TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ VE OKUL YÖNETİMİ PDF

# T.C. İSTANBUL MEDİPOL ÜNİVERSİTESİ ## TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ VE OKUL YÖNETİMİ ### Dr. Seffat DUMAN # EĞİTİM YÖNETİMİ Eğitim yönetimi; eğitim sisteminin amaçlarını planlanan düzeyde gerçekleştirmek üzere kurulmuş bir uğraş alanıdır. Eğitim yönetimi, bir eğitim sistemini bütün olarak çözümleme ve...

# T.C. İSTANBUL MEDİPOL ÜNİVERSİTESİ ## TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ VE OKUL YÖNETİMİ ### Dr. Seffat DUMAN # EĞİTİM YÖNETİMİ Eğitim yönetimi; eğitim sisteminin amaçlarını planlanan düzeyde gerçekleştirmek üzere kurulmuş bir uğraş alanıdır. Eğitim yönetimi, bir eğitim sistemini bütün olarak çözümleme ve birleştirme amacına yönelik çalışmalar yapar. # EĞİTİM YÖNETİMİNİN ÖZELLİKLERİ 1. Eğitim yönetimi, doğrudan veya dolaylı olarak insanlarla ilgili bir hizmettir. 2. Öğrencilerde sorgulayıcı bir tutum geliştirmek genel itibariyle eğitimin temel amacıdır. 3. Eğitim örgütlerinin başarısını değerlendirmek çok kolay değildir. 4. Eğitim onu denetleyen güçlerin yapısı bakımından da diğer örgütlerden farklıdır. 5. Okul personeli genellikle mesleki öğretim görmüştür. 6. Eğitim kurumlarının yapısı ve örgütlenmesi özel dikkati gerektirir. # YÖNETİM ## YÖNETİM NEDİR? Yönetim, amaçların etkili ve verimli bir biçimde gerçekleştirilmesi için bir insan grubunda işbirliği ve koordinasyon sağlamaya yönelik faaliyetlerin tümüdür. Yönetim, evrensel bir SÜREÇ, toplumsal yaşam kadar eski bir SANAT, gelişmekte olan bir BİLİM’dir. # YÖNETİM SÜRECİ Yönetim süreci, belirlenen amaçlara başkaları aracılığı ile ulaşma veya başkalarına iş gördürme etkinliklerinin toplamıdır. Yönetim süreci bir bütündür. Bu bütünü tamamlayan beş alt süreç vardır: 1. Planlama 2. Örgütleme 3. Eşgüdümleme 4. İletişim 5. Denetleme ## 1. PLANLAMA Planlama, geleceğe dönük olan işleri kontrol altına alma sürecidir. Bilimsel yöntemlerle gerçekleştirilir. Planlama, geleceği kestirmek ve kıt olan kaynakları en verimli şekilde kullanmak amacıyla yapılır. Planlama, okulun (örgütsel, yönetsel ve öğitsel) amaçlarını gerçekleştirmek için gereken girdileri sağlama ve kullanma yollarının kararlaştırılması sürecidir. ## PLANLAMA İLKELERİ 1. Amaca uygunluk: Planlama, eğitim örgütünün amaçları doğrultusunda yapılmalıdır. 2. Bütünlük: Planlama, örgütü bütünü ile ele almalıdır. Örgütün hiçbir birimi, bölümü ya da alt sistemi planın dışında bırakılmamalıdır. Planlama örgütün bütün parçalarını birbirine uyumlu kılmalı, birleştirmelidir. 3. Ölçülebilirlik: Okulun amaçlarına ne oranda ulaşıldığının bilinebilmesi yönetim açısından çok önemlidir. Ayrıca amaçlardan ne kadar sapıldığının da bilinmesi gerekir. Bu yüzden planı uygulamak için yapılan eylemler ve işlemler ölçülebilmelidir. 4. Geliştirilebilirlik: Planlama süreci, plan uygulanıncaya denk sürer. Eğer plan yeniden yapılacak ise bu süreç yeniden başlar. Böylece planın sürekli gelişime açık, esnek bir yapıda olması zorunlu olmaktadır. Planın geliştirilmesine gereken dönütler, örgütün uyarlama ve yönetim alt sistemlerince toplanır. Ayrıca bu dönütler, zamanın getirdiği değişmelere, planın uyarlanmasını sağlar. Bir planlama süreci bu dönütlere karşı ne oranda duyarlı ise o oranda başarılı olabilir. 5. Süreklilik: Okul, yaşadığı sürece planlı yönetilmelidir. Planlama süreci hem uzun bir süreyi hem de süreklilik göstermelidir. Planlama süreci bir kez yapılıp bitirilen bir süreç değildir. Planlama, yönetimin sürekli uğraşısıdır. Ayrıca uzun süreli plan, örgüte daha çok yararlı olmaktadır. Planın süresi uzadıkça yapılması da zorlaşır. Ama uzun süreli plan örgütün gelişmesine, büyümesine, yaşamasına daha çok katkıda bulunur. Gelecekte olabilecek tehlikelerin sezilmesine, görülmesine yardım eder. Yöneticiler uzun süreli planı yapmakla örgütün geleceğini güvenceye almak için gereken önlemleri zamanında alabilir. 6. Güvenilirlik: Yönetim planı okulun amaçlarına planlanan düzeyde ulaşılacağını güvence altına alabilmelidir. Bunun için de planlama sürecinde doğru ve güvenilir bilgiler kullanılmalıdır. Örgüte, çevresine ilişkin gerçeği yansıtmayan bilgiler, planlama sürecini yanlış yöne yöneltir. Böyle bir süreçle elde edilecek plan, örgütün yaşamını tehlikeye sokar. Planlamada en geçerli yöntem, bilimsel yöntemdir. Bu yöntemle toplanacak bilgiler yöntemin güvenebileceği bilgilerdir. Ayrıca bu yöntem, planlama sürecinde kullanabilecek en güvenilir yöntemdir. 7- Ekonomiklik: Hem planlama sürecinin kendisi, hem de ortaya çıkacak plan, az maliyetle elde edilmelidir. Planlamanın amacı, örgütün kıt kaynaklarının en etkin biçimde kullanılmasını sağlamaktır. Ayrıca kaynak bol olsa bile savurganca kullanılmaması gerekir. Kaynaklar savrulduğunda ürün daha pahalıya mal olacağından örgütün verimliliği düşer. Planlama, örgütü en yüksek düzeyde tutumluluğa ulaştırmalıdır. 8- Yalınlık: Yönetim planı; amaçları, içeriği, kullandığı yöntemleri, denetim ve değerlendirme ölçekleriyle yalın olmalıdır. Yönetim planı neyin nasıl, kim tarafından, ne zaman, nerede, hangi sürede, niçin yapılacağını açık ve seçik olarak göstermelidir. ## 2. ÖRGÜTLEME Örgütleme, okulun (örgütsel, yönetsel ve öğitsel) amaçlarını gerçekleştirmek için yapıyı kurma sürecidir. Okulun örgütsel yapısını kurma, iç güçlerini (özellikle personeli) birleştirme, bütünleştirme ve eğitim için takım kurmadır. ## ÖRGÜTLEME ŞEKLİ Eğitim sisteminde okulun örgütlenmesi sınıflanmaya dayanır. Sınıflar okulun örgütlenme birimleridir. Branşlar ise okulda okutulan derslerin yapılandırılmasıdır. Yani bir sınıfta dersi olan öğretmenler bir takımı, bir branşta yer alan öğretmenler ise başka bir takımı oluşturur. ## ÖRGÜTLEME İLKELERİ 1. Okul, eğitim örgütünde temel yönetim düzeyi olarak ele alınır. 2. Okulun verimliliğini artırmak örgütlenmenin hedef olacaktır. Bu hedefe ulaşmak için her okul en uygun büyüklükte kurulacaktır. 3. Kırsal bölgelerde ya da nüfusun yetersiz olan yörelerde yerleşim yerleri bir ilköğretim bölgesi olacak şekilde örgütlenecektir. İlköğretimde, en uygun büyüklükteki okula yeterli nüfus çevresi, bir ilköğretim bölgesidir. ## 3. EŞGÜDÜMLEME Eşgüdümleme, okulda bulunan tüm güçleri birbirine uyumlu kılarak, okulun amaçlarını gerçekleştirmeye yöneltmektir. Eşgüdümlemeye yardım eden kavramlar; işbirliği, güdülenme, etkilenme ve yöneltmedir. Eğitim yöneticisi, kurumda eşgüdümlemeyi sağlamak için özendirme, gözdağı, ödül, ceza, borçlandırma, yarışma, çatışma ve işi çekici kılma yöntemlerini kullanabilir. ## 4. İLETİŞİM Eğitim yöneticisinin gönderdiği anlamla astını etkilemesi, astın da üstünü cevaplamasını içeren bir etkileşim sürecidir. İletişimin oluşması için vericinin bir ileti hazırlaması, bu iletiyi uygun bir taşıyıcı ile alıcıya göndermesi, alıcının da iletinin gereğini yerine getirmesi ve vericiyi cevaplaması gerekir. Okulda iletişim genellikle yazışma yoluyla yapılır. Resmi yazışmaların kendine özgü bazı kuralları vardır. ## 5. DENETİM Okulun yönetim planını uygularken, sapmayı önleme ve düzeltme sürecidir. Denetim ilkelerine göre denetlenecek işlerin incelenmesi, yapılan işlerin ölçülmesi ve kusurların düzeltilmesi ve sonucun değerlendirilmesi gerekir. ## DENETİM TÜRLERİ 1. Okul müdürünün denetimi 2. Aracı üst sistemlerin denetimi 3. Üst sistem müfettişleri aracılığıyla yapılan denetim (Bakanlık müfettişi)