikula - isang anyo ng sining na Hindi lamang limitado sa mga tema, ang nagsisilbing pang-aliw na kumikilos bilang makabagong pelikula ay nag-aalok din ng iba't ibang estilo at pagganap. Sa tulong ng CGI isang midyum ng pagpapahayag ng mga (Computer Generated Imagery) at iba pang kwento at ideya gamit ang larawan at teknolohiyang birtwal, ang mga sinehan ngayon tunog. Ito ay binubuo ng serye ng mga ay puno ng mga pelikulang naglalarawan ng mundong may mala-magic at pandiwang imahe na umiikot sa paligid ng isang tema pangkalikasan. o kwento, at karaniwang may kasamang ○ Sa kabila ng lahat ng mga tunog at diyalogo upang buhayin ang mga pagbabago, nananatiling mahalaga ang papel ng pelikula karakter at pangyayari. bilang isang daan upang maipakita ang ating kultura at mga tradisyon 9 Malikhaing Komunikasyon Mr. Pangilinan | First Semester | 2024-2025 sa maraming mga bayani. Ito rin paglalapat ng tunog. Mise-en-scene naman ang nagbibigay ng aliw at ligaya sa tawag sa komposisyon ng kabuuan ng pelikula, mga manonood at lahat ng nakikita sa kwadro o screen. Sangkap din nagbibigay-daan upang ang ating nito ang mabusising pag-eedit ng mga eksena, mga damdamin, mga pangarap, at kung papaanong pinagsusunud-sunod at mga hinaing ay mapahayag at inilalapat ang mga eksena ng buong pelikula. maiparating sa ibang tao. ○ Samantala, nakasalalay ang kasiningan ng pelikula sa husay ng Sa panayam na isinagawa ni Dr. Rhoderick pagbuo ng pelikula. Ang kabuuang Nuncio (2023) para sa ika-20 Pambansang produksyon, kabilang ang Seminar ng Pampelikulang Samahan ng mga pagkukulay upang iakma sa himig ng pagsasalaysay nito, ang Dalubguro, tinalakay ang PASADONG panonood magpaparikit sa kabuuang dating batay sa Literasing Pampelikula. sa mga manonood. ○ Nagkakaroon ng kaugnayan ang manonod sa pelikula sa ○ Maituturing namang pagtanggap pagtataglay ng pagpapahalaga. sa pelikula kung ito ay Ang sining bilang ikalimang nakatanggap ng pagkonsumo, makrong kasanayan ay pagsusuri, at pagpapahalaga mula pamantayang estetiko kaya’t sa mga manonood. Maigting na mahusay, maganda, at pinag-uusapan sa mga platapormang hatirang pangmadla makabuluhan ang paglalangkap (social media) ang mga naibigan, nito. Isinasama rin ang sariling maging ang mga tinuturing na kamalayan bilang kabuuang dating “basura”, para sa paghahatid ng nito, bilang libangang nagmumulat opinyon na nakaiimpluwensya sa habang nang-aaliw. Daluyan o nakararami. imbakan din ng impormasyon, kaalaman, kasaysayan, kaakuhan (isip, damdamin, pagkatao), at Literasing Pampelikula kalinangan ang pelikula. Naghahatid ito ng positibong himig ★ Pagpapahalaga - sining, daluyan, o pag-asa bilang pananaw-mundo samantalang tinatahi ang panlipunang katayuan, sariling realistikong kaganapan, mabuti kamalayan, dating, pananaw-mundo. man o masama. Ang wika ng pelikula ay kabahagi ng biswal na ★ Wika - kwento, sinematograpiya, tunog, karanasan. Inuunawa ito bilang naratibo, kuwento mise-on-scene, editing. at banghay gamit ang simula, katawan, at wakas na mga bahagi ng katha. Ginagamitan naman ng sining at teknolohiya ng motion picture ★ Produksyon - pagbuo ng pelikula. photography ang sinematograpiya, gayundin ang 10 Malikhaing Komunikasyon Mr. Pangilinan | First Semester | 2024-2025 ★ Pagtanggap - pagkonsumo, pagsusuri, ○ Sa kasalukuyang konteksto, ang mga pelikulang gumagamit ng pagpapahalaga. paksang sekswal na oryentasyon ay hindi lamang nagsisilbing Sa kabuuan, ang pelikula sa makabagong pang-aliw kundi pati na rin bilang panahon ay isang instrumento ng pagpapahayag isang paraan ng pagtuturo at at pagpapalaganap ng mga ideya at kultura sa pagtanghal ng kahalagahan ng pamamagitan ng teknolohiya. Ito ay patuloy na respeto, pagtanggap, at nagbabago at umaangkop sa mga pagkakaunawaan. Ang pagiging pangangailangan at kagustuhan ng panahon, bukas sa mga iba't ibang uri ng habang nagbibigay ng patuloy na pag-asa at pag-ibig at pagkatao ay pagkakaisa sa mga manonood sa buong mundo. nagbubukas ng mga pintuan ng posibilidad para sa mas malawak at mas makataong ugnayan sa Paggamit ng paksang sekswal na lipunan. oryentasyon sa Pelikulang Pilipino ○ Sa kabuuan, ang mga pelikulang ito ay nagbibigay-daan upang ang Ang paggamit ng paksang sekswal na mga kwento ng pag-ibig, oryentasyon sa pelikula ay naglalarawan ng mas pakikipagsapalaran, at pagkilala sa malalim na pag-unawa at pagtanggap sa mga sarili ng mga indibidwal na may iba't ibang uri ng pag-ibig at pagkatao. Sa iba't ibang sekswal na oryentasyon panahon ngayon, mahalagang usapin ang ay magkaroon ng boses at maging sekswal na oryentasyon dahil ito ay bahagi ng bahagi ng mas malaking naratibo personal na pagkilala at identidad ng bawat isa. ng kultura at lipunan. Ito ay Sa pamamagitan ng pelikula, nagkakaroon ng naglalayong magbigay ng pagkakataon na mailahad at maipakita ang mga inspirasyon, kamalayan, at karanasan at pakikipagsapalaran ng mga pagkakaunawaan sa mga indibidwal na may iba't ibang oryentasyon. manonood sa kahalagahan ng ○ Ang mga pelikula na gumagamit pagmamahal at pagiging tapat sa ng paksang sekswal na sarili. oryentasyon ay naglalayong magdala ng kamalayan at ○ Sa kasalukuyang panahon sa pag-unawa sa mga usaping gaya Pilipinas, ang pagtatalakay sa mga nito sa mas malawak na tema ng sekswal na oryentasyon pampublikong diskurso. Sa sa larangan ng pelikula ay patuloy pamamagitan ng mga kwento at na nagiging bahagi ng mas karakter na may iba't ibang malalim at mas matagumpay na kasarian at pagkatao, nagiging pagsusuri sa kasarian at mas bukas at mas tolerante ang pagkakakilanlan. Matagal nang lipunan sa pagtanggap sa mga bahagi ng kultura ng bansa ang taong may magkaibang pakikibaka para sa karapatan at oryentasyon. pagkilala ng LGBTQIA++ community, at ang pelikula ay nagsisilbing isang 11 Malikhaing Komunikasyon Mr. Pangilinan | First Semester | 2024-2025 makapangyarihang midyum upang ○ hanapbuhay, kapitbahay mailahad ang kanilang mga kuwento at karanasan. 9. May gitling matapos ang panlaping maka kung ang kasunod ay Pangngalang Pantangi. Wastong Gamit ng Gitling ○ maka-Diyos, maka-Leni Narito ang mga dapat tandaan sa paggamit ng 10. Samantalang kung sinusundan ng gitling sa ating wika. Pangngalang Pambalana ay walang 1. Dapat ingatan ang paggamit ng gitling gitling. sapagkat maaaring magdulot ito ng ○ makatao, makabayan bagong kahulugan. ○ may-ari mayari, pang-ulo pangulo 11. Ginigitlingan ang ika kung ang kasunod ay simbolong pamilang. 2. May gitling kapag ang panlaping ○ ika-7, ika-28 natatapos sa katinig ay ginamitan ng salitang ugat na nagsisimula sa patinig. 12. Kung sinulat ito nang pasalita ay walang ○ pag-ibig, tag-ulan gitling. ○ ikapito, ikadalawampu’t walo 3. Ngunit kung ang salitang ugat ay nagsisimula sa katinig hindi ginigitlingan. 13. Kapag ang salitang Filipino ay hinaluan ng ○ pagmamahal, tagtuyot salitang hiram dapat itong gitlingan. ○ nag-computer, magba-bike, 4. Ginigitlingan ang salitang inuulit. nag-coup de etat ○ araw-araw, maya-maya, paulit-ulit 14. Sa pagkakataong ito ay binaybay sa 5. Kung may dalawang pantig na naulit sa Filipino, hindi kailangan ang gitling. salita at ginigitlingan din. ○ nagkompyuter, magbibisikleta, ○ kani-kanina, dala-dalawa nagkudeta 6. Gayunpaman, kung ang salita, bagamat 15. Inihihiwalay ng gitling ang salitang hiram inuulit, ay hindi makatatayong mag-isa ay sa buong salita. walang gitling. ○ na-achieve, na-check-an ○ paruparo, gamugamo (walang salitang paro at gamo sapagkat ito 16. Kung may pag-uulit sa unang pantig ng ang panawag sa mga ito bagamat salitang ugat ay isulat ito ayon sa bigkas inuulit ang tunog sa pandinig) sa Filipino. ○ nagta-type sa halip na nagty-type 7. Ginigitlingan ang dalawang payak na ○ magpo-photocopy sa halip na salita ay pinagsama at nanatili ang magpho-photocopy kahulugan. ○ bahay-kubo, abot-kamay 17. May gitling kapag may nawalang salita sa gitna. 8. Kung nagkaroon ng bagong kahulugan ○ nagbibigay-pag-asa (mula sa matapos pagsamahin ang dalawang nagbibigay ng pag-asa). payak na salita ay walang gitling. 12 Malikhaing Komunikasyon Mr. Pangilinan | First Semester | 2024-2025 18. May gitling ang isina-Filipinong katawagan sa fraction. ○ isang-kapat (1/4), dalawang-kalima (2/5). 19. Ginigitlingan din ang pangalan ng babaeng nagkaroon ng kabiyak at hindi isinainisyal ang apelyido sa pagkadalaga. ○ Gloria Macapagal-Arroyo, Regine Velasquez-Alcasid 13