woordenlijst-juridische-context.pdf

lOMoARcPSD|11215590 woordenlijst juridische context juridische context (Hogeschool Gent) StuDocu wordt niet gesponsord of ondersteund door een hogeschool of universiteit Gedownload door Rachid Ergachov ([email protected]) lOMoARcPSD|11215590 Juridische context: woordenlijsten...

lOMoARcPSD|11215590 woordenlijst juridische context juridische context (Hogeschool Gent) StuDocu wordt niet gesponsord of ondersteund door een hogeschool of universiteit Gedownload door Rachid Ergachov ([email protected]) lOMoARcPSD|11215590 Juridische context: woordenlijsten A. Staatsrecht Aanvullend recht Aanvullend recht zijn rechtsregels die worden gevolgd indien het contract zelf geen afspraak maakt of oplossing geeft. Dagvaarding Een dagvaarding is een officiële uitnodiging om voor de rechtbank te verschijnen die door een gerechtsdeurwaarder wordt bezorgd. Dwingend recht Dwingend recht zijn rechtsregels die moeten gevolgd worden en waarvan men bij contract niet mag afwijken. Federale staat In een federale staat zoals België zijn de bevoegdheden op wetgevend en uitvoerend vlak verdeeld over een federaal niveau (geldend voor gans België) en deelniveaus (in België: gewesten en gemeenschappen). Gerechtskosten Gerechtskosten zijn kosten die worden gemaakt tijdens de gerechtsprocedure (o.a. rolrecht, dagvaardingskosten, kost voor expertise). Meestal betaalt de verliezende partij de gerechtskosten van de winnende partij. Gezag van gewijsde Wanneer een vonnis gezag van gewijsde heeft, kan dezelfde betwisting niet meer voor een andere of dezelfde rechtbank nog eens gebracht worden. Zo voorkomt men dat men eenzelfde probleem voor rechters brengt tot men gelijk krijgt. Goede zeden Goede zeden is wat onze maatschappij op een bepaald moment als moreel aanvaardbaar beschouwt. Kracht van gewijsde Een vonnis in kracht van gewijsde is een vonnis waartegen geen beroep meer kan aangetekend worden. Het is dus definitief want de beroepstermijn is verstreken. Mede-eigendom Meerdere eigenaars hebben samen een eigendomsrecht op een en dezelfde zaak. Een bekende toepassing is het appartementenrecht. De mede-eigenaars hebben een individueel eigendomsrecht om het appartement (= kavel), maar een mede-eigendom over de gemeenschappelijke delen (bijv. traphal, voordeur, gevel, dak). Een syndicus staat in voor het beheer van het appartementsgebouw. Misdaad Een misdaad is een misdrijf dat in het strafrecht wordt bestraft met een gevangenisstraf van 5 tot 30 jaar en een geldboete van min. 26 euro. Openbare orde Openbare orde betreft de fundamenten van onze samenleving (publieke rust, orde en veiligheid). Overtreding De overtreding is een misdrijf dat in het strafrecht wordt bestraft met een geldboete van 1 tem 25 euro, gevangenisstraf van max. 7 dagen of een werkstraf van max. 45 uur 1 Gedownload door Rachid Ergachov ([email protected]) lOMoARcPSD|11215590 Privaatrecht Privaatrecht regelt de verhoudingen tussen de burgers onderling. Tot privaat recht horen o.a. burgerlijk recht, handelsrecht, ... Publiek recht Het publiek recht regelt de uitoefening van het staatsgezag, de verhouding tussen de overheid en de burger enerzijds en tussen de overheidsorganen onderling anderzijds. Volgende takken horen publiek recht: o.a. grondwettelijk recht, ruimtelijke ordening, fiscaal recht, strafrecht, ... Rechterlijke macht De rechterlijke macht wordt vertegenwoordigd door rechtbanken en hoven en is op een en dezelfde wijze georganiseerd voor gans België (dus geen nevengeschikt beleidsniveau). Zij werken onafhankelijk van de wetgevende en uitvoerende macht. Rechtsplegingsvergoeding De rechtbank kan de verliezende partij verplichten de winnende partij een rechtsplegingsvergoeding te betalen. Dit is een forfaitaire vergoeding om (althans gedeeltelijk) de advocaatkosten van de winnende partij te vergoeden. Dit is volledig verschillend van de gerechtskosten (= dagvaardingskost, rolrecht, expertise). Scheiding der machten De rechterlijke macht wordt vertegenwoordigd door rechtbanken en hoven en is op een en dezelfde wijze georganiseerd voor gans België (dus geen nevengeschikt beleidsniveau). Zij werken onafhankelijk van de wetgevende en uitvoerende macht. Uitvoerende macht De uitvoerende macht wordt op nevengeschikt beleidsniveau vertegenwoordigd door de regeringen. Zij mogen de beslissingen van de wetgevende macht (wet, decreet, ordonnantie) uitvoeren. Verzoekschrift Is een geschrift waarmee een rechtszaak wordt ingeleid. Dit kan door de eisende partij zelf opgesteld worden. Er is geen gerechtsdeurwaarder nodig om de tegenpartij op te roepen: de griffie van de rechtbank zal dit doen per gerechtsbrief. vrijwillige verschijning Vrijwillige verschijning of verzoeningspoging kan enkel voor de vrederechter aangevraagd worden. Dit is geen rechtszaak en leidt niet tot een vonnis. Een van de twistende partijen kan een vrijwillige verschijning vragen voor de vrederechter. De tegenpartij wordt dan opgeroepen door de griffie, maar is niet verplicht te komen. Indien de tegenpartij niet verschijnt, stopt deze procedure. Verschijnt de tegenpartij wel, dan probeert de vrederechter de partijen te verzoenen. Indien een verzoening lukt, zal hiervan een proces-verbaal opgemaakt worden (geen vonnis). Voordeel is dat deze procedure bijna gratis is. Wanbedrijf Een wanbedrijf is een misdrijf dat in het strafrecht wordt bestraft met een geldboete van 26 euro en/of een gevangenisstraf van 8 dagen tot 5 jaar of meer of een werkstraf tussen 45 en 300 uur. Wetgevende macht De wetgevende macht wordt op nevengeschikt beleidsniveau uitgeoefend door parlementen. Zij nemen beslissingen die door de burgers moeten gevolgd worden. De uitvoerende macht zal erop toezien dat deze worden gevolgd (politie), eventueel volgt een sanctie via de rechterlijke macht (de rechtbanken). 2 Gedownload door Rachid Ergachov ([email protected]) lOMoARcPSD|11215590 B. Contractenrecht Authentieke akte Een authentieke akte is een akte die door een openbaar ambtenaar is opgemaakt, zoals o.a. een notaris of ambtenaar van de burgerlijke stand. Benoemd contract Een benoemd contract is in de wetgeving met naam genoemd en kent specifieke regels naast het algemeen contractenrecht. Bevrijdingsbeding of exoneratiebeding Exoneratie- of bevrijdingsbeding is een clausule in een contract waarbij een partij zich volledig of gedeeltelijk vrijstelt van aansprakelijkheid. Bijkomend contract Een bijkomend contract kan niet op zichzelf bestaan. Het dient steeds als waarborg tot vervulling van een ander (hoofd)contract (bijv. hypotheek tot waarborg van terugbetaling van een lening). Compromis De compromis is de onderhandse akte waarmee de (ver)koop van een onroerend goed is gesloten. Contract intuïtu personae Een contract intuïtu personae wordt gesloten omwille van de kwaliteiten/eigenschappen van de tegenpartij. Derde Wie geen partij is bij een contract, noemen we een derde. Dwaling Dwaling is een wilsgebrek bij de toestemming van een contract. Op basis van een onvrijwillig verkeerde voorstelling hebben de partijen gedwaald en het contract gesloten. Sanctie is nietigheid van het contract. Eenzijdig contract Bij een eenzijdig contract zal slechts 1 partij zich verbinden. Eigendomsvoorbehoudclausule Een eigendomsvoorbehoudclausule wordt vaak opgenomen in een compromis (onderhandse akte bij verkoop van een gebouw of grond), maar is geen verplichte clausule. Het is een beding in de compromis die bepaalt dat de eigendom van het verkochte goed niet, zoals de wet voorziet, overgaat bij de ondertekening van de compromis, maar op een later moment. Meestal is dat bij het verlijden van de notariële akte, moment waarop meestal ook de volledige verkoopprijs zal betaald worden. Zo zal de verkoper zijn eigendom niet kwijt zijn voor hij de volledige verkoopprijs heeft ontvangen. Exceptio non adempleti contractus Indien de ene contractspartij zijn verbintenis niet nakomt, mag de andere contractspartij wachten met het vervullen van zijn verbintenis. Dit noemen we ook de nietuitvoeringsexceptie. Een contractspartij die wacht op de uitvoering door de andere, kan dit als verweermiddel inroepen voor de rechtbank. Hoofdcontract Een hoofdcontract bestaat op zichzelf. Kanscontract Bij een kanscontract is het niet zeker of een van de contractspartijen zijn verbintenis zal 3 Gedownload door Rachid Ergachov ([email protected]) lOMoARcPSD|11215590 moeten vervullen. Middelenverbintenis Wie een middelenverbintenis aangaat, zal alle middelen gebruiken om een resultaat te behalen, maar garandeert dat resultaat niet. De partij wordt niet aansprakelijk als het resultaat niet is gehaald, maar wel als hij niet alle middelen heeft gebruikt om dat resultaat te halen. Nietigheid Nietigheid is een vrij verregaande manier van het beëindigen van een contract. Het gaat om een ongeldig contract waarbij de partijen terug in de positie worden geplaatst van voor het contract. De nietigheid kan enkel door de rechter uitgesproken worden op gronden die expliciet in de wet zijn vermeld. De relatieve nietigheid kan enkel door de (door de wet) beschermde partij gedurende 10 jaar ingeroepen worden. De absolute nietigheid kan door iedereen ingeroepen worden gedurende 30 jaar op basis van strijdigheid met openbare orde en goede zeden. Onderhandse akte Een onderhandse akte is een akte die is opgemaakt door de contractspartijen zelf. Voorwaarden om als geldig bewijs te dienen, zijn 1) vermeldt de datum, 2) zoveel exemplaren als er partijen zijn en dit aantal vermelden, 3) elk exemplaar moet origineel ondertekend zijn. Onrechtmatige bedingen Een onrechtmatig beding is volgens de Wet Marktpraktijken en bescherming van de consument een beding waarin er een onevenwicht bestaat tussen de rechten/plichten van de partijen. De wet somt 33 bedingen op die onrechtmatig zijn. De sanctie is nietigheid van dit beding. Ontbindende voorwaarde Een ontbindende voorwaarde probeert een oplossing te geven voor een onzekere gebeurtenis. Indien de voorwaarde wordt voldaan, wordt het contract minnelijk ontbonden. Indien de voorwaarde niet wordt voldaan, moet het contract uitgevoerd worden. Ontbinding Ontbinding is een manier waarop een contract tot zijn einde komt. Het gaat om een geldig contract waaraan een einde wordt gesteld, ofwel via contract (minnelijke ontbinding) ofwel via de rechter. De redenen kunnen in de wet opgesomd zijn, maar dit is niet altijd het geval. Opschortende voorwaarde De opschortende voorwaarde probeert een oplossing te geven voor een onzeker gebeurtenis. Is de voorwaarde voldaan, dan wordt het contract verder uitgevoerd. Is de voorwaarde niet voldaan, dan wordt het contract niet meer uitgevoerd. Overeenkomst om niet Bij een overeenkomst om niet zal maar 1 contractspartij een verbintenis aangaan (bijv. schenking). Dit is vergelijkbaar met een eenzijdig contract. Overeenkomst onder bezwarende titel Bij een overeenkomst onder bezwarende titel zullen beide contractspartijen een prestatie leveren. Resultaatsverbintenis Wie een resultaatsverbintenis afsluit, zal een bepaald resultaat garanderen. Indien het resultaat niet wordt behaald, dan kan de partij aansprakelijk gesteld worden. Tegenstelbaarheid Tegenstelbaarheid houdt in dat derden rekening moeten houden met een contract. Dus niet alleen de contractspartijen zijn op de hoogte. Bij de verkoop van een onroerend goed (grond, 4 Gedownload door Rachid Ergachov ([email protected]) lOMoARcPSD|11215590 gebouw) wordt de koop tegenstelbaar door de notariële koopakte te laten overschrijven op het hypotheekkantoor. Toetredingscontract Toetredings- of standaardcontract wijst erop dat er geen onderhandelingen meer over het contract kunnen gevoerd worden. Het is te nemen of te laten zoals het is opgesteld. Verbintenis Een verbintenis is een rechtsband waarbij de schuldenaar iets moet doen, geven of laten t.o.v. een schuldeiser. Vergeldend contract Bij een vergeldend contract kunnen de contractspartijen hun verbintenissen inschatten en zijn ze gelijkwaardig. Verjaring Bevrijdende verjaring zorgt ervoor dat door verloop van tijd (bijv. 1 jaar) de schuldenaar bevrijd is van zijn plichten. Verkrijgende verjaring zorgt ervoor dat iemand na verloop van tijd (bijv. 30 jaar) een recht krijgt, vaak eigendomsrecht. Verkooprechten Verkooprechten zijn een onderdeel van de registratierechten. Bij de verkoop van een onroerend goed (gebouw of grond) moet binnen 4 maanden na ondertekening van de compromis ofwel de compromis ofwel de notariële koopakte aangeboden worden aan het registratiekantoor om de verkooprechten te heffen. De verkooprechten bedragen 10% op de koopprijs (klein beschrijf voor bescheiden woning 5%). Wederkerig contract Bij een wederkerig contract verbinten contracten zicht over en weer jegens elkaar (bijv. koopcontract: de verkoper zal leveren, de koper zal betalen). 5 Gedownload door Rachid Ergachov ([email protected]) lOMoARcPSD|11215590 C. Contractenrecht Enkelvoudige aansprakelijkheid Enkelvoudige aansprakelijkheid houdt in dat de persoon die een fout maakt en daardoor schade toebrengt, persoonlijk aansprakelijk wordt gesteld en schadevergoeding betaalt. Evenwichtsleer De evenwichtsleer is niet terug te vinden in wetten maar is volledig uitgewerkt door de rechtspraak. Iedereen mag doen op zijn erf wat hij wil, maar er moet een evenwicht zijn tussen de verschillende eigendomsrechten. Men zal last moeten verdragen van de buur, maar geen overlast. Indien dit evenwicht wordt verstoord, zonder dat er een aanwijsbare fout is (zoals in art. 1382-1383 BW), kan er toch een schadevergoeding toegekend worden op basis van de evenwichtsleer. Samengestelde aansprakelijkheid Bij samengestelde aansprakelijkheid heeft degene die de schadevergoeding betaalt, niet de schade toegebracht, maar iemand of iets waarvoor hij instaat. Bijvoorbeeld aansprakelijkheid van ouders voor minderjarige kinderen, van werkgevers voor werknemers, van eigenaars voor gebrekkige zaken. 6 Gedownload door Rachid Ergachov ([email protected])