Kazakh University Past Paper (2024) PDF

Жұмабек Ахметұлы Ташенев атындағы университеті «Филология» факультеті «Қазақ тілі мен әдебиеті» кафедрасы СТУДЕНТТЕРДІҢ БІЛІМІН БАҚЫЛАУҒА АРНАЛҒАН ҚОРЫТЫНДЫ БАҚЫЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ Білім беру бағдарламасының коды, атауы: 6В01701– Қазақ тілі мен әде...

Жұмабек Ахметұлы Ташенев атындағы университеті «Филология» факультеті «Қазақ тілі мен әдебиеті» кафедрасы СТУДЕНТТЕРДІҢ БІЛІМІН БАҚЫЛАУҒА АРНАЛҒАН ҚОРЫТЫНДЫ БАҚЫЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ Білім беру бағдарламасының коды, атауы: 6В01701– Қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімдерін даярлау Пәннің коды, атауы: TBK Курс: 1 Семестр: 1 Қорытынды бақылау: (тест) Шымкент, 2024 Құрастырған(дар): аға оқытушы Арынбаева Р.А. Кафедра мәжілісінде қаралып, бекітілді. Хаттама №3 27.10.2024 жыл Кафедра меңгерушісі: ф.ғ.к., доцент Жантасова З.Т.  Тіл біліміне кіріспе дегеніміз ? барлық тілдердің құбылыстарын салыстыра зерттейтін сөйлеу аппаратын зерттейтін басты органдарды зерттейтін қосымша түрлерiн зерттейтін дауысты дыбыстарды зерттейтін Әрiп деген не? дыбыстардың таңбасы сөйлеу аппараты басты органдар қосымша түрлерi дауысты дыбыстар Тiл қандай құбылыс? қоғамдық құбылыс биологиялыққұбылыс тарихи құбылыс физиаклық ңұбылыс құбылыс емес Белгiлi бiр тiлдiң дыбыстық құрамын ондағы дыбыс заңдарын зерттейтiн фонетиканың бiр саласы. жеке фонетика жалпы фонетика фонетика сипаттама фонетика тарихи фонетика Фонема туралы iлiмнiң алғашңы негiзiн салған кiм? Бодуэн де Куртенэ А. Байтұрсынов В. Г. Белинский Ә. Жүнiсбеков С. Мырзабеков Дыбыстау мүшелерiнiң жиынтығының аталуаы сөйлеу аппараты дауыс шымылдығы ауыз қуысы дыбыс мүшелері сөйлеу мүшелерi Жалаң дауыстылар аталуы монфтонг дифтонг ашық қысаң ерiндiк Қазақ тiлiнде қанша дауысты дыбыс бар?  9 15 12 7 11 Дыбыстың аталуы естiлетiн физикалық құбылыс әрiптердiң жиынтығы табиғат заңдылығы сөздiң бастапқы буыны буын үндесуi Дыбыстың таңбалануы әрiп алфавит дыбыс сөз сөйлем Қазақ тiлiнде қанша әрiп бар? 42 33 38 1 12 У дыбысы қай сөзде дауысты дыбыс: атқару бауыр аялдау дауыл лаулау Қазақ тiлiнде 17 дауыссыз фонема бар деп тұжырымдаған ғалым: Ә. Жүнiсбеков қ. Жұбанов Х. қасенов А. Байтұрсынов Н. Уалиев Ашық дауыстыны көрсет: а, ә, о ы, i, и р, л, н о,ө, ұ а, о, у Қазақ тiлiне тән дауысты ә,ү,i о,ү,ы а,ә,i ү,а,с а,е,ы Қазақ тiлiне тән дауыссыз ң,ғ,ң а,л,с  а,е,р п,т,р ң,к,н Дыбыстық жасалымы тұрғысынан талданып сипатталуы аккустика перферсия артикуляция дифтонг сингорманизм Жақтың қатысына қарай дауыстылардың түрi 2 3 4 6 5 Ерiннiң қатысына қарай дауыстылардың түрлерi 2 3 6 4 5 Дауысты дыбыстардың жасалуы үннен салдырдан салдыр мен үннен қатаң болады салдыр басымдау Ұяң дауыссыздардың жасалуы салдыр басым, үн қатысады таза салдырдан үн басым, салдыр қатысады таза үннен ерiн қатысады Үндi дауыссыздардың жасалуы үн басым, салдыр қатысады салдырдан салдыр басым, үн қатысады жуан жiңiшке болады таза үннен жасалады Тұйық буынды сөздi көрсет от қазан орақ пайда қымыз Тiл дыбыстарының жүйесiн зерттейтiн ғылым фонетика лексика морфология пунктуация  синтаксис Бiтеу буынды тап жол, бел ақыл, ару ана, әже аз, ой еркiн, есеп Ашық буынды сөз шеше, ана аң, ел бер, кел орақ, айыр ұлан, еркiн Жалаң ашық буын ата, әже ат, ер көз, ұлт қант, бұлт же, су Ауыр тұйық буын ант, ұлт ат, ер бал, шөп iн, өс су, бу Ауыр бiтеу буын қант, жұрт кеңсе, жемiс бал, көз өс, ер же, бу Аллафон сөзiнiң мағынасы басқа тану сөз сөйлеу орамы такт Қазақ тiлiнде 15 дауысты дыбыс бар деген ғалым Исаев, Бектуров Байтұрсынов, Сауранбаев Жұбанов, Әбiлңайыров Оралбаева, Алаңов Мадина, Аманжолов Тiл - құрал деп таныған ғалым А. Байтұрсынов Қ. Қалиев Алтынсарин Б.Төлегенов Қ. Жұбанов Аллафонды тап  от, өт, ал, әл кес, қал сал, сақ нiкi, дiкi тас, тос Фонетикада қандай әдiс қолданылады эксперименттiк ауызша жазбаша морфологиялық синхромдық Бiрыңғай қатаң дауыссызы бар сөздер пеш, қасық жылқы, сабыр өзен, ыстық халық, қымыз керек, күмiс Сөз iшiнде бiр буынның күштi айтылуы екпiн буын интонация ырғақ бунақ Көршi дыбыстың әсерiнен келесi дыбыстың өзгеруi алмасу ықпал үндестiк заңы бунақ буын Жуан буынды сөз шағала көбелек еңбек өсiмдiк өндiрiс Бiтеу буынды сөздi тап дүлдүл оқушы арша жазушы кiтапхана Төрт буыннан тұратын сөздi тап шаруашылық саңырауқұлақ жақсылық төзiмдi орта Алғашқы дыбыстың кейiнгi дыбысқа ықпал етiп, оны өзiне бағындыруы қалай аталады? прогресивтi ассимилияция  регресивтi ассимилияция аккомодация метатеза элизия Дауыссыздардың констутивтiк белгiсi олардың жасалу орны мен жасалу тәсiлi қатаңдығы мен ұяңдығы үнсiздiгi мен үндiлiгi созылыңқылық қасиетi дыбыстардың құрамына қарай Дiрiл дыбыстарының жасалуы тiл ұшының қайырыла көтерiлiп, дiрiлдеуi сөйлеу мүшелерiнiң бiр-бiрiне нық тиiп қабысуы актив мүшенiң пассив мүшеге жуықтауы сөйлеу мүшелерiнiң қалыптық жағдайы жақ арқылы Б, п, т, д, к, ң дыбыстарының жасалу тәсiлi үзiлмелi-шұғыл үзiлмелi-сүзiлмелi жарықшақтану сауаттану қатаңдану Сөйлеу мүшелерiнiң әуелi үзiлiп, кейiн қайта жуысуы арқылы жасалатын тәсiл үзiлмелi- сүзiлмелi үзiлмелi- шұғыл жарықшақтану сауаттану қатаңдану Дыбыс жылысуы алдыңғы буынның соңғы дауыссзының соңғы буынға өтуi дауыстыға бiткен буынға дауыстыдан жасалған буын жалғанса, алғашқы дауысты түсiп қалады дауыстылардың үндесуi дыбыстардың ықпалы сөздердiң екi- үштен бiрiгiп топ құрауы Буын ығысуы дауыстыға бiткен буынға дауыстыдан басталатын буын жалғанса, алғашқы дауысты түсiп қалады алдыңғы буынның соңғы дауыссызының соңғы буынға өтуi дауыстылардың үндесуi дауыстылардың ықпалдасуы болмайды Тасымалдауға келмейтiн сөз ара, бор, қағаз, қалам бала, сусын келешек, ынта көлiк, жiгер Зерттеу мақсатына қарай фонетика қалай бөлiнедi?  сипаттамалы, тарихи акустикалық, лингвистикалық грамматикалық, морфологиялық лексикалық, орфографиялық орфоэпиялық, эксперименттiк Тiл-құрал қай ғалымның еңбегi Байтұрсынов Алтынсарин Төлегенов қалиев Жұбанов Алфавит ненi бiлдiредi? дыбыстардың белгiлi бiр тәртiпке салынған жиынтығы сөздердiң дұрыс айтылу нормасы сөздердiң дұрыс жазылуы дыбысты жазудағы таңба дыбысты айқындайды Ашық дауысты дыбысты тап: әшекей ұзын құлақ тұнық тiркесу У дыбысы қай сөзде дауысты дыбыс? қайтару бауыр аялдау дауыл лаулау Тiлiмiзде қанша дауыссыз бар? 20 27 19 21 13 Тiлдiң өмiр сүрiп тұрған дәуiрiндегi дыбыстың жүйесiн қарастыратын фонетиканың түрi: сипаттамалы салыстырмалы салғастырмалы тарихи грамматика Қазақ тiлiнде 17 дауыссыз фонема бар деген ғалым: Ә. Жүнiсбеков қ. Жұбанов Х. қасенов А. Байтұрсынов Н. Уалиев Қазақ тіліндегі сингармонизмді эксперимент жолымен зерттеген ғалым кім? А.Жүнісбеков  Х.Досмухаммедов Ж.Аралбаев Б.Хасанов М.Раимбекова Қазақ тіліндегі интонация мәселесін зерттеген ғалым кім? З.Базарбаева М.Исаев А.Қошқаров Б.Қалиев Б.Тайлакбаев.Жақтың қатысына қарай дауысты дыбыстардың бөлiнуi ашық жуан жiңiшке ерiндiк дауыссыз Ашық дауысты дыбыс қалай жасалады жақтың қатысына қарай тiлдiң қатысына қарай ерiннiң қатысына қарай езудiң қатысына қарай үн мен салдырдың қатысына қарай Сингорманизм заңдылығы морфемалардың біріңғай жуан не жіңішке болып және олардың аралығында қатар келген дыбыстардың біріне-бірі акустика-артикуляциялық жақтан бейімделіп, үйлесіп тұруы әр түрлі сөз формаларының құрамында кездесетін бір морфеманың бір дыбысының көрші дыбыстың әсерінен басқа дыбысқа алмасуы дауысты-дауыссыздар тіркесі- бейімдестік дауыссыздар тіркесі-ұқсастық дауыссыздар үндестігі Дауысты дыбыстардың үндесуі қалай аталады? сингармонизм диссимиляция ассимиляция фонология лексика Алдыңғы дыбыстың кейінгі дыбысты өзіне тәуеді етуі қалай аталады? ілгерінді ықпал тоғыспалы ықпал кейінді ықпал алмасу регессивті ықпал Сөз аралығындағы ілгерінді ықпалды тап. сенбі күні жасыл желек Ыстықкөл жібек торғым салқын самал Сөз ішіндөгі кейінді ықпалды тап Жетіарал жерім-ай, суықшыл елім-ай  Дана жоғары білім алды Ұлпан ештеңе сезбеді Зейнептің апасына хат келді Достар Ертіс өзеніне барды Сөз аралығындағы кейінді ықпалды тап теңіз суы қоңыр ала сурет тас көмір таба нан Сөз аралығындағы ілгерінді ықпалды тап алыстан атты кісі көрінеді қарлығаш қалықтайды тал-егізден өседі шай дұрыс ішілмеді әке сөзін айтпады Сөз ішіндегі ілгерінді ықпалды тап қайсыбір ақсүйек автоқалам Үмітбек көркем әдебиет Ілгерінді ықпалға байланысты сөз тізбегін көрсетіңіз шашса, ішсін, Ақбала, Қамысбай тарағы, күрегі, тағу, қағу, төгу адаммен, кітапхана, асхана, қайраткер дәптерге, қағазға, хатқа от, ор, өс, оң, тоң, ұр Кейінді ықпалға ұшыраған сөз тізбегін көрсет. тарағы, жүрегі, тағу, қағу, төгу шашса, ішсе, Ақбала, Қамысбай адаммен, кітапхана, асхана, қайраткер дәптерге, қағазға, хатқа, айта ғой от, өт, ар, ер, ел, тоң Кейінді ықпалды көрсет. жұмысшы өлең ағашпен өміршең әншілер Тұйық буынды көрсетіңіз. ар сағат Нәзипа түн белбеу Синонимдердi табыңыз әдемi, сұлу, көркем ат, ара, бас  алыс, жақын, ұзын, қысқа ұзын, қысқа, төр ат, жаз,кес Омонимдердi табыңыз жаз, түс, ат жақсы, жаман тез, жылдам, жедел кезек, рет, жалға ат, жаз,кес Қай тiркес ауыспалы мағынада қолданылып тұр? алтын адам алтын сағат алтын жүзік алтын сырға алтын жүзік “Егемендi” сөзi қай сөзбен тiркеседi? мемлекет мiндет мектеп мұғалім алтын сырға “Жүрек жұтқан” тұрақты тiркесiнiң мағынасы батыр, батыл, ержүрек тез, жылдам, лезде алыс, шалғай батыл, қорқақ қүшті, қорқақ “Қас пен көздiң арасында” тұрақты тiркесiнiң мағынасы лезде, жылдам, тез алыс, шалғай батыр, батыл, ержүрек тез,қүшті, батыл, қорқақ тез, батыл, ержүрек “Ит өлген жер” тұрақты тiркесiнiң мағынасы алыс, шалғай  батыр, ержүрек, батыл тез, жылдам, лезде қүшті, батыл, қорқақ тез, батыл, ержүрек Зат есiм жасайтын жұрнақтар -шы, -шi, -лас, -лес, -лық, -лiк; -ншы, -ншi, -ау, -еу; -ла, -ле, -да, -де, -а, -е; -ма, -ме, -ба, -бе, -а, -е; -ғыр, -гiр; Жұрнақ арқылы жасалған зат есiмдердi табыңыз жазушы, бiлiм, көрме, бiрлiк күздей, қыстай, қарлы, желдi баста, аяқта, қолда, ойла қүшті, батыл, қорқақ тез, батыл, ержүрек Етiстiктен зат есiм жасайтын жұрнақтар -ма, -ме, -ба, -бе, -па, -пе, -ым, -iм, -м; -ғыр, -гiр; -қыр, -кiр; -ма, -ме, -ба, -бе, -а, -е; -ла, -ле, -да, -де, -а, -е; Жалқы зат есiмнен болған бастауышы бар сөйлем Айнұр дәрiсхананың есiгiн ашты. Бұл ауыл Шымкенттен алыс емес. Бағланның әпкесi үшіншi курста оқиды. Есік ашылды; Есік ашты Қазақ тiлiнде жалғауды неше топқа бөлемiз? 4 3 7 5 10 Көптiк жалғауды көрсетiңiз  -лар, -лер, -дар, -дер, -тар, -тер; -ның, -нiң, -ға, -ге, -да, -де; -ым, -iм, -м, -ың, -iң, -ң, -ы, -i; -ма, -ме, -ба, -бе, -а, -е; -қыр, -кiр; Көптiк мағынада тұрған сөздер ел, халық, ауыл көшелер, кiтаптар, балалар ғалымға, халыққа, жастарға заңгермiн, дәрiгерсiң, сәулетшiсiз дәрiгерсiң, сәулетшiсiз Көптiк жалғауы бар сөйлем Жәрдем беретiн адамдар бар. Сен артта қалып қойма Ендi бiр досыма Қарағандыда кездесуге уәде еттiм. Ертең ертемен қалаға жүрейiн деп отырмын. Ертең қалаға жүрейiн деп отырмын. Атау септiктiң сұрағы кiм? не? кiмнен? неден? қайдан? кiмдi? ненi? кiмге? неге? қайда? кiмдi? ненi? lлiк септiктiң сұрағы кiмнiң? ненiң? кiмге? неге? қайда? кiмде? неде? қайда? кiмдi? ненi? кiм? не? Барыс септiктiң сұрағы кiмге? неге? қайда? кiмдi? ненi? кiмде? неде? қайда? кiмнен? неден? қайдан?  кiм? не? Табыс септiктiң сұрағы кiмдi? ненi? кiмде? неде? қайда? кiмнен? неден? қайдан? кiммен? немен? кiм? не? question> Жатыс септiктiң сұрағы кiмде? неде? қайда? кiмдi? ненi? кiмнен? неден? қайдан? кiммен? немен? кiм? не? Шығыс септiктiң сұрағы кiмнен? неден? қайдан? кiмдi? ненi? кiмде? неде? қайда? кiммен? немен? кiм? не? Көмектес септiктiң сұрағы кiммен? немен? кiмдi? ненi? кiмде? неде? қайда? кiмнен? неден? қайдан? кiм? не? Атау септiкте тұрған сөздер атасы, дос, кiтаптары мұғалiмдi, дәптерiн, дәрiсхананы ауылдан, өзеннен, мектептен дүкеннiң, жаздың, есiктiң мұғалiмдi, дәптер, дәрiсхана lлiк септiкте тұрған сөздер бөлменiң, пәтердiң, өндiрiстiң өмiрге, оқулыққа, туысына шаңғымен, газетпен, пойызбен едендi, сөренi, қабырғасын мұғалiмдi, дәптер, дәрiсхана Барыс септiкте тұрған сөздер далаға, өзенiне, мұхитқа аспанмен, бұлтпен, мұзбен адамды, өзенiн, молшылықты  ыстықтан, жаңбырдан, күннен мұғалiмдi, дәптер, дәрiсхана Табыс септiкте тұрған сөздер мәдениетiн, тарихты, тiлдi тақырып, шығармасы, мәтiн сұраққа, сөйлеуге, сөйлемiне оқудан, бөлiмнен, суреттен мұғалiмдi, дәптер, дәрiсхана Жатыс септiкте тұрған сөздер дастарқанда, ағашта, көктемде жыл, мерекесi, шырын достарымен, туыстарымен, көңiлмен судан, азықтан, айраннан оқудан, бөлiмнен, суреттен Шығыс септiкте тұрған сөздер орындықтан, айнадан, қаламнан үстелмен, кереуетпен, дәлiзбен ағамның, қарындасымның, iнiмнiң сағат, сөресi, еден оқудан, бөлiмнен, суретке Көмектес септiкте тұрған сөздер даяшымен, досыңмен, халықпен қызметкер, кездесу, тапсырыс тамақтан, асханадан, тағамнан шайға, сусынға, палауға оқудан, бөлiмнен, суретпен Зат есiм дегенiмiз: заттың атын бiлдiретiн сөз табы iс-қимылды бiлдiретiн сөз табы заттың сынын, сапасын бiлдiретiн сөз табы заттың санын, ретiн бiлдiретiн сөз табы iс-қимылдың мезгiлiн, мекенiн бiлдiретiн сөз табы Сын есiм дегенiмiз: заттың сынын, сапасын, тұрiн бiлдiретiн сөз табы заттың санын, ретiн бiлдiретiн сөз табы iс-қимылдың мекенiн, мөлшерiн бiлдiретiн сөз табы есiм сөздердiң орнына қолданылатын сөздер заттың атын бiлдiретiн сөз табы  Сан есiм дегенiмiз: заттың санын, ретiн бiлдiретiн сөз табы iс-қимылды бiлдiретiн сөз табы заттың атын бiлдiретiн сөз табы заттың сынын, дәмiн бiлдiретiн сөз табы заттың атын бiлдiретiн сөз табы Жiктiк жалғаулы сөздердi табыңыз мұғалiммiн, мүсiншiсiз, кеншiсiңдер көкөнiстер, гүлдер, шөптер отбасымыз, әкелерiң, атасы қалада, ауылына, жерден тамақтан, асханадан, тағамнан I жақта тұрған жiктiк жалғаулы сөздердi табыңыз даяшымын, қызметкермiн, кәсiпкермiн суретшiңiз, сатушыңыз, сәулетшiңiз жерлестер, ауылдастар, туысқандар аспанда, шыңда, тауда тамақтан, асханадан, тағамнан Тәуелдiк жалғаулы сөздердi табыңыз нағашысы, келiнiм, немереңiз дәптерлер, кiтаптар, қаламдар қолды, беттi, дененi мамансың, ұстасың, балташысың жерлестер, ауылдастар, туысқандар II жақта тұрған тәуелдiк жалғаулы сөздер мамандығың, болашағың, өмiрiң өндiрiстер, кәсiпорындар, шаруашылықтар қайыңда, теректе, ағашта ақылдымын, бiлiмдiмiн, үлгілiмiн қолды, беттi, дененi Сын есiм ненi бiлдiредi? заттың сынын, сапасын заттың атын заттың санын, ретiн заттың iс-қимылын заттың әрекетін  Сын есiмнiң синтаксистiк қызметi анықтауыш пысықтауыш бастауыш толықтауыш пысықтауыш “Көңiл… көктем ” тiркесiне жұрнақ жалғаңыз -дi -лi -гi -қы -сы Қатыстық сын есiмдi көрсетiңiз таулы биiк ақ қара ақ -ды жұрнағын жалғаңыз орман… дала бұлт… аспан тау… өлке сұр бұлт... қара бұлт... Сын есiмдi табыңыз жасыл, ұзын, қышқыл бiздер, сiздер, олар он, жүз, мың жұлдыз, ай, күн атақты, мәдениеттi, сыпайы Түстi бiлдiретiн сын есiм ақ, қызыл, көк түзу, дөңгелек, жалпақ дәмдi, тәттi, тұзды үлкен, кең, қысқа атақ, мәдениет, сыпайы Дәмдi бiлдiретiн сын есiм  ащы, тәттi, тұщы кiшi, тар, кең сары, қоңыр, күлгін тақ, мәдениет, сәре Көлемдi бiлдiретiн сын есiм түзу, сопақ, қырлы қысқа, ұзын, биiк қара, жасыл, ақ дәмдi, ащы, тәттi үлкен, кең, қысқа Мiнездi бiлдiретiн сын есiм мейiрiмдi, қатыгез, тентек сары, ақ, көк үлкен, қысқа, ұзын тұзды, қышқыл, тұщы үлкен, кең, қысқа Жай шырайды анықтаңыз үлкен, жақсы, қызыл ауырлау, тәттiлеу, қисықтау өте әдемi, ең биiк, тым ұзын жақсы, жаман, көңілді үлкен, кең, қыс Салыстырмалы шырайды анықтаңыз ұзындау, қаттылау, ащылау сары, жеңiл, биiк ең ақылды, өте қысқа, тым қатты жақсы, жаман, көңілді үлкен, кең, қысқа Күшейтпелi шырайды анықтаңыз өте тәттi, аса құрметтi, ең үлкен қысқа, жуас, тұзу ұзынырақ, қызылырақ, биiгiрек жақсы, жаман, көңілді сары, жеңiл, биiк Жай шырайы бар сөйлем  Асханада дәмдi тағамдар дайындайды. Оның бойы менен аласалау. Бұл аса маңызды жұмыс. Күн шықты Күн жауынды Салыстырмалы шырайы бар сөйлем Дүние жұзiндегi ең ұлкен мұхит – Тынық мұхит. Топта үлгiлi студенттер өте көп. Оның үйі университеттен ұзағырақ. Аса қадірлі қонақтар Аса қымбаттыі қонақтар Күшейтпелi шырайы бар сөйлем Жетiсу өңiрiнiң табиғаты өте әдемi. Биiктеу ағаштардың бұтақтарын кестiк. Дүкеннен қызық кiтап сатып алдым. Жасылдау көйлек Оның үйі университеттен ұзағырақ Сан есiмдi неше топқа бөлемiз? 6 7 5 2 8 Есептiк сан есiмдер елу, екi жүз, миллион бiреу, екеу мыңнан, бiр-бiрден үшiншi, алтыншы бірiншi, алтыншы Реттiк сан есiмдер он сегiзiншi, бiрiншi алтау, жетеу қырықтан, бес-бестен жетпiс, сексен үшiншi, алтыншы  Жинақтық сан есiмдер бесеу, алтау екi мыңыншы, миллионыншы жиырмаларда, алпыстарда он екi, қырық бес үшiншi, алтыншы Топтау сан есiмдер жүз-жүзден, елуден мыңға жуық, қырық шақты бес жарым, төрттен екi төртеу, бесеу үшiншi, алтыншы Болжалдық сан есiмдер он шақты, жұзге тарта, ұштерде жүздiң оны, екi ширек тоқсан ұш, елу бес жүзiншi, отызыншы жүз-жүзден, елуден Бөлшектiк сан есiмдер он бүтiн жүзден екi, төрттен бiр отыздай, елудей бiр, он, жүз жиырма төртiншi, алтыншы жүз-жүзден, елуден Есептiк сан есiмi бар сөйлем Университетте үш мың студент бар. Бiз бiрiншi курста оқимыз. Барлық өнiмнiң төрттен бiрi қалды. Менiң досым – екеу. Досым – екеу. Реттiк сан есiмi бар сөйлем Жиырма екiншi наурыз - Ұлыстың Ұлы күнi. Үшеумiз киноға бардық. Бәрiмiз бес-бестен дәптер алып келдiк. Жұмыстың екiден бiр бөлiгi iстелдi Жұмыс бiр бөлiгi iстелдi.  Жинақтық сан есiмi бар сөйлем Ол бесеуiн қонаққа шақырды. Сiз елу үшiншi үйде тұрасыз. Топ он-оннан екiге бөлiндi. Астықтың ұштен бiрi жиналды. Он-оннан екiге бөлiндi. Топтау сан есiмi бар сөйлем Тақтаға бiр-бiрден шықтық Шешем екi жарым килограмм алмұрт алды. Қаламның бiреуiн алыңыз. Әкем жұмысқа алтыншы автобуспен барады. Он-оннан екiге бөлiндi. Болжалдық сан есiмi бар сөйлем Күзде жүзге жуық оқушы көмекке келдi. Қысқа бiр жарым тонна көмiр тұсiрiлдi. Оған екi қалам алып бердiм. Жарыста бiрiншi орын алды. Тақтаға бiр-бiрден шықтық Бөлшектiк сан есiмi бар сөйлем Жоспардың бiр бүтiн онннан екi пайызы орындалды. Демалыста ұш-төрт кiтап оқыды. Қыздар екi мыңнан көйлек сатып алды. Сабақта жетеуi де жауап бердi. Тақтаға бiр-бiрден шықтық question> Тұйық етiстiктердi көрсетiңiз оқу, жазу барма, ашпа сал, бер ойла, сана ой, сан Болымсыз етiстiктердi көрсетiңiз көрме, барма сөйлеу, айту кес, ал  сәлемдес, көмектес сенбе, кетпе Болымсыз етiстiктердi көрсетiңiз сенбе, кетпе ағар, басқар кел, айт ойнау, жұгiру ойла, сана Күрделi етiстiктердi көрсетiңiз еңбек еттi, берiп кеттi күлу, келу жаз, оқы қолда, боса ойла, сана Туынды етiстiктердi көрсетiңiз баста, амандас көнбе, оқыма әзiрлеу, жұру айтып тұрды, көмек бердi күлу, келу Түйық етiстiк қалай жасалады? -у жұрнағы арқылы -ма, -ме, -па, -пе, -ба, -бе жұрнағы арқылы -ла, -ле, -да ,-де, -та, -те жұрнағы арқылы -нікі жұрнағы арқылы -дікі жұрнағы арқылы Болымсыз етiстiк қалай жасалады? -ма, -ме, -па, -пе, -ба, -бе жұрнағы арқылы -лас, -лес, -дас, -дес, -тас, -тес жұрнағы арқылы -у жұрнағы арқылы -нікі жұрнағы арқылы -ла, -ле, -да, -де, -та, -те, -а, -е Туынды етiстiк қалай жасалады? -ла, -ле, -да, -де, -та, -те, -а, -е -у жұрнағы арқылы -ма, -ме, -па, -пе, -ба, -бе жұрнағы арқылы  -нікі жұрнағы арқылы -дікі жұрнағы арқылы Тұйық етiстiгi бар сөйлем Таңертең ерте тұру керек. Ол бүгін сабаққа бармады. Сен тамағыңды тез iш. Ол жаттығуға барып келдi. Ол жаттығуға барды. Болымсыз етiстiгi бар сөйлем Мен бұл құпияны ешкiмге айтпадым. Күн жылынып, жер көгердi. Бiз саяжайда еңбек еттiк. Жұмысыңа ерте бар. Сен тамағыңды тез iш. Болымды етiстiгi бар сөйлем Мерекемен құттықтау керек. Сен тәртiп бұзған жоқсың. Сабағыңды асықпай оқы. Үйге қонақтар келемейді. Сен тамағыңды тез iш. Күрделi етiстiгi бар сөйлем Ол бүгiн сабаққа келе жатыр. Сiз көргенiңiздi айттыңыз. Кешке үйде бол. Бiз бұл саябаққа келмегенбiз. Сен тамағыңды тез iш. Туынды етiстiгi бар сөйлем Балалар қызық ойын ойнады. Сiз уәдеңiздi орындау керексiз. Сендер жиналысқа кешiкпеңдер. Ертең қонаққа кел. Үйге қонақтар келемейді. Жедел өткен шағы бар сөйлем Мен әңгiме оқыдым.  Бiз саябақта кездесетiнбiз. Сендер бұл күйдi тыңдағансыңдар. Тау арқылы келдім Үйге қонақтар келемейді. Ауыспалы өткен шағы бар сөйлем Мен әжемнен сұрайтынмын. Ол сол әңгiменi естiптi. Бiз кеше жиналысқа бардық. Мен әңгiме оқыдым. Сендер бұл күйдi тыңдағансыңдар. Бұрынғы өткен шағы бар сөйлем Сендер оған кiтап әкелгенсiңдер. Мен әкеме көмектесетiнмiн. Сiз өте дұрыс айттыңыз. Мен әжемнен сұрайтынмын. Сендер бұл күйдi тыңдағансыңдар. Ауыспалы келер шағы бар сөйлем Жазда демалуға барамыз. Бiз келуге тырысармыз. Шеберханада ағаш кеспекпiн. Тау арқылы келдім Бiз келуге тырысармыз Болжалды келер шағы бар сөйлем Сен ертең қайтарсың. Ол үйдiң жобасын сызады. Бiз суық сумен жуынбақпыз. Бiз келуге тырысармыз. Жазда демалуға барамыз Мақсатты келер шағы бар сөйлем Дүкеннен нан алып келмекпiн. Олар қазақ тiлiн үйренер. Ертең қонаққа барамын. Сен ертең қайтарсың. Жазда демалуға барамыз Нақ осы шағы бар сөйлем Бiз кезекте тұрмыз.  Асханадан тамақ iшпекпiз. Ол есiктi ашар. Сен ертең қайтарсың. Жазда демалуға барамыз Туынды үстеуi бар сөйлем Барлық iсте әдiлдiк болуы керек. Жиналысты топ тәлiмгерi басқарды. Қазақстанда орманды жерлер аз. Мен қазақша жақсы сөйлеймiн. Бiз кезекте тұрмыз. Есiмдiктердi табыңыз мен, сол, бiреу қызыл, ұлкен, жақсы он бес, алты, жұз халық, ұлт, ел кiм? не? қанша? Жiктеу есiмдiгiн табыңыз мен, сен, сiз, ол бұл, осы, мынау барлық, бұкiл, барша кiм? не? қанша? халық, ұлт, ел Сiлтеу есiмдiгiн табыңыз бұл, осы, мынау қашан? қайсы? бiз, сендер күллi, бәрi халық, ұлт, ел Сұрау есiмдiгiн табыңыз кiм? не? қашан? қайда? мен, сен, ол анау, мынау, әне бәрi, барлық барлық, бұкiл, барша Жалпылау есiмдiгiн табыңыз бәрi, бүкiл, барлық бұл, осы, мiне  сендер, сiздер қайдан? неше? барлық, бұкiл, барша Болымсыздық есiмдiгiн табыңыз ешқандай, ешкiм, ештеме бiреу, кейбiреу, бiрдеме түгел, күллi, барша өзiмiз, өзiңiз барлық, бұкiл, барша Белгiсiздiк есiмдiгiн табыңыз кей, бiреу, кейбiреу ана, мына, мiне сiздiң, сендердiң қай? қайсы? барлық, бұкiл, барша Өздiк есiмдiгiн табыңыз өз, өзi, өзiм, өзiң бәрiң, барлығың ешкiмге, ештемге бiреудi, бiрдеменi сiздiң, сендердiң Жiктеу есiмдiгi бар сөйлем Мен ата-анама көмектесiп тұрамын. Бұл өте қызық кiтап екен. Орталық әмбебап дүкенi қайда орналасқан? Бәрi де жоғары оқу орнын бiтiрген. Жоғары оқу орнын бiтiрген. Сiлтеу есiмдiгi бар сөйлем Мына үй биiк жерге орналасқан. Сен тiл үйрену үшін көп оқу керексiң. Келесi демалыста не iстейсiң? Дүние жүзiндегi барлық халық бейбiтшiлiктi қалайды. Жоғары оқу орнын бiтiрген. Сұрау есiмдiгi бар сөйлем Қандай кiтап оқығанды жақсы көресiң? Сiз жақсы қолдау көрсеттiңiз. Осы көшенiң тұрғындары тату тұрады.  Бүкiл жанұямызбен саяхатқа барамыз. Сен тiл үйрену үшін көп оқу керексiң. Жалпылау есiмдiгi бар сөйлем Елбасы барша халықты мерекемен құттықтады. Дүкеннен бiрдеме алмақ едiм. Ағама ешқандай көмек бере алмадым. Өзiңiз түсiндiрiп айтыңыз. Сен тiл үйрену үшін көп оқу керексiң. Белгiсiздiк есiмдiгi бар сөйлем Бiреу үстелге кiтабын қойып кетiптi Жазда қайда демаласың? Әр сабақтан соң ұзiлiс болады. Ешқашан өтiрiк айтуға болмайды. Елбасы барша халықты мерекемен құттықтады. Болымсыздық есiмдiгi бар сөйлем Сұраққа ешкiм жауап бермедi. Өзi кездесуге келмедi. Кеше бiрнеше рет келiп кеттi. Әр адам өз iсiне ұқыпты болуы керек. Елбасы барша халықты мерекемен құттықтады. Өздiк есiмдiгi бар сөйлем Қонақтарды өзi шығарып салды. Заттардың ешқайсысы ұнай қоймады. Кей кезде аялдамада адамдар көп болады. Барлық адамдар бiрiн-бiрi құрметтеуi керек. Сұраққа ешкiм жауап бермедi. Есiмдiк дегенiмiз: есiм сөздердiң орнына қолданылатын сөздер адамның көңiл-күйін бiлдiретiн сөздер басқа толық мағыналы сөздерге көмекшiлiк қызмет атқаратын сөздер iс-қимылды бiлдiретiн сөз табы Сұраққа ешкiм жауап бермедi. Етiстiк дегенiмiз: iс-қимылды бiлдiретiн сөз табы заттың мөлшерiн, ретiн бiлдiретiн сөз табы заттың дәмiн, түрiн бiлдiретiн сөз табы  заттың атын бiлдiретiн сөз табы есiм сөздердiң орнына қолданылатын сөздер Одағай дегенiмiз: адамның көңiл-күйiн бiлдiретiн сөз табы iс-қимылдың мақсатын бiлдiретiн сөз табы заттың атын бiлдiретiн сөз табы заттың сынын, сапасын бiлдiретiн сөз табы iс-қимылды бiлдiретiн сөз табы Шылау дегенiмiз: басқа толық мағыналы сөздерге көмекшiлiк қызмет атқаратын сөздер заттың iс-қимылын, әрекетiн бiлдiретiн сөз табы заттың сынын, сапасын, түсiн бiлдiретiн сөз табы заттың мөлшерiн, бөлшегiн бiлдiретiн сөз табы адамның көңiл-күйiн бiлдiретiн сөз табы Антонимдердi табыңыз биiк, аласа, үлкен, кiшi алма, көршi атақты, әйгiлi, белгiлi ал, алма, бер бал, шырын,тәтті Синонимдердi табыңыз әдемi, сұлу, көркем ат, ара, бас алыс, жақын, ұзын, қысқа ұзын, қысқа, төр ат, жаз,кес Омонимдердi табыңыз жаз, түс, ат жақсы, жаман тез, жылдам, жедел кезек, рет, жалға ат, жаз,кес Қай тiркес ауыспалы мағынада қолданылып тұр? алтын адам алтын сағат алтын жүзік алтын сырға алтын жүзік  “Егемендi” сөзi қай сөзбен тiркеседi? мемлекет мiндет мектеп мұғалім алтын сырға “Жүрек жұтқан” тұрақты тiркесiнiң мағынасы батыр, батыл, ержүрек тез, жылдам, лезде алыс, шалғай батыл, қорқақ қүшті, қорқақ “Қас пен көздiң арасында” тұрақты тiркесiнiң мағынасы лезде, жылдам, тез алыс, шалғай батыр, батыл, ержүрек тез,қүшті, батыл, қорқақ тез, батыл, ержүрек “Ит өлген жер” тұрақты тiркесiнiң мағынасы алыс, шалғай батыр, ержүрек, батыл тез, жылдам, лезде қүшті, батыл, қорқақ тез, батыл, ержүрек Зат есiм жасайтын жұрнақтар -шы, -шi, -лас, -лес, -лық, -лiк; -ншы, -ншi, -ау, -еу; -ла, -ле, -да, -де, -а, -е; -ма, -ме, -ба, -бе, -а, -е; -ғыр, -гiр; Жұрнақ арқылы жасалған зат есiмдердi табыңыз жазушы, бiлiм, көрме, бiрлiк күздей, қыстай, қарлы, желдi  баста, аяқта, қолда, ойла қүшті, батыл, қорқақ тез, батыл, ержүрек Етiстiктен зат есiм жасайтын жұрнақтар -ма, -ме, -ба, -бе, -па, -пе, -ым, -iм, -м; -ғыр, -гiр; -қыр, -кiр; -ма, -ме, -ба, -бе, -а, -е; -ла, -ле, -да, -де, -а, -е; Жалқы зат есiмнен болған бастауышы бар сөйлем Айнұр дәрiсхананың есiгiн ашты. Бұл ауыл Шымкенттен алыс емес. Бағланның әпкесi үшіншi курста оқиды. Есік ашылды; Есік ашты Қазақ тiлiнде жалғауды неше топқа бөлемiз? 4 3 7 5 10 Көптiк жалғауды көрсетiңiз -лар, -лер, -дар, -дер, -тар, -тер; -ның, -нiң, -ға, -ге, -да, -де; -ым, -iм, -м, -ың, -iң, -ң, -ы, -i; -ма, -ме, -ба, -бе, -а, -е; -қыр, -кiр; Көптiк мағынада тұрған сөздер ел, халық, ауыл көшелер, кiтаптар, балалар ғалымға, халыққа, жастарға заңгермiн, дәрiгерсiң, сәулетшiсiз дәрiгерсiң, сәулетшiсiз Көптiк жалғауы бар сөйлем Жәрдем беретiн адамдар бар.  Сен артта қалып қойма Ендi бiр досыма Қарағандыда кездесуге уәде еттiм. Ертең ертемен қалаға жүрейiн деп отырмын. Ертең қалаға жүрейiн деп отырмын. Атау септiктiң сұрағы кiм? не? кiмнен? неден? қайдан? кiмдi? ненi? кiмге? неге? қайда? кiмдi? ненi? lлiк септiктiң сұрағы кiмнiң? ненiң? кiмге? неге? қайда? кiмде? неде? қайда? кiмдi? ненi? кiм? не? Барыс септiктiң сұрағы кiмге? неге? қайда? кiмдi? ненi? кiмде? неде? қайда? кiмнен? неден? қайдан? кiм? не? Табыс септiктiң сұрағы кiмдi? ненi? кiмде? неде? қайда? кiмнен? неден? қайдан? кiммен? немен? кiм? не? question> Жатыс септiктiң сұрағы кiмде? неде? қайда? кiмдi? ненi? кiмнен? неден? қайдан? кiммен? немен? кiм? не? Шығыс септiктiң сұрағы кiмнен? неден? қайдан? кiмдi? ненi? кiмде? неде? қайда?  кiммен? немен? кiм? не? Көмектес септiктiң сұрағы кiммен? немен? кiмдi? ненi? кiмде? неде? қайда? кiмнен? неден? қайдан? кiм? не? Атау септiкте тұрған сөздер атасы, дос, кiтаптары мұғалiмдi, дәптерiн, дәрiсхананы ауылдан, өзеннен, мектептен дүкеннiң, жаздың, есiктiң мұғалiмдi, дәптер, дәрiсхана lлiк септiкте тұрған сөздер бөлменiң, пәтердiң, өндiрiстiң өмiрге, оқулыққа, туысына шаңғымен, газетпен, пойызбен едендi, сөренi, қабырғасын мұғалiмдi, дәптер, дәрiсхана Барыс септiкте тұрған сөздер далаға, өзенiне, мұхитқа аспанмен, бұлтпен, мұзбен адамды, өзенiн, молшылықты ыстықтан, жаңбырдан, күннен мұғалiмдi, дәптер, дәрiсхана Табыс септiкте тұрған сөздер мәдениетiн, тарихты, тiлдi тақырып, шығармасы, мәтiн сұраққа, сөйлеуге, сөйлемiне оқудан, бөлiмнен, суреттен мұғалiмдi, дәптер, дәрiсхана Жатыс септiкте тұрған сөздер дастарқанда, ағашта, көктемде жыл, мерекесi, шырын достарымен, туыстарымен, көңiлмен судан, азықтан, айраннан оқудан, бөлiмнен, суреттен  Шығыс септiкте тұрған сөздер орындықтан, айнадан, қаламнан үстелмен, кереуетпен, дәлiзбен ағамның, қарындасымның, iнiмнiң сағат, сөресi, еден оқудан, бөлiмнен, суретке Көмектес септiкте тұрған сөздер даяшымен, досыңмен, халықпен қызметкер, кездесу, тапсырыс тамақтан, асханадан, тағамнан шайға, сусынға, палауға оқудан, бөлiмнен, суретпен Зат есiм дегенiмiз: заттың атын бiлдiретiн сөз табы iс-қимылды бiлдiретiн сөз табы заттың сынын, сапасын бiлдiретiн сөз табы заттың санын, ретiн бiлдiретiн сөз табы iс-қимылдың мезгiлiн, мекенiн бiлдiретiн сөз табы Сын есiм дегенiмiз: заттың сынын, сапасын, тұрiн бiлдiретiн сөз табы заттың санын, ретiн бiлдiретiн сөз табы iс-қимылдың мекенiн, мөлшерiн бiлдiретiн сөз табы есiм сөздердiң орнына қолданылатын сөздер заттың атын бiлдiретiн сөз табы Сан есiм дегенiмiз: заттың санын, ретiн бiлдiретiн сөз табы iс-қимылды бiлдiретiн сөз табы заттың атын бiлдiретiн сөз табы заттың сынын, дәмiн бiлдiретiн сөз табы заттың атын бiлдiретiн сөз табы Жiктiк жалғаулы сөздердi табыңыз мұғалiммiн, мүсiншiсiз, кеншiсiңдер көкөнiстер, гүлдер, шөптер отбасымыз, әкелерiң, атасы қалада, ауылына, жерден тамақтан, асханадан, тағамнан I жақта тұрған жiктiк жалғаулы сөздердi табыңыз даяшымын, қызметкермiн, кәсiпкермiн  суретшiңiз, сатушыңыз, сәулетшiңiз жерлестер, ауылдастар, туысқандар аспанда, шыңда, тауда тамақтан, асханадан, тағамнан Тәуелдiк жалғаулы сөздердi табыңыз нағашысы, келiнiм, немереңiз дәптерлер, кiтаптар, қаламдар қолды, беттi, дененi мамансың, ұстасың, балташысың жерлестер, ауылдастар, туысқандар II жақта тұрған тәуелдiк жалғаулы сөздер мамандығың, болашағың, өмiрiң өндiрiстер, кәсiпорындар, шаруашылықтар қайыңда, теректе, ағашта ақылдымын, бiлiмдiмiн, үлгілiмiн қолды, беттi, дененi Сын есiм ненi бiлдiредi? заттың сынын, сапасын заттың атын заттың санын, ретiн заттың iс-қимылын заттың әрекетін Сын есiмнiң синтаксистiк қызметi анықтауыш пысықтауыш бастауыш толықтауыш пысықтауыш “Көңiл… көктем ” тiркесiне жұрнақ жалғаңыз -дi -лi -гi -қы -сы Қатыстық сын есiмдi көрсетiңiз таулы биiк  ақ қара ақ -ды жұрнағын жалғаңыз орман… дала бұлт… аспан тау… өлке сұр бұлт... қара бұлт... Сын есiмдi табыңыз жасыл, ұзын, қышқыл бiздер, сiздер, олар он, жүз, мың жұлдыз, ай, күн атақты, мәдениеттi, сыпайы Түстi бiлдiретiн сын есiм ақ, қызыл, көк түзу, дөңгелек, жалпақ дәмдi, тәттi, тұзды үлкен, кең, қысқа атақ, мәдениет, сыпайы Дәмдi бiлдiретiн сын есiм ащы, тәттi, тұщы кiшi, тар, кең сары, қоңыр, күлгін тақ, мәдениет, сәре Көлемдi бiлдiретiн сын есiм түзу, сопақ, қырлы қысқа, ұзын, биiк қара, жасыл, ақ дәмдi, ащы, тәттi үлкен, кең, қысқа Мiнездi бiлдiретiн сын есiм мейiрiмдi, қатыгез, тентек сары, ақ, көк үлкен, қысқа, ұзын тұзды, қышқыл, тұщы үлкен, кең, қысқа  Жай шырайды анықтаңыз үлкен, жақсы, қызыл ауырлау, тәттiлеу, қисықтау өте әдемi, ең биiк, тым ұзын жақсы, жаман, көңілді үлкен, кең, қыс Салыстырмалы шырайды анықтаңыз ұзындау, қаттылау, ащылау сары, жеңiл, биiк ең ақылды, өте қысқа, тым қатты жақсы, жаман, көңілді үлкен, кең, қысқа Күшейтпелi шырайды анықтаңыз өте тәттi, аса құрметтi, ең үлкен қысқа, жуас, тұзу ұзынырақ, қызылырақ, биiгiрек жақсы, жаман, көңілді сары, жеңiл, биiк Жай шырайы бар сөйлем Асханада дәмдi тағамдар дайындайды. Оның бойы менен аласалау. Бұл аса маңызды жұмыс. Күн шықты Күн жауынды Салыстырмалы шырайы бар сөйлем Дүние жұзiндегi ең ұлкен мұхит – Тынық мұхит. Топта үлгiлi студенттер өте көп. Оның үйі университеттен ұзағырақ. Аса қадірлі қонақтар Аса қымбаттыі қонақтар Күшейтпелi шырайы бар сөйлем Жетiсу өңiрiнiң табиғаты өте әдемi.  Биiктеу ағаштардың бұтақтарын кестiк. Дүкеннен қызық кiтап сатып алдым. Жасылдау көйлек Оның үйі университеттен ұзағырақ Сан есiмдi неше топқа бөлемiз? 6 7 5 2 8 Есептiк сан есiмдер елу, екi жүз, миллион бiреу, екеу мыңнан, бiр-бiрден үшiншi, алтыншы бірiншi, алтыншы Реттiк сан есiмдер он сегiзiншi, бiрiншi алтау, жетеу қырықтан, бес-бестен жетпiс, сексен үшiншi, алтыншы Жинақтық сан есiмдер бесеу, алтау екi мыңыншы, миллионыншы жиырмаларда, алпыстарда он екi, қырық бес үшiншi, алтыншы Топтау сан есiмдер жүз-жүзден, елуден мыңға жуық, қырық шақты бес жарым, төрттен екi төртеу, бесеу үшiншi, алтыншы  Болжалдық сан есiмдер он шақты, жұзге тарта, ұштерде жүздiң оны, екi ширек тоқсан ұш, елу бес жүзiншi, отызыншы жүз-жүзден, елуден Бөлшектiк сан есiмдер он бүтiн жүзден екi, төрттен бiр отыздай, елудей бiр, он, жүз жиырма төртiншi, алтыншы жүз-жүзден, елуден Есептiк сан есiмi бар сөйлем Университетте үш мың студент бар. Бiз бiрiншi курста оқимыз. Барлық өнiмнiң төрттен бiрi қалды. Менiң досым – екеу. Досым – екеу. Реттiк сан есiмi бар сөйлем Жиырма екiншi наурыз - Ұлыстың Ұлы күнi. Үшеумiз киноға бардық. Бәрiмiз бес-бестен дәптер алып келдiк. Жұмыстың екiден бiр бөлiгi iстелдi Жұмыс бiр бөлiгi iстелдi. Жинақтық сан есiмi бар сөйлем Ол бесеуiн қонаққа шақырды. Сiз елу үшiншi үйде тұрасыз. Топ он-оннан екiге бөлiндi. Астықтың ұштен бiрi жиналды. Он-оннан екiге бөлiндi. Топтау сан есiмi бар сөйлем Тақтаға бiр-бiрден шықтық Шешем екi жарым килограмм алмұрт алды. Қаламның бiреуiн алыңыз. Әкем жұмысқа алтыншы автобуспен барады. Он-оннан екiге бөлiндi.  Болжалдық сан есiмi бар сөйлем Күзде жүзге жуық оқушы көмекке келдi. Қысқа бiр жарым тонна көмiр тұсiрiлдi. Оған екi қалам алып бердiм. Жарыста бiрiншi орын алды. Тақтаға бiр-бiрден шықтық Бөлшектiк сан есiмi бар сөйлем Жоспардың бiр бүтiн онннан екi пайызы орындалды. Демалыста ұш-төрт кiтап оқыды. Қыздар екi мыңнан көйлек сатып алды. Сабақта жетеуi де жауап бердi. Тақтаға бiр-бiрден шықтық question> Тұйық етiстiктердi көрсетiңiз оқу, жазу барма, ашпа сал, бер ойла, сана ой, сан Болымсыз етiстiктердi көрсетiңiз көрме, барма сөйлеу, айту кес, ал сәлемдес, көмектес сенбе, кетпе Болымсыз етiстiктердi көрсетiңiз сенбе, кетпе ағар, басқар кел, айт ойнау, жұгiру ойла, сана Күрделi етiстiктердi көрсетiңiз еңбек еттi, берiп кеттi күлу, келу жаз, оқы қолда, боса ойла, сана  Туынды етiстiктердi көрсетiңiз баста, амандас көнбе, оқыма әзiрлеу, жұру айтып тұрды, көмек бердi күлу, келу Түйық етiстiк қалай жасалады? -у жұрнағы арқылы -ма, -ме, -па, -пе, -ба, -бе жұрнағы арқылы -ла, -ле, -да ,-де, -та, -те жұрнағы арқылы -нікі жұрнағы арқылы -дікі жұрнағы арқылы Болымсыз етiстiк қалай жасалады? -ма, -ме, -па, -пе, -ба, -бе жұрнағы арқылы -лас, -лес, -дас, -дес, -тас, -тес жұрнағы арқылы -у жұрнағы арқылы -нікі жұрнағы арқылы -ла, -ле, -да, -де, -та, -те, -а, -е Туынды етiстiк қалай жасалады? -ла, -ле, -да, -де, -та, -те, -а, -е -у жұрнағы арқылы -ма, -ме, -па, -пе, -ба, -бе жұрнағы арқылы -нікі жұрнағы арқылы -дікі жұрнағы арқылы Тұйық етiстiгi бар сөйлем Таңертең ерте тұру керек. Ол бүгін сабаққа бармады. Сен тамағыңды тез iш. Ол жаттығуға барып келдi. Ол жаттығуға барды. Болымсыз етiстiгi бар сөйлем Мен бұл құпияны ешкiмге айтпадым. Күн жылынып, жер көгердi. Бiз саяжайда еңбек еттiк. Жұмысыңа ерте бар.  Сен тамағыңды тез iш. Болымды етiстiгi бар сөйлем Мерекемен құттықтау керек. Сен тәртiп бұзған жоқсың. Сабағыңды асықпай оқы. Үйге қонақтар келемейді. Сен тамағыңды тез iш. Күрделi етiстiгi бар сөйлем Ол бүгiн сабаққа келе жатыр. Сiз көргенiңiздi айттыңыз. Кешке үйде бол. Бiз бұл саябаққа келмегенбiз. Сен тамағыңды тез iш. Туынды етiстiгi бар сөйлем Балалар қызық ойын ойнады. Сiз уәдеңiздi орындау керексiз. Сендер жиналысқа кешiкпеңдер. Ертең қонаққа кел. Үйге қонақтар келемейді. Жедел өткен шағы бар сөйлем Мен әңгiме оқыдым. Бiз саябақта кездесетiнбiз. Сендер бұл күйдi тыңдағансыңдар. Тау арқылы келдім Үйге қонақтар келемейді.