Nöroendokrin Sistem Histolojisi 2.pdf

NÖROENDOKRİN SİSTEM HİSTOLOJİSİ 2 DR. ÖĞR. ÜYESİ BERNA YILDIRIM ATLAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ AD  Tiroid Servikal bölgede larinks ve trakea önüne yerleşmiş, istmusla birleşen iki lobdan oluşmuştur. Fonksiyonu, m...

NÖROENDOKRİN SİSTEM HİSTOLOJİSİ 2 DR. ÖĞR. ÜYESİ BERNA YILDIRIM ATLAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ AD  Tiroid Servikal bölgede larinks ve trakea önüne yerleşmiş, istmusla birleşen iki lobdan oluşmuştur. Fonksiyonu, metabolizmayı sitümüle eden tiroksin (T4) ve triiodotironin (T3) hormonlarını sentezlemektir. Kalsitonin salgılayan C hücreleri içerir. Kalsitonin kandaki Ca oranını düşürür. 5x2,5 cm 20-30 gr Piramidal lob bazı kişilerde gözlenir. Arkada 4 tane paratroid bezi bulunur. Tiroid bezi parenkim içine septumlar gönderen ince gevşek bağ dokusu kapsülü ile sarılıdır. Esas olarak retiküler liflerden oluşan bu bağ dokusu organın içine doğru yayılarak follikülleri birbirinden ayırır. Pencereli kapillerler ile ileri derecede damarlanmıştır. Herbir lob yüzbinlerce sayıda ve çeşitli büyüklükte follikül (asinüs) içerir (0,2- 1mm çap)  Tiroid follikülleri,tiroidin yapısal ve fonksiyonel üniteleridir. Tek katlı kübik (yassı-alçak prizmatik) epitel hücreleri (tirositler), follikül epitelini oluşturur. Ortada kalan lümen tiroglobülinden zengin, asidofilik yapıdaki jelatinöz follikül sıvısı (kolloid) ile doludur ve salgı ürünlerini depolar (T3 ve T4’ü). PAS (+) 3 aylık depoya sahiptir.  Foliküler (esas) hücreler; tiroid hormonları T3 ve T4’ün üretiminden sorumludurlar. Hafif bazofilik, belirgin nucleuslu Lipid damlacıkları ve PAS(+) damlacıklar görülebilir apikal Apikaldeki mikrovilluslar, kolloidde depolanan bazal T3 ve T4’ü emer, bazal taraftan kana verir.  Triiyodotironin Tetraiyodotironin Kolloidin ana komponenti tiroid hormonlarının inaktif depo formu olan tiroglobulin + bazı enzim ve glikoproteinler Kolloidde inaktif tiroglubulin olarak depolanır. Kana verileceği zaman kandan kolloidal sıvıya iyot alınır. Burada T3 ve T4 formuna aktifleşerek kana geçer.  Parafoliküler hücreler (clear, C hücreleri) tiroid follikülleri arasında izole guruplar halinde ya da foliküler epitelin bir parçası olarak yer alan hücrelerdir. Tiroid folikül hücrelerinden daha açık renkte boyanırlar ve daha büyüktürler. Lümen ile ilişkisi yok. Folikül epiteli ile BM arasında bulunur. C hücrelerinin en dikkat çeken özelliği çok sayıda küçük hormon içeren granüller içermesidir. C hücreleri “kalsitonin (tirokalsitonin)” sentez ve salgılamasından sorumludur. Kalsitonin kemik rezorbsiyonunu inhibe ederek kan kalsiyum düzeyini düşürür. Kan kalsiyum konsantrasyonundaki yükselme ile kalsitonin salgılanması tetiklenir. Paratriodhormonun (PTH) fizyolojik antagonisti. *Folikül epitelinin %10’ unu C hücreleri olarak adlandırılan parafolliküler hücreler oluşturur. Tek tek ya da gruplar halinde bulunabilir. *C hücreleri neural crest kökenlidir. *kalsitonin içeren granüllerden oluşan sitoplazmaları vardır, golgi belirgin *Foliküllerin arasında açık boyanan büyük hücreler *Çok granüllü sitoplazmaya sahiptir. Paratiroid bezler Paratiroidler, tiroid bezi arkasında, tiroid loblarını saran kapsül içinde, üst ve alt kutuplarda yerleşmiş 4 küçük bezdir. Sayı ve yerleşim değişebilir. Bazen tiroid bezi kapsülü içine gömülü olarak bulunurlar. Paratiroid bezlerinin her biri bir bağ dokusu kapsülü ile sarılıdır. Bu kapsüllerden bezin içine septumlar uzanır ve bezi loblara böler. Parankim fenestralı kapillerlerden zengindir.  Retiküler stroma salgı hücrelerini destekler. Paratiroid bezler esas (prinsipal,şef, koyu boyanan) ve oksifil (asidofilik, açık boyanan) hücrelerden oluşur. Paratiroid horman salgılayan Esas hücreler kordon veya kümeler halinde dizilirler Oksifil hücreler, mitokondri bakımında zengindir ve muhtemelen esas hücreye dönüşürler (rezerv hücreler). Principle and Oxyphill Cells  Esas hücre Esas hücreler küçük poligonal hücreler olup merkezi nükleusları ve soluk boyanan hafif asidofil sitoplazmaları vardır. Elektron mikroskopunda sitoplazmalarında, düzensiz şe killi 200-400 nm çapında granüller görülür. Bunlar salgı granülleri olup içinde PTH (paratiroid hormon) içerir. Kan Ca seviyesini düzenler. Troiddeki C hücrelerinden salınan kalsitoninin antagonistidir Glikojen inklüzyonları içerebilir. Oksifil hücre Oksifil hücreler, esas hücrelerden büyük ve poligonal şekilli hücrelerdir. Sitoplazmalarında kristadan zengin çok sayıda asidofilik mitokondri içerir. Puberte sonrası ortaya çıkarlar ve sayıları yaşla artar. Oksifil hücreler Paratroid hormon sentezlemez ya da çok az sentezler. Esas hücrelerin geçiş türevleri olabilirler. Yaşla birlikte yağ öbekleri gözlenebilir. Adrenal (suprarenal) bezler Steroid hormon ve katekolaminler sentezlenir Kalın bağ doku kapsülle çevrilidir, organın içine uzanır. 2 bölgeden oluşur Korteks (%80-90), steroid (aldesteron, kortizol, androjen) sekresyonun olduğu bölüm Medulla (%10-20), katekolamin sekresyonunun olduğu bölüm (adrenalin, noradrenalin) Adrenal korteksin histolojik Düzeni Adrenal korteks hücreleri steroid salgılayan hücrelerin karakteristik özelliklerine sahiptir ve merkezi çekirdek içeren, bol yağ damlacıkları bulunan asidofilik hücrelerdir.  korteks Kordonlar halinde dizilen hücreler. Fenastralı kapillerler. Glomeruloza ve fasikülata tabakarında lipid dropletler daha belirgin. Kapsül kapillerleri organ içine septalarla iner.  %10-15 Granüllerde steroid hormonları depolamazlar !!!! İhtiyaç halinde salınırlar. ACTH %65-80 Anj.II %10 A C T H (lipofuksin) ACTH: Adrenokortikotropik hormon, hipofizin ön lobu Zayıf androjenler, DHEA  and lipid İmmun ve Aldesteron:Böbrekten enflamatuar Na ve su atılımı yanıtı baskılar !!! Lipid dropletler  NK kökenli Katekolaminler % 20 % 80 Adrenalin, noradranelin (ya da epinefrin, norepinefrin) kaç ya da savaş emri veren iki hormondur. Adrenalin heyecan ve korku durumunda karaciğerdeki glikojenin glikoza değişmasiyle acil enerji kaynağı sağlar.  Medulla Zona fasciculata Preganglionik nöron Kromaffin hücreler adrenalin ve nor adrenalin salgılar. Pankreasın Endokrin Kısmı- Langerhans Adacıkları Diffüz Nöroendokrin Sistem GİS kanaldaki epitelyal hc %1’i Gruplar halinde bulunmaz (pankreas Langerhans adacıkları hariç) Bir bütün halinde bakıldığında vücuttaki en büyük endokrin organ Beslenmenin mutlulukla ilişkisi seratonin