Rozdział 13 Zimbardo - Osobowość

Psychologiczne właściwości jednostki, które wpływają na wzorce zachowań w różnych sytuacjach i w różnym czasie.

Określony wzorzec cech osobowości, używany do kategoryzowania ludzi na podstawie różnic jakościowych.

Teoria, że osobowość zależy od dominującego „humoru” w ciele. Cztery humory: krew, flegma, czarna żółć, żółć.

Teoria łącząca budowę ciała z temperamentem: endomorficy, ektomorficy, mezomorficy.

Teoria typów osobowości oparta na kolejności urodzenia. Pierworodni - pewni siebie, podporządkowani, dążący do sukcesu. Dzieci później urodzone - buntownicy, dążą do wyróżnienia się.

Trwała właściwość lub atrybut jednostki, wpływający na zachowanie w różnych sytuacjach.

Teoria typów osobowości, która łączyła budowę ciała z typem osobowości. Typy: pykniczny, atletyczny, asteniczny.

Prawdziwe właściwości osoby, które są ukryte lub niedostępne bezpośrednio. Zidentyfikowane przez wykazanie schematów zachowania.

Faza rozwoju psychoseksualnego u chłopców w wieku 4-5 lat, w której chłopiec postrzega ojca jako rywala o uwagę matki.

Stan, w którym jednostka tkwi na wczesnych stadiach rozwoju psychologicznego i nie potrafi przejść do kolejnych.

Założenie, że wszystkie nasze zachowania, myśli i emocje są wynikłe z przeszłych doświadczeń.

Część naszej psychiki, w której znajdują się wyparte pragnienia i impulsy.

Model psychologiczny Freud, opisujący podstawowe części psychiki - Id, Ego i Superego.

Mechanizm obronny chroniący nas przed bolesnymi wspomnieniami i myślami, poprzez ich usuwanie ze świadomości.

Teoria psychologiczna zakładająca, że wszyscy ludzie w dzieciństwie odczuwają poczucie niższości.

Twierdzenie, że podstawowe prawdy psychologiczne są wspólne dla wszystkich ludzi.

System klasyfikacji opisujący różnice między ludźmi, uwzględniający wymiary, w których się różnią.

Model osobowości opisujący pięć podstawowych wymiarów: ekstrawersję, ugodowość, sumienność, neurotyczność i otwartość na doświadczenia.

Badanie korelacji cech osobowości u członków rodziny w celu ustalenia wpływu genów i środowiska.

Zjawisko, w którym oceny osobowości w różnych sytuacjach i czasach pozostają spójne, podczas gdy oceny zachowań tej samej osoby są niespójne.

Nieprawidłowe kategoryzowanie sytuacji, co może powodować wrażenie niespójności zachowań.

Zestaw zasad opisujących zależności między dyspozycjami danej osoby a jej zachowaniami w konkretnych sytuacjach.

Dyskomfort i/lub zahamowanie w sytuacjach interpersonalnych i zawodowych.

Teoria, która zakłada, że osobowość kształtowana jest przez siły wewnętrzne, często nieświadome.

Gałąź psychologii skupiająca się na sile wewnętrznych sił, takich jak archetypy, które wpływają na osobowość człowieka.

Archetyp mężczyzny, symbol męskich cech i możliwości.

Archetyp kobiety, symbol kobiecych cech i możliwości.

Ciągłe dążenie do realizacji wrodzonego potencjału jednostki.

Pełna miłości akceptacja osoby bez żadnych warunków, jak w relacji rodzica do dziecka.

Lęk będący wynikiem braku bezpieczeństwa i miłości w dzieciństwie, prowadzący do problemów w relacjach.

Teoria uczenia się, która wyjaśnia zachowanie poprzez obserwację czynników środowiskowych kontrolujących je.

Teoria, która skupia się na tym, jak ludzie interpretują i oceniają sytuacje, kształtując tym samym swoją osobowość.

Stopień, w jakim ludzie uważają, że ich sukcesy i nagrody wynikają z ich własnych działań, a nie z czynników zewnętrznych.

Teoria podkreślająca, że ludzie aktywnie przetwarzają informacje ze środowiska i wykorzystują je do kształtowania swoich myśli, uczuć i zachowań.

Uczenie się poprzez obserwację i naśladowanie zachowań innych osób, a także poprzez ich konsekwencje.

Wzajemne oddziaływanie między jednostką, jej zachowaniem a bodźcami środowiskowymi. Wszystkie te elementy wpływają na siebie.

Zbiór przekonań o własnych możliwościach skutecznego radzenia sobie w różnych sytuacjach.

Doświadczenie, perswazja, obserwacja własnego pobudzenia emocjonalnego.

Teoria podkreślająca znaczenie inteligencji społecznej - umiejętności rozumienia siebie, innych i relacji międzyludzkich - w kształtowaniu osobowości.

Teoria ta zakłada, że osobowość wpływa na nasze życie poprzez 3 główne aspekty: wybór celów życiowych, wiedzę o interakcjach społecznych i strategię realizacji celów.

Pojęcie obejmujące wszystkie aspekty naszej tożsamości i poczucia własnej wartości, np. nasze wartości, przekonania, doświadczenia.

Pojęcie opisujące model umysłowy, który mamy o swoich umiejętnościach i cechach. Jest to nasza wewnętrzna mapa siebie.

Uogólniona ocena siebie, która wpływa na nasze nastawienie i zachowanie. Zachowania, które wynikają z naszej samooceny, są często spójne z tym, jak się oceniamy.

Mechanizm obronny, w którym przed przewidywaną porażką, próbujemy znaleźć wyjaśnienia dla możliwych niepowodzeń, które umniejszają rolę naszych rzeczywistych braków.

Kultura, w której nacisk kładziony jest na indywidualizm, niezależność i samodzielne podejmowanie decyzji.

Kultura, w której skupienie jest na przynależności do grupy, współpracy i harmonii społecznej.

Narzędzie badawcze stosowane w badaniach międzykulturowych, mające na celu ocenę postrzegania własnej jaźni.