Биология: Past Paper PDF

Тіршіліктің жасушасыз формасы? Вирустар Балдыр Бактерия Саңырауқұлақ Өсімдіктер Жасушаның ашылған жылы? 1665 1809 1838-1839 1859 1865 Жасушаны ашқан адам: Р.Гук Ж.Ламарк Ч.Дарвин Шванн-Шлейн Г.Мендель Жасуша теориясын қалыптастырған ғалым: Т.Шванн Ж.Б.Ламарк Р.Гук Ч.Дарвин Г.Мендель Жасушаның б...

Тіршіліктің жасушасыз формасы? Вирустар Балдыр Бактерия Саңырауқұлақ Өсімдіктер Жасушаның ашылған жылы? 1665 1809 1838-1839 1859 1865 Жасушаны ашқан адам: Р.Гук Ж.Ламарк Ч.Дарвин Шванн-Шлейн Г.Мендель Жасуша теориясын қалыптастырған ғалым: Т.Шванн Ж.Б.Ламарк Р.Гук Ч.Дарвин Г.Мендель Жасушаның бөліну жолдары: Митоз, мейоз Политения Эндомитоз Цитоплазма Партеногенез Қалыпты адам кариотипі қанша хромосомалардан тұрады? 46 48 44 45 47 Жасушаның қандай бөлінуінде хромосома саны тұрақты сол күйінде қалады? Митоз Политения Мейоз Эндомитоз Генез Жасушаның қандай бөлінуінде хромосома саны екі есеге азаяды (кемиді)? Мейоз Политения Эндомитоз Митоз Генез Жасушаны бөлуде қандай органоид белсенді рөл атқарады? Жасушалық орталық Лизосома Рибосома Нәруыз РНК Жасуша циклінің қандай кезеңінде ДНҚ молекуласы екі еселенеді? Митоз Синтездік Пресинтездік Постсинтездік Эмбриондық Тұқым қуалау белгілері: Тұқыммен берілетін белгілер Туа біткен кемістік Кез келген белгінің тұқымдау мінезі Ата ана белгілері Жасушалық орталық Адам кариотипінің А тобына қанша хромосомалар топтастырылады? Ең ірі метацентрлік Орташа субметацентрлік Ірі субметацентрлік Ұсақ акроцентрлік Ұсақ метацентрлік Адам кариотипінің В тобына қандай хромосомалар топтастырылады? Ірі субметацентрлік Ең ірі метацентрлік Орташа субметацентрлік Ұсақ акроцентрлік Ұсақ метацентрлік Тұқым қуалаушылық түрлері: Рибосомалық,митохондриялық Цитоплазмалық,рибосомалық Цитоплазмалық,митохондриялық Хромосомалық,цитоплазмалық Рибосомалық,хромосомалық Жыныс жасушаларының бөліну жолдары? Мейоз Бүршіктену Митоз Эндомитоз Политения Жасушаның қандай бөлінуінде хромосома саны тұрақты сол күйінде қалады? Митоз Политения Мейоз Эндомитоз Генез Жасушаның қандай бөлінуінде хромосома саны екі есеге азаяды (кемиді)? Мейоз Политения Эндомитоз Митоз Генез Митоздық хромосомалардың түріне жатпайды? Субцентрлі Субметацентрлі Акроцентрлі Метацентрлі Телоцентрлі Жасуша циклінің қандай кезеңінде ДНҚ молекуласы екі еселенеді? Синтездік Пресинтездік Постсинтездік Эмбриондық Мейоз ДНҚ синтезі жасуша циклінің қай фазасында жүреді? Синтездік фазасында жүреді Пресинтездік Интерфаза Постсинтездік Митоз фазаларында жүреді Хроматиннің құрамы: ДНҚ молекуласынан гистонды ақуыздар цитоплазма гендері гистонды емес ақуыздар гистонды ақуыздар нуклеотидтерден Гомеостаз терминін ғылымға енгізген? В.Кеннон К.Линней Ч.Дарвин К.Марк И.Бернар Процессинг дегеніміз? Интрондық учаскелердің қиылуы Трансляция Транскрипция Экзондық учаскелердің жалғануы Репликация Сплайсинг дегеніміз? Экзондық учаскелердің жалғануы трансляция интрондық учаскелердің қиылуы транскрипция репликация Репрессор гені? реттеуші ген кластерлі ген құрылымдық ген ақпараттың көшірілуінің басталу нүктесі ақпарат таратушы ген Промотор дегеніміз: ақпараттың көшірілуінің басталу нүктесі кластерлі ген реттеуші ген құрылымдық ген Транскрипция Генеалогиялық әдіс: адам шежіресін құрастыру және талдау адам анамнезін жинау егіздерді зерттеу науқасты зерттеу адам генотипін зерттеу Пробанд дегеніміз: шежіре құрастыруға себепші адам тәжірибе жүргізетін жануар науқас адам промотор гені тәжірибе жүргізуші ғалым Мутация түрлеріне жатпайды: трансверсиялар геномдық генотиптік хромосомалық сомалық Гендік мутациялар: нуклеотидтер алмасуы анеуплоидия ген құрамында болады транзициялық трансверсиялар Хромосомалық мутацияларға жатпайды: анеуплоидия делеция транслокация дупликация трансверсия Геномдық мутациялар: анеуплоидия транслокация инверсия геннің құрамында трансверсия Адам генетикасының зерттеу әдістері: цитогенетикалық гибридологиялық эксперименталдық тарихи филогенетикалық Кариотип дегеніміз: хромосома саны, пішіні, мөлшері моносомия гендер жиынтығы генотип анеуплоидия Адам кариотипінің 45 болуы қандай өзгерістерге жатады? моносомия гендік хромосомалық геномдық мутациялық Адам кариотипінің 47 болуы қандай өзгерістерге жатады? трисомия хромосомалық геномдық гендік фенотиптік Полиплоидия: хромосома санының еселеп өсуі хромосома санының 1 хромосомаға келуі хромосома санының 1 хромосомаға көбеюі қалыпты кариотип гендердің азаюы Клайнфельтер синдромына тән кариотипті тап: 47 ххх 47-18 45 хо 49 хху 46-5pd Бластула түрлеріне жатпайды: бластопора целобластула амфибластула дискобластула морула Гаструланың құрылысы: бластодерма эктодерма эндодерма гастроцель бластопора Гаструляция жолдары: эпиболия гомоморфоз эпиморфоз бластодерма гастроцель Эмбриогенездің жасушалық механизмдеріне жатпайды: нейруляция миграциялану (көшіп-қону) таңдамалы іріктену жасушалардың бөлінуі заңды түрде өліп қалуы Эмбриондық жасушалар өздерінің дамуында қандай сатылардан өтпейді: репликация детерминациялану тотипотенттілік дифференциация транскрипция Эмбриогенез механизмдері: транскрипция генетикалық эмбриондық индукция жасушалық репликация Пубертаттық секіру қай кезде байқалады? 11-13 жаста 8-10 жаста 3-5 жаста 18-20 жаста 40-50 жаста Пубертаттық секіру кезінде: ағзаның өсуі күрт жоғарылайды тұрақты тістері шығады сүт тістері шығады ағзаның өсуі тоқтайды гормондардың секрециясы тоқтайды Дамудың туа біткен ақаулықтарына жатады: эмбриогенез барысында пайда болатын тұрақты морфологиялық бұзылыстар гендік аурулар туылғаннан кейін пайда болатын өзгерістер модификациялар. қант диабетінің екінші типі Бірінші реттік құрылым дегеніміз: оның полипептидтік тізбегінде амин қышқылдырының белгілі бір ретпен жалғасып орналасуы полипептидтік тізбек түзу емес полипептидтік тізбек спираль тәрізді полипептидтік тізбек шағын глобула жасайды протаминдер, ең шағын молекулалы белоктар Ақуыз-иммуноглобулиннің қызметі: жиырылғыштық тасмалдаушы қоректік қорғаныштық катализдік Рибосоманың қанша белсенді орталықтары бар? 2 3 4 1 5 1961 жылы Генетикалық код триплетті болатынын тәжірибе жасап дәлелдеген ғалым: М. Ниренберг Ф. Крик С. Очао Х. Хорана Э. Фишер Генофонд дегеніміз: популяция дараларының генетиптері мен фенотиптерінің жиынтығы популяция дараларының генетиптерінің жиынтығы бір ағзаның гендерінің жиынтығы популяциялық толқындар популяциялық жиынтық Популяция генофондына әсер ететін факторлар: гендердің дрейфі экологиялық климаттық физикалық химиялық Популяция генофондына әсер етпейтін факторлар: климаттық оңашалану мутация гендердің дрейфі популяциялық толқындар Популяция генофондының өзгеруі қалай аталады? тіршілік толқындары қарапайым эволюциялық факторлар қарапайым эволюциялық құбылыс мутация қарапайым экологиялық құбылыс Ақуыздың синтезделуі неше кезеңнен тұрады: 4 1 3 2 5 Генетикалық инженерия дегеніміз: жасанды тұқым қуалаушылық материалдарын құрастыру ДНҚ нуклеотидтерін анықтау биологиялық актив заттарды лабороториялық жағдайда өндіру хромосомаларды зерттеу ауруларды емдеу Биотехнология дегеніміз: биологиялық актив заттарды лабороториялық жағдайда өндіру ДНҚ нуклеотидтерін анықтау хромосомаларды зерттеу жасанды тұқым қуалаушылық материалдарын құрастыру ауруларды емдеу Трансгенді ағзалар дегеніміз: жасанды генотипке ие ағзалар мутацияланған өсімдіктер гибридтер мутацияланған бактериялар мутацияланған жануарлар Клондау дегеніміз: бір жасуша не ағза ұрпақтары сұрыптау будандастыру және сұрыптау будандастыру қолдан өсіру Тыныс алу процесін реттеп отыратын клеткадағы тотығу ферменттері: Цитохромдар Электротидтер Гемоглобин Полимераза Актин Бұлшық ет белогының молекулалық массасы: 1500000 15000 1500 150 3000 Белоктан тағам түрлерін алуда үлес қосқан ғалым: Н.Несмеянов И.Павлов М.Ниренберг С.Очао Х.Хорана Транскрипция және трансляция қайда бір-бірімен ілесіп жүреді? бактерия лизосома цитоплазма клетка ядро Пептилтрансфераза ферментінің белсенділігін нашарлататын улы ақуыз: пуремицин эритромицин стрептомицин левомицетин ампициллин Трансляцияның 2-ші кезеңіне қажет элемент: а-РНҚ ДНҚ т-РНҚ с-РНҚ АТФ т-РНҚ синтетаза ферментінің көмегімен аминқышқылы өзіне тән т-РНҚ таныса, т-РНҚ өзіне аминқышқылдарын таба алады. Бұл фермент қалай аталады? адаптор каталаза амилаза катализатор гидролаза Белок дегеніміз: органикалық затаминқышқылы қалдықтарынан тұратын, құрамында азоты бар жоғары молекулярлы органикалық заттар нағыз химиялық берік байланыстағы органикалық зат қаныққан нуклеотидтен тұратын органикалық зат ДНҚ матрицасы негізінде құралған бейорганикалық зат жекеленген полипептидтік тізбектен тұратын Дисперсия дегеніміз: белгінің өзгергіштік шегін көрсететін статистикалық көрсеткіш ақуыздың тұнбасы микроскоп арқылы хромосомдарды тексеру қайталанған ата-тектерінің белгілері гендердің өзгеруі Популяциялық-статистикалық әдіс: популяциядағы белгілі бір генотиптің не таралу жиілігін анықтау гендердің санын анықтау гендердің белсенділігін анықтау гендердің әрекеттесуін анықтау гендік мутацияны анықтау Биохимиялық әдістер: ферменттік жүйелердің белсенділігін зерттеу ақуыздың белсенділігін зерттеу гендердің белсенділігін зерттеу қанды зерттеу плазманы зерттеу Тұқым қуалаушылық дегеніміз: ағзалардың құрылымдық-функционалдық біртұтастығын ұрпақтан-ұрпаққа жалғастырып отыратын қасиет нақтылы биологиялық түрлердің ұрпақтарында өздеріне тән структуралық-функционалдық құрылымының жекелеген белгілері мен қасиеттерінің берілуі аурулардың ата-анадан балаға берілуі ұрпақтан-ұрпаққа ата-ананың жекелеген белгілерінің берілуі атадан-ұл балаға, анадан-қыз балаға мінез құлықтың берілуі Тұқым қуалау дегеніміз: нақтылы биологиялық түрлердің ұрпақтарында өздеріне тән структуралық-функционалдық құрылымының жекелеген белгілері мен қасиеттерінің берілуі ағзалардың құрылымдық-функционалдық біртұтастығын ұрпақтан-ұрпаққа жалғастырып отыратын қасиет аурулардың ата-анадан балаға берілуі ұрпақтан-ұрпаққа ата-ананың жекелеген белгілерінің берілуі атадан-ұл балаға, анадан-қыз балаға мінез құлықтың берілуі Плазмидалар дегеніміз: жасушада тұрақты күйде кездесетін және хромосомамен байланыссыз, дербес тұқым қуалау факторы микроорганизмдер қарапайымдылар паразиттер ферменттер Гендік терапия дегеніміз: ағзаның сомалық жасушаларында және гаметаларында не зиготаның дамуының бастапқы сатыларында пайда болған генетикалық бұзылыстарды жөндеу қажетті гендерді ДНК молекуласынан бөліп алу қажетті гендерді ДНҚ молекуласына енгізу РНК молекуласының репликациялануы ДНК молекуласының репликациялануы Репарация дегеніміз: ДНҚ молекуласында пайда болған мутацияның ерекше ферменттердің қатынасуымен жөнделуі ферменттердің қатысуымен РНҚ ның ыдырауы ДНҚ молекуласының ыдырауы ДНҚ молекуласының қателіктерінің жөнделуі ДНҚ молекуласының ыдырағаннан кейін бұрынғы қалпына келуі Өзгергіштік дегеніміз: әр түрлі себептердің нәтижесінде ағзалардың белгілерінің және қасиеттерінің азды-көпті өзгеруі молекулалардың өзгеруі хромосомалардың өзгеруі жасушалардың өзгеруі гендердің өзгеруі Фенотиптік өзгергіштік: орта факторларының әсерлері салдарынан туындайды тұқым қуалаушылық материалдары өзгермей сол қалпында қалады тұқым қуалаушылық материалдарының құрылысының не мөлшерінің өзгеруі гендердің түрінің өзгеруі тұқым қуалаушылық материалдарының өзгеруі нәтижесінде пайда болады Генотиптік өзгергіштік: тұқым қуалаушылық материалдарының өзгеруі нәтижесінде пайда болады тұқым қуалаушылық материалдары өзгермей сол қалпында қалады тұқым қуалаушылық материалдарының құрылысының не мөлшерінің өзгеруі гендердің түрінің өзгеруі орта факторларының әсерлері салдарынан туындайды Трансверсиялар дегеніміз: пуриндік негіздің (А,Г) пиримидиндік негізбен (ЦТ) алмасуы, не керісінше геннің нуклеотид жұптарының алмасуы бір пуриндік негіздің (А) екінші бір пуринмен (Г), немесе бір пиримидиндік негіздің (Ц)екінші пиримидиндік (Т) негізбен, не керісінше, алмасуы ген ақпаратының көшірілу рамкасының жылжуы жай көзге көрінбейтін, тіпті микроскоп арқылы да байқауға болмайтын геннің құрамында болатын өзгерістер Преформизм болжамы дегеніміз: болашақ ағза жыныс жасушаларында барлық мүшелері толық қалыптасқан , бірақ өте кішкентай күйде бұрын анықталады. ағза топтарының, яғни систематикалық топтардың немесе ағзаның мүшелері мен мүшелер жүйесінің тарихи дамуы. жыныстық көбеюдің ерекше түрі. болашақ ағза жыныс жасушаларында барлық мүшелері толық қалыптасқан, бірақ өте кішкентай күйде күні бұрын анықталған. жыныс жасушаларында ешқандай дайын, күні бұрын айқындалған кішкентай ағза болмайды, тіпті жыныс жасушаларында ешқандай күрделі құрылымдар да кездеспейді. Эпигенез болжамы дегеніміз: жыныс жасушаларында ешқандай дайын, күні бұрын айқындалған кішкентай ағза болмайды, тіпті жыныс жасушаларында ешқандай күрделі құрылымдар да кездеспейді. ағза топтарының, яғни систематикалық топтардың немесе ағзаның мүшелері мен мүшелер жүйесінің тарихи дамуы. жыныстық көбеюдің ерекше түрі. болашақ ағза жыныс жасушаларында барлық мүшелері толық қалыптасқан, бірақ өте кішкентай күйде күні бұрын анықталған. болашақ ағза жыныс жасушаларында барлық мүшелері толық қалыптасқан , бірақ өте кішкентай күйде бұрын анықталады. Шала түрленіп даму дегеніміз: жұмыртқадан- дернәсіл, ал одан ересек дара дамып жетілуі жұмыртқадан бір немесе бірнеше формалы дәрнәсілдер жетілуі. жұмыртқадан ересек дара –имаго дамып жетілуі. жұмыртқадан шала дернәсіл дамып жетілуі. преформацияланған эпигенез. Даралардың ұрықтанбай дамуы: партеногенез гепогенез андрогенез делеция дупликация Экология деген терминді кім енгізді. Э.Геккель Р.Гук Т.Шванн М.Шлейден Р.Броун Экологиялық факторлар нешеге бөлінеді. 3 2 4 5 7 Адам қоғамының дамуында ғылыми техникалық эра ұзақтығы 100 жылдай 200 жылдай 50жылдай 40 жылдай 10 жылдай Стайерлер дегеніміз: сыртқы ортаның ұзаққа созылған өзгеріске бейімделу қысқа мерзімді өзгерістерге бейімделу ағзаның өзгергіштігі полипептид молекуласының синтезделуі инвазиялық ауру Артикалық адаптивтік тип қай жер тұрғындарына тән: Арктика,Антрактида Қоңыржай,тропикалық тропика,субтропика Амазонка Оңтүстік Азия Мәдени-шаруашылық тип қандай ортаға тәуелді: табиғи орта сыртқы ортаға абиотикалық биотикалық ішкі орта «Жануарлар қоршаған ортаны тек өздеріне қажет заттарды алып пайдаланады»-деп жазған: Ф.Энгельс Р.Браун Р.Гук Т.Шванн Э.Геккель Мәдени-шаруашылық тип: нақтылы адамдар қауымдастығына тән шаруашыдық және мәдениет кешені қазіргі сирек кездесетін тип мекен ортасы басым факторларға бейімделу ортамен құбылмалы байланыста болу температура,оттек Түр дараларының улкен-кіші топтары: популяция генофонд туыстық эволюция стресс Биосфералық қорықтар туралы консепция қашан ұсынылды: 1973ж 1932ж 1924ж 1976ж < variant>1940ж «Адам және биосфера»бағдарламасы қайда қабылданды. ЮНЕСКО БҰҰ АҚШ МАВ АЕС Тірі ағзалар қауымдастығы деп: Биоценоз Биогенез Онтогенез Ценоздар Гелменттер Гипоксия қай аймақта кездеседі: таулы тропикалық қоңыржай арктикалық адаптивті «Фармогенетика» терминін ұсынған ғалым: Фогель Гук Зюсс Энгелс Мендель Гаструла неше түрге бөлінеді? 4 7-8 5 8 3 Мезодерма негізгі қандай әдіспен қалыптасады? телобласттық, энтероцефальдік, хордалы телобласттық, хордалы, энтодермодин телобласттық, мезодермадан, энтероцель мезодерма, теобласттық,хордалы телобласттық, мезодерма,хордалы Алғашқы эктодермададан хорда үстінде не пайда болды? жүйке тақтасы талшық жүйке талшығы тері ұлпасы ішек безі Балықтардың дамуында 3 қатерлі кезеңді ажыратқан ғалым? А.Н.Трифонов И.П.Павлов И.И.Мечников П.Г.Стветлов А.А.Богомольц Дамудық туа біткен ақауы үстіңгі еріннің, қатты тңдайдың бітіспеуі аяқ-мұрын ақауы, көздің үлкеюі агенезия апиазия апиазия, үстіңгі еріннің бітіспеуі Нәресте денесінің үлкен болуы макросомия гетеротопия апиазия агнезия тератология Жыныстық процестің ең күрделі түрі: оогомия анизоогамия пахитена диакинез гиногенез Қарапайым эволюциялық құбылыс нешеге бөлінеді? 6 8 4 10 5 Өте сирек құбылыс? жекленген мутацияның пайда болуы гетерозис құбылысы бейімдеушілік құндылығы популяциялық толқын популяция даралары 1883 жылы Долло тұжырымдады? эволюциялық бағытының кері жүретіндігін эволюция бағытының кері қайтпайтының түрдің тарихи дамуын ағзаның жеке дамуын эволюция құбылысын Филогенез және онтогенез арасындағы байланыс қай ғалымның еңбектерінде дамыды? Ф.Мюллер, Э.Геккель, А.Н.Северцов Ф.Мюллер, Э.Геккель,Т. Морган Северцов , Ф.Мюллер Ф.Мюллер Э.Гекель, Т.Морган Популяция генофондының өзгеруі қарапайым құбылыс популяция күрделі құбылыс мендель популяциясы панмиксия шектелуі Құлақ қалқанын жүн басуы гипертрихоз субституция анаболия аналогия полимастия Толық түреленіп даму? жұмыртқадан имагоның жетілуі дербес тіршілік ететін ағзаның пайда болуы ағзалардың жеке дамуы жұмыртқаның даму сатысы мүшелер жұйесінің тарихи дамуы П.Г.Светловтың тұжырымы? ұрық температураға, химялық заттарға сезімтал ұрық температураға сезімтал ұрықтың дамуы химиялық заттарға байланысьы ұрық түрліше факторларға сезімтал ұрық ішкі ортаға сезімтал Моногибридті будандастырудың нәтижесі АА*аа Аа АА*аа*АА АВ*аВ ААВВ*АВАА Г.Мендельдің 2-ші заңы тұқым қуалау заңы біркелкілік заңы ажырау заңы будандастыру заңы қосу заңы  ДНҚ молекуласының ең маңызды қасиеттерінің бірі өздігінен екі еселенуі трансляци процесі арқылы берілуі ақуыз бағытына берілуі тасымалдануы өздігінен үш еселенуі Дисперсті репликациялану әэісімен болжамданған молекула ДНҚ а-РНҚ т-РНҚ р-РНҚ РНҚ Белок синтезі үшін марица қызметін атқара алмайтын молекула? а-РНҚ т-РНҚ р-РНҚ ДНҚ АТФ Күн сәулесінің әсерінен протопластидтерден түзілетін зат? хлоропласт плазмида ядро нуклеоид плама Жасушада өздігінен көбейе алатын, белгілі бір затты синтездеуге қабілетті молекулалық биологияның жаңа саласы гендік инженерия гендік терапия плазмида биохимия генетика