Қазақстан Республикасы Ғылым және Жоғары Білім Министрлігі AUEZOV University 2024 Syllabus PDF

# ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ ## AUEZOV UNIVERSITY ### 1943 - Коммерциялық емес акционерлік қоғам - «М.ӘУЕЗОВ атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті» ### «ФИЛОСОФИЯ» КАФЕДРАСЫ ## «Мәдениеттану және психология» (МР 2104) пәні бойынша ### ЖҰМЫС ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ...

# ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ ## AUEZOV UNIVERSITY ### 1943 - Коммерциялық емес акционерлік қоғам - «М.ӘУЕЗОВ атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті» ### «ФИЛОСОФИЯ» КАФЕДРАСЫ ## «Мәдениеттану және психология» (МР 2104) пәні бойынша ### ЖҰМЫС ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ (Syllabus) | ББ шифры | 6B06120, 6B06130, 6B06121 | | --- | --- | | Курс: | 2 | | Кредит саны: | 4 | | Барлық сағаттар саны: | 120 сағат | | - дәріс | 60 сағат | | - практикалық сабақ: | 15 сағат | | - ОБАӨЖ: | 30 сағат | | - БАӨЖ: | 15 сағат | | - ағымдағы: | 60 сағат | | - аралық: | 50 сағат | | - Межелік бақылау: | 7 және 15 апта | | - Емтихан | 3 семестр | - Сіздің оқытушыңыз: Жолдыбаева Мадина Сарсентаевна - аға оқытушы, магистр; ғылыми саласы-мәдениеттану,философия және ғылымның саласы. - Кабинет: 152. Бас ғимарат - ОБАӨЖ кестесі: 152. Бас ғимарат, сейсенбі, 15-00 - Байланыс:87012586417. E-mail: Madina.zholdibayeva @mail.ru - Сіздің оқытушыңыз: Арапбаева Г.О. - оқытушы, магистр ғылыми қызмет бағыты - педагогика және арнайы психология. - Кабинет: «Психология және арнайы педагогика» кафедрасы. Мекен-жайы: Шымкент қаласы, Дулати көш., н), 205 бөлме. - SRSP, SRS кестесі ### Шымкент, 2024ж. ## Жұмыс оқу бағдарламасы (SYLLABUS) - «Мәдениеттану және психология» ЖББ ұйымдары үшін әлеуметтік-саяси білімдер модулінің үлгілік оқу бағдарламасына негізделіп жасалынған. - Типтік оқу бағдарламасына сәйкес әзірленген. ҚР ғылым және жоғары білім министрлігі 2023 жылғы 13 шілдеде №314 бұйрығымен өзгертулер енгізілген. «Жалпы педагогика және психология», «Философия» кафедрасының мәжілісінде қарастырылған. - Хаттама №_1, «_27_» _08_2024ж. | Кафедра меңгерушісі: | ф.ғ.к., доцент Ибраева Н.А. | | --- | --- | | Кафедрасы меңгерушісі | Усенова А.Μ. | ## ББ ОН мен пәннін ОН байланысы | | | |---|---| | ОН1. Модульдің (әлеуметтану, саясаттану, мәдениеттанушылар, психология) оқу пәндерін қалыптастыратын ғылымдардың барлық салаларындағы пәндік білімді (ұғымдар, идеялар, теориялар) түсіндіру; | ОН5. Қазақ қоғамының, саяси бағдарламалардың, мәдениеттің, тілдің, әлеуметтік және тұлғааралық қатынастардың дамуының әртүрлі кезеңдері туралы ақпаратты дәлелді және негізді түрде ұсынуға; | | ОН6. Қазақстандық қоғамды жаңғыртудағы рөлі тұрғысынан әлеуметтік, саяси, мәдени, психологиялық институттардың ерекшеліктерін талдау; | ОН7. Қазақстандық қоғамның құндылықтар жүйесімен, қоғамдық, іскерлік, мәдени, құқықтық және этикалық нормаларымен арақатынасы тұрғысынан коммуникацияның әртүрлі салаларындағы әртүрлі жағдайларды талдау; | ## ББ ОН - Қоғамның әлеуметтік-этикалық құндылықтарын түсіну; психологиялық институттардың ерекшеліктерін олардың қазақстандық қоғамды жаңғыртудағы контекстінде рөлі талдайды; оның ішінде кәсіби қоғамда дағдыларды дамыту; өз пікірін дұрыс айтып, қорғай білу. ## Пән бойынша ОН - Мифологиялық, діни және ғылыми дүниетанымның мазмұны мен өзіндік ерекшеліктерін түсіндіреді; - Әлемдік танылған қоғамдық-гуманитарлық ғылымдар саласындағы білімді практикада қолданады; - Әдіснама мен талдауды таңдауды жүзеге асырады; - Зерттеу нәтижелерін жинақтайды; - Жаңа білімді синтездейді және оны гуманитарлық қоғамдық маңызы бар өнім түрінде таныстырады; - Өзгермелі әлеуметтік-мәдени жағдайларда тиімді әлеуметтену және бейімделу үшін игерілген білімді қолданады; - Әлеуметтік және өндірістік салаларда болып жатқан барлық нәрсеге өз бағасын дәлелдейді; - Тұлғааралық, мәдениетаралық және өндірістік (кәсіптік) қарым-қатынас міндеттерін шешу үшін қазақ, орыс және шет тілдерінде ауызша және жазбаша нысанда коммуникацияға кіреді; - Грамматикалық білім жүйесі негізінде тілдік және сөйлеу құралдарын пайдалануды жүзеге асырады; қарым-қатынас жағдайына сәйкес ақпаратты талдайды; - Әлеуметтану, саясаттану, мәдениеттанушылар мен психологияның базалық білімін ескере отырып, тұлғааралық, Әлеуметтік және кәсіптік коммуникацияның әртүрлі салаларындағы жағдайларды бағалайды; - Жеке және кәсіби бәсекеге қабілеттілігін көрсетеді; - Өзінің адамгершілік және азаматтық ұстанымын қалыптастырады; - Қазақстандық қоғамның қоғамдық, іскерлік, мәдени, құқықтық және этикалық нормаларымен жұмыс істейді; ## Пәннің мақсаты - «Мәдениеттану және психология» курсының мақсаты «Болашаққа көзқарас» мемлекеттік бағдарламасында айқындалған қоғамдық сананы жаңғырту мәселелерін шешу контекстінде студенттердің әлеуметтік-гуманитарлық дүниетанымын қалыптастыру. Қоғамдық сананы жаңғырту». ## Пәнді оқудың міндеттері: - қоғам мен оның ішкі жүйелерін зерттеудің негізгі әлеуметтік, саяси және гуманитарлық тұжырымдамаларын, теориялары мен тәсілдерін меңгеру; - қазіргі қоғам мен оның әлеуметтік институттарының қызмет етуінің негізгі принциптері туралы түсініктерді қалыптастыру; - қазіргі қоғамның өзекті мәселелерін, әлеуметтік процестер мен қатынастардың мәнін сипаттау және талдау дағдыларын дамыту; - студенттердің мәдени-психологиялық ақпаратты алудың негізгі көздері мен әдістерін дамытуы; - мәдениеттану мен психологияны меңгеру барысында алған білімдерін кәсіби іс-әрекетте пайдалана білу дағдыларын қалыптастыру. - сыни тұрғыдан ойлау дағдыларын қалыптастыру және оны практикада қолдана білу. ## Басқа пәндермен байланысы: - Пререквизиттер - Қазақстан тарихы - Постреквизиттер - Философия ## Пән бойынша қалыптасқан оқу нәтижелері: | МЖБС бойынша деңгейдің дескрипторлары (6). | Пән бойынша оқыту нәтижелері ((п)ОН) | |---|---| | оқу саласындағы озық білімге сүйене отырып, оқу саласындағы білімі мен түсінігін көрсету | ОН(п)1 | | білімі мен түсінігін кәсіби деңгейде қолдану, дәлелдерді тұжырымдау және оқу саласындағы мәселелерді шешу | ОН(п)6 | | әлеуметтік, этикалық және ғылыми пікірлерді ескере отырып, пайымдауларды қалыптастыру үшін ақпаратты жинау және түсіндіру; | ОН(п)11 | | оқу саласындағы оқу, практикалық және кәсіптік міндеттерді шешу үшін теориялық және практикалық білімді қолдану | OH(п)10 | | оқу саласында одан әрі білім алуды өз бетінше жалғастыруға қажетті оқу дағдылары | ОН(п)7 | | ғылыми зерттеу және академиялық жазу әдістерін білу және оларды оқу саласында қолдану | ОН(п)8 | | фактілер, құбылыстар, теориялар және олардың арасындағы күрделі байланыстар туралы білім мен түсінуді зерттеу саласында қолдану | ОН(п)9 | | академиялық адалдық принциптері мен мәдениетінің маңыздылығын түсіну | ОН(п)12 | | | ОН(п)13 | ## Курстың тақырыптық жоспары | Апталар | Тақырыптардың атауы, олардың негізгі мазмұны | Ресурстар мен дерекккөздер | Құралдар мен әдістер | Негізгі жән қосымша | |---|---|---|---|---| | 1 апта | Модуль 1. Мәдениет теориясы. **Тақырып 1. Мәдениет морфологиясы.** **Дәріс 1** - Мәдениет түсінігінің қалыптасу тарихы: мәдениеттің мәнін және қызметін анықтау ыңғайларының көптүрлілігі. - Материалдық және рухани мәдениет. - Мәдениет және өркениет. **1 семинар сабақтың тақырыбы:** - Мәдениет және оның адамның өмірі мен қызметіндегі орны мен рөлі - Мәдениеттің құрылымы. - Мәдениеттің қызметтері. **2 семинар сабақтың тақырыбы:** - Заманауи психологияның салалары | Акпараттық шолу | НӘ:1-5, 8,12 | | | | | | ҚӘ: 2-8, 15 | | 2 апта | **Тақырып 2. Мәдениет тілі.** **Дәріс 2** - Тіл – қарым-қатынас және мәдениетті тарату тәсілі ретінде. - Мәдениет тілі белгілер жүйесі ретінде. - Жалпы қабылданған тілдік нормалар. **1 семинар сабақтың тақырыбы:** - Мәдениет морфологиясы мен анатомиясы. - Тіл мен ойлаудың өзара байланысы. - Сөз және сөйлеу мәдениеті. **2 семинар сабақтың тақырыбы:** - Еңбек іс-әрекетінің мотивациясы | Сұрақ-жауап семинар | НӘ:3, 5 | | | | | | ҚӘ: 1-2,8 | | 3 апта | **Тақырып 3. Мәдениет семиотикасы.** **Дәріс 3.** - Мәдениетті зерттеулерге құрылымдық, семиотикалық ыңғайлар. - Қазақ және түркі мәдениеттің рәміздері мен архетиптері. - Қазақ мифтері рәміздері. **1 семинар сабақтың тақырыбы:** - Мәдениет және өркениет: өзара байланысы мен ерекшелігі. - Мәдениет типологиясы. - Архаикалық, отырықшы, индустриалды мәдениет өлшемдері. **2 семинар сабақтың тақырыбы:** - Эмоцияның әр түрлі мәдениеттерде көрінуі мен сезілуі. | Акпараттық шолу | НӘ:1-5, 8,12 | | | | | | ҚӘ: 11-18, 25 | | 4 апта | **Тақырып 4. Мәдениет анатомиясы.** **Дәріс 4.** - Мәдениет формалары: миф, өнер, дін, мораль, философия, құқық, саясат, ғылым, техника. - Діни наным-сенімдердің алғашқы формалары: анимизм, фетишизм, тотемизм, пантеизм, деизм, монотеизм. - «Адамгершілік», «мораль», «этика» түсініктері. **1 семинар сабақтың тақырыбы:** - Мәдениеттің түрлері. - Діннің мағынасы. - Эстетикалық идеал ұғымы. **2 семинар сабақтың тақырыбы:** - Тәуелсіз қоғамдағы тұлғаның «ерік бостандығы» тұжырымдамасы. | семинар диспут | НӘ:3, 5 | | | | | | ҚӘ: 21-42,38 | | 5 апта | **Тақырып 5. Қазақстан көшпелілерінің мәдениеті.** **Дәріс 5** 1. Ежелгі Қазақстан аумағындағы архаикалық мәдениет: материалдық мәдениет ескерткіштері. 2. Қазақстан аумағындағы ежелгі тайпалар мәдениеті: салт-дәстүрлері, культтері, наным-сенімдері. 3. Көшпелілік мәдениеттегі кеңістік пен уақыт **1 семинар сабақтың тақырыбы:** - Алғашқы қауымдық мәдениетті кезеңдерге бөлінуі. - Сақ, массагет, ғұн, үйсін және қаңлылардың мәдени мұрасы. - Номадизм ұғымына түсінік. **2 семинар сабақтың тақырыбы:** - Тұлғалық ресурстар ұлттық сананы сақтау мен дамытудың факторы ретінде. | Миға шабуыл | НӘ:21-25, 48,29 | | | | | | ҚӘ: 42-48, 55 | | 6 апта | **Тақырып 6. Арғытүркілердің мәдени мұрасы.** **Дәріс 6.** - Ғұндардың мифтері мен діни наным-сенімдері. - Үйсін мен қаңлылар мәдениеті. - Түркілердің мәдени ескерткіштері: Орхон-енисей, Ленско-Прибалтийлік, Алтай, Ертіс жағалауындағы, Шығыс-түркістандық, Орта Азиялық (жетісулық руналар, ферғандық руналар, сырдариялық руналар) және Шығыс еуропалық ескерткіштер. **1 семинар сабақтың тақырыбы:** - Түркі жазуының түрлері. - Ежелгі түркілердің қасиетті жазбалары. - Дала өркениетінің негізгі құндылықтары. **2 семинар сабақтың тақырыбы:** - Тұлғаның дүниетанымы және ұлттық бірегейлігі. | семинар пікір талас | НӘ:33, 35 | | | | | | ҚӘ: 41-52,48 | | 7 апта | **Тақырып 7. Орталық Азияның ортағасырлық мәдениеті.** **Дәріс 7.** - Жібек жолы: Қазақстан Шығыс пен Батысты байланыстырушы ретінде. - Әл-Фараби: философиялық, әлеуметтік-этникалық және эстетикалық көзқарастары. - Орталық Азиядағы қалалық мәдениеттің гүлденуі. **1 семинар сабақтың тақырыбы:** - Ұлы Жібек жолының қазақ мәдениетінің қалыптасуындағы орны мен ролі. - Отырар ойшылдары. - Ортағасырлық қала мәдениетінің ерекшеліктері. **2 семинар сабақтың тақырыбы:** - Тұлғалық және кәсіби жетістікке жету психологиясы. | Миға шабуыл | НӘ:1-5, 8,12 | | | | | | ҚӘ: 22-28, 38 | | 8 апта | **Модуль 2. Қазақ мәдениеті: жағдайы мен даму бағыттары Тақырып 8. Түркілердің мәдени мұрасы.** **Дәріс 8.** - Қарахандар кезеңінің материалдық, қалалық мәдениеті. - Алтын Орда кезеңінің мәдениеті. - Қожа Ахмет Яссауи кесенесі, Көне қала Тараз және өзге де мәдени объектілер қазақ халқының мәдени бірегейлік пен қазақтардың мәдени мұрасының құраушысы ретінде. | Акпараттық шолу | НӘ:1-5, 8,12 | | | | | | ҚӘ: 2-8, 15 | | 9 апта | **1 семинар сабақтың тақырыбы:** - Қарахан кезеңіндегі мәдениет. - Орта Азиядағы мәдени және ғылыми өмірдің қайта жандануы. - Сопылық Қайта өрлеу кезеңі. **2 семинар сабақтың тақырыбы:** - Теріс эмоциялар және денсаулық. | Сұрақ жауап | НӘ:3, 5 | | | | | | ҚӘ: 1-2,8 | | 10 апта | **Тақырып 9. Қазақ мәдениетінің қалыптасуы.** **Дәріс 9.** - Қазақ дәстүрлі мәдениетінің қалыптасуы. - Қазақ халқының дәстүрлері, рәсімдері, салттары. - Ақын-жыраулардың музыкалық шығармашылығы. **1 семинар сабақтың тақырыбы:** - Қазақтардың мәдени мұрасын, мәдени құндылықтары. - Батырлар этикасын, ақындық мұра мен өнері. - Қазақтардың спорт мәдениетін бағалау. **2 семинар сабақтың тақырыбы:** - Ұлтаралық қарым-қатынас әлеуметтік-психологиялық құбылыс ретінде. | Миға шабуыл, әңгімелесу | НӘ:1-5, 8,12 | | | | | | ҚӘ: 11-18, 25 | | 11 апта | **Тақырып 10. XVIII ғ. – ХІХ ғ. соңы аралығындағы қазақ мәдениеті.** **Дәріс 10.** - Қазақ Ағартушылығы феномені. - Қазақ мәдениетіндегі «Зар заман» феномені. - Қазақ зиялыларының ірі өкілдерінің негізгі идеялары: Ә. Бөкейханов, А. Байтұрсынов, М. Дулатов, Т. Рысқұлов және т.б. **1 семинар сабақтың тақырыбы:** - Қазақ ағартушылығының ерекшелігі. - Зар-заман мәдениетінің басты ерекшелігі. - Ағартушылық ағымның көрнекті өкілдері. **2 семинар сабақтың тақырыбы:** - Тұлғааралық қабылдау әсерлері. | Практикалық жағдаят талқылау | НӘ:3, 5 | | | | | | ҚӘ: 21-42,38 | | 12 апта | **Тақырып 11. ХХ ғасырдағы қазақ мәдениеті.** **Дәріс 11.** - Кеңестік кезеңдегі қазақ мәдениеті. - Қазақ өнерінің дамуы: кескіндеме, мүсін, сәулет өнері, опера, балет, музыка, ХХ ғ. драматургиясы. - ХХ ғ. Қазақстандағы киноиндустрияның дамуы. **1 семинар сабақтың тақырыбы:** - Кеңестік дәуірдегі қазақ мәдениетіндегі кемшіліктер мен жетістіктері. - Қазақ кеңес әдебиеті мен өнерінің дамуы. - Кеңестік уақыттағы қазақ бейнелеу өнері **2 семинар сабақтың тақырыбы:** - Тұлға және топ (әлеуметтік-психологиялық ықпал ету) | Акпараттық шолу | НӘ:30, 4 5 | | | | | | ҚӘ: 10-20,48 | | 13 апта | **Тақырып 12. Қазіргі әлемдік үдерістер аясындағы қазақ мәдениеті.** **Дәріс 12.** - Жаһандану және этно-аймақтық мәдениеттердің өзін-өзі бірегейлендіру мәселесі. - Заманауи қазақ өнерінің негізгі жанрлары: әдебиет, кескіндеме, театр, сәулет өнері, музыка, кино, телеведение. - Қазақ дәстүрлі мәдениетінің рухани құндылығы және Қазақстан жағдайындағы батыс құндылықтарының сіңіру мәселелері. **1 семинар сабақтың тақырыбы:** - Қазіргі заман мәдениетінің негізгі құндылықтары. - Бұқаралық мәдениет. **2 семинар сабақтың тақырыбы:** - Г.Д.Лассуэлл бойынша заманауи қоғамдағы коммуникацияны талдау. | Сұрақ жауап | НӘ:30, 4 5 | | | | | | ҚӘ: 10-20,48 | | 14 апта | **Тақырып 13. Жаһандану аясындағы қазақ мәдениеті.** **Дәріс 13.** - Жаһандану жағдайындағы қазақ халқының мәдени мұрасын сақтау мәселесі. - Жастар субмәдениеті және рухани, моральдік, эстетикалық және діни құндылықтар. - Астананың архитектуралық келбеті. **1 семинар сабақтың тақырыбы:** - Қазақ ұлтының мәдени коды. - Қазіргі қоғамдағы жастардың субмәдениеті. - Модерн және постмодерн ұғымдарына түсінік. **2 семинар сабақтың тақырыбы:** - Біздің өміріміздегі конфликтілер. | Проблемалық талдау | НӘ:21-25, 48,29 | | | | | | ҚӘ: 42-48, 55 | | 15 апта | **Тақырып 14. Қазақстанның мәдени саясаты.** **Дәріс 14.** - Мәдени саясат ұстанымдары: «ҚР Мәдениет туралы заңы». - Қазақстан Халқы Ассамблеясы және оның қазақстандық қоғамның мәдени шығармашылығындағы рөлі. - Қоғамдық сананы жаңғырудың тұрақты дамуындағы негізгі бағыттары: бәсекеге қабілеттілік, прагматизм, білімнің ашықтығы, білімді құрметтеу (культ). **1 семинар сабақтың тақырыбы:** - Қазақстандағы мәдени саясаттың ерекшелігі. - Қазақстан халықтары Ассемблеясының қазақ мәдениетін сақтап, дамытудағы орны мен ролі. - Қазақстанның мәдени саясатының басты принциптері. **2 семинар сабақтың тақырыбы:** - Еңбек ұжымындағы конфликтіні реттеудің механизмдері және тәсілдері. | Практикалық жағдаят талқылау | НӘ:33, 35 | | | | | | ҚӘ: 41-52,48 | | | **Тақырып 15. «Мәдени мұра» Мемлекеттік Бағдарламасы.** **Дәріс 15.** - «Мәдени мұра» Мемлекеттік Бағдарламасы мәдени саясат саласы ретінде. - Мәдени мұра бағдарламаларының дамуындағы ЮНЕСКО халықаралық ұйымдарының рөлі. - Қазіргі заманғы қазақстандық мәдениеттің тұрақты дамуындағы рухани құндылықтарының негізгі паттерндері. **1 семинар сабақтың тақырыбы:** - Мәдени мұра ұлттық құндылықтарды қайта жаңғыртудағы ролі. - ЮНЕСКО халықаралық ұйымының рөлі. - Мәдени мұраны сақтау саласындағы мемлекеттік саясат. **2 семинар сабақтың тақырыбы:** - Тиімді коммуникация мен тұлғаның бәсекеге қабілеттілігінің өзара байланысы | Миға шабуыл | НӘ:21-25, 48,29 | | | | | | ҚӘ: 42-48, 55 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | **Oқу сабақтарын өткізу нысандары:** | | - Дәрістер: онлайн-форматта, бейне-дәрістер, тренингтер, қонақ лекциялары, вебинарлар, бейнеконференциялар, белсенді интерактивті оқыту әдістерін қолдану арқылы, дискуссиялар, университеттің ОПҚ және ҚР жетекші жоғары оқу орындары мен шетелдік жоғары оқу орындары әзірлеген