Katangian ng Wika at Teorya
34 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Ano ang katangian ng wika na nagsasaad na ito ay may sistematikong balangkas?

  • Malikhain
  • Daynamiko
  • Masistemang Balangkas (correct)
  • Arbitraryo

    • Alin sa mga sumusunod na teorya ng wika ang nag-ugat mula sa emosyonal na pwersa?

  • Pooh Pooh (correct)
  • Ding-dong
  • Yo-he-ho
  • Bow-wow

    • Anong antas ng wika ang ginagamit sa pormal na usapan, na kadalasang pampanitikan at panretorikal?

  • Di-pormal
  • Balbal
  • Pambansa
  • Pormal (correct)

    • Ano ang pangunahing yunit na binubuo ng katinig at patinig sa Alphasyllabary?

    <p>Katinig</p> Signup and view all the answers

    Anong taon ipinasa ang Batas Blg. 74 sa panahon ng mga Amerikano na nagbigay-diin sa pagkakaroon ng mga unang guro sa Pilipinas?

    <p>1901</p> Signup and view all the answers

    Anong tawag sa sistema ng pagsulat na binuo ni Lope K. Santos noong 1940?

    <p>Abakada</p> Signup and view all the answers

    Sino sa mga sumusunod ang unang direktor at tagapagtaguyod ng wikang pambansa?

    <p>Jaime C. De Veyra</p> Signup and view all the answers

    Anong taon pinagtibay ng SWP ang pinagyamang alpabeto na may 31 letra?

    <p>1971</p> Signup and view all the answers

    Ano ang pangunahing paksa na tinutukan ni Jose Villa Panganiban sa kanyang mga gawain?

    <p>Pagpapaunlad ng wika</p> Signup and view all the answers

    Sino ang manunulat na nanguna sa tatlong rebulusyunaryong pagbabago na ibinunsod ng SWP?

    <p>Pineda</p> Signup and view all the answers

    Ano ang pangunahing ideya ng teoryang bottom-up sa pagbasa?

    <p>Ang teksto ang pangunahing pinagkukunan ng impormasyon.</p> Signup and view all the answers

    Ano ang tawag sa sistema na nag-iimbag ng impormasyon sa utak ng tao?

    <p>Skemata</p> Signup and view all the answers

    Ano ang dapat isaalang-alang upang makagawa ng mahusay na buod?

    <p>Tukuyin ang mga pangunahing punto sa buong akda.</p> Signup and view all the answers

    Anong teorya ang nagsasaad na ang pagbasa ay isang kombinasyon ng bottom-up at top-down na proseso?

    <p>Teoryang Interaktibo</p> Signup and view all the answers

    Ano ang tawag sa madaling impormasyon na hinahanap gamit ang scanning?

    <p>Skimming</p> Signup and view all the answers

    Ano ang hindi kabilang sa mga katangian ng pananaliksik?

    <p>Mabilis na proseso</p> Signup and view all the answers

    Ano ang ibig sabihin ng 'hawig' sa konteksto ng pagbubuod?

    <p>Pagpapahayag ng mga pangunahing ideya sa ibang salita.</p> Signup and view all the answers

    Aling uri ng card catalog ang tumutukoy sa awtoridad sa paksa ng pananaliksik?

    <p>Card ng Awtor</p> Signup and view all the answers

    Ano ang pangunahing katangian ng isang pagbubuod?

    <p>Tinutukoy agad ang pangunahing ideya o punto</p> Signup and view all the answers

    Alin sa mga sumusunod ang hindi kasama sa mga uri ng Graphic Organizer?

    <p>Mind Map</p> Signup and view all the answers

    Ano ang layunin ng Cause and Effect Chart?

    <p>Upang buuin ang sanhi at bunga ng isang pangyayari</p> Signup and view all the answers

    Ano ang tinutukoy na halimbawa ng propaganda technique kung saan ginagamit ang hindi magandang etiketa?

    <p>Name Calling</p> Signup and view all the answers

    Alin sa mga sumusunod na mga techniques ang gumagamit ng mga personalidad upang mahikayat ang iba?

    <p>Transfer</p> Signup and view all the answers

    Ano ang pangunahing layunin ng Story Pyramid?

    <p>Ipahayag ang pangunahing tauhan at mahahalagang pangyayari</p> Signup and view all the answers

    Ano ang tumutukoy sa pananalita o pahayag na tila maganda ngunit hindi totoo?

    <p>Glittering Generalities</p> Signup and view all the answers

    Ano ang naging wikang pambansa batay sa Kautusang Tagapaganap Blg. 134 noong 1937?

    <p>Tagalog</p> Signup and view all the answers

    Alin sa mga sumusunod ang hindi isang halimbawa ng pangunahing ideya sa isang KWL Chart?

    <p>Ano ang mga detalye ng kwento?</p> Signup and view all the answers

    Ano ang itinakdang mga wika ng opisyal noong panahon ng mga Hapon?

    <p>Tagalog at Nihonggo</p> Signup and view all the answers

    Ano ang nilalaman ng Kautusang Pangkagawaran Blg. 81 noong 1987?

    <p>Pagpapakilala ng bagong alpabeto</p> Signup and view all the answers

    Sino ang kilalang ama ng pagbasa?

    <p>William S. Gray</p> Signup and view all the answers

    Alin sa mga sumusunod ang bahagi ng mga tungkulin ng wika na nakatuon sa pagpapahayag ng regulasyon?

    <p>Regulatori</p> Signup and view all the answers

    Anong uri ng batis ng impormasyon ang tinutukoy bilang orihinal?

    <p>Hanguang Primarya</p> Signup and view all the answers

    Alin sa mga layunin sa pagbabasa ang tumutukoy sa pag-aaral mula sa karanasan?

    <p>Makapag-aral</p> Signup and view all the answers

    Alin sa mga hakbang sa pagbabasa ang tumutukoy sa aplikasyon?

    <p>Integrasyon</p> Signup and view all the answers

    Study Notes

    Katangian ng Pagbubuod

    • Ang pagbubuod ay nangangahulugan ng pagpapaikli ng isang teksto nang hindi nawawala ang mahahalagang impormasyon.
    • Dapat itong maglaman ng pangunahing ideya o punto na nauugnay sa paksa.
    • Gumamit ng sariling pananalita sa halip na ulitin ang mga salita ng may akda.
    • Hindi dapat lumayo sa diwa at istilo ng orihinal na akda.

    Graphic Organizer

    • Ang mga graphic organizer ay mga biswal na representasyon na nakakatulong sa pagbubuod ng impormasyon.
    • Gumagamit ito ng mga larawan at kaalaman upang mailarawan ang mga kaugnayan sa pagitan ng mga ideya.

    Mga Uri ng Graphic Organizer

    • KWL Chart: Ginagamit upang malaman kung ano ang alam na ng mag-aaral (Know), ano ang gusto nilang malaman (Want), at kung ano ang natutunan nila (Learn) pagkatapos ng pag-aaral.
    • Venn Diagram: Ginagamit upang ihambing ang dalawang paksa, na nagpapakita ng kanilang pagkakatulad at pagkakaiba.
    • Main Idea and Details Chart: Ginagamit upang matukoy ang pangunahing ideya at ang mga detalye na sumusuporta dito.
    • Cause and Effect Chart: Ginagamit upang ipakita ang sanhi at bunga ng isang pangyayari.
    • What If Chart: Ginagamit para mag-isip ng mga posibleng resulta kung mangyayari ang isang bagay.
    • Fish Bone Planner: Ginagamit upang ilarawan ang mga kalamangan at kahinaan ng isang paksa.
    • Story Ladder: Ginagamit upang ipakita ang daloy ng isang kuwento, na nagsisimula sa wakas.
    • Story Pyramid: Ginagamit upang ipakita ang mahahalagang impormasyon sa isang kuwento, tulad ng tauhan, tagpuan, at pangunahing pangyayari.
    • Cluster Map: Ginagamit upang ilarawan ang isang central na ideya at ang mga suportang konsepto o datos.
    • Organizational Chart: Ginagamit upang ipakita ang hierarchy sa isang organisasyon.
    • Fact and Opinion Chart: Ginagamit upang paghiwalayin ang mga impormasyong katotohanan at opinyon.
    • Timeline: Ginagamit upang ipakita ang pagkakasunud-sunod ng mga kaganapan.

    Mga Halimbawa ng Propaganda Techniques

    • Name Calling: Paggamit ng mga masasamang pangalan o etiketa upang masiraan ang isang tao o produkto.
    • Glittering Generalities: Paggamit ng mga magagandang salita o pangungusap na hindi totoo, upang makuha ang atensyon ng mga tao.
    • Bandwagon: Paggamit ng popularidad o pagiging uso ng isang bagay upang mahikayat ang ibang tao.
    • Card Stacking: Paggamit ng mga magagandang katotohanan lamang upang mahikayat ang ibang tao.
    • Testimonial: Paggamit ng mga salita ng mga kilalang tao upang mahikayat ang ibang tao.
    • Transfer: Paggamit ng mga larawan ng mga sikat na tao upang makakuha ng atensyon.
    • Makamasa: Pagkukunwaring nagmamalasakit sa mga tao upang makuha ang tiwala.

    Tao

    • Nita P. Buenaobra: Binigyang-tuon ang pagpapalakas ng mga proyekto ng Pambansang Sentro sa Wikang Filipino (PSWF) mula 1999 hanggang 2006.

    Katangian ng Wika

    • Ang wika ay pantaong tunog.
    • May sistemang balangkas ang wika.
    • Ang wika ay arbitraryo, ibig sabihin, walang kaugnayan ang tunog sa kahulugan nito.
    • Ang wika ay daynamiko, ibig sabihin, nagbabago ito sa paglipas ng panahon.
    • Ang wika ay kabuhol ng kultura.
    • Ang wika ay ginagamit sa komunikasyon.
    • Ang wika ay malikhain.
    • Ang wika ay natatangi.

    Mga Teorya ng Wika

    • Bow-wow: Ang wika ay nagmula sa tunog ng mga hayop.
    • Ding-dong: Ang wika ay nagmula sa tunog ng mga bagay.
    • Pooh Pooh: Ang wika ay nagmula sa mga ekspresyon ng emosyon.
    • Yo-he-ho: Ang wika ay nagmula sa mga tunog na ginagamit sa paggawa.
    • Ta-ta: Ang wika ay nagmula sa mga galaw ng kamay o hangin.
    • Sing-song: Ang wika ay nagmula sa pag-awit o pag-humming.
    • Tore ng Babel: Ang wika ay nagmula sa kwento sa Bibliya tungkol sa Tore ng Babel.
    • Ta-Ra-Ra-Boom-De-Ay: Ang wika ay nagmula sa mga orasyon o chant.
    • Hocus-Pocus: Ang wika ay nagmula sa mga magic spell.
    • Eureka: Ang wika ay nagmula sa mga ekspresyon ng tuwa o kagalakan.

    Antas ng Wika

    • Pormal: Ginagamit sa mga pormal na okasyon tulad ng pagsulat ng sanaysay o mga talumpati.
      • Pampanitikan
      • Panretorikal
      • Pambansa
    • Di-pormal: Ginagamit sa mga impormal na okasyon tulad ng pag-uusap sa mga kaibigan o pamilya.
      • Balbal
      • Kolokyal
      • Lalawiganin
      • Taboo

    Kasaysayan ng Wika

    • Kawi Script: Ang ancestral script ng Baybayin, na nagmula sa Pallava script ng Pallava dynasty sa India. Ginamit sa Singhasari Kingdom noong ika-18 siglo.
    • Alibata: Ang maling tawag sa Baybayin na ginawa ni Paul Rodriguez Verzosa noong 1914. Nagmula sa salitang Arabic na "Alif ba ta."
    • Baybayin: Ang salitang-ugat ng "baybayin" ay "baybay," na nangangahulugang "to spell." Ginamit ng mga Tagalog Ethnolinguistic group. Nagmula sa Kawi script.
    • Alpasyllabary: Sistema ng pagsulat kung saan pinagsasama ang katinig at patinig sa iisang yunit. Ang katinig ay pangunahing yunit at ang patinig ay pangalawa.

    Panahon ng mga Kastila

    • Abecedario: Ang alpabetong ginamit ng mga Kastila noong ika-17 siglo. Halimbawa nito ay ang "Abecedario de Chavacano Zamboangueno."

    Panahon ng Propaganda

    • 1897: Konstitusyon ng Biak-na-Bato. Ang Tagalog ang wikang opisyal.

    Panahon ng Amerikano

    • 1901: Batas Blg. 74 (Komisyon ni Jacob Schurman). Ang "3Rs" (Reading, Writing, Arithmetic) ang naging pokus ng edukasyon. Ang mga "Thomasites" ang naging unang guro sa Pilipinas.
    • 1931: Bise Gobernador-Heneral George Butte. Ang Wikang Benakular (mother tongue) ang naging batayan ng edukasyon. Ang "arterial" na wika ay tinuturo sa unang apat na taon.

    Panahon ng Makasariniling Pamahalaan

    • 1935: Saligang Batas 1935, Aritkulo XIV, Seksyon 3: Nagpasimula ng mga hakbang upang makapagpatupad ng isang wikang pambansa.
    • 1937: Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134. Ang Tagalog ang naging batayan ng wikang pambansa.

    Panahon ng mga Hapon

    • 1942-1945: Ordinansa Militar Blg. 13. Ang Nihonggo at Tagalog ang naging wikang opisyal.

    Panahon ng Pagsasarili Hanggang sa Kasalukuyan

    • Hulyo 4, 1946: Batas Komonwelt Blg. 570. Ang Tagalog at Ingles ang naging wikang opisyal.
    • Proklama Blg. 35: Linggo ng Wika (Marso 27-Abril 2) na pinirmahan ni Sergio Osmena.
    • 1954: Proklama Blg. 12 (Buwan ng Wika: Marso 29-Abril 4) – Ramon Magsaysay.
    • 1959: Kautusang Pangkagawaran Blg. 7. Ang wikang pambansa ay tinawag na "Pilipino."
    • 1973: Saligang Batas 1973, Aritkulo XV, Seksyon 3, Blg. 2. Ang "Filipino" ang naging wikang pambansa.
    • 1987: Kautusang Pangkagawaran Blg. 81, Seksyon 1987. Bagong alpabeto. Saligang Batas 1987, Aritkulo XIV, Seksyon 6.9. Pinalitan ang SWP ng LWP (Linangan ng Wikang Pambansa).
    • 1991: KWF (Kagawaran o Komisyon ng Wikang Filipino). Itaguyod ang patuloy na pag-unlad at paggamit ng Filipino bilang wikang pambansa para sa pagkakaunawaan at pagkakaisa.

    Mga Tungkulin ng Wika

    • Interaksyunal: Ginagamit upang makipag-ugnayan sa ibang tao.
    • Instrumental: Ginagamit upang gumawa ng mga bagay.
    • Regulatori: Ginagamit upang magpahayag ng mga patakaran o regulasyon.
    • Personal: Ginagamit upang ipahayag ang mga personal nap damdamin o opinyon.
    • Imahinatibo: Ginagamit upang lumikha ng mga kuwento, tula, o iba pang mga akdang pampanitikan.
    • Hueristik: Ginagamit upang maghanap ng impormasyon.
    • Impormatibo: Ginagamit upang magbigay ng impormasyon.

    Pagpili ng Batis ng Impormasyon

    • Hanguang Primarya: Orihinal na dokumento o impormasyon.
    • Hanguang Sekondarya: Mga impormasyon na nakuha mula sa primaryang hanguan.
    • Hanguang Elektroniko: Mga impormasyon na nakuha sa internet (.edu, .org, .com, .gov).

    Mga Layunin sa Pagbabasa

    • Maaliw: Upang mag-enjoy.
    • Tumuklas: Upang matuto ng bagong mga bagay.
    • Matuto sa Karanasan: Upang matuto mula sa mga karanasan ng ibang tao.
    • Makapaglakbay Diwa: Upang umiyak sa ibang mundo o panahon.
    • Makapag-aral: Upang mag-aral ng mga bagong konsepto o kaalaman.

    Apat na Hakbang sa Pagbabasa

    • Persepsyon: Pagkilala sa mga simbolo o letra.
    • Komprehensyon: Pag-unawa sa kahulugan ng mga simbolo o letra.
    • Reaksiyon : Pagpapasya o paghatol sa nabasa.
    • Integrasyon: Aplikasyon ng nabasa sa sariling buhay o karanasan.

    William S. Gray

    • Kilala bilang "Ama ng Pagbasa."

    Mga Teorya sa Pagbasa

    • Teoryang Top-Down: Ang impormasyon ay nagmumula sa dating kaalaman ng mambabasa. Sinasabi na ang pagbasa ay isang socio-linguistikong larong pahulaan.
      • Kenneth S. Goodman, Frank Smith
    • Teoryang Bottom-Up: Ang pag-unawa sa teksto ay nakabatay sa nakikita ng mga mata ng mambabasa. Ang impormasyon ay hindi nagmumula sa mambabasa kundi sa teksto.
      • Rudolf Flesch, David Laberge, S-Jay Samuels
    • Teoryang Interaktibo: Kumbinasyon ng bottom-up at top-down na mga teorya.
      • David E. Rumelhart, Rebecca Barr, Marilyn Sadow, Camille Blachowicz, Robert Ruddell, Robert Speaker
    • Teoryang Skema: Ang lahat ng karanasan at natutunan ay naka-imbak sa memorya ng tao. Ginagamit ang mga ito para sa interpretasyon at pag-unawa sa mga teksto.
      • Richard Anderson, David Pearson

    Pananaliksik

    • Ang pananaliksik ay isang proseso ng pangangalap ng totoong impormasyon na humahantong sa kaalaman
    • Ang pananaliksik ay dapat na:
      • Sistematiko
      • Imperikal
      • Mapanuri
      • Obhetibo
      • Lohikal, at walang pagkiling
      • Akyureyt
      • Hindi minamadali
      • Nangangailangan ng tapang
      • Maingat na pagtatala at pag-uulat

    Tatlong Uri ng Card Catalog

    • Card ng Paksa: Naglalaman ng mga paksa ng mga libro sa library. Ito ang dapat hanapin upang makita ang mga libro na may kaugnayan sa paksa ng pananaliksik.
    • Card ng Awtor: Naglalaman ng mga pangalan ng mga awtor. Ito ang dapat hanapin upang makita ang mga librong isinulat ng isang partikular na awtor.
    • Card ng Pamagat: Naglalaman ng mga pamagat ng mga libro. Ito ang dapat hanapin upang makita ang mga libro na pamilyar sa kanila.

    Scanning

    • Isang paraan ng pagbabasa na naghahanap lamang ng mga tiyak na impormasyon.

    Skimming

    • Isang paraan ng pagbabasa na naghahanap ng pangkalahatang ideya ng teksto.

    Kabanata 2

    • Pagbubuod: Isang paraan ng pagpapaikli ng teksto o anumang basahin.

    Ibat ibang Paraan ng Pagbubuod

    • Hawig: Paraphrase sa Ingles. Pagpapahayag ng ideya sa ibang pananalita.
    • Lagom o Synopsis: Pagpapaikli ng teksto na hindi lalampas sa dalawang pahina, na naglalaman ng mga pangunahing punto. Ito ay summary of the summary.

    Pamantayan sa Pagsulat ng Buod

    • Basahing mabuti ang buong akda upang maunawaan ang diwa nito.
    • Tukuyin ang pangungusap na naglalaman ng pangunahing ideya.
    • Isulat ang buod sa paraang madaling maunawaan.

    Mga Mahalagang Tao sa Wikang Filipino

    • **Cirilo H. Panganiban (1948-1954): ** Manunulat, makata, mandudula, at abogado. Ipinagpatuloy ang diksyunaryong pinasimulan ng kaniyang mga nauna.
    • Julian Cruz Balmaceda (1947-1948): Mandudula, makata, nobelista. Nakapagpalimbag ng mga panayam at nagsimula ng paggawa ng diksyunaryong Tagalog..
    • Lope K. Santos (1941-1946): Makata, mandudula, nobelista, lider, manggagawa, pulitiko. Pinasigla ang pagsusulat sa wikang pambansa.
    • Jaime C. De Veyra: Unang direktor at tagapagtatag ng wikang pambansa.
    • Jose Villa Panganiban (1955-1970) (1946-1947): Makata, leksicographer, at linguista. Pinagtuunan ang pagpapaunlad ng wika.
    • Cecilio Lopez (1954-1955): Scholar at linguista. Binigyang diin ang lingguwistika at pinasigla ang makabagong linguistikang pag-aaral sa wikang pambansa at iba pang katutubong wika sa Pilipinas.

    Ebolusyon ng Alpabetong Filipino

    • Alibata o Baybayin: Binubuo ng 14 katinig at 3 patinig. Pinalitan ng mga Kastila ng alpabetong Romano.
    • 1940: Binuo ni Lope K. Santos ang abakada na may 20 titik: a, b, k, d, e, g, h, I, l, m, n, ng, o, p, r, s, t, u, w, y.
    • Oktubre 4, 1971: Pinagtibay ng Sanggunian ng SWP ang pinagyamang alpabeto na binubuo ng 31 letra: a, b, c, ch, d, e, f, g, h, i, j, k, l, ll, m, n, ñ, ng, o, p, q, r, rr, s, t, u, v, w, x, y, z.
    • Alpabetong Filipino: May 28 letra: a, b, c, d, e, f, g, h, i, j, k, l, m, n, ñ, ng, o, p, q, r, s, t, u, v, w, x, y, z. Walong karagdagang letra: c, f, j, ñ, q, v, x, z. (Oktubre 9)
    • Agosto 2007: Inilabas ng KWF ang borador ng ortograpiya ng wikang pambansa.
    • Mayo 20, 2008: Inilabas ng KWF ang gabay sa ortograpiyang wikang pambansa.

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Related Documents

    GE Fil-1 Kabatana 1 at 2 PDF

    Description

    Subukan ang iyong kaalaman tungkol sa mga katangian ng wika at mga teorya na nagbibigay-linaw sa pagkakabuo nito. Tukuyin ang mga antas ng wika, ang mga yunit nito, at ang mga mahahalagang batas na nag-ambag sa edukasyon sa Pilipinas. Makakatulong ito upang mas mapalalim ang iyong pag-unawa sa wika.

    More Like This

    Use Quizgecko on...
    Browser
    Open
    Browser
    Browser