Pag-aaral ng Panitikang Filipino (GNED 14-1) PDF

INTRODUCTION SA PANITIKAN DALAWANG URI NG PANITIKAN panitikang panlipunan/Sosyedad at DI PIKSYON – realidad o batay SA literatura ay isang kurso sa pag-aaral totoong kaganapan. at paglikha ng panitikang filipinο na PIKSYON - kathang isip o...

INTRODUCTION SA PANITIKAN DALAWANG URI NG PANITIKAN panitikang panlipunan/Sosyedad at DI PIKSYON – realidad o batay SA literatura ay isang kurso sa pag-aaral totoong kaganapan. at paglikha ng panitikang filipinο na PIKSYON - kathang isip o imahinasyon. nakatuon sa kabuluhang panlipunan ng mga tekstong literari sa iba’t ibang MGA AKDANG NASA ILALIM NG bahagi ng kasaysayan ng bansang AKDANG TULUYAN pilipinas. PASALIN DILA – ang panitikang naisalin/naisasalin sa ibang henerasyon sa Sinasaklaw nito ang mga isyung pamamagitan ng bibig ng tao. panlipunan na tinalakay ng mga akdang filipino tulad ng kahirapan, Mga halimbawa: malawak na agwat ng mayayaman at  Epiko mahirap,  Kasabihan PAGTATALAKAY - Ang salitang ito ay  Awiting bayan  Salawikain tinatawag ding literatura (literature) Ito ay  Alamat nagmula sa salitang Latin na "litera" na  Bugtong nangangahulugang "titik". Ang salitang Tagalog naman na "panitikan" ayon kay Dr. PAGSULAT - Ang paraan ng pag sasalin ng panitikan magmula nang matutunan ng Jose Villa Panganiban, ay nanggaling sa mga tao ang sistemang pagsulat. salitang ugat na "TITIK", na dinagdagan ng panlaping "pang-at-an". Samakatuwid, ito 1. Tuluyano Prosa kung ito'y nasusulat sa ay pinaikling salita na PANG+TITIK+AN karaniwang takbong pangungusapat sa patalatang.paraan. Ayon kay Arrogante (2013), ang panitikan ay isang talaan ng buhay sapagkat dito 2. Tula - ang panitikang nasusulat sa nasisiwalat ng tao sa malikhaing paraan taludturanat saknungan. ang kulay ng kanyang buhay, ang buhay ng kanyang daigdig, ang daigdig na kanyang NOBELA – Isang mahabang salaysayin ng mga kawing- kawing na pangyayari na kinabibilangan at pinapangarap. naganap sa mahabang saklaw ng panahon, kinasasangkutan ng maraming Ayon naman kay Salazar (1995:2), ang tauhan at nahahati sa mga kabanata. panitikan ay syang lakas na nagpapakilos sa alinmang uri ng lipunan. Mga uri ng Nobela  Nobela ng Pangyayari Ayon naman kay Webster (1947), ang  Nobela ng Romansa panitikan ay katipunan ng mga akdang  Nobela ng Tauhan nasusulat Na makilala SA pamamagitan  Nobela ng Pagbabago ng malikhaing pagpapahayag, aestetikong  Nobela ng Kasaysayan anyo, pandaigdigang kaisipan at kawalang-maliw. MAIKLING KWENTO - Ay isang salaysay ng isang mahalagang pangyayaring kinasasangutan ng isa o ilang tauhan at may isang kakintalan o impresyon. Mga uri ng Maikling kwento  Pangkatauhan IMPORMAL NA SANAYSAY  Makabanghay - Karaniwanghugot sa sariling karanasan  Pangkapaligiran ng may-akda.  Sikolohikal - Pagpapahayag ng opinion ng may-akda.  Pangkaisipan  Pangkatutubong kulay Talambuhay na pansarili - Ang may-akda ang sumulat ng kanyang sariling DULA - Isang uri ng panitikan na isinusulat talambuhay. upang itanghal sa entablado o tanghalan. Balita - Paglalahad ng mga pang-araw- Mga uri ng Dula: araw na pangyayri sa lipunan,  KOMEDYA pamahalaan, sa mga lalawigan, sa  TRAHEDYA ibayong dagat, maging industriya,  MELODRAMA kalakalan, agham, edukayon, palakasan at pinilakang tabing. PABULA - Mga salaysaying kinasasang kutanng mga hayop, halamanat Tamlambuhay na paiba - Isinulat ng ibang magingng mga bagayna walang buhayna may-akda. kumkilos at nagsasalitana wari ba'y Ang isang talumpati ay maaaring may tunayna mga tao. layuning: ALAMAT - Karaniwang hubad sa  Humikayat katotohanan ang mga kwentong ito dahil  Magpibagay impormasyon ito'y mga likhang isip lamang ng ating mga  Magpaliwanang ninuno sa pagtatangka nilang ipaliwanag  Mangatwiran ang pinangggalingan ng mga bagay-  Maglahadng opinion o paniniwala bagay.  Lumibang ANEKDOTA - May layuning umaliw o Talumpati - Isang pagpapahayag na magbigay aral sa mga mambabasa. binibigkas sa harap ng mga tagapakinig. SANAYSAY - Pagpapahayag ng kuru-kuro Nauuri batay sa iba't ibang layunin. o opinion ng isang may-akda hinggil sa isang suliranin o paksa. KAHALAGAHAN NG PAG AARAL NG SARILING PANITIKAN - Maaring pormal o di pormal. a) Matutuklasanang sariling panitikan b) Mapag aaralanang sariling tradisyonat PORMAL NA SANAYSAY - Ang paksa kultura nito'yhindi karaniwan at kung gayo'y c) Matutuklasanang sariling kasaysayan nagangailagan ng matiyagang pag-aaral o d) Mapag aaralanang kahalagahanng pananaliksik. iba't-ibang uring relihiyon e) Pagtukoy sa mga kalakasanat kahinaan TALAMBUHAY - Kasaysayan ng buhay ng ng ating lahi isang tao. f. Mapangalagaanang ating yamang Maaaring talambuhay na pansarili o panitikan tamlambuhay na paiba. g. Mahuhubog and magiging anyo, hugis at nilalaman ng panitikan. h. Malilinang ang ating pag-mamalasakit sa sariling kultura.  MGA TEORYA AT PANANAW - Nakatuon sa kung paano isinulat ang DEKONSTRUKSYON - Habang isinusulat akda. ang akda, ang kahulugan ng akda ay nasa REALISMO - Binibigyang diin ang realidad manunulat. ng buhay tulad ng diskriminasyon at MORALISTIKO - Gabay patungo sa korapsyon. kabutihan. MARXISMO - Nagpapakita ng tunggalian - Katwiran at wasto batay sa batas ng ng mayaman at mahirap at ng mahina at Diyos. malakas. - Kapupulutan ng magandang aral. HUMANISMO - Tao ang binibigyang pansin. - Ipinapakita ang kanyang pagkatao, saloobin, katangian, iniisip, at pati narin ang kanyang kalakasan. EKSISTENSYALISMO - Diin sa malayang pagbuo ng desisyon ng tauhan. ROMANTISISMO - Pamamayani ng emosyon/pag-ibig. - Ideyal - Pagmamahal sa kapwa, pagmamahal sa lupang sinilangan. SOSYOLOHIKAL - Sumasalamin sa mga kalagayang panlipunan. NATURALISMO - Ang tao ay produkto ng kanyang paligid. - Ang mga tao ay pesimista. FEMINISMO - Layuning labanan ang patriarkal. - Nagpapakita ng pagkakapantay-pantay ng kalalakihan at kababaihan. FEMINISMO-MARXISMO - Layunin ng panitikan na ilantad ang iba't ibang paraan ng kababaihan upang tugunan ang suliraning kanyang kinakaharap. IMAHISMO - May layuning gumamit ng imahe na higit na nagpapahayag ng mga saloobin, ideya at iba pa. - Ang manunulat ay malayang magsulat sa malayang berso. FORMALISTIKO/PORMALISMO – Nakapokus sa pisikal na katangian ng isang akda Tunguhing matukoy ang nilalaman, kaanyuan, at paraan ng pagkakasulat ng akda. KLASISMO - Ipinahahayag ng klasismo na ang isang akda ay hindi naluluma o nalaaos, sa kabilang dako ay nangyayari o nagaganap parin sa kasalukuyan. - Matipid at piling-pili sa paggamit ng salita.