Geschiedenis Stampen PDF

Paragraaf 1.1 Kenmerken homo sapiens - Jagen en verzamelen - 20 tot 30 personen - Grotten, hutten of tenten van dierenhuiden - Geen grote sociale verschillen - Ongeschreven bronnen Waarom overstap naar boerenbestaan - Klimaatverandering → voedseltekort - Snelle bevolkingsgroei...

Paragraaf 1.1 Kenmerken homo sapiens - Jagen en verzamelen - 20 tot 30 personen - Grotten, hutten of tenten van dierenhuiden - Geen grote sociale verschillen - Ongeschreven bronnen Waarom overstap naar boerenbestaan - Klimaatverandering → voedseltekort - Snelle bevolkingsgroei - Vruchtbaar gebied in midden-oosten Gevolgen agrarische revolutie - Demografisch → snelle bevolkingsgroei door nieuw voedselproductie - Sociaal → Grotere groepen en kleine sociale verschillen - Economisch → Otwikkeling veeteelt - Technologisch → Uitvinding allerlei technieken Nadelen - Eenzijdig dieet - Meer kans hongersnood zodra oogsten mislukten - Meer kans infectieziekten - Sociale ongelijkheid Paragraaf 1.2 Ontstaan steden - Door overstromingen tigris en eufraat - Door rijke oogsten ontstonden nieuwe beroepen - Ook ontstond een hiërarchie Ontwikkeling van schrift - Rond 3300 v.c. - Eerst kleine voorwerpen - Daarna pictogrammen en tekens voor lettergrepen/klanken op kleitabletten - Toen spijkerschrift (verlaten prehistorie) Schrift belangrijk voor  - Bestuurlijke macht: Koning preciezer op hoogte, wetten beter vastleggen - Economie: alles werd vastgelegd, mensen minder bang voor besluiten - Wetenschap: kennis vastgelegd - Cultuur: niet meer alles uit het hoofd leren Paragraaf 1.3 Farao verantwoordelijk voor - Verdediging van grenzen - Hoogste rechterlijke macht - Centraal bestuur - Interne veiligheid - Handhaven van maat door: - Priesterschap en economie onder toezicht ambtenaren - Alle land in handen farao - Belangrijke ondernemingen, internationale handerlsexpedities van farao Rol van ambtenaren - Land opmeten / verdelen onder boeren - Onderhoudt irrigatiesystemen - Ophalen van belasting Kenmerken oude egypte - Farao was god - Polytheïstisch - Leven na dood → god osiris - Piramides waren uiting van religie - Religie doordrong alle aspecten van het leven Kenmerken Mesopotamië - Religie doordrong alle aspecten van het leven - Polytheïstisch - Leven na dood onbelangrijk - Koningen geen god Paragraaf 2.1 Democratie - Volksvergadering - Directe democratie  - Burgerrecht - Polis Verschillende bestuursvormen - Monarchie - Aristocratie - Tirannie - Democratie - Oligarchie Beschermen van democratie - Volksvergadering - Stadsbestuur - Dagelijks bestuur - Rechtspraak door volksjury - Elk jaar 10 nieuwe legergeneraals - Ostracisme Socrates - Wat is goed gedrag en hoe kan een mens dat leren - Als je niet goed op de hoogte bent van de feiten, dan ben je niet geschikt om beleid te maken Plato - Bestuur moeten onpartijdige wijze mensen zijn die alle belangen goed afwegen - Beslissing om burgers naar de zin maken - Burgers lieten zich misleiden - Burgers wispelturig en meerderheid had niet altijd gelijk Aristoteles - Monarchieen, aristocratieen en domcratieen mengen want ze kunnen ook gevaarlijk zijn - Keniis belangrijk Verschil Plato: Speculatief denken (aannames) Aristoteles: Kennis belangrijk Paragraaf 2.2 Bijzonder aan alexander de grote - Hij wist een gigantisch rijk te veroveren  - Hij had een gigantisch leger - Hij wist zijn strijders te voeden en motiveren op lange veroveringstochten - Hij wist zijn macht te handhaven Verklaringen voor het succe van alexander de grote - Combinatie persoonlijke eigenschappen en militair inzich - Doorzettingsvermogen - Grenzeloos geloof in eigen kunnen - Groot strateeg - Wispelturig - Inspeling op de gewoonten in een land - Streven naar een gemengde elite Griekstalige heersers - Na de dood van alexander kwam er een heerschappij van diadochen → verspreiding van de griekse cultuur Politieke veranderingen - Grieks werd burgertaal - Griekse bestuursorganenen (volksvergaderingen) geïntroduceerd in perziche rijke - Griekse democratie werd oligarchie Culturele veranderingen - Grieks uiterlijk - Rechthoekig stratenplan - Griekse centra - Verbreding van de griekse beeldende kunst - Hellenisme alleen voor de bovenste laag, de onderste laag behield eigen taal en cultuur Paragraaf 2.3 Verovering van een wereldrijk - Het lukt doordat - De ene na de andere generatie nieuwe gebieden veroverden - Ze strategische bondgenootschappen maakten - Ze zich ontwikkelde tot beroepsleger - Het lukte ook door - Belasting - Landbouwgrond - Krijgsgevangenen - Rome beheerste de handel Strategieën - Goede infrastructuur en legerkampen aanleggen - Stuk grond als beloning voor soldaten - Fatsoenlijke behandeling veroverd gebied Macht - Senaat nam belangrijkste besluiten - Elk jaar 2 consuls - Minder democratisch als atheense want alleen de elite had toegang tot de senaat - Volksvergadering - Volkstribun Patronage - Gevaar want door macht konden ze de senaat passeren en macht naar zich toe trekken Paragraaf 2.4 Gaius Julius Caesar - Tussen 58 en 50 v.c. heel noord gallië veroverd - Won een burgeroorlog - Veel macht → versterkt door slimme bondgenootschappen - Dictator - Wilde alleenheerser voor het leven worden en de senaat uitschakelen → vermoord door senaat in 44 v.C. - Augustus opvolger Octavianus - Augustus - Eerste keizer - Hij trok bijna alle macht naar zich toe - Versloeg vijandern - Opperbevelhebber van leger - Hij benoemde alle belangrijke bestuurders - Positief - Pax Romana - Efficiënter bestuur want augustus nam alle beslissingen - Negatief - Keizers konden meedogenloos en wreed uitpakken - Regelmatig strijd om opvolging - Opmerkelijk: - Elite accepteerde alles Griekse invloed - Overeenkomsten - Griekse goden - Beeldende kunst - Literatuur en filosofie - Architectuur - Griekse taal - Verschillen - Gladiatorengevechten - Andere namen voor goden - Latijn als hoofdtaal Het grieks georiënteerde oosten - Culturele verscheidenheid door: - Grote omvang Romeinse Republiek - Veel volkeren met uiteenlopende culturen - Oosten - Hoog ontwikkeld - Steden, schrift, gespecialiseerde beroepen - Al eeuwen overheerst door griekstalige elites, dus de romeinse cultuur had minder betekenis Culturele uitwisseling in het westen - Westen - Germanene - Niet bekend met - Schrift - Bouwen met steen - Gals, muntgeld - Centraal verwarmde woningen - Badhuizen - Germanen in dienst bij Romeinse leger → Bewoners gingen in hoog tempo zaken van Romeinen overnemen - Eigen cultuur + Griekse-Romeins tintje → nieuwe culturen en locale cultuur verschillen Paragraaf 2.5 Jodendom - Monotheïsme - Belang van heilige boeken - Religieuze voorschriften Messias en Jesus - Een stroming verwachtte een nieuwe Messias → gezalfde - Rond 30 v.c. nieuwe beweging geleid door Jezus: - Verdraagzaamheid en vergiffenis maakte iemand een goed mens ipv religieuze voorschriften - Kritiek op beheren van tempels door priesters Ontstaan christendom - Elite vond jezus een lastpost → jezus werd tot de dood door kruisiging veroordeeld - Volgelingen proberen zoveel mogelijk mensen te bekeren - Paulus (leider van deze beweging) - De boodschap van jezus stond ook open voor niet-joden - Regelde dat voeselwetten en besnijdenis niet golden voor christenen Oorzaken voor het toestaan van het christendom - Organisatie van de christelijke kerk - Priesters, bisschoppen en paus - Concilie - → arianisme - 325 → Concilie van Nicea beslist dat god een drie-eenheid of trinitas vormt: vader, zoon en heilige geest - Martelaren - ‘Helden die voor hun geloof waren gestorven’ - ‘Overblijfselen van martelaren oefende magische kracht uit’ → verhalen over vervolgingen bevorderden saamhorigheid en kracht Paragraaf 2.6 Opdeling in west en oost romeinse rijk - Na de 2de eeuw: periode van wanorde, machtsgrepen en machtsverhoudingen - 285 n.c.: opdeling - 395 n.c.: definitief De val van het west-romeinse rijk - Traditionele visie - Hunnen jagen germanen weg → volksverhuizingen van Germanen naar West-Romeinse Rijk → Bestuurlijke en militaire chaos - Nieuwe visie: - Verhuizers waren geen volken van biologisch verwante mensen  -Te veel nadruk op het gebrek aan beschaving van de nieuwkomers en het gewelddadige karakter van de veranderingen - Nadruk op interne zwaktes: - Machtswisselingen en zwakke keizers - Epidemieën - Economische neergang Oost Romeinse-Rijk - Ontstaan: - 330 → keizer constantijn verplaatste hoofdstad van Rome naar Byzantium - Constantinopel - Handels- en bestuurscentrum - Hagia Sophia - Patriarch Oosters christendom - Meerdere kerkleiders → beschuldigingen over christelijke leer → onderlinge strijd → orthodox - Oosters schisma Bloei en ondergang - 7e eeuw: Byzantijnse Rijk moest gebieden afstaan aan het islamitische rijk van Kalief Omar I - 9e eeuw: Herstel van de macht en verovering deel van Turkije - De Byzantijnen dankten hun kracht aan - De grote welvaart - Een goed functioneel leger - Uitgebreide bureaucratie - Stevige grip op organisatie van kerk - 1453: Constantinopel in handen van Turkse sultan Mehmet II