Pagsusuri sa Panitikan ng Pilipinas: Isang Panimula

**ANG KONTEKSTONG NG PAGLIKHA NG PAMPANITIKAN** - - --------------------------------- **ILANG ORYENTASYONG KRITIKAL** --------------------------------- Mula sa mga Pilipinong kritiko ng unang bahagi ng ika-20 dantaon, ang **panitikan** ay: - - - - - *-- Ang mahusay na pani...

**ANG KONTEKSTONG NG PAGLIKHA NG PAMPANITIKAN** - - --------------------------------- **ILANG ORYENTASYONG KRITIKAL** --------------------------------- Mula sa mga Pilipinong kritiko ng unang bahagi ng ika-20 dantaon, ang **panitikan** ay: - - - - - *-- Ang mahusay na panitikan ay panghabambuhay sapagkat dinudukal nito ang unibersal na kategorya ng kagandahan, katotohanan, at kabutihan. -- **Alejandro G. Abadilla*** -------------------------------------------- **ILANG IMPLIKASYON SA PAGSUSURI NG AKDA** -------------------------------------------- [Ang Elitistang Pananaw sa Panitikan] - - [Ang Pormulasyong Kritikal/Tradisyonal na Pananaw] - - -------------------------------------------- **ANG PAGPASOK NG MGA MAKABAGONG PANANAW** -------------------------------------------- - - - - PAGHULI SA ADARNA: TUNGO SA ISANG PAMANTAYANG PANGKULTURA ------------------ **IBONG ADARNA** ------------------ - ---------------------------- **TIONGSON SA FORMALISMO** ---------------------------- - --------------------------------------------- **TIONGSON LINE OF INQUIRY FOR CRITIQUING** --------------------------------------------- **1. Ano ang nilalaman o ipinararating ng likhang-sining sa mambabasa o manunood?** -pagbasa sa teksto o pagpapanood sa pagtatanghal o pagtitig sa akda o likhang-sining. **2. Paano ito ipinararating?** -formalistikong pagbasa kung saan tumutukoy sa paraan o teknik ng artispisyong ginamit ng may o akda o ng may likhang-sining. **3. Sino ang nagpaparating?** \- buhay ng may akda o ng may gawa ng likhang-sining--relihiyoso, sibiko, artistiko, pampamahalaan na kanyang kinabibilangan, binuo, pinamunuan o sinapian. **4. Saan at kailan sumupling ang likhang-sining na ito?** **-** impluwensyang pampanitikan, artistiko, at kaayusang ekomiya, pampulitika, panrelihiyon, at panlipunan na naging palasak sa panahon ng nagluwal ng likhang sining. **5. Para kanino ang likhang-sining na ito? (PINAKAMAHALAGA)** \- punto de bistang maaring magbigay paliwanag sa tanong na "ano?" Ito din ang nagsisilbing puno at dulo ng iba pang naunang katanungan. ------------------------- **MGA GABAY NA TANONG** ------------------------- 1\. Bakit lumalala ang kalagayan ng manunuring Pilipino ayon kay Tiongson? - 2\. Ano-ano ang mga katanungang inihain ni Tiongson para sa panunuri ng likhang-pampanitikan o likhang-sining? - 3\. Sumasang-ayon ba kayo sa mga batayang inihain niya? Bakit, o bakit hindi? - 4\. Ano ang halaga ng Noli Me Tangere ayon kay Tiongson? - 5\. Ano ang mga batikos ni Tiongson sa Noli Me Tangere? - 6\. Ano ang pangunahing mensahe ni Tiongson tungkol sa pagsusuri ng likhang-sining? - +-----------------------------------------------------------------------+ | **NASAAN ANG PANITIKANG TAGALOG?: SULYAP SA NAKARAAN AT KASALUKUYAN** | | | | ***Teodoro Agoncillo*** | +-----------------------------------------------------------------------+ - ------------------------------------------- **PANITIKAN SA PANAHON NG MGA AMERIKANO** ------------------------------------------- **SEDITION LAW** \- Ang Sedition Law na ipinatupad ni ***William Howard Taft*** ay nagbabawal sa anumang sulatin na maaaring magpasiklab ng makabayan na damdamin laban sa mga Amerikano. Lumikha ito ng masikip na kapaligiran para sa mga manunulat na Pilipino, na naglilimita sa kanilang kakayahang ipahayag ang saloobin at ikritisismo sa pamahalaang kolonyal. **TATLONG YUGTO NG PANITIKAN (AGONCILLO)** - - - ---------------------------------------------------- **EVOLUTION OF LITERATURE DURING AMERICAN PERIOD** ---------------------------------------------------- *[ The Period of **Re-Orientation** (1900-1910)]* *[ The Period of **Imitation** (1910-1924)]* *[ The Period of **Self Discovery and Growth** (1925-1941)]* ------------------ **ROMANTISISMO** ------------------ - -------------------------------------------------- **KALAGAYAN NG PANITIKAN SA KASALUKUYAN (1940)** -------------------------------------------------- - - ------------------------------------------------------- **KALAGAYAN NG PANITIKAN SA PANAHON NG KOLONYALISMO** ------------------------------------------------------- **[PANAHON NG KASTILA:]** - - ***[-- HIMAGSIKAN TIME:]*** - - - **[PANAHON NG AMERIKANO:]** - - +-----------------------------------------------------------------------+ | **BANAAG AT SIKAT (1906)** | | | | ***Lope K. Santos*** | +-----------------------------------------------------------------------+ - - - ----------------------------------------------------- **MGA KAKULANGAN NG MGA MAIKLING KWENTONG TAGALOG** ----------------------------------------------------- - - - - ------------------------------------------ **MGA PAGBABAGO NG PANAHON AT KABATAAN** ------------------------------------------ - - --------------------------------------- **HAMON SA PRODUKSIYON NG PANITIKAN** --------------------------------------- - +-----------------------------------------------------------------------+ | **AN IMMODEST PROPOSAL** | | | | ***Resil B. Mojares*** | +-----------------------------------------------------------------------+ - - --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- **HISTORICAL MOMENTS THAT SAW A SURGE OF INTELLECTUAL INTEREST IN THE LOCAL AND POPULAR IN PH CULTURE AND HISTORY** --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- \[1\] Isabelo delos Reyes (1889): His publication ***El Folklore Filipino*** called for the collection and promotion of "popular knowledge" in all the branches of art and science for constituting what was then an inchoate(immature) sense of Filipino nationality. - \[2\] **1970s Surge**: The Marcos presidency (1965-1986) saw a renewed interest in local and popular studies due to socio-political realities (deep economic crises, a debased electoral democracy, the rise of Left politics, insurgency, the experience of martial rule), prompting scholars to interrogate neo-colonial influences and the construction of national identity - ------------------------------------- **EMERGENCE OF VERNACULAR STUDIES** ------------------------------------- - - - - - - ------------------------------ **STUDY OF CEBUANO FICTION** ------------------------------ - - -------------------------------------------------------------------------------- **FINDINGS IN "GUGMANG KABUS: SYMBOLIC ACTION IN CEBUANO FICTION" by Mojares** -------------------------------------------------------------------------------- - - - - - - - ----------------------------------- **INTERPRETATION OF THE RESULTS** ----------------------------------- \[1\] Class division is viewed through a moral lens rather than purely economic terms, with a tendency to see it as a natural condition sanctioned by fate. - - - - [ON CLASS CONSCIOUSNESS:] - - - - [ON MATERIALISM:] - \[2\] The idea that emerges from these stories is the tendency to see this class division as having the force of a natural condition. - \[3\] There is the different sense of powerlessness in the characters to change the existing conditions. - - \[4\] There is the tendency in the stories to end in a kind of **emotional stasis (**state of equilibrium). - \[5\] While passivity and resignation are dominant themes, there are stories that signify an impulse to confront the problem in direct practical terms. - ----------------------------- **CONCLUSION OF THE STUDY** ----------------------------- - -------------------- **FRANCO MORETTI** -------------------- - - ------------------------------------ **METHODOLOGICAL RECOMMENDATIONS** ------------------------------------ - - 1. 2. 3. 4. ------------------------------------ **THE FUTURE OF LITERARY STUDIES** ------------------------------------ - - -