सामाजिक_धार्मिक_सुधारणा PDF

इतिहास By : Nandkumar G. Bajbalkar Sir. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ❖ तिश्चन तिशन ▪ भारिाि कोलकािा, िद्रास, गोवा आति िबुं ई ही तिशन्यााुंीी ्रमिि कं द्र...

इतिहास By : Nandkumar G. Bajbalkar Sir. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ❖ तिश्चन तिशन ▪ भारिाि कोलकािा, िद्रास, गोवा आति िबुं ई ही तिशन्यााुंीी ्रमिि कं द्रे ▪ िहाराष्ट्राि पढील तिश्चन तिशन धिम्रमसार करण्यााीे कायाम करीि होत्याा. ✓ीीम तिशनरी सोसायाटी ✓िुंबई बायाबल सोसायाटी ✓स्कॉतटश तिशनरी सोसायाटी ✓लुंडन तिशनरी सोसायाटी ✓अिेररकन िराठी तिशन By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ❖ िहाराष्ट्रािील पढील ्रमतसद्ध व्याक्तींनी तिश्चन धिामीा स्वीकार के ला. ✓तवष्ट्िू भास्कर करिरकर ✓रािकृष्ट्ि तवनायाक िोडक ✓नारायाि शेषाद्री ✓बाबा पद्मनजी ✓नीळकुंठशास्त्री गो्हे ✓पुंतडिा रिाबाई ✓नारायाि वािन तटळक By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  सािातजक-धातिमक सधारिाच्ुं याा ीळवळी By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  राजा राििोहन रॉया व ब्राम्हो सिाज By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ राजा राििोहन रॉया सािातजक व धातिमक सधारिा ीळवळीीे आद्य्रमविमक आधतनक भारिाीे' जनक जन्ि - बुंगालिधील हुगळी तजल्ह्यािील राधानगर याा गावी ति. 22 िे 1774 रोजी इ.स. 1814 पयांि राजा राििोहन रॉया हे इस्ट इतुं डयाा कुंपनीि िहसल ू अतधकारी जॉन तिग्बी यााीे सहायाक By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  इ.स. 1815 िध्याे त्यााुंनी कोलकािा याेथे आत्िीया सभेीी स्थापना द्वारकानाथ टागोर, ्रमसन्नकिार टागोर डॉ. राजंद्रलाल तिश्र, राजा कली, शुंकर घोषाल आनुंि ्रमसाि बॅनजी यााुंच्याासोबि करण्यााि आली. सािातजक सधारिाुंच्याा क्षेत्रािील शक्रिारा भारिािील तस्त्रयााुंीे कै वारी 1815 आत्िीया सभा स्थापन व नुंिर यााीेी रूपाुंिर 28 ऑगस्ट 1828 िध्याे ब्राम्हो सिाजाि िाराीिुं ीक्रविी हे ब्राह्मो सिाजाीे सतीव By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  एके श्वरवाि ्रमेि, ििू ीपजू ेस परोपकार, तवरोध सेवा ब्राह्मो तवश्वबुंधत्त्वा बुंधत्त्वाीी सिाजाीे वर श्रद्धा भावना ित्त्वज्ञान सवम अविारवा धिामिील िास तवरोध ऐक्या आत्म्यााीे अिरत्त्व ▪ 18 जनू 1823 : सिी्रमथा बुंि करण्याासाठी एक तवनुंिी अजम तब्रतटश पालमिंटकडे पाठतवला ▪ भारिीया लोकाुंच्याा विीने राजा राििोहन रॉया व जगन्नाथ शक ुं रशेठ अजामवर स्वाक्ष्याा ▪ ब्राह्मो सिाजाच्याा ्रमसारासाठी व सनािनींीा तवरोध किी करण्याासाठी 'सवुं ाि कौििी (1821) व 'सिाीार ीतुं द्रका' ही पत्रे काढली. ▪ राजा राििोहन रॉया यााुंच्याा ित्ृ यानू ुंिर रामचंद्र विद्याबागीश हे ब्राह्मो सिाजाीी आठवड्यााीी ्रमाथमना घेि. ▪ First Voice Of Freedom means Bramho Samaj : Shishirkumar Mitra  राजा राििोहन रॉया यााुंच्याा ित्ृ यानू ुंिर (27 सप्टंबर 1833) ब्राम्हो सिाजाीी वाटीाल िेवंद्रनाथ टागोर के शवीुंद्र सेन 1838 साली ब्राम्हो सिाजाि ्रमवेश 1858 िध्याे ब्राह्मों सिाजाीे आीायाम इ. स. 1840 साली त्याानुं ी ित्त्वबोंतधनी सभा स्थापन बगुं ालच्याा बाहेर उत्तर ्रमिेश, पजुं ाब, िद्रास अशा िरू च्याा ्रमिेशाि पातहले सपुं ािक - अक्षयाकिार ित्त ब्राम्हो सिाजाच्याा शािा यााच्ुं याा काळाि हा सिाज लोकत्रमया ▪ के शवीद्रुं सेन व ब्राम्हो सिाज िेवंद्रनाथाुंवर तहिुं ू धिामीा ्रमभाव होिा, िर के शवीुंद्र सेन तहिुं ू धिामला सुंकतीि िानि. त्यााुंच्याा सभेि सवम धिमग्रथुं ाुंीे वाीन होऊ लागले िेवंद्रनाथाुंनी वेि अपौरुषेया असे जाहीर करिाी तवरोध के शवीुंद्र सेन यााुंनी ‘सलभ सिाीार’ याा सप्तातहकद्वारे आपल्ह्याा तवीाराुंीा ्रमसार के ला. तस्त्रयााुंनाही ब्राम्हो सिाजाि स्थान तिले. त्यााीबरोबर तस्त्रयााुंच्याा तशक्षिासाठी ‘तवक्टोररयाा इस्ुं टीट्याटू ’ व ‘नॉिमल स्कल’ याा सुंस्थाुंीीही स्थापना के ली. िुंत्रतशक्षिाीी गरज लक्षाि घेऊन त्यााुंनी िुंत्रतनके िनही सरु के ले.  िलींच्याा तववाहाीी तकिान वयाोियाामिा 14 वषे ठरतविारा ‘दी नेविव्ह विवव्हल मॅरेज एक्ि’ 1872 साली पास झाला. त्याािागे के शवीद्रुं सेन यााुंीा िोलाीा वाटा होिा. परन्ि 14 वषे पिू म न झालेल्ह्याा आपल्ह्याा िलीीा तववाह ( 13 वषे ) त्यााुंनी कीतबहाराच्याा राजाशी 1778 साली घडवनू आिला. त्याािळे नव ब्राम्हो सिाजािील काही िुंडळींनी त्यााुंच्याा नेित्ृ वावरील तवश्वास उडाला. ्रमसार करण्याासाठी ब्राम्हो ्रमतितनधीीी सभेीी स्थापना By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ब्राम्हो सिाजािील फूट िेवंद्रनाथ टागोर 1865 के शवीद्रुं सेन आिी ब्राम्हो सिाज भारिीया ब्राम्हो सिाज 1878 साधारि ब्राम्हो सिाज ▪ तनशनाथ शास्त्री ▪ आनुंििोहन बोस ▪ उिेशीद्रुं & तशवीद्रुं ित्त िानवधिम-सभा 1844 ज्ञान्रमसारक सभा 1848 परिहसुं सभा 1849 ्रमाथमना सिाज 1867 ▪ िानवधिम-सभा : सरू ि याेथे 22 जनू 1844 स्थापना िगामराि िेघाराि िेहिा, तहनििी व शक ुं र िलपि राया हे याा सस्ुं थेीे सिस्या िािोबा पाुंडरुंग ििमडकर हे सुंस्थेीे अध्याक्ष एके श्वरवािाीा परस्कार सभेच्याा ्रमीारासाठी िािोबाुंनी 'धिम तववेीन' याा नावाीा ग्रुंथ तलतहला तनष्ठावान कायामकत्यााुंच्याा अभावािळे ही सभा अतधक काळ तटकू शकली नाही.  ▪ साि धिमसत्रू े अथामि ित्त्वे ईश्वर तनराकार आहे व िो एकी आहे. परिेश्वर्रमाप्तीसाठी भक्ती करावी. सवांीा धिम एकी आहे. िनष्ट्यािात्राुंीी जाि एकी आहे. ्रमत्याेकाने तववेकाने वागावे. िनष्ट्यााीे श्रेष्ठत्व गिाुंवर अवलुंबनू आहे, किामवर नव्हे. सवांनी सि् आीरि करावे. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ ज्ञान्रमसारक सभा 1 सप्टंबर 1848 रोजी िबुं ई - िािोबा ििमडकर यााुंच्याा अध्याक्षिेिाली स्थापन उतिष्टे : 1) भारिीया सिाजाि जागिृ ी घडवनू आििे. 2) धातिमक सिाज जीवनाि बिल घडवनू आििे. 3) सािातजक पररविमनासाठी ्रमयात्न करिे. 4) सभासिाुंनी आपापल्ह्याा गावी जाऊन सिाजाि धातिमक बिल घडवनू आिण्याासाठी ्रमयात्न करिे. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ परिहसुं सभा 31 जलै 1849 रोजी िबुं ई याेथे स्थापना ब्राह्मो सिाजाुंच्याा कायाामीा ्रमभाव याािधनू ी इग्रुं जी तशक्षि घेिलेल्ह्याा नविरुिाुंनी परिहसुं सभा स्थापन के ली. भाऊ िहाजन, आत्िाराि पाुंडरुंग ििमडकर, सिाराि ीव्हाि, बाबा पििनजी, बाळकृष्ट्ि जयाकर, तभकोबा ीव्हाि By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  सभेच्याा िागमिशमनासाठी िािोबा पाुंडरुंग ििमडकर यााुंनी परिहतुं सक ब्राह्म धिम हा काव्याग्रुंथ तलतहला. ग्रथुं ाि धातिमक सधारिेतवषयाी िागमिशमन के ले. गप्तपिे कायाम कारिारी सघुं टना सािातजक व धातिमक सधारिा करिे हा परिहसुं सभेीा ्रमिि हेिू सभासि होिाना अस्पशृ यााुंच्याा हािाने भोजन, तिश्चनाने बनतवलेले पाव, िसलिानाने आिलेले पािी तपल्ह्याातशवाया आति िी जािीभेि िानिार नाही अशी शपथ घेिल्ह्याातशवाया सिस्या होिा याेि नसे By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  “Love Of God, In The Service Of Man - By M.G. Ranade By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ ्रमाथमना सिाजाीी स्थापना िािोबा पाुंडूरुंग व डॉ. आत्िाराि पाुंडूरुंग यााुंच्याा पढाकाराने 31 िाीम 1867 िध्याे िुंबई स्थापन डॉ. आत्िाराि पाुंडरुंग ििमडकर, डॉ. आर. जी. भाुंडारकर, वािन आबाजी िोडक, नारायाि जी ीुंिावरकर, तवठ्ठल रािजी तशुंिे धातिमक सधारिाुंपेक्षा सािातजक सधारिाुंवरी अतधक भर ित्वज्ञान ्रमसारासाठी पत्रक : सबोध पतत्रका अहििनगर, सािारा, कोल्ह्हापरू , िुंबई, नातशक, पुंढरपरू व पिे याा शहराुंपरिाी ियाामतिि By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  एके श्वरवाि वेि पौरुषेया ििू ीपजू ेस आहेि तवरोध ्रमेि, बुंधत्त्वाीी परोपकार, भावना सेवा ित्त्वज्ञान तवश्वबुंध अविारवा त्त्वावर िास श्रद्धा तवरोध सवम आत्म्यााीे धिामिील अिरत्त्व ऐक्या  ▪ ्रमाथमना सिाजाीे कायाम : श्री. आर. जी. भाुंडारकर व न्याायाितू िम िहािेव गोतवुंि रानडे िख्या आधारस्िुंभ न्याा. रानडे - डेक्कन एज्याके शन सोसायाटीीी स्थापना- 1884 , तवधवा तववाह िुंडळ ना. ि. जोशी - सोशल सतव्हमस लीग -1911 नाििार गोपाळ कृष्ट्ि गोिले - सव्हंटस ऑफ इतुं डयाा सोसायाटी 1905 िहषी तवठ्ठल रािजी तशुंिे - तड्रमेस्ड क्लास तिशन 18 oct 1906 By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ्रमाथमना सिाजाच्याा विीने पुंढरपरू याेथे “अनाथ बालकाश्रि” “आयाम ितहला सिाज” ही तस्त्रयााुंसाठी कायाम करिारी सस्ुं था ीालू करण्यााि आली. िजराुंच्याासाठी पतहली रात्रशाळा िबुं ईिधील ीेऊलवाडी याेथे तभकोबा लक्ष्िि ीव्हाि यााुंच्याा पढाकाराने इ. स. 1876 िध्याे काढण्यााि आली होिी. 1890 रोजी िबुं ईिील ििनपरा याेथे अस्पशृ यााुंसाठी शाळा काढण्यााि आली. ्रमाथमना सिाजाीी ित्वे पटवनू िेण्याासाठी, याा सिाजाबिल लोकाुंना असलेल्ह्याा तनरतनराळ्याा शक ुं ाीे तनरसन करण्याासाठी न्याा. रानडे यााुंनी “एके श्वरतनष्ठाुंीी कै तफयाि” हा तवीार ्रमविमक ग्रथुं तलहीला. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ आयाम सिाज 10 एत्रमल 1875 रोजी िबुं ईिील काकडवाडी याेथे स्थापना स्वािी ियाानुंि सरस्विी यााुंीे िळ ू नाव िल ू शक ुं र तिवारी स्वािी ियाानुंि सरस्विी हे तिश्चन व इस्लाि धिामीे कडवे टीकाकार त्यााुंनी िबुं ईि तिलेल्ह्याा जवळपास पाी व्यााख्याानाीे िराठी भाषाुंिर िहािेव गोतवुंि रानडे यााुंनी सुंपातिि के ले. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ स्वािी ियाानुंि सरस्विी यााुंनी वेिाुंना ्रमिाि िानले जािीयािा, बालतववाह, अस्पशृ यािा, सिी्रमथा इत्याािी अतनष्ट ्रमथा त्यााुंना िान्या नव्हत्याा ▪ ब्राह्मिाुंच्याा वीमस्वािाली असलेले वेि सवांसाठी िले असावेि असे त्यााुंीे तवीार ▪ आयाम सिाज ही तहिुं ू धिम सधारिा ीळवळ ▪ वेिाुंकडे ीला ▪ वेि हे अपौरुषेया आहेि By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ितू िमपजू ेस तवरोध वैतिक शद्धीकरि सस्ुं कृिीीे ीळवळ पनरुज्जीवन धातिमक कायाम परोतहिवगाम धिामतभिान स कडाडून जागिृ ी तवरोध किमकाडुं ास तवरोध  जातिव्याव स्थेस तवरोध िष्ट्काळ बालतववा पीतडिानुं ा हास तवरोध ििि अनाथगहृ ,े तवधवा सािातजक तनयाोग पद्धिीस आश्रिगहृ -े कायाम िान्यािा सवांना स्विेशीीा सिानिेीी स्वीकार तवधवा वागिकू पनतवमवाहा स ्रमोत्साहन  स्त्रीतशक्षिा स ्रमोत्साहन पाश्चात्त्या तशक्षिाीा शैक्षतिक वैतिक िहातवद्याल स्वीकार कायाम यााीी स्थापना गरुकलाुंीी स्थापना ▪ ियाानुंि सरस्विी यााुंीी ग्रुंथसुंपिा ियाानुंि सरस्विी यााुंनी सत्यााथम ्रमकाश (Light of Truth) हा ग्रुंथ 12 जनू 1875 िध्याे तलतहला. याा ग्रुंथा त्यााुंनी जािीयािा, बालतववाह, सिी्रमथा, हडुुं ापद्धिी, पडिापद्धिी, जातिव्यावस्था, अस्पशृ यािा इत्याािी अतनष्ट ्रमथाुंपासनू वैतिक सिाज हा िक्त होिा असे स्पष्ट तलतहले याानुंि सरस्विी तलतिि 'भगवि िानिानि'् हा इ.स. 1886 िध्याे ्रमकातशि करण्यााि आला. याा ग्रथुं ाि त्यााुंनी ितू िमपजू ेस तवरोध के ला. ▪ ियाानुंि सरस्विी यााुंीे तशष्ट्या पुंतडि शयाािजी कृष्ट्ि (इतुं डयाा हाऊस याा क्राुंतिकारी सुंघटनेीे सस्ुं थापक), स्वािी श्रद्धानुंि सरस्विी (अस्पशृ याोद्धारक) लोकतहिवािी गोपाळ हरी िेशिि (िुंबई याेथील आयाम सिाजाीे अध्याक्ष). न्याा. िहािेव गोतवुंि रानडे (आयाम सिाजाीे कायामकिम) श्रीपाि िािोिर सािवळे कर (ियाानुंि तलतिि सत्यााथम्रमकाश ग्रुंथाीे पतहल्ह्यााुंिा िराठी भाषेि अनवाि लेिन के ले.) लाला लजपिराया (भारिीया स्वािुंत्र्यालढ्याािील आयाम सिाजाीे नेिे)  शाहपरू ीे िहाराज नरतसुंग व जोधपरू ीे िहाराज जसवुंितसुंग यााुंसारख्याा अनेक िहाराजाुंना स्वािी ियाानुंि सरस्विी यााुंनी आयाम सिाजाीी िीक्षा तिली. त्यााुंनी उियापर याेथे परोपकाररिी सभा स्थापन के ली. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ आयाम सिाजािील िोष वेिाुंीे िहत्त्व पटवनू िेिाना ियाानुंिाुंनी वेिाुंना अतधक िहत्त्व तिल्ह्यााीे जािविे. िस्लीि, जैन, तिश्चन इत्याािी धिांवर टीका के ली व वैतिक धिम हाी िरा धिम आहे व िो सवमपक्षा श्रेष्ठ आहे यााबिल िे तठकतठकािी व्यााख्याानाुंद्वारे बोलि रातहले. वैतिक धिामच्याा अभ्याासातशवाया इिरही धिामीे ज्ञान घेण्याासारिे आहे यााीा लोकाुंना तवसरी पडला. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ❑हान्स कोहन्स : तवसाव्याा शिकाि भारिाि सािातजक वैीाररक ीळवळीीी सरुवाि आयाम सिाजाने के ली. ❑ भतगनी तनवेतििा : यााुंनी ‘लढाऊ तहिुं ू धिम’ याा शब्िाि आयाम सिाजाीी ्रमशसुं ा के ली आहे By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  तथऑसॉतफकल सोसायाटी तथऑसॉफी' हा शब्ि ग्रीक भाषेिील असनू तथऑस म्हिजे परिेश्वर व सोतफयाा म्हिजे ज्ञान. सवम- धिम-सिानिेवर आति एके श्वरवािावर तवश्वास सोसायाटीीे सुंस्थापक िॅडि ब्लव्हिस्की आति कनमल हेन्री स्टील ऑलकॉट हे तहिुं ू आति बौद्ध धिामच्याा ित्त्वज्ञानाने ्रमभातवि झाले होिे. तनवामि्रमाप्ती हेी अुंतिि ध्याेया By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ तथऑसॉतफकल सोसायाटीीी स्थापना- अिेररके िील न्यायाू ाकम याा शहराि 7 तडसंबर 1875 िध्याे िॅडि ब्लव्हिस्की याा रतशयान तविषीने आति अिेररकन लष्ट्करी अतधकारी कनमल हेन्री तस्टल ऑलकॉट यााुंनी तथऑसॉतफकल सोसायाटीीी स्थापना. िद्रास ्रमाुंिाि आतडयाार (अड्याार) याेथे इ.स. 1882 िध्याे तथऑसॉतफकल सोसायाटीीी शािा स्थापन के ली. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ तशक्षि ्रमसाराीे कायाम : डॉ. अॅनी बेझुंट यााुंनी बनारस याेथे स्विीामने स्विःच्यााी इिारिीि इ.स.1898 िध्याे संरल तहिुं कॉलेज सरू पढे यााी कॉलेजीे रूपाुंिर इ.स. 1916 िध्याे बनारस तहिुं ू तवद्यापीठाि झाले. संरल कॉलेज स्थापन के ल्ह्याावर डॉ. अॅनी बेझटुं यााुंनी हे कॉलेज पुंतडि ििन िोहन िालवीया यााुंच्याा िाब्यााि तिले. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  सुंस्थापक : िहात्िा जोतिबा गोतवुंि फले (गो्हे) उिेश : शद्रातिशद्राुंीी तस्थिी सधारण्याासाठी व त्यााुंीी धातिमक व सािातजक गलाितगरी नष्ट करण्यााच्याा उिेशाने िहात्िा फलंनी 24 सप्टंबर 1873 रोजी पण्यााि सत्याशोधक सिाजाीी स्थापना के ली. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ 'सावमजतनक सत्याधिम' व 'गलाितगरी' याा ग्रथुं ाुंि जोतिबाुंनी सत्याशोधक सिाजाच्याा ित्त्वाुंबिल तववेीन के ले आहे. ▪ सत्याशोधक सिाजाीे ब्रीिवाक्या - सवमसाक्षी जगत्पिी त्याासी नकोी िध्यास्थी ▪ सत्याशोधक सिाज ही सिाजसधारिेीी िहाराष्ट्रािील पतहली ीळवळ आहे. ▪ अुंबालहरी हे याा सिाजाीे ििपत्र होिे. ▪ याा सिाजाीे कायाम 'िीनबुंध'ू याा वत्तृ पत्रािनू ्रमकातशि होि असे. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465 ▪ सत्याशोधक सिाजाने ििू ीपजू ेीा तवरोध के ला व जाहीरपिे जािीव्यावस्था अिान्या के ली. ▪ फलंीा सत्याशोधक सिाज िानविा, बद्धी्रमािाण्या, व्याक्तीस्वािुंत्र्या याा ित्वाुंवर आधाररि होिा. धातिमक पररविमनाच्याा बाबिीि फले पतहले क्राुंतिवीर ठरिाि. ▪ िहात्िा फलेपासनू ी ्रमेरिा घेऊन हिीि िलवाई यााुंनी ितस्लि सत्याशोधक सिाजाीी स्थापना ▪ नारायाि िेघाजी लोिुंडे यााुंनी 'तिल हैन्ड असोतसएशन' ीी भारिािील पतहली िजरू सघुं टनेीी स्थापना  ▪ सवम िािसे एकाी परिेश्वराीी लेकरे आहेि व परिेश्वर त्यााुंीा आई बाप आहे, आईला भेटण्याास अगर बापाला ्रमसन्न करण्याास ज्याा्रमिािे िध्यास्थाुंीी जरुरी नसिे त्याा्रमिािे परिेश्वराला ्रमाथमना करण्याास परोतहिाीी आवशयाकिा नसिे, वरील ित्व कबल ू असल्ह्याास कोिालाही याा सिाजाीे सिस्या होिा याेईल. ही याा सिाजाीी ित्वे होिी. ▪ सत्याशोधक सिाजाीे कायामवाहक - नारायािराव कडलक ▪ सत्याशोधक सिाजाीा सवामतधक ्रमभाव हा कोल्ह्हापरू ,सािारा, पिे ,औधुं. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ईश्वर एक असनू िो सत्यास्वरूप आहे पनजमन्ि व ईश्वरभक्ती किमकाडुं करण्यााीा इत्याािी गोष्टी ्रमत्याेकास अज्ञानिल ू क अतधकार आहेि. ित्त्वे कोििाही ग्रथुं ईश्वरभक्तीसाठी िध्यास्थाीी ईश्वर्रमिीि गरज नाही नाही िनष्ट्या जािीने श्रेष्ठ ठरि नसनू िो गिाने श्रेष्ठ ठरिो  िानबाई तबजे - भारिािील पतहल्ह्याा ितहला सपुं ािक By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ िीनबधुं ू वत्तृ पत्र सस्ुं थापक - कृष्ट्िराव भालेकर स्थापना -1 जानेवारी 1877 -1890 उिेश - सत्याशोधक सिाजाच्याा तवीाराुंीा ्रमसार करिे. 1890 - 1897 नारायाि िेघाजी लोिुंडे 1903- 1908 सपुं ािक वासिेव तबजे 1908 िे 1912 पयांि िानबाई तबजे याा पत्राीे सपुं ािन के ले. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ सत्याशोधक तववाह & तवशेष 25 तडसंबर 1873 िध्याे तसिाराि आल्ह्हाट व राधाबाई तनुंबकर याा जोडप्यााीा सत्याशोधक पद्धिीने तववाह 07 िे 1874 ज्ञानोबा ससािे ( सत्याशोधक पद्धिीने तववाह ) इलेय्याा सालोिन नावाच्याा एका ज्याू व्याक्तीला कायामकारी िुंडळाीे सभासि करून घेिले. बडोिा वत्सल, राघवभषू ि व आबुं ालहरी ही वत्तृ पत्रे सत्याशोधक सिाजाकडून ीालवली गेली. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  तड्रमेस्ड क्लास तिशन : तव. रा. तशिुं े जन्ि : (23 एत्रमल 1873 – 2 जानेवारी 1944) कनामटक राज्याािील (जििडुं ी) By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ❑ तड्रमेस्ड क्लास तिशन ▪ अस्पशृ यााुंच्याा हालअपेष्टा व जलिू जबरिस्िी आति त्यााुंच्याावरील अन्यााया िरू करण्याासाठी 18 oct 1906 रोजी िबुं ई याेथे एतल्ह्फन्स्टन रोडवर स्थापना ▪ िबुं ई याेथील एतल्ह्फन्स्टन रोड याेथे हो क्लासीी पतहली शाळा स्थापन ▪ अस्पशृ या सिाजािध्याे तशक्षिाीा ्रमसार करि, अस्पशृ या बाुंधवाुंना नोकरीच्याा सुंधी उपलब्ध करून िेिे, त्यााुंच्याा अडीिींीे तनवारि करिे, अस्पशृ यााुंना ि्याा धिामीी तशकवि िेिे आति त्यााुंीे शीलसुंवधमन घडून आििे ही याा तिशनीी वैतशष्ट्याे होिी. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465 ▪ तड्रमेस्ड क्लास तिशनीे कायाम : अस्पशृ यािा हा राजकीया ्रमश्न बनतवला. तशविकािाीे वगम ीालविे, ्रमबोधनपर व्यााख्यााने कीिमने आयाोतजि करिे, आजारी असिा्याा लोकाुंीी सेवा करिे. सुंस्थेच्याा अकोला, अिराविी, इिुं रू , कोल्ह्हापरू , ठािे, िापोली, पिे, भावनगर, िद्रास, िालवि, िबुं ई, सािारा, हुबळी, इत्याािी तठकािी उघडण्यााि आल्ह्याा 1933 िध्याे भारिीया अस्पशृ यािेीा ्रमश्न’ हा ग्रुंथ तलतहला. त्यााद्वारे याा ्रमश्नाकडे लोकाुंीे लक्ष वेधण्यााीे काि के ले.  ितस्लि धिामिील सधारिा ीळवळ By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ वहाबी ीळवळ / वलीउल्ह्लाह ीळवळ स्थापना – 18 व्याा शिकाि अरे तबयााि सुंस्थापक - अब्िल वहाब उिेश - इस्लातिक शद्धीकरि ीळवळ & इस्लािीी िरी व िळ ू तशकवि पनरुज्जीतवि करने. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ भारिािील वहाबी ीळवळीीी स्थापना – रायाबरे लीच्याा सय्याि अहिि 1820 िध्याे यााुंनी के ली. ्रमिि कं द्र - पटना ितस्लिाुंीी, ितस्लिाुंनी आति ितस्लिाुंसाठी भारिाि िार-उल-इस्लािीी स्थापना करण्यााच्याा उिेशाने के लेली ीळवळ. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  सीिाना याा तठकािी इनायाि अलीच्याा नेित्ृ वािाली लष्ट्करी सैन्या ियाार के ले. सरुवािीला हे पुंजाबच्याा शीि राज्याातवरुद्ध तजहाि सरू के ले ीळवळ 1820 पासनू सतक्रया परुंि 1857 च्याा उठावाच्याा पाश्वमभिू ीवर,त्यााीे रूपाुंिर सशस्त्र ्रमतिकार,तब्रतटशाुंतवरुद्धच्याा तजहाििध्याे झाले निर ईस्ट इतुं डयाा कुंपनीिध्याे पुंजाबीा सिावेश झाल्ह्याानुंिर, त्यााीे एकिेव लक्ष्या भारिािील इग्रुं जी वीमस्व बनले. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ िेवबिुं ीळवळ सुंस्थापक - िहिुं ि कासीि गुंगोही & रशीि अहिि ननोिवी स्थापना - 1866 उिेश - ितस्लिाुंना इस्लािीे िरे तशक्षि िेिे , कट्टरपुंथी तनिामि करिे , पातश्चिात्या तशक्षिाला तवरोध, कराि व हातिस यााुंीे तशक्षि , इस्लािीा ्रमीार करण्याासाठी व्याक्ती ियाार करिे , तब्रतटशतवरोधी तजहाि करिे By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  िेवबुंि हे उत्तर ्रमिेशािील सहारनपरू तजल्ह्यािील एक गाव व याातठकािी िार-उल-उलिू ििरसा स्थापन कट्टर ितस्लि धिम अभ्याासकाुंीी सस्ुं था. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ❖िहत्वाच्याा व्याक्ती – 1) िहििू उल हसन - धातिमक तवीाराुंना राजकीया रुंग िेिारा 2) सीबली नौिानी - पातश्चिात्या गोष्टींीा स्वीकार करिारे एकिेव व्याक्ती 3) िान अब्िल गफार िान 4) िौलाना अब्िल कलाि आझाि - राष्ट्रवाि धिामि बाुंधला जाि नसल्ह्यााने भारिाि तहिुं ू ितस्लि एकत्र राहू शकिाि. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ अतलगड ीळवळ सुंस्थापक - सर सय्याि अहिि िान उिेश - ितस्लि सिाजाच्याा सािातजक, राजकीया आति शैक्षतिक पैलुंिू ध्याे सधारिा. पारुंपाररक तशकविींवर लक्ष कं तद्रि न करिा इग्रुं जी तशकून आति पाश्चात्या तशक्षिाीे िाध्याि म्हिनू स्वीकारून ितस्लि तशक्षिाीे आधतनकीकरि के ले. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  1864 िध्याे अतलगढिध्याे पाश्चात्या ग्रुंथाुंीे भारिीया भाषािुं ध्याे भाषाुंिर करण्याासाठी आति ितस्लिाुंना पाश्चात्या तशक्षि स्वीकारण्याासाठी आति ितस्लिाुंिध्याे वैज्ञातनक वत्तृ ी वाढवण्याासाठी ियाार करण्याासाठी वैज्ञातनक सोसायाटीीी (Scientific Society) स्थापना. 1877 िध्याे त्यााुंनी ऑक्सफडम आति कं तब्रज तवद्यापीठाच्ुं याा धिीवर िोहम्िडन अँग्लो- ओररएटुं ल कॉलेजीी स्थापना के ली. हे िहातवद्यालया पढे 1920 िध्याे अलीगढ ितस्लि तवद्यापीठाि तवकतसि. पिाम, बहुपत्नीत्व आति तिहेरी िलाकीा तनषेध. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  जन्ि : 17 ऑक्टोबर, 1817 ित्ृ याू : 27 िाीम, 1898 ्रमथि ईस्ट इतुं डयाा कुंपनीि कारकनाीी नोकरी 1841 साली िनपरी न्याायाालयााि उपन्याायााधीशपिी तनयाक्ती पढे न्याायााधीश म्हिनू अनेक तठकािी काि बहािरू शाहा कडून तवतवध पिव्याा ्रमिान त्यााुंनी तिल्ह्ली पररसरािील अवशेषाुंवर पस्िके तलतहली. 1855 साली त्यााुंनी 'ऐन-ए- अकबरी' ीी आवत्तृ ी ्रमकातशि  इग्रुं जाुंना सिजनू घ्याा, आधतनक व्हा, त्यााुंीे परीक्षि करा. : कवी गातलब 1857 च्याा उठावावर त्यााुंनी 'अस्वब-इ-बगावि - इ-तहिुं ' हे पस्िकाीे तलिाि. तब्रतटशाुंीे ्रमाि वाीवल्ह्याािळे त्यााुंना तब्रतटशाुंनी 'सीिारे -ए-तहिुं ' तहिुं स्थानच्याा तिस्याा वगामीा िारा ही पिवी तिली. 1888 िध्याे 'सर' हा तकिाब. बायाबलीा उिमू भाषेि अनवाि By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ तहिुं ू ितस्लि बाबि : तहिुं ू व ितस्लि िोघेही पतवत्र गुंगा-यािनेच्याा पाण्याावर जगिाि. 'तहिुं स्थानाि राहिारे सवमी तहिुं 'ू शौयामवान भारिवधीू े तहिुं ू व ितस्लि िोन िेजस्वी नेत्र आहेि. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  तहिुं ,ू िसलिान अथवा तिश्चन एकाी राष्ट्राशी सल ुं ग्न आहेि." "भारिाीा ्रमत्याेक नागररक तहिुं ू आहे. िला िेि आहे की, िम्ही िला तहिुं ू िानीि नाही" : पुंजाबसिोरील तहिुं सू ोबि बोलिाना. तहिुं ू व िसलिान िोन राष्ट्र आहेि एवढेी नाही िर िे तवरोधी राष्ट्र आहेि. : 16 िाीम 1888 िीरि तठकािी By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ✓"आम्ही िनाने व हृियााने एक होण्यााीा ्रमयात्न के ला पातहजे, कायामही एकत्र के ले पातहजे. जर आम्ही एक झालो िर परस्पराुंीा आधार बनू शकिो आति असे न करिा एकिेकाुंीा तवरोध करीि रातहलो िर आम्हा िोघाुंीाही नाश होईल.". : गरुिासपरू (पुंजाब) बोलिाना By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ्रमशासकीया सधारिा By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ रे ग्यालेतटुंग ऍक्ट ( तनयाािक कायािा ) 1773 1765 िध्याे बुंगाल, तबहार व ओररसा यााुंीे तिवािी अतधकार ( िहसल ू व तिवािी न्याायााीा अतधकार ) याािनू ी कुंपनीच्याा क्षेत्रीया सत्तेीी सरवाि झाली. बुंगालिधील ईस्ट इतुं डयाा कुंपनीच्याा ्रमिेशाुंवर तनयाुंत्रि ठे वण्याासाठी पाररि के ला. याा कायाद्यान्वयाे ्रमथिी कुंपनीच्याा राजकीया आति ्रमशासकीया कायाांना िान्यािा तिली गेली. याा कायाद्याने भारिािील कं द्रीया ्रमशासनाीा पायाा घािला. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  कुंपनी आतथमक सक ुं टाि कारिे बुंगालिधील रॉबटम क्लाइव्ह वाढिी ीी िहेरी अराजकिा राज्याव्यावस्था  वैतशष्ट्याे – बंगालच्या गव्हननर बंगालचा गव्हननर जनरल नामकरण िॉरन हेव्िंग्ज पवहला गव्हननर जनरल मंबई ि चेन्नईचे गव्हननर बंगालच्या गव्हननर जनरलला दय्यम By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  1774 कोलकाता येथे ििोच्च न्यायालय एक मख्य न्यायाधीश ि तीन इतर न्यायाधीश कंपनीच्या कमनच्याऱयांना खाजगी व्यापार करण्यािर, ्थावनकांकडून भेिि्तू वकंिा लाच ्िीकारण्यािर बंदी िंचालक मंडळाने भारतातील महिूल, नागरी ि िैवनकी कामकाज यांविषयी अहिाल िादर करणे बंधनकारक. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  कायाद्यािील िोष – ्रमशासनाीे अतधकार कौतन्सल कडे सोपतवल्ह्यााने गव्हनमर जनरल ीी तस्थिी िबळी. गव्हनमर जनरल, कौतन्सल आति न्याायाालया यााुंच्याािील अतधकाराि अस्पष्टिा भ्रष्टाीार आति घरािेशाही By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  वॉरन हेतस्टुंग्स तवल्ह्याि बंतटक लॉडम कॅ तनुंग 1773 च्याा कायाद्याने 1833 च्याा कायाद्याने 1858 च्याा कायाद्याने बुंगालीा पतहला ग.जनरल भारिाीा पतहला ग.जनरल भारिाीा पतहला व्हाइसरॉया By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ 1813 ीा कायािा याा कायाद्याने ईस्ट इतुं डयाा कुंपनीला तिलेली 20 वषांीी िििवाढ 1813 िध्याे सुंपष्टाि आली. भारिाि व्याापार करण्यााीे कुंपनीीे एकातधकार काढून घेण्यााि आले. फक्त ीीनबरोबर ीहा आति अफूीा व्याापार करण्यााीे सवामतधकार कुंपनीस िेण्यााि आले. िात्र राज्याकारभार व िहसल ू कुंपनीच्याा हािाि ठे वण्यााि आला. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  क्लीबर फोसम यााुंच्याा ्रमयात्नािळे तिश्चन तिशन्यााुंना भारिाि धिम्रमीार करण्यााीी परवानगी िेण्यााि आली. भारिीया नागररकाुंच्याा धातिमक व नैतिक तवकासासाठी तशक्षिावर िरवषी एक लाि रुपयाे िीम करण्यााीी सीू ना कुंपनीला िेण्यााि आली. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  कुंपनीच्याा सवम व्यावहाराुंवर तब्रतटश सरकारीा अुंिल ्रमस्थातपि झाला. कुंपनी तनयात्रुं िािालील ्रमिेश हा तब्रतटश साम्राज्यााीा भाग सिजनू त्यााुंच्याा सुंरक्षिासाठी 2 हजार सैतनक भारिाि ठे वावेि. गव्हनमर जनरल, गव्हनमर, कुंिाडर, इन तीफ यााुंच्याा नेिितू कस तब्रतटश सम्राटाीी िान्यािा घ्याावी. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465 ▪ इतुं डयान कौतन्सल्ह्स अॅक्ट 1861 भारिाच्याा कायामकारी पररषिेीे िुंतत्रिुंडळाि बिल के ले. याा कायाद्याने ितुं त्रिडुं ळाि पोटमफोतलओ ्रमिाली सरू के ली होिी. भारिाीे व्हाईसरॉया लॉडम कॅ तनुंग यााुंनी सवम्रमथि पोटमफोतलओ ्रमिालीीी सुंकल्ह्पना िाुंडली. लॉडम कॅ तनुंगने 1862 िध्याे आपल्ह्याा तवस्िाररि पररषिेीा भाग म्हिनू काही भारिीयााुंना अशासकीया सिस्या म्हिनू नाितनिेतशि के ले. पढे, त्यााुंनी िीन भारिीयााुंना त्यााुंच्याा तवधानपररषिेवर नाितनिेतशि के ले: बनारसीे राजा, पतटयााला राजा आति सर तिनकर राव.  1861 च्याा इतुं डयान कौतन्सल कायाद्याि बुंगाल, उत्तर-पतश्चि ्रमाुंि (Bombay) आति पुंजाबिध्याे अनक्रिे 1862, 1886 आति 1897 िध्याे नवीन तवधान पररषि स्थापन करण्यााच्याा िरििी होत्याा. िुंतत्रिुंडळाि सहा सािान्या सिस्यााुंीा सिावेश होिा ज्यााुंनी कलकत्ता सरकारिधील गहृ िहसल ू , कायािा, तवत्त आति सावमजतनक बाुंधकाि याासारख्याा वेगवेगळ्याा तवभागाुंीी जबाबिारी घेिली होिी. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  इतुं डयान हाया कोटम ऍक्ट 1861 नसार कलकत्ता,बॉम्बे, िद्रास हाया कोटम स्थापना िुंबई व िद्रास ्रमाुंिाुंना कायािे करण्यााीे अतधकार िेऊन याा कायाद्याने तवकं द्रीकरिाच्याा पनस्थामपनेीी ्रमतक्रयाा सरु. लॉडम कॅ तनुंगने 1859 िध्याे सरू के लेल्ह्याा 'िािेतनहाया' पद्धिीला याा कायाद्यान्वयाे िान्यािा आिीबािीच्याा काळाि कायािेिुंडळाीी सहििी न घेिा अतधसीू ना काढण्यााीे अतधकार व्हाइसरॉयाला िेण्यााि आले.अशा अतधसीू ना सहा ितहन्यााुंपयांि लागू असि. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ 1892 ीा कायािा याा कायाद्यान्वयाे कं द्रीया आति ्रमाुंतिक कायािेिडुं ळाि अतिररक्त (अशासकीया) सिस्यााुंीी सुंख्याा वाढतवण्यााि आली. िथातप, शासकीया सिस्यााुंीे बहुिि रािण्यााि आले. याा कायाद्यान्वयाे कायािेिुंडळाीी कायाे तवस्िारण्यााि आली आति अथमसक ुं ल्ह्पावर ीीाम करण्यााीे आति कायामकारी तवभागाला ्रमश्न तवीारण्यााीे अतधकार कायािेिडुं ळास िेण्यााि आले.. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  याा कायाद्यािध्याे (1) ्रमाुंतिक कायािेिुंडळाुंच्याा तशफारशींनसार आति बुंगाल ींबर ऑफ कॉिसमच्याा तशफारशीनसार व्हाईसरॉयाने कं द्रीया कायािेिडुं ळाि आति (2) तजल्ह्हा िडुं ळे , नगरपातलका, तवद्यापीठे , व्याापारी सस्ुं था, जिीनिार आति व्याापारी सुंघटना यााुंच्याा तशफारशीनसार गव्हनमरने ्रमाुंतिक कायािेिुंडळाि काही अशासकीया सिस्या नाितनिेतशि करण्यााीी िरििू By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  कं द्रीया आति ्रमाुंतिक तवतधिडुं ळाि तनवडिकीच्याा िागामने काही अशासकीया पिे भरण्याासाठी ियाामतिि व अ्रमत्याक्ष िरििू याा कायाद्याि होिी. अथामि, कायाद्यािध्याे 'तनवडिक ू ' हा शब्ि वापरला नव्हिा. काही सस्ुं थाुंच्याा तशफारशींनसार सिस्या नाितनिेतशि करिे अशी ही ्रमतक्रयाा होिी. आयासीएस (ICS ) ीी जी ीाीिी होिे िी इग्ुं लुंड आति भारिािध्याे एकाी वेळी व्हावी. लष्ट्करा िध्याे होिारा िीम किी करण्याासाठी िसेी िीामवर तनयात्रुं ि ठे वण्याासाठी िेिील याा कायाद्याीा जन्ि. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ िोले-तिटुं ो सधारिा कायािा , 1909 अरुुंडेल सतििीने भारिािील राजकीया सधारिाुंीा आरािडा िोले तिुंटो यााुंच्याा सगुं ििाने 21 िे 1909 सिुं ि झाला. कं द्रीया व ्रमाुंतिक कायािेिुंडळाीा आकार वाढवीला. कं द्रीया तवतधिडुं ळािील सिस्यााुंीी सख्ुं याा 16 वरून 60 करण्यााि आली व कायामकाररिीीे 8 अशी एकूि सुंख्याा 68 By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ तनवडिक ू ित्व काही अश ुं ी िान्या ▪ तनवामतीि सिस्यााुंीे 3 वगामि तवभाजन सािान्या िास तवशेष / वगीया By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  पतहल्ह्यााुंिाी भारिीयााुंना व्हाइसरॉया व गव्हनमर यााुंच्याा कायामकारी िडुं ळाि सहभागी करण्यााीी िरििू के ली. सत्यांद्र ्रमसाि तसन्हा व्हाईसरॉयाच्याा कायामकारी पररषिेि कायािा सिस्या म्हिनू नािाुंतकि झालेले पतहले भारिीया बनले. याा कायाद्याने लुंडनिधील भारििुंत्र्यााुंच्याा इतुं डयाा कॉतन्सल िध्याे िोन तहिुं ी लोकाुंीा सिावेश करण्यााि आला. 1) के.जी. गप्ता 2) सय्याि हसु ेन तबलग्रािी By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ितस्लिाुंना त्यााुंीे ्रमतितनधी तनवडण्याासाठी स्विुंत्र ्रमतितनतधत्व िेण्यााि आले. म्हिनू ी, तिुंटोला 'साुं्रमिातयाक िििाराुंीे जनक' म्हििाि. नगर िडुं ळे , व्याापारी सघुं टना ,तवद्यापीठे , जिीनिार यााुंना स्विुंत्र ्रमतितनतधत्व तिले. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ िोष ससुं िीया पद्धि लागू पि उत्तरिायाीत्वाीा अभाव. तनवडिक ू पद्धि काही अुंशी िान्या करण्यााि आली. ्रमाुंिाि भारिीयााुंीे बहुिि पि कं द्राि बहुिि नाही. 1909 च्याा कायाद्याने सभासिाुंना ्रमश्न तवीारण्यााीा, अुंिाजपत्रकावर ीीाम करण्यााीा अतधकार तिळाला परुंि त्याावर िििान करण्यााीा अतधकार तिला नाही. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ िाँटेग्याू ीेम्सफडम सधारिा कायािा, 1919 1921 पासनू अिुं लबजाविी कं द्रीया व ्रमाुंतिक तवषया वेगळे करून कं द्राीे ्रमाुंिाुंवरील तनयाुंत्रि तशतथल करण्यााि आले. कं द्रीया व ्रमाुंतिक तवतधिडुं ळाुंना त्यााुंच्याा सुंबुंतधि सीू ीिील तवषयााुंवर कायािे करण्यााीे अतधकार ्रमिान By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  सोपीव तवषया - गव्हनमर रािीव तवषया - गव्हनमर व कायामकारी िडुं ळ - तवतधिुंडळाला उत्तरिायाी नव्हिे By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ भारिित्रुं ी िॉन्टेग्याीी घोषिा – ( 20 Aug 1917 ) भारिाला ‘साम्राज्याअिुं गमि स्वराज्या’ टप्यााटप्यााने तिले जाईल. याा घोषिेीे स्वागि िवाळाुंनी ‘िॅग्ना ीाटाम ऑफ इतुं डयाा’ असे के ले. 1919 च्याा कायाद्याने भारिित्र्ुं यााुंीा पगार इग्ुं लुंडच्याा तिजोरीिनू सरू के ला. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  इतुं डयाा कौतन्सलच्याा सभासिुं ाुंीी सख्ुं याा आठ िे बारा करण्यााि आली. त्यााि िीन भारिीया सिस्यााुंीा सिावेश करण्यााि आला. 1919 च्याा कायाद्याने लुंडन िध्याे हायाकतिशन ऑफ इतुं डयाा ( William Muir ) हे पि तनिामि करून त्यााुंीा पगार भारिीया तिजोरीवर लािला. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  ▪ कं द्रीया कायािेिडुं ळ तव्िगहृ ी वररष्ठ सभा (Council state -60) ▪ कायामकाल 5 वषामीा कतनष्ठ सभा (Legislative Assembly – 145) ▪ कायामकाल 3 वषामीा ▪ िालित्ताकर तकुंवा तशक्षि याा आधारावर ियाामतिि लोकाुंना ििातधकार िेण्यााि आला. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  शीि, भारिीया तिश्चन, अँग्लो-इतुं डयान आति यारोतपयान यााुंच्याासाठी स्विुंत्र िििारसुंघाीी िरििू करून साुं्रमिातयाक ्रमतितनतधत्वाीे ित्त्व अतधक तवस्ििृ ्रमाुंिाुंीे अथमसक ुं ल्ह्प कं द्रीया अथमसक ुं ल्ह्पापासनू वेगळे करण्यााि आले. याा कायाद्यािध्याे लोकसेवा आयाोग स्थापन करण्यााीी िरििू होिी. त्याानसार नागरी सेवकाुंच्याा भरिीसाठी सन 1 आक्टोबर 1926 िध्याे कं द्रीया लोकसेवा आयाोगाीी स्थापना करण्यााि आली. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465  शेषातधकार – कं द्राकडे याा कायाद्याच्याा ीौकशीसाठी िडीिन सतििी स्थापन (1924) याा कायाद्याीी रूपरे षा ियाार करण्यााि भपू ंद्रनाथ बसू , लॉडम डोनोगोिार, तवलीयाि डयाक ू , ीाल्ह्सम रॉबटमस यााुंच्याासह अहवाल ियाार के ला. याा कायाद्यावर टीका करिाना तटळकाुंनी के सरी िध्याे " जनाब तिल्ह्ली िो बहुि िरू है" लेि तलहला. By : Nandkumar Sir | Dnyandeep Academy , Pune | 9511280465 THANK YOU