Filosofie: Nomos-Phusis en Pyrrhonisme
189 Questions
3 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Wat is het hoofdpunt van het nomos-phusis-debat?

Het debat gaat over de vraag of menselijke instellingen voortkomen uit de natuur (phusis) of uit sociale conventies (nomos).

Wat is de methode van de stelselmatige tegenspraak?

Het is een techniek waarbij een spreker de sterkste argumenten van een tegenstander moet omzetten in nog krachtiger verdedigingen voor zijn eigen standpunt.

Hoe beschrijft Protagoras de mens in relatie tot waarheid?

Protagoras stelt dat 'de mens de maat is van alle dingen', wat relativisme impliceert in de waarheidsvinding.

Wat zijn de bezwaren tegen de sofisten volgens de tekst?

<p>De sofisten ondermijnen de publieke moraal door normen te relativeren en bieden hun welsprekendheid voor geld aan.</p> Signup and view all the answers

Wat stelt Georgias over de waarheid?

<p>Georgias beweert dat er geen absolute waarheid is, maar enkel overtuiging door het woord.</p> Signup and view all the answers

Welke drie stellingen presenteert Georgias over het niet-zijnde?

<ol> <li>Er is niets. 2. Áls er iets was, zouden we het niet kunnen kennen. 3. Áls we het konden kennen, zouden we het niet kunnen mededelen.</li> </ol> Signup and view all the answers

Wat introduceerde Hippias in het debat over recht?

<p>Hippias introduceerde het concept van natuurrecht, waarbij wetten gebaseerd moeten zijn op natuurlijke kennis.</p> Signup and view all the answers

Waarom is kennis volgens Protagoras anders dan wat een mens voorkomt?

<p>Kennis is subjectief; het verandert afhankelijk van de perceptie en ervaring van individuen.</p> Signup and view all the answers

Wat betekent de term 'Ataraxia' binnen het Pyrrhonisme?

<p>Ataraxia verwijst naar gemoedsrust die voortkomt uit de acceptatie dat kennis niet mogelijk is.</p> Signup and view all the answers

Hoe verschilt de Academie van het Pyrrhonisme in hun benadering van kennis?

<p>De Academie stelt dat zekere kennis onmogelijk is, terwijl het Pyrrhonisme geen uitspraken doet en de zoektocht naar waarheid voortzet.</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van de 'Epochê' in de Pyrrhonistische filosofie?

<p>Epochê is de opschorting van oordeel of mening, die leidt tot de gemoedsrust van Ataraxia.</p> Signup and view all the answers

Wie is een belangrijke vertegenwoordiger van het Pyrrhonisme en welke werken heeft hij geschreven?

<p>Sextus Empiricus is een belangrijke vertegenwoordiger, bekend om 'Grondslagen van het Pyrrhonisme' en 'Tegen de mathematici'.</p> Signup and view all the answers

Wat houdt de allegorie van 'Heracles op de tweesprong' in?

<p>De allegorie symboliseert de keuzemogelijkheden tussen een leven van deugd en een leven van genot.</p> Signup and view all the answers

Wat zegt de sceptische filosofie over de rol van dogma in het dagelijks leven?

<p>Sceptici beschouwen dogma niet als absoluut; in het dagelijks leven handelen ze zonder filosofische bezwaren.</p> Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met 'to eulogon' in de ethiek van de Academie?

<p>'To eulogon' verwijst naar het criterium voor hoe ethische doelen worden afgewogen en aanvaard.</p> Signup and view all the answers

Hoe worden synoniemen beschouwd volgens Prodicus in de context van taal?

<p>Echte synoniemen bestaan niet; elke term heeft een verschillende betekenis afhankelijk van de context.</p> Signup and view all the answers

Wat was Thales' belangrijkste gedachte over de oorsprong van alles?

<p>Thales dacht dat alles uit water kwam.</p> Signup and view all the answers

Hoe beschreef Anaximander het concept van 'apeiron'?

<p>Anaximander beschreef 'apeiron' als het onbepaalde en grenzeloze waaruit alles is ontstaan.</p> Signup and view all the answers

Wat was de opvatting van Anaximenes over de aarde?

<p>Anaximenes geloofde dat de aarde in de lucht zweeft en geen ondersteuning nodig heeft.</p> Signup and view all the answers

Wat stelde Pythagoras over de samenhang tussen getallen en de kosmos?

<p>Pythagoras stelde dat oerstof getal en harmonie is, en dat alles uit vaste verhoudingen bestaat.</p> Signup and view all the answers

Wat waren de belangrijkste kenmerken van de sofisten in het oude Griekenland?

<p>Sofisten waren rondreizende leraren die zich specialiseerden in welsprekendheid en algemene ontwikkeling.</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de gevolgen van het relativisme dat door sofisten werd gepromoot?

<p>Het relativisme leidde tot de opvatting dat 'waarheid' onkenbaar en relatief is.</p> Signup and view all the answers

Wat was de rol van de Ioniërs in de natuurfilosofie?

<p>De Ioniërs waren belangrijk doordat ze natuurfilosofie introduceerden en vragen stelden over de oorsprong en samenstelling van het universum.</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de fysische oorzaken van fenomenen volgens de besproken theorieën?

<p>De fysische oorzaken zijn onlosmakelijk verbonden met de natuur en hebben niets te maken met Goden.</p> Signup and view all the answers

Leg het concept 'prolêpsis' uit in de context van oerkennis.

<p>Prolêpsis verwijst naar een algemene natuurlijke notie die wordt beschouwd als een soort oerkennis bij oude dichters.</p> Signup and view all the answers

Wat stelt de 'phantasia katalêptikê' voor als waarheidscriterium?

<p>Phantasia katalêptikê is een begrip dat aangeeft dat alleen begrip een soort kennis is.</p> Signup and view all the answers

Beschrijf de rol van teleologie in de natuur volgens de besproken theorieën.

<p>Teleologie verwijst naar de doelmatigheid van de natuur, die het bestaan van redelijkheid en een goddelijke ordening impliceert.</p> Signup and view all the answers

Wat houdt het determinisme in, en hoe relateert het aan de kosmos?

<p>Determinisme houdt in dat het hele wereldgebeuren onwrikbaar vastligt, wat suggereert dat alles volgens een goddelijk plan verloopt.</p> Signup and view all the answers

Hoe wordt de relatie tussen menselijke natuur en universele natuur beschreven in de besproken theorieën?

<p>Menselijke natuur is een onderdeel van de universele natuur, vergelijkbaar met hoe een blad deel uitmaakt van een boom.</p> Signup and view all the answers

Wat impliceert het 'Argument from design' met betrekking tot het bestaan van God?

<p>Het 'Argument from design' impliceert dat het bestaan en de redelijkheid van God blijken uit de ordening van de schepping.</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de belangrijkste thema's van het Midden-Platonisme?

<p>De belangrijkste thema's zijn de Ideeën, Het Goede, de schepping door de Demiurg en de relatie tussen materie en de waarneembare wereld.</p> Signup and view all the answers

Hoe ziet Plotinus de relatie tussen ziel en materie?

<p>Plotinus stelt dat wij allemaal één ziel hebben, maar door materie van elkaar verschillen, en dat we de ziel in de materie bewonderen.</p> Signup and view all the answers

Wat houdt de zonvergelijking in het werk 'De Staat' in?

<p>De zonvergelijking benadrukt Het Goede als de bron van de Ideeën, dat verlichting en begrip biedt in de wereld.</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de drie hypostasen volgens Plotinus?

<p>De drie hypostasen zijn Het Ene/het Goede, de geest/de ideeën, en de ziel.</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van de Demiurg in de scheppingsleer van Platonisme?

<p>De Demiurg schept de waarneembare wereld naar het voorbeeld van de Ideeën, waarmee hij de chaotische materie ordent.</p> Signup and view all the answers

Hoe beïnvloedde Aristoteles het denken van de Midden-Platonisten?

<p>Aristoteles werd gezien als een inspiratiebron, vooral in zijn ideeën over de eerste onbewogen beweger en het goddelijk intellect.</p> Signup and view all the answers

Wat betekent 'hypostase' in de context van de Neoplatonistische filosofie?

<p>'Hypostase' verwijst naar de grond van het zijn, met zijn drie niveaus: Het Ene, de geest, en de ziel.</p> Signup and view all the answers

Hoe beïnvloedt het geluk van anderen ons eigen geluk volgens de tekst?

<p>Het geluk van een individu is afhankelijk van het geluk van zijn medemensen, vooral van familie en vrienden.</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de drie soorten goederen genoemd in de tekst en welke is van essentieel belang voor geluk?

<p>De drie soorten goederen zijn uitwendige goederen, goederen van de ziel, en goederen van het lichaam. Geluk behoort tot de goederen van de ziel.</p> Signup and view all the answers

Wat wordt verstaan onder 'deugd' (aretê) volgens de tekst?

<p>Deugd is het volbrengen van de taak van de mens door volgens de rede te handelen.</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de vragen rondom het concept van natuurlijkheid in de tekst?

<p>De vragen zijn hoe je natuurlijkheid kunt vaststellen en wie bepaalt wat die natuurlijke toestand is.</p> Signup and view all the answers

Wat impliceert de opvatting dat 'rechtvaardigheid bestaat in de sterkere die zijn macht gebruikt'?

<p>Het impliceert dat macht en dominantie in de samenleving een rol spelen in hoe rechtvaardigheid wordt gedefinieerd en toegepast.</p> Signup and view all the answers

Wat is de algemene beschrijving van een idee volgens de ideeëleer in de tekst?

<p>Een idee is een uniek, zelfstandig bestaand prototype van een soort of algemeen begrip.</p> Signup and view all the answers

Hoe verhoudt de taak van de mens zich tot geluk volgens de tekst?

<p>De taak van de mens is essentieel voor geluk en bestaat uit het handelen volgens de rede en deugd.</p> Signup and view all the answers

Wat verdedigt Georgias over de aard van waarheid en overtuiging?

<p>Georgias stelt dat er geen objectieve waarheid is, alleen overtuiging door het woord.</p> Signup and view all the answers

Wat introduceert Hippias omtrent de relatie tussen recht en natuur?

<p>Hippias introduceert het idee van natuurrecht, waarbij wetten gegrond moeten zijn in de natuur.</p> Signup and view all the answers

Hoe beschrijft Prodicus de functie van taal in zijn filosofische benadering?

<p>Prodicus stelt dat echte synoniemen niet bestaan en dat taal verschillende betekenissen heeft.</p> Signup and view all the answers

Welke stellingen over het niet-zijnde worden gepresenteerd door Georgias?

<p>Georgias stelt: 1. Er is niets. 2. Als er iets was, zouden wij het niet kunnen kennen. 3. Als we het konden kennen, zouden we het niet kunnen mededelen.</p> Signup and view all the answers

Wat is de boodschap van de allegorie van 'Heracles op de tweesprong' in relatie tot keuze en deugd?

<p>De allegorie illustreert de morele keuzes die een persoon moet maken en de gevolgen daarvan voor deugdzaamheid.</p> Signup and view all the answers

Waarom waren sofisten belangrijke figuren in de ontwikkeling van de retoriek in Athene?

<p>Sofisten waren rondreizende leraren die zich specialiseerden in welsprekendheid en politieke vaardigheden, en hielpen de elite zich te onderscheiden door hun argumentatieve vaardigheden.</p> Signup and view all the answers

Wat betekent het idee dat 'de mens de maat van alle dingen is' volgens Protagoras?

<p>Het betekent dat waarheid en waarden afhankelijk zijn van menselijke waarneming en ervaring, eerder dan absolute of objectieve waarheden.</p> Signup and view all the answers

Noem één bezwaar tegen de sofisten dat verband houdt met de publieke moraal.

<p>Ze ondermijnden de publieke moraal door normen en waarden te relativeren en te suggereren dat deze subjectief zijn.</p> Signup and view all the answers

Hoe wordt de methode van de stelselmatige tegenspraak gebruikt door sofisten?

<p>Het wordt gebruikt om argumenten aan beide zijden van een kwestie te presenteren, zodat de spreker de zwakste positie kan sterker maken.</p> Signup and view all the answers

Wat is de centrale vraag van het nomos-phusis-debat?

<p>Of menselijke wetten en verhoudingen voortkomen uit de natuur (phusis) of uit sociale overeenkomsten (nomos).</p> Signup and view all the answers

Hoe verschilt het relativisme van sofisten van meer traditionele opvattingen over waarheid?

<p>Sofisten stellen dat uitspraken waar zijn zolang ze functioneel zijn voor de meerderheid, terwijl traditionele opvattingen geloven in absolute waarheden.</p> Signup and view all the answers

Wat suggereert Protagoras over de kennis van goden?

<p>Hij stelt dat we niet zeker kunnen weten of goden bestaan, hoe zij zijn, of hun gedaante, door menselijke beperkingen en perceptie.</p> Signup and view all the answers

Wat impliceert het cynisme dat sofisten alles kunnen betogen wat ze willen?

<p>Het impliceert dat argumenten en overtuigingen meer afhangen van retoriek dan van feitelijke waarheid, wat de subjectiviteit van kennis benadrukt.</p> Signup and view all the answers

Wat was het belangrijkste element volgens Thales waaruit alles is ontstaan?

<p>Water.</p> Signup and view all the answers

Wat stelde Pythagoras over de oerstof en zijn relatie tot de kosmos?

<p>De oerstof is getal en harmonie, alles heeft vaste verhoudingen.</p> Signup and view all the answers

Welke kritiek had Xenophanes op de traditionele goden van zijn tijd?

<p>Hij stelde dat de goden lijken op mensen en dat dit niet waar kan zijn, omdat echte goddelijke kenmerken onbekend zijn voor ons.</p> Signup and view all the answers

Wat was Anaximenes' visie op de aard van de lucht?

<p>Hij beschouwde lucht als de oorsprong van alles, waarbij andere elementen uit lucht voortkomen.</p> Signup and view all the answers

Wat houdt de harmonieleer van Pythagoras in?

<p>Het idee dat alles in het universum gebaseerd is op wiskundige verhoudingen en harmonie.</p> Signup and view all the answers

Hoe verklaarde Anaximander fenomenen zoals zonsverduistering?

<p>Door de vermenging van vocht met een schil van vuur, die door nevel werd tegengehouden.</p> Signup and view all the answers

Wat was de opvatting van Pythagoras over de ziel?

<p>Hij geloofde in zielsverhuizing en dat de ziel onsterfelijk is.</p> Signup and view all the answers

Wat is het idee achter de 'kosmogonie' in de context van elementen en menging?

<p>Kosmogonie verwijst naar de oorzaak van de menging van elementen zonder nieuwe elementen te creëren, wat resulteert in een voortdurende verandering van combinaties.</p> Signup and view all the answers

Wat stellen atomisten zoals Leucippus en Democritus over de aard van atomen?

<p>Atomen zijn ondeelbaar en verschillen alleen in vorm en grootte, en ze bewegen voortdurend in de leegte.</p> Signup and view all the answers

Hoe beschrijft de tekst de rol van het intellect in de kosmos?

<p>Het intellect veroorzaakt een draaiing die bepaalde elementen laat domineren, maar grijpt daarna niet meer in.</p> Signup and view all the answers

Wat impliceert de opvatting dat waarneming secundair is aan de atomaire realiteit?

<p>Dit impliceert dat onze kennis via de zintuigen beperkt is in vergelijking met de diepere waarheid van atomen en lege ruimte.</p> Signup and view all the answers

Wat is de betekenis van 'eidôla' in de atomistische filosofie?

<p>'Eidôla' verwijst naar de beeldjes of afdrukken die wij waarnemen, die voortkomen uit de interactie tussen atomen en zintuigen.</p> Signup and view all the answers

Wat houdt het idee van 'alles in alles' in de context van zaden?

<p>Het idee suggereert dat alles in wezen met elkaar verbonden is en dat alle dingen voortkomen uit deze universele menging.</p> Signup and view all the answers

Welke rol speelt de leegte ('kenon') in de atomistische visie?

<p>De leegte is essentieel omdat atomen zich daarin bewegen en combinaties vormen die de materiële wereld samenstellen.</p> Signup and view all the answers

Hoe bepaalt de volgorde en positie van atomen het karakter van materialen volgens atomisten?

<p>De specifieke combinatie, volgorde en positie van atomen vormen de eigenschappen en karakteristieken van hetgeen wij waarnemen.</p> Signup and view all the answers

Hoe verhoudt de kennis van de werkelijkheid zich tot de meningen die mensen hebben volgens de besproken filosofen?

<p>Kennis is gebaseerd op waarneembare feiten, terwijl meningen onzekere en veranderlijke opvattingen zijn.</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van de eenheid der tegendelen in de filosofie van Heraclitus?

<p>De eenheid der tegendelen geeft structuur aan de voortdurende verandering en spanning in de werkelijkheid.</p> Signup and view all the answers

Hoe verschilt Parmenides' benadering van 'zijn' van de traditionele opvattingen over verandering?

<p>Parmenides stelt dat alleen datgene wat is, kan worden gedacht, en hij verwijdert alles wat niet-zijnde omvat.</p> Signup and view all the answers

Wat betekent de weg van de waarheid volgens Parmenides?

<p>De weg van de waarheid houdt in dat er enkel gesproken kan worden over wat is, en niet over wat niet is.</p> Signup and view all the answers

Welke filosofische principes liggen ten grondslag aan het ethisch naturalisme?

<p>Ethisch naturalisme koppelt de manier waarop dingen zijn aan hoe ze zouden moeten zijn, met een focus op natuurlijke wetten.</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van de ziel (psyche) in de kosmische cyclus volgens de besproken filosofen?

<p>De ziel speelt een centrale rol en kan de plek van vuur innemen binnen de cyclus van de natuur.</p> Signup and view all the answers

Wat betekent de uitspraak 'recht van de sterkste' in de context van de sociale structuren die worden besproken?

<p>Het 'recht van de sterkste' suggereert dat sociale ongelijkheid natuurlijk is en voortdurend bevochten moet worden.</p> Signup and view all the answers

Wat betekent de term 'dichotomie' in de context van de paradoxen van Zeno?

<p>Dichotomie verwijst naar het idee dat een hardloper nooit bij de finish kan komen omdat hij telkens de helft van de resterende afstand moet afleggen.</p> Signup and view all the answers

Welke verbinding maakt de tekst tussen kennis, waarneming en interpretatie?

<p>De tekst stelt dat onze waarnemingen een basis vormen voor kennis, maar dat de verwerking van deze waarnemingen cruciaal is.</p> Signup and view all the answers

Hoe ziet Empedocles de elementen in relatie tot verandering en onafgebroken bestaan?

<p>Empedocles beschouwt de vier elementen als onveranderlijk maar beweeglijk, niet ontstaan en niet vergaan.</p> Signup and view all the answers

Waarom wordt Anaxagoras aangeklaagd voor godslastering?

<p>Anaxagoras wordt aangeklaagd omdat hij verschijnselen boven ons hoofd verklaart zonder de traditionele goden te erkennen.</p> Signup and view all the answers

Wat is het belangrijkste inzicht van Zeno ten aanzien van definities van kernbegrippen?

<p>Zeno heeft bijgedragen aan de aandacht voor heldere definities en theoretische onderbouwing in de filosofie.</p> Signup and view all the answers

Wat houdt de kosmogonie van Empedocles in?

<p>De kosmogonie van Empedocles beschrijft de cyclus van het ontstaan en verval van leven door de invloed van liefde en haat.</p> Signup and view all the answers

Wat is de betekenis van 'zielsverhuizing' volgens Empedocles?

<p>Zielsverhuizing verwijst naar de cyclus waarin de ziel steeds door verschillende lichamen gaat.</p> Signup and view all the answers

Hoe draagt de theorie van Anaxagoras bij aan ons begrip van de werkelijkheid?

<p>Anaxagoras legt de nadruk op het belang van waarneembare fenomenen als toegang tot het begrip van de werkelijkheid.</p> Signup and view all the answers

Wat is het centrale probleem dat Zeno's paradoxen aankaarten met betrekking tot de beweging?

<p>Zeno's paradoxen wijzen op de contradictie tussen ons begrip van beweging en de oneindige deelbaarheid van tijd en ruimte.</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de kenmerken van Epicurisme en hoe verschilt het van de Stoa?

<p>Epicurisme richt zich op genot en het bereiken van ataraxia, terwijl de Stoa meer nadruk legt op deugd en acceptatie van de natuur.</p> Signup and view all the answers

Wie was Epicurus en wat is zijn bijdrage aan de filosofie?

<p>Epicurus was de stichter van de Epicuristische school en benadrukte het belang van genot en de waarheid van zintuiglijke waarnemingen.</p> Signup and view all the answers

Wat houdt het concept 'ataraxia' in binnen het Epicurisme?

<p>Ataraxia is de gemoedsrust die ontstaat door het bereiken van een leven zonder pijn en zorgen.</p> Signup and view all the answers

Leg het verschil uit tussen dogmatische en sceptische benaderingen in de filosofie.

<p>Dogmatische benaderingen, zoals Epicurisme en Stoa, presenteren vaste opvattingen, terwijl sceptische benaderingen, zoals Pyrrhonisme, het in twijfel trekken van oordelen benadrukken.</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de waarnemingscriteria volgens het Epicurisme?

<p>De waarnemingscriteria zijn zintuiglijke waarneming, prolêpsis (algemeen begrip) en pathê (genot en pijn).</p> Signup and view all the answers

Hoe zetten Epicurus en Lucretius de natuur in hun filosofie centraal?

<p>Epicurus en Lucretius benadrukken dat alles bestaat uit atomen en lege ruimte, wat helpt verklaren dat de wereld voortdurend in verandering is.</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van de zintuiglijke waarneming in de Epicuristische filosofie?

<p>Zintuiglijke waarneming is essentieel, omdat het de enige basis is voor kennis en waarheidsvinding.</p> Signup and view all the answers

Beschrijf de egalitaire visie die wordt gedeeld door Epicurisme en Stoa.

<p>Beide scholen benadrukken de wezensgelijkheid van alle mensen, ongeacht afkomst of sociale status.</p> Signup and view all the answers

Wat is het idee van 'the swerve' volgens Epicurus?

<p>The swerve verwijst naar het vermogen van atomen om een kleine afwijking te maken in hun vrije val, wat ruimte biedt voor vrije wil.</p> Signup and view all the answers

Hoe verschilt de opvatting van Epicurus over de ziel van die van Democritus?

<p>Epicurus beschouwt de ziel als materieel en onderhevig aan ontstaan en vergaan, terwijl Democritus een meer deterministische benadering had.</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de vier belangrijke stappen in de kennisverwerving volgens Epicurus?

<p>Deze stappen zijn synkatathesis (instemming), katalêpsis (begrip), epistêmê (kennis) en phantasia katalêptikê (begripsvormende voorstelling).</p> Signup and view all the answers

Wat houdt de term 'prolêpsis' in het kader van de oude filosofie in?

<p>Prolêpsis verwijst naar een natuurlijk algemeen begrip dat voortkomt uit herhaalde waarnemingen.</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de vijf onbewijsbare syllogismen die in de propositielogica worden genoemd?

<p>Ze omvatten modus ponens, modus tollens, en andere vormen van logische redeneringen zoals uitsluitingen en negaties.</p> Signup and view all the answers

Wat is het verschil tussen actieve en passieve beginselen in de fysica volgens Epicurus?

<p>Actieve beginselen zijn krachten zoals God, natuur en rede, terwijl passieve beginselen materie omvatten zoals water en aarde.</p> Signup and view all the answers

Hoe verklaart Epicurus de processen in de kosmos zonder goddelijke interventie?

<p>Epicurus stelt dat de kosmos is ontstaan door toevallige samenklontering van atomen zonder de tussenkomst van goden.</p> Signup and view all the answers

Wat betekent 'phantasia pithanê' in de context van kennis volgens Carneades?

<p>'Phantasia pithanê' verwijst naar een overtuigende voorstelling die kan dienen als alternatief voor directe kennis.</p> Signup and view all the answers

Wat houdt het begrip 'oikeiôsis' in binnen de ethiek van de Stoa?

<p>Oikeiôsis verwijst naar het stapsgewijs toeëigenen van de kosmos door de mens, en het leven volgens de natuur.</p> Signup and view all the answers

Hoe verschilt de benadering van de menselijke natuur volgens Aristoteles en de Stoa?

<p>Aristoteles beschouwt menselijke natuur als een onderdeel van de universele natuur, terwijl de Stoa zich meer richt op het individu en zijn plaats binnen de kosmos.</p> Signup and view all the answers

Wat betekent 'apatheia' in de context van de Stoa?

<p>'Apatheia' verwijst naar het uitbannen van emoties als onjuiste waardeoordelen ten opzichte van indifferentie zaken.</p> Signup and view all the answers

Wat impliceert het determinisme in de opvattingen over het wereldgebeuren?

<p>Determinisme houdt in dat alles in het wereldgebeuren vastligt en dat ons lot onwrikbaar is.</p> Signup and view all the answers

Hoe verhoudt het 'Argument from design' zich tot het bestaan van God?

<p>Het 'Argument from design' stelt dat de orde en redelijkheid van de schepping het bestaan van een leidende God bewijzen.</p> Signup and view all the answers

Wat zijn inwendige en uitwendige zaken volgens de Stoïcijnse ethiek?

<p>Inwendige zaken zijn goed of slecht, terwijl uitwendige zaken moreel indifferent zijn.</p> Signup and view all the answers

Hoe wordt de rol van God gezien in de processen van de natuur volgens de besproken filosofieën?

<p>God wordt gezien als een wezen dat alles doordringt en als de schepper van de kosmos volgens een goddelijk plan.</p> Signup and view all the answers

Wat houdt de notion van 'autarkeia' in binnen de Stoïcijnse filosofie?

<p>'Autarkeia' verwijst naar de onafhankelijkheid die een persoon kan bereiken door het afschaffen van afhankelijkheid van uitwendige goederen.</p> Signup and view all the answers

Wat was Socrates' belangrijkste uitgangspunt over kennis en deugd?

<p>Socrates geloofde dat deugd (aretê) overeenkomt met inzicht; als je de deugd echt kent, bezit je deze ook.</p> Signup and view all the answers

Hoe verschilde de aanpak van Plato en Xenophon in hun beschrijving van Socrates?

<p>Xenophon beschrijft Socrates als een moralistische leraar, terwijl Plato meer nadruk legt op het uitdagen van zelfreflectie en kritisch denken.</p> Signup and view all the answers

Wat houdt de aporetische methode van Socrates in?

<p>De aporetische methode houdt in dat Socrates zijn gesprekspartners door middel van vragen en kritische ondervraging aanzet tot zelfreflectie en het inzien van hun onwetendheid.</p> Signup and view all the answers

Wat bedoelde Socrates met de uitspraak 'ik weet dat ik niets weet'?

<p>Deze uitspraak benadrukt zijn erkenning van onwetendheid en zijn filosofische benadering van leren door vragen te stellen.</p> Signup and view all the answers

Wat was het effect van de tirannie van de Dertig op Socrates?

<p>De tirannie van de Dertig leidde tot een periode van politieke onrust en uiteindelijk tot de veroordeling van Socrates.</p> Signup and view all the answers

Welke rol speelt ironie in Socrates' ondervragingstechniek?

<p>Ironie, of geveinsde onwetendheid, stelt Socrates in staat om zijn gesprekspartners naar een dieper inzicht te leiden door hen aan te zetten tot kritisch denken.</p> Signup and view all the answers

Hoe beïnvloedde de filosofie van Socrates de ethiek zoals die later werd ontwikkeld?

<p>Socrates' focus op deugd als kennis werd een fundament voor latere ethische theorieën, door te stellen dat echte kennis van het goede leidt tot goede daden.</p> Signup and view all the answers

Wat is de betekenis van het morele vergrijp in Socrates' denken?

<p>Een moreel vergrijp is voor Socrates een gebrek aan inzicht in wat goed is; als je echt weet wat goed is, zou je moreel handelen.</p> Signup and view all the answers

Wat was de belangrijkste reden voor Aristoteles' terugkeer naar Athene?

<p>Hij keerde terug om het Lyceum te stichten.</p> Signup and view all the answers

Hoe verschilt Aristoteles' benadering van kennis van aangeboren kennis?

<p>Aristoteles geloofde dat alle kennis voortkomt uit waarneming en ervaring, niet aangeboren inzichten.</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de vier soorten proposities in Aristoteles' logica?

<p>Universeel bevestigend, universeel ontkennend, particulier bevestigend en particulier ontkennend.</p> Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met 'endoxa' in Aristoteles' kennisleer?

<p>'Endoxa' verwijst naar aannemelijke opvattingen die door de meerderheid of gezaghebbende personen worden onderschreven.</p> Signup and view all the answers

Hoe draagt ervaring bij aan het ontstaan van kundigheid volgens Aristoteles?

<p>Kundigheid ontstaat wanneer inzichten uit ervaring leiden tot oordelen over algemene principes.</p> Signup and view all the answers

Wie was de leraar van Alexander de Grote in de periode 343-336 v.Chr.?

<p>Aristoteles was de leraar van Alexander de Grote.</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van syllogismen in Aristoteles' logica?

<p>Syllogismen vormen een systeem voor deductief redeneren door drie proposities te combineren.</p> Signup and view all the answers

Wat was een beperking van Aristoteles' termenlogica?

<p>Het omvatte geen modale proposities of proposities anders dan subject-predicaat.</p> Signup and view all the answers

Wat is het belangrijkste verschil tussen ervaring en kennis volgens de tekst?

<p>Ervaring betreft het 'dat', terwijl kennis en kundigheid zich richten op het 'omdat' en de oorzaken.</p> Signup and view all the answers

Waarom is theoretische kennis volgens de tekst van hogere wijsheid dan productieve kennis?

<p>Theoretische kennis is gericht op de kennis van de eerste beginselen en oorzaken, zonder praktische toepasbaarheid.</p> Signup and view all the answers

Hoe ontstaat filosofie volgens de tekst?

<p>Filosofie ontstaat door verwondering over dingen om ons heen, die leiden tot het stellen van grote vragen.</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de twee soorten substantie die in de tekst worden beschreven?

<p>Eerste substantie is het individuele wezen, en tweede substantie is de algemene klasse waartoe het eerste behoort.</p> Signup and view all the answers

Wat verstaan we onder 'accidenten' in de context van substantie?

<p>Accidenten zijn afhankelijk van substantie en zeggen iets over de substantie, maar zijn op zichzelf niets.</p> Signup and view all the answers

Hoe verschilt de waarde van kennis die de leiding geeft van die welke diensten verleent?

<p>Wijsheid wordt verkozen omwille van haarzelf en het weten, terwijl andere kennis vaak voor praktische resultaten wordt gekozen.</p> Signup and view all the answers

Waarom is inzicht in het 'omdat' noodzakelijk voor lesgeven volgens de tekst?

<p>Inzicht in het 'omdat' stelt ons in staat om het algemene beter over te brengen en dieper te begrijpen.</p> Signup and view all the answers

Wat suggereert de tekst over de volgorde waarin kennis ontstaat met betrekking tot menselijke behoeften?

<p>Kennis die betrekking heeft op noodzakelijke behoeften komt eerst, gevolgd door kennis die het leven veraangenaamt en dan de rest.</p> Signup and view all the answers

Wat is de natuurlijke beweging van het element aether volgens Aristoteles?

<p>De natuurlijke beweging van aether is cirkelbeweging.</p> Signup and view all the answers

Welke vier elementen worden benoemd in de kosmologie en hun bijbehorende beweging?

<p>De vier elementen zijn aether (cirkelbeweging), vuur en lucht (omhoog), water en aarde (omlaag).</p> Signup and view all the answers

Wat is volgens Aristoteles de rol van de 'onbewogen beweger'?

<p>De onbewogen beweger fungeert als doeloorzaak voor alle bewegingen in het universum.</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de drie soorten zielen volgens Aristoteles?

<p>De drie soorten zielen zijn vegetatieve ziel (planten), sensitieve ziel (dieren) en cognitieve ziel (mensen).</p> Signup and view all the answers

Welke relatie beschrijft Aristoteles tussen de ziel en het lichaam?

<p>Aristoteles beschrijft de relatie als één van complementariteit, waarbij de ziel de leiding heeft over het lichaam.</p> Signup and view all the answers

Wat houdt de teleologische visie van Aristoteles in?

<p>De teleologische visie benadrukt de harmonie tussen verschillende delen van een geheel.</p> Signup and view all the answers

Waarom beschouwt Aristoteles de mens als een sociaal of politiek dier?

<p>Aristoteles gelooft dat het goede leven alleen binnen een (politieke) gemeenschap kan worden bereikt.</p> Signup and view all the answers

Hoe definieert Aristoteles deugd (arete)?

<p>Deugd is een aangeleerde karakterhouding die ons helpt om het midden te vinden bij redelijke keuzes.</p> Signup and view all the answers

Hoe verschillen de opvattingen van Plato en Aristoteles over de aard van vorm?

<p>Plato benadrukt transcendente vormen die boven de zintuiglijke wereld uitstijgen, terwijl Aristoteles zich richt op immanente vormen die intrinsiek verbonden zijn met de materie.</p> Signup and view all the answers

Wat is het onderscheid tussen accidentele en substantiele verandering volgens Aristoteles?

<p>Accidentele verandering betreft veranderingen die niet de essentie van iets beïnvloeden, zoals het verven van een buste, terwijl substantiele verandering leidt tot de creatie van een nieuwe essentie, zoals het omvormen van marmer tot een buste.</p> Signup and view all the answers

Hoe definieert Aristoteles de vier oorzaken en geef een voorbeeld van elk?

<p>Materiële oorzaak (marmer), vormoorzaak (hoofd van Socrates), bewerkstelligende oorzaak (beeldhouwer), doeloorzaak (verbeelden van Socrates).</p> Signup and view all the answers

Wat houdt de visie van Aristoteles op teleologie in en hoe verschilt deze van die van Plato?

<p>Aristoteles stelt dat teleologie immanent is in de natuur, terwijl Plato een intentionele teleologie aanneemt die betrekking heeft op een bovenzinnelijke wereld.</p> Signup and view all the answers

Welke drie soorten doelen beschrijft Aristoteles en welke rol speelt geluk hierin?

<p>De drie soorten doelen zijn doelen omwille van zichzelf, omwille van iets anders, en soms omwille van beiden; geluk wordt gezien als een doel dat altijd omwille van zichzelf wordt nagestreefd.</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van potentie in Aristoteles' visie op verandering?

<p>Potentie is de mogelijkheid die latent aanwezig is in materie, en zonder potentie kan er geen substantiele verandering plaatsvinden.</p> Signup and view all the answers

Hoe verhoudt de vorm van de mens zich tot de algemene opvattingen over de soortelijke bepaaldheid in de filosofie?

<p>De vorm van de mens geeft deze soortelijke bepaaldheid aan, waardoor het mogelijk is om individuen te categoriseren binnen een bredere filosofische context.</p> Signup and view all the answers

Wat houdt de gedachte van een doeloorzaak in volgens Aristoteles, en hoe verhoudt dit zich tot natuurlijkheid?

<p>Een doeloorzaak is de inherente drang binnen een wezen om zijn uiteindelijke potentieel te bereiken, zoals het streven van een eikel naar een eik, wat een reflectie is van zijn natuurlijke bestemming.</p> Signup and view all the answers

Hoe draagt de taak van de mens bij aan gelukkig leven volgens de tekst?

<p>Gelukkig leven komt voort uit het goed uitoefenen van de eigen functie en het handelen volgens de rede.</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de implicaties van dominantie en ondergeschiktheid volgens de besproken ideeën?

<p>Dominantie en ondergeschiktheid zijn natuurlijke gegevens die ook zichtbaar zijn in bezielde wezens en in de natuurlijke orde.</p> Signup and view all the answers

Waarom is geluk niet een goed tussen velen volgens de tekst?

<p>Geluk is afhankelijk van het volbrengen van de eigen taak en kan niet als surplus tussen anderen gekozen worden.</p> Signup and view all the answers

Welke rol speelt rechtvaardigheid volgens de tekst?

<p>Rechtvaardigheid bestaat in de manier waarop de sterkere zijn macht gebruikt, en is verbonden aan welgezindheid.</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de drie soorten goederen die verband houden met geluk?

<p>De drie soorten goederen zijn uitwendige goederen, goederen of kwaliteiten van de ziel, en goederen of kwaliteiten van het lichaam.</p> Signup and view all the answers

Waarom is de deugd (aretê) belangrijk voor geluk?

<p>De deugd is essentieel omdat het geluk voortkomt uit volledig en voortreffelijk handelen dat in overeenstemming is met de rede.</p> Signup and view all the answers

Hoe verschilt geluk op de korte termijn van blijvend geluk?

<p>Geluk op korte termijn is geen indicatie van volkomen geluk, dat pas aan het eind van het leven volledig kan worden beoordeeld.</p> Signup and view all the answers

Wat is de relatie tussen menselijk geluk en de ziel volgens de tekst?

<p>Menselijk geluk is een kwaliteit van de ziel, berustend op handelen in overeenstemming met de rede.</p> Signup and view all the answers

Wat is volgens Socrates de rol van de Geest (Nous) in relatie tot oorzaken?

<p>De Geest (Nous) stuurt alles aan op een doel en is de werkelijke oorzaak, terwijl materiële oorzaken slechts noodzakelijke voorwaarden zijn.</p> Signup and view all the answers

Hoe verhoudt de Ideeënleer van Plato zich tot de rol van de Demiurg in de schepping?

<p>De Ideeën vormen het model waarnaar de Demiurg de materiële wereld vormgeeft, waarbij materie een ondergeschikte rol speelt.</p> Signup and view all the answers

Wat worden de werkelijke oorzaak en de noodzakelijke voorwaarde in de dialoog van Plato 'Timaeus'?

<p>De werkelijke oorzaak zijn de Ideeën en de noodzakelijke voorwaarde is de materie, welke de Demiurg moet gebruiken.</p> Signup and view all the answers

Waarom was Socrates teleurgesteld over Anaxagoras' visie op de Geest?

<p>Socrates was teleurgesteld omdat hij vond dat Anaxagoras de rol van de Geest in de natuur te beperkt had weergegeven.</p> Signup and view all the answers

Welke betekenis heeft de 'Ideale Staat' in de context van verbetering, volgens de tekst?

<p>De Ideale Staat is een ideaalbeeld waarnaar we moeten streven, omdat het streven ernaar ons kan verbeteren, zelfs als we het einddoel niet bereiken.</p> Signup and view all the answers

Hoe wordt de ziel in verhouding tot het lichaam beschreven in de tekst?

<p>De ziel wordt vergeleken met een meester en het lichaam met een slaaf; de ziel moet het lichaam beheersen.</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de kenmerken van de Ideale Staat volgens Plato?

<p>De Ideale Staat is een aristocratie, waarin de besten de leiding hebben, zonder persoonlijke bezittingen en met gezamenlijke maaltijden.</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de vijf staatsvormen die Plato benoemt in hij zijn degeneratieproces?

<p>De vijf vormen zijn Aristocratie, Timocratie, Oligarchie, Democratie en Tirannie.</p> Signup and view all the answers

Op welke manier leidt de degeneratie van de staat de Aristocratie tot een Timocratie?

<p>Degeneratie gebeurt wanneer mensen gedreven door roem de leiding overnemen, wat leidt tot een Timocratie.</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er wanneer het begerende deel van de ziel de overhand krijgt volgens Plato?

<p>Wanneer het begerende deel de overhand krijgt, verandert de aristocratie in een oligarchie, geregeerd door een rijke minderheid.</p> Signup and view all the answers

Wat is de consequentie van de democratische regeringsstructuur zoals beschreven door Plato?

<p>Volgens Plato leidt democratie vaak tot tirannie, waarbij machtige individuen het volk manipuleren voor eigen voordeel.</p> Signup and view all the answers

Waarom is de Ideale Staat moeilijk te realiseren volgens Plato?

<p>De Ideale Staat is moeilijk te realiseren omdat er altijd mensen zullen zijn die gedreven worden door onredelijke verlangens.</p> Signup and view all the answers

Wat houdt de rol van de wachters in Plato's ideale samenleving in?

<p>De wachters hebben de taak om te zorgen voor de staat en krijgen opvoeding in literatuur, muziek en fysieke training.</p> Signup and view all the answers

Wat is het verschil tussen Ideeën en fysieke objecten volgens Plato?

<p>Ideeën zijn onveranderlijke en onzichtbare prototypes, terwijl fysieke objecten veranderlijk en vergankelijk zijn.</p> Signup and view all the answers

Hoe verhouden de deugden zich tot de Ideeën in de ethiek van Plato?

<p>Deugden zijn gefundeerd op eeuwige en onveranderlijke Ideeën, wat leidt tot absolute rechtvaardigheid.</p> Signup and view all the answers

Wat illustreert de zonvergelijking in Plato's filosofie?

<p>De zonvergelijking laat zien dat het Goede zorgt voor de kenbaarheid van het bestaan, net als de zon voor zichtbaarheid zorgt.</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de implicaties van de zelfpredikatie-kwestie in de Ideeënleer?

<p>Het probleem van zelfpredikatie komt voort uit de vraag hoe Ideeën in verschillende objecten kunnen participeren zonder hun eenheid te verliezen.</p> Signup and view all the answers

Wat bedoelt Plato met de termen 'schaduw' en 'gevangenen' in zijn grotvergelijking?

<p>De schaduwen vertegenwoordigen onvolmaakte weergaven van de werkelijkheid, terwijl de gevangenen symbool staan voor mensen die de waarheid niet kennen.</p> Signup and view all the answers

Wat is het participatieprobleem dat Plato in zijn Ideeënleer adresseert?

<p>Het participatieprobleem betreft hoe objecten eigenschappen van Ideeën kunnen hebben zonder dat de Ideeën hun unieke identiteit verliezen.</p> Signup and view all the answers

Hoe heeft Plato kritiek geuit op zijn eigen Ideeënleer?

<p>Plato heeft kritiek geuit op de Ideeënleer door te vragen hoe er Ideeën kunnen zijn van imperfecte zaken zoals vuil.</p> Signup and view all the answers

Wat leert ons de vergelijking van de drie bedden in Plato's denken?

<p>De drie bedden illustreren de verschillende niveaus van werkelijkheid, waar het geschilderde bed een imitatie is van het handwerkersbed, dat op zijn beurt een imitatie is van de Idee van bed.</p> Signup and view all the answers

Hoe kan een object dat slechts aan een deel van de Idee deelneemt, nog steeds als een ondeelbaar geheel worden opgevat?

<p>Een object kan niet als een ondeelbaar geheel worden opgevat als het slechts aan een deel van de Idee participeert, omdat het de universaliteit van die Idee ondermijnt.</p> Signup and view all the answers

Wat leidt tot de oneindige regressie bij de uitleg van de relatie tussen objecten en Ideeën?

<p>Het probleem ontstaat doordat voor elke Idee een nieuwe Idee nodig is om de participatie tussen objecten te verklaren.</p> Signup and view all the answers

Wat stelt de onkenbaarheid van de Ideeën over onze kennis?

<p>Als Ideeën in een transcendente wereld bestaan, is onze kennis erover problematisch, aangezien deze afhankelijk is van zintuiglijke waarneming.</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de kenmerken van een onzuivere ziel volgens de besproken theorie?

<p>Een onzuivere ziel is tijdens het leven gehecht aan het lichaam en fysieke verlangens, wat leidt tot wedergeboorte na de dood.</p> Signup and view all the answers

Hoe verschilt een zuivere ziel van een onzuivere ziel na de dood?

<p>Een zuivere ziel is vrij van lichamelijke verlangens en gaat naar een goddelijke sfeer, terwijl een onzuivere ziel gebonden blijft aan de fysieke wereld.</p> Signup and view all the answers

Welke drie delen bestaat de ziel uit volgens de besproken driedeling?

<p>De ziel is verdeeld in een redelijk deel (in het hoofd), een strevend deel (in de borst), en het derde deel, dat niet genoemd is.</p> Signup and view all the answers

Wat is het argument dat de ziel onsterfelijk zou maken volgens de theorieën?

<p>De cyclus van tegengestelden en de ziel als zelf-beweger ondersteunen het idee dat de ziel onsterfelijk is.</p> Signup and view all the answers

Waarom is het proberen om Ideeën te kennen, volgens de besproken theorieën, mogelijk nutteloos?

<p>Als Ideeën volledig losstaan van de zintuiglijke wereld, dan wordt het begrijpen en kennen ervan ten zeerste bemoeilijkt.</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Eerste beginsel (archê)

De idee dat alles uit een enkele basissubstantie is ontstaan, zoals water bij Thales.

Elementen (stoicheia)

De basissubstantie waaruit alles is samengesteld, bijvoorbeeld water voor Thales of apeiron voor Anaximander.

Ontstaan en vergaan

De veranderingen die stoffen ondergaan, zoals het ontstaan en verdwijnen van objecten.

Beweging/Verandering

De beweging van objecten, zoals de bewegingen van de zon, maan, sterren en de aarde.

Signup and view all the flashcards

Apeiron

De filosofische stroming die stelt dat alles uit een onbepaalde, grenzeloze substantie ontstaat.

Signup and view all the flashcards

Naturalisme

De overtuiging dat er geen goden nodig zijn om de natuur te verklaren.

Signup and view all the flashcards

Reductionisme

De filosofische stroming die stelt dat alles gereduceerd kan worden tot simpele basisprincipes.

Signup and view all the flashcards

Kritisch individualisme

De overtuiging dat individuen zelfstandig kunnen denken en handelen.

Signup and view all the flashcards

Nomos-phusis-debat

De vraag of menselijke instellingen en verhoudingen voortkomen uit de natuur (phusis) of uit conventie (nomos). Denk aan wetten en regels: zijn die van nature vastgesteld of door mensen bedacht?

Signup and view all the flashcards

Methode van de stelselmatige tegenspraak

Een methode om door middel van tegenstrijdige argumenten tot nieuwe inzichten te komen. Het bevraagt bestaande aannames en probeert de zwakste logica te versterken.

Signup and view all the flashcards

Gedachte dat niet de zaak maar de spreker bepaalt

De gedachte dat de kwaliteit van een argument niet afhangt van de inhoud, maar van de vaardigheid van de spreker om het te presenteren. De spreker bepaalt de waarheid.

Signup and view all the flashcards

Wettelijke instellingen als verlengstuk van de natuur (Protagoras)

Wettelijke instellingen worden gezien als voortvloeiend uit de natuur. Recht en wet zijn aangeleerd, maar noodzakelijk, vergelijkbaar met de natuurlijke middelen die dieren gebruiken om zich te beschermen.

Signup and view all the flashcards

De mens is de maat van alle dingen (Protagoras)

De mens is de maat van alle dingen. Wat waar is voor een individu, is waar. De waarheid is relatief en afhankelijk van de perceptie.

Signup and view all the flashcards

Geen waarheid, alleen overtuiging (Georgias)

Er is geen waarheid, alleen overtuiging door woorden. Het gaat erom te overtuigen en te beïnvloeden.

Signup and view all the flashcards

Het niet-zijnde (Georgias)

Er is niets dat bestaat. Of als het bestaat, kunnen wij het niet kennen. En als we het kennen, kunnen we het niet communiceren.

Signup and view all the flashcards

Natuurrecht (Hippias)

Het concept dat elke wet gebaseerd moet zijn op wat we in de natuur waarnemen en kennen.

Signup and view all the flashcards

Natuur vs. Conventie

De natuurlijke orde is dat alles wat gelijk is ook verwant is, terwijl conventies de dingen van elkaar scheiden. We moeten ons aan de natuur houden, omdat we de essentie van de dingen begrijpen.

Signup and view all the flashcards

Taal en betekenis

Echte synoniemen bestaan niet. Elk woord draagt een andere betekenis, die ons inzicht in de werkelijkheid steeds verder verdiept.

Signup and view all the flashcards

Religie en goden

Goden zijn vergoddelijkte individuen die in het verleden aanzienlijke daden hebben verricht. Ze zijn mensen die vanwege hun voordelen werden vergoddelijkt.

Signup and view all the flashcards

Pyrrhonisme

Een filosofische stroming die kennis in twijfel trekt en stelt dat absolute waarheid onbereikbaar is. Zoeken naar absolute waarheid is nutteloos, want je kan het toch niet vinden.

Signup and view all the flashcards

Ataraxia

Een mentale staat van rust en tevredenheid die voortkomt uit het accepteren van het feit dat kennis onmogelijk is.

Signup and view all the flashcards

Epochê

De sceptische methode van het onderzoeken van de werkelijkheid door het in twijfel trekken van alle claims en het zoeken naar alternatieven.

Signup and view all the flashcards

Probabilisme

De sceptische overtuiging dat er geen absolute waarheid bestaat, maar dat er ruimte is voor waarschijnlijkheden en redelijke aannames.

Signup and view all the flashcards

Ethisch doel van het Pyrrhonisme

De primaire drijfveer van het Pyrrhonisme om een staat van gemoedsrust te bereiken door te accepteren dat kennis onmogelijk is.

Signup and view all the flashcards

Pantheïsme

De overtuiging dat de kosmos een organische eenheid is, doortrokken van redelijkheid, die ook natuur en God wordt genoemd.

Signup and view all the flashcards

Teleologie

De aanname dat de kosmos doelgericht is en dat alles een functie heeft.

Signup and view all the flashcards

Voorzienigheid

Het idee dat alles verloopt volgens een goddelijk plan ten bate van de mens.

Signup and view all the flashcards

Determinisme

Het idee dat het hele wereldgebeuren onwrikbaar vastligt.

Signup and view all the flashcards

Ekpurôsis

De theorie dat de kosmos begint en eindigt in vuur en daarna opnieuw begint.

Signup and view all the flashcards

Argument from design

Het argument dat het bestaan, de redelijkheid en de voorzienigheid van God bewijzen dat er een schepper moet zijn.

Signup and view all the flashcards

Prolêpsis van god

De kennis die iedereen van nature heeft over goddelijke voorzienigheid.

Signup and view all the flashcards

Individuele en Universele Natuur

De theorie dat de mens onderdeel is van de universele natuur, net zoals een blad onderdeel is van een boom.

Signup and view all the flashcards

Neoplatonisme

De leer die de ideeën van Plato doorontwikkelde met een focus op het Ene als Bron van alle zijnde, waarbij de wereld geschapen wordt door een Demiurg die de Ideeën als voorbeeld gebruikt.

Signup and view all the flashcards

Het Ene

Het concept van de absolute goedheid en het hoogste zijnsniveau, bron van de ideeën en de basis van alle realiteit.

Signup and view all the flashcards

Demiurg

Een goddelijke schepper die de wereld vormt naar de ideeën als voorbeeld, zoals described in Plato's 'Timaeus'.

Signup and view all the flashcards

Ideeën (Plato)

De verzameling van perfecte, onveranderlijke en abstracte begrippen die de werkelijkheid bepalen. Ze zijn de blauwdruk van de zichtbare wereld zoals we die kennen.

Signup and view all the flashcards

Drie Hypostasen

De drie niveaus van zijnsniveau in het Neoplatonisme: Het Ene (de allerhoogste bron), de Geest/Ideeën (de wereld van volmaakte vormen), de Ziel (het vermogen om te denken en te ervaren).

Signup and view all the flashcards

Wereldziel

De 'wereldziel' wordt beschreven als een bezielende kracht die de gehele werkelijkheid beweegt, waardoor er ordening en harmonie ontstaat.

Signup and view all the flashcards

Nomos-fusis debat in slavernij

Een filosofisch debat dat de vraag stelt of slavernij een natuurlijke of tegennatuurlijke praktijk is.

Signup and view all the flashcards

Dominantie en ondergeschiktheid

De idee dat sommige mensen van nature dominant zijn en anderen ondergeschikt.

Signup and view all the flashcards

Wat is 'natuurlijk'?

De vraag of iets 'natuurlijk' is en hoe we dat kunnen bepalen.

Signup and view all the flashcards

Rechtvaardigheid

De stelling dat rechtvaardigheid gebaseerd is op welgezindheid of gerechtigheid.

Signup and view all the flashcards

Geluk van anderen

Het geluk van een individu is afhankelijk van het geluk van de mensen in zijn naaste omgeving.

Signup and view all the flashcards

Geluk en taak

Geluk wordt gevonden in het vervullen van je eigen taak en het goed uitoefenen van je functie als mens.

Signup and view all the flashcards

Taak van de mens

De activiteit van de ziel die in overeenstemming met de rede is, is de taak van de mens.

Signup and view all the flashcards

Idee (in de ideeënleer)

Een ideaal, prototype van een soort of een algemene begrip.

Signup and view all the flashcards

Georgias' bewering over waarheid

Georgias beweerde dat er geen objectieve waarheid bestaat, alleen overtuiging via taal. De kracht van de spreker bepaalt wat mensen geloven, niet de feiten zelf.

Signup and view all the flashcards

Natuurrecht volgens Hippias

Hippias introduceerde het concept van het natuurrecht, waarbij wetten gebaseerd moeten zijn op wat we van nature kennen. Hij geloofde dat gelijkheid in de natuur bestaat en dat conventies deze gelijkheid verstoren. De natuur dient als basis voor rechtvaardigheid.

Signup and view all the flashcards

Prodicus' idee over taal

Prodicus benadrukte de nuances van taal en de verschillende betekenissen die woorden kunnen hebben. Hij geloofde dat de juiste woordkeuze cruciaal is voor een preciezer begrip van de werkelijkheid.

Signup and view all the flashcards

Prodicus' visie op goden

Prodicus beschouwde goden als vergoddelijkte mensen met een geschiedenis van goedheid. Volgens hem vereerden mensen diegenen die hun leven verbeterden.

Signup and view all the flashcards

Allegorie van Heracles

Prodicus beschreef een bekende allegorie waarin Heracles moet kiezen tussen de paden van deugd en genot. Dit illustreert de keuze die iedereen maakt in het leven.

Signup and view all the flashcards

Wie waren de sofisten?

De term 'sofist' verwijst naar rondreizende leraren die in de 5e eeuw v.Chr. in Griekse steden zoals Athene, kennis en vaardigheden aanboden tegen betaling. Ze waren deskundig in welsprekendheid, taal, politiek en algemene ontwikkeling.

Signup and view all the flashcards

Wat is de 'dissōi logoi'?

De sofisten stonden bekend om hun vaardigheid in argumentatie en hun vermogen om beide kanten van een argument te bepleiten. Ze gebruikten de 'dissōi logoi', wat betekent 'argumenten voor en tegen', om aan te tonen dat ze elk argument konden beargumenteren, ongeacht de waarheid ervan.

Signup and view all the flashcards

Welke sceptische houding hadden sofisten over de 'waarheid'?

De sofisten betwistten de bestaande opvatting en wetenschappelijke kennis over de natuur, en beweerden dat de 'waarheid' onkenbaar is. Ze stelde dat kennis relatief is en afhankelijk van de individuele waarneming. Deze sceptische houding t.o.v. absolute kennis zorgde voor veel debatten in de Griekse filosofie over de aard van kennis en het bestaan van universele waarheid.

Signup and view all the flashcards

Wat is het 'nomos-phusis-debat'?

Een centraal thema in de Griekse filosofie is het 'nomos-phusis-debat'. Hierbij wordt de vraag gesteld of menselijke instellingen en verhoudingen voortkomen uit de natuur (phusis) of uit conventie (nomos). De sofisten argumenteerden dat hetgeen we als 'natuurlijk' beschouwen in werkelijkheid slechts conventies zijn die mensen hebben bedacht en die anders hadden kunnen zijn.

Signup and view all the flashcards

Wat is de 'methode van de stelselmatige tegenspraak'?

De sofisten waren kritisch tegenover de bestaande ideeën en regels van de samenleving. Ze zochten naar inconsistenties in de argumenten en probeerden hun eigen gedachtegangen te bevestigen door middel van slimme argumentatie. Dit leidde tot het gebruik van de 'methode van de stelselmatige tegenspraak', waarbij ze de zwakke plekken van een argument blootlegden om hun eigen standpunt te versterken.

Signup and view all the flashcards

Wat is Protagoras' cruciale bewering over de mens?

Protagoras, een bekende sofist, stelde dat 'De mens de maat van alle dingen is'. Met deze uitspraak betwistte hij de existentie van universele waarheden, suggererend dat waarheid relatief is en afhangt van de individuele perceptie. Dit relativistische standpunt had grote impact op de Griekse filosofie en vormde de basis voor verdere discussies over kennis, waarheid en subjectiviteit.

Signup and view all the flashcards

Wat waren de belangrijkste bezwaren tegen de sofisten?

Een van de bekendste kritiekpunten op de sofisten was hun vermogen om hun kennis en vaardigheden voor geld aan te bieden. Dit werd gezien als een vorm van corruptie en ondermijning van de publieke moraal. De sofisten werden verweten hun kennis te gebruiken om hun eigen belangen te dienen in plaats van het algemeen belang.

Signup and view all the flashcards

Wat maakt de sofisten zo invloedrijk?

De sofisten stonden bekend om hun vaardigheid in welsprekendheid en hun vermogen om anderen te overtuigen. Hun argumenten waren vaak complex en gebaseerd op een diepgaand inzicht in de menselijke psychologie. Ze waren in staat om menigten te beïnvloeden en hun ideeën te verspreiden.

Signup and view all the flashcards

Elementen

Het idee dat mensen de werkelijkheid onjuist waarnemen en benoemen als ze niet in staat zijn om bestaan van niet-bestaan te onderscheiden. Dit heeft meer te maken met onze manier van denken en spreken dan met de fysieke wereld.

Signup and view all the flashcards

Zeno van Elea

Een Griekse filosoof die bekend stond om zijn paradoxen, die de tegenstrijdigheden van de logica en de realiteit aan het licht brachten. Hij gebruikte zijn paradoxen om de filosofie van Parmenides te verdedigen.

Signup and view all the flashcards

Parmenides

Een Griekse filosoof die geloofde dat er geen schepping of vernietiging is, en dat alles wat bestaat onveranderlijk is. Hij geloofde ook in vier elementen: aarde, water, lucht en vuur.

Signup and view all the flashcards

Pluralisten

Een Griekse filosoof die geloofde dat de werkelijkheid uit kwalitatief verschillende zijnden bestaat. Hij introduceerde ook het concept van externe bewegingsoorzaken.

Signup and view all the flashcards

Empedocles

Een Griekse filosoof die geloofde dat de werkelijkheid bestaat uit vier elementen: aarde, water, lucht en vuur. Hij geloofde ook in een samenbrengende kracht (liefde) en een scheidende kracht (haat).

Signup and view all the flashcards

Anaxagoras

Een Griekse filosoof die geloofde dat de werkelijkheid een oneindige hoeveelheid kleine deeltjes bevat, die zich in alle mogelijke combinaties kunnen verbinden. Hij geloofde ook dat de zon een brandende steen is.

Signup and view all the flashcards

Milesiërs

Uit de stad Milete in Ionië, Griekenland. Deze filosofen waren de voorlopers van de Westerse filosofie, ze zetten de basis voor de zoektocht naar kennis en begrip van de wereld.

Signup and view all the flashcards

Thales

De eerste filosoof die een fysische verklaring gaf voor de wereld. Hij geloofde dat water de oerstof is, waaruit alles is ontstaan. Hij zag water in alle vormen van materie (vast, vloeibaar, gas).

Signup and view all the flashcards

Anaximander

Anaximander breidde de theorie van Thales uit. Hij zag niet één specifiek element, maar een onbegrensde, onvoorspelbare, kosmische kracht, 'apeiron', als de oerstof. Hiervan ontstond alles door een proces van scheiding en menging.

Signup and view all the flashcards

Anaximenes

Anaximenes geloofde dat lucht de oerstof is. Hij zag hoe de lucht kon veranderen in water, aarde en vuur. Daarmee legde hij de basis voor het idee van een dynamische en voortdurende transformatie in de natuur.

Signup and view all the flashcards

Pythagoras

Een filosoof en wiskundige die de verhouding tussen getallen in de kosmos zag. Hij geloofde dat de wereld geordend is volgens mathematische wetten, en dat alles harmonisch is.

Signup and view all the flashcards

Oertoestand van de wereld

Volgens Anaxagoras is de wereld ontstaan uit een oertoestand waarin alle elementen zo klein en vermengd waren dat niets kon domineren.

Signup and view all the flashcards

Nous (Geest)

Anaxagoras geloofde dat de kosmos niet alleen uit verschillende elementen bestaat, maar ook uit 'nous'. Dit is de geest of het verstand, een kosmische kracht die de elementen in beweging zet.

Signup and view all the flashcards

Elementaire Deeltjes

Anaxagoras beschouwde de elementen als de basisbouwstenen van alles, maar deze elementen zijn niet meer fundamenteel en kunnen niet verder gereduceerd worden.

Signup and view all the flashcards

Atomen

Volgens de atomisten zijn de elementaire deeltjes atomen, die niet deelbaar zijn. De atomen verschillen niet van elkaar qua zintuiglijke eigenschappen, maar enkel qua vorm en grootte.

Signup and view all the flashcards

Atomen en Leegte (Kenon)

De atomen zijn constant in beweging en bewegen in 'kenon', de leegte. De combinaties van atomen en leegte bepalen wat we waarnemen, en deze combinaties ontstaan en verdwijnen voortdurend.

Signup and view all the flashcards

Beeldjes (Eidôla)

Democritus stelde dat onze zintuigen ons bedriegen. We nemen geen atomen waar, maar slechts beeldjes (eidôla) ervan. De waarneming is dus niet direct, maar een interpretatie.

Signup and view all the flashcards

Conventionele Zintuiglijke Eigenschappen

De zintuiglijke eigenschappen van de wereld, zoals kleur en smaak, zijn volgens Democritus conventioneel (nomoî) en niet echt (eteî). De echte realiteit is die van atomen en leegte.

Signup and view all the flashcards

Kennis via Verstand

Volgens Democritus is kennis via het verstand authentiek. We kunnen de realiteit niet perfect kennen, maar we kunnen wel begrip krijgen via logisch denken.

Signup and view all the flashcards

Heraclitus over waarheid

Heraclitus geloofde dat waarheid onbereikbaar is, zelfs als we haar zouden vinden, omdat onze meningen onze waarneming beïnvloeden.

Signup and view all the flashcards

Heraclitus' filosofie over verandering

Volgens Heraclitus is alles voortdurend in beweging en verandering. De werkelijkheid wordt gevormd door een constante strijd tussen tegengestelde krachten, die samen eenheid creëren.

Signup and view all the flashcards

Parmenides: Het 'zijnde'

Parmenides, een eleaat, stelde dat de werkelijkheid onveranderlijk is en dat alles wat we waarnemen, in illusie is. Hij beweerde dat het 'zijnde' altijd is en niet kan ophouden te bestaan, terwijl beweging en verandering verbeelding zijn.

Signup and view all the flashcards

Parmenides: Rationele visie op de werkelijkheid

Parmenides beschouwde de werkelijkheid als een onveranderlijke, eeuwige eenheid. Alle verandering die we waarnemen, is slechts schijn, en we moeten ons richten op de rationele waarheid van het zijnde.

Signup and view all the flashcards

Eleaten: Kritiek op zintuiglijke waarneming

De Eleaten, waaronder Parmenides, waren kritisch op de zintuiglijke waarneming en benadrukten de kracht van de rede. Ze geloofden dat de werkelijkheid onveranderlijk is en dat alles wat we zien en horen, slechts schijn is.

Signup and view all the flashcards

Heraclitus vs Parmenides

Heraclitus zag eenheid in de tegenstellingen, terwijl Parmenides onveranderlijkheid verdedigde. Beide filosofen probeerden de werkelijkheid te begrijpen, maar via verschillende perspectieven.

Signup and view all the flashcards

De sofisten: Wie waren ze?

De sofisten waren rondreizende leraren die kennis en vaardigheden aanboden tegen betaling. Ze waren bekwaam in welsprekendheid en politiek, maar werden vaak bekritiseerd voor hun relativistische standpunten en hun pragmatische aanpak.

Signup and view all the flashcards

De 'Nomos-Phusis' debat

Een belangrijk concept in de Griekse filosofie was het nomos-phusis debat. Dit debat ging over de vraag of menselijke instellingen en regels natuurlijk zijn (phusis) of door mensen bedacht (nomos). De sofisten argumenteerden dat alles wat we als 'natuurlijk' beschouwen, eigenlijk slechts conventies zijn.

Signup and view all the flashcards

Democritus

Een fysicus en filosoof die bekende ideeën als het atoom introduceerde en beargumenteerde dat alle waarnemingen via de zintuigen gebaseerd zijn op atoomstructuren.

Signup and view all the flashcards

De Swerve

Epicurus' theorie dat atomen uit hun baan kunnen afwijken, waardoor er ruimte ontstaat voor nieuwe combinaties en dus de vrije wil mogelijk wordt.

Signup and view all the flashcards

Prolêpsis

Epicurus' concept dat we kennis verkrijgen door herhaalde waarneming en dat deze kennis leidt tot universele begrippen.

Signup and view all the flashcards

Epicurus' Theorie over de Ziel

Epicurus geloofde dat de ziel materieel is en dus onderhevig aan ontstaan en vergaan, net als het lichaam.

Signup and view all the flashcards

Stoa

De filosofische stroming die stelt dat geluk gevonden wordt in het beoefenen van deugd en het leven in overeenstemming met de natuur.

Signup and view all the flashcards

Epicurisme

De filosofische stroming die genot als het hoogste goed beschouwt, maar dit genot moet verstandig en gematigd zijn.

Signup and view all the flashcards

Epicurus

Epicurus, de stichter van het Epicurisme, pleitte voor een leven van gematigheid en bevrijding van angst en zorgen. Zijn filosofie werd in Rome door Lucretius populair gemaakt.

Signup and view all the flashcards

Epicureische Kenleer

De waarnemingen die we doen, vormen de basis voor onze kennis. Deze waarnemingen, samen met de natuurlijke algemene begrippen (prolêpsis), en de gevoelens van genot en pijn, vormen de basis voor de epicureïsche kenleer.

Signup and view all the flashcards

Epicureische Fysica

De epicureïsche fysica was gebaseerd op de atoomtheorie van Democritus. Alles bestaat uit atomen en lege ruimte, die in constante beweging zijn.

Signup and view all the flashcards

Stoïcijnse Ethiek

De Stoa pleitte voor een leven in overeenstemming met de rede en de natuur. Daarbij moest je je richten op je eigen geluk en welzijn, maar ook op de harmonie in de kosmos.

Signup and view all the flashcards

Sceptische Academie

De sceptische Academie was een school die sceptische ideeën over kennis promootte. Zij vroegen zich af of we de werkelijkheid en waarheid wel kunnen kennen, en waren kritisch over de claims van filosofische systemen die absolute kennis beloofden.

Signup and view all the flashcards

Stoïcisme

De filosofie die de mens als onderdeel van de universele natuur ziet, met een natuurlijke drang om in harmonie te leven met zichzelf, de kosmos en God.

Signup and view all the flashcards

Apatheia

Het stoïcistische concept van het uitbannen van emoties en het accepteren van het lot, omdat deze emoties voortkomen uit onjuiste oordelen over zaken die niet in onze macht liggen.

Signup and view all the flashcards

Milesische School

De periode waarin Griekse filosofen, zoals Thales, Anaximander en Anaximenes, probeerden de wereld te verklaren aan de hand van natuurlijke principes zonder te verwijzen naar goden.

Signup and view all the flashcards

Arche

Een oerstof, een elementaire substantie, die alles in de natuur, inclusief de kosmos, voortbrengt.

Signup and view all the flashcards

Nous

Anaxagoras' term voor een immateriële, kosmische kracht die de verschillende elementen in beweging zet en ordening creëert.

Signup and view all the flashcards

Empirisme

De term voor de leer die stelt dat alle kennis afkomstig is van de zintuigen en de ervaring.

Signup and view all the flashcards

Kennis en Kundigheid

De kennis die gericht is op het 'omdat' en de oorzaak, in tegenstelling tot ervaring die het 'dat' beschrijft.

Signup and view all the flashcards

Eerste Substantie

Een categorie die verwijst naar individuele wezens of dingen, zoals 'deze man' of 'dit paard'.

Signup and view all the flashcards

Tweede Substantie

Een categorie die verwijst naar de algemene klasse waartoe een eerste substantie behoort, zoals 'mens' of 'paard'.

Signup and view all the flashcards

Wijsheid

Het vermogen om de verklarende oorzaken en beginselen te begrijpen en te kennen omwille van kennis zelf, zonder praktische relevantie.

Signup and view all the flashcards

Theoretische Kennis

Filosofie die ontstond uit nieuwsgierigheid en het verlangen om van onwetendheid af te komen, niet om praktische kennis toe te passen.

Signup and view all the flashcards

Aristotelische Categorieën

De 10 categorieën van Aristotles die eigenschappen van wezens en dingen beschrijven.

Signup and view all the flashcards

Accidenten

Eigenschappen die afhankelijk zijn van een substantie en er iets over zeggen, maar op zichzelf niets zijn.

Signup and view all the flashcards

Eleatische School

De filosofische stroming van de Eleaten die stelt dat de realiteit onveranderlijk en eeuwig is.

Signup and view all the flashcards

De taak van de mens

De taak van de mens is het goed uitoefenen van zijn functie als mens, volgens de rede te handelen en die te perfectioneren.

Signup and view all the flashcards

Rechtvaardigheid bestaat in de sterkere die zijn macht gebruikt

Het juiste gebruik van macht door de sterkere, in plaats van welgezindheid.

Signup and view all the flashcards

Vorm

De vorm van een object, die de essentie van het object bepaalt. Plato zag vormen als transcendente ideeën, terwijl Aristoteles geloofde dat vormen in de dingen zelf zijn.

Signup and view all the flashcards

Accidentele Verandering

De verandering van een object op een manier die geen verandering in de essentie van dat object beïnvloed.

Signup and view all the flashcards

Substantiële Verandering

De verandering van een object die de essentie van het object beïnvloed.

Signup and view all the flashcards

Materiële Oorzaak

De oorzaak die de stof of materiaal van een object bepaalt.

Signup and view all the flashcards

Vormoorzaak

De oorzaak die de vorm van een object bepaalt.

Signup and view all the flashcards

Bewerkstelligende Oorzaak

De oorzaak die de maker of het proces van het creëren van een object bepaalt.

Signup and view all the flashcards

Doeloorzaak

De oorzaak die het doel of de functie van een object bepaalt.

Signup and view all the flashcards

Logica van Aristoteles

Een systeem van logisch redeneren dat drie proposities combineert, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen subject (onderwerp), predikaat (naamwoordelijk deel van het gezegde) en middenterm.

Signup and view all the flashcards

Kennis volgens Aristoteles

Aristoteles geloofde dat alle kennis voortkomt uit waarneming en dat we kennis verkrijgen door middel van generalisatie en abstractie.

Signup and view all the flashcards

Endoxa

Een aannemelijke opvatting die door de meeste mensen wordt aangehangen of door gezaghebbende personen is verkondigd.

Signup and view all the flashcards

Teleologie van Aristoteles

Aristoteles zag de wereld als een hiërarchisch geheel, waarbij elk ding een specifieke functie heeft en streeft naar perfectie.

Signup and view all the flashcards

Ethiek van Aristoteles

De leer die stelt dat de mens gelukkig wordt door zijn specifieke taak in de maatschappij te vervullen.

Signup and view all the flashcards

Natuurrecht van Aristoteles

De filosofie van Aristoteles die zich richt op de studie van de natuur en de werkelijkheid.

Signup and view all the flashcards

Werken van Aristoteles voor de school

Aristoteles' werken die bedoeld zijn voor onderwijs, zoals logica, ethiek, politiek en natuurfilosofie.

Signup and view all the flashcards

School van Aristoteles na zijn dood

De periode na Aristoteles' dood, waarin zijn leerlingen zijn werk voortzetten en uitbreiden.

Signup and view all the flashcards

Aristoteles' Vijf Elementen

De vijf elementen van Aristoteles zijn Aether, Vuur, Lucht, Water en Aarde. Aether is een hemels element, terwijl de andere vier elementen verbonden zijn met de vier elementen van Empedocles. Ieder element heeft een natuurlijke beweging: Aether beweegt in een cirkel, vuur en lucht bewegen naar boven, water en aarde bewegen naar beneden.

Signup and view all the flashcards

De Onbewogen Beweger

De onbewogen beweger is volgens Aristoteles de oorzaak van alle beweging in het universum. Dit is geen god in traditionele zin, maar heeft een soort ultieme intellectuele energie. Deze energie is de oorzaak van alle beweging en verandering in het universum, maar is zelf niet onderhevig aan beweging of verandering.

Signup and view all the flashcards

Aristoteles' Ziel

De ziel is volgens Aristoteles de vorm van een levend lichaam. Het is de eerste actualiteit van een lichaam dat in potentie leven bezit. De ziel maakt daarmee het verschil tussen een levend wezen en een lijk. Er zijn drie soorten zielen: de vegetatieve ziel (planten), de sensitieve ziel (dieren) en de cognitieve ziel (mensen).

Signup and view all the flashcards

Deugd (Arete)

Deugd is volgens Aristoteles een aangeleerde karakterhouding die ons in staat stelt het midden te vinden bij redelijke keuzes. Het is een vaardigheid die we ontwikkelen door oefening en ervaring, en die ons helpt om de juiste balans te vinden tussen extremen.

Signup and view all the flashcards

De Mens als Sociaal Dier

Aristoteles gelooft dat de mens een sociaal en politiek dier is. Dit betekent dat we van nature behoren bij een gemeenschap en dat we ons leven alleen goed kunnen leven in contact en samenwerking met anderen. De gemeenschap is noodzakelijk voor onze ontwikkeling en ons geluk.

Signup and view all the flashcards

Slavernij in de Filosofie van Aristoteles

Aristoteles ziet de relatie tussen slaaf en meester als natuurlijk. De slaaf is een verlengstuk van de meester, net zoals het lichaam een verlengstuk is van de ziel. Het is geen kwestie van conflict, maar van complementariteit: beiden werken samen om een harmonieus geheel te vormen.

Signup and view all the flashcards

Het Goddelijk Intellect

Volgens Aristoteles heeft het Goddelijk intellect een zuiver actueel intellect. Dit betekent dat het Goddelijk intellect een daadwerkelijk denkend intellect is. Aangezien er geen denkobject volmaakter is dan het Goddelijk intellect zelf, denkt het Goddelijk intellect aan zichzelf. Dit betekent dat het Goddelijk intellect de oorzaak van zijn eigen denken is.

Signup and view all the flashcards

Hemelsferen (Aristoteles)

In de kosmologie van Aristoteles zijn de hemelsferen onbewogen bewegers. Dit betekent dat ze geen bewerkstelligende oorzaak buiten zichzelf hebben. Elke hemelsfeer beweegt zichzelf, zonder dat een externe kracht nodig is. De beweging van de hemellichamen is een natuurlijke beweging en wordt veroorzaakt door de eigen aard van de hemelsferen.

Signup and view all the flashcards

Het 'Derde-mens'-probleem

De Idee is een perfect, onveranderlijk concept. Als een object slechts deelneemt aan een aspect van de Idee, hoe kan die Idee dan nog steeds als een ondeelbaar geheel worden beschouwd? Dit lijkt de volmaaktheid en universaliteit van de Idee te ondermijnen.

Signup and view all the flashcards

Oneindige Regressie

Als we aannemen dat meerdere objecten (bijvoorbeeld mooie dingen) gemeenschappelijke eigenschappen hebben door deelname aan de Idee van schoonheid, dan lijkt er nog een Idee nodig te zijn om de relatie tussen die objecten en de Idee van schoonheid te verklaren. Dit leidt tot een oneindige regressie, omdat voor elke Idee een nieuwe Idee nodig is om de participatie te verklaren.

Signup and view all the flashcards

Onsterfelijkheid van de Ziel

De ziel is het levensbeginsel en staat in nauwe relatie met de Idee van Leven. Doordat de ziel immuun is voor destructie, is zij onsterfelijk.

Signup and view all the flashcards

Wedergeboorte van de Onzuivere Ziel

De ziel kan na de dood wedergeboren worden in een nieuw lichaam. Dit gebeurt wanneer de ziel tijdens het leven gehecht is aan het lichaam en fysieke verlangens.

Signup and view all the flashcards

Eeuwige Vrede van de Zuivere Ziel

De ziel kan na de dood naar een goddelijke en eeuwige sfeer gaan. Dit gebeurt wanneer de ziel tijdens het leven afstand heeft genomen van lichamelijke verlangens en zich heeft gericht op de wereld van de Ideeën.

Signup and view all the flashcards

Driedeling van de Ziel

Plato deelde de ziel in drie delen: 1. Het redelijke deel - in het hoofd; 2. Het strevende deel - in de borst; en 3. Het begeerlijke deel - in de buik. Deze delen hebben verschillende functies en werken samen om de mens te sturen.

Signup and view all the flashcards

Wat zijn Ideeën?

Ideeën zijn perfecte, onveranderlijke concepten die de werkelijkheid bepalen. Ze zijn de blauwdruk van de zichtbare wereld, en we kunnen ze alleen kennen door middel van onze rede.

Signup and view all the flashcards

Onkenbaarheid van de Ideeën

Ideeën bestaan in een transcendente wereld, los van de zintuiglijke wereld. Dit maakt het moeilijk om ze te begrijpen, omdat onze kennis afhankelijk is van waarneming. Is het dan überhaupt nog wel nuttig om ze te kennen?

Signup and view all the flashcards

Ideale Staat (Plato)

De ideale staat is een doelbeeld waar we naar moeten streven om de realiteit te verbeteren, zelfs als we het doel nooit bereiken. Het streven zelf zorgt al voor vooruitgang.

Signup and view all the flashcards

Werkelijke Oorzaak (Plato)

De werkelijke oorzaak van iets vertegenwoordigt de beslissende factor die het veroorzaakt. Dit onderscheidt het van een noodzakelijke voorwaarde, die een conditie is zonder welke de werkelijke oorzaak niet zou kunnen werken.

Signup and view all the flashcards

Noodzakelijke Voorwaarde (Plato)

Een noodzakelijke voorwaarde is een voorwaarde die onmisbaar is voor het optreden van de werkelijke oorzaak, maar zelf niet de oorzaak is. Zonder deze voorwaarde zou de werkelijke oorzaak niet kunnen functioneren.

Signup and view all the flashcards

De Demiurg (Plato)

Het concept van de 'Demiurg' in Plato's werk verwijst naar een goddelijke schepper die de materiële wereld vormgeeft naar de ideeën als voorbeeld. De Demiurg gebruikt 'Noodzaak', de kosmische materie, als materiaal om zijn plannen uit te voeren.

Signup and view all the flashcards

De relatie tussen ziel en lichaam

Plato vergelijkt de ziel met een meester en het lichaam met een slaaf. De ziel moet over het lichaam heersen, net zoals een meester over zijn slaaf.

Signup and view all the flashcards

De ideale staat volgens Plato

Volgens Plato is de ideale staat een aristocratie, geregeerd door de besten. Deze staat zal echter onvermijdelijk degenereren naar andere staatsvormen.

Signup and view all the flashcards

Opleiding voor leiders

In de ideale staat van Plato worden de leiders opgeleid in dialectiek en wiskunde, wat hen de kennis en vaardigheden geeft om te regeren.

Signup and view all the flashcards

De degeneratie van de ideale staat

De vier stadia van degeneratie van de ideale staat: 1.Aristocratie, 2.Timocratie, 3.Oligarchie, 4.Democratie en 5.Tirannie.

Signup and view all the flashcards

De drie delen van de ziel

De ziel heeft een begerend, strevend en redelijk deel. Het redelijke deel moet de andere delen beheersen om een evenwichtig leven te leiden.

Signup and view all the flashcards

De ziel en de ideale staat

De ideale staat weerspiegelt de ziel. De begerende mensen zijn handwerkers, de strevende mensen zijn helpers, en de redelijke mensen zijn de bestuurders.

Signup and view all the flashcards

De verlichting van de ziel

Plato gelooft dat het redelijke deel van de ziel verlichting moet zoeken buiten het fysieke lichaam, na de dood.

Signup and view all the flashcards

De cyclus van staatsvormen

Plato beargumenteert dat de Ideale Staat een heerschappij is van de besten, een aristocratie, maar deze zal na verloop terugkeren naar tirannie.

Signup and view all the flashcards

Ideeënleer

Een idee is het unieke, zuivere, zelfstandig bestaande, onvergankelijke prototype van een soort of een klasse of een algemeen begrip. Een idee is bij uitstek datgene wat andere dingen alleen maar zijn door participatie aan die idee (zelf-predicatie, elk idee zegt iets over zichzelf).

Signup and view all the flashcards

Ethiek in de Ideeënleer

De deugden zijn niet relatief maar gefundeerd op eeuwige en onveranderlijke Ideeën. Er is een soort absolute rechtvaardigheid waaraan we kunnen toetsen of acties in deze wereld goed, slecht, etc. zijn.

Signup and view all the flashcards

Zonvergelijking

Net zoals de zon voor zichtbaarheid van het bestaan zorgt, zorgt het goede voor kenbaarheid van het bestaan.

Signup and view all the flashcards

Grotvergelijking

Schaduwen zijn concrete objecten, gevangenen zijn wij, objecten zijn Ideeën, vuur is demiurg (?), de zon is het Goede.

Signup and view all the flashcards

Drie bedden

Een geschilderd bed is een imitatie door een schilder van het concrete object bed, dat weer een imitatie is door een handwerkman van De Idee bed, geschapen door God.

Signup and view all the flashcards

Zelfkritiek op de Ideeënleer

Plato gaf later ook kritiek op zijn eigen Ideeënleer. Ideeën van haar, slijk en vuil. Als Ideeën zulke intens verheven concepten zijn, klopt het dan wel dat er ook Ideeën van vuil etc zijn? Is er een perfecte eeuwige vorm van Vuilnis?

Signup and view all the flashcards

Participatieprobleem

Iets participeert aan een Idee om zo aan eigenschappen te komen. Zelfpredikatie is hier het grote probleem. a. Participatie aan de hele Idee. Als een object participeert in de hele Idee, hoe kan die Idee dan tegelijk in meerdere objecten aanwezig zijn? Bijvoorbeeld, als een mooie bloem participeert in de volledige Idee van schoonheid, zou die Idee dan niet opgesplitst worden en daardoor haar eenheid verliezen?

Signup and view all the flashcards

Overzicht Ideeënleer

Plato's ideeënleer is een complex concept met veel discussiepunten. Door middel van de Zonvergelijking, Grotvergelijking en Drie bedden vergelijkingen probeert Plato uit te leggen wat Ideeën zijn en hoe ze met de realiteit om ons heen te maken hebben.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Griekse Filosofie - Inleiding

  • Uitgangspunten van de Milesiërs: Theoretische verklaring (vs. mythe), naturalisme (vs. toeschrijving aan goden), reductionisme (vs. veelheid aan verklaringen), kritisch individualisme (vs. traditionalisme)
  • Verklaringsbeginselen: 'Niets uit niets', analogie
  • Thema's:
    • Eerste beginsel (archê): waaruit is alles ontstaan?
    • Elementen (stoicheia): waaruit bestaat alles?
    • Ontstaan en vergaan
    • Beweging/verandering
  • Thales: Dacht dat alles uit water kwam en dat de aarde dreef. Verklaarde zonsverduistering en voorspelde er een, wat leidde tot een afname van het geloof in de goden.
  • Anaximander: Alles is apeiron (onbepaald, grenzeloos). De aarde ontstaat uit apeiron, een mix van vocht en vuur. De zon, maan en sterren liggen in gaten in de nevelen. Verklaarder van de zonsverduistering.
  • Anaximenes: Hemel is een halve bol, niks komt onder de aarde door. Aarde zweeft in de lucht en heeft geen ondersteuning, lucht is oorsprong van alles.

Griekse Filosofie - Sofisten

  • Sofisten: Leermeesters die zich specialiseerden in retoriek en wijsheid, vooral in Athene. Ze lieten zich betalen voor hun diensten, vooral aan mensen uit de hogere klassen.
  • Relativisme: Het idee dat waarheid relatief is en afhankelijk van de context en het perspectief van degene die het beoordeelt.
  • Nomos-phusis-debat: Is de menselijke orde (nomos) gebaseerd op de natuur (phusis), of is het een conventie?

Griekse Filosofie - Protagoras

  • Protagoras: "De mens is de maat van alle dingen."
  • Relativisme: Kennis is afhankelijk van de waarnemer.
  • Onwetendheid over de goden: Kunnen niet weten of goden bestaan, en zo ja, wat deze voor gedaante hebben.

Griekse Filosofie - Georgias

  • Georgias: "Niets bestaat. Zelfs als iets bestaat, kunnen we het niet kennen. En zelfs als we het kunnen kennen, kunnen we het niet aan anderen overbrengen."
  • Scepticisme: Verwerping van absolute waarheid.

Griekse Filosofie - Hippias

  • Hippias: Introduceerde het concept van natuurrecht. Ondervraagde mensen over het leven op gelijke wijze.
  • Encyclopedisch geleerde: Alomwetend op allerlei gebieden.

Griekse Filosofie - Prodicus

  • Prodicus: Taal is cruciaal om goed te begrijpen. Taal beïnvloedt ons gedrag.
  • Religie: Goden zijn verheerlijkte personen uit het verleden.
  • Allegorie van 'Heracles op de tweesprong': Illustratie van dilemma's.

Akademische Scepticisme

  • Arcesilaüs, Carneades, Philo en Cicero: Voorlopers van het Akademische Scepticisme.
  • Scepticisme: Er is geen zekerheid over de waarheid.
  • Methode van tegenspraak/dialoog.: Om kritisch na te denken over aangeboden informatie, om over de waarheid te debatten.

Pyrrhonian Scepticisme

  • Pyrrho: Filosofische stroming gericht op het vinden van rust door het accepteren van een onwetendheid.
  • Isostheneia: Filosofisch concept, waarin de argumenten voor en tegen elkaar als even sterk beschouwd worden.
  • Epoché: Omgang met zaken waarin niet duidelijk is hoe het standpunt dient te worden beoordeeld.
  • Ataraxia: Geestelijke rust door het verlaten van (on)zekere kennis, en het bevrijden van onrust.

Midden en Neoplatonisme

  • Plato (427 – 347 v.C.): Filosofische stellingen.
  • Vroege academie: Filosofie van de eerste academie.
  • Sceptische academie: Filosofie van de sceptische academie.
  • Midden-Platonisme: Filosofie van het midden-Platonisme.
  • Neoplatonisme (240 n.C. - ca. 600 n.C.): Filosofie.

Stoa

  • Zeno van Citium (ca. 334-262 v.C.): Stichter van de Stoa.
  • Chrysippus (ca. 279-206 v.C.): Tweede stichter van de Stoa.
  • Seneca (4 v.C. – 65 n.C.): Romeins staatsman, dichter en filosoof.
  • Epictetus (ca. 55-135 n.C.): Ex-slaaf, filosoof.
  • Marcus Aurelius (121-180 n.C.): Romeinse keizer.

Epicurisme

  • Epicurus: Griekse filosoof.
  • Lucretius: Romeinse dichter en aanhanger van Epicurus.
  • Geluk als het hoogste goed: Het vermijden van pijn en het nastreven van genot.

Canonica en Kenleer

  • Alle waarnemingen zijn waar: Elke bewering in theorie correct, tenzij bewezen onwaar.
  • Zintuiglijke waarneming, prolepsis, pathê: Het zoeken naar kennis.
  • Toetsen van oordelen: Controle van de geldigheid van de bevinding

Kosmologie: Atomisme

  • Leucippus en Democritus: Griekse filosofen die de atomistische theorie ontwierpen.
  • Atomen: Kleine, fundamentele deeltjes van de materie. Deze kunnen niet verder worden gesplitst, maar verschillen wel in vorm en grootte.
  • Leegte: Een ruimte zonder materie. De ruimte waar atomen zich in bewegen.
  • Atomen zijn in constante beweging: Atomen bewegen door de ruimte.
  • Botsingen: Atomen kunnen botsen met elkaar.
  • Beweging: Beweging veroorzaakt verandering.
  • Pneuma: Alles doordringend, levenskracht

Fysica

  • Atomen: fundamentele deeltjes van materie.
  • Leegte: Ruimte tussen de atomen.
  • Atomen zijn in constante beweging: Atomen bewegen door de ruimte.
  • Botsingen: Atomen kunnen botsen met elkaar.

Ethiek: Epicurisme

  • Eudaimonia (geluk): Het uiteindelijke doel van het menselijk leven.
  • Genot: Goed en rechtmatig is gericht op het vermijden van elke vorm van lijden.
  • Pijn vermijden Niet alle vormen van genot zijn gelijk, noch gelijk aan elkaar.
  • Goede levenskwaliteit: Volgen van eigen rede
  • Natuurlijk en noodzakelijk: De mens moet aan behoeften voldoen

Stoïcisme

  • Rechtvaardigheid: Mensen erkennen hun plaats in de universele orde.
  • Gelukkig leven: Zoek naar innerlijke vrijheid, ongeacht omstandigheden.
  • Vriendelijkheid en verdraagzaamheid: Deel van de universele orde.

Eleaten

  • Parmenides: Zijnde is, niet-zijnde is niet.
  • Zeno van Elea: Paradoxen om Parmenides juist te begrijpen.

Andere filosofen

  • Anaxagoras: Ontdekt een principe van 'Nous' (denkende kracht) dat de wereld beheerst.

Nieuwe informatie

  • Geen nieuwe informatie in de gegeven tekst.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

Sofisten PDF
Natuurfilosofen PDF
Socrates PDF
Aristoteles 12.06 PDF
Plato's Ideëenleer - PDF

Description

Dit quizje behandelt belangrijke thema's uit de filosofie, waaronder het nomos-phusis-debat, de rol van de sophisten en de principes van het Pyrrhonisme. Test je kennis over de inzichten van Protagoras, Georgias en andere invloedrijke denkers. Ontdekhoe verschillende filosofische scholen elkaar beïnvloeden en zich verhouden tot waarheid en kennistheorie.

More Like This

Nomor Punjabi 1-100
100 questions
Noms, Articles et Adjectifs en Français
13 questions
Noms et le Genre en Français
24 questions

Noms et le Genre en Français

LegendaryNaïveArt5504 avatar
LegendaryNaïveArt5504
Use Quizgecko on...
Browser
Browser