İşletmelerde Stratejik Yönetim Ders Notları PDF

İŞLETMELERDE STRATEJİK YÖNETİM Hayri ÜLGER S. Kadri MİRZE STRATEJİ Rekabet olmasa stratejiye de ihtiyaç olmazdı. NEDEN STRATEJİK YÖNETİM Stratejik yönetim, şirketin amaç ve hedeflerine ulaşmak için bir işletmenin kaynaklarının planlı kullanımıdır. NEDEN STRATEJİK YÖNETİM Bir s...

İŞLETMELERDE STRATEJİK YÖNETİM Hayri ÜLGER S. Kadri MİRZE STRATEJİ Rekabet olmasa stratejiye de ihtiyaç olmazdı. NEDEN STRATEJİK YÖNETİM Stratejik yönetim, şirketin amaç ve hedeflerine ulaşmak için bir işletmenin kaynaklarının planlı kullanımıdır. NEDEN STRATEJİK YÖNETİM Bir strateji planlamak, önemli bir amaca ulaşmaya çalışırken çok sayıda risk ve kaynak değerlendirmesini, risklere karşı koyma yollarını ve kaynakların etkin kullanımını içerir.  STRATEJİ ‘Hiçbir şey; strateji, bağlılık, sabır ve hareket olmaksızın aniden elde edilemez’. (James J. Mapes, Kuantum Düşünce Yöntemi)  YÖNETİM VE STRATEJİK YÖNETİM Örgüt İki veya daha fazla bireyin amaçlarını gerçekleştirmek için bir araya gelerek işbirliği yaptıkları gruplar. Kar Amaçlı Örgütler Kar Amaçlı Olmayan Örgütler  İŞLETME YÖNETİMİ Yönetim Terimi (Süreç, Organ, Bilgi ve beceri topluluğu) Yönetim, bir işletmenin ve örgütün amaçlarını gerçekleştirmek için sahip olduğu üretim kaynaklarını (doğal kaynaklar, insan kaynakları, sermaye, hammadde, makinalar vs) etkili ve verimli olarak kullanması süreci. Yönetim, bir işletmenin veya örgütün kaynaklarını planlayarak, organize ederek, yürüterek ve kontrol ederek, etkili ve verimli bir şekilde kullanması ve amaçlarını gerçekleştirmesi süreci Bir Süreç olarak Yönetim, işletmenin (örgütün), elindeki kaynaklarını planlayarak, organize ederek, yürüterek ve kontrol ederek, diğer insanlar aracı ile, etkili ve verimli bir şekilde kullanması ve amaçlarını gerçekleştirmesi süreci   YÖNETİMİN İŞLEVLERİ Planlama: İşletmenin amaçlarının ve bu amaçlara erişebilmek için gerekli yol ve araçların belirlenmesi, Organize etme: Amaçlar, planlar ve araçlar belirlendikten sonra bunları gerçekleştirecek yapının tasarlanması, kurulması ve organizasyonu, Yürütme: İşletmenin amaçlara uygun olarak harekete geçirilmesi, Kontrol: İşlerin amaçlara, konulan yöntem, prosedür ve standartlara uygun olarak yapılıp yapılmadığının belirlenmesi ve gerektiğinde düzeltmeler yaparak işlerin amaç ve planlara uygun olarak yürütülmesinin sağlanması. YÖNETİCİLER Yönetici, yapılmasından sorumlu tutulduğu işlerde işletmeyi etkili ve verimli bir şekilde amaçlarına ulaştırmakla görevli olan kişidir. – Üst Düzey Yöneticiler : Ana iş gruplarına veya üst düzey işlere atanmış yöneticiler, – Orta Düzey Yöneticiler : Orta düzeydeki işleri, üst yönetime karşı sorumlu olarak yönetmekle görevli olan yöneticiler, – Alt Düzey Yöneticiler : Alt düzeylerdeki işlevsel (operasyonel) işlerle görevli olan ve orta düzey yöneticilere sorumlu olarak çalışan yöneticiler İŞLETMELERDE STRATEJİK YÖNETİM İşletmenin genelde günlük ve olağan işlerinin yönetimi ile değil, İşletmenin “uzun dönemde yaşamını sürdürebilmesini mümkün kılacak ve ona rekabet üstünlüğü ve ortalama kar üzerinde getiri sağlayabilecek” işlerin yönetimi ile ilgilidir. GELECEĞİN MESLEKLERİ VE KU ŞAKLAR Hangi meslekler gelecekte varlığını devam ettirecekler ? Hangi meslekler ilerde olmayacak ? GELECEĞİN MESLEKLERİ VE KU ŞAKLAR Kuşaklar arası farklılıklar ? Sessiz Kuşak (1924-1945) Baby Boomer (1946-1964) X Kuşağı (1965-1979) Y Kuşağı (1980-1995) GELECEĞİN MESLEKLERİ VE KU  ŞAKLAR Z kuşağı 1996-2010 Alfa kuşağı 2010-2025 Beta 2025 Gama Delta  Tüm bu kuşaklar arasında en farklılık yaratanlar kimlerdir ? ALFA KUŞAĞI Çünkü Alfa kuşağı için dünyanın fiziksel sınırları neredeyse ortadan kalkmış durumda. Onlar dünyanın farklı coğrafyalarında olsalar da aynı filmi izleyip, aynı müziği dinleyip, aynı dünya gündemini takip edebiliyor. Dolayısıyla önceki kuşaklardan farklı olarak Alfa kuşağını tanımlamak için daha tutarlı öngörüler yapılabilir. GELECEĞİN MESLEKLERİ beş yıl içinde yaklaşık 2 milyara ulaşacak nüfusu ile tarihteki en büyük popülasyona sahip kuşak olacak ve geleceği şekillendirecek Alfa kuşağı kimlerden oluşuyor?  EKRAN KUŞAĞI/KÜRESEL KU ŞAK teknoloji çok hızlı şekilde Günümüzde gelişiyor. Şu anda Alfa kuşağı bu gelişime çok hızlı şekilde uyum sağlıyor. Ancak geçmişte durum öyle değildi. YENİLİKLERİN KABUL HIZI 50 milyon kullanıcıya ne zaman ulaşırız…. RADYO 38 yıl TV 13 Yıl IPOD 4 YIL İNTERNET 3 YIL FACEBOOK 1 YIL TWITTER (X) 9 AY POKEMON GO 19 GÜN ÇALIŞANLARI TANIMLAMAK… Beyaz Yakalılar Mavi Yakalılar Açık Yakalılar SEKTÖREL DAĞILIM DÜNYADA NASIL GİDİYOR ? İş Dünyasında ; Üretimin Payı… Hizmetler Sektörünün Payı….. DÜNYANIN EN BÜYÜK ŞİRKETLERİ? Apple – ABD Microsoft - ABD.... Alphabet (Google) - ABD.... Amazon - ABD.... NVIDIA - ABD.... Tesla - ABD.... Meta Platforms (Facebook) - ABD.... TSMC – Tayvan.. DÜNYANIN EN BÜYÜK MARKALARI? Marka değeri Sıra Marka Ülke İş kolu (milyar dolar) 1 Apple ABD Teknoloji 516,6 2 Microsoft ABD Teknoloji 340,4 3 Google ABD Medya 333,4 4 Amazon ABD Perakende 308,9 5 Samsung G.Kore Teknoloji 99,4 6 Walmart ABD Perakende 96,8 7 TikTok Çin Medya 84,2 8 Facebook ABD Medya 75,7 Deutsche 9 Almanya Telekom 73,3 Telekom STRATEJİ Strateji, işletmelerin hayati çıkarlarını, geliştirmek/garantiye almak için insan ve kaynakları kontrol etmek ve bunlardan en fazla faydayı sağlamak üzere bir plan dahilinde hareket etmek olarak bilinir. STRATEJİ NEDEN GEREKLİDİR ? STRATEJİ NEDEN GEREKLİDİR ? İşletmelerin amaçlarının cevabını bulmaya yarar….. Nelerdir bunlar ? Performans veya başarı, planlandığı gibi uygulanan bir strateji’ ye bağlıdır. Modernist Görüş açısından Stratejik Yönetim, İşletmenin uzun dönemde yaşamını devam ettirebilmek, sürdürülebilir rekabet üstünlüğü ve ortalama kar üzerinde getiri sağlayabilmek amacıyla, elindeki, üretim (doğal kaynaklar, insan kaynakları, sermaye, altyapı, hammadde, v.s.) kaynaklarını etkili ve verimli olarak kullanılması. STRATEJİK YÖNETİMİN UNSURLARI “Uzun Dönem” deki faaliyetlere ve “Nihai Sonuçlara” yoğunlaşan bir işletme yönetimi süreci, “Yaşamını sürdürebilmek için” kendisini tehdit eden çevre unsurlarını inceleyerek uygun önlemler alınması, Bilgi toplama, analiz etme, karar verme ve uygulamayı kapsayan “analitik bir süreç”dir. Etkili ve verimli olmayı amaçlar. Hedeflenen sonuçlara varmak için “yönetimin dört işlevini (planlama, organize etme, yürütme, kontrol)” kullanır. İŞLETMENİN SÜRDÜRÜLEBİLİR REKABET ÜSTÜNLÜĞÜ SAĞLAMASI Çağdaş Stratejik Yönetim görüşü İşletmelerin uzun dönemde yaşamlarını sürdürebilmek için rekabet üstünlüğü elde etmek için uğraşmaları gerektiği tezini savunmaktadır. Rekabet üstünlüğünün sürdürülebilmesi, işletmelerin değer yaratan stratejilerinin rakipler tarafından taklit edilemediği ve uygulanamadığı hallerde mümkündür. STRATEJİK YÖNETİM SÜRECİ “İşletmenin uzun dönemde yaşamının devam ettirilmesine ve sürdürülebilir rekabet üstünlüğü sağlamasına yönelik bilgi toplama, analiz, seçim, karar ve uygulama faaliyetlerinin tümü” STRATEJİK YÖNETİM İLE İLGİLİ TERİM VE KAVRAMLAR Planlama, Amaçlar ve Plan ; Planlama : işletmenin amaçlarının ve bu amaçlara erişebilmek için gerekli yol ve araçların belirlenmesi, Amaçlar : “belirlediğimiz ve varmak istediğimiz sonuçlar” Plan : “planlama süreci içinde amaçlara varmak için belirlenmiş kararlar topluluğu” STRATEJİK YÖNETİM İLE İLGİLİ TERİM VE KAVRAMLAR Strateji : Rakiplerin faaliyetlerini de inceleyerek, amaçlara varmak için belirlenmiş, nihai sonuca odaklı, uzun dönemli, dinamik kararlar topluluğudur. STRATEJİK YÖNETİM İLE İLGİLİ TERİM VE KAVRAMLAR Taktik : Stratejilerin uygulanması süresinde karşılaşılan rekabete ve değişen şartlara uygun olarak yapılan dinamik, genellikle nihai sonuca odaklı olmayan ve daha kısa dönemleri kapsayan, olası rakip davranışlarını dikkate alan faaliyetler ve kararlardır. STRATEJİK YÖNETİM İLE İLGİLİ TERİM VE KAVRAMLAR Politika :Örgütlerde arzulanan amaçlara ulaşılabilmesi için belirlenen stratejilerin uygulanması sürecinde, çalışanların vermesi gerekli olan kararlara ve yapılması gerekli faaliyetlere yol gösteren düşünce tarzıdır. STRATEJİK YÖNETİMİN EVRELERİ Stratejik Planlama Evresi Stratejik planlama, daha çok dışa dönük olarak yapılan bir planlamadır ve arzulanan amaçlara varabilmek için dış çevrenin her unsuru, stratejik yaklaşımla incelenerek gelecek şekillendirilmeye çalışılmaktadır. STRATEJİK YÖNETİMİN EVRELERİ Stratejik Planlama Evresi Stratejik planlama, yönetimin dört ana işlevinden planlamaya stratejik bir boyut katmış ve geleceği şekillendirmeye çalışmış ama yönetimin diğer işlevlerini gözardı etmiştir.  STRATEJİK YÖNETİMİN EVRELERİ Stratejik Yönetime Geçiş Stratejik yönetim, işletmenin çevresi ile ilişkisinin ötesinde, geleceği yaratmak için işletmenin unsurlarını, işlevlerini ve yönetim sürecinin evrelerini (planlama, organizasyon, yürütme, kontrol,v.b.) bütüncül bir yaklaşımla, uzun dönemde ele alarak yeni bir anlam taşımaktadır.  STRATEJİK YÖNETİMİN EVRELERİ Stratejik Yönetimde Davranışsal Boyut Stratejik yönetimde başarının sadece analitik “sert” yaklaşımlar ve rasyonel analizlerle başarılamayacağını; yöneticilerin yaratıcı beyinlerinin, düşünce tarzlarının ve farklı vizyonlarının da stratejik başarıda önemli rol oynadığını ileri süren görüşler. Bu düşüncenin stratejik yönetimle ilgili önceki düşüncelerden farkı, analitik “sert” yaklaşıma davranışsal bir boyut katmasıdır.  STRATEJİK YÖNETİMİN EVRELERİ Stratejik Yönetim ile ilgili farklı görüşler – Amaçlanan (intended) Stratejiler ; tepe yöneticilerinin rasyonel düünce sistemi içinde analitik yaklaşımla hazırladıkları ve olmasını arzu ettikleri stratejilerdir. – Gerçekleşen (realized) Stratejiler ; amaçlanan stratejilerin pratikte uygulanabilen bölümüdür. – Oluşan (emergent) Stratejiler ise ; yöneticilerin düşündükleriyle ilgisi olmayan, faaliyet süreci sırasında kendiliğinden oluşan stratejilerdir.  STRATEJİK YÖNETİMİN EVRELERİ Stratejik Yönetim ve Durumsallık Yaklaşımı Yönetim biliminde durumsallık yaklaşımı, her işletmenin ve yönetim olayının, farklı çevresel faktörler ve konumlarından dolayı birbirinden farklı olduğunu varsayar ve her işletme ve yönetim sorunu için “sadece bir doğru çözüm” olduğu ilkesini reddeder. İşletmenin içinde bulunduğu çevre koşullarının karmaşıklığı ve bu koşulların değişim hızına bağlı olarak oluşan belirsizliğin, strateji süreç ve seçimlerini etkilediğini savunur.  Mintzberg : Algılanan Çevredeki Belirsizlik Düzeyi ve Stratejik Modeller Mintzberg, işletmenin içinde bulunduğu çevrenin değişik karmaşıklık derecesinde bulunabileceğini ve stratejilerin bu koşullara uygun yaklaşımlarla hazırlanmasının uygun olacağını ileri sürmektedir. Mintzberg, karşılaşılan çevresel koşullara uygun strateji süreçlerinin geliştirilmesini önermektedir.  D’Aveni : Yüksek Belirsizlik ve Aşırı Rekabet Durumlarında Stratejik Manevralar Modeli D’Aveni, aşırı rekabet ortamında faaliyette bulunan işletmelerin uzun dönemde rekabet üstünlüklerini devamlı olarak sürdüremeyeceklerini ileri sürmekte ve bu nedenle stratejistlerin sıçramalarla sürdürülebilir üstünlükler devam ettirmesini öngörmektedir.