Historia Francji: Od Galii po Karola Wielkiego (PDF)

Cywilizacja i kultura Francji Tożsamość Francja – teren sukcesywnych najazdów Tereny współczesnej Francji były miejscem sukcesywnych najazdów: - W VIII i VII wieku przed nasza erą południe Francji zasiedlają Grecy. Grecy zakładają Mars...

Cywilizacja i kultura Francji Tożsamość Francja – teren sukcesywnych najazdów Tereny współczesnej Francji były miejscem sukcesywnych najazdów: - W VIII i VII wieku przed nasza erą południe Francji zasiedlają Grecy. Grecy zakładają Marsylię ponad 2600 lat temu, ale również fundują Niceę i Antibes. Galowie, jedno z wielu plemion celtyckich, przybywają ze wschodu w 450 pne, zajmują Akwitanię, Celtyk (Bourges, Sens, Langres, Paryż, Gergowia w Owernii, Besançon) i Belgię (od Sekwany do Renu, włączając Szampanię i Lotaryngię). Prowadzą osiadły tryb życia : żyją z upraw i hodowli zwierząt, odżywiają się mięsem, wędlinami, produktami mlecznymi, chlebem i wytwarzają piwo. Tworzą pierwsze maszyny żniwiarskie, beczki drewniane i mydło, produkują też wspaniałe miecze. Ruiny starogreckiego portu morskiego w Marsylii (lata 60 XXw) Fragmenty ceramiki greckiej (VI-V w pne)  Francja – teren sukcesywnych - najazdów Podbój Galii dokonany przez Juliusza Cezara (58-52 przed naszą erą) kładzie koniec niepodległości Galii. Podbita zostaje z powodu podziału plemion i nieporozumień ich wodzów. Ta porażka i podbój dają początek nowej, oryginalnej cywilizacji galo-romańskiej, która na trwale wpisze aspekt łaciński w kulturę Francji. - Dwie ważne inwazje zmienią społeczność Francji w V i VI wieku. Celtowie, przybywszy z Wysp Brytyjskich zajmą Bretanię, Frankowie, plemię germańskie, podbije region Paryża. Tym ostatnim uda się podbić Galię, odeprzeć Arabów w bitwie pod Poitiers w 732 roku i ukoronować Karola Wielkiego (w roku 800) na cesarza. - W IX wieku Wikingowie przybywają z północy i napadają na miasta portowe (Rouen, Nantes, Paryż 845 rok) po czym osiedlają się w Normandii. PIERWSZE CYWILIZACJE Jaskinia Lascaux Historia odkrycia jaskiń rozpoczęła się 12 września 1940 roku. Wiadomość o jaskini Lascaux rozeszła się szybko, a ludzie przybyli z całego świata, aby zobaczyć to miejsce. Wszyscy ludzie przechodzący przez jaskinię spowodowali, że kolory i szczegóły malowideł niemal zostały zniszczone. Niegdyś jasne i kolorowe obrazy mogły zostać zniszczone przez tysiące ludzi przechodzących przez jaskinię. W 1963 roku jaskinia została zamknięta dla zwiedzających. Tylko naukowcy mogą od tej pory udać się do jaskiń Lascaux. Odkrycie jaskini Lascaux było jak znalezienie drzwi do przeszłości. Obrazy zostały wykonane z kawałków czerwonej i żółtej ochry, rodzaju gliny i zmieszane z tłuszczem zwierzęcym. Naukowcy uważają, że zostały one wykonane między 15 000 i 17 000 lat temu. Artyści, którzy namalowali rysunki, nie umieli czytać. W rzeczywistości nie mieli języka pisanego. Ale zapisali swoje uczucia i informacje o swoim życiu poprzez te rysunki. Po co powstały te rysunki? Być może myśleli, że rysując te zwierzęta, będą mogli je upolować. A może po prostu kochali zwierzęta. Być może nawet opowiadali historię poprzez obrazy. Niezależnie od przypadku, wiemy z tych rysunków, że nawet najdawniejsi ludzie wierzyli w moc sztuki. Sztuka Lascaux Megality Carnac Francja Lokalizacja Carnac  Położony na południowo- zachodnim wybrzeżu Bretanii  Bretania (lub Bretagne) – region w północnej Francji Mapa Bretanii z Carnac   Pochodzenie kamieni Carnac  Wzniesiony w okresie neolitu ( 4500 p.n.e. do 2000 p.n.e.)  Mieszkańcy używali polerowanych narzędzi kamiennych  Ile lat mają te kamienne konstrukcje?  Te kamienie stoją od prawie 6500 lat! Układ  10 000 kamieni ułożonych na polu  Kamienie są ułożone w rzędach Starożytne miejsce pochówku? Czy kamienie mogą reprezentować miejsca pochówku przodków? Cel kamieni jest niepewny:  Prawdopodobnie używane przez druidów (starożytnych kapłanów celtyckich) do ofiar z ludzi  Wczesne kalendarze  Znaczniki terytorialne Koniec CADILLAC RANCH AMARILLO, TEXAS Ant Farm, 1974 CADILLAC RANCH AMARILLO, TEXAS Ant Farm, 1974 Najstarsza budowla powstała z rąk człowieka? Piramidy? Cairn de Barnenez (Bretania) – nasyp kamienny, kurhan 6000 p.n.e Megalit jest nasypem kamiennym o wymiarach 110×18–27 m i wysokości 5 metrów Podbój Galii przez Rzymian  Streszczenie I. Kalendarium romanizacji Galii II. Jak romanizowano Galię? III. Cywilizacja galorzymska I. Kalendarium romanizacji Galii -125/-117 -58 -52 -50 -14 48/130/212 Rzymianie Cezar Oblężenie Galia Poddanie Obywatelstwo osiedlają się prokonsul Alezii : zostaje się rzymskie przyznane w em Galii Pokonanie regionów pierwszym sędziom, spacyfiko południowej sędziom i wszystkim cisalpiński Galów wana alpejskic Galii. wolnym ludziom ej i przez J. h. imperium. Stworzenie transalpiń Cezara Galii Narbońskiej skiej II. Jak romanizowano Galię? 1) Romanizacja poprzez obywatelstwo Uzyskanie obywatelstwa: - Służba w wojsku przez 25 lat - Pochodzenie - Decyzja cesarza - Uzyskanie wolności (jeśli panem niewolnika był Rzymianin) Kalendarium uzyskania obywatelstwa rzymskiego: -89: do narodów Włoch 48: pierwsi galijscy urzędnicy 130: wszyscy urzędnicy 230: wszyscy wolni mężczyźni (edykt cesarza Karakalla z 212 roku) Co to jest obywatelstwo rzymskie? Prawa publiczne (głosowanie...) Prawa prywatne (posiadanie, sprzedaż, ślub...)  II. Jak romanizowano 2)Galię? Romanizacja poprzez urbanizację a) Zorganizowana administracja 1. prowincja: narbońska (-125/-117) 3 Galie: Belgijska, Lyońska, Akwitańska II. Jak romanizowano Galię? 2) Romanizacja poprzez urbanizację a) Zorganizowana administracja Cité = Miasto+terytorium, które go otacza, kierowany przez Radę Miasta 1. prowincja: narbońska (-125/-117) 3 Galie: Belgijska, Lyońska, Akwitańska  II. Jak romanizowano Galię? 2) Romanizacja poprzez urbanizację b) Gęsta tkanka miejska Mapa rzymskiego miasta Oppidum celtyckie II. Jak romanizowano Galię? 2) Romanizacja poprzez urbanizację c) Charakterystyczne budynki Forum jest publicznym placem miasta. II. Jak romanizowano Galię? 2) Romanizacja poprzez urbanizację c) Charakterystyczne budynki Łaźnie, niezbędny element życia rzymskiego. II. Jak romanizowano Galię? 2) Romanizacja poprzez urbanizację c) Charakterystyczne budynki Akwedukt służy do transportu wody do miasta. Le pont du Gard, aqueduc de Nîmes II. Jak romanizowano Galię? 2) Romanizacja poprzez urbanizację c) Charakterystyczne budynki Akwedukt służy do transportu wody do miasta. Le pont du Gard, aqueduc de Nîmes II. Jak romanizowano Galię? 2) Romanizacja poprzez urbanizację c) Charakterystyczne budynki Le Théâtre Antique d'Orange St-Romain-en-Gal  II. Jak romanizowano Galię? 3) Romanizacja poprzez utworzenie sieci komunikacyjnej Budowanie dróg Voie romaine à Saverne Po co? Transport legionów, podróżnych, kupców W jaki sposób ? Unikanie przeszkód (mosty, tunele itp.) Pozostałości (na przykład : droga rzymska w Alzacji) W Galii rzymskiej istniały cztery główne trasy z Lugdunum: droga do Niemiec do Colonia Claudia (Kolonia), droga do Włoch do Rzymu, trasa do wysp Brytanii przez Portius Itius (Boulogne) i via Agrippa, która kieruje się na zachód do Mediolanum Santonum (Saintes) lub Burdigala (Bordeaux).  II. Jak romanizowano Galię? 3) Romanizacja przez wierzenia Bóstwa galijskie są zastępowane przez rzymskich bogów. Galowie przejęli od Rzymian zwyczaj uprawiania kultu w świętych miejscach, świątyniach. III Cywilizacja galo-rzymska. W II wieku Galowie zostali włączony do cywilizacji rzymskiej: był to PAX ROMANA. III Cywilizacja galo-rzymska. Połączenie kultur galijskich i rzymskich CYWILIZACJA GALO-RZYMSKA Przykłady sztuki galo-rzymskiej  Wercyngetoryks 72 p.n.e. - 46 p.n.e. Wercyngetoryks składa broń u stóp Cezara, Lionel Rover 1899 Pomnik Wercyngetoryksa w Alise-Sainte-Reine Oblężenie Alesii lipiec-wrzesień -52 r p.n.e. Fortyfikacje w Alezji. Scena z serialu „Rzym” ukazująca moment poddania się wodza Galów – Wercyngetoryksa. Został on wydany Cezarowi przez współplemieńców i zmuszony do wzięcia udziału w jego triumfalnym wjeździe do Rzymu. Prawdopodobnie po 6 latach niewoli został uduszony, co było częstą praktyką w stosunku do jeńców i zakładników w Rzymie. Commentarii de bello Gallico – pamiętniki Juliusza Cezara Gallia est omnis divisa in partes tres, quarum unam incolunt Belgae, aliam Aquitani, tertiam qui ipsorum lingua Celtae, nostra Galli appellantur… Całą Galię można podzielić na trzy części. Jedną z nich zamieszkują Belgowie, drugą - Akwitanowie, zaś trzecią ci, którzy sami nazywają się Celtami, a my nazywamy ich Galami Jacek Kaczmarski : Lekcja historii klasycznej https://www.youtube.com/watch?v=YgiqvHS3 mcM  Łapiński-Gintrowski-Kaczmarski. Trio, które wstrząsnęło komuną Zbigniew Łapiński, Jacek Kaczmarski i Przemysław Gintrowski pozują do okładki płyty 'Mury w muzeum raju', 1991 rok. (Piotr Klosek/FOTONOVA) Zbigniew Łapiński, J a c e k Kaczmarski, Przemysław Gintrowski w czasie koncertu w 1980 roku. Foto: Forum, Jerzy Kośnik Rzymski podbój Galli  Paryż za czasów rzymskich Lutetia Parisiorum (56 p.n.e-508 n.e) Arènes de Lutèce I wiek n.e. Thermes de Cluny III wiek n.e. Thermes de Cluny, frigidarium. René Goscinny… ... Literacki ojciec Asteriksa ... Lucky Luke'a ... Autor książki Mikołajek ... twórca Iznogoud Ponad 500 milionów sprzedanych albumów i książek na całym świecie!!! Dzieciństwo  Ojciec: Stanislas Goscinny  Urodzony w Warszawie  Inżynier chemik  Matka: Anna Beresniak  Urodzony w Chodorkowie, Ukraina  Rodzina drukarzy Spotkanie w Paryżu Małżeństwo w 1919 roku Dwoje dzieci: Claude (1920) i René (1926) René Goscinny urodził się 14 sierpnia 1926 roku w Paryżu Młodość…  1928 - wyjazd do Argentyny  Szczęśliwe dzieciństwo w Buenos Aires  1943 - licencjat - śmierć ojca  1945 - przeprowadzka z matką z Argentyny do USA  Kariera... Daty  1947 - powrót z Nowego Jorku  1949 - Pierwsze spotkanie z Morrisem de Bevere, grafikiem Lucky'ego Luke'a  1950 - pierwsze spotkanie z Uderzo, grafikiem Asteriksa  1955 - narodziny „Mikołajka”  1959 - narodziny „Asteriksa”  1962 - narodziny „Iznogouda”  1949: Pierwszy album „Lucky Luke’a” autorstwa Morrisa  1957: Pierwszy album Lucky Luke'a ze scenariuszem napisanym przez Goscinny'ego  W sumie: 42 albumy ze scenariuszem Goscinnego LUCKY LUKE Maurice de Bevere LUCKY LUKE MIKOŁAJEK  1955: Narodziny Małego Nicolasa w belgijskiej gazecie Le Moustique  Jean-Jacques Sempé rysuje ilustracje. Razem: 5 książek 1960: Mikołajek 1961: Rekreacje Mikołajka 1962: Wakacje Mikołajka 1963: Wszyscy kumple Mikołajka 1964: Joachim ma kłopoty Mikołajek (Le petit Nicolas) Jean-Jacques Sempé Iznogoud  1962: Narodziny Iznogouda w miesięczniku „Record”  1966: Pierwszy album Iznogouda  Iznogoud = “It’s no good!”  René Goscinny pisał scenariusz, a Jean Tabary realizował rysunki.  W sumie: 17 albumów ze scenariuszem Goscinny Asteriks i Oberiks 1961 Réné Goscinny Albert Uderzo Asterix i Obelix  W 1959 roku René Goscinny opublikował nowy magazyn „Pilote”.  Po lewej: Pilot nr 1. Asterix i Obelix  1959: Narodziny Asteriksa w gazecie Pilote  1961: Pierwszy album Asteriksa  René Goscinny pisał scenariusz, a Albert Uderzo rysował.  W sumie: 27 albumów ze scenariuszem Goscinnego  Adaptacje filmowe 1967 Asterix Gall 1968 Asterix i Kleopatra 1976 Dwanaście prac Asteriksa 1985 Asterix kontra Cezar 1986 Asterix w Bretanii 1989 Wielka bitwa Asteriksa 1996 Asterix podbija Amerykę 2006 Asterix i wikingowie 2014 Asteriks i Obeliks: Osiedle bogów 2019 Asteriks i Obeliks: Tajemnica magicznego wywaru  12 prac Asteriksa  Prześcignąć maratończyka z Grecji- Merinosa, mistrza olimpijskiego.  Rzucić oszczepem dalej niż Werses z Persji.  Pokonać Cylindryka Germana.  Przepłynąć jezioro.  Wytrzymać spojrzenie Irysa, maga z Egiptu.  Zjeść wszystko, co przyrządził Maneken Pix, kucharz tytanów.  Wejść do kryjówki Bestii.  Zdobyć zaświadczenie A38 w Domu, Który Czyni Szalonym.  Przejść po niewidzialnej linie nad przepaścią pełną krokodyli.  Rozwiązać zagadkę Czcigodnego Ze Szczytu.  Spędzić noc na Pustkowiu.  Pokonać najsilniejszych gladiatorów i dzikie zwierzęta w Cyrku Maximus. Najazdy barbarzyńców  HUNOWIE LUD KOCZOWNICZY STEPY AZJI HUNOWIE Święta Genowefa, patronka Paryża : 451 atak Hunów na Paryż Bazylika Saint-Denis (Św. Dionizego) Święty Dionizy: wysłannik papieża Fabiana w 250 Nagrobek Ludwika XVI i Marii Antoniny MEROWINGOWIE I KAROLINGOWIE Les Francs Królestwo Franków, dynastia Merowingów (481- 751) Chlodwig (ok. 481-511) Dagobert I (629-639) Karol Młot (737-41) Dynastia Karolingów (753 - 987) Pepin Mały (751-68) Karol I Wielki (768-812) Ludwik I Pobożny (814-40) Karol II Łysy (843-77) Galia w okresie późnego Cesarstwa Frankowie należeli do grupy plemion germańskich, ulegali wpływom zarówno celtyckim, jak i rzymskim Merowingowie  Pochodzili od Meroweusza, wodza jednego z plemion frankijskich  Podbili prawie całą Galię i część Germanii  Państwo niestabilne- działy rodowe zgodnie z prawem salickim  Połowa VII wieku- królowie gnuśni- upadek znaczenia dynastii Merowingowie 481-751  Merowingowie wywodzą się z plemienia Franków  Chlodwig (Clovis) jest uznawany za założyciela francuskiej monarchii.  Chlodwig I (481) - zjednoczył plemiona frankijskie i powiększył granice terytorium  Jego nawrócenie na chrześcijaństwo zdobyło mu poparcie Kościoła  Merowingowie (potomkowie Chlodwiga) założyli i zbudowali wiele klasztorów i kościołów, szerząc chrześcijaństwo w całej Europie Zachodniej.  Clovis rządził stosunkowo stabilnym królestwem. Chlodwig (ok.466-511) Walki z Wizygotami i Alemanami Chrzest Podział państwa między czterech synów- początek Chrzest Chlodwiga 496 r. licznych wojen wewnętrznych CHRZEST CHLODWIGA W REIMS, DEJUINNE François-Louis (1786 - 1844) Chrzest Chlodwiga 25 grudnia 496 roku Katedra w Reims Podboje Chlodwiga (481-511)  Podział królestwa pomiędzy czterech synów doprowadził do dwóch wieków konfliktu między jego potomkami.  Władcy merowińscy jeszcze bardziej osłabili swoją władzę, wyznaczając królewskich urzędników, „majordomów", aby zajmowali się sprawami rządu. Byli to urzędnicy, zajmujący się zarządem dworu królewskiego, ściąganiem podatków, dowodzeniem wojskiem i przewodzeniem sądowi pałacowemu.  W VIII wieku królestwo Franków było zagrożone przez muzułmanów (pochodzących z Afryki Północnej), którzy zdobyli część Hiszpanii.  Kiedy próbowali wejść do Galii w 732 roku, zostali zmuszeni do powrotu przez wojska dowodzone przez majordomusa Karola Martela (Młota) – bitwa pod Poitiers.  Młot, ambitny przywódca, nawiązał kontakty z przywódcami chrześcijańskimi, uznając, że rosnący wpływ Kościoła może pomóc mu zwiększyć jego autorytet. Karol Młot Przejął faktyczną władzę w państwie 732 r.- pokonał Arabów pod Poitiers Przekazał władzę synom, podział na Neustrię, którą przejął Pepin i Austrazję, którą odziedziczył Karloman) Bitwa pod Poitiers Przez pewien czas tron Merowingów był nieobsadzony i Karol rządził całkowicie samodzielnie  Kościół potrzebował ochrony Franków, aby szerzyć chrześcijaństwo na całą północną Europę.  W końcu dynastia Merowingów doznała upadku, królowie stali się raczej marionetkami, podczas gdy prawdziwa władza pozostała z potężnymi urzędnikami i artystokracją (tzw. królowie gnuśni)  VII wiek Podział Państwa Franków : - Neustria (północno- zachodnia część) - Austrazja (południowo- wschodnia) - Burgundia (Centrum) Od państwa Franków do państwa Karola Wielkiego MEROWINGOWIE I KAROLINGOWIE  Karolingowie 753-987  Władza Karola Martela (Młota), który zdominował królestwo Franków w VIII wieku.  Z pomocą Kościoła, Pepin (syn Martela) został wybrany królem przez szlachtę (majordomów). Miejsce zajęła nowa linia przywódców, Karolingów. Pepin w zamian zrewanżował się Kościołowi, dając mu ziemię pod Rzymem (ziemie papieskie).  Rodzina wywodząca się od Arnulfa z Metzu  Dziedzicznie pełnili urząd majordoma na dworze Merowingów  Pepin Krótki odsunął Merowingów od władzy Majordomowie Karolingowie  Pepin Krótki (Mały)  Karol Wielki  Ludwik Pobożny  Lotar, Karol Łysy, Ludwik Niemiecki (podział państwa)  Pepin Mały (Krótki) Po ojcu odziedziczył urząd majordoma Papież Zachariasz na jego prośbę opowiedział się za przynależnością tronu do osób faktycznie sprawujących władzę Koronowany w 751 lub 752 przez papieża Stefana II Pokonał Longobardów Obcinanie włosów 755- utworzenie z ziem Childeryka III odebranych Longobardom Petrimonium Sancti Petri- podstawy Państwa Kościelnego i świeckiej władzy papieży Karol Wielki 742/748 - 814 Koronacja Karola Wielkiego przez papieża Leona III Karol Wielki Objął tron po ojcu Walka o zjednoczenie ziem z powodu tendencji odśrodkowych Walki z sąsiadami, ekspansja Liczne reformy Renesans karoliński Odnowienie cesarstwa Obraz Dürera  Walki o zjednoczenie kraju Tendencje odśrodkowe Duże różnice między poszczególnymi częściami państwa Chęć uniezależnienia się lokalnych książąt Walka z sąsiadami, ekspansja  Obrona państwa kościelnego  Walki z Longobardami  Walki przeciwko Arabom w Hiszpanii  Podbój Sasów  Podbój Bawarii  Uzależnienie Słowian znad Łaby i Soławy Reformy  Centralizacja państwa  Hrabstwa i marchie  Missi dominici (urzędnik w państwie cesarstwie Franków, nadzorujący administrację prowincjonalną)  Reforma skarbowa (srebrny denar)  Szkolnictwo  Reforma prawna : kapitularze (zbiór praw z czasów Karola. Kapitularze zawierały najczęściej przepisy prawa publicznego, ich nazwa pochodzi od łacińskiego terminu capitula oznaczającego rozdział zarządzeń królewskich)  Obsadzanie stanowisk kościelnych Renesans karoliński Minuskuła karolińska Denar Karola Wielkiego Akwizgran- rekonstrukcja Podpis Karola Wielkiego Kaplica pałacowa Dokonania Karola Wielkiego  Jednym z najważniejszych działań Karola Wielkiego było z pewnością ożywienie nauczania i umiejętności czytania i pisania.  Zaprosił intelektualistów i badaczy na swój dwór. Z jego pomocą klasztory założyły szkoły w całym cesarstwie.  Dowodził standaryzacją łaciny, podręcznikami do głoszenia kazań, nową formą pisania itp.  Rozkwit sztuki i kultury za jego panowania (Renesans Karolingów). SIEDEM SZTUK WYZWOLONYCH TRIVIUM - przedmioty literackie: gramatyka, retoryka i dialektyka QUADRIVIUM - przedmioty matematyczne: arytmetyka, geometria, astronomia oraz muzyka. Dokonania Karola Wielkiego  Karol Wielki został pierwszym władcą Świętego Cesarstwa Rzymskiego, dynastii, która trwała ponad 1000 lat.  Próbował ustanowić jednolite prawa w całym królestwie, wyznaczając lokalnych sędziów.  Miejscowi notable zostali wyznaczeni do sprawowania kontroli przestrzegania prawa i zagwarantowania obrony własnych terytoriów (podział na hrabstwa).  Aby utrzymać kontrolę nad tą samą szlachtą i usunąć wszelkie groźby buntu, Karol Wielki co roku wysyłał inspektorów (missi dominici), aby sprawdzali różne części królestwa.  Współtwórcy renesansu karolińskiego  Alkuin (Anglosas)- szkoła pałacowa, liczne pisma dogmatyczne i liturgiczne, poezja  Piotr z Pizy (Rzymianin, uczący gramatyki łacińskiej)  Paweł Diakon (Longobard)- liczne pisma historyczne, kontakty z Bizancjum (znajomość greki), nauczyciel w szkole w Akwizgranie  Einhard (Frank)- Vita Karoli Magni, nadzór nad budową pałacu w Akwizgranie, dyplomacja Karola Wielkiego, dzieła historyczne, o obyczajach Sasów. Vita Karoli Magni, iluminacja, XIII w. Znaczenie koronacji cesarskiej Karola Wielkiego Odnowienie tradycji Cesarstwa Zachodniego Wzmocnienie autorytetu Karola Umocnienie jedności państwa Wyniesienie ponad innych władców Ostry spór z Cesarstwem 25 grudnia 800r. Rzym Wschodnim Papież Leon III Początek średniowiecznego uniwersalizmu- wzór zjednoczonej Europy  Święte Cesarstwo Rzymskie i Karol Wielki  Pepin został zastąpiony przez swojego syna Karola w 768 roku, który stał się ważnym dowódcą wojskowym.  Karol postanowił powiększyć królestwo i wzmocnić władzę królewską.  Stoczył wiele wojen, pokonując Lombardów we Włoszech, muzułmanów w Hiszpanii, Sasów w północnej Europie i Awarów na wschodzie. Jego osiągnięcia wojskowe były tak imponujące, że nazywano go "Karolem Wielkim".  W Boże Narodzenie w 800 roku papież ukoronował Karola Wielkiego "Cesarza Cesarstwa Rzymskiego”.  Tytuł ten miał wskazać na odrodzenie starożytnego Cesarstwa Rzymskiego.  Kościół chciał również pokazać, że jest duchowym przywódcą, "koroną króla", tak jak Karol Wielki był przywódcą politycznym. Państwo Karola Wielkiego Tytuły Karola Wielkiego  Król Franków  Cesarz Rzymski  Król Longobardów  Król Burgundii Podsumowanie- ekspansja państwa Franków  Ludwik Pobożny Karol Wielki i Ludwik Pobożny Karol Wielki podzielił państwo między trzech synów, ale tylko jeden odziedziczył państwo Ludwik Pobożny odziedziczył również prawo do korony cesarskiej (koronacja 814 r.) Ludwik kontynuował politykę ojca, popadł jednak w konflikt ze swoimi synami co osłabiło państwo. Traktat w Verdun 843r. Podział dziedzictwa Karola Wielkiego i Ludwika Pobożnego zapoczątkował: Tworzenie się państw: Francji, Niemiec i Włoch Konflikt niemiecko- francuski o Alzację i Lotaryngię Rozgrywki w Italii o koronę cesarską, a co za tym idzie, zdeprecjonowanie jej wartości i autorytetu  Przysięgi Strasburskie 14 lutego 842 rok W VII wieku nikt już nie mówił i nie pisał w Galii poprawną łaciną. Łacina „wulgarna” jako pokłosie upadku Imperium Rzymskiego i jego kultury. Na północ od Loary dominował język germański, który przenikał do języka romańskiego nader powolnie. Germański nie był językiem pisanym (brak świadectw) W tej sytuacji dwór królewski, a wraz z nim elita germańska, przyswoiła język romański, stanowiący narzędzie do sprawowania władzy. Początek Przysięgi Strasburskiej w języku gallo-romańskim, Języka przodków nie porzucono jednak od razu – był to najstarszy zabytek tego języka długotrwały proces kulturowy.  Sekwencje Świętej Eulalii (IX w. 881-882)  znane również jako Kantyk Świętej Eulalii jest najstarszym zachowanym tekstem poetyckim napisanym w j. starofrancuskim tzw. langues d'oïl Eulalia z Meridy była wczesną  chrześcijańską męczenniczką z Meridy w Hiszpanii, która zginęła podczas prześladowań  Dioklecjana około roku 304. Jej legenda jest opisana w 29 wersetach Sekwencji, w której  opiera się pogańskim groźbom,  przekupstwu i torturom ze strony pogańskiego cesarza. Maksymiana.  Cudem przeżywa spalenie na stosie, ale w końcu zostaje ścięta. Następnie unosi się do Rękopis Sekwencji św. Eulalii , Biblioteka Miejska nieba w postaci gołębicy. Valenciennes Język d’oil i język d’oc Pieśń o Rolandzie (c. 1100) Osiem etapów Pieśni o Rolandzie St. Petersburg, Ms. Hermitage. fr. 88: Grandes Chroniques de France (Niederl. Burgund, Mitte 15. Jh., Exemplar Philipps des Guten), folio. 154v  Bitwa w wąwozie Roncevaux (778) Jest to wojna historyczna między Karolem Wielkim i Baskami w Roncevaux. Roncevaux jest przełęczą w Pirenejach między Francją a Hiszpanią Roland jest dowódcą tylnej straży Karola Wielkiego. Karol Wielki, król królestwa Karolingów, walczył przeciwko Baskom, ponieważ region nie poddał się Śmierć Rolanda w bitwie pod Roncevaux, ilustracja z Francuzom. manuskryptu, ok. 1455-1460  Podobieństwa między poematem a rzeczywistością (chanson de geste) Roland pełniący tylną straż armii Karola Wielkiego ginie na końcu walki. Karol Wielki odegrał rolę doczesną i religijną w Imperium Karolingów. Bitwa pod Roncevaux Pieśń o Rolandzie Wojna toczy się między Karolem Woja rozgrywa się między Saracenami Wielkim i Baskami. a Karolem Wielkim Roland jest dowódcą francuskiej Roland jest dowódcą francuskiej straży tylnej. straży tylnej i siostrzeńcem Karola Wielkiego. Ganelon nie istnieje. Ganelon zdradza Karola Wielkiego. Karol Wielki jest królem państwa Karol Wielki ma 200 lat. Karolingów i jest śmiertelnikiem.  Powód wojny w Pieśni o Rolandzie Karol Wielki zdobył całą Hiszpanię z wyjątkiem Saragossy Marsyl jest królem Saracenów i mieszka ze swoją armią w Saragossie. Marsyl używa wybiegu, aby pokonać Francuzów. Twierdzi, że chce nawrócić się na chrześcijaństwo. Karol Wielki wierzy w słowa Marsyla i wysyła Ganelona. Ganelon zdradza Karola Wielkiego i zawiera sojusz z Marsylem. Postanawiają zabić cały tylną straż wraz z Rolandem i Karolem Wielkim. Karol Wielki wysyła Ganelona do Marsyla. Paris, Bibliothèque Sainte-Geneviève, vers 1274. http://lachansonderoland.d-t-x.com/ Roland souffle dans l’oliphant, vers 1250. „Nie daj Bóg, aby przeze mnie hańbiono mój ród i aby słodka Francja (Douce France) miała iść w pogardę” Pomnik Rolanda w Środzie Śląskiej Królestwo Francji, XI – XV wiek Hugon Kapet 987-996 Ziemie królewskie Hugona Kapeta Pod koniec X wieku Imperium Karolingów ulega rozkładowi i ustępuje rodzinom potężnych możnowładców. W Zachodniej Francji, Robertynowie, hrabiowie Paryża, stopniowo umacniają swą potęgę i przejmują władzę. W 987 roku możnowładcy obwołali jednego z nich, Hugona Kapeta, królem Franków. Fakt jego koronacji umieszcza go na szczycie feudalnej piramidy (inwestytura). Hugon Kapet jest jednak tylko jednym panem wśród wielu - posiadłość królewska, skupiona na Paryżu, jest w rzeczywistości szczególnie mała i wrażliwa. Założył jednak potężną dynastię kapetyńską, która rządziła Francją aż do rewolucji francuskiej. Panowanie Hugona Kapeta zapoczątkowało władze Kapetyngów, rządzących Francją w linii prostej do 1328 r., a w liniach bocznych aż do 1848 r. Kapet miał duży wpływ na obsadzanie stanowisk kościelnych (sam był świeckim opatem kilku klasztorów – stąd nadany mu przydomek, nawiązujący do nazwy płaszcza kościelnego). Walczył z władcami Akwitanii i Flandrii. Za życia, w 988 r., doprowadził do koronacji swego syna Roberta, co stało się wkrótce zwyczajem eliminującym rolę elekcji w obsadzaniu tronu. Tkanina z Bayeux Okoliczności podboju Anglii przez Wilhelma Zdobywcę - bezpotomna śmierć w styczniu 1066 roku w Westminsterze króla Anglii Edwarda Wyznawcy - Obietnica tronu dalekiemu kuzynowi ze strony matki, księciu Normandii Wilhelmowi, - na łożu śmierci ustanowił następcą swojego szwagra Harolda, hrabiego Wessexu, który po śmierci Edwarda koronował się na króla - Z 27 na 28 września flota normandzka podniosła kotwice i nazajutrz wylądowała bez przeszkód na wybrzeżu angielskim - 14 października odbyła się pod Hastings zacięta bitwa - 25 grudnia 1066 roku Wilhelm Zdobywca został koronowany w Winchesterze na króla Anglii. Tkanina z Bayeux Płótno wykonane zostało prawdopodobnie w 1077 roku przez ówczesnych angielskich tkaczy z Canterbury na polecenie normandzkiego biskupa Odona z Bayeux. Tkanina ma 50 centymetrów wysokości i aż 70 metrów długości. Wyhaftowano na niej kolorowymi wełnianymi nićmi 58 scen przedstawiających historię podboju Anglii przez Wilhelma Zdobywcę (1028-1087). Ujęto na nich blisko 1000 postaci, a także mnóstwo realistycznie odwzorowanych szczegółów (w postaci zwierząt czy przedmiotów codziennego użytku). Niektóre ze scen opisane zostały łacińskimi inskrypcjami. Na początku tkanina wywieszona była w prezbiterium katedry w Bayeux. W XV wieku, kiedy uznano ją za cenną relikwie zdecydowano się ją przenieść do skarbca, a dla szerszej publiczności wystawiano ją jedynie raz w roku. Na początku XIX wieku płótno zostało zabrane z Bayeux do Paryża przez Napoleona, który szukał w nim natchnienia do inwazji na Anglię. Detal upamiętniający pojawienie się komety Halleya  Następstwa podboju Anglii przez Wilhelma Zdobywcę Francuski staje się językiem urzędowym Królestwa Anglii, a także językiem wszelkiego pisma publikowanego w Anglii, zarówno prywatnego, jak i publicznego, do końca XIV wieku/początku XV wieku. Henryk V, który wstąpił na tron w 1413 roku, był pierwszym królem od czasu inwazji Normanów, który używał języka angielskiego w codziennej korespondencji. «Le Roy/la Reyne remercie ses bons sujets , accepte leur bénévolence et ainsi le veult» Wśród pierwszych francuskich słów importowanych przez Normanów możemy wymienić: «âge», «art», «cardinal», «cousin», «crime», «dialogue», «dragon», «fruit», «miracle», «prison», «silence». Do języka angielskiego przeszło wówczas ponad 10 000 słów pochodzenia francuskiego.  Ludwik VII Młody (1137-1180) Za wielki sukces uważa się małżeństwo Ludwika VII z Eleonorą Akwitańską (1137). Władcy Francji zostało wówczas podporządkowane dziedzictwo królowej. Z powodu konfliktu z papieżem Innocentym II Ludwik najechał Szampanię i spalił Vitry-sur-Marne (1142). Wkrótce jednak pogodził się z klerem i rozpoczął przygotowania do krucjaty, która została ogłoszona w 1146 r. Wyprawa ta zakończyła się niepowodzeniem i król w 1149 r. powrócił do kraju. W 1152 r. na synodzie w Beaugency został ogłoszony rozwód królewskiej pary z powodu zbyt bliskiego pokrewieństwa. W 1160 r. pojął za żonę Adelę z Szampanii, z którą miał syna i następcę tronu, Filipa II Augusta.  Gotyk Opactwo Saint-Denis (1136-1144) – gotyk wg założeń opata Sugeriusza (Sugera) Opactwo Saint-Denis (1136-1144) Łęki przyporowe - szczegół Wnętrze Bazyliki Saint Denis – przykład gotyku promienistego (poł. XIII-poł. XIV wieku) Widoczne masywne maswerki Rozeta Rayonnant południowy portal Rozeta flamboyant Beauvais, Notre-Dame Fazy rozwoju gotyku we Francji Katedra w Chartres -1260 rok Katedra w Chartres Witraż „Najświętszej Maryi Panny Pięknego Szkła” Labirynt w katedrze w Chartres FILIP II AUGUST (1180-1223)  Filip II August W 1189 r. wziął udział w trzeciej wyprawie krzyżowej, wraz z Ryszardem Lwie Serce do Ziemi Świętej, zorganizowanej przez papieża Grzegorza VIII, po utracie przez krzyżowców Jerozolimy. Podbój prowincji : Normandia, Andegawenia i Bretania (1205) będących pod panowaniem Anglików Rozwój gospodarczy (zastosowanie trójpolówki) Utrwalenie roli Paryża: - Powstanie Uniwersytetu Sorbońskiego 1150 - Wybudowanie zamku warownego (Luwr) Krucjata przeciw Albigensom (katarom) -1208 Rzeź w Béziers (opat Arnaud) Zabijcie wszystkich! Bóg rozpozna swoich” Rzeź Béziers 22 lipca 1209 roku Wypędzenie albigensów z Carcassonne na obrazie z 'Wielkiej kroniki Francji' z ok. 1415 r. LUWR Fundamenty donżonów zamku z czasów Filipa II Augusta Luwr Widok Luwru gotyckiego za czasów Karola V Zamek Gaillard, własność Jana bez Ziemi, zdobyty w 1204  Bouvines (1214) Zwycięstwo pod Bouvines : załamanie się Ottona IV i zmiany polityczne w Niemczech, pokonanie Anglików (Jan bez Ziemi) a także znaczny wzrost pozycji i prestiżu Francji w Europie. Paryż za czasów Filipa II Augusta U schyłku XII wieku, król Filip II August wzniósł zamek warowny. W drugiej połowie XIV wieku Karol V Mądry uczynił z zamku rezydencję królewską. W XVI wieku Franciszek I zamienił tę budowlę w monumentalny renesansowy pałac. W 1672, Ludwik XIV przeprowadził się do Wersalu, natomiast w Luwrze zostawił bogatą kolekcję dzieł sztuki antycznej. W 1692, gmach został siedzibą Académie des Inscriptions et Belles Lettres oraz Académie Royale de Peinture et de Sculpture, w roku 1699 Akademia zorganizowała pierwszy Salon wystawowy. Skrzydło Richelieu  Ludwik IX Święty (1226-1270) Koronę odziedziczył w wieku 12 lat. Władzę królewską przejęła matka Blanka Kastylijska. Panowanie rozpoczął od wprowadzenia reform, umacniających władzę królewską: ujednolicił system monetarny w królestwie, zreorganizowałi skutecznie nadzorował finanse, usprawnił też administrację państwa. Ustanowił sądy królewskie, tak zwane parlamenty, do których można się było odwoływać od wyroków sądów feudalnych, w jakich zasiadali baronowie feudalni. Wprowadził zakaz pojedynków sądowych, noszenia broni i prowadzenia wojen prywatnych we Francji. Znacznie rozbudowały się miasta, które otrzymały przywileje komunalne i otaczane murami, odgrywały coraz większą rolę pod względem militarnym. VII Wyprawa Krzyżowa : (1244 r.) Gdy Jerozolima została ponownie opanowana przez egipskich Mameluków, zorganizował i sfinansował w 1248 r. kolejną wyprawę krzyżową dla obrony Ziemi Świętej. W 1270 r. zorganizował ósmą krucjatę przeciwko Mahometanom do Tunisu, z zamiarem uderzenia na Egipt lądem od zachodu. Wyprawa zaczęła się od oblężenia Tunisu i zakończyła szybko epidemią dżumy wśród krzyżowców, w wyniku której zmarł też Ludwik IX. Już w 1297 r. Kościół kanonizował go na świętego. La Sainte Chapelle 1241-1248  W 1254 r. zwyczajowy tytuł króla rex Francorum – król Franków – został oficjalnie zmieniony na rex Franciae – król Francji. Filip IV Piękny (1285-1314) Filip IV Piękny (1285-1314) Od pierwszych lat swego panowania zaangażował się mianowicie w spór z królem Anglii Edwardem I o terytorium Akwitanii, którą zajął zbrojnie w 1293 r. oraz bogatej Flandrii, opanowanej w 1304r Nieustanne wojny, jakie prowadził Filip IV wymagały wielkich pieniędzy. Zdobywał je wszelkimi sposobami, m.in. przez konfiskaty majątków lombardzkich bankierów i bogatej ludności żydowskiej, przez zamianę powinności lennych na świadczenia pieniężne oraz przez nałożenie specjalnego podatku na duchowieństwo. Przeniesienie siedziby papiestwa w 1308 roku do Awignonu Rozprawienie się z Zakonem Templariuszy (1314) W wyniku sądów inkwizycji kościelnej kilkudziesięciu braci zakonnych, po torturach, zostało w 1314 r. spalonych na stosie. Pałac papieski w Avignonie  "Papieżu Klemensie, królu Filipie, rycerzu Wilhelmie! Nim rok minie spotkamy się na sądzie bożym!". Jakub de Molay (1243-1314) – ostatni wielki mistrz zakonu Egzekucja mistrza zakonu Jaquesa de Molay przez spalenie na Templariuszy stosie w 1314 roku, autor obrazu nieznany Geneza i przebieg wojny stuletniej 1337-1453 Konflikt interesów dynastii Przyczyny wybuchu  sprawa lenna angielskiego na ziemi francuskiej  sprawa pominięcia Edwarda III przy wyborze króla Francji  rywalizacja o status najsilniejszego państwa w tej części świata - motywy ekonomiczne (Akwitania – wino, Flandria – sukna, Bretania – sól) Początek wojny  Uzależnienie od Anglii kupieckich miast Flandrii  Przyjazd Edwarda III na terytorium Francji  Przyjęcie herbu, tytułu i barw króla Francji Crécy 26 sierpnia 1346 – niewykorzystana szansa  Król Edward III dobrze wybrał miejsce na spotkanie z armią francuską. (...) Pozycje swe wzmocnili częstokołem, zasiekami i dodatkowo jeszcze wykopanym rowem.(...) Przeważali w niej (w angielskiej armii) łucznicy  Francuzi rozpoczęli bitwę prawie z marszu, bez uformowania szyku bojowego. Zniecierpliwieni rycerze francuscy ruszyli naprzód, roztrącając i tratując własnych kuszników Kusznik  Zwycięstwo zostało wykorzystane jedynie chroniony pawężą przeładowuje swą broń. jako asekuracja odwrotu Anglików Crécy (1346) Pierwszy etap wojny  Wkroczenie wojsk angielskich do Gujenny  Bitwa pod Crécy  Odwrót Anglików  Podpisanie rozejmu trwającego do 1355r. Czarna śmierć  Ok. 1347 r. pojawienie się w Europie „czarnej śmierci”.  ok 1355r. Koniec epidemii na terenie Europy zachodniej Europa silnie doświadcza epidemii (w niektórych wioskach umiera 70% mieszkańców, sama Francja traci 1/3 mieszkańców), trzeba poczekać do XVIII wieku, aby demografia powróciła do poziomu sprzed kryzysu. Rok 1356 czyli rok po rozejmie...  Niedługo po wygaśnięciu rozejmu między walczącymi krajami w roku 1356 po bitwie pod Poitiers do niewoli dostaje się król Francji Jan II Dobry od momentu jego porwania władzę w kraju w zastępstwie króla przejmują stany generalne. Powstanie chłopskie we Francji –Jacqueria (żakeria)  Postanie chłopskie rozpoczęte 1356r. po przejęciu władzy przez stany generalne.  Pomnożyli się bardzo, że było ich prawie 6 tysięcy; i wszędzie, gdzie przebywali, wzrastała ich liczba, ponieważ każdy z ich stanu przyłączał się do nich. Froissart, kronika cyt. za: historia powszechna XIV-XV w. Powstanie na terenie Anglii  W roku 1381 na terenie Anglii wybucha powstanie chłopskie dążące do zwiększenia praw najniższej warstwy społecznej  Król dla dobra pokoju z powodu niebezpieczeństwa wydał na ich prośbę przywilej (...) głosząc że wszyscy ludzie w królestwie mają być wolni i wolnego stanu.  najpierw więc skierowali się na pewną wieś (...) w której znajdowało się więzienie arcybiskupie a we wspomnianym więzieniu przebywał pewien kapłan Jan Bale który (...) przez szereg lat całą okolicę tak otumanił że z tego powodu został (...) prawnie osądzony i skazany. Wspomniani zaś ludzie zniszczyli więzienie (...) i kazali mu iść z sobą, albowiem chcieli go uczynić arcybiskupem. Henryk Knighton, kronika cyt. za: historia powszechna XIV-XVw. Rok 1364 czyli koniec bezkrólewia we Francji  Objęcie władzy przez Karola V  przebyta w młodości choroba uczyniła go człowiekiem wątłego zdrowia i niepozornej budowy ciała  Choć szesnaście lat panowania króla Karola V Mądrego pozwoliło na odzyskanie przez Francję ziem utraconych na początku trwania wojny stuletniej a jego zdecydowana polityka wewnętrzna doprowadziła do stopniowego przywrócenia jedności Francji jednak pięćdziesięciolecie trwające po jego śmierci przyniosło Francji wewnętrzny kryzys i anarchię.  Konfiskata Akwitanii, Anglia traci prawie wszystkie posiadłości we Francji Rok 1407 próba reformy Francji  W roku 1407 ginie książę Ludwik Orleański, śmierć ta wywołuje oburzenie feudałów możnych królestwa. Pogłoski, które po tej śmierci wybuchły, okazały się niczym wobec tego, co wydarzyło się po ujawnieniu zabójcy, którym okazał się być Jan Nieustraszony-Książę Burgundii. Po ujawnieniu musiał on zbiec do swoich flandryjskich posiadłości. Widząc jednak, że większość opinii społecznej jest po jego stronie, postanowił wraz z całym swoim wojskiem wrócić do Paryża dzięki temu, że lud Francji jest mu właściwie wdzięczny za zabicie Ludwika zyskuje on przebaczenie władcy i znaczenie w królestwie. Dlatego też w roku 1413 zwołuje on Stany Generalne. Tymczasem w Paryżu, na skutek agitacji (...) popieranej przez księcia Burgundii – (przeciw) skorumpowanym urzędnikom królestwa, doszło w końcu kwietnia 1413 r. do zaburzeń i krwawych rozruchów. (...) reformy proponowane przez nich (...) usuwały krzyczące nadużycia władz, ulepszały administrację, uzdrawiały finanse królestwa. Jednak 1 września 1413 r. wyczerpała się królewska cierpliwość i Karol Orleański wkroczył do Paryża. Książę Burgundii zbiegł do swych posiadłości, zakańczając w ten sposób ten epizod historii wojny. Rok 1413 czyli wznowienie wojny  Rok 1413 przyniósł Anglii nowego władcę, zmarł schorowany Henryk V, następcą został jego syn, Henryk VI.  W nocy z 13 na 14 sierpnia 1415 r. armia angielska wylądowała po francuskiej stronie kanału la Manche u ujścia Sekwany. Po miesięcznym oblężeniu zdobyła miasto Honfleur, po czym król polecił ogłosić, że przybył do swej ziemi, do swojego kraju i królestwa; przynosi swobody i wolności, jakie miał lud za czasów świętego króla Ludwika  Dnia 25 października 1415 r. zostaje stoczona bitwa pod Azincourt zakończona kolejną klęską Francuzów, bliźniaczo podobna do bitwy pod Crécy. Przyczyną klęski stało się niewłaściwe wyszkolenie dowódców francuskich i ich porywczość.  Od porażki francuskiej Anglicy prowadzili regularny podbój Francji i ani król ani armia nie była w stanie ich powstrzymać. Azincourt (1415) Francja uratowana przez kobietę  Joanna d’Arc zgłosiła się do króla Francji Karola VII i opowiedziała mu o sytuacji Orleanu, monarcha zdumiony tym co słyszał, poddał ją wielu badaniom, wypytując o rzeczy o których wiedzieć nie mogła.  Po tych próbach zgodnie ze swoją prośbą w męskim stroju, w zbroi, stanęła na czele kilkutysięcznego oddziału żołnierzy i poprowadziła ich do Orleanu.(...) Oblężenie Orleanu zostało przełamane; w ciągu następnego tygodnia wyparto Anglików z całej doliny Loary. Stabilizacja sytuacji politycznej.  Po tym sukcesie Joanna zostaje głównym doradcą władcy i w 1429 r. doprowadziła do jego koronacji na króla Francji a następnie próbuje odbić stolicę. Po nieudanym oblężeniu Paryża pozostała jeszcze kwestia zbuntowanej Burgundii. Do wyprawy przeciwko księstwu ponownie zgłosiła się Joanna i właśnie podczas tej wyprawy została pojmana przez połączone wojska Anglii i Burgundii. Szybko też została oskarżona o herezję i wszczęto przeciwko niej postępowanie inkwizycyjne, wskutek którego 30 maja 1431 roku została spalona na stosie. Koniec wojny  W cztery lata po śmierci Joanny Orleańskiej w roku 1435 pomiędzy Francją a Burgundią zostaje zawiązany trwały pokój, zaś w roku 1453 wyrok trybunału inkwizycyjnego zostaje uznany przez Kościół za hańbę i Dziewicy Orleańskiej zostaje przywrócona pełna cześć. Wyrok ten jeszcze bardziej umacnia pozycję króla francuskiego jako pomazańca bożego, co znowu spaja Francję wewnętrznie i zwiększa jej znaczenie na arenie międzynarodowej. Joanna d’Arc została beatyfikowana przez papieża Piusa X w 1909 roku, zaś jedenaście lat później została kanonizowana przez Benedykta XV Franciszek I de Valois (1494-1547) syn Karola Orleańskiego i Karoliny Sabaudzkiej, król Francji od 1515. Władzę odziedziczył po Ludwiku XII. Początkowo rządy w kraju sprawowała jego matka. W 1515 pokonał wojska Maksymiliana Sforzy w bitwie pod Marignano, co zyskało mu wielką popularność we Francji. Podział Włoch na strefę północną (uzależnioną od Francji) i południową (uzależnioną od Habsburgów). Obejmował mecenatem uczonych i artystów, do jego protegowanych należeli Leonardo da Vinci, Benvenuto Cellini, Andreo del Sarto. Założyciel College de France, fundator biblioteki w Fontainebleau i drukarni narodowej. Prowadził walkę z cesarzem niemieckim, Karolem V Habsburgiem, zakończoną podpisaniem pokoju w Crepy (1544). Franciszek I de Valois (1494-1547) Na mocy rozporządzenia Villers-Cotterêts (1539), Franciszek I uczynił francuski język urzędowym zamiast łaciny. Rensesans Francuska szlachta odkryła włoski renesans i jego artystów, malarzy i rzeźbiarzy, takich jak Leonardo da Vinci i Michał Anioł. Król i wielcy panowie zbudowali wspaniałe zamki inspirowane włoskimi zamkami: Chambord, Blois, Amboise, Fontainebleau. Są dziełem wielkich architektów, takich jak Pierre Lescot czy Philibert Delorme. Dzięki wynalezieniu prasy drukarskiej, poeci tacy jak Ronsard i Bellay oraz pisarze tacy jak Rabelais i Montaigne, zostaną upowszechnieni. Zamki nad Loarą Le Château de Chambord Zamek w Chambord należał do Franciszka I. Obecnie własność państwowa. Architektem wedle legendy był Leonardo da Vinci. Budowa rozpoczęła się w 1519 roku. W Château de Chambord znajduje się park myśliwski, który jest największym w Europie. Na terenie zamku znajdują się spiralne podwójne schody, 440 pokoi i muzeum myśliwskie. Wojny religijne 1562 - 1685 Odpust jest dokumentem, który oczyszcza chrześcijanina z jego grzechów. Religijni wierni wpłacają datki Kościołowi, inni kupują listy odpustu sprzedawane przez biskupów. W ten sposób Kościół chrześcijański staje się bogatszy i potężniejszy. Mnich Martin Luther w Niemczech (31 października 1517), a następnie Jean Calvin (1532-1534) we Francji protestowali (stąd nazwa "protestanci") przeciwko tym złym nawykom. Tak więc pojawia się religia protestancka, pragnącej większej prostoty: - brak papiestwa, brak biskupów, brak Mszy świętej po łacinie, ani pięknych kościołów, ale świątynie bez ozdób, w których wierni zbieraliby się, aby śpiewać psalmy, modlić się, słuchać pastora czytać i wyjaśniać fragmenty Biblii. Papież zdecydowanie potępia tę nową religię. Protestanci byli prześladowani, a przemoc między katolikami a protestantami stawała się coraz bardziej krwawa. Francja w czasach Henryka IV i wojen religijnych  Wojny religijne Za początek wojen religijnych we Francji uważa się rzeź hugonotów w Vassy (1 marca 1562). Osiągnięte porozumienie (1570 edykt gwarantujący hugonotom swobodę wyznaniową) zostało zerwane przez rzeź hugonotów dokonaną w nocy z 23 na 24 sierpnia 1572 (noc Św. Bartłomieja). W 1577 roku działania wojenne ogarnęły cały kraj (tzw. wojna trzech Henryków). 1598 Henryk IV wydał edykt nantejski, który, przyznając hugonotom szerokie swobody wyznaniowe, położył kres wojnom religijnym we Francji. 1628 wydano edykt odbierający hugonotom prawo posiadania twierdz oraz przywileje gwarantujące niezależność polityczną, pozostawiający im jednak wolność wyznania (edykt łaski 1629). 1685 odwołano edykt nantejski, likwidując odrębność skupisk hugonockich. Masakra w noc św. Bartłomieja Peinture sur bois de François Dubois, Lausanne, XVIè siècle 24 sierpnia 1572 roku, w Dzień Świętego Bartłomieja, zorganizowano dużą masakrę protestantów. Za przyzwoleniem króla Karola IX (zachęconego przez matkę Katarzynę Medycejską), katolicy zamordowali w Paryżu tysiące protestantów (mężczyzn, kobiety, dzieci, starców). Noc Świętego Bartłomieja 23/24 sierpnia 1572  Noc Św. Bartłomieja Rzeź hugonotów dokonana przez katolików w nocy z 23 na 24 sierpnia 1572 w Paryżu. Mord nastąpił z inicjatywy Katarzyny Medycejskiej i Henryka Gwizjusza. Zginęło ok. 3 tys. osób przybyłych na ślub przywódcy hugonotów Henryka Nawarskiego (Henryka IV) z Małgorzatą de Valois, córką regentki Katarzyny Medycejskiej.  Protestancki król na tronie Francji Aby zostać zaakceptowanym przez wszystkich Francuzów, Henryk IV musiał zostać katolikiem. Nawrócił się w 1593 roku. W 1594 został królem w Chartres. W Król Francji Henryk III zmarł tym samym roku w końcu trafił do Paryża. bezdzietnie. Tylko jego kuzyn, Zawarł pokój z przywódcami katolickimi, a protestancki Henryk z Nawarry, mógł następnie protestanckimi. Wraz ze swoim go zastąpić. W 1589 został królem ministrem Sully zreorganizował królestwo i jako Henryk IV. Zostało to jednak przywrócił pokój. Francja odzyskuje zakwestionowane przez katolików, dobrobyt gospodarczy. Został którzy zajmują Paryż. zamordowany w 1610 roku przez François Ravaillaca. Edykt Nantejski 1598 Edykt to ustawa podpisana przez króla Henryka IV. Edykt z Nantes zakończył 30 lat wojen religijnych i przyznał protestantom prawo do praktykowania swojej religii w niektórych miejscach i pod pewnymi warunkami. – wolność nabożeństw i prawo do własnych wydawnictw – jako gwarancja realizacji edyktu – prawo do posiadania 200 twierdz (La Rochelle) Wraz z następującymi władcami znów wzrasta nietolerancja religijna. W czasie panowania Ludwika XIV edykt z Nantes został odwołany w 1685 roku. Protestanci muszą nawrócić, ukryć lub uciec z królestwa.  Ludwik XIV (1638-1715), król Francji od 1643, syn Ludwika XIII, przedstawiciel dynastii Burbonów. Najwybitniejszy europejski reprezentant absolutyzmu. Po śmierci ojca w imieniu małoletniego Ludwika regencję sprawowała matka Anna Austriaczka, faktyczne rządy sprawował kardynał J. Mazarin. 1652 uznany za pełnoletniego, 1657 poślubił córkę hiszpańskiego króla Filipa IV - infantkę Marię Teresę. Małżeństwo to zakończyło trwające 25 lat wojny francusko-hiszpańskie.  System rządów Ludwik XIV objął faktyczne rządy osobiste po śmierci Mazarina w 1661. W ciągu 72 lat swego panowania uczynił z Francji najsilniejsze państwo europejskie. Potęga państwa z rządów Ludwika XIV opierała się na doskonale zorganizowanym aparacie administracyjnym stworzonym przez kardynałów A.J. Richelieu i J. Mazarina. Pozbawienie arystokracji praw politycznych (rozbicie Frondy), wybór zdolnych urzędników do sprawowania władzy (J. Colbert, F. Louvois) pozwoliły Ludwikowi na utrwalenie absolutyzmu. System rządzenia państwem opierał się na sprawnym aparacie biurokratyczno-politycznym, rozwiniętej cenzurze, sile wojska i policji, wreszcie zaś na zręcznej propagandzie. Politykę gospodarczą oparł na koncepcji merkantylnej J. Colberta, która zakładała popieranie rozwoju rzemiosła, manufaktur, kompanii handlowych.  Polityka zagraniczna  We francuskiej polityce zagranicznej tego okresu dominowały prowadzone w trakcie regencji Ludwika XIV wojny. Toczył długotrwałe konflikty z Hiszpanią o Flandrię (1667-1668) oraz o Holandię (1672-1679), zakończone licznymi zdobyczami terytorialnymi (m.in. Alzacja, Palatynat Reński i Elektorat Trewiru).  W wyniku skrajnie nietolerancyjnej polityki religijnej Ludwika oraz zdecydowanej postawy antypapieskiej zawiązała się w 1686 koalicja antyfrancuska zwana Ligą Augsburską, która w kolejnych latach prowadziła wojny z Francją. Toczone w latach 1700 i 1713 walki o sukcesję hiszpańską przyniosły znaczne zniszczenia gospodarcze, doprowadzając do stanu kryzysowego w państwie. Mecenat sztuki Przekonany o wielkości majestatu monarchy, sztukę traktował jako reklamę swego majestatu. Mecenas malarstwa, monumentalnej architektury i teatru. Zbudowany w latach 1661-1682 w stylu klasycyzmu barokowego pałac w Wersalu stał się symbolem epoki rządów Ludwika XIV. Sztywny ceremoniał dworski przyjęło za wzorzec zachowania wiele europejskich dworów. Od 1682 Ludwik XIV na stałe zamieszkał w Wersalu, gdzie zmarł w wieku 77 lat, po rekordowo długim, 72- letnim panowaniu. Państwo francuskie, silnie zadłużone i wyniszczone wojnami, zostawił swemu prawnukowi Ludwikowi XV. Sztuka francuska tylko częściowo przyjęła włoski barok, preferując "klasyczną" równowagę i umiar starożytności i renesansu. W ten sposób rozwija się we Francji sztuka, która bardziej odpowiada jej intelektualnemu dziedzictwu humanizmu i racjonalizmu: mówimy o "klasycyzmie", który jednak przyjmuje kilka barokowych idei: będziemy więc mówić o "barokowym klasycyzmie". Zakrzywiona linia oraz fantazja i emocje włoskiego baroku, sprzeciwiają się monumentalny styl, oparty na prostych, poziomych i pionowych liniach, w równowadze, jasności i racjonalności. Claude Perrault, Façade est du Louvre, 1667-70 Fasada Luwru oznacza zwycięstwo francuskiego klasycyzmu jako "stylu królewskiego". Ten powrót do starożytności i XVI-wiecznych mistrzów odpowiada absolutystycznym ambicjom Ludwika XIV. Najbardziej imponującym osiągnięciem francuskiego klasycyzmu jest Pałac Wersalski, powiększony w latach 1669-1685 przez architektów Louisa le Vau i Julesa Hardouina-Mansarta. Ten styl będzie również nazywany "Stylem Ludwika XIV." Ale smak króla ewoluuje w kierunku większej pompy. Ludwik XIV chce, aby pałac, niczym luksusowa scena, służyła jako tło dla niego i jego dworu... Ludwik XIV chce nadać mu i jego dworowi luksusowy wystrój. W ten sposób Wersal podejmuje barokowe pojęcie podporządkowania wszystkich sztuk jednemu celowi - chwale Ludwika XIV. Charles le Brun, ulubiony malarz i dekorator królewskiego patronatu, zatrudnia architektów, rzeźbiarzy, malarzy i rzemieślników do tworzenia wspaniałych zespołów pałacowych w Wersalu... Le Brun, Le Chancelier Séguier, 1660 …jak na przykład Salon Wojenny Salon de la Guerre… Versailles, Salon de la Guerre, Antoine Coysevox, Médaillon « Louis XIV victorieux et couronné par la gloire » et « Clio écrivant l’histoire du Roi »... lub Galeria Lustrzana. Tutaj, podobnie jak w przypadku włoskiego baroku, to całość robi wrażenie, bardziej niż elementy brane oddzielnie. Ta idea luksusowego wystroju, dzięki któremu Wersal podejmuje barokową koncepcję podporządkowania całej sztuki swojej chwale, rozciąga się również na park otaczający pałac. Park, który rozciąga się na zachód od zamku, rozszerza przestrzeń architektoniczną. Podobnie jak wnętrze zamku, służy jako tło dla objawień króla. Został zaprojektowany przez André Le Nôtre, jak "pokoje na świeżym powietrzu", sceny teatralne, takie jakie Ludwik XIV kochał. Park w Wersalu jest kulminacją klasycyzmu w sztuce ogrodów. W tym klasycznym ogrodzie, zwanym "stylem francuskim", widzimy poszukiwanie formalnej doskonałości: plan jest geometryczny...... i jest rozmieszczone symetrycznie wokół osi perspektywy. Z podwyższonego tarasu roztacza się widok na ogród zorganizowany w kolejnych piętrach... Zbiorniki wodne służą jako lustra, w których odbija się niebo. Rzeźbiona, przycięta roślinność tworzy zielone ściany... Le bassin d’Apollon avec Apollon conduisant le char du soleil Posągi stylizowane na starożytne mają wymowę symboliczną: Ludwik XIV, znany jako "Król Słońca" jest związany z Apollonem, bogiem, który prowadzi rydwan Słońca w mitologii greckiej. Le bain d’Apollon Spektakularny punkt kulminacyjny z gier wodnych: fontanny, dysze, zasłony wody, których złożoność osiąga punkt kulminacyjny. Film na temat sztuki i ustanowieniu władzy absolutnej Ludwika XVI: Król tańczy, Gérard Corbiau, 2000 Najlepsze sceny :  http://www.youtube.com/watch?feature=player_detail page&v=BMvpvDjFvHA  http://www.youtube.com/watch?feature=player_detail page&v=ZqMIUoeubLI Muzyka barokowa Muzyka barokowa obejmuje w Europie okres od około 1600 do 1750 roku. Okres ten jest czasem innowacji technicznych, pojawienia się opery, a kończy się okresem zwanym klasycyzmem. LULLY (1632 –1687) Twórca Opery Francuskiej Lully nauczył się skrzypiec, był doskonałym tancerzem, a wkrótce został kompozytorem dwornym, a następnie nadzorcą muzyki królewskiej pod rządami Ludwika XIV. Skomponował między innymi współpracę Moliera „Mieszczanin Szlachcicem" (1671). Lully’ego można uznać za twórcę francuskiej opery.