Реферат: Көру қабілеті бұзылған адамдарға арналған БДМ ұйымдастыру PDF

**ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ** **Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті** **Дене шынықтыру және спорт кафедрасы** Picture background **РЕФЕРАТ** **Көру қабілеті бұзылған адамдар тобына БДМ ұйымдастыру** **Орындаған:** Бахытбек А.Р. **Қабылдаған:*...

**ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ** **Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті** **Дене шынықтыру және спорт кафедрасы** Picture background **РЕФЕРАТ** **Көру қабілеті бұзылған адамдар тобына БДМ ұйымдастыру** **Орындаған:** Бахытбек А.Р. **Қабылдаған:** Ерданова Г. **Мазмұны** **1. Кіріспе**..... 3 - бет **2. Негізгі бөлім**..... 4 - бет ** I Бөлім: Көру қабілеті бұзылған адамдардың физикалық даму ерекшеліктері**..... 4-5 бет ** II Бөлім: Көру қабілеті бұзылған адамдарға арналған бейімдік дене мәдениетінің түрлері мен әдістері**..... 5-7 бет ** III Бөлім: Қазақстанда көру қабілеті бұзылған адамдарға арналған бейімдік дене мәдениетін дамыту**..... 7-8 бет **3. Қорытынды**..... 9 - бет **4. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі**..... 10 - бет **Кіріспе** **Тақырыптың өзектілігі мен маңызы** Көру қабілеті бұзылған адамдардың физикалық белсенділігі мен дене мәдениетіне деген қажеттілігі олардың денсаулығын, әлеуметтік бейімделуін және өмір сапасын жақсартуда маңызды рөл атқарады. Бейімдік дене мәдениеті (БДМ) көру қабілеті бұзылған адамдардың физикалық, әлеуметтік және психологиялық дамуына ықпал етеді. Бұл зерттеудің мақсаты -- көру қабілеті бұзылған адамдарға арналған БДМ ұйымдастырудың ерекшеліктері мен тиімді тәсілдерін анықтау. Көру қабілетінің бұзылуы адамның қоғамдағы орны мен күнделікті өміріне үлкен әсер етеді. Мұндай адамдар үшін білім алу және даму қолжетімді болуы үшін арнайы ұйымдастырылған орта, әдістер мен технологиялар қажет. Инклюзивті қоғам құру мақсатында көру қабілеті бұзылған адамдарға арнайы бағдарламалар ұйымдастыру қажеттігі артып келеді. Қазақстанда инклюзивті білім беруді дамыту мемлекеттің әлеуметтік саясатының бір бөлігі болып табылады. Осы зерттеудің мақсаты -- көру қабілеті бұзылған адамдарға білім беру мен дамыту ерекшеліктерін анықтап, оларды іске асырудың тиімді жолдарын қарастыру. **Негізгі бөлім** **I Бөлім: Көру қабілеті бұзылған адамдардың физикалық даму ерекшеліктері** **1. Физикалық дамудағы ерекшеліктер:** Бұлшықет жүйесінің дамуы: Көру қабілеті бұзылған адамдар қозғалыстарды үйлестіруде, кеңістікті бағдарлауда қиындықтарға тап болады, сондықтан олардың физикалық дамуы үшін арнайы әдістер қолданылады. Жалпы төзімділік пен икемділік: Көру қабілетінің бұзылуы жалпы төзімділікті төмендетуі мүмкін. БДМ арқылы бұл көрсеткіштерді жақсартуға болады. **2. Психологиялық және әлеуметтік аспектілері:** ** ** Қорқынышты жеңу және сенімділік қалыптастыру: Көру қабілеті бұзылған адамдарға қозғалыстарды дұрыс меңгеру үшін қорқынышты жеңу, кеңістікте сенімділік қалыптастыру маңызды. Әлеуметтік бейімделу: Топпен жұмыс істеу, серіктестермен қарым-қатынас орнату көру қабілеті бұзылған адамдардың қоғамға бейімделуіне оң әсер етеді. **3. Көру қабілеті бұзылу түрлері:** ** ** Жартылай көрмеу (Амблиопия): Бұл жағдайда адамның көру қабілеті толық жоғалмаған, бірақ белгілі бір деңгейде шектелген. Мұндай жағдайларда көрнекілік құралдары, бейімделген шрифттер және арнайы оқыту әдістері қолданылады. ** ** Толық соқырлық: Көру қабілеті толығымен жоғалған адамдар ақпаратты сезіну үшін басқа сезім мүшелеріне тәуелді. Олар үшін дыбыстық және тактильдік құралдар ерекше маңызға ие. Көру сезімталдығының төмендеуі: Мұндай адамдар жарыққа сезімтал келеді, олардың көру қабілеті жарықтың деңгейіне тәуелді болуы мүмкін. **4. Психологиялық және педагогикалық ерекшеліктері:** ** ** Танымдық қабілет: Көру қабілеті бұзылған адамдардың дүниетанымы басқаша қалыптасады. Олар тактильдік және есту арқылы ақпарат қабылдайды. Әлеуметтік бейімделу: Көру қабілетінің бұзылуы тұлғаның қоғамға енуіне, адамдармен қарым-қатынас орнатуына қиындықтар туғызуы мүмкін. Бұл мәселелерді шешу үшін арнайы психологиялық қолдау қажет. **II Бөлім: Көру қабілеті бұзылған адамдарға арналған бейімдік дене мәдениетінің түрлері мен әдістері** **1. БДМ түрлері:** ** ** Бейімдік гимнастика: Көру қабілеті бұзылған адамдардың қозғалыс дағдыларын дамытуға және жалпы физикалық денсаулығын жақсартуға бағытталған жаттығулар кешені. Йога және тыныс алу жаттығулары: Тыныс алу мен релаксация техникасы адамның психологиялық жағдайын жақсартуға және денені икемді етуге көмектеседі. ** ** Арнайы спорт түрлері: БДМ бағдарламаларына жүгіру, жүзу, жеңіл атлетика, футбол және голбол сияқты спорт түрлері бейімделген. **2. БДМ-ны ұйымдастыру әдістері:** ** ** Жеке және топтық жаттығулар: Көру қабілеті бұзылған адамдардың қажеттіліктерін ескере отырып, жеке немесе топтық жаттығу әдістерін қолдану. Жаттықтырушының қолдауы мен көмекшілердің қатысуы: Көру қабілеті бұзылған адамдарға арналған жаттығуларда қолдау көрсету олардың қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. Тактильді және дыбыстық нұсқаулықтар: Нұсқаулықтарды дыбыс арқылы беру немесе тактильді құралдарды пайдалану арқылы адамдардың қозғалыстарын басқару. **3. Арнайы әдістемелер мен технологиялар:** ** ** Брайль жүйесі: Соқыр немесе нашар көретін адамдарға арналған тактильді оқу жүйесі. Брайль шрифтін үйрену оларға оқуға, жазуға және ақпарат алуға мүмкіндік береді. Тактильдік карталар мен кітаптар: Бұл материалдар көру қабілеті бұзылған адамдарға айналасындағы орта туралы ақпаратты сезінуге мүмкіндік береді. Мысалы, рельефті карталар арқылы географияны оқу. Электронды оқыту құрылғылары: Дыбыстық кітаптар, арнайы смартфон қосымшалары және экран оқу бағдарламалары көру қабілеті бұзылған адамдардың ақпарат алуын жеңілдетеді. **4. Білім берудегі тәсілдер:** Жеке оқыту: Әр адамның қажеттілігіне байланысты жеке білім беру бағдарламасын жасау. Мысалы, кейбіреулер Брайль жүйесін қолдана алса, басқалары үшін дыбыстық құралдар ыңғайлы болуы мүмкін. Инклюзивті сыныптарда оқыту: Көру қабілеті бұзылған балаларды жалпы сыныптарға қосу арқылы оларды қоғамға бейімдеу. Бұл әдіс балалардың әлеуметтік дағдыларын жақсартуға көмектеседі. Психологиялық қолдау: Көру қабілеті бұзылған адамдарға эмоционалды және психологиялық қолдау көрсету олардың білім алу мен дамуға деген мотивациясын арттырады. **III Бөлім: Қазақстанда көру қабілеті бұзылған адамдарға арналған бейімдік дене мәдениетін дамыту** **1. Қазақстандағы арнайы бағдарламалар мен орталықтар:** ** ** Көру қабілеті бұзылған адамдарға арналған арнайы орталықтарда және мектептерде бейімдік дене мәдениеті бағдарламалары ұйымдастырылған. Спорт мектептері мен оңалту орталықтарында арнайы спорттық секциялар мен топтық жаттығулар өткізіледі. **2. Мемлекеттік саясат пен қолдау:** ** ** Қазақстанда инклюзивті спортты және бейімдік дене мәдениетін дамыту үшін қолайлы жағдайлар жасауға бағытталған мемлекеттік бағдарламалар жүзеге асырылуда. Көру қабілеті бұзылған адамдардың спорттық іс-шараларға қатысуына жағдай жасау арқылы олардың физикалық, психологиялық және әлеуметтік дамуына қолдау көрсетілуде. **3. Арнайы мекемелер мен орталықтар:** ** ** Білім беру мекемелері: Қазақстанда көру қабілеті бұзылған балаларға арналған арнайы мектептер мен интернаттар бар, онда Брайль жүйесі, тактильдік және дыбыстық құралдар арқылы білім беріледі. Оңалту орталықтары: Көру қабілетін жоғалтқан адамдарға оңалту қызметтерін ұсынатын орталықтар бар. Олар мұндай адамдардың қоғамға қайта бейімделуіне көмектеседі**.** **4. Инклюзивті білім беру саясаты:** ** ** Қазақстанда 2010 жылдан бастап инклюзивті білім беруді дамыту мақсатында көптеген бағдарламалар мен бастамалар енгізілуде. Мектептерде мүмкіндігі шектеулі балалардың білім алуына жағдай жасау үшін арнайы бағдарламалар енгізіліп жатыр. Мемлекеттік саясаттың арқасында көру қабілеті бұзылған балаларды жалпы білім беретін мектептерде оқыту кеңінен таралуда. Бұл оларға қоғамға бейімделуге және әлеуметтенуге көмектеседі. **Қорытынды** Қорытынды ойлар мен ұсыныстар Көру қабілеті бұзылған адамдарға арналған бейімдік дене мәдениеті олардың денсаулығын жақсартуға, қоғамда өз орнын табуға және өмір сапасын көтеруге мүмкіндік береді. Қазақстанда БДМ саласын дамыту үшін мемлекеттік және қоғамдық ұйымдар тарапынан қолдау көрсету, арнайы мамандарды дайындау және жаттығу бағдарламаларын жаңарту қажет. Бейімдік дене мәдениеті арқылы көру қабілеті бұзылған адамдардың өмірге деген ынтасын арттыруға және олардың қоғамда толыққанды өмір сүруін қамтамасыз етуге болады. Көру қабілеті бұзылған адамдар үшін білім алу мен дамыту олардың өмір сапасын жақсартуға және қоғамда толыққанды өмір сүруіне септігін тигізеді. Қазақстандағы инклюзивті білім беру саясаты осындай адамдарға қоғамда өз орнын табуға мүмкіндік береді. Бұл саланы дамыту үшін мемлекеттік және қоғамдық қолдау қажет, сонымен қатар көру қабілеті бұзылған адамдарға арналған технологияларды және әдістемелерді жетілдіру маңызды. Жұмыс нәтижесінде көру қабілеті бұзылған адамдарға қолайлы жағдай жасау арқылы қоғамда толеранттылық пен теңдікті қамтамасыз етуге болады. **Пайдаланылған әдебиеттер тізімі** 1\. Әбенова, С. (2018). Дене шынықтыру педагогикасы. Алматы: Қазақ университеті баспасы. 2\. Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің ресми материалдары. 3\. Қазақстанда мүмкіндігі шектеулі жандарға арналған спорт бағдарламалары туралы нормативтік құжаттар. 4\. Бейімдік дене шынықтыру және спорт туралы ғылыми журналдар мен мақалалар. 5\. Жұмағұлов, А. (2015). Арнайы педагогика: Оқу құралы. Алматы: Қазақ университеті баспасы. 6\. Қазақстан Республикасы Мәдениет және білім министрлігінің нормативтік құжаттары. 7\. Психология және педагогика саласындағы ғылыми журналдар мен мақалалар. 8\. Инклюзивті білім беру туралы Қазақстан Республикасының заңнамалық актілері.