GE Fil-1 Kabatana 1 at 2 PDF

GE Fil-1 KOMFIL CHAPTER 1 MGA KONSEPTONG PANGWIKA SAPIR (1961) - Tao lamang ang nakagagawa ng wika, ito ang kakayahang nagpatangi sa tao at ang ikinaiba niya sa mga hayop. - Maiangkop ang sarili sa kanyang kapaligiran. - Nakagagawa rin siya ng mga pamantayang magiging gabay sa paki...

GE Fil-1 KOMFIL CHAPTER 1 MGA KONSEPTONG PANGWIKA SAPIR (1961) - Tao lamang ang nakagagawa ng wika, ito ang kakayahang nagpatangi sa tao at ang ikinaiba niya sa mga hayop. - Maiangkop ang sarili sa kanyang kapaligiran. - Nakagagawa rin siya ng mga pamantayang magiging gabay sa pakikitungo sa kapwa. Naipahahayag ang kaugalian, kaisipan at damdamin ng bawat pangkat ng tao. KAHULUGAN NG WIKA PANGANIBAN - Salitang Latin na LENGUA na ang kahulugan ay dila. - Masistemang gamit sa pakikipagtalastasan na binubuo ng mga simbulo at panuntunan. HENRY GLEASON - Masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na pinili at isinasaayos sa parang arbitraryo upang magamit ng mga taong kabilang sa isang kultura. GEORGE LAKEOFF - Ang Wika ay politika na nagtatakda at kumokontrol ng kapangyarihan. JOSE VILLA PANGANIBAN - Paraan ng pagpapahayag. - P. CONSTANTINO AT M. ATIENZA - Ang wika ay mahalagang kasangkapan sa pag-unlad. ARCHIBAL A. HILL - Ang wika ay pangunahing anyo ng simbolikong gawaing pantao na binubuo ng mga tunog, na nililikha ng aparato sa pagsasalita at isinasaayos sa mga klase at patern na lumilikha sa isang komlikado at simetrikal na istruktura. SAN BUENAVENTURA - Ang wika ay isang larawang binibigkas at isinusulat. Isang kahulugan, taguan, imbakan, deposito ng kaalaman ng isang bansa. - Ang wika ay kaisipan ng isang bansa, kaya't kailanman ito'y tapat sa pangangailangan at mithin ng sambayanan. - Taglay nito ang haka-haka at katyakan. GORDON WELLS 1. Pagkontrol sa kilos at gawing iba. 2. Pagbabahagi ng damdamin. 3. Pagpapanatili sa pakikipagkapwa at pagkakaroon ng intensyon sa kapwa. 4. Pangarap at paglikha. 5. Pagbibigay o pagkuha ng impormasyon KATANGIAN NG WIKA Pantaong Tunog Masistemang Balangkas Arbitraryo Daynamiko Kabuhol ng Kultura Komunikasyon Malikhain Natatangi MGA TEORYA NG WIKA Bow-wow – tunog mula sa hayop Ding-dong – tunog mula sa bagay bagay Pooh Pooh – bunga ng pwersang emosyonal Yo-he-ho – bunga ng pwersang pisikal Ta-ta – galaw ng kamay o hangin Sing-song - humming Tore ng babel – kwento mula sa bibliya Ta-Ra-Ra-Boom-De-Ay - orasyon Hocus-Pocus – abra kadavra Eureka – ekspresyon ng tuwa Rene Descartes Plato Charles Darwin ANTAS NG WIKA Pormal Pampanitikan Panretorikal Pambansa Di-pormal Balbal Kolokyal Lalawiganin  Taboo KASAYSAYAN NG WIKA Kawi Script - ancestral script of baybayin - Pallava script from the Pallava dynasty - Singhasari Kingdom (18th Century AD) Alibata - Misconception of Paul Rodriguez Verzosa (1914) - Arabic Alphabet (Alif ba ta) Baybayin - Is the root word “to spell” - Used first by Tagalog Ethnolinguistic (group of indigenous people) - From kawi script Alphasyllabary - Pinagsama sama ang katinig at patinig sa iisang yunit - Katinig (consonant) ang pangunahing yunit at patinig (vowel) ang pangalawa PANAHON NG MGA KASTILA Abecedario (17th Century) -Abecedario de Chavacano Zamboangueno PANAHON NG PROPAGANDA 1897 – Konstitusyon ng Biak na Bato - Tagalog ang wikang opisyal PANAHON NG AMERIKANO 1901 – Batas blg. 74 (komisyon ni Jacob Schurman) - 3r (Reading, wRiting, aRithmetic) - Thomasites – mga unang guro 1931 – Bise Gobernador – Heneral George Butte - Wikang Benakular (mother tounge) - Arterial – tinuturo sa unang apat na taon PANAHON NG MAKASARILING PAMAHALAAN 1935 – Saaligang Batas 1935 ART. XIV. SER 3: Gagawa ng mga hakbang na tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang pambansa 1937 – Kautusang tagapaganap Blg.134 - Wikang pambansa na batay sa tagalog PANAHON NG MGA HAPON - Golden age of our country 1942-1945 – Ordinansa Militar Blg.13 - Wikang opisyal ang Nihonggo at Tagalog PANAHON NG PAGSASARILI HANGGANG SA KASALUKUYAN Hulyo 4, 1946 – Batas komonwelt blg.570 - Tagalog at Ingles ang mga wikang opisyal  Proklama blg.35 – Linggo ng wika (Marso 27-Abril 2) na pinirmahan ni Sergio Osmena 1954 – Proklama Blg.12 (buwan ng wika: Marso 29-Abril 4) – Ramon Magsaysay 1959 – kautusang pangkagawan blg.7 - Wikang pambansa “Pilipino” (likhang tawag) 1973 – SB 1973 XV, Seksyon 3, blg.2 (Filipino ang wikang pambansa) 1987 – kautusang pangkagawaran blg.81 seksyon 1987 – Bagong alpabeto - - SB 1987 art.XIV seksyon 6.9 - Pinalitan ang SWP ng LWP (Linangan ng wikang pambansa 1991 – KWF (Kagawaran o Komisyon ng wikang Filipino) - Itaguyod ang patuloy nap ag unlad at pag gamit ng Filipino bilang wikang pambansa, pagkakaunawaan at pagkakaisa MGA TUNGKULIN NG WIKA Interaksyunal – makipag-ugnayan Instrumental- bagay na nagagamit Regulatori – nag papahayag ng regulasyon Personal – personal na gamit ng wika Imahinatibo – lumilikha ng tula o imahinasyon Hueristik – naghahanap ng impormasyon Impormatibo – nakakalap ng impormasyon PAGPILI NG BATIS NG IMPORMASYON Hanguang Primarya – orihinal Hanguang Sekondarya – nasalin at nasuring impormasyon mula sa primaryang sanggunian Hanguang Elektroniko -.edu.org.com.gov MGA LAYUNIN SA PAGBABASA Maaliw Tumuklas Matuto sa karanasan Makapag lakbay diwa Makapag-aral APAT NA HAKBANG SA PAGBABASA PERSEPYSON – pagkilala sa simbolo KOMPREHENSYON – pag-uanawa REAKSYON – pag papasya o paghatol INTEGRASYON – aplikasyon William S. Gray - Ama ng pagbasa MGA TEYORYA SA PAG-BASA Teoryang Top-Down - Kenneth S. Goodman, Frank Smith - Ayon kay Smith, ang impormasyon ay nanggagaling sa dating kaalaman - Ayon kay Goodman, ang pagbasa ay isang socio-linguistikong larong pahulaan - Teoryang top-downis olso known as inside-out model, concept driven model, whole to part model Teoryang Bottom-Up - Rudolf Flesch, David Laberge, S-Jay Samuels - Mauunawaan ang teksto batay sa nakikita ng ating mata - Nakabatay sa teoryang behaviorist at sa paniniwala na ang utak ay blanking papel o “Tabula Rasa” - Ang impormasyon ay hindi nag mumula sa mambabasa kundi sa teksto - Tinatawag din itong data driven model o part to whole model Teoryang Interaktibo - David E. Rumelhart, Rebecca Barr, Marilyn Sadow, Camille Blachowicz, Robert Ruddell, Robert Speaker - Kombinasyon ng bottom up at top down Teoryang Skema - Richard Anderson, David Pearson - Lahat ng karanasan at mga natututunan ay naka-imbak lamang sa memorya ay nagiging dating kaalaman o prior knowledge - Skemata – Sistema na nag iimbag ng impormasyon sa utak ng tao PANANALIKSIK - Isang proseso ng pangangalap ng totoong impormasyon na humahantong sa kaalaman - Ang pananaliksik ay dapat na: Sistematiko Imperikal Mapanuri Obhetibo Lohikal, at walang pagkiling Akyureyt Hindi minamadali Nangangailangan ng tapang Maingat nap ag tatala at pag uulat TATLONG URI NG CARD CATALOG  Card ng Paksa – ang dapat hanapin ng mananaliksik ay ang kanyang paksang tatalakayin Card ng Awtor – Autor o Awtoridad sa kanyang paksa Card ng Pamagat – Librong pamilyar sa kanila Scanning – madaling impormasyon ang hinahanp Skimming – Inaaral KABANATA 2 Pagbubuod – isang paraan ng pagpapaikli ng teksto o anumang basahin IBAT IBANG PARAAN NG PAG BUBUOD Hawig – tinatawag na paraphrase sa ingles, galing ito sa salitang griyego na paraprasis na ibig sabihi dagdag o ibang paraan ng pagpapahayag Lagom o Synopsis – Di’ lalampas ito sa dalawang pahina - Isang pagpapaikli ng mga pangunahing punto - Summary of the summary Pamantayan sa Pag sulat ng Buod 1. Basahing mabuti ang buong akda upang maunawaan ang buong diwa nito 2. Tukuyin ang pangungusap na nagpapahayag ng pangunahin at pinaka mahalagang kasulatan ng talata 3. Isulat ang buod sa paraang madali unawain 4. Gumamit ng sariling pananalita 5. Hindi dapat lumayo sa diwa at estilo ng orihinal na akda Katangian ng Pagbubuod 1. Tinutukoy agad ang pangunahing ideya o punto na kaugnay sa paksa 2. Hindi inuulit ang mga salita ng may akda at gumagamit tayo ng ating sariling salita 3. Ito ay piaikling teksto GRAPHIC ORGINIZER - Nakakatulong sa pagbubuod - Gumagamit ng Biswal na larawan at mga kaalaman Mga uri ng Graphic Orginizer KWL CHART – know what learn Venn Diagram – ginagamit sa paghahambing ng dalawang paksa upang makita ang pagkakatulad at pagkakaiba ng mga ito  Main Idea and Details Chart – ginagamit tuwing may pinag aaralang pangunahing kaisipan at pag-iisa sa mga detalya Cause and Effect Chart – Ito ay nag bubuod sa sanhi at bunga ng isang pangyayari What If Chart – Pagbibigay ng mga kasagutang maaaring itugon sa mga pangyayaring susuriin Fish Bone Planner – Advantage and Disadvantage Story Ladder – Daloy ng kwento, nag sisimula sa wakas Story Pyramid – Ilalahad ang mga importanteng impormayon sa isang kwento tulad ng pangunahing tauhan, tagpuan, at mahahalaganag pangyayaring bumbuo sa banghay Cluster Map – Ginagamit ito upang ilarawan ang isang central na ideya at ang suportang konsepto o datos Organizational Chart – Hiyerkiya sa isang organisasyon Fact and Opinion Chart – Ginagamit upang paghiwalayin ang impormasyong katotohanan o opinion Timeline – Pagkakasunod sunod ng mga pangyayari MGA HALIMBAWA NG PROPAGANDA TECHNIQUES 1. Name Calling – Paggamit ng hindi Magandang etiketa 2. Glittering Generalities – Magandang paglalarawan na hindi totoo 3. Bandwagon – Pa-epal 4. Card Stacking – Magagandang katotohanan 5. Testimonial – Paggamit ng mga salita ng mga personalidad upang mahikayat ang ibang tao 6. Transfer – Paggamit ng mga larawan ng mga sikat na personalidad 7. Makamasa – Kaplastikan TAO Nita P. Buenaobra (1999-2006) - Binigyang tuon ang pagpapatibay sa mga proyekto ng pangrehiyong sentro sa wikang Fiipino (PSWF) Ponciano B.P. Pineda (1970-1999) - Manunulat, guro, at abogada - Nanguna sa tatlong rebulusyunaryong pagbabago na ibinunsod ng SWP Jose Villa Panganiban ( 1955-1970) (1946-1947) - Makata, Leksicographer, at linguista - Pinagtuunang pansin ang pagpapaunlad ng wika Cecilio Lopez (1954-1955) - Scholar, at Linguista  - Binigyang diin ang linguistika at pinasigla ang makabagong linguistikang pag-aaral sa wikang pambansa at iba pang wikang katutubo sa Pilipinas Cirilo H. Panganiban (1948-1954) - Manunulat, Makata, Mandudula, Abogado - Ipinagpatuloy ang diksyunaryong pinasimulan ng kanyang sinundan Julian Cruz Balmaceda (1947-1948) - Mandudula, Makata, Nobelista - Nakapag palimbag ng mga panayam at inumpisahan ang pag gawa ng diksyunaryong Tagalog Lope K. Santos (1941-1946) - Makata, Mandudula, Nobelista, Lider, Manggagawa, Politiko - Pinasigla ang pagsusulat sa wikang pambansa Jaime C. De Veyra - Unang director at tagapag tatag ng wikang pambansa EBOLUSYON NG ALPABETONG FILIPINO -ALIBATA O BAYBAYIN,binubuo ng 14 katinig at 3 patinig. -Pinalitan ng mga kastila ng alpabetog romano. 1940-binuo ni LOPE K. SANTOS ang abakada na may 20 na titik : a,b,k,d,eg,h,I,L,m,n,ng,o,p,r,s,t,u,w,y. Oktubre 4,1971- pinagtibay ng sanggunian ng SWP ang pinagyamang alpabeto ,na binubuo ng 31 letra:a,b,c,ch,d,e,f,g,h,I,j,k,1,11m,n,n,ng,o,p,q,r,rr,s,t,u,v,w,x,y,z. ALPABETONG FILIPINO,na may 28 letra:a,b,c,d,e,f,g,h,I,j,k,I,m,n,n,ng,o,p,q,r,s,t,u,v,w,x,y,z. -walong karagdagang letra ng alpabeto,:c,f,j,n,q,v,x,z.(oktubre 9) AGOSTO,2007-inilabas ng KWFang borador ng ortograpiya ng wikang pambansa. MAYO,20,2008-inilabas ng KWF ang gabay sa ortograpiyang wikang pambansa.