Parazyty i chuj PDF

PARAZYTY i chuj Protoparazytologia 1. Trichomonas vaginalis- rzęsistek pochwowy Trofozoit , 5 wici- 4 wolne, jedna przechodzi w błonę falującą Na biegunie tylnym pałeczka osiowa (aksostyl) Nie tworzy cyst Namnaża się przez podział podłużny w na...

PARAZYTY i chuj Protoparazytologia 1. Trichomonas vaginalis- rzęsistek pochwowy Trofozoit , 5 wici- 4 wolne, jedna przechodzi w błonę falującą Na biegunie tylnym pałeczka osiowa (aksostyl) Nie tworzy cyst Namnaża się przez podział podłużny w narządach moczowo płciowych człowieka Wydzielina z cipy 3x wieksze prawdopodobienstwo zarazenia HIV-1 przy obecnosci rzęsistka Barwienie metodą Papanicolau 2. Trypanosoma brucei gambiense -świdrowiec gambijski (metacykliczna postać) Trypomastigota wrzecionowata C,S,U, z tyłu kinetoplast i epimastigota (forma u wektora) 2 postacie Trypomastigota (pleomorfizm) - długa z wolną wicią i krótka bez wici - postać inwazyjna u muchy Tse-Tse Możliwa transmisja wertykalna przez łożysko oraz jatrogenna. Rezerwuarem Antylopy i Bydło Namnaża się przez podział podłużny w płynach ustrojowych Pasożytuje w krwi, chłonce i PMR Czynnik etiologiczny Śpiączki Afrykańskiej: 1.faza - świdrowiec we krwi i chłonce - nieregularna gorączka do 40 Stopni, uszkodzenie serca ,powiększenie węzłow, wątroby i śledziony 2.faza- inwazja oun- apatia naprzemiennie z pobudzeniem, śpiączka Grudkowaty odczyn zapalny->naczynia krwionośne i limfatyczne->tkanki i narządy Materiałem do badań krew chłonka i PMR, szuka sie trypomastigota, w 1 fazie z krwi i chłonki, w drugiej fazie z z PMR  3. Trypanosoma cruzi U człowieka: (metacykliczna postać) trypomstigota, amastigota, sferomastigota, u owada epimastigota i trypomastigota U trypomastigota bardzo duży kinetoplast , błona falująca Postac amastigota okrągła , brak wolnej wici Postać epimastigota wrzecionowata Wektorem Pluskwiaki z rodzajów Rhodinus, Triatoma i Panstrongylus Zarażenie przez skórę, spojówkę lub błonę śluzową jamy ustnej Forma inwazyjna to metacykliczna postać trypomastigota z wydalinami pluskwiaków Możliwe zarażenie przez zjedzenie żarcia z wydalinami pluskwiaków,transfuzję krwi lub przeszczep narządów od chorego. Rezerwuarem są oposy i pancerniki Postacie trypomastigota wnikają do tkanki podskórnej lub błony śluzowej, gdzie przekształcają się w amastigota ->trypmastigota-> wezly chlonne, komorki srodblonka, wątroba,śledziona,serce,mózg,gruczoły->tam znowu w amastigota i tutaj objawy kliniczne TRYPOMASTIGOTA NIE DZIELĄ SIĘ WE KRWI Wywołuje trypanosomozę amerykańską (chorobe Chagasa) Trypomastigota w osoczu i chłonce, amastigota w sercu, srodblonku, oun. Wrzodziejący odczyn zapalny Zapalenie spojówek i jednostronny obrzęk twarzy (objaw Romana) Badanie z krwi , ale też hodowanie in vitro (agar Nollera, podłoże NNN) 4. Leishmania donovani Amastigota owalna lub okrągła, BRAK błony falującej i promastigota wrzecionowata BRAK błony falującej Rezerwuarem są Pies, Lis,Szakal,Gryzonie Wektorem moskity z rodzaju Phlebotomus (europa, afryka, azja) i Lutzomyia (Ameryka) Rozgniecenie owada i wtargnięcie przez uszkodzoną skórę lub błonę śluzową jamy ustnej. Zarażenie możliwe też przez ruchanko, z glutem z nosa, siku i kupkom Wprowadzone do organizmu postacie promastigota fagocytowane przez Makrofagi->w nich w amastigota->namnażanie i transport do wątroby,śledziony, węzłow i szpiku kostnego Wywołują chorobę Czarną (kala-azar), początkowo pasożytuje w tkance podskórnej i skórze a potem w wąrobie ,sledzionie ,jelitach, szpiku i węzłach W początkowej fazie choroby 2x napady gorączki 40 stopni na dobe. Nieznaczna hepatomegalia i znaczna splenomegalia, obrzęki, wodobrzusze, skaza krwiotoczna,niedokrwistość. Do badania używa się bioptat z węzłow, wątroby,śledziony lub szpiku 5. Entamoeba histolytica - pełzak czerwonki Trofozoit wytwarza nibynóżki, ektoplazma i endoplazma,zairnistości z pochłoniętymi erytrocytami Cysta okrągła z ciałkami chromatoidalnymi i wodniczką z glikogenem Rezerwuarem Człowiek z inwazją E.histolytica Wektorem mechanicznym cyst Mucha Domowa Żywiciel wydala z kałem 300tys-kilkadziesiąt mln inwazyjnych cyst Zarażenie drogą pokarmową przez zjedzenie żarcia lub wody z cystami Lizanko anuska to ryzyko przeniesienia cysty lub trofozoitu Cysty w twardym stolcu a Trofozoity w srace Jelito cienkie->trofozoity->jelito grube (możliwe za pomocą krwi dotarcie do wątroby,płuc i mózgu) Krwista sraka, owrzodzenia JELITA GRUBEGO->krwotoki Możliwe pełzakowate zapalenie wątroby lub jej ropień lub też ropnie w innych narządach (pełzakowica pozajelitowa) Badanie koproskopowe , treść z ropni wątroby i płuc, kał barwiony metodą Heidenhaina , podłozę Robinsona i Myjaka. 6. Acanthamoeba castellani Trofozoit ma akantopodia, ziarnista cytoplazma, wodniczka tętniąca i wodniczki pokarmowe. Cysta okrągła z podwójną otoczką -zewnętrzna pofałdowana Zarażenie Trofozoitem lub Cystą przez jamę nosa, rogówkę,pierwotne zmiany w skórze, błonę śluzową. Inwazja do OUN przez NABŁONEK WĘCHOWY lub drogą krwionośną. Trofozoit rozmnaża się drogą MITOZY. Po wniknięciu do oka wywołuje Cięzkie zapalenie rogówki, a po inwazji do dróg oddechowych lub przez skórę Ziarniniakowe zapalenie mózgu (GAE) (porażenie nerwów czaszkowych, sztywność karku,zaburzenia osobowość i w końcowej fazie śpiączka Cysty w wodzie i glebie Zmiany skórne w postaci grudek owrzodzeń i ropni Wektor !!!DLA!!! Bakterii Shigella, Salmonella, Legionella, Pseudomonas We krwi przeciwciała anty-Acanthamoeba Wykrywa się postacie rozwojowe w tresci jam nosa, zeskrobinach z rogówki Hodowla na podłożu Neffa, Cervy , Culbersona 7. Plasmodium vivax – zarodziec ruchliwy Szczegolne powinowactwo do RETIKULOCYTOW Obecna !!!PRZEMIANA POKOLEN!!! Wektorem samica z rodzaju Anopheles- u niego cykl płciowy Komar dostarcza sporozoity->hepatocyty->schizont->merozoity(16)->część z nich do krwi a część do wątroby tworząc hipnozoity (dotąd schizogonia pozakrwinkowa)->bezpłciowy podział w erytrocytach(schizogonia krwinkowa)->pierścień dojrzały->schizont->merozoity-> część z nich zmienia się w MIKROGAMETOCYTY i MAKROGAMETOCYTY które pobiera komar Zarażona krwinka ma Ziarnitości Shuffnera Schizont ma zdolność ruchu pełzakowatego Możliwa transmisja wertykalna przez łożysko , jatrogenna i przez transfuzję krwi Czynnik etiologiczny Malarii trzeciaczki 1.uczucie zimna i dreszcze 2.gwałtowna gorączka 3.ustąpienie objawów i ulewne poty Przed zarażeniem p.vivax chroni brak antygenu grupowego !!!DUFFY!!!! Odróżnienie gatunku plasmodium ->PCR 8. Plasmodium falciparum – zarodziec sierpowy Atakuje WSZYSTKIE RODZAJE ERYTROCYTÓW Obecna !!!PRZEMIANA POKOLEN!!! Zarażona krwinka !!!BRAK!!! Ziarnitości Shuffnera Dojrzały schizont to inaczej meront Wektorem samica z rodzaju Anopheles- u niego cykl płciowy Możliwa transmisja wertykalna przez łożysko , jatrogenna i przez transfuzję krwi Komar dostarcza sporozoity->hepatocyty->schizont (MERONT)- >merozoity(16)->część z nich do krwi a część do wątroby tworząc hipnozoity (dotąd schizogonia pozakrwinkowa)->bezpłciowy podział w erytrocytach(schizogonia krwinkowa)->pierścień dojrzały->schizont- >merozoity-> część z nich zmienia się w MIKROGAMETOCYTY i MAKROGAMETOCYTY które pobiera komar Czynnik etiologiczny Malarii tropikalnej - napady gorączki co 36-48h, hepatosplenomegalia, zżółcenie twardówek i skóry, skaza krwiotoczna, zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC) Masowy rozpad erytrocytow i ich sekwestracja ->zatory  U osób HbS/HbA mniejsze ryzyko inwazji Odróżnienie gatunku plasmodium ->PCR 9. Cryptosporidum parvum Pasożyt wewnątrzkomórkowy (enterocyty jelita cienkiego) Obecna !!!PRZEMIANA POKOLEN!!! Oocysta zawiera 4 inwazyjne sierpowate sporozoity->trofozoity Zarażenie przez zanieczyszczoną wodę lub żarcie, możliwe też z wdychanym powietrzem przez nochal ZOONOZA gdyż rezerwuarem młode przeżuwacze i zwierzęta wolno żyjące Możliwa AUTOENDOINWAZJA i AUTOEGZOINWAZJA Oocysty->sporozoity z kałem->enterocyty jelita cienkiego->rozmnażanie bezpłciowe (schizogonia/merogonia)->rozmnażanie płciowe (sporogonia/gametogonia)->mikrogamety i makrogamety->2 typy oocyst- >grube do srodowiska ->chude kolejne enterocyty Choroba u dzieci najczesciej poniżej 2rż, temperatura,sraka, ból brzucha, brak apetytu – nic konkretnego ((((Badanie koproskopowe))), WZMOCNIONE bo cięzko znaleźć w kale - flotacja lub sedymentacja, bronchoskopia 10. Toxoplasma gondi Najczęstsza ZOONOZA na świecie Oocysty z zarodkiem->2 sporocysty->4 sporozoity w każdej sporocyście Obecna !!!PRZEMIANA POKOLEN!!! Żywicielem ostatecznym kotowate- tam cykl płciowy Wszystkie postacie są inwazyjne czyli: Oocysta po sporulacji, tachyzoit,bradyzoit Zakażenie przez zjedzenie MIĘSA WIEPRZOWEGO,WOŁOWEGO LUB DROBIOWEGO z cystami tkankowymi Możliwe zarażenie przez kontakt z glebą ,wodą ,tachyzoity przez łożysko Ryzyko prenatalnej transmisji pierwotniaka rośnie wraz z wiekiem ciążowym Możliwe też czasami przez krew czy transplantację Jelito cienkie kota(oocysty)->sranie->sporulacja(nabieranie inwazyjności)- >żywiciel pośredni->sporozoity->tachyzoity wnikają do komórek jądrzastych- >bradyzoity w cystach tkankowych Żywicielem pośrednim ptaki, gryzonie, zwierzęta hodowlane  Wnika do wszystkich komórek ustroju człowieka Z WYJĄTKIEM ERYTROCYTÓW, może zająć oko-zapalenie siatkówki,naczyniówki,zez ,utrata wzorku Choroba wskażnikowa w AIDS !!!TRIADA SABINA PINKERTONA!!! : zapalenie siatkówki i naczyniówki, wodogłowie, zwapnienie śródmózgowia W diagnostyce ważne jest wykrycie przeciwciał anty t.gondi Helmnitologia 1. Fasciola hepatica – motylica wątrobowa Żywiciele ostateczni to ssaki (owce,bydło,konie świnie) i człowiek Jaja z WIECZKIEM (okolo 6000 dziennie) Układ wydalniczy protonefrydialny, cirrus-męski narząd kopulacyjny Zarażenie przez metacerkarie z wody lub przyczepione do roślin wodnych Obecna !!!PRZEMIANA POKOLEN!!! Jajo (z nierozwinietym zarodkiem) z kałem czlowieka do wody->rozwój zarodka ->miracydium ->żywiciel pośredni ŚLIMAK (Galba,Fossaria,Pseudosuccinea) -> w slimaku sporocysta->redia->cerkaria - >metacerkarie z grubą otoczką do roślin-> dwunastnica (merita)- >wątroba(dojrzała motylica) Objawy facjolozy typowe (ból brzucha, temperatura, sraka), powiekszenie watroby, żółtaczka, anoreksja  Migracja przywr może wywołać rakcje alergiczne Czasami moze sie dostac do pluc, serca ,oun i skóry Diagnostyka z żółci, treści dwunastnicy lub kału (szukamy jaj) 2. Schistosoma mansoni Dimofizm płciowy Obecna !!!PRZEMIANA POKOLEN!!! Samica składa 300-3000 jaj z rozwiniętym miracidium, które przedostają się do jelita lub pęcherza moczowego Zarażenie przez wniknięcie furkocerkarii przez skórę. Jaja->miracydium w wodzie->żywiciel pośredni ŚLIMAK (Australorbis,Tropicorbis,Biomphalaria)->w slimkau sporocysty->cerkarie- >woda w poszukiwaniu żywiciela ostatecznego->furkocerkarie przez skóre czlowieka->pod skórą schistosomule->płuca->lewa komora do naczyn tetniczych->naczynia żylne miednicy i krezkowe i wątroba, czasami tez oun i miocardium.  W fazie skórnej wybroczyny krwawe i wysypka grudkowo plamkowa i pęcherzykowa Faza toksyczno- alergiczna (temperatura, sraka,ból brzucha,hepatosplenomegalia,porzywka) Faza toksyzno-narządowa (Sraka i OBJAWY CZERWONKI) Wykrywanie jaj w moczu, KALE i zeskrobinach !!!!JELITA GRUBEGO!!!!! 3. Diphylllobothrium latum - bruzdogłowiec szeroki Najdłuższy tasiemiec pasożytujący u człowiek (3-30m, 600-4000 proglotydów) Żółtawe jaja z WIECZKIEM Zarażenie przez zjedzenie niedogotowanego mięsa ryb z plerocerkoidami Cykl rozwojowy w wodzie Jaja z niewykrztałconą larwą z kałem -> koracydium w wodzie->onkosfera z koracydium-> 1. żywiciel pośredni: skorupiaki planktonowe (Diaptomus,Cyclops,Eudiaptomus) -> onkosfera->procerkoid->skorupiaka  je 2.żywiciel pośredni:małe ryby->plerocerkoid->JELITO CIENKIE CZŁOWIEKA->postać dojrzała Utrata masy ciała,sraka, NIEDOBÓR WITAMINY B12->niedokrwistość megaloblastyczna Wykrywanie jaj lub proglotydów w KALE 4. Taenia saginata – tasiemiec nieuzbrojony Strobila 4-25m, 1000-2000 proglotydów W proglotydzie macicznym 100 000 jaj, proglotydy umieją samodzielnie wypełzać z odbytnicy 4 przyssawki bez ryjka Proglotydy maciczne wydalane z kałem Formą inwazyjną są wągry w mięsie wołowym (cysticercus bovis)(krowa) JAJA lub PROGLOTYDY MACICZNE z kałem -> bydło się zaraża (żywiciel pośredni ) -> w jelicie cienkim żywiciela onkosfery-> penetrują jelito cienkie i  zapierdalają rowerkiem do mięśni gdzie przekształcają się w postać cysticercus (wągier)->człowiek się zaraża jedząć niedogotowane mięso z wągrami-> w jelicie cienkim żywiciela ostatecznego (człowieka) z cisticercusa powstaje powstaje dojrzały tasiemiec. Wywołuje tasiemczyce (ból w nadbrzuszu, poranne bóle głodowe z uczuciem ssania,wzrost łaknienia, u dzieci brak przyrostu masy ciała,intensywne inwazje powodują niedrożność jelita Szukamy proglotydów i jaj w KALE 5. Taenia solium – tasiemiec uzbrojony 4 przyssawki i podwójny wieniec haków Strobila 2-8m, 800-1000 proglotydów W proglotydzie macicznym 30 000-50 000 Proglotydy maciczne wydalane z kałem  Formą inwazyjną są wągry w mięsie wieprzowym (TASIEMCZYCA) (cysticercus cellulosae)(swinia), lub JAJA (WĄGRZYCA) na drodze EGZOINWAZJI I AUTOENDOINWAZJI U żywiciela pośredniego czyli świni uwalniają sie onkosfery z jaj -> penetrują jelito cienkie i zapierdalają rowerkiem do mięśni gdzie przekształcają się w postać cysticercus cellulosae (wągier)->człowiek się zaraża jedząć niedogotowane mięso swini z wągrami-> w jelicie cienkim żywiciela ostatecznego (człowieka) z cisticercusa powstaje powstaje dojrzały tasiemiec. Gdy zeżremy jaja to jest wągrzyca (cysticerkoza), wtedy tak samo jak z wągrem, ale bez świni, ale z jaj powstają onkosfery które migrują ze sciany jelita cienkiego i dymają pieszo do np mózgu czy gałki ocznej, ale mogą tez bytowac w tkance podskórnej. Tutaj największe zagrożenie stanowi cysticerkoza OUN Szukamy proglotydów w KALE 6. Echinococcus granulosus – tasiemiec bąblowcowy jednojamowy  Ryjek 2x haki i 4 przyssawki Strobila z tylko 3 członów Ostatni człon ma 800 jaj inwazyjnych Jaja z pełni wykształconym zarodkiem - onkosferą Rezerwuarem (żywicielem ostatecznym) są zwierzęta domowe (pies) i wolnożyjące (lis,wilk) zarażone tasiemcem wydalające z kałem całe człony maciczne lub inwazyjne jaja Żywicielami pośrednimi są owce, bydło, świnie, zające i jeleniowate Człowiek jest PRZYPADKOWYM ŻYWICIELEM POŚREDNIM Człowiek zaraża się przez spożycie wody lub zarcia zanieczyszczonego jajami. Możliwe jest też przeniesienie mechaniczne jaj z sierści psiura. Postać dojrzała w jelicie cienkim psa-> proglotyd maciczny z inwazyjnymi jajami wydalany z kałem->żywiciel pośredni połyka jaja->onkosfery- >przenikanie sciany jelita i migracja do układu krwionośnego i do wątroby czy płuc-> w tych narządach larwa która tworzy torbiel z protoskoleksami- >zjedzenie przez zywiciela ostatecznego->w jelicie cienkim zywiciela ostatecznego postac dojrzała ZOONOZA Objawy po kilku latach od zarażenia (żółtaczka,hepatomegalia i marskość wątroby, jeśli w płucach to ogniska niedodmy. NIE WYKRYWAMY W KALE (GOWNO Z EGZAMINU) a za pomocą testów serologicznych, szukamy protoskoleksów w bioptatach. 7. Echinococcus multilocularis – tasiemiec bąblowcowy wielojamowy  Ryjek 2x haki i 4 przyssawki Strobila z tylko 4 członów Ostatni człon ma 600 jaj inwazyjnych Jajo z onkosferą zaraża żywiciela pośredniego (gryzonie) Żywicielem ostatecznym lisk rudy, jenot i pies Człowiek jest PRZYPADKOWYM ŻYWICIELEM POŚREDNIM Człowiek zaraża się przez spożycie wody lub zarcia zanieczyszczonego jajami. Postać dojrzała w jelicie cienkim lisa -> proglotyd maciczny z inwazyjnymi jajami wydalany z kałem->żywiciel pośredni połyka jaja->onkosfery- >przenikanie sciany jelita i migracja do układu krwionośnego i do wątroby czy płuc-> w tych narządach rozwijają się pęcherzowate larwy pozbwione otoczoczki łącznotkankowej żywiciela->zjedzenie przez zywiciela ostatecznego->w jelicie cienkim zywiciela ostatecznego postac dojrzała Naciekający wzrost przypominający nowotworowy Objawy takie same co wyzej Testy serologiczne 8. Ancylostoma duodenale - tęgoryjec dwunastnicy  Pasożytuje w jelicie cienkim człowieka , małp człekokształtnych i świni Czerwony gdy nassany krwią, biały gdy martwy 3 pary ząbków Samica składa 20 000-30 000 jaj z gładką skorupką dziennie Gubernaculum- narząd rozrodczy samca GEOHELMINT Człowiek zaraża się po wniknięciu larw nicieni przez skórę (możliwe też przez jamę ustną i przez łożysko i z mlekiem matki) Jaja w kale człowieka-> w kale lub glebie larwy rabidopodobne->lawy filariopodobne (nie jedzą-pobirerają substancje z otoczenia, charakteryzują się termo tigmo i chemotaksją)- > podczas kontaktu z człowiekiem larwy wnikają przez skórę->naczynia krwionośne->serce->płuca->pęcherzyki płucne->oskrzela i gardło-> połykamy->w jelicie cienkim postać dorosła Świąd przez wnikanie przez skóre, eozynowe zapalenie płuc, obrzęk twarzy i stóp, opóźnienie rozwoju u dzieci, NIEDOKRWISTOŚĆ. Badanie koproskopowe Zalecana flotacja lub sedymentacja 9. Enterobius vermicularis – owsik ludzki Jeden z najczęstszych pasożytów u kidosów Dymorfizm płciowy Samica składa 20 000 jaj dziennie Jaja powleczone kleistą substancją Zarażenie drogą autoegzoinwazji, autoendoinwazji, retroinwazji i inhalacyjną, możliwe też podczas korzystania z basenu Jaja w fałdach okołoodbytniczych->łapami z dupy do ryja (autoegzoinwazja), może też być przez kontakt z zaniezyszcoznymi jajami odzieżą lub pościelą, mogą też do dróg oddechowych z wdychanym powietrzem, wtedy->jelito cienkie ->larwy->JELITO GRUBE->postacie dojrzałe Retroinwazja to jaja z okolic dupy do dupy Przy zaparciach autoendoinwazja Zgrzytanie zębami,cienie pod oczami, zaburzenia snu EKTOPOWA LOKALIZACJA to: narządy płciowe, WYROSTEK ROBACZKOWY, wątroba, ślinianki,płuca Można Badanie koproskopowe ale zalecane wymaz z okolicy dupy metodą HALLA I GRAHAMA 10. Ascaris lumbricoides – glista ludzka Ciało otoczone worem powłokowo-mięśniowym Dymorfizm płciowy Zapłodnione jaja mają 3 wartstwową skorupkę Typowy GEOHELMINT Rozwoj w glebie lub wodzie Postacie dojrzałe w jelicie cienkim->samica wydala dziennie 200 000 jaj wydalanych z kałem żywiciela->rozwój do postaci inwazyjnej (larwy II stadium)->układ krwionośny->płuca-> 2 i 3 linienie- >pęcherzyki,tchawica,gardło->połykamy->jelito (4 linienie)->postać dojrzała Glistnica,(stan podgorączkowy, suchy kaszel, krwioplucie) zespół Loefflera w skrajnych przypadkach , NIEDROŻNOŚĆ JELIT Głownie Badanie koproskopowe Zalecana flotacja lub sedymentacja 11. Toxocara canis – glista psia Postacie dojrzałe mają skrzydełka oskórkowe na przednim końcu ciała Jaja lekko owalne z grubą, brązową, 3warstwową, skorupką o nieregularnej powierzchni. Typowy GEOHELMINT Głownym rezerwuarem młode psowate 20 000 jaj na dobę Zakażenie za pomocą jaj inwazyjnych które umieją przeżyć w skrajnie niskich i skrajnie wysokich temperaturach z gleby, wody warzyw i owoców,rzadziej z sierścią i za pomocą tkanek z larwami Najbardziej podatne dzieci które nie myją rąk, gryzą pazury i wpieprzają glebę. Postacie dojrzałe w jelicie cienkim psa (żywiciel ostateczny)->jaja z kałem- >rozwój do postaci inwazyjnych w srodowisku->pies to je->larwy L2->u młodych psów larwy migruja przez płuca i oskrzela do przełyku, nastepnie połykane i do jelita cienkiego->postać dojrzała U starszych psów larwy rzadko trafiają do jelita cienkiego, czesto zatrzymują się w różnych narządach. U samic podczas ciąży dochodzi do reaktywacji otorbionych larw które przez łożysko trafiają do płodu. Możliwe zarażenie potomstwa drogą laktogenną. Psy zarażają się inwazyjnymi jajami po zjedzeniu gryzonia (żywiciel parateniczny) z larwami t,canis CZŁOWIEK JEST PRZYPADOWYM ŻYWICIELEM zaraża się za pomocą jaj, lub otorbionych larw z żywiciela paratenicznego. (penetrują jelito cienkie i zapierdalają do innych narządów-wątroba,serce,płuca,mózg, oko,mięśnie) ZOONOZA  U człowieka nie osiąga dojrzałości płciowej, chodzi po narządach - ZESPÓŁ LARWY WĘDRUJĄCEJ TRZEWNEJ, POSTAĆ OCZNĄ TOKSOKAROZY lub NEUROTOKSOKAROZĘ. NIE WYKRYWAMY W KALE u człowieka ALE U PSA TAK !!! 12. Loa Loa MIKROFILARIE wykazują rytm dzienny Wektorem są Muchówki z rodzaju CHRYSOPS Larwy III Stadium (forma inwazyjna), czynnie wnikają przez skórę czlowieka podczas pobierania krwi przez muchówkę->postacie dojrzałe (w tkance podskórnej)->samice wytwarzają mikrofilarie z osłonką (mogą być wykrywane w PMR,moczu,plwocinie, krwi obwodowej i płucach.->muchówka pobiera krew i wciąga mikrofilarie->mikrofilarie tracą osłonke->larwa L1->L3- >ryj muchówki Mikrofilarie wędrują w tkance podskórnej , dlatego dlatego swędzące zmiany wypryskowe i rumieniowate. Bolesne nacieki w okolicy stawów czyli OBRZĘK KALABARSKI. Postacie dojrzałe i mikrofilarie migrujące do gałki ocznej powodują łzawienie i nadwrażliwość na światło Powikłania Loaozy to obrzęk głośni i zapalenie mózgu Badanie krwi obwodowej między 10.00 a 14,00 Metoda zagęszczania mikrofilarii Knotta. 13. Trichinella spiralis- włosień kręty Sztylecik z tyłu U samicy w ciągu życia okolo 1500 larw (L1) Otorbione, spiralne larwy inwazyjne (L2) znajdują się w łącznotkankowych torebkach cytrynowatego kształtu, Zarażenie przez zjedzenie surowego mięcha dzika lub świni z otorbionymi larwami->pod wpływem soku żołądkowego uwalniają się larwy->błona śluzowa jelita cienkiego->postać dojrzała->kopulacja i urodzenie żywych larw (JAJOŻYWORODNOŚĆ) -> mięśnie poprzezcznie prązkowane-> otorbienie 2 fazy włośnicy: jelitowa (sraka,ból brzucha,wymioty) i narządowa (migracja larw i osiedlanie sie w miesniach), tutaj KRWAWE WYBROCZYNY DOSPOJÓWKOWE I PODPAZNOKCIOWE, bole miesni, gorączka , obrzęk twarzy i gałek ocznych Test serologiczny , NIE WYKRYWAMY W KALE ponieważ brak jaj w kale i żyworodność larw. TRICHINOSKOPIA naramiennego czy brzuchatego łydki 14. Trichuris trichiura - włosogłowka ludzka Przód tam gdzie chudo Samice skladaja 3 000-20 000 jaj z czopami na obu końcach GEOHELMINT Człowiek zaraża się jedząc żarcie zanieczyszczone jajami lub pijąc wodę Człowiek wydala z gównem jaja nieinwazyjne->gleba,woda->zygota w jaju- >zarodek z 2 blastomerami->morula->jaja inwazyjne z larwą-> zżarcie->jelito cienkie->larwy->JELITO GRUBE0>linienie->postać dojrzała-> OKRĘŻNICA, KĄTNICA Krwotoczny,wrzodziejący nieżyt błony śłuzowej jelita grubego, Inwazja przewlekła może prowadzic do niedokrwistości niedobarwliwej,niedożywienia, a u dzieci także do zachamowania rozwoju fizycznego Wykrywamy jaja w KALE , sedymentacja flotacja Metoda Kato i Miury Akaroentomologia 1. Ixodes ricinus- kleszcz pospolity Gnatosoma, idiosoma z 4 parami odnóży Na 1 parze odnóży organ Hallera (bodzce wechowe i zmiany wilgotnosci) Kleszcz 3żywicielowy Samica po napiciu krwi i zaplemnieniu odpada od 3 żywiciela-> jaja w podłozu(jesień)->6nożne larwy->zmiowanie->wiosną atakują I żywiciela (małe gryzonie np mysz)->latem odpadają->jesień->NIMFY->zima- >wiosną ataują II żywiciela (mniejsze ssaki np zając)->lato->postacie dorosłe->zima->wiosną atakują III żywiciela (większe ssaki np jelen los czlowiek) Reakcja zapalna i obrzęk w miejscu żerowania, może być reakcja alergiczna Rezerwuar i wektor: 1. WIRUSÓW ZAPALENIA MÓZGU PODTYPU ZACHODNIEGO (TBEV), KRYMSKO- KONGIJSKIEJ GORĄCZKI KRWIOTOCZNEJ (CCHFV), 2. Riteksji (Rickettsia slovaca, Rickettsia helvetica, Coxiella burnetii, Anaplasma phagocytophilum) 3. Bakterii ( krętki Borrelia burgdoferi, pałeczki Salmonella enterditidis, Francisella tularensis, Listeria monocytogenes, Brucella malitiensis) 4. Pierwotniaków (Theileria i Babesia) 2. Demodex folliculorum – nużeniec ludzki Gatunek związany wyłącznie z człowiekiem Gnatosoma,Podosoma,Opistosoma 4 pary odnóży na podosomie Jaja mają charakterystyczny szeroki wyrostek Postacią inwazyjną jest NIMFA Zarażenie przez bezpośredni kontakt z osobą z inwazją ,rzadziej przez używanie tych samych przedmiotów do higieny i pielegnacji ciała JEST PASOŻYTEM SKÓRY I JEJ PRZYDATKÓW Cykl rozwojowy obejmuje stadia: jaja, larwa,protonimfa,nimfa,postać dorosła Pasożytuje w mieszkach włosowych i ujściach gruczołow łojowych  Złuszczanie naskórka,zmiany wypryskowe, zapalenie brzegów powiek i wypdanie rzęs, świąd i łzawienie z oczu Nużyca występuje częściej u kobiet Czynnikiem sprzyjającym inwazji jset występowanie choroby łojotokowej Do wykrywania analiza zeskrobin naskórka lub wydzieliny mieszków włosowych (używamy DMSO i KOH) 3. Sarcoptes scabiei - świeżbowiec ludzki Pasożytuje w skórze człowieka Samice 2x wieksze od samców 4 pary odnóży Larwy wylegają sie z jaj i mają 3 pary odnóży, a po linieniu przekształcają się w 8nożne nimfy Zrażenie przez kontakt bezpośredni z osobą zrażoną przez larwy nimfy bądź samice lub zanieczyszczone przez roztocza przedmioty Jaja w kanalikach w skórze->larwy ->powierzchnia skóry->drążą kanaliki w warstwie rogowej->nimfy->linienie 2x->postać dojrzała->samce do kanalików->ruchanko->zapłodnione samice szukają miejsca do wydrązenia serpentynowatych kanałów gdzie złożą jaja  ŚWIERZB -wydaliny wydzieliny i swiezbowce w skorze drażnią skórę człowieka Najczesciej miedzy palcami, w zgieciach lokcoiowych , w pachwinach Pasożyty szczegolnie aktywne gdy zywiciel spi i jego cialo jest cieple Najcięższy przebieg ma ŚWIERZB NORWESKI , swierzb najczesciej dotyczy chorych na AIDS i żuli Wykrywanie na podstawie zeskrobin z chorej skóry 4. Pediculus humanus – wesz ludzka Aparat gębowy kłująco-ssący 3 pary odnóży z pazurkami Transmisja bezpośrednio przez osobę zarażoną lub wspólne grzebienie odzież itp U osób z gorączką samice opuszczają żywiciela W rozwoju jajo, nimfa i imago Samice składają do 8 jaj dziennie (GNID) które przytwierdzają się do włosów za pomocą wydzieliny gruczołow cementowych-> Z jaj wylęgają się NIMFY->linienie->postać dojrzała (imago)  Pogrubienie skóry (CHOROBA WŁÓCZĘGÓW) Może przenosić: RITEKSJE DURU EPIDEMICZNEGO (Rickettsia prowazekii), GORĄCZKĘ OKOPOWĄ (Rickettsia quintana) oraz DUR PIERWOTNY (Borrelia recurentis) Może stanowić rezerwuar TOXOPLASMA GONDII Diagnostyka to znalezienie postaci rozwojowych na głowie 5. Pthirus pubis – wesz łonowa 4 pary wyrostków (odnóży) Jaja (gnidy) występują na łoniaczach i pod pachami Przenoszone drogą kontaktów seksualnych, rzadziej przez pościel czy ubrania Jaja (gnidy) przyczepione do łodygi włosa-> samice składają około 30 jaj w życiu z których wylęgają się nimfy podobne do OWADÓW dorosłych  (PRZEOBRAŻENIE NIEZUPEŁNE)-> nimfy przechodzą 3 linienia->postać dorosła. Wszystkie stadia żywią się krwią ludzką Swąd->drapanie->zakażenia bakteryjne. Głownie na wzgórku łonowym, rzadko na wąsach, rzęsach,brwiach i pod pasznikiem. Gdy na rzęsach i brwiach-> stan zapalny spojówek i brzegów powiek. Wypatrujemy na skórze CZERWONO-NIEBIESKICH PLAMEK 6. Cimex lectularius – pluskwa domowa Bytuje w mieszkaniach i pomieszczeniach gospodarskich. Żywi się krwią (hematofag) człowieka i zwierząt w porze nocnej Charakterystyczny zapach w pomieszczeniach z nimi Aparat gębowy ssąco-kłujący 3 pary odnózy  Jajo z wieczkiem Samica dziennie 5 jaj->nimfy (5 stadiów)->postać dorosła. Czerwone , swędzące plamki o nieregularnym kształcie->obrzęk- >pieczenie i ból NIE JEST WEKTOREM CHOROBOTWÓRCZYCH DROBNOUSTROJÓW (chociaż w jej pokarmowym są patogeny m.in wzwb, pałeczki wąglika i prątki gruźlicy) 7. Anopheles maculipennis – komar widliszek Wylęga się w czystych zbiornikach stojących lub lekko płynących w pobliżu żywicieli Głaszczki TEJ SAMEJ DŁUGOŚCI co kłujka  Samce aparat ssący a samice kłująco-ssący Jaja z charakterystycznymi KOMORAMI POWIETRZNYMI po bokach składane na powierzchni wody -> larwy (RÓWNOLEGLE DO LUSTRA WODY) ->4 linienia -> poczwarka -> postać dorosła Ślina wywołuje odczyny alergiczne i świąd Przenosiciel ZARODŹCÓW MALARII (plasmodium), Arbowirusów, Dirofilaria immitis, D.repens i Setaria labiatopapilosa 8. Culex pipens – komar kłujący  Jaja w stawach i sadzawkach blisko bytowania zwierząt gospodarskich Pobierają krew od człowieka lub innych kręgowców ale najczęsciej od ptaków GŁASZCZKI SAMICY ZNACZNIE KRÓTSZE OD KŁUJKI Jaja sklejane w pozycji pionowej w charakterystczne PAKIETY->larwy (SKOŚNIE DO LUSTRA WODY)->poczwarki->postać dorosła Odczyny alergiczne i świąd skóry Przenosiciele wirusów neurotropowych, ORNITOZ i filarii (Dirofilaria repens) 9. Musca domestica – mucha domowa Białe larwy w odchodach, śmieciach, nawozie Aparat ssąco-liżący Samica składa jaja (50-150) (podłużne, ogorkowate)->larwy (czerwie)-> 3 linienia->brązowa poczwarka (bobówka)->postać dorosła Przenosiciel mechaniczny pałeczek duru brzusznego, durów rzekomych, przecinkowców cholery, prątków gruźlicy, pałeczek czerwonki bakteryjnej, cyst ENTAMOEBA HISTOLYTICA Może wywołwać muszycę gdy jaja zostaną złożone w ranie lub nosie uszach czy oczach 10. Lucilia sericata – mucha zielona Blisko ludzi, tam gdzie cos sie rozklada Larwy w ranach skóry i naturalnych otworach ludzi i zwierząt Aparat ssąco-liżący Larwy w martwych gnijacych tkankach ludzkich i zwierzęcych->larwy- >poczwarki->postać dorosła Mechaniczny przenosiciel bakterii i cyst pierwotniaków, jaj robaków jelitowych Czynnik etiologiczny MUSZYCY –jaja w ranach i otworach->larwy->żywią się martwymi i żywymi tkankami żywiciela (szczególnie osoby unieruchomione, Kiedys stosowane do leczenia zapalenia szpikum teraz leczenie owrzodzen goleni, ropni skóry, ran odleżynowych, zakażeń ran pourazowych oraz STOPY CUKRZYCOWEJ 11. Sarcophaga heamorrhoidalis - ścierwica Składa larwy na padlinie, Imago przesiaduje na silnie pachnących kwiatach, Szachownica na odwłoku Czerwone zabarwienie zewnętrzych narządów płciowych samca Samice są jajożyworodne-> jednorazowo 20-40 larw (rozwój w martwych szcząrkach zwierząt i w kale)-> postać dorosła Przenosiciele mechaniczni czynników chorobotwórczych, larwy mogą wywoływać MUSZYCĘ Postacie przedimaginalne wykorzystywane w ENTOMOLOGII SĄDOWEJ 12. Pulex irritans - pchła ludzka 3 pary odnóży Aparat kłująco-ssący Wtórny brak skrzydeł Larwy prowadzą saprotroficzny tryb życia Transmisja człowiek-człowiek człowiek-środowisko Przeobrażenie zupełne z 4 stadiami : jajo, larwa,poczwarka, imago Jaja->robakowate i beznogie larwy (żywią się szczątkami organicznymi)- >poczwarki w kokonach->dorosłe owady opuszczają kokon i poszukują stałocieplnych gospodarzy Do zamknięcia cyklu niezbędne pobranie krwi człowieka Ukłucia wywołują reakcje alergiczne REZERWUARY JAK I PRZENOSICIELE : Yersinia pestis, Rickettsia mooseri, Francisella tularensis, Brucella sp, Bacillius anthracis, Myobacterium laprae, Salmonella sp. SĄ ŻYWICIELAMI TASIEMCÓW: Diphylidium caninum, Hymenolepis nana i H.diminuta TYLKO W FORMIE IMAGOIDALNEJ (GIEŁDA)