Rozdział 13 Zimbardo - Streszczenie Psychologia i życie PDF

lOMoARcPSD|37353313 Rozdział 13 zimbardo - Streszczenie Psychologia i życie Wprowadzenie do psychologii i historia myśli psychologicznej (Uniwersytet Opolski) Zeskanuj, aby otworzyć na stronie Studocu Serwis Studocu nie jest sponsorowany, ani w...

lOMoARcPSD|37353313 Rozdział 13 zimbardo - Streszczenie Psychologia i życie Wprowadzenie do psychologii i historia myśli psychologicznej (Uniwersytet Opolski) Zeskanuj, aby otworzyć na stronie Studocu Serwis Studocu nie jest sponsorowany, ani wspierany przez żaden uniwersytet lub szkołę wyższą Pobrane przez Wiktoria Kocy?owska ([email protected])  lOMoARcPSD|37353313 Zrozumieć osobowość człowieka niedziela, 31 grudnia 2023 14:16 Osobowość - psychologiczne właściwości jednostki, kształtujące różnorodne charakterystyczne dla niej wzorce zachowań w różnych sytuacjach i w różnym czasie Typ osobowości - odrębny wzorzec cech osobowości, wykorzystywany do kategoryzowania ludzi, głównie na podstawie różnic jakościowych. HIPOKRATES - ludzie mają 4 podstawowe płyny (humory), każdy z nich łączy się z określonym temperamentem GALEN - teza, że osobowość danego człowieka zależy od humoru, który dominuje w jego ciele. Połączył humory cielesne z temperamentem. - Krew. Temperament sangwiniczny - Flegma. -//- flegmatyczny - Czarna żółć. -//- melancholiczny - Żółć. -//- choleryczny William Sheldon - teoria typów łączących budowę ciała z temperamentem: - Endomorficy (gruby, wielki, krągły - lubi jeść, zrelaskowany, towarzyski) - Ektomorficy (chudy, wysoki, kruchy - bystrzy introwertycy z artystyczną ) - Mezomorficy (umieśniony, kaniasty, silny - silni fizycznie pełni energii, odważni asertywni) Opierał się na Hipokratesie. Ernst Kretschmer - typ pykniczny (depresja), atletyczny, asteniczny (schizofrenia). Przez pewien czas ta teoria była bardzo wpływowa (tysiące nagich zdjęć studentów, umożliwiającym naukowcom studiowanie związków miedzy budową ciała a czynnikami życiowymi) Frank Sulloway - teoria typów osobowości oparta na kolejności narodzin (twierdzenie Darwina, organizmy różnicują się aby przetrwać. 1) Pierworodni - zapewniona nisza, od razu pozyskują uwagę rodziców, dążą do utrzymania tego przywiązania przez identyfikacje i podporządkowanie się im. 2) Dzieci później urodzone - "urodzeni buntownicy" muszą znaleźć dla siebie misze, w której nie naśladować rodziców, dążą do sukcesów w dziedzinach, w których ich starsze rodzeństwo nie osiągnęło jeszcze wysokiej pozycji. Cechy - trwała właściwość lub atrybut jednostki wpływający na jej zachowanie w różnych sytuacjach. Gordon Allport - cechy jako składowe osobowości i podstawa indywidualność. Przekładają się na spójność zachowań ponieważ łączą i ujednolicają reakcje danej osoby na różnorodne bodźce. Mogą pełnić rolę zmiennych pośredniczących wiążąc ze sobą zbiory bodźców i reakcji, które na pierwszy rzut oka mogą wydawać się niepowiązane. Analiza leksykalna. B-O-S 3 rodzaje cech: 1) Podstawowe - cechy, wokół których jednostka organizuje swoje życie 2) Główne - przedstawiają zasadnicze właściwości danego człowieka tj. optymizm, uczciwość Pobrane przez Wiktoria Kocy?owska ([email protected])  lOMoARcPSD|37353313 3) Drugorzędne - specyficzne właściwość danej osoby, pomagającymi przewidzieć jej zachowanie, mającymi jednak mniejsze znaczenie dla zrozumienia jej osobowości np. preferencje odnośnie ubioru czy jedzenia. Allport był zainteresowany odkrywaniem wyjątkowych kombinacji tych 3 cech, dzięki któremu każdy człowiek staje się wyjątkowy (studium przypadku) Najistotniejszy wyznacznik zachowań jednostki - Struktury osobowości nie warunki środowiskowe " ten sam płomień, który topi masło, sprawia, że jajko staje się twarde" Raymond Cattell - psycholog, wykorzystał listę przymiotników opracowanych przez Allporta i Odberta jako punkt wyjścia we własnych poszukiwaniach, adekwatnych niewielkiego zbioru podstawowych wymiarów cech. Sformułował tezę, że u podstawy ludzkiej osobowości leży 16 czynników - cech źródłowych - są źródłem ujawnionych zachowań, które traktujemy jako osobowość (przeciwstawne właściwości zachowań) Powściągliwość vs otwartość Ufny vs podejrzliwy Rozluźniony vs spięty Hans Eysenck - 3 ogólne wymiary: - Neurotyczność - Ekstrawersja - Psychopatia Wymiary ekstrawersji i neurotyczności na diagramie koła. Każdy kwadrat wykresu przedstawia jeden z 4 typów osobowości wiązanych przez Galena z humorami Hipokratesa. Teoria cech eysencka dopuszcza indywidualne zróżnicowanie w ramach każdej z kategorii Model pięcioczynnikowy - kompleksowy system opisu osobowości przedstawiający relacje między cechami, pojęciami teoretycznymi i skalami osobowości. Biegun pozytywny - negatywny np. odpowiedzialny - nieodpowiedzialny U podłoża cech, którymi posługują się ludzie opisując siebie i innych istnieje 5 podstawowych wymiarów: Ekstrawersja, ugodowość, sumienność, neurotyczność, otwartość na doświadczenia. Uniwersalność modelu - strukturę pięcioczynnikową wykazano m.in. W niemieckim, hebrajskim, japońskim, chińskim i portugalskim. Czynniki są rodzajem taksonomii - systemu klasyfikacji - pozwalającej na opisanie wszystkich znanych ci ludzi w sposób obejmujący wymiary, w których różnią się między sobą. Ewolucja: wyjaśnienie modelu pięcioczynnikowego poprzez ewolucje. Cechy osobowości a dziedziczenie Naukowcy przyglądają się cechom osobowości członków rodziny, którzy różnią się między sobą proporcją wspólnych genów i którzy dorastali w tych samych lub innych środowiskach rodzinnych np. jeśli towarzyskość jest dziedziczna to powinna silnie korelować w przypadku bliźniąt jednojajowych. Badania nad dziedzicznością, pokazują, że prawie wszystkie cechy osobowości pozostają pod wpływem czynnika genetycznego. Pobrane przez Wiktoria Kocy?owska ([email protected])  lOMoARcPSD|37353313 Paradoks spójności - zjawisko polegające na tym, że ocena cech osobowości dokonywanych w różnym czasie i przez różnych obserwatorów są spójne, podczas gdy oceny zachowań tej samej osoby są niespójne Wrażenie niespójności zachowań - niewłaściwa kategoryzacja sytuacji - paradoks znika gdy odpowiedni opis psychologicznych właściwości sytuacji. Wiedza jaką ludzie mają na temat zależności między dyspozycjami danej osoby a jej zachowaniami w konkretnych sytuacjach - zestaw zasad jeśli…to Badanie - studentka Jane Nieśmiałość - doświadczany przez jednostkę dyskomfort i/lub zahamowanie w sytuacjach interpersonalnych i zawodowych celów. Psychodynamiczna teoria osobowości - osobowość jest kształtowana, a zachowania motywowane przez siły wewnętrzne. Owe motywacje są często dostępne dla świadomości; niektóre z nich działają na poziomie nieświadomości. Wszelki działania są zdeterminowane przez jakieś motywy, można je odkryć poprzez analizę snów, wolnych skojarzeń czynności omyłkowych i innych ujawniających się zachowań na poziomie wewnętrznych namiętności. Teoria prawidłowej osobowości 2 podstawowe popędy: 1) Samozachowawczy - zaspokaja takie potrzeby jak głód czy pragnienie 2) Eros - związany z popędem seksualnym i zachowaniem gatunku. Pragnienia seksualne to też wszelkie próby osiągnięcia przyjemności czy poszukiwania kontaktu fizycznego z ludźmi (nie tylko pragnienia kontaktów seksualnych) Libido - energia psychiczna popychająca jednostkę w stronę wszelkiego rodzaju przyjemności zmysłowych, szczególnie o charakterze seksualnym. Kompleks Edypa - u chłopców w fazie fallicznej 4-5 lat, postrzegają ojca jako seksualnego rywala w zabieganiu o matczyną uwagę. Konflikt zostaje rozwiązany w momencie zidentyfikowania się z ojcowską mocą (cokolwiek kurwa to znaczy). U dziewczynek w tym okresie Freud nie tłumaczy co się dzieje, temat pominięty, źródło jednej z wielu krytyk - psychologia skupiona wokół mężczyzn. Fiksacja - stan, w którym jednostka pozostaje przywiązana do obiektów lub aktywności właściwych dla wcześniejszych stadiów rozwoju psychicznego. Przez to duży dla wczesnodziecięcych doświadczeń dla ciągłości rozwoju; doświadczenia ze wczesnych etapów rozwoju psychoseksualnego mają ogromny wpływ na kształtowanie się osobowości i wzorców zachowań przejawianych w dorosłości. Determinizm psychiczny - założenie, że wszystkie psychiczne i behawioralne reakcje (objawy) wynikają ze wcześniejszych doświadczeń. Nieświadomość - część psychiki, w której przechowywane są wyparte pragnienia i prymitywne impulsy. Zachowanie motywowane przez popędy nieświadome, treść jawna i utajniona. Wewnętrzne, nieakceptowane przez ciebie impulsy dążą do ujawnienia. Id(podświadome pragnienia) - ego - superego(kultura) Pobrane przez Wiktoria Kocy?owska ([email protected])  lOMoARcPSD|37353313 Kompromis między id i superego wymaga zakneblowania id Skrajne pragnienia wypychane do nieświadomości. Wyparcie - mechanizm obronny chroniący jednostkę przed bolesnymi lub wywołującymi poczucie winy myślami czy wspomnieniami, są one usuwane ze świadomości Teorie postfreudowskie Alfred Adler - rezygnuje z zasad przyjemności i erosu. Wszyscy ludzie posiadają kompleks niższości Karen Horney - większy nacisk na czynniki kulturowe Carl jung - nieświadomość zbiorowa czyli podstawowe prawdy psychologiczne są wspólne dla całego gatunku ludzkiego - wyjaśnia to intuicyjne rozumienie pierwotnych mitów, dzieł sztuki i symboli, które są uniwersalnymi typami ludzkiej egzystencji. Archetyp - prymitywna symboliczna reprezentująca określonego doświadczenia lub obiektu. Każdy z nich jest powiązany z instynktowną skłonnością do odczuwania i myślenia o nim lub doświadczają go w szczególnych przypadkach. Animus - archetyp mężczyzny Anima - archetyp kobiety Psychologia analityczna - gałąź psychologii traktująca osobę jako konstelacje uzupełniających się ze sobą sił wewnętrznych pozostających ze sobą w dynamicznej równowadze. 2 popędy - potrzeba twórczości, potrzeba stania się zintegrowaną osobą. Samorealizacja - ciągłe dążenie do realizowania przez jednostkę wewnętrznego potencjału. Cechy teorii humanistycznej: - Zachowanie jest motywowane wrodzonymi i wyuczonymi skłonnościami jednostki do rozwoju i zmiany w pozytywnym kierunku w stronę samorealizacji. Carl Rogers - bezwarunkowa relacja (pełna miłości akceptacja jednostki przez inną osobę, jak w relacji rodzica do dziecka, bez żadnych warunków wstępnych. Znowu Karen Horney - ludzie mają "ja realne", ujawnia się kiedy mają oni zapewnione korzystne warunki środowiskowe w przypadku ich braku rozwija się lęk podstawowy (uniemożliwia normalne relacje z innymi) Aby radzić sobie z lękiem podstawowym ludzie uciekają się do interpersonalnych i intrapsychicznych reakcji obronnych: Interpersonalne: zwracanie się ku innym (nadmierna uległość), zwracanie się przeciwko innym (agresja, arogancja czy zachowania narcystyczne), od innych (izolacja). Intrapsychiczne: wyidealizowany obraz Ja Psychobiografia - zastosowanie teorii psychologicznej (szczególnie teorii osobowości) do opisu i wyjaśnienia toku życia człowieka. Teoria społecznego uczenia się - przyglądanie się zmiennym środowiskowym, które kontrolują zachowania. Osobowość postrzegana jest jako suma jawnych i ukrytych reakcji, wynikających z dużym prawdopodobieństwem i indywidualnej historii wzmocnień. Zachowanie jest determinowane przez współistniejące czynniki środowiskowe. Zwolennicy teorii poznawczych osobowości wskazują na poważne różnice indywidualne w sposobie Pobrane przez Wiktoria Kocy?owska ([email protected])  lOMoARcPSD|37353313 myślenia i definiowania wszelkich sytuacji zewnętrznych. Uczestniczysz w tworzeniu własnej osobowości np. wybierasz swoje środowisko - nie jesteś biernym obserwatorem. Julian Rotter - teoria oczekiwań, czyli stopień w jakim ludzie są przekonani że ich zachowania w określonych sytuacjach doprowadzą do osiągnięcia celu. (osobista historia wzmocień i osobista wartość celu). Był również przekonany, że ludzie rozwijają bardziej ogólne oczekiwania stopnia w jakim są w stanie kontrolować realizację swoich celów i zamierzeń. Umiejscowienie kontroli - ogólne oczekiwania ludzi dotyczące stopnia, w jakim uzyskiwane przez nich rezultaty i nagrody wynikają z ich własnych działań, a w jakim są skutkiem oddziaływań czynników środowiskowych. Walter Mischel - teoria poznawczych podstaw osobowości. Ludzie aktywnie uczestniczą w poznawczej organizacji swoich kontaktów ze środowiskiem. Zachowanie jest funkcją interakcji między człowiekiem a sytuacją np. michał jest na początku przyjacielski po bliższym poznaniu okazuje się najgorszą osobą chodzącą po tej ziemi. Sposób w jaki ludzie reagują na szczególne bodźce środowiskowe zależy od zmiennych: sposób kodowania, oczekiwania i przekonania, afekty, cele i wartości i kompetencje i plany samoregulacji. Nature owych zmiennych u innych jednostek determinują przeszłe doświadczenia i interakcje z innymi ludźmi oraz środowiskiem nieożywionym. Zmienne wyjaśniają różnice między zachowaniami ludźmi ujawnianymi w tych samych sytuacjach. Albert Bandura - poznawacza teoria społecznego uczenia się. Podejście to łączy zasady uczenia się z naciskiem na interakcje zachodzące w środowisku społecznym. Podkreśla rolę procesów poznawczych, zaangażowanych w nabywanie i utrzymywanie wzorców zachowań, a tym samym w kształtowaniu osobowości. Wskazuje na złożone interakcje czynników indywidualnych, zachowań i bodźców. Mogą na sobie nawzajem wpływać i się zmieniać - zamiana rzadko jednokierunkowa, zazwyczaj wzajemna. Wzajemny determinizm - pojęcie wprowadzone przez Bandurę, w jego teorii społecznego uczenia się, oznaczające istnienie złożonej, wzajemnej interakcji między jednostką jej zachowaniem i bodźcami środowiskowymi, w ramach której wszystkie te elementy wpływają na siebie. Podkreśla także role uczenia się poprzez obserwacje zachowań innych osób. Poczucie własnej skuteczności - ogólny zbiór przekonań człowieka o jego możliwości adekwatnego zachowania się w konkretnej sytuacji. Wpływa na percepcje, motywacje i zachowanie. 3 źródła informacji na podstawie, których oceniamy własną skuteczność: 1) Doświadczenia zastępcze 2) Perswazja 3) Obserwacja własnego pobudzenia emocjonalnego, towarzyszącego myślom o danym zadaniu lub próbom podjęcia określonego działania. Nancy Cantor - teoria osobowości oparta na inteligencji społecznej - odwołuje się do kompetencji i wiedzy wykorzystywanych w realizowaniu zadań życiowych. Teoria określa 3 różnice indywidualnych: - Wybór celów życiowych - Wiedza na temat interakcji społecznych - Strategia realizacji celów Zapewnia nową perspektywę spojrzenia na to w jaki sposób osobowość pozwala przewidzieć spójność: w określonym czasie można wykazać spójność ludzkich celów, wiedzy i strategii. TEORIA JAŹNI Odnosi się do sfery osobistej - jak każdy człowiek podchodzi do własnego ja. Najwcześniejszy orędownik - William James, Ja materialne, Ja duchowe, Ja społeczne. Wszystko co łączysz z własną tożsamością staje się częścią twojej jaźni np. kiedy twoja rodzina i/lub przyjaciele są zaatakowani (jako część twojej jaźni reagujesz obronnie) Samowiedza - posiadany przez jednostkę model umysłowy własnych zdolności i właściwości. Hazel Markus - zdefiniował możliwe ja - jedno z ja idealnych, którymi bardzo chcielibyśmy się stać, Pobrane przez Wiktoria Kocy?owska ([email protected])  lOMoARcPSD|37353313 moglibyśmy się stać i/lub stać się boimy, element poznawczej samowiedzy. Samoocena - uogólniona postawa wobec samego siebie, kształtująca zarówno nastroje jak i zachowania, wywiera silny wpływ na liczne zachowania osobiste i społeczne. Samoutrudnienie - w sytuacji antycypowania porażki, proces wypracowania reakcji behawioralnych i wyjaśnień umniejszających rolę deficytów w obszarze zdolności jako możliwych przyczyn niepowodzeń. Kultury indywidualistyczne wzmacniają pojęcie ja niezależnego - rozumienie ja, jako jednostki która organizuje własne zachowania przede wszystkim w kontekście własnych myśli, uczuć i działań, nie zaś w odniesieniu do myśli, uczuć i działań innych ludzi. Kultury kolektywistyczne wzmacniają pojęcie ja w sposób współzależny - rozumienie ja jako część szerszej relacji społecznej uznanie, że własne zachowanie jest determinowane, zależne od i w dużej mierze zorganizowane przez spostrzeganie przez aktora myśli, uczucia i działania innych osób. Badania międzykulturowe nad jaźnią wykorzystano narzędzie o nazwie test Dwudziestu Stwierdzeń - badanie (Kenijczycy bez doświadczeń z kulturą zachodnią - przynależność kulturowa ma duże znaczenie dla rozumienia własnego ja). Kultura ma większe znaczenie niż płeć BADANIE OSOBOWOŚCI Osobiste właściwości jednostek za sprawą, których ich zachowania są spójne, te właściwości można zmierzyć czy ocenić, testy osobowości muszą spełniać wymagania dotyczące trafności i spójności. Pobrane przez Wiktoria Kocy?owska ([email protected])  lOMoARcPSD|37353313 Pobrane przez Wiktoria Kocy?owska ([email protected])  lOMoARcPSD|37353313 Pobrane przez Wiktoria Kocy?owska ([email protected])  lOMoARcPSD|37353313 Pobrane przez Wiktoria Kocy?owska ([email protected])  lOMoARcPSD|37353313 Pobrane przez Wiktoria Kocy?owska ([email protected])  lOMoARcPSD|37353313 Typ osobowości D Pobrane przez Wiktoria Kocy?owska ([email protected])