Биология 10-сынып

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Тіршіліктің жасушасыз формасы қандай?

Вирустар (correct)

Саңырауқұлақ

Балдыр

Бактерия

Жасуша теориясын қалыптастырған ғалым кім?

Т.Шванн (correct)

Ж.Б.Ламарк

Ч.Дарвин

Г.Мендель

Қалыпты адам кариотипі қанша хромосомалардан тұрады?

46 (correct)

Жасушаның қандай бөлінуінде хромосома саны екі есеге азаяды?

Мейоз Signup and view all the answers

Жасушаның бөліну жолдары қандай?

Митоз, мейоз Signup and view all the answers

Жасуша циклінің қандай кезеңінде ДНҚ молекуласы екі еселенеді?

Синтездік Signup and view all the answers

ДНҚ синтезі жасуша циклінің қай фазасында жүреді?

Синтездік фазасында Signup and view all the answers

Экологиялық факторлар қаншаға бөлінеді?

3 Signup and view all the answers

Артикалық адаптивтік тип қай жер тұрғындарына тән?

Арктика,Антрактида Signup and view all the answers

«Жануарлар қоршаған ортаны тек өздеріне қажет заттарды алып пайдаланады»-деп жазған кім?

Э.Геккель Signup and view all the answers

«Фармогенетика» терминін ұсынған ғалым кім?

Фогель Signup and view all the answers

Жыныстық процестің ең күрделі түрі қандай?

гиногенез Signup and view all the answers

Ақуыздың синтезделуі неше кезеңнен тұрады?

4 Signup and view all the answers

Генетикалық инженерия дегеніміз не?

жасанды тұқым қуалаушылық материалдарын құрастыру Signup and view all the answers

Трансгенді ағзалар дегеніміз не?

жасанды генотипке ие ағзалар Signup and view all the answers

Клондау дегеніміз не?

бір жасуша не ағза ұрпақтары Signup and view all the answers

Тыныс алу процесін реттеп отыратын клеткадағы тотығу ферменттері қандай?

Цитохромдар Signup and view all the answers

Пептилтрансфераза ферментінің белсенділігін нашарлататын улы ақуыз қандай?

пуремицин Signup and view all the answers

Трансляцияның 2-ші кезеңіне қажет элемент неден тұрады?

т-РНҚ Signup and view all the answers

Транскрипция және трансляция қайда бір-бірімен ілесіп жүреді?

бактерия Signup and view all the answers

Белоктан тағам түрлерін алуда үлес қосқан ғалым кім?

М.Ниренберг Signup and view all the answers

Эпигенез болжамы қандай тұжырымды білдіреді?

Жыныс жасушаларында ешқандай дайын ағза болмайды. Signup and view all the answers

Шала түрленіп даму дегеніміз не?

Жұмыртқадан дернәсіл, ал одан ересек дара дамып жетілуі. Signup and view all the answers

Даралардың ұрықтанбай дамуының қандай формалары бар?

Партеногенез, гепогенез, андогенез. Signup and view all the answers

Экология терминін кім енгізді?

Эрнст Геккель. Signup and view all the answers

Жыныстық көбеюдің ерекше түрі қандай?

Партеногенез. Signup and view all the answers

Болашақ ағзаның барлық мүшелері жыныс жасушаларында қалай анықталады?

Кішкентай күйде бұрын анықталады. Signup and view all the answers

Даралардың дамуының негізгі кезеңдері қандай?

Жұмыртқа, дернәсіл, ересек дара. Signup and view all the answers

Жыныс жасушаларындағы құрылымдар қандай?

Дайын емес және күрделі емес. Signup and view all the answers

Гепогенез дегеніміз не?

Ұрықтанбай даму процесі. Signup and view all the answers

Делеция және дупликация қандай жыныстық көбею түрлері?

Генетикалық өзгерістер. Signup and view all the answers

Белокты сипаттау кезінде қандай анықтама дұрыс?

Жеке полипептидтік тізбектен құралған жоғары молекулярлы органикалық зат. Signup and view all the answers

Дисперсияның анықтамасы қандай?

Белгінің өзгергіштік шегін көрсететін статистикалық көрсеткіш. Signup and view all the answers

Тұқым қуалау жөнінде дұрыс анықтама қайсысы?

Структуралық-функционалдық белгілердің берілуі. Signup and view all the answers

Репарация дегеніміз не?

ДНК молекуласында мутацияның ерекше ферменттердің қатынасуымен жөнделуі. Signup and view all the answers

Гендік терапияның мақсаты қандай?

Генетикалық бұзылыстарды жөндеу. Signup and view all the answers

Плазмидалардың негізгі сипаттамасы қандай?

Хромосомамен байланыссыз, дербес тұқым қуалау факторы. Signup and view all the answers

Фенотиптік өзгергіштік қалай туындайды?

Орта факторларының әсерлері салдарынан. Signup and view all the answers

Генотиптік өзгергіштік неден пайда болады?

Тұқым қуалаушылық материалдарының өзгеруі. Signup and view all the answers

Трансверсиялар туралы не айтуға болады?

Пуриндік негіздің алмасуы. Signup and view all the answers

Популяциялық-статистикалық әдістің мақсаты неден тұрады?

Популяциядағы генотиптің таралу жиілігін анықтау. Signup and view all the answers

Study Notes

Жасуша биологиясы және генетикасы

Жасушасыз тіршілік формалары: Вирустар
Жасуша ашылған жыл: 1665
Жасушаны ашқан ғалым: Р.Гук
Жасуша теориясын қалыптастырған ғалым: Шванн-Шлейден
Жасуша бөліну жолдары: Митоз, мейоз
Адам кариотипінде хромосомалардың саны: 46
Митоз: Хромосомалар саны өзгермейді
Мейоз: Хромосомалар саны екі есеге азаяды
Жасуша циклі: Синтез фазасында ДНҚ молекуласы екі еселенеді
Жасушалық орталық: Бөліну процесінде рөл атқарады
Тұқым қуалау белгілері: Тұқым қуалау жолымен берілетін белгілер
Адам кариотипінің А тобы: Ең ірі метацентрлік хромосомалар
Адам кариотипінің В тобы: Ірі субметацентрлік хромосомалар
Тұқым қуалаушылық түрлері: Рибосомалық, митохондриялық, цитоплазмалық және митохондриялық
Жыныс жасушаларының бөліну жолы: Мейоз
Митоздық хромосомалардың түрлері: Субцентрлі, субметацентрлі, акроцентрлі және метацентрлі, телоцентрлі

Мутациялар және генетикалық өзгергіштік

Мутация түрлері: Трансверсиялар, геномдық, хромосомалық және сомалық
Гендік мутациялар: Нуклеотидтердің алмасуы
Хромосомалық мутациялар: Анеуплоидия, делеция, транслокация, дупликация
Геномдық мутациялар: Анеуплоидия
Адам генетикасы зерттеу әдістері: Цитогенетикалық, эксперименталдық
Кариотип: Хромосомалар саны, пішіні және мөлшері
Моносомия: 45 хромосомалы кариотип
Трисомия: 47 хромосомалы кариотип
Полиплоидия: Хромосома санының еселеп өсуі
Клайнфельтер синдромы: 47 ХХУ кариотипі
Процессинг: Интрондық учаскелердің қиылып шығарылуы
Сплайсинг: Экзондық учаскелердің қосылуы
Промотор: Ақпараттың көшірілуінің басталу нүктесі
Репрессор гені: Реттеуші ген
Генеалогиялық әдіс: Адам шежіресін құрастыру және талдау
Пробанд: Шежіре құрастыруға себепші адам

Эмбриогенез және даму биологиясы

Гаструла түрлері: 4 түр
Мезодерма: Телобласттық, энтероцельдік және хордалы
Алғашқы эктодерма: Жүйке тақтасы пайда болады
Балықтардың дамуы: 3 қатерлі кезең
Дамудық туа біткен ақаулар: Үстіңгі еріннің және қатты тәндік бітіспеушілік
Макросомия: Нәресте денесінің үлкен болуы
Гетеротопия: Ағзаның тұрақты орналасуды бұзуы

Экология және эволюция

Экологиялық факторлар: 3 түр
Стайерлер: Сыртқы ортаның ұзаққа созылған өзгеріске бейімделу
Арктикалық адаптивті тип: Арктика және Антарктида тұрғындарына тән
Мәдени-шаруашылық тип: Табиғи ортаға тәуелді
Түр дараларының улкен-кіші топтары: Популяция
Биосфералық қорықтар: 1973 жылы
«Адам және биосфера» бағдарламасы: ЮНЕСКО
Тірі ағзалар қауымдастығы: Биоценоз
Гипоксия : Таулы аймақтарда
Фармогенетика: Фогель

Белоктар және генетикалық информация

Ақуыз-иммуноглобулиннің қызметі: Қорғаныштық
Рибосоманың белсенді орталықтарының саны: 2
Генетикалық кодтың триплетті болатынын тапқан ғалым: М. Ниренберг
Генофонд: Популяция дараларының генетиптері мен фенотиптерінің жиынтығы
Популяция генофондына әсер ететін факторлар: Гендердің дрейфі, мутациялар
Популяция генофондының өзгеруі: Эволюциялық құбылыс
Ақуыздың синтезделу кезеңдері: 3
Генетикалық инженерия: Жасанды тұқым қуалаушылық материалды құрастыру
Биотехнология: Биологиялық актив заттарды лабораториялық жағдайда өндіру
Трансгенді ағзалар: Жасанды генотипке ие ағзалар
Клондау: Бір жасуша не ағзаның ұрпақтары
Тыныс алу процесін реттейтін ферменттер: Цитохромдар
Бұлшық ет белогының молекулалық массасы: 1500000
Tрансляцияның 2‐ші кезеңінің элементі: t-РНҚ
Белок: Органикалық зат, аминқышқылдарынан тұрады
Дисперсия: Белгінің өзгергіштік шегін көрсететін статистикалық көрсеткіш
Биохимиялық әдістер: Ферменттік жүйелердің белсенділігін зерттеу
Тұқым қуалау: Ағзалардың құрылымдық - функционалдық біртұтастығын ұрпақтан-ұрпаққа жалғастырып отыратын қасиет
Плазмидалар: Жасушада тұрақты күйде кездесетін, хромосомамен байланыссыз дербес тұқым қуалау факторы
Гендік терапия: Ағзаның сомалық жасушаларында және гаметаларында, зигота дамуының бастапқы сатыларында пайда болған генетикалық бұзылыстарды жөндеу
Репарация: ДНҚ молекуласында пайда болған мутацияның ферменттер арқылы жөнделуі
Өзгергіштік: Ағзалардың белгілерінің және қасиеттерінің азды-көпті өзгеруі
Фенотиптік өзгергіштік: Орта факторларының әсерлерінен болады
Генотиптік өзгергіштік: Тұқым қуалаушылық материалдарының өзгеруінен болады
Трансверсиялар: Пуриндік негіздің (А, Г) пиримидиндік негізбен (Ц, Т) алмасуы
Преформизм: Болашақ ағза жыныс жасушаларында барлық мүшелері толық қалыптасқан, бірақ өте кішкентай күйде бұрын анықталады деген болжам
Эпигенез: Жыныс жасушаларында ешқандай дайын, бұрыннан анықталған кішкентай ағза болмайды деген болжам
Шала түрленіп даму: Жұмыртқадан дернәсіл, содан кейін ересек дара дамып жетілуі
Даралардың ұрпақтанбай дамуы: Партеногенез,гіногенез, андрогенез
Экологиялық факторлардың саны: 3
Адам қоғамының дамуындағы ғылыми-техникалық эра: 100 жылдай
ДНҚ молекуласының ең маңызды қасиеті: Өздігінен екі еселенуі
Дисперсті репликациялану: ДНҚ
Белок синтезінде матрица: a-PHK
Күн сәулесінің әсерінен протопластидтерден: Хлоропласт

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Бұл тест 10-сынып биологиясы бойынша жасушаның құрылымы мен функцияларын, генетиканың негіздері мен экологияны қамтиды. Оқушылар жасуша теориясынан, ДНҚ синтезінен бастап, экологиялық факторларға дейінгі сауалдарға жауап береді. Өз білімдерін сынап, биологиядағы негізгі концепциялармен таныс болады.