Final Sınavı Yönergesi (PDF)

Gelecek hafta sayfamıza 14. konu içeriğine yerleştireceğimiz deneme sınavını uygulamayı ihmal etmeyiniz! Final Sınavı Yönergesi (Uygulama Kuralları); - Sınavda çoktan seçmeli 25 soru bulunmakta olup her soru 4 puan değerindedir. - Sınav uygulama s...

Gelecek hafta sayfamıza 14. konu içeriğine yerleştireceğimiz deneme sınavını uygulamayı ihmal etmeyiniz! Final Sınavı Yönergesi (Uygulama Kuralları); - Sınavda çoktan seçmeli 25 soru bulunmakta olup her soru 4 puan değerindedir. - Sınav uygulama süresi 35 dakikadır. Sınava erişim süresi 45 dakika ile sınırlıdır. - İlan edilen erişim süresi aralığında elde olmayan nedenlerle gerçekleşen kesintiler olursa sınava devam edilebilir. Erişim süre sonunda sınav tamamen sona erecektir. - Sınavda soruların ve seçeneklerin yerleri her öğrenci için farklı uygulanacaktır. - Aynı soru kapsamı niteliğini taşıyan "değişken soru" uygulaması da mevcuttur. - Her soru için 1 (bir) cevap hakkı bulunmaktadır. (Cevaplandırılan veya boş bırakın sorulara geri dönüş imkanı olmayacaktır.) - Sayfadan ayrılma veya başka bir sayfa açma durumunda sistem "şüpheli hareket" kaydı yapmaktadır. - 5 (beş) ten fazla şüpheli hareket tespiti durumunda sınav EgeDers sistemi tarafından sonlandırılabilir. Herkes için ortak olarak belirlenen ve sistemdeki aksaklıklar nedeniyle olduğu tespit edilen şüpheli hareketler bu sayıya dahil edilmeyecektir. - Sınav sırasında Ekran görüntülerinin alınması ve başkalarıyla herhangi bir paylaşım yapılması durumunda, açık ve gizlenmiş kodlarla tespit edilen, ilgili öğrenciler hakkında "kasıtlı kopya işlemi" yapılacaktır, "etik-disiplin" süreci uygulanacaktır. - Final sınavı için ayrıca telafi (mazeret) sınavı yoktur, bütünleme sınavı vardır. Başarılar... Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1 © 2023 1980 Arası Türkiye  Konu İçeriği - DAĞILIM: ATATÜRK DÖNEMİ 1* 5+ 1, İLKELER 1* 3+ 1, İNÖNÜ DÖNEMİ 2* 3+ 3, DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİ 2* 1+ 2, 27 MAYIS 2* 2+ 12 MART 2* 1+ 12 EYLÜL SONRASI 2* 3, BÜTÜN DÖNEMLERİ KAPSAYAN 3+ Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers 12/12* 18/8+ 10/5, = 40/25 Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 2 © 2023 1980 Arası Türkiye  Final Sınavı Konu İçeriği - Vize Kapsamından… Atatürk İlkeleri: Milliyetçilik; Ortak Öğeler: Kültür, Vatan Halkçılık; Eşitlik, (kadın hakları), Demokrasi Cumhuriyetçilik; Seçim, Süre, Anayasa Laiklik; 3 Mart 1924, Medeni kanun, Anayasa İnkılapçılık; Modernleşme, çağdaşlaşma, ani, köklü, şiddetli ve uzun soluklu bir yöntem. Takrir-i Sükun döneminin ağırlığı Devletçilik; Nedenler, KİT’ler, Kalkınma Planları, Ekonomik Sistem. Günümüz… Atatürk İlkelerinin Ortak özellikleri ve Gelişmelerle olan bağlantıları 3 Mart 1924’te çıkarılan kanunlar Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Şeyh Sait İsyanı Takrir-i Sükun Kanunu-Dönemi; Medeni Kanun, Kabotaj, Teşvik-i Sanayi, İzmir Suikastı Girişimi, Harf İnkılabı Serbest Cumhuriyet Fırkası 1930’lardaki Olaylar (Menemen, Bursa, Vagon-Li, Razgrad, Tunceli Olayları) Kurumlar - Kültür Kurumları, Ekonomiyle ilgili Kurumlar Dış ilişkiler – Musul Sorunu, Bozkurt-Lotus Davası, Büyük Mübadele, Büyük Buhran, Osmanlı Borçları, Montrö Boğazlar Sözleşmesi, Milletler Cemiyetine Giriş, Kutuplaşma, Balkan Antantı, Sadabat Paktı, Hatay Meselesi Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 3 © 2023 1980 Arası Türkiye  Konu İçeriği - Vize Sonrası… Cumhurbaşkanlarımız İnönü’nün Cumhurbaşkanlığı II. Dünya Harbi - Milli Şeflik – 2, Dünya Harbi’nde liderler, Milli Korunma Kanunu, Varlık Vergisi, Toprak Mahsulleri Vergisi, Toprak reformu Soğuk Savaş, Çok Partili Siyasi Hayata Geçiş – Yeni Partiler, Seçim Sistemi Demokrat Parti Dönemi İç siyasi gelişmeler – Atatürk’ü Koruma Kanunu, Halkevlerinin ve Köy Enstitülerinin kapatılması, 6-7 Eylül Olayları, Vatan Cephesi, Tahkikat Komisyonu Dış gelişmelerden – Kore Savaşı ve Nato, Kıbrıs 27 Mayıs Dönemi – Milli Birlik Komitesi, Koalisyonlar, Talat Aydemir Olayı, Cemal Gürsel’in görevden alınması, Adalet Partisi ve Demirel 12 Mart 1971 Dönemi, Koalisyon Hükümetleri, Sağ-Sol Çatışması Kıbrıs Barış Harekatı 12 Eylül 1980 Dönemi 82 Anayasası, YÖK, Kenan Evren, Turgut Özal, ANAP, Koalisyonlar, 28 Şubat Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 4 © 2023 1980 Arası Türkiye  ⃣ 12 MART 1971 MUHTIRASI 5 ⃣ KOALİSYON HÜKÜMETLERİ DÖNEMİ (1974 – 1980) 1973 Genel Seçimleri CHP – MSP Koalisyonu Kıbrıs Barış Harekatı (Türk Ordusu Kıbrıs’ta) Milliyetçi Cephe Hükümeti 1977 Seçimleri ve II. Milliyetçi Cephe Hükümeti III. Ecevit Hükümeti 1980 Askeri Müdahalesine Doğru ⃣ TOPLUMSAL GERİLİM İdamlar, Suikastlar, Cinayetler, Katliamlar, Anarşi ve Terör Kanlı 1 Mayıs ve Maraş Olayları ⃣ 1971 – 1980 ARASI TÜRKİYE’NİN ULUSLARARASI İLİŞKİLERİ Türk Yunan İlişkileri (Kıbrıs Sorunu ve Kıbrıs Barış Harekatı) Avrupa Ekonomik Topluluğu – Türkiye İlişkileri Soğuk Savaş, Sağ – Sol Kavgası ve Arap-İsrail Çatışması ⃣ 12 Eylül 1980 ASKERİ MÜDAHALESİ Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  ONBİRİNCİ BÖLÜM: 6 DARBELER’İN GÖLGESİNDEKİ TÜRKİYE (27 MAYIS 1960 – 12 MART 1971) I- 27 II- YENİ SİYASİ PARTİLER, KOALİSYON HÜKÜMETİ, MAYIS ARTCIL DARBE 1960 GİRİŞİMLERİ VE TALAT DARBESİ AYDEMİR, VE YENİ ADALET PARTİSİ ANAYASA VE SÜLEYMAN DEMİREL 1. Yeni Seçimler ve Zoraki Koalisyon 2. Siyasette Süleyman Demirel Dönemi Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  7 Süleyman Demirel ve Nazmiye Demirel oy 2. Siyasette Süleyman kullanırken Demirel Dönemi Süleyman Demirel (1924- 2015) halk nazarında yükselmeye başlayan yeni Türk politikacısını temsil etmiştir. Demirel; Demokrat Parti iktidarı döneminde Su İşleri Genel Müdürlüğü yapan bir bürokrattı. Adalet Partisi Türk siyasi hayatındaki asıl çıkışını da 1964'te Süleyman Demirel’in genel başkan seçilmesiyle yaptı. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  8 Demirel, AP Kongresinde Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  9 1965 genel seçimlerinden sonra Adalet Partisi %50’nin üzerinde oy alarak birinci parti olmuş ve yeni hükümeti kurmuştur. 1965 seçimlerinde AP, CHP, MP, YTP, TİP, CKMP ve Bağımsızlar TBMM’de yer almıştır. AP Genel Başkanı Ragıp Gümüşpala’nın vefatından sonra parti genel başkanlığına Süleyman Demirel seçilmiştir. Süleyman Demirel 1965’te Başbakan olmuştur. Adalet Partisi iktidarı döneminde (1965-1969) döneminde Türkiye’nin ekonomik büyümesi hedef alınmıştır. Bu seçimlerin sonucunda TBMM’de daha önce kurulmuş olan Türkiye İşçi Partisi de yer almıştır. 1965-1971 arası dönem AP’nin en önemli yılları olmuştur. 1965’te CHP «Ortanın Solu» kavramını savunmaya başlamıştır. Ortanın Solu söylemi parti içinde bazı rahatsızlıklara da neden olmuştur. Turhan Feyzioğlu öncülüğünde Güven Partisi kurulmuştur (1967). Adalet Partisinden ayrılan bazı milletvekilleri de Ferruh Bozbeyli öncülüğünde Aralık 1970’te kurulmuş olan Demokratik Partiye geçmişlerdir. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023 MEHMET ALİ AYBAR TURHAN FEYZİOĞLU ALPARSLAN TÜRKEŞ FARUK BOZBEYLİ  11 Henüz milletvekili olmamasına rağmen Demirel, 1965 seçimlerinde Adalet Partisi'ni birinci parti yapmayı başardı ve oyların %52,8’ini alarak, 240 milletvekilliği ile Mecliste ağırlık kazandı. Bu arada 1961 yılında kurulan Türkiye İşçi Partisi (TİP) de 1965 seçimlerinde oyların %32.9’unu aldı ve 15 milletvekili ile parlamentoya girdi. Bu Türk siyasi hayatında dikkat çeken bir gelişme olarak değerlendirildi. 1965'de Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi'nin genel başkanı seçilen Alparslan Türkeş, Şubat 1969'da bu partinin isminin Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) olarak değiştirilmesini sağladı. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  12 ❖ - Devlet başkanlığından sonra 1961'de Cumhurbaşkanı seçilen Cemal Gürsel 7 yıllık görev süresini tamamlayabildi mi? Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  13 Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in sağlığının bozulması üzerine Şubat 1966’da tedavi için ABD’ye gitti. Durumu ağırlaşan Cemal Gürsel bir süre sonra Türkiye’ye geri getirildi. Sağlığında olumlu bir gelişme olmayınca, Cemal Gürsel’in görevini yerine getiremeyeceği doktorların raporu ile belirlendi. Böylece Cumhurbaşkanlığı seçim süreci başladı. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  14 ❖ - Cemal Gürsel’in yerine seçilen Cumhurbaşkamız Cevdet Sunay olmuştur. CEMAL GÜRSEL ❖ - Cevdet Sunay Cumhurbaşkanı seçilmeden önce hangi işle, hangi düzeyde meşguldür? CEVDET SUNAY Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  15 1966 yılında Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in vefatından sonra eski Genelkurmay Başkanı Org. Cevdet Sunay TBMM’de yapılan seçim sonucunda Cumhurbaşkanı seçildi. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  16 ❖ - Süleyman Demirel 1965 seçimleriyle Başbakan olduktan sonra bir sonraki seçimleri kazanabildi mi? Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  17 Siyasi yelpazede merkez sağda bulunan Adalet Partisi; piyasa ekonomisini benimsedi, kalkınmacılığı ve büyümeyi hedef aldı. Toplumsal ilişkilerde dinî öge ve yapıları da kollamak yoluna gitti. Muhafazakar ve liberal çevrelerin merkezine yerleşmeyi başardı. Ancak bu başarı 1970'teki bölünmeyle son buldu ve İslamcı ve liberal kanat partiden koptu. Buna rağmen Adalet Partisi'nin hem kırsal hem de kentsel alanlarda etkinliği sürdü. Parti, 1961- 1980 döneminde ülkenin en büyük iki siyasi Süleyman Demirel bir mitingde. kurumundan biri oldu. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  18 ❖ - Süleyman Demirel’in siyasete girdiği dönemde dikkat çekmeye başlayan başka bir siyasetçi daha var. Demirel’in yanındakilerden değil ama. Karşısındakilerden (CHP’li siyasetçilerden birisi) Kim olabilir? Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  19 Adalet Partisi 1969 seçimlerinde de oyların % 46,5'ini aldı, böylelikle parlamentoya 256 milletvekili yerleştirdi. Bununla birlikte 1970 Şubat ayı bütçe görüşmelerinde, bazı Adalet partili milletvekilleri ve senatörler de bütçeye red oyu vererek Süleyman Demirel başbakanlığındaki hükümeti düşürdüler. Adalet Partisi'nin yükselişi Ekim 1973’deki seçimlerde durdu. Oy oranı %29,76'ya, milletvekili sayısı 149'a, senatör sayısı da 22’ye geriledi. Adalet Partisi’nin 1973’teki gerilemesinde de Cumhuriyet Halk Partisi'nin Bülent Ecevit liderliğinde sağladığı yükseliş etkili olmuştur. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  20 Cevdet Sunay- İsmet İnönü- Ferruh Bozbeyli Yine; Adalet Partisi’nin 1973’teki gerilemesinde Adalet Partisi'nden kopan Ferruh Bozbeyli başkanlığındaki Demokratik Parti ve Necmettin Erbakan’ın liderliğindeki Milli Nizam Partisi’nin etkisi de oldu. Necmettin Öğr. Erbakan MNP Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye Ambleminin önünde 2023  21 ❖ - Necmettin Erbakan’ın Milli Nizam Partisine oldu? Necmettin Erbakan uzun süre Türkiye’de Siyaset yaptı. Bu Siyasetçinin kurduğu ilk Siyasi Parti olan Milli Nizam Partisine ne oldu? Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  ONBİRİNCİ BÖLÜM: 22 DARBELER’İN GÖLGESİNDEKİ TÜRKİYE (27 MAYIS 1960 – 12 MART 1971) II- YENİ SİYASİ I- 27 PARTİLER, MAYIS KOALİSYON III- SAĞDA VE SOLDAKİ HÜKÜMETİ, 1960 İDEOLOJİK ARTCIL DARBE DARBESİ GİRİŞİMLERİ VE KAMPLAŞMALAR, VE YENİ TALAT AYDEMİR, ÖĞRENCİ VE İŞÇİ ANAYASA ADALET PARTİSİ VE HAREKETLERİ SÜLEYMAN DEMİREL 1. Yeni Seçimler ve Zoraki Koalisyon 2. Siyasette Süleyman Demirel Dönemi Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  23 ❖ - I. Dünya Harbi öncesi dünyada sağ-sol çatışması oldu mu? ❖ - Sağ – sol çatışması nedir? Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  24 III. SAĞDA VE SOLDAKİ İDEOLOJİK KAMPLAŞMALAR, ÖĞRENCİ VE İŞÇİ HAREKETLERİ Soğuk savaşın etkisiyle Dünya’nın farklı yerlerinde gelişen işçi ve öğrenci hareketleri; Türkiye’deki hareketliliği de etkiledi ve teşvik etti. Öğrenciler ve işçiler arasındaki gruplaşmalar; iktidar ve muhalefet partileri çevresinde odaklaşmanın ötesinde, düzen yanlısı (sağ) ve düzen karşıtı (sol) olmak üzere gelişti. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  25 III. SAĞDA VE SOLDAKİ İDEOLOJİK KAMPLAŞMALAR, ÖĞRENCİ VE İŞÇİ HAREKETLERİ 1961 Anayasası’nın getirdiği özgürlüklerin toplumda meydana getirdiği önemli bir değişim, iki yeni ve dinamik gücün ortaya çıkması oldu. Bu yeni ve dinamik güçlerden biri öğrenciler biri de işçilerdir. Öğrenciler, esasen 27 Mayıs 1960'tan önce Demokrat Parti iktidarına karşı mücadeleleri ile de etkili olmuşlardı. İşçiler de bu dönemde, kendilerine tanınan anayasal haklarında katkısıyla; toplum hayatında daha da öne çıkma arayışı içerisine girdiler. Ancak öğrenci ve işçi hareketlerinin şiddet eğilimli olumsuz örnekleri de bu dönemde görülmeye ve gelişmeye başladı. 1967'de Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) varlığını gösterdi. DİSK'e bağlı işçiler 15-16 Haziran 1970’te İstanbul ve Kocaeli’nde dikkat çekici, etkili eylemler yaptılar. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  26 Türkiye’de 1960’larda Öne Çıkmaya Başlayan Başlıca Toplumsal ve Siyasi Sorunlar; Türkiye’de 1960’lı yıllarda da köyden kente göç sorunu, çarpık kentleşme sorunu, sosyal güvenlik sorunları, iş güvenliği ve işçi sorunları ayrıca yine bunlara bağlı sağlık ve eğitim sorunları varlıklarını sürdürdüler. 1961 Anayasasının getirdiği toplumsal hak ve özgürlükler; fiili olarak ortaya çıkmış olan sorunların çözümüne katkı sağlamakla birlikte, siyasi iktidar sıkıntısının da yaşanması çözümsüzlerin de sürekli hale gelmesinde etkili oldu. Anayasa’daki hak ve özgürlüklerin toplumsal kutuplaşmayı artırdığı yönündeki iddianın giderek güçlenmesi 1960’ların sonundan itibaren bir iddiasını da ortaya çıkardı. 60’lı yılların son çeyreğinden itibaren giderek artan Toplumsal Çatışma – Toplumsal Güvenlik sorununun arkasında ülkeye dair sorunlardan daha da ağırlıklı olarak Soğuk Savaşın etkisi varlık gösterdi. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  ONBİRİNCİ BÖLÜM: 27 DARBELER’İN GÖLGESİNDEKİ TÜRKİYE (27 MAYIS 1960 – 12 MART 1971) III- SAĞDA VE SOLDAKİ İDEOLOJİK KAMPLAŞMALAR, I- 27 II- YENİ SİYASİ ÖĞRENCİ VE İŞÇİ HAREKETLERİ MAYIS PARTİLER, KOALİSYON HÜKÜMETİ, IV- 27 MAYIS 1960 – 12 MART 1971 1960 DARBESİ ARTCIL DARBE DÖNEMİ ULUSLARARASI GİRİŞİMLERİ VE TALAT VE YENİ AYDEMİR, İLİŞKİLER; ANAYASA ADALET PARTİSİ VE SÜLEYMAN DEMİREL Kıbrıs Sorunu, 1. Yeni Seçimler ve Zoraki Koalisyon 2. Siyasette Süleyman Demirel Dönemi Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023 1964  29 TÜRKİYE-AVRUPA BİRLİĞİ İLİŞKİLERİ II. Dünya Harbi’nden sonra Fransa, Federal Almanya, İtalya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg arasında «Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu» kurulmuştur. Adı geçen bu altı ülke 1956 yılında «Avrupa Ekonomik Topluluğu»nu kurdu. Türkiye Demokrat Parti Dönemi’nde 1959 AET’ye ortaklık başvurusunda bulundu. 1963 yılında imzalanan Ankara Antlaşması ile Türkiye ortak üye statüsünü elde etti. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  30 ❖ - 1960’lı yıllarda ABD’nin müttefiki olan Türkiye karşı beklenmedik olumsuz kararlar verdiği oldu mu? Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  31 Küba Bunalımı: 1962 yılında ABD Küba’da Sovyet füzelerinin varlığını saptamış ve Küba’ya abluka uygulamaya başlamıştır. SSCB ise bu ablukaya karşı çıkınca, dünya bir nükleer savaşın eşiğine geldi. Daha sonra ABD Başkanı Kennedy ve SSCB lideri Kruşçev arasında görüşme gerçekleştirildi ve anlaşma sağlandı. Bu gelişmeden sonra ABD Türkiye’deki Jüpiter füzelerini 1963 yılında tamamen çekti ve Sovyetler de Küba’ya nükleer başlıklı füze yerleştirmekten vazgeçti. Orta menzilli Jüpiter füzelerinin Türkiye’ye yerleştirilmesi 1960 sonunda tamamlanmış ve 1962’de bunlara savaş başlıkları takılmıştır. ABD 1963’te Jüpiter füzelerini Türkiye’den söktü. ABD ile SSCB arasında füzelerin pazarlık konusu olduğu öğrenilince Türkiye’de de ABD’ye karşı ortaya çıkan tepkiler görünür hale geldi. Küba bunalımından sonra ABD ve SSCB arasında Yumuşama Dönemi başladı, ayrıca iki ülke arasında anında haberleşmeyi sağlayacak bir telefon hattı kuruldu. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023 KENNEDY - KRUŞÇEV  33 Krusçev ve Kennedy Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  34 SOĞUK SAVAŞ VE 68 KUŞAĞI 68 kuşağını başlatan olayların ilki Fransa'daki Sorbonne Üniversitesi’nde öğrenci etkinlikleri bünyesinde meydana geldi. Latin Amerikalı Ernesto Che Guevara'nın 1967’de Bolivya Ordusu tarafından öldürülmesi de olaylar yaygınlaşırken ve şiddetlenirken illegal sol örgütler tarafından da etkili bir psikolojik propaganda unsuru olarak değerlendirildi. Aynı dönemde birçok ülkede ve özellikle ABD'de sisteme aykırı hareketleriyle ön plana çıkan Hippiler gibi akımlar da bu dönemde varlık gösterdi. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  35 1968 yılı ve sonrasında öğrenci olaylarının yanı sıra işçi eylemleri de etkili olmaya başladı. 1970’lerin başında olayların artması ile siyasi ortam gerginleşti. Bu gerginlik karşısında Türk Silahlı Kuvvetleri bir muhtıra hazırladı. 16 Şubat 1969 İstanbul’da öğrenci olayları Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  36 ❖ - Demirel’in başbakanlığının kesinlikle sona ermesini bildirenler kimler? ❖ «Muhtıra»yı kimler yazdı? Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  37 IV. 12 MART 1971 MUHTIRASI 12 Mart Muhtırası Genelkurmay Başkanı Memduh Tağmaç ve dört Kuvvet Komutanı'nın tarafından imzalanmıştır. Muhtıradaki şartlar yerine getirilmediği takdirde TBMM'nin kapatılacağı açıklandı. İlk şart da mevcut hükümetin istifa etmesidir. Süleyman Demirel Hükümeti hemen istifa etti. Böylelikle 12 Mart dönemi başladı. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  ONBİRİNCİ BÖLÜM: 38 DARBELER’İN GÖLGESİNDEKİ TÜRKİYE (27 MAYIS 1960 – 12 MART 1971) II- YENİ SİYASİ III- SAĞDA VE SOLDAKİ I- 27 PARTİLER, İDEOLOJİK KAMPLAŞMALAR, MAYIS KOALİSYON ÖĞRENCİ VE İŞÇİ HÜKÜMETİ, HAREKETLERİ 1960 12 MART 1971 ARTCIL DARBE DARBESİ GİRİŞİMLERİ VE IV- 27 MAYIS 1960 – 12 MART 1971 VE YENİ TALAT AYDEMİR, DÖNEMİ ULUSLARARASI İLİŞKİLER; MUHTIRASI ANAYASA ADALET PARTİSİ Kıbrıs Sorunu, VE SÜLEYMAN DEMİREL Soğuk Savaş ve 68 Kuşağı 1. Yeni Seçimler ve Zoraki Koalisyon 2. Siyasette Süleyman Demirel Dönemi Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  ⃣ 12 MART 1971 MUHTIRASI 39 Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023 12 Mart 1971  41 ❖ - 12 Mart 1971’de verilen Muhtıra nedeniyle Başbakan Süleyman Demirel’in istifa etmesi siyasetteki sıkıntıları giderdi mi? ❖ - Muhtıradan sonra neler gelişti neler değişti? Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  42 12 Mart Muhtırasından sonra bazı General, Amiral ve Albaylar yine emekliye sevk edildi ve bazı subayların da görev yerleri değiştirildi. 12 Mart Muhtırasından sonra Nihat Erim’in Başbakanlığında partiler üstü ilk hükümet kuruldu. Yeni kurulan hükümet ilk iş olarak asayiş meselesine el ayrıca. Ayrıca 11 ilde sıkıyönetim ilan edildi. Bu dönemde kurulan hükümetler şunlardır: I. Nihat Erim Hükümeti II. Nihat Erim Hükümeti Ferit Melen Hükümeti Naim Talu Hükümeti Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023 NİHAT ERİM NAİM TALU FERİT MELEN  44 CHP’de dikkatleri üzerine çekmeyi başaran bir siyasetçi; Bülent Ecevit. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023 İSMET İNÖNÜ - BÜLENT ECEVİT ❖ - 1972’de İsmet İnönü’nün yerine CHP genel başkanlığına Bülent Ecevit’in seçilmesi sonrası CHP’nin seçimde aldığı oylarda artış olmuş mudur?  47 Muhtıradan sonra Anayasa Mahkemesi tarafından Milli Nizam Partisi ve Türkiye İşçi Partisi kapatıldı. Hükümete Kanun Hükmünde Kararname çıkarma yetkisi verildi. 1961 Anayasasında bazı değişikliklere gidildi ve yürütme yetkisinin kullanımı güçlendirildi. TRT’nin özerkliği kaldırıldı. Devlet Güvenlik Mahkemeleri kuruldu. Mayıs 1972’de yapılan CHP V. Olağanüstü Kurultayı’nda Genel Başkanlığa İnönü’nün yerine Bülent Ecevit seçildi. Bülent Ecevit’in liderliğindeki CHP; Ekim 1973’te yapılan seçimlerde 1. parti olmayı başardı ve TBMM’de en fazla sandalyeye sahip parti oldu. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023 1884 - 1973  49 ❖ 1960 ve 1965’te yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde rekabet olmamıştı. Mecliste tek aday oy birliğine yakın bir sonuçla seçilmiştir. ❖ - 1973’teki Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde rekabet oldu mu? Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  6. CUMHURBAŞKANIMIZ FAHRİ KORUTÜRK 50 1973 yılında görev süresi dolan Cevdet Sunay’ın yerine yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimi sonucunda emekli Oramiral Fahri Korutürk 6. Cumhurbaşkanımız olarak belirlendi. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023 FAHRİ KORUTÜRK ( 1973 – 1980 ) KOALİSYON HÜKÜMETLERİ DÖNEMİ (1974-1980) 52 1. 1973 Genel Seçimleri Ekim 1973'deki genel seçimlerin sonucu sürpriz olarak da değerlendirilmiştir. AP’nin uğradığı mağduriyetten dolayı belirgin bir zafer kazanacağı düşünürlerken 450 sandalyeden 149'unu AP alabilmiştir. Görünür şekilde CHP daha başarılıdır; 1965'ten sonra geliştirdiği orta-sol strateji ve 1972’de Bülent Ecevit’in yeni lider olarak belirlenmesi CHP’nin başarılı olmasını sağlamış, CHP 185 milletvekilliği kazanmıştır. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  Ekim 1973 seçim sonuçlarına göre AP 53 tabanında parçalanma meydana geldiği ve muhtıra sürecinde AP’nin güç kaybettiği açık şekilde görüldü. Ancak bir miktar zayıflasa da Süleyman Demirel’in liderliğindeki AP de sona ermedi ve siyasetteki iddiasını sürdürdü. Seçimlerden sonra hükümetin kurulabilmesi için üç ay geçmesi gerekmiştir. Diğer partilerin hiçbiri en çok sandalyeye sahip CHP ile ortak hükümet kurarak öteki partilere etkili propaganda malzemesi vermek istemediler. Aynı partiler kendi içlerinde de anlaşamadılar. AP lideri Süleyman Demirel'e muhalefet ederek partiden kopanların kurduğu DP, Demirel’in başbakanlığını kabul etmedi, hükümete katılmadı, buna karşılık AP, Demirel dışında bir AP'linin başbakan olmasına yanaşmadı. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  ⃣ 12 MART 1971 MUHTIRASI 54 ⃣ KOALİSYON HÜKÜMETLERİ DÖNEMİ (1974 – 1980) 1973 Genel Seçimleri CHP – MSP Koalisyonu BÜLENT ECEVİT - NECMEDDİN ERBAKAN Bülent Ecevit Kabinesi Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  2. CHP-MSP Koalisyonu 55 Seçimlerden sonra uzun süren görüşmelerin neticesinde Bülent Ecevit’in Başbakanlığında CHP-MSP koalisyon hükümeti kuruldu ve Şubat 1974’de Meclis’ten güvenoyu alarak iş başına geldi. CHP-MSP hükümeti döneminde genel af çıkardı, tarım ve vergi reformu konularında çalışmalar yaptı ve daha önce yasaklanmış olan haşhaş ekimine izin verildi. Bu hükümet döneminde en önemli dış mesele Kıbrıs Sorunu oldu. Bülent Ecevit’in erken seçim isteğine Necmettin Erbakan, destek vermeyince hükümet sonra erdi (1974). Necmettin Erbakan ve Bülent Ecevit Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  56 ❖ - Türkiye’nin Kıbrıs’a yapmayı planladığı çıkartma harekatından vaz geçtiği 1964- 1974 yılları arasında Kıbrıs’ta Türk kesimine ait devlet var mıydı? Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  57 1960 VE SONRASI DIŞ POLİTİKA KIBRIS MESELESİ 1960 yılında Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kurulmasından sonra da adada sorunlar artarak devam Kıbrıs’ta Rumların Türklere yönelik baskıları etmiştir. Adanın Yunanistan’a ilhak edilmesi için yürütülen faaliyetler sona ermedi. Hatta Kıbrıs’ta yaşayan Türklere yönelik saldırılar arttı, 21 Aralık 1963’te Kanlı Noel saldırısı gerçekleşti. Bu saldırıda birçok Türk hayatını kaybetti ve binlercesi evini terk etmek zorunda kaldı. Yaşanan bu olaylar karşısında garantör devletlerden biri olan İngiltere sessiz kaldı. Türkiye garantör devlet olarak diplomatik girişimlerini arttırdı ve Türk jetleri Lefkoşa üzerinde uyarı uçuşu yaptı. Bu arada 1964’te Kıbrıs’ta "Birleşmiş Milletler Barış Gücü" kurulması kararı alındı. Fakat olayların devam etmesi üzerine Türkiye 1964’te asker çıkarmaya da karar verdi. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  58 KIBRIS MESELESİ Türkiye’nin bu kararı almasından sonra ABD Başkanı Johnson Ankara’ya bir mektup gönderdi. Johnson Mektubu olarak adlandırılan bu mektupta ABD Türkiye’nin adaya askeri müdahalede bulunmasına karşı çıktı. Başbakan İsmet İnönü bu mektubu aldıktan sonra ABD’ye uzun bir mektup göndermiştir. İnönü, ayrıca ABD’ye giderek de ABD Başkanı ile görüştü. Görüşmelerin sonucunda Türkiye almış olduğu bu karardan vazgeçti. 1967’de olayların daha da arttığı bir dönemde «Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi» kuruldu. Yönetimin başına Dr. Fazıl Küçük, yardımcılığına Rauf Denktaş seçildi. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  59 ❖ - EOKA terör örgütü Kıbrıs’ta darbe girişimi yaptı mı? Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  60 Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  ⃣ 12 MART 1971 MUHTIRASI 61 ⃣ KOALİSYON HÜKÜMETLERİ DÖNEMİ (1974 – 1980) 1973 Genel Seçimleri CHP – MSP Koalisyonu 4. Türk Ordusu Kıbrıs’ta Kıbrıs Barış Harekatı (Türk Ordusu Kıbrıs’ta) 21 Nisan 1967’de Yunanistan’da askeri cunta yönetimi ele geçirdi. Askeri cunta, Kıbrıs’ta Cumhurbaşkanı seçilmiş olan Makarios’tan kurtulmak istedi. 15 Temmuz 1974 tarihinde Millî Muhafız Birliği’ne bağlı askerler Makarios’u darbe ile devirip Kıbrıs Helen Cumhuriyeti’nin kurulduğunu ilan ettiler ve Nikos Sampson’u devlet başkanı olduğunu açıkladılar. Kıbrıs’taki bu darbe, Adanın tamamen Yunanistan’a bağlanmasıyla sonuçlandırılmak istendi. Yunanistan; Londra ve Zürih Antlaşmaları ihlal etti. Bu durum garanti antlaşması çerçevesinde Türkiye’nin garantörlük hakkını kullanmasını zorunlu hale getirdi. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  62 Türkiye Kıbrıs’ın kuzeyinden; havadan ve denizden, 20-22 Temmuz (1974)’de ilk çıkartma harekatını, 14-16 Ağustos (1974)’te de 2. askerî harekâtı gerçekleştirdi. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  63 ❖ - 1974’de Kıbrıs'ta darbe yapmaya kalkan Nicos Sampson yargılandı mı? Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  64 Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  65 İkinci Barış Harekâtı’nın hemen ardından 25-26 Ağustos 1974’te BM Genel Sekreteri Kıbrıs’a geldi ve toplumlar arasında ikili görüşmelere aracılık yaptı. İkili görüşmelerde sağlanan uzlaşma gereği nüfus mübadelesi yapıldı. Böylece iki bölgeli ve iki toplumlu bir federal yapı için uygun ortam sağlandı. Kıbrıs Türk Federe Devleti’nin kuruluşu, 13 Şubat 1975 günü Dr. Fazıl Küçük tarafından ilan edildi. 15 Kasım 1983 tarihinde de KKTC’nin ilanı gerçekleşti. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  66 Kıbrıs’a düzenlenen askeri harekat, CHP-MSP koalisyonunun da sonunu belirledi. Harekat Türk kamuoyunda büyük destek aldı. Bu desteğin siyasi sonuçları iktidar ortakları arasında farklı tavırlara neden oldu. Sonuçta erken seçim tartışması çıktı ve hükümet istifa etti. Başbakan Ecevit ve Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  67 ❖ - Bülent Ecevit’in halk arasıdaki lakabını duyan, rastlayan var mı? ❖ Taraftarları tarafından sıkça söylenmiştir. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  ⃣ 12 MART 1971 MUHTIRASI 68 ⃣ KOALİSYON HÜKÜMETLERİ DÖNEMİ (1974 – 1980) 1973 Genel Seçimleri CHP – MSP Koalisyonu Kıbrıs Barış Harekatı (Türk Ordusu Kıbrıs’ta) Milliyetçi Cephe Hükümeti ❖ - Kıbrıs Barış Harekatı’ndan sonra Ecevit Hükümetinin yerine kurulan Milliyetçi Cephe adı verilen Hükümette kimler yer aldı? Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  69 Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  Milliyetçi Cephe Hükümeti 70 Kasım 1974'te Ecevit'in yerine Başbakanlık görevini devralan kontenjan senatörü Ord. Prof. Dr. Sadi Irmak hükümeti kurdu ama güvenoyu alamadı. Ancak yerine başka hükümet kurulamadığı için aylarca görevde kaldılar. Sonra Nisan 1975’te Süleyman Demirel’in Başbakanlığında ilk Milliyetçi Cephe Hükümeti (AP- MSP-CGP ve MHP koalisyonu) kuruldu. Bu hükümet 218'e karşı 222 güvenoyu alarak göreve geldi. Hükümette Süleyman Demirel ile birlikte Necmettin Erbakan, Alparslan Türkeş ve Turhan Feyzioğlu yer aldılar. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  71 1977 Seçimleri ve II. Milliyetçi Cephe Hükümeti Haziran 1977’de yapılan milletvekili genel seçimlerinde katılma oranı % 72 oldu. Seçim sonuçlarına göre CHP (% 41.4) 213 sandalye, AP (% 36.9) 189 sandalye ve MHP (% 6.4) 16 sandalye kazanarak oylarını artırdılar. 24 sandalye ile üçüncü sıradaki yerini koruyan MSP (% 8.6) oyları geriledi. 5 Haziran 1977 Seçimleri Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  ⃣ 12 MART 1971 MUHTIRASI 72 ⃣ KOALİSYON HÜKÜMETLERİ DÖNEMİ (1974 – 1980) 1973 Genel Seçimleri CHP – MSP Koalisyonu Kıbrıs Barış Harekatı (Türk Ordusu Kıbrıs’ta) Milliyetçi Cephe Hükümeti 1977 Seçimleri ve II. Milliyetçi Cephe Hükümeti III. Ecevit Hükümeti 2. Milliyetçi Cephe Hükümeti: Necmettin Erbakan, Süleyman Demirel ve Alparslan Türkeş Ecevit Hükümeti Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  73 Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  74 Milliyetçi Cephe Hükümetinin programında Bölgesel kalkınma, iş hayatına yönelik düzenlemeler ve tarım alanında çalışmalar yer aldı. Fakat bu dönemde var olan ekonomik, siyasi sıkıntılar ile olaylar devam etti. 1977 genel seçimlerinden sonra da koalisyonlar devam etti. 1977 seçiminden sonra birinci parti olarak çıkan CHP’nin genel başkanı Bülent Ecevit bir azınlık hükümeti kurdu fakat güvenoyu alamadı. Bunun üzerine ikinci Milliyetçi Cephe Hükümeti kuruldu (AP-MSP-MHP, 1977). Aralık 1977’de yapılan yerel seçimlerden sonra hükümet düştü ve 1978 başında Bülent Ecevit yeni bir hükümet kurdu. Bu hükümette kısa süre sonra sona erdi ve onun yerine Süleyman Demirel azınlık hükümeti kurdu. (1979) Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  Bu dönemden itibaren partiler arasında basit çıkar hesaplarının devreye 75 girmesi de dikkat çekti. Bunlar arasında en öne çıkan; güven oyu için bakanlık görevleri üzenden milletvekilleriyle pazarlıkların yapıldığı Güneş Motel Olayı, 1977 yılı sonunda yaşandı. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  ⃣ 12 MART 1971 MUHTIRASI 76 ⃣ KOALİSYON HÜKÜMETLERİ DÖNEMİ (1974 – 1980) 1973 Genel Seçimleri CHP – MSP Koalisyonu Kıbrıs Barış Harekatı (Türk Ordusu Kıbrıs’ta) Milliyetçi Cephe Hükümeti 1977 Seçimleri ve II. Milliyetçi Cephe Hükümeti III. Ecevit Hükümeti 1980 Askeri Müdahalesine Doğru Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  77 8. 1980 Askerî Müdahalesine Doğru 1970'li yılların başından itibaren bir sol-sağ çatışması ve bu çatışmanın yarattığı terör başta üniversiteler olmak üzere tüm Türkiye'yi pençesine almıştı. Günlük ortalama kurban sayısı 30'a kadar çıkmıştı. Ülke en değerli evlatlarını siyasi teröre kurban veriyordu. Şehirlerde kurtarılmış bölgeler ortaya çıktı. Her kademede eğitim gittikçe zorlaşıp imkansız hale geldi. Yüksek enflasyon büyük bir ekonomik krizin haberciliğini yapıyordu. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  78 Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  ⃣ 12 MART 1971 MUHTIRASI 79 ⃣ KOALİSYON HÜKÜMETLERİ DÖNEMİ (1974 – 1980) 1973 Genel Seçimleri CHP – MSP Koalisyonu Kıbrıs Barış Harekatı (Türk Ordusu Kıbrıs’ta) Milliyetçi Cephe Hükümeti 1977 Seçimleri ve II. Milliyetçi Cephe Hükümeti III. Ecevit Hükümeti 1980 Askeri Müdahalesine Doğru ⃣ TOPLUMSAL GERİLİM İdamlar, Suikastlar, Cinayetler, Katliamlar, Anarşi ve Terör Kanlı 1 Mayıs ve Maraş Olayları Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  80 Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  81 Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  82 Kıbrıs meselesinin yaşandığı dönemde ASALA terör örgütü saldırılarına başlamış, 1973-1994 yılları arasında yaptığı saldırılarda çok sayıda Türk diplomatını ve temsilcisini şehit etmiştir. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  83 ❖ - 1970’lerin ikinci yarısında Türkiye’de sınırları içerisinde büyük saldırı olaylarının (Kanlı 1 Mayıs ve Maraş olaylarının) amacı ne olabilir? Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  84 Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  85 III. Ecevit Hükümeti en büyük krizi 22 Aralık 1978 günü Kahramanmaraş olayları üzerine yaşamıştır. Bir gün önce öldürülen iki öğretmenin cenaze törenleri sırasında çıkan olaylar şehre tamamen yayılmış, resmî açıklamaya göre 109 kişi hayatını kaybetmiş, 176 kişi ağır şekilde yaralanmış, 500 ev ve işyeri tahrip edilmişti. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  ⃣ 12 MART 1971 MUHTIRASI 86 ⃣ KOALİSYON HÜKÜMETLERİ DÖNEMİ (1974 – 1980) 1973 Genel Seçimleri CHP – MSP Koalisyonu Kıbrıs Barış Harekatı (Türk Ordusu Kıbrıs’ta) Milliyetçi Cephe Hükümeti 1977 Seçimleri ve II. Milliyetçi Cephe Hükümeti III. Ecevit Hükümeti 1980 Askeri Müdahalesine Doğru ⃣ TOPLUMSAL GERİLİM İdamlar, Suikastlar, Cinayetler, Katliamlar, Anarşi ve Terör Kanlı 1 Mayıs ve Maraş Olayları ⃣ 1971 – 1980 ARASI TÜRKİYE’NİN ULUSLARARASI İLİŞKİLERİ Türk Yunan İlişkileri (Kıbrıs Sorunu ve Kıbrıs Barış Harekatı) Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  87 ❖ - Türkiye ve Yunanistan arasında hiç okul sorunu yaşandı mı? ❖ Hangi okul ne zaman sorun oldu? Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  88 TÜRKİYE – YUNANİSTAN İLİŞKİLERİNDE KIBRIS SORUNU 1971 12 Mart Muhtırasının arkadaşından Türk-Yunan ilişkilerinde Heybeliada Ruhban Okuluyla ilgili gelişmeler de devreye girdi. 1971’de Anayasa Mahkemesi tarafından, güvenlik gerekçesiyle, bütün özel yükseköğretim kurumlarının bir devlet üniversitesine bağlanması kararlaştırıldı. Heybeliada Ruhban Okulu da ‘özel yüksekokul’ statüsünde bulunuyordu. Okulun varlığını sürdürebilmesinin ancak Türk üniversitelerinden birisine veya bir ilahiyat fakültesine bağlanarak mümkün olabileceği karara bağlandı. Patrikhane’nin, okulun Türk üniversitelerine bağlanmasını kesin tavırla reddetmesi ve Yunanistan’ın da konuya taraf olma girişimleri üzerine Heybeliada Ruhban Okulu kapatıldı. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  89 1975 yılında Kıbrıs Türk Federe Devleti ilan edilmiştir. 15 Kasım 1983’te de Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kurulmuştur. Türkiye KKTC’yi tanımıştır. Kurucu Meclis tarafından hazırlanmış olan Anayasa, halk oylaması sonucunda kabul edilmiş ve yapılan seçimlerin sonucunda Rauf Denktaş Cumhurbaşkanı seçilmiştir. Kıbrıs Meselesi, BM’nin gözetiminde yapılan görüşmelerle nihai olarak çözülmeye çalışılmaktadır. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  ⃣ 12 MART 1971 MUHTIRASI 90 ⃣ KOALİSYON HÜKÜMETLERİ DÖNEMİ (1974 – 1980) 1973 Genel Seçimleri CHP – MSP Koalisyonu Kıbrıs Barış Harekatı (Türk Ordusu Kıbrıs’ta) Milliyetçi Cephe Hükümeti 1977 Seçimleri ve II. Milliyetçi Cephe Hükümeti III. Ecevit Hükümeti 1980 Askeri Müdahalesine Doğru ⃣ TOPLUMSAL GERİLİM İdamlar, Suikastlar, Cinayetler, Katliamlar, Anarşi ve Terör Kanlı 1 Mayıs ve Maraş Olayları ⃣ 1971 – 1980 ARASI TÜRKİYE’NİN ULUSLARARASI İLİŞKİLERİ Türk Yunan İlişkileri (Kıbrıs Sorunu ve Kıbrıs Barış Harekatı) Avrupa – Türkiye İlişkileri Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  91 TÜRKİYE-AVRUPA İLİŞKİLERİ Kıbrıs Rum Yönetimi, 1975 yılı başlarında Avrupa Konseyi'ne bağlı Avrupa İnsan Hakları Komisyonu'na başvurarak, Kıbrıs'ta insan haklarını çiğnendiği gerekçesi ile Türkiye'nin yargılanmasını istedi. Türkiye'nin işbirliği olmadan çalışmalarını sürdüren Avrupa İnsan Hakları Komisyonu, Temmuz 1976'da hazırlanan raporu onayladı ve Rum tarafının bütün şikayetlerini haklı buldu. 1970’li yıllar boyunca Türkiye-Avrupa Ekonomik Topluluğu ilişkileri de askıda kaldı, ilerleme olmadı. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  ⃣ 12 MART 1971 MUHTIRASI 92 ⃣ KOALİSYON HÜKÜMETLERİ DÖNEMİ (1974 – 1980) 1973 Genel Seçimleri CHP – MSP Koalisyonu Kıbrıs Barış Harekatı (Türk Ordusu Kıbrıs’ta) Milliyetçi Cephe Hükümeti 1977 Seçimleri ve II. Milliyetçi Cephe Hükümeti III. Ecevit Hükümeti 1980 Askeri Müdahalesine Doğru ⃣ TOPLUMSAL GERİLİM İdamlar, Suikastlar, Cinayetler, Katliamlar, Anarşi ve Terör Kanlı 1 Mayıs ve Maraş Olayları ⃣ 1971 – 1980 ARASI TÜRKİYE’NİN ULUSLARARASI İLİŞKİLERİ Türk Yunan İlişkileri (Kıbrıs Sorunu ve Kıbrıs Barış Harekatı) Avrupa – Türkiye İlişkileri Soğuk Savaş, Sağ – Sol Kavgası ve Arap-İsrail Çatışması Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  93 Soğuk Savaş ve Sağ – Sol Kavgası Bu dönemde de soğuk savaş aracı olarak siyasi ve toplumsal örgütler daha da yoğun olarak kullanılmaya devam etti. 1960’ların sonunda başlayan sağ-sol kavgası yaşanan dramların da etkisiyle daha da vahşi bir hale geldi. Yasadışı (İllegal) örgütler soğuk savaşın lider güçleri tarafından (ABD, Sovyet Rusya ve onlara bağlı teşkilatlarca) çıkar amaçları doğrultusunda desteklendiler ve yönlendirildiler. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  94 Arap-İsrail Çatışması: Arap-İsrail ilişkileri özellikle II. Dünya Harbi’ni izleyen yıllardan başlamış, Ortadoğu’da uluslararası ilişkilerin ve bölgedeki gerginliklerin gelişmesinde en önemli etkenlerden biri olmuş, bu niteliğini 1980’li ve 1990’lı yıllarda da sürdürmüştür. Filistin, I. Dünya Harbi sonunda İngiliz mandasında yönetilmeye başladı. İngiltere’nin 1948’de buradan çekileceğini açıklaması ve kısa bir süre sonra İsrail’in kurulması (1948), Arap-İsrail savaşlarının başlama nedeni oldu. 1948, 1956, 1967 ve 1973 Arap-İsrail savaşlarıyla bölgede İsrail lehine siyasi haritada değişiklikler meydana geldi, ancak Arap Ülkeleri bu durumu kabul etmek istemediler. 1967 Arap-İsrail Savaşı altı gün sürdüğü için Altı Gün Savaşı olarak da adlandırıldı. Savaş sonunda İsrail topraklarını daha da genişledi. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  95 Arap-İsrail Çatışması: 1973’teki Arap İsrail savaşı Ramazan Ayına rastladığından «Ramazan Savaşı» ya da Yahudilerin kutsal ayı Yom Kippur’a denk geldiğinden «Yom Kippur Savaşı» olarak da adlandırılmıştır. Bu savaş iki yönü ile diğerlerinden farklıdır. Araplar ve özellikle Mısır tarafından başlatılan savaşın amacı, İsrail’in tamamen yok edilmesi değil, 1967’de İsrail’in ele geçirdiği toprakların geri alınmasıdır. İkincisi de Mısır’ın Sina cephesinde yaptığı sürpriz saldırı ile İsrail’e karşı önemli başarılar kazanmasıdır. Savaş İsrail için de öncekiler gibi olmamış, savaşın sonunda ABD Ortadoğu ülkeleri ile ilişkilerini düzeltmeye başlamıştır. 1973’teki Arap-İsrail savaşından sonra geniş çaplı çarpışmalar yerini İsrail- Filistin savaşına bırakmıştır. Filistin Sorunu; Ortadoğu’nun ve Dünya’nın gündemindeki yerini koruyarak günümüzde de devam etmektedir. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  ⃣ 12 MART 1971 MUHTIRASI 96 ⃣ KOALİSYON HÜKÜMETLERİ DÖNEMİ (1974 – 1980) 1973 Genel Seçimleri CHP – MSP Koalisyonu Kıbrıs Barış Harekatı (Türk Ordusu Kıbrıs’ta) Milliyetçi Cephe Hükümeti 1977 Seçimleri ve II. Milliyetçi Cephe Hükümeti III. Ecevit Hükümeti 1980 Askeri Müdahalesine Doğru ⃣ TOPLUMSAL GERİLİM İdamlar, Suikastlar, Cinayetler, Katliamlar, Anarşi ve Terör Kanlı 1 Mayıs ve Maraş Olayları ⃣ 1971 – 1980 ARASI TÜRKİYE’NİN ULUSLARARASI İLİŞKİLERİ Türk Yunan İlişkileri (Kıbrıs Sorunu ve Kıbrıs Barış Harekatı) Avrupa Ekonomik Topluluğu – Türkiye İlişkileri Soğuk Savaş, Sağ – Sol Kavgası ve Arap-İsrail Çatışması ⃣ 12 Eylül 1980 ASKERİ MÜDAHALESİ Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  97 ❖ - Türkiye’de başbakanlık yapmış kişilere suikast girişimleri oldu. ❖ - Suikast sonucu hayatını kaybeden başbakanımız var mı? Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  98 Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  99 1970’lerin sonunda Türkiye’de anarşi, terör, sağ-sol çatışması, mezhep kavgaları artarak devam etti. Ekonomi daha da bozuldu, temel gıda maddeleri için uzun kuyruklar ortaya çıktı, karaborsa arttı, enflasyon yükseldi. 1978 sonunda çatışmaların artması üzerine 13 ilde sıkıyönetim ilan edildi. Ayrıca Uluslararası Para Fonuna (IMF) başvuru yapıldı. Çıkan olaylarda öğretim üyeleri, gazeteciler, sendikacılar, politikacılar ve birçok genç hayatını kaybetti. Eski Başbakanlardan Nihat Erim de 1980 yılında uğradığı bir saldırı sonucunda hayatını kaybetti. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  101 Ekim 1979'daki ara seçimlerde, CHP açık bir yenilgi aldı. Boş bulunan 5 milletvekilliği için yapılan seçimlerden AP’nin güçlenerek çıkması ve hepsini kazanması üzerine III. Ecevit Hükümeti istifa etti ve yerine Demirel tarafından öteki partilerce dışarıdan desteklenen bir azınlık hükümeti kuruldu. Ecevit ve Demirel Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  102 Türkiye’de hükümetlerin art arda değişmesine rağmen anarşi ve terör olayları ve ekonomik sıkıntılar çözüme kavuşturulamadı. Bu ortamda Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Aralık 1979’da Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk’e bir uyarı mektubu iletti. Nisan 1980’de Fahri Korutürk’ün Cumhurbaşkanlığı görev süresi doldu, fakat uzun süren seçim turlarına rağmen TBMM’de Cumhurbaşkanı seçilemedi. 1980 yılında Günde ortalama yirmi vatandaşın hayatını kaybettiği ve ekonominin ciddi krize girdiği bir dönemde ekonomide radikal kararları içeren «24 Ocak Kararları» alındı. Bu programın hazırlanmasında dönemin DPT Müsteşarı ve Başbakanlık Müsteşarı olan Turgut Özal görev almıştır. Turgut Özal daha sonra 12 Eylül yönetimi sırasında Başbakan Yardımcısı olarak atanmıştır. Kıbrıs Barış Harekatından sonra gündeme gelen Amerikan ambargosu da ekonominin krize girmesinde en önemli etkenler arasında yer almıştır. Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  103 ❖ - 12 Eylül 1980 sonrası Turgut Özal yasaklılar arasında yer aldı mı? Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  Artan güvenlik sorunları, siyasetteki çıkmazlar, yeni 104 cumhurbaşkanının belirlenememesi ve ekonominin giderek daha da kötüye gitmesi; yeni bir askeri darbenin de gerekçelerini oluşturdu. Kenan Evren Basın açıklaması yaparken Öğr. Gör. Mehmet Ali DURMUŞ, EgeDers © Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II / 12 / 12 Mart 1971 - 12 Eylül 1980 Arası Türkiye 2023  105 12 EYLÜL 1980 DARBESİ VE SONRASINDA TÜRKİYE ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM