Chương 2.pdf - Chương 2. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân

Chương 2 SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN ( Chương trình không chuyên) TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Đảng cộng sản Việt Nam. (2016). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII. Hà Nội: Chính trị quốc gia – Sự thật. 2. TS. Bùi Thị Kim Hậu. (2014). Gíao trình học thu...

Chương 2 SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN ( Chương trình không chuyên) TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Đảng cộng sản Việt Nam. (2016). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII. Hà Nội: Chính trị quốc gia – Sự thật. 2. TS. Bùi Thị Kim Hậu. (2014). Gíao trình học thuyết sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân. Hà Nội: Chính trị quốc gia. NỘI DUNG I. Quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin về giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử thế giới của giai cấp công nhân II. Giai cấp công nhân và việc thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân hiện nay III. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam I. Quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin về giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử thế giới của giai cấp công nhân 1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân a. Khái niệm gccn C.Mác & Ph.Ăngghen Vấn đề là ở chỗ tìm hiểu xem GCVS thực ra là gì, và phù hợp với sự tồn tại của bản thân nó, GCVS buộc phải làm gì về mặt lịch sử Lao động làm thuê ở thế kỷ XIX Giai cấp vô sản C.Mác & Giai cấp vô sản hiện đại Ph.Ăngghen Giai cấp công nhân cơ khí Giai cấp công nhân hiện đại C.Mác Ph.Ăngghen Giai cấp công nhân con đẻ của nền đại công nghiệp tư bản chủ nghĩa, giai cấp đại biểu cho lực lượng sản xuất tiên tiến và phương thức sản xuất hiện đại. C.Mác Ph.Ăngghen Công nhân khoáng sản C.Mác Ph.Ăngghen Công nhân công trường 1.1. Quan niệm về giai cấp công nhân C.Mác Ph.Ăngghen Công nhân cơ khí GCCN có hai tiêu chí cơ bản Về phương diện KT XH Về phương diện CT XH Họ là những người lao động trực tiếp hay gián tiếp vận hành các công cụ sản xuất có tính chất công nghiệp ngày càng hiện đại, tính xã hội hóa cao Họ là những người lao động không có hoặc về cơ bản không có tư liệu sản xuất, phải bán sức lao động, làm thuê cho nhà tư bản, bị nhà tư bản bóc lột giá trị thặng dư Giai cấp công nhân là một tập đoàn xã hội, hình thành và phát triển cùng với quá trình của nền công nghiệp hiện đại; họ lao động bằng phương thức công nghiệp ngày càng hiện đại và gắn liền với quá trình sản xuất vật chất hiện đại, là đại biểu cho phương thức sản xuất mang tính xã hội hóa ngày càng cao. Họ là người làm thuê do không có tư liệu sản xuất, buộc phải bán sức lao động để sống và bị giai cấp tư sản bóc lột giá trị thặng dư; vì vậy lợi ích cơ bản của họ đối lập với lợi ích cơ bản của giai cấp tư sản. Đó là giai cấp có sứ mệnh phủ định chế độ tư bản chủ nghĩa, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản trên toàn thế giới b. Đặc điểm của giai cấp công nhân - Lao động bằng phương thức công nghiệp - Là sản phẩm của nền đại công nghiệp - Có tính tổ chức kỷ luật lao động, tinh thần cách mạng triệt để 2. Nội dung sứ mệnh của lịch sử của giai cấp công nhân Sứ mệnh lịch sử của giai cấp? xã hội Phong kiến Xã hội nô lệ Xã hội nguyên thuỷ CM XH CM XH g/c chủ nô là gc lãnh đạo CM Gc quí tộc PK là gc lãnh đạo CM XH CSCN Gc công nhân là gc lãnh đạo XH Tư bản XH Phong kiến Gc tư sản là gc lãnh đạo CM “thực hiện sự nghiệp giải phóng thế giới ấy – đó là sứ mệnh lịch sử của giai cấp vô sản hiện đại” (C.Mác và Ph.Ăngghen . (2004). Toàn tập. tập 20. tr.393. Hà Nội: Chính trị quốc gia) “Điểm chủ yếu trong học thuyết của Mác là ở chỗ nó làm sáng rõ vai trò lịch sử thế giới của giai cấp vô sản là người xây dựng xã hội xã hội chủ nghĩa” (V.I.Lênin. (1980). Toàn tập. Tập 23. Tr.1. Mátxcơva: Tiến bộ) Sứ mệnh lịch sử tổng quát của giai cấp công nhân là thông qua chính đảng tiền phong, giai cấp công nhân tổ chức, lãnh đạo nhân dân lao động đấu tranh xóa bỏ các chế độ người bóc lột người, xóa bỏ chủ nghĩa tư bản, giải phóng giai cấp công nhân, nhân dân lao động khỏi mọi sự áp bức, bóc lột, nghèo nàn, lạc hậu, xây dựng xã hội cộng sản chủ nghĩa văn minh Thực chất, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Nội dung kinh tế Nội dung chính trị xã hội Nội dung văn hóa, tư tưởng Nội dung kinh tế Tiến hành xóa bỏ chế độ tư hữu tư nhân về tư liệu sản xuất, xây dựng chế độ công hữu về tư liệu sản xuất Nội dung chính trị - xã hội Giai cấp công nhân trở thành giai cấp thống trị xã hội Nội dung văn hóa, tư tưởng Cải tạo cái cũ lỗi thời, xây dựng cái mới tiến bộ Tại sao phải là giai cấp công nhân mới có thể thực hiện được sứ mệnh lịch sử ấy mà không phải là giai cấp khác? V.I.Lênin khẳng định  Chỉ duy nhất Giai cấp công nhân có sứ mệnh lịch sử xóa bỏ CNTB, từng bước xây dựng CNXH, CNCS trên phạm vi toàn thế giới. 3. Những điều kiện quy định và thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân a. Điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân “Sự phát triển của nền đại công nghiệp đã bị phá sập dưới chân của giai cấp tư sản, chính ngay cái nền tảng trên đó giai cấp tư sản đã xây dựng lên chế độ sản xuất và chiếm hữu của nó. Trước hết, giai cấp tư sản tạo ra những người đào huyệt tự chôn nó. Sự sụp đổ của giai cấp tư sản và thắng lợi của giai cấp vô sản đều tất yếu như nhau” (C.Mác và Ph.Ăngghen . (2004). Toàn tập. tập 4. tr.610. Hà Nội: Chính trị quốc gia) Vì sao giai cấp công nhân có sứ mệnh lịch sử này? • Do địa vị kinh tế của giai cấp công nhân • Do địa vị chính trị - xã hội của giai cấp công nhân quy định Do địa vị kinh tế của giai cấp công nhân Là những người gắn chặt với lực lượng sản xuất tiên tiến nhất và là người đại biểu cho phương thức sản xuất mới Công nhân nhà máy sản xuất thủy tinh vào lúc nửa đêm, năm 1908 ở Indiana, Mỹ Do địa vị chính trị - xã hội của giai cấp công nhân quy định Có lợi ích trực tiếp đối kháng với lợi ích của giai cấp tư sản Giai cấp công nhân Giai cấp tư sản Đấu tranh – Bóc lột “Trong tất cả các giai cấp hiện đang đối lập với giai cấp tư sản thì chỉ có giai cấp vô sản là giai cấp thực sự cách mạng. Tất cả các giai cấp khác đều suy tàn và tiêu vong cùng với sự phát triển của nền đại công nghiệp, còn giai cấp vô sản lại là sản phẩm của nền đại công nghiệp” (C.Mác và Ph.Ăngghen . (2004). Toàn tập. tập 4. tr.610. Hà Nội: Chính trị quốc gia) công nhân có lợi ích căn bản thống nhất với lợi ích của toàn thể nhân dân lao động-> họ có thể tập hợp, đoàn kết, lãnh đạo đông đảo quần chúng có tinh thần cách mạng triệt để có tính tổ chức kỷ luật cao mang bản chất quốc tế “Trong tất cả các giai cấp hiện đang đối lập với giai cấp tư sản thì chỉ có giai cấp vô sản là giai cấp thực sự cách mạng, tất cả các giai cấp khác đều là những tầng lớp trung đẳng ... Đó là do giai cấp công nhân không gắn với tư hữu, do vậy, họ kiên định trong cuộc đấu tranh xóa bỏ chủ nghĩa tư bản và xây dựng xã hội mới” (C.Mác và Ph.Ăngghen . (2004). Toàn tập. tập 4. tr.612. Hà Nội: Chính trị quốc gia) “những người vô sản chẳng mất gì hết ngoài những xiềng xích trói buộc họ. Trong cuộc cách mạng ấy, họ giành được cả một thế giới cho mình” (C.Mác và Ph.Ăngghen . (2004). Toàn tập. tập 4. tr.648. Hà Nội: Chính trị quốc gia) Tranh mô tả cuộc đấu tranh của công nhân tại thành phố công nghiệp Chicago ngày 1/5/1886 Giai cấp công nhân không sở hữu TLSX Giai cấp nông dân lập trường dao động có tính tổ chức kỷ luật cao mang bản chất quốc tế “Vô sản tất cả các nước đoàn kết lại” “Giai cấp công nhân và các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới hãy đoàn kết lại! ” (V.I.Lênin. (2005). Toàn tập. t.23. tr.194. Hà Nội: Chính trị Quốc gia, Hà Nội) b. Điều kiện chủ quan để giai cấp công nhân thực hiện sứ mệnh lịch sử Sự phát triển giai cấp công nhân phong trào công nhân Đảng Cộng sản là nhân tố chủ quan quan trọng nhất chủ nghĩa Mác – Lênin Sự liên minh giai cấp Đảng cộng sản II. Giai cấp công nhân và việc thực hiện sứ mệnh của giai cấp công hiện nay 1. Giai cấp công nhân hiện nay a. Về những điểm tương đối ổn định so với thế kỉ XIX Giai cấp công nhân trong thời đại hiện nay vẫn là những người lao động, sản xuất trong các ngành công nghiệp thuộc các trình độ công nghệ khác nhau mà địa vị kinh tế xã hội thì tùy thuộc vào sự quy định của chế độ xã hội đương thời. ở các nước tư bản, phần lớn họ là những người không có hoặc về cơ bản, không có tư liệu sản xuất, phải làm thuê cho giai cấp tư sản và bị giai cấp tư sản bóc lột giá trị thặng dư. ở các nước xã hội chủ nghĩa, họ là giai cấp cầm quyền, lãnh đạo; luôn cùng nhân dân lao động làm chủ tư liệu sản xuất chủ yếu, cùng nhau hợp tác lao động cho mình và xây dựng chế độ xã hội chủ nghĩa. Lào China Cuba Việt Nam b. Những biến đổi và khác biệt của giai cấp công nhân hiện đại Xu hướng “trí tuệ hóa” tăng nhanh Xu hướng “trung lưu hóa” gia tăng 2. Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trên thế giới hiện nay a. Nội dung kinh tế GCCN là nhân tố thúc đẩy chín muồi các tiền đề của chủ nghĩa xã hội trong lòng chủ nghĩa tư bản. b. Nội dung chính trị - xã hội Lãnh đạo thành công sự nghiệp đổi mới, chống bất công và bất bình đẳng xã hội c. Nội dung văn hóa, tư tưởng Các giá trị lao động, sáng tạo, công bằng, dân chủ, bình đẳng, tự do vẫn là những giá trị được nhân loại thừa nhận và phấn đấu thực hiện III. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam 1. Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam Ra đời trước giai cấp tư sản vào đầu thế kỷ XX Trực tiếp đối kháng với thực dân Pháp Giai cấp công nhân Việt Nam gắn bó mật thiết với các tầng lớp nhân dân trong xã hội Tăng nhanh về số lượng và chất lượng, công nhân tri thức Đa dạng về cơ cấu nghề nghiệp 2. Nội dung sứ mệnh lịch sử GCCN VN hiện nay Thời kỳ trước cách mạng Tháng Tám (1945): GCCN Việt Nam ra đời và từng bước trưởng thành trong không khí sôi sục của phong trào yêu nước và các cuộc khởi nghĩa chống thực dân Pháp Thời kỳ sau Cách mạng Tháng Tám (1945): Sau khi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, giai cấp công nhân Việt Nam bắt đầu chuyển sang giai đoạn cách mạng xã hội chủ nghĩa. Thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa: Từ năm 1975 đến nay, GCCNVN từng bước lãnh đạo ND lao động hàn gắn chiến tranh, tiến hành công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc VNXHCN. Vai trò của GCCN VN trong bối cảnh hiện nay • Là lực lượng đi đầu trong sự nghiệp đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước. • Là cơ sở xã hội chủ yếu nhất của Đảng và Nhà nước VN. • Là hạt nhân vững chắc trong liên minh: công nhân - nông dân - trí thức, nền tảng của khối đại đoàn kết dân tộc. Nghị quyết Hội nghị Trung Ương 6 (khóa X) của Đảng cộng sản Việt Nam khẳng định: “Giai cấp công nhân nước ta có sứ mệnh lịch sử to lớn: lực lượng đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” Nội dung kinh tế Phát triển nền KT thị trường định hướng XHCN; đảm bảo tăng trưởng KT đi đôi với tiến bộ, công bằng; đẩy mạnh CNH HĐH Nội dung chính trị - xã hội Giữ vững bản chất GCCN của Đảng, vai trò tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên Tăng cường xây dựng chỉnh đốn Đảng, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống Nội dung văn hóa tư tưởng Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc Đảng cộng sản Việt Nam CN Mác Lênin Phong trào công nhân Phong trào yêu nước 3. Phương hướng và một số giải pháp chủ yếu để xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay a. Phương hướng xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay - Phát triển về số lượng, chất lượng, nâng cao giác ngộ và bản lĩnh chính trị, trình độ học vấn nghề nghiệp. - Xây dựng giai cấp công nhân yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, có tinh thần đoàn kết dân tộc, đoàn kết, hợp tác quốc tế b. Một số giải pháp xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay Một là, nâng cao nhận thức kiên định quan điểm giai cấp công nhân là giai cấp lãnh đạo cách mạng thông qua đội tiền phong là Đảng Cộng sản Việt Nam Hai là, xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh gắn với xây dựng và phát huy sức mạnh của liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức và doanh nhân, dưới sự lãnh đạo của Đảng Ba là, thực hiện chiến lược xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh, gắn kết chặt chẽ với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội Bốn là, đào tạo bồi dưỡng nâng cao trình độ mọi mặt cho công nhân Năm là, xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh BÀI TẬP CÁ NHÂN VẼ SƠ ĐỒ TƯ DUY THỂ HIỆN NỘI DUNG CƠ BẢN NHẤT CHƯƠNG 2 CÂU HỎI THẢO LUẬN Phân tích những thời cơ và thách thức về việc thực hiện sứ mệnh lịch sử của GCCN Việt Nam hiện nay 4. Củng cố bài học Hãy nêu đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam và tình hình của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay; những vấn đề đặt ra và định hướng xây dựng.