Examen Sociologie Sem I PDF

**Inleiding** [Artikel: Wat als uw kind desinformatie van TikTok of YouTube gelooft?] Herlezen? [Fragment Busch mieren] We zijn geneigd om te kijken naar mieren afzonderlijk. Maar ze hebben een collectieve intelligentie. (Zwermintelligentie) → Ze doen dingen die ze individueel nooit zouden kunn...

**Inleiding** [Artikel: Wat als uw kind desinformatie van TikTok of YouTube gelooft?] Herlezen? [Fragment Busch mieren] We zijn geneigd om te kijken naar mieren afzonderlijk. Maar ze hebben een collectieve intelligentie. (Zwermintelligentie) → Ze doen dingen die ze individueel nooit zouden kunnen doen. =\> Je moet kijken hoe die mieren verbonden zijn. BIJ MENSEN IS DIT HETZELFDE Wat ons verbindt is vaak belangrijker. Ik kan angst hebben, maar de maatschappij maakt die angst meestal. Je verklaart angst vanuit de maatschappij. =\> Interspecifiek: Ook bij dieren wordt er sociaal gedrag opgemerkt. Overlevingskansen zijn groter in kudde, school, roedel,... Busch: Een dader kan niet individueel beoordeeld worden. Je moet kijken naar de verbondenheid/de maatschappij die die dader tot dader maakt. De invloed van anderen zit soms in structuren, in 'de' maatschappij, in hoe de maatschappij zich georganiseerd heeft. ⤷ Geen verschoning, wel een verklaring ---------------------------------------------------------------------- **HOOFDSTUK 1 - SOCIALISATIE EN SOCIAALWETENSCHAPPELIJKE THEORIEËN** ---------------------------------------------------------------------- **1. Enkele Verwante wetenschappen** 1.1 Sociale psychologie Sociale psychologie = De wetenschappelijke studie die tracht te begrijpen, verklaren en voorspellen hoe de gedachten, gevoelens en Sociale invloed gaat verder dan het beïnvloeden van mensen. (Zoals reclamemakers doen) I. II. Nudgen = Een subtiele manier om mensen te sturen naar een gewenste gedrag. 1.2 Sociologie Sociologie = Bestudeert de evolutie van maatschappelijke patronen en structuren en het daarbij betrokken sociale handelen. Psychologie = verklaart mijn individuele gedrag en mentale processen +-----------------------------------------------------------------------+ | [Sociale] psychologie | +=======================================================================+ | Wetenschap v.d. individu in een groep | | | | Bv. Burn-out (Mijn probleem in functie van mijn werk) | +-----------------------------------------------------------------------+ | Je verklaart je gedrag door anderen: | | | | - - | +-----------------------------------------------------------------------+ | Na 18 maanden begint je zelfbewustzijn, en dus de sociale psychologie | +-----------------------------------------------------------------------+ --------------- biologie --------------------- **sociologie** --------------------- psychologie --------------- (lichamelijke) (kijken vanuit de samenleving) (hoe we denken) Hoe komt het dat je vandaag meer scheidingen hebt? Bio: Hormonaal Psy: Je partner haalt je zelfbeeld naar beneden, depressies nemen toe. Soc: De maatschappij verandert, vrouwen studeren en werken, als je zelf werkt sta je financieel sterker → gemakkelijker om te scheiden. [Ignace Glorieux] - - [H. Becker] - [Iedereen beroemd] Zou Becker akkoord gaan met Devisch en Bendegem? Ja, abnormaliteit en normaliteit worden bepaald door de sociale omgeving. ⤷ Psychosociale abnormaliteit = De maatschappij wat normaal is. Bv. ADHD; Als maatschappij hebben wij bepaald dat ADHD abnormaal is. Deviantie = Afwijkend gedrag [4 Omschrijvingen van abnormaliteit] I. II. ⤷ Stel ik spreek 7 talen, dan ben ik statistisch ook abnormaal, maar niet gek. [M.a.w dit klopt niet helemaal.] III. ⤷ Oscar Schindler had de wet niet nageleefd en tegen de Nazis ingegaan, maar hij was niet gek. [Dus ook niet helemaal correct.] IV. ⤷ Een aantal verslaafden gaan zich niet verslaaf of gek voelen. [Ook niet ] [helemaal juist dus.] +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | Tarde | ↔ | Lombroso | +=======================+=======================+=======================+ | - - | | - | | | | | | ⤷ Het leven evolueert | | | | door kleine | | | | aanpassingen, kleine | | - | | mutaties. De soorten | | | | die zich het meeste | | | | aanpassen hebben meer | | | | kans om te overleven. | | - | | | | | | - | | | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ Tarde: Imitatie is een soort slaapwandelen; je bent je niet bewust van wat je doet. Contra-imitatie: Je gaat je afzetten tegenover modellen, net het omgekeerde doen. Bv. Zich afzetten t.o politici, de politiek, influencers, gezagsdragers,... **2. Socialisatie: een proces van cultuuroverdracht** 2.1 Omschrijving [Life of brian:] Brian zegt 'Jullie zijn verschillend/individuen/...' en iedereen zegt hem na. ⤷ We denken dat we zelf keuzes maken maar eigenlijk zijn we bepaalt door de groep. [Mark ( 😳) Elchardus] 600 studenten werden ondervraagd naar de mate waarin ze dachten dat hun smaken en opvattingen beïnvloed werden door anderen. De ene helft kreeg vragen in de [ik-vorm] (mijn smaken, mijn opvattingen), de andere helft kreeg vragen die verwezen naar de voorspelbaarheid van [anderen]. = De ene groep ging massaal niet akkoord met de stelling en beweren dat hun smaken en opvattingen niet beïnvloed werden door anderen. Terwijl de andere groep daar anders over dacht. ⤷ Dezelfde uitkomst: Keuzes worden beïnvloed maar we geven dat niet graag toe. Je denkt wel dat de andere wel bepaald worden door de groep. Alleen ik ben een individu. Socialisatie: Het proces van cultuuroverdracht. Nieuwelingen worden ingewijd in de cultuur van de groep. Normen, gewoonten, de kennis en vaardigheden van een groep of gemeenschap worden aangeleerd door specifieke relaties. (Kan impliciet of expliciet) Integratie met behoud van eigenheid. → Puur sociologisch kan je nooit integreren als je je eigenheid behoudt. ( V. Pag. ) - Vlaams Belang maakt misbruik: " Je kan nooit integreren als je de hele cultuur niet overneemt " [Jeugdbewegingen] De verwachtingen van de ouders voor jeugdbewegingen zijn anders dan vroeger. - - - ⤷ 2 redenen I. II. =\> Waarom staat dit in de cursus? De verwachtingen van de socialisatie zijn fout/vertekend. Die verwachtingen zijn eigenlijk taken van de ouders & opvoeders. Jeugdbewegingen dienen om vrienden te maken, autonomie te kweken, leren in groep te leven,... [Vranckx] 1. 2. Als je gedoopt bent hoor je bij de groep, je wordt gesocialiseerd. 3 Effecten: I. II. III. 2.2 Primaire en secundaire socialisatie [Charles Cooley] Looking glass [self] ⤷ Zelfbeeld: ontstaat in 2 processen 1\. Zelfbeeld heeft te maken met eigen ervaringen. Bv. Ik zeg dat ik geen Frans kan (zelfbeeld) want als +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Primaire groepen (gezin, | Secundaire groepen (Klas, | | vrienden,\...) | collega\'s,\...) | +===================================+===================================+ | - - - - - - | - - - - | +-----------------------------------+-----------------------------------+ Hoe verloopt primaire socialisatie? - - - +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Play-stadium (Vanaf 3 jaar) | Game-stadium (Ong. 5 jaar) | +===================================+===================================+ | - - - - - - - | - - - - - | +-----------------------------------+-----------------------------------+ Door de rol van de significant other aan te nemen leert het (het????) zichzelf zien vanuit het standpunt van de ander. → Begin ontwikkeling van zelfbewustzijn, begin onderscheid tussen ik en anderen. [Pingu] \> Gemaakt voor 3 jarigen → Perfect voorbeeld van primaire socialisatie → Gaat over Pingu's gezin, significant others → Je leert dus een aantal elementaire regeltjes (delen, respect hebben,...) → In Pingu herken ik mezelf, mama & papa zijn mijn ouders. =\> Een perfect voorbeeld voor [play-stadium] [Robert Rosenthal - Pygmalion-effect] Onderzoek naar hoeverre de verwachtingen van docenten invloed hebben op de prestaties van leerlingen. Ze namen zogezegd een IQ-test van de lln. en deelden die met de leerkrachten maar eigenlijk waren het willekeurige leerlingen. → De lln. waarvan gezegd werd dat ze een hoger IQ hadden, presteerden beter. (Docenten waren enthousiaster) = SELF-FULFILLING PROPHECY Socialisatie (op een primair niveau) Deels klassegebonden (1) + geslachtsspecifiek (2) (1) \> Bepaalde gebruiken/gewoonten worden in een bepaalde klasse geleerd. \> Waarde 'ambitie' =\> Vind je sneller in de hogere klasse Waarde 'trots' =\> Ook hogere klasse Waarde 'gehoorzaamheid' =\> Lagere klasse \> Zijn deze woorden typisch voor een bepaalde klasse of voor een soort werk? → Hangt af van het soort werk (wat weer klasse bepaald kan zijn.) → Waarde 'sociaal zijn' =\> hogere klasse → Hangt af van job. Ouders in hogere klassen werken meestal in socialere jobs. (2) \> Zachtere waarden = meisjes Ambitieuzere waarden = jongens \> Genderrol = seksebepaald → Geslachtsroldifferentiatie Fragment: De Afspraak \> Socialisatie Vandermassen: Seksen zijn niet gelijk. Mannen hebben meer ambitie ⤷ Bij de geboorte is er al een neurologisch verschil, opvoeding Is het verschil tussen vrouwen biologisch gedetermineerd of [Cooley] In de vroegere maatschappij ging werk & wonen hand in hand. Waar je werkt, was waar je woont. Er was geen secundaire socialisatie. Eind 19e eeuw, Industriële Revolutie, ontstaat er industrie. Er ontstaat een breuk tussen wonen & werken. Hoe men dagdagelijks socialiseert past niet meer op de werkvloer. Je moet beginnen secundair te socialiseren. Je bent voor of tegen een groep → secundaire socialisatie (Je verliest je persoonlijke identiteit, en schakelt over naar je sociale identiteit.) Voetbal: Ik leer van mijn groep/supporters verschillend van de oppositie. ontstaan door de sterke gevoelens. Babah Tarawally (naam niet belangrijk) - - - Als ik een Beerschot fan ben, ga ik me zo socialiseren. Wat biedt dat? - - Hoe kan ik die polarisatie minderen? Het uiten van respect naar de tegenoverstaande groep. + Als je een gemeenschappelijk doel hebt wordt het wij-zij denken gereduceerd. [Robber's Cave (Sheriff)] Organiseerde een jeugdkamp. De eerste avond kregen de leden een sjaal met een kleur. Rood & Blauw Na de eerste activiteit ontstond er al een vijandigheid. Die rivaliteit blijft bestaan. Kan je dat ook terug goedmaken? Sheriff creëerde waterschaarste, maar er was wel een tank die je kon legen en vullen met water. → Rood & blauw begonnen samen te werken (gemeenschappelijk doel) Kan secundair socialiseren bij kinderen? Cooley: Nee Vrouw fragment: Maakte [minimal groups] (groepen door klein verschil) → Kinderen hadden een voorkeur voor hun eigen groep. Kinderen Wanneer werkt een beetje vijandigheid? Bij opdrachten die veel inspanning vragen. Kinderen zouden andere kleuren niet helpen met huiswerk omdat het te veel werk is. Bij makkelijkere taken wel. **3. Sociale stratificatie** [Titanic] \> Sociale ongelijkheid speelde een rol ⤷ Hoe hoger de klasse, hoe meer kans om te overleven. Hogere klassen zaten hoger op het schip, waren dus bereikbaarder. Thomas More ⇔ stratificatie ⤷ Er is genoeg voor iedereen/ er is geen stratum. In die utopische wereld leg je alles op een gezamenlijke markt en iedereen die nodig heeft neemt. Iedereen is gelijk. ( ≈ communisme) "Er is genoeg voor iedereen, maar niet voor iedereens ijdelheid." ⤷ Leidt tot hebzucht **Utopia** = Humanistisch boek van Thomas More Deel 1 = De ideale maatschappij (zonder strata) Deel 2 = Kritiek op de maatschappij **Een egalitaire samenleving** = Een samenleving waar iedereen gelijk is. +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | **Sociale positie** | **⇔** | **Sociale status** | +=======================+=======================+=======================+ | De plaats die je | | Een waardering voor | | inneemt tegenover | | een bepaalde sociale | | andere mensen. | | positie. | | | | | | Over de persoon die | | Over de positie zelf. | | de positie invult. | | | | | | (≠ sociaal aanzien) | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | Bv. Ik ben een | | Bv. Leraar | | goede/slechte/saaie/l | | | | euke/ | | | | | | | | strikte/... leraar | | | | | | | | Bv. Ik heb positie | | | | dochter (want ik heb | | | | ouders) | | | | | | | | Ik heb positie | | | | leerling | | | | | | | | (want ik krijg les) | | | | | | | |... | | | | | | | | Al mijn posities | | | | tezamen = | | | | **positieset** | | | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ Sociale status afhankelijk van: **Statusinconsistentie**: De posities en je status/ 1. 2. 3. \* Tijdelijke posities (Bv. Patiënt, passagier,...) → [Sekse] (toegewezen) maakt het moeilijker om een positie aan te werven (verworven) → [Sociale klasse] (toegewezen) maakt het moeilijker om sommige posities/zaken te verwerven (verworven). Een positie heeft met een sociale rol te maken. Bv. Leerkracht → Lesgeven → Lln. beschermen → Toetsen maken →... ⤷ Kan leiden tot een **rolconflict** 1. 2. **Organogram** = Grafische weergave van posities en hun onderlinge samenhang. **Statussymbolen** = Uitingen van status (Chique auto, gedrag,...) **Statusimitatie** = Je streeft een status na door gedrag te imiteren +-----------------------------------------------------------------------+ | **Sociale ongelijkheid** | +=======================================================================+ | Sociaal gecreëerde verschillen tussen [individuen]. | | | | → Sociaal gestructureerd | | | | → Te maken met meer of mindere | | | | waardering | +-----------------------------------------------------------------------+ [Fragment leerplicht]: \> Sociale ongelijkheid kan verbeterd worden door de leerplicht te verlagen. \> Vooral kinderen met een laag sociaal economische status en kinderen die een andere thuistaal spreken blijft afwezig van kleuteronderwijs. \> De kleuterklas is cruciaal voor taalontwikkeling. \> 2 weken zomervakantie ipv 9 = verbeterd sociale ongelijkheid = Ze vergeten de leerstof minder snel (vooral anderstaligen) [Fragment Chat GPT:] Je zou denken dat Chat GPT neutraal is, maar dat is niet zo. De oorzaak ligt bij de trainingsdata, die is opgemaakt door columns, tweets, e-zines,... Daarin staan [vooroordelen]. Het taalgebruik van Chat GPT is opgemaakt door een deel van je algoritme. Discriminatieratio ChatGPT = 14-19% Mensenwerk = 30-40% Sociale stratificatie heeft impact op het leven. Stratificatie (Strata = lagen in de aarde, stratum) +-----------------------------------------------------------------------+ | **Sociale stratificatie** | +=======================================================================+ | Sociaal gecreëerde verschillen van [groepen] van | | individuen die een ongeveer gelijke sociale status bezitten. | | | | → Strata = lagen in de aarde | +-----------------------------------------------------------------------+ Veroorzaking lagen: - - - - België heeft een zwakker stratificatie. → Tamelijk sociale mobiliteit, je hebt kansen om van klasse te stijgen of dalen. (We zijn wel geneigd om te trouwen in je eigen sociale laag = **homogamie** **⤷** Hoe komt dat? Ik kom veel op plaatsen waar 1 laag/klasse samenkomt. Soort zoekt soort.) ⇔ Kastensysteem India Wie vindt in Vlaanderen de weg naar de juist geestelijke gezondheidszorg? *Hoogopgeleiden*. 1. 2. 3. 4. **Externaliserende stoornissen** = Stoornissen waarbij je je gedrag en emoties moeilijk onder controle kan houden. [Fragment: "Rijken zien je niet staan"] Rijke mensen zien anderen niet staan. Letterlijk. Hoe denken ze? Lagere sociale klasse → **holistisch denken** Situaties als geheel evalueren, en er zich een globale indruk van Hoger sociale klasse → **analytisch denken** Proberen elke situatie te ontleden in de bepalende elementen. [Bepaalt de sociale klasse waar we naar kijken op straat, en dan meer specifiek hoe we naar andere mensen kijken?] 1e Studie: Men vroeg 71 voetgangers de Google Glass bril uit te proberen op straat. Maar eigenlijk konden ze via de bril bestuderen waar mensen naar kijken. Ook werd er gevraagd in welke klasse ze zichzelf rekenden: *de poor, de working class, de middle class, de upper-middle class of the upper class.* *=\>* Hoe hoger de sociale klasse, hoe minder lang men keek naar andere mensen. 2e Studie: 77 Proefpersonen droegen een oogbewegingsapparaat die onderzocht hoe mensen kijken naar foto's van een straatbeeld. =\> Zelfde uitkomst [Hoe wordt dit verklaard?] Mensen uit lagere klassen zijn vaker afhankelijk van anderen, dus vertonen ze meer aandacht voor andere mensen. [Fragment Dieter Vandenbrouck] [Wat willen kinderen later worden? Is dit nog hetzelfde zoals vroeger? En hoe groot is de invloed van je gezin op die keuze?] - - - Mama, huisvrouw Echte jobs - - - - - - - - **2.2 Grondbeginselen van stratificatie** 3 Grondbeginselen 1. 2. 3. Sociale ongelijkheid en relatievorming: - - **2.3 Limitarisme: een rem op sociale stratificatie?** **Limitarisme** = Proberen de onderste laag hoger te maken, en de bovenste laag naar onder. De bovenste laag pak je dingen af, en geef je die aan de onderste laag Wanneer ben je te rijk? Als je niets meer nodig hebt om een goed leven te lijden. → Bij een miljoen euro, maar een aantal mag je meer geven (max 10m) Bv. Mark cooke (?) → Draagt bij aan de economie **Vermogen** = [Alles] wat je hebt (niet enkel je geld) Oorzaak vermogen → Erfenis (Je zou kunnen erfenisbelasting vragen, successierechten)