Nöroendokrin Sistem Histolojisi 1.pdf

NÖROENDOKRİN SİSTEM HİSTOLOJİSİ 1 DR. ÖĞR. ÜYESİ BERNA YILDIRIM ATLAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ AD  PROTEİN, GLİKOPROTEİN, PEPTİD GİBİ HİDROFİLİK YA DA STEROİD VE TİROİD GİBİ HİDROFOBİK Atriumdaki hücrelerden atrial natriüretik faktör salgılanı...

NÖROENDOKRİN SİSTEM HİSTOLOJİSİ 1 DR. ÖĞR. ÜYESİ BERNA YILDIRIM ATLAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ AD  PROTEİN, GLİKOPROTEİN, PEPTİD GİBİ HİDROFİLİK YA DA STEROİD VE TİROİD GİBİ HİDROFOBİK Atriumdaki hücrelerden atrial natriüretik faktör salgılanır ve kan basıncını ayarlayarak böbreği etkiler.  (Pituiter Bez) 0,5 gr ağırlığında (Adenohipofiz) (Nörohipofiz) ADENOHİPOFİZ NÖROHİPOFİZ Bağ doku kapsül ve hormonları kana verecek bol kapiller içerir.  ADENOHİPOFİZ PARS DİSTALİS (Anteriyor Lob) %75 İnce fibröz kapsül Retiküler bağ dokusu + pencereli kapillerler + glandüler epitel endokrin hücre kordonları Hipotalamohipofiziyal portal sirkülasyon ***** kan-beyin bariyeri bulunmaz. Hipotalamustan gelen hormonların uyarıcı etkisiyle buradan hormon salınımı düzenlenir.  Pars Distalis Hücreleri %40 asidofil, %10 bazofil, %50 kromofob Asidofil ve bazofil hücreler birlikte kromofil hücreleri oluşturur. Kromofob:Sitoplazması açık renk Asidofil: Pembemsi S: Sinüzoid Bazofil: Mavimsi Pars intermedia kistik kolloid dolu foliküller içerir. Gelişim sırasında oluştukları düşünülmektedir. Sünizoid kapiller.  Kromofiller, sitoplazmik granüllerin içinde hormon depolayan salgılayıcı hücrelerdir. Taşıyıcı protein içermezler. Siklik, ritmik veya düzenli salgılanır. Bazofilik ve asidofilik hücrelerin alt tipleri, TEM’da izlenen morfolojileri ya da immunohistokimya boyama ile daha rahat ayırt edilirler. Özel hücreler genellikle hormonların hedef hücresine göre isimlendirilir. NÖROENDOKRİN SİSTEM Hipotalamo- hipofiziyal sistem BAZOFİLLER ASİDOFİLLER POMC β-lipotropine Somatotroplar Asidofil. Somadotropin büyüme hormonunu salgılar. Bu hormon khidrat, protein ve lipid metabolizmasını düzenler. Laktotroplar (Mammotroplar) Asidofil. Prolaktin salgılar (Meme bezlerinden süt üretimi). Kortikotroplar Bazofil. ACTH üretirler. Böbrek üstü bezlerinden glukokortikoid salınımını düzenler. Glukokortikoidlerin kardiyovasküler, metabolik, immünolojik ve homeostatik görevleri vardır (örn; kortizol). Anterior lobdaki hücrelerin %15-20’sini oluşturular. Tirotroplar Bazofil. Tiroidden tiroid hormon salınımını düzenler. Tiroit hormonları vücuttaki hücrelerin gelişimi ve farklılaşması için gereklidir. Ayrıca vücudun enerji kaynaklarını nasıl kullanacağını etkileyerek; protein, yağ ve karbonhidrat metabolizmasının regülasyonunu da etkiler. Gonadotroplar Bazofil. FSH ve LH salgılar. Üreme sistemi ile ilişkili. Anterior lobda bu hücreler yan yana da gözlenebilir. Belli bir düzen içinde de gözlenebilir.  Kromofoblar zayıf boyanırlar Salgı granülü az bulunur veya hiç bulunmaz Kök hücreler, progenitör hücreler gibi heterojen bir grup oluştururlar Hipofiz sapı PARS TUBERALİS İnfundibulumu kısmen veya tamamen çevreler Hücrelerinin çoğu gonadotroptur. Gonadotrop; Bazofil. FSH ve LH salgılar. Üreme sistemi ile ilişkili. PARS İNTERMEDİA: P. distalis ve P. nervoza arasındaki bazofilik hücrelerden oluşan ince bölge. İçi kolloidal yapı ile dolu kistik yapılar bulunur. Rathke kleft kistleridir.  Fetal hayatta hcler POMC üretir. POMC proteazlarca yıkılır ve MSH (Melanosit uyarıcı hormon) ve β-endorfin üretilir. Kolloid dolu kistik embriyonik kalıntılar (rathke kesesi kalıntısı), işlevsel önemi belirsiz. POMC (pro-opiomelanocortin), beta endorfinler, melanin ve kortizol gibi birkaç nöropeptit ve hormonun öncüsüdür.  Nöral dokudan oluşur. Gövdeleri hipotalamusun supraoptik ve paraventriküler çekirdeklerinde bulunan büyük salgı NÖROHİPOFİZ nöronlarına ait 100.000 miyelinsiz akson ve astrositlere benzeyen pituisit adı verilen dallanmış glia hücreleri içerirler. Buradan salgılanan hormonları üreten hücreler bu bölgede yerleşmez.  Akson yoluyla pars nervozaya ulaşan hormonlar Herring (nörosekretuvar) cisimler adı verilen aksonal genişlemelerde birikirler. ADH: Böbrekten suyun geri emilimi. Oksitosin: Meme bezleri ve uterin kaslar. Supraoptik nuc. Paraventriküler nuc. Hücre bakımından adenohipofiz kadar yoğun değildir.  Hormonlar, granüllerin içinde oksitosin ve ADH taşıyıcı proteinler olan nörofizin I ve II’ye bağlı şekilde bulunurlar.  Epifiz (Gl. Pineale, Epiphysis cerebri) MELATONİN Vücut aktivitelerinin günlük ritmini düzenleyen epifiz bezi beyne bir sap ile bağlanır. Piamaterin bağ dokusu ile örtülüdür. Bu bağ dokusundan uzanan septumlar kan damarları taşır ve bezi lobüllere ayırır. Beyin ile epifiz bezi arasında direk bir sinir bağlantısı yoktur. Epifiz bezi superior servikal gangliyondan köken alan postgangliyonik sempatik sinir lifleri ile uyarılır.  Esas salgı hücreleri pinealositler hafif bazofilik boyanır, nukleusları düzensiz, büyük ve ökromatiktir. Kümeler/kordonlar şeklinde düzenlenmiştir. Bazal lamina üzerine otururlar, pencereli kapillerler ile sarılıdırlar. Bu hücreler melatonin üretir. Karanlık melatonin salınımını uyarır, ışıkta hormon yapımı durur. Pineal bezin ayrıca interstisyel glial hücreleri vardır (%5). Pinealositlerden daha koyu boyanır. Pinealositlere stromal destek sağlarlar. ****Kan-beyin bariyeri bulunmaz. Pineal bez karakteristik olarak, corpora arenacea (beyin kumu) adı verilen kalsiyum ve magnezyum tuzlarından oluşan değişik boyutta yapılar içerir. Çocuklukta görülmeye başlar ve yaşla artar. Pineal bezin orta hattında bulunan bu kalsifiye yapılar, radyologlar için beyindeki tümörün yerini tanımlamada kolaylık sağlar.