NOTATKI ROSENAU, Polityka Zagraniczna, Zarządzanie strategiczne

14.11 **ROSENAU** a. **POTRZEBA TEORII** - Brak teorii jest uwidoczniany przez przypadkowość, z jaką wielu bada czy polityki zagranicznej różnicuje zestawy bodźców zewnętrznych i wewnętrznych, przechodząc od jednego do drugiego zbioru proponowanych wyjaśnień - Brak jest ogólnej...

14.11 **ROSENAU** a. **POTRZEBA TEORII** - Brak teorii jest uwidoczniany przez przypadkowość, z jaką wielu bada czy polityki zagranicznej różnicuje zestawy bodźców zewnętrznych i wewnętrznych, przechodząc od jednego do drugiego zbioru proponowanych wyjaśnień - Brak jest ogólnej teorii polityki zagranicznej, która pozwalałaby na testowanie przyczynowych relacji między wewnętrznymi i zewnętrznymi czynnikami. - SM nie posiadają faktycznej teorii, opierają się bardziej na *case studies*, często podchodzi się do przypadków jednostkowo, np. perspektywę społeczno - historyczną, **brak swoistej teorii SM** - **Preteoria - odnosi się do wstępnych kroków w kierunku wyjaśnienia zdarzeń empirycznych oraz ogólnych przekonań o świecie** b. **ZMIENNE W PRETEORII RRISS** **R; Zmienne związane z [R]olami**: Odnoszą się do zachowań wynikających z pełnionych funkcji. **Np**. - **Prezydent Francji Emmanuel Macron jako lider rotacyjnej prezydencji UE (2022)**: W tej roli promował interesy wspólnoty, podejmując działania na rzecz integracji gospodarczej i pomocy Ukrainie, mimo że niektóre z tych działań były mniej popularne we Francji. - **Kanclerz Niemiec Angela Merkel jako liderka G7 (2015)**: W czasie przewodnictwa Niemiec w G7 Merkel kładła nacisk na wspólne działania na rzecz walki ze zmianami klimatycznymi i wsparcia dla krajów rozwijających się, niezależnie od wewnętrznych interesów politycznych Niemiec. - **Brytyjski premier Rishi Sunak podczas szczytu NATO (2023)**: W roli przywódcy państwa członkowskiego NATO, jego priorytetem było wzmacnianie sojuszu i wspieranie Ukrainy, pomimo presji wewnętrznej na ograniczanie wydatków na politykę zagraniczną **R**; **Zmienne [R]ządowe;** Struktury instytucjonalne wpływają na politykę przez ograniczenia i możliwości. - **System rządowy w USA**: Spory między Kongresem a prezydentem mogą spowalniać decyzje polityczne. Na przykład podczas prezydentury Baracka Obamy, gdy Kongres blokował finansowanie niektórych jego inicjatyw polityki zagranicznej. - **Biurokracja w ZSRR**: Skoncentrowana w rękach Politbiura, ograniczała elastyczność w podejmowaniu decyzji i skuteczność reform Gorbaczowa, np. polityki pierestrojki i głasnosti. **I; Zmienne [I]ndywidualne** - **John F. Kennedy**: Młodość, energia i umiejętności retoryczne odegrały kluczową rolę podczas kryzysu kubańskiego (1962). Jego skłonność do analizy i współpracy z doradcami pomogły uniknąć eskalacji konfliktu nuklearnego. - **Winston Churchill**: Jego upór, przekonanie o misji obrony demokracji i wyjątkowe zdolności oratorskie zjednoczyły Brytyjczyków w obliczu II wojny światowej. **S; Zmienne [S]połeczne** Czynniki związane z kulturą, wartościami i strukturą społeczną: - **Jedność narodowa w Niemczech po zjednoczeniu (1990 r.)**: Integracja wschodnich i zachodnich Niemiec miała kluczowe znaczenie dla polityki wewnętrznej i zewnętrznej, np. w relacjach z Rosją. - **Protesty społeczne w USA w latach 60.**: Ruchy na rzecz praw obywatelskich i sprzeciw wobec wojny w Wietnamie wywarły presję na zmiany w polityce społecznej i zagranicznej. - **Zmiany społeczne w Arabskiej Wiośnie (2011)**: Masowe protesty społeczne w krajach arabskich obaliły wiele reżimów i wpłynęły na politykę międzynarodową w regionie, zmieniając relacje dyplomatyczne i sojusze. - **Geopolityczne znaczenie Afganistanu**: Jego strategiczne położenie wpłynęło na sowiecką interwencję w 1979 r. oraz późniejsze zaangażowanie USA w walkę z terroryzmem po 2001 r. - **Wyzwania ideologiczne zimnej wojny**: Rywalizacja między USA a ZSRR wpływała na zaangażowanie w konflikty proxy, takie jak wojny w Korei, Wietnamie czy Angoli. - **Globalne zmiany klimatyczne jako systemowe wyzwanie**: Negocjacje porozumienia paryskiego w 2015 r. były wynikiem globalnych nacisków środowiska międzynarodowego na podjęcie działań w zakresie ochrony klimatu. **REALIZM** **Realizm** traktuje politykę zagraniczną jako **walkę o przetrwanie w anarchicznym środowisku międzynarodowym**. Państwa podejmują decyzje, kierując się **interesami narodowymi,** w tym **bezpieczeństwem i maksymalizacją władzy**. **Główne założenia:** 1. **Państwa jako główni aktorzy**: Nie istnieje ponadnarodowy rząd, który mógłby narzucić porządek, dlatego państwa muszą polegać na własnych zasobach. 2. **Równowaga sił**: Aby uniknąć dominacji jednego aktora, państwa dążą do równoważenia potęg. 3. **Interesy narodowe i siła**: Moralność i normy są podrzędne wobec interesu przetrwania i wzmacniania siły. **teoria zachowania równowagi sił, koncepcja gry zerowej, dylemat bezpieczeństwa** - **Doktryna Trumana (1947)**: USA, w obawie przed ekspansją ZSRR, wprowadziły politykę powstrzymywania komunizmu. Realizm uzasadniał interwencje militarne i wsparcie dla państw strategicznych, jak Grecja i Turcja. - **!Rywalizacja w regionach strategicznych**: Zimna wojna w Afryce czy Azji (np. wojna w Wietnamie) opierała się na zasadach realistycznych, gdzie każde supermocarstwo starało się zabezpieczyć swoje strefy wpływu. - **Polityka Chin wobec Tajwanu**: Chiny dążą do odzyskania kontroli nad Tajwanem, postrzegając to jako kluczowe dla swojej integralności terytorialnej i prestiżu. **LIBERALIZM** **Liberalizm** zakłada, że **współpraca między państwami, demokratyczne instytucje i wzajemne zależności gospodarcze mogą zmniejszać ryzyko konfliktów**. Polityka zagraniczna w liberalnym ujęciu dąży do promowania wartości takich **jak wolność, prawa człowieka i współpraca międzynarodowa**. **Główne założenia:** 1. **Instytucje międzynarodowe**: ONZ, WTO, czy UE promują dialog i ułatwiają rozwiązywanie sporów bez uciekania się do przemocy. 2. **Handel i współzależności**: Wzajemne korzyści gospodarcze (np. wolny handel) zmniejszają motywację do prowadzenia wojen. 3. **Pokój między demokracjami**: Demokratyczne państwa są mniej skłonne do wojen między sobą, ponieważ ich liderzy są odpowiedzialni przed obywatelami. - środowisko międzynarodowe jest trudne, anarchistyczne, państwa muszą polegać na sobie - **państwa są w stanie przełamać nieufność i ustabilizować SM** - **Unia Europejska**: Powojenna integracja gospodarcza (np. Europejska Wspólnota Węgla i Stali) była fundamentem pokoju i współpracy między Francją a Niemcami. **INTEGRACJA EUROPEJSKA** - **Plan Marshalla (1948)**: USA wspierały odbudowę Europy, wierząc, że stabilność gospodarcza zapobiegnie wojnom i rozprzestrzenianiu się komunizmu. - **Porozumienia klimatyczne (np. COP21)**: Liberalne podejście skłania państwa do współpracy w celu przeciwdziałania globalnym problemom, takim jak zmiany klimatyczne. **[TEORIA LIBERALNEGO POKOJU]** Wzajemna zależność gospodarcza zmniejsza ryzyko konfliktów, ponieważ wojna zakłóca handel i generuje wysokie koszty ekonomiczne. -  **Typ produktów a pokój**: \- Handel bronią wspiera pokój kraje nie sprzedają broni wrogom -handel ropą zwiększa ryzyko konfliktów -  **Charakter współzależności**: -  **Porozumienia handlowe po konfliktach**: **Handel i bezpieczeństwo:** - umowy handlowe często wynikają z **sojuszy bezpieczeństwa, a nie tylko logiki ekonomicznej** (np. umowy USA po wojnie w Iraku) - Sojusze i okupacje wojskowe znacznie zwiększają przepływy handlowe i inwestycje między partnerami **Wpływ militarny na handel** - **KONSTRUKTYWIZM** **Konstruktywizm** zwraca uwagę na to, że **polityka zagraniczna nie wynika wyłącznie z materialnych interesów czy anarchii, ale jest ukształtowana przez normy, idee i tożsamości.** Konstruktywiści uważają, że rzeczywistość międzynarodowa jest wynikiem społecznej konstrukcji, a zmiana idei i norm może prowadzić do zmiany zachowań państw. **Główne założenia:** 1. **Rola tożsamości**: Państwa podejmują decyzje w zależności od tego, jak postrzegają siebie i innych (np. sojusznik czy wróg). 2. **Znaczenie norm i idei**: Normy międzynarodowe, takie jak prawa człowieka, mają wpływ na działania państw. 3. **Elastyczność polityki międzynarodowej**: Zmiana norm może prowadzić do zmiany w polityce, np. postrzeganie niewolnictwa czy apartheidu zmieniło się na przestrzeni czasu. **Przykłady w polityce zagranicznej:** - **Transformacja NATO po zimnej wojnie**: Sojusz przeszedł od stricte militarnego bloku do organizacji promującej bezpieczeństwo i stabilność, co wynikało z redefinicji jego roli po rozpadzie ZSRR. - **Rola ONZ w normach praw człowieka**: Przekonania dotyczące praw człowieka wpłynęły na politykę zagraniczną wielu państw, np. sankcje wobec reżimów łamiących prawa człowieka (RPA, Myanmar). - **Zmiana tożsamości Niemiec po II wojnie światowej**: Od agresora militarnego do lidera pokoju i współpracy w Europie. case : inne podejście do tego, jakie państwo używa głowic nuklerarnych (inna reakcja gdy są to Stany, a inna, gdy Korea Północna) **Porównanie:** - **Realizm**: Twarda polityka oparta na sile, interesach narodowych i rywalizacji. - **Liberalizm**: Optymizm wobec współpracy, instytucji i wzajemnych zależności. - **Konstruktywizm**: Zmiana norm i tożsamości może przekształcić relacje między państwami. **KONFLIKT W UKRAINIE 2014 -- 2022, pkt kluczowe** **Przyczyny konfliktu** - Geopolityka: Protesty Euromajdanu (2013--2014) i obalenie prorosyjskiego prezydenta Wiktora Janukowycza. - Rosyjskie działania: Aneksja Krymu (2014), wspieranie separatystów w Donbasie. - Podziały wewnętrzne: Kultura prorosyjska na wschodzie kontra prozachodnie aspiracje zachodniej Ukrainy. **Przebieg konfliktu** 1. **2014--2015: Wojna hybrydowa** -- aneksja Krymu, bitwy w Donbasie, Porozumienia mińskie. 2. 2015--2021: Konflikt zamrożony, ale ciągłe walki na niskim poziomie intensywności. 3. **Luty 2022: Pełnoskalowa inwazja Rosji z próbą zajęcia Kijowa, walki o Charków, Mariupol i Bachmut**. **Międzynarodowe aspekty** - Zachód: **Sankcje ekonomiczne, wsparcie militarne dla Ukrainy, wzmacnianie NATO w Europie Wschodniej**. - Rosja: **Próba utrzymania wpływów, argumentacja o „obronie rosyjskojęzcznej mniejszośći"** - Organizacje międzynarodowe: **ONZ i OBWE ograniczone w skuteczności z powodu rosyjskiego weta.** **Humanitarne konsekwencje** - Setki tysięcy ofiar, miliony uchodźców i przesiedleńców. - Zniszczenie infrastruktury i gospodarki Ukrainy. - Kryzys energetyczny i zbożowy o wymiarze globalnym. **Znaczenie globalne** - Eskalacja napięć Rosja-Zachód. - Rozłam między Zachodem a prorosyjskimi krajami (np. Chiny, Iran). - Symbolika Ukrainy: Walka małego państwa z agresorem. **PARADYGMATY TEORETYCZNE A WOJNA W UKRAINIE** **Realizm** **Wojna w Ukrainie jako walka o wpływy i równowagę sił.** - **Rosja**: - Postrzega Ukrainę **jako strefę buforową niezbędną do zabezpieczenia własnego bezpieczeństwa przed ekspansją NATO**. - Aneksja Krymu i wspieranie separatystów w Donbasie to narzędzia **realizacji interesu narodowego -- zatrzymania Ukrainy w rosyjskiej strefie wpływów**. - **Ukraina**: - Walka o suwerenność i integralność terytorialną to dążenie do zachowania zdolności do samodzielnego działania na arenie międzynarodowej. - Współpraca z Zachodem (UE i NATO) jest odpowiedzią na zagrożenie ze strony Rosji. - **Zachód (USA, NATO, UE)**: - Sankcje i wsparcie militarne dla Ukrainy mają na celu powstrzymanie ekspansji Rosji i utrzymanie równowagi sił w Europie. **Liberalizm** Konflikt na Ukrainie jest analizowany przez pryzmat wspierania liberalnego porządku międzynarodowego. - **Rosja**: - **Jest postrzegana jako zagrożenie dla liberalnego porządku, kwestionujące zasady suwerenności i nienaruszalności granic**. - Działania Rosji są sprzeczne z ideą współpracy międzynarodowej. - **Ukraina**: - **Ukraina aspiruje do integracji z UE i NATO, widząc w tym gwarancję stabilności, demokracji i dobrobytu**. - Euromajdan był manifestacją liberalnych wartości, takich jak wolność i orientacja na współpracę z Europą. - **Zachód**: - **Sankcje wobec Rosji oraz wsparcie dla Ukrainy są wyrazem solidarności i obrony liberalnych zasad międzynarodowych**. - Organizacje międzynarodowe, takie jak UE i NATO, odgrywają kluczową rolę w koordynacji działań i wsparcia dla Ukrainy. **Konstruktywizm** Konflikt na Ukrainie jest tu postrzegany jako **starcie różnych narracji i tożsamości narodowych.** - **Rosja**: - Wykorzystuje ideę **„Russkiego Miru"** (rosyjskiego świata) do uzasadnienia swojej polityki wobec Ukrainy. - Działania na Ukrainie są przedstawiane jako **obrona ludności rosyjskojęzycznej i historycznych więzi między narodami**. - **Ukraina**: - Konflikt to także **walka o własną tożsamość narodową -- odrzucenie rosyjskiej narracji i budowanie niezależnej, europejskiej tożsamośc**i. - **Euromajdan i późniejsze działania Ukrainy pokazują dążenie do wzmocnienia swojej suwerenności kulturowej i politycznej**. - **Zachód**: - Postrzega konflikt jako **starcie autorytarnych i demokratycznych wartości**. - Wsparcie dla Ukrainy to sposób na obronę norm, takich jak suwerenność i nienaruszalność granic. 21.10 **STYLE ZARZĄDZANIA I MYŚLENIE GRUPOWE** **[STYLE ZARZĄDZANIA]** - **wpływają na proces podejmowania decyzji w polityce zagranicznej, zależnie od sposobu zarządzania informacjami i ludźmi** - 1. **Zakres kręgu doradców konsultowanych przed podjęciem decyzji** - **Wąski krąg lojalnych sojuszników** -- filtr między liderem a resztą aparatu rządowego - **Szeroki krąg doradców** - zapewnienie sobie bezpośredniego dostępu do informacji z pierwszej ręki oraz ekspertów, którzy działają w terenie 2. **Ramy interakcji między doradcami** a. **Ramy formalne** b. **Ramy koleżeńskie** c. **Ramy konkurencyjne** 3. **Centralizacja procesu podejmowania decyzji** - Podejście zdecentralizowane - Podejście scentralizowane 4. **styl zarządzania, są umiejętności interpersonalne lidera** **[Najbardziej odpowiedni styl zarządzania?]** - **Unikanie popadania w skrajności** **[Wady poszczególnych stylów rządzenia]** - **Formalne ramy i decentralizacja** -- sprzyjają szybkim reakcjom na rutynowe pytania, ale mogą zawieść w kryzysach. - **Konkurencyjne i zdecentralizowane ramy** -- mogą prowadzić do biurokratycznych rywalizacji i niespójnej polityki. - **Zdecentralizowane i kolegialne ramy** -- podatne na **syndrom grupowego myślenia** (Janis), co może zniekształcać decyzje. **[Liderzy powinni stosować różne strategie! ]** **Styl zarządzania** -- zależny od **zdolności poznawczych**, **doświadczenia**, **odporności na stres** oraz **potrzeby kontroli**.  **[GRUPY DECYZYJNE ]** - **Ważne decyzje polityki zagranicznej często są omawiane w małych grupach wysokich urzędników politycznych** **Powody decyzji grupowych**: - **Socjologiczno-psychologiczny** -- Redukcja stresu, który spoczywałby na jednym liderze. - **Administracyjny** -- Umożliwia wymianę różnych pomysłów i opinii. - **Polityczny** -- Decyzja grupowa jest uznawana za bardziej **legitymizowaną** przez administrację i opinię publiczną. TEORIA: **[Grupy zmieniają zachowanie swoich członków, którzy dostosowują swoje oczekiwania i retorykę w zależności od interakcji w grupie.] [Grupowe myślenie (groupthink)]** - **błędne decyzje wynikaj z presji na zgodność w grupie, prowadzącej do braku krytycznej analizy** **[GROUPTHINK]** **Zjawisko polegające na tym, że presja na osiągnięcie konsensusu w grupie zastępuje cele grupowe, prowadząc do stłumienia różnic i zmniejszenia zdolności analitycznych i moralnych członków grupy (Janis, 1972).** +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Czynniki sprzyjające | **Objawy grupowego myślenia:** | | powstawaniu grupowego myślenia:** | | +===================================+===================================+ | - Wysoki poziom stresu | - **Iluzja jednomyślności!** | | | | | - Silna jednolitość kulturowa | - **Iluzja nietykalności!** | | | | | - Słaby lub dominujący lider | - Tłumienie opinii przeciwnych | | | | | - Izolacja | - Uzasadnianie błędów | | | przeszłości | | - Przeszacowanie możliwości | | | grupy | - Przekonanie o moralnej | | | wyższości | | - Wątpliwa metoda podejmowania | | | decyzji | - Stereotypowanie osób spoza | | | grupy | | - Skupienie źródeł informacji | | | | | | - Niska samoocena grupy | | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | | | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | - **Wstrzymanie się lidera od | | | wyrażania opinii na | | | początku** | | | | | | - **Strukturalne przedstawienie | | | różnych interpretacji | | | danych** | | | | | | - **Nominalizacja „adwokata | | | diabła" do krytyki pomysłów | | | innych członków grupy** | | +-----------------------------------+-----------------------------------+ **Przykłady grupowego myślenia**: - **Inwazja na Irak (2003)** -- Decyzja administracji George'a W. Busha podjęta bez krytycznej analizy. - **Naziści i Sudetenland** -- Akceptacja przez Wielką Brytanię i Francję aneksji Sudetów przez Niemcy. - **Inwazja w Zatoce Świń** -- Złe oszacowanie sił pro-Castro i nadmierna pewność siebie Po niepowodzeniu w Zatoce Świń, Kennedy **zastosował techniki unikania grupowego** myślenia w czasie Kryzysu Kubańskiego, zapewniając udział osób o różnych punktach widzenia i opóźniając wyrażenie własnej opinii 1. nigdy nie można jako pierwsza osoba zabierać głosu, głos zabiera się jako ostatni 2. z góry trzeba wyznaczyć osoby, która ma szukać dziury w całym, aby nie dopuścić do syndromu myślenia grupowego **MANAGMENT STYLE [MODEL ORGANIZACYJNY GRAHAMA ALLISONA]** - Rozwinięty przez Grahama Allisona podczas badań nad kryzysem kubańskim w 1962 roku. - **Przedstawia politykę zagraniczną jako wynik działania [mechanizmów organizacyjnych,] a nie centralnie kontrolowanych obliczeń racjonalnych.** +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **STRATEGIE ORGANIZACYJNE** | | +===================================+===================================+ | **Decentralizacja** | **Standardowe procedury | | | operacyjne (SOP)!!!** | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Organizacje składają się z | **Zestaw reguł, które określają, | | **niezależnych jednostek, które | jak jednostki organizacyjne | | podejmują decyzje na poziomie | powinny działać w określonych | | szczegółowym** | sytuacjach**. | | | | | Np. przypadku epidemii, różne | SOP **umożliwia szybsze | | ministerstwa podzielą zadania na | reagowanie, ale może także | | mniejsze jednostki, aby zarządzać | prowadzić do sztywności i oporu | | sytuacją. | przed zmianami!** | +-----------------------------------+-----------------------------------+ +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **SOP** | | +===================================+===================================+ | **ZALETY** | **WADY** | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Umożliwiają szybsze reagowanie | **mogą wprowadzać sztywność, | | na znane sytuacje, poprawiają | opóźniać zmiany i redukować | | koordynację i planowanie.** | zdolność do elastycznego | | | reagowania w nowych sytuacjach.** | | **** | | +-----------------------------------+-----------------------------------+ **np. amerykańska marynarka wojenna w czasie kryzysu kubańskiego, gdzie procedury były zbyt sztywne w obliczu nowego wyzwania** **[Opór wobec zmian w organizacjach:]** - **Przykład z administracji FDR:** Franklin D. Roosevelt narzekał na opór w administracji, szczególnie w marynarce wojennej, gdzie zmiany były niezwykle trudne do wprowadzenia z powodu silnie zakorzenionych procedur. **Wojsko a SOP SOP zapewniają skuteczność operacyjną!** - Np. operacyjne podręczniki wojskowe precyzyjnie określają szczegóły działań w oparciu o scenariusze i wskaźniki ryzyka +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | - **SKUTKI SOP** | | | +=======================+=======================+=======================+ | **NEGATYWNE SKUTKI** | | | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | **Nieskuteczność w | **Sztywność i sztywne | **Brak przewidywania | | zmieniających się | odpowiedzi** | nowych scenariuszy** | | kontekstach** | | | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | często opracowywane | Kiedy biurokracje | SOPs są skuteczne, | | **na podstawie | polegają na SOPs, | gdy odpowiadają | | specyficznych | mogą mieć **trudności | przewidywanym | | kontekstów | z szybką adaptacją do | sytuacjom. Jednak gdy | | historycznych lub | nowych, | pojawią się **nowe | | operacyjnych, a gdy | nieprzewidzianych | zdarzenia**, które | | te konteksty się | wyzwań**. W | nie zostały | | zmieniają, procedury | niektórych | uwzględnione w SOP**, | | mogą stać się | przypadkach SOPs mogą | sztywność tych | | przestarzałe lub | wręcz przyczyniać się | procedur może | | niewłaściwe** | do eskalacji | prowadzić do złych | | | sytuacji. | reakcji** | | **Np. -taktyki wojny | | | | koreańskiej** okazały | **Np. I WŚ; | **Np. kryzys | | się nieodpowiednie w | Mobilizacyjne | kubański** | | **wojnie wietnamskiej | procedury armii | | | z** powodu różnego | austriackiej, | | | charakteru konfliktu, | rosyjskiej i | | | | niemieckiej | | | **-procedury | doprowadziły do | | | wywiadowcze z czasów | szybkiej reakcji | | | zimnej wojny nie | łańcuchowej z powodu | | | pomogły zapobiec | ustalonych wcześniej | | | 9/11** | harmonogramów i | | | | procedur**. Po | | | | rozpoczęciu | | | | mobilizacji wszystko | | | | odbywało się zgodnie | | | | z precyzyjnym | | | | harmonogramem, co | | | | prowadziło do | | | | eskalacji, której nie | | | | dało się już | | | | zatrzymać | | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | **SKUTKI POZYTYWNE** | | | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | **Stabilność i | **Skuteczne | | | przewidywalność** | rozwiązywanie | | | | problemów | | | | technicznych** | | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | SOPs **zapewniają | W bardziej | | | stabilność i | **technicznych | | | regularność działań. | kwestiach,** takich | | | Ustalony sposób | jak **zarządzanie | | | postępowania pozwala | kryzysami | | | na szybszą reakcję, a | zdrowotnymi** (np. | | | także daje pewność co | epidemie), **SOPs | | | do kierunku działań w | mogą pomóc w szybkim | | | danej sytuacji.** | i efektywnym | | | | rozdzieleniu zadań | | | W normalnych, | pomiędzy odpowiednie | | | niekryzysowych | agencje rządowe**. | | | okolicznościach, może | | | | to **zwiększyć | Każdy ministerstwo | | | wiarygodność państwa | lub jednostka | | | i skuteczność jego | administracyjna | | | działań, szczególnie | będzie miała swoje | | | w kontaktach | zadania do wykonania, | | | międzynarodowych**. | co ułatwia | | | | koordynację i szybkie | | | | podejmowanie decyzji. | | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ **Rola stylu zarządzania lidera rządu:** - Grupowe myślenie nie wynika jedynie z kryzysów czy braku informacji,\ **ale z instrukcji liderów, atmosfery, jaką stworzą, oraz organizacji procesu podejmowania decyzji** **Model Biurokratyczny Grahama Allisona rozwinięcie modelu organizacyjnego** **NAJWAŻNIEJSZE CECHY MODELU BIUROKRATYCZNEGO:** 1. **Różnorodność Graczy w Biurokracji** - Decentralizacja i pluralizm struktur rządowych - **rząd jako arena, na której różni \"gracze\" (różne agencje i departamenty) muszą negocjować i bronić swoich interesów** - domeny polityczne często się nakładają dochodzi do **rywalizacji i współpracy pomiędzy różnymi jednostkami rządowymi, które starają się wpływać na decyzje rządu** 2. **„Punkt widzenia zależy od punktu siedzenia"** - pozycja danej osoby, jeśli chodzi o stanowisko w danej sprawie, w dużej mierze zależy od jej miejsca w strukturze biurokratycznej - stanowiska wyrażane przez osoby z różnych departamentów są często zgodne z interesami i perspektywami ich jednostek - **różne ministerstwa, agencje czy jednostki mogą mieć diametralnie odmienne opinie na temat tej samej kwestii polityki zagranicznej** 3. **Hierarchiczne Linie Podziału** - mogą występować podziały wewnątrz hierarchii, które prowadzą do **rywalizacji między pracownikami szczebla podstawowego a kierownictwem (Allison określa ich mianem „Indian" i „wodzów")** 4. **Rola Głowy Państwa** - **głowa państwa też również musi bronić swojej wizji i interesów.** - **nie ma monopolu na władzę, a jego decyzje nie są absolutne** - jeśli lider postanowi podjąć decyzję samodzielnie, jego decyzje mogą zostać zmienione pod wpływem rozmów i negocjacjo pomiędzy różnymi graczami biurokratycznymi - **ostateczna decyzja zależy od równowagi interesów różnych grup w administracji** **[INTERAKCJE MIĘDZY GRACZAMI;]** 1. **[KANAŁY DZIAŁANIA ]** - **Oficjalne i nieoficjalne zasady określające, którzy gracze biorą udział w podejmowaniu decyzji, kiedy i w jaki sposób** - Kanały działania stanowią ramy decyzyjne, które mogą **faworyzować niektóre strony, a utrudniać działanie innym** 2. **[PODZIAŁ ZASOBÓW]** **[Zasoby:] budżet, poziom ekspertyzy, wsparcie społeczne, transrządowe sojusze etc.** - pozwalają graczom wywrzeć znaczący wpływ na proces decyzyjny - wynik gry biurokratycznej nie zawsze odpowiada preferencjom gracza, który ma najwięcej zasobów lub dominuje w kanałach działania. - ostateczna decyzja jest kompromisem, najmniejszym wspólnym mianownikiem lub wynikiem intensywnych negocjacji między graczami - **Wynik takich negocjacji może być suboptymalny dla państwa. Nawet jeśli wszyscy gracze działają racjonalnie, wynik ich interakcji może wydawać się irracjonalny** **[ROLA MSZ]** - **do lat 60-tych**; **monopol** na prowadzenie polityki zagranicznej - **Współcześnie;** ministerstwa spraw zagranicznych **konkurują z innymi agencjami rządowymi,** które rozwijają swoje **własne służby** ds. stosunków międzynarodowych\ **-np. ministerstwa obrony, handlu, edukacji, zdrowia** Ministerstwa spraw zagranicznych pełnią rolę nadzorczą w organizacjach międzynarodowych, ale większość międzynarodowej działalności odbywa się poza tradycyjnymi kanałami dyplomatycznymi, w ramach transrządowych sieci i kanałów nieformalnych [MSZ a liderzy państwowi i inne ministerstwa ] - Coraz więcej spotkań odbywa się **na szczeblu bilateralnym** (np. między Hiszpanią a Francją czy Niemcami a Izraelem), a także **na szczytach ONZ, z rosnącą obecnością liderów państw** - MSZy mają **mniejsze budżety niż ministerstwa obrony i handlu**, co ogranicza ich zdolność do dominowania w polityce zagranicznej. - Pozycja MSZ **nie jest wspierana przez wpływowe grupy społeczne**, w przeciwieństwie do ministerstw takich jak rolnictwa KRYTYKA **tradycyjnych kanałów dyplomatycznych**: - **Powolne, kosztowne i bez technicznej wiedzy z danych dziedzin** POZNANIE -------- - liderzy analizują informacje za pomocą swoich filtrów poznawczych, które umożliwiają im identyfikowanie i nadawanie sensu tym elementom, które wydają się dla nich istotne **Poznanie: procesy mentalne, które pozwalają jednostkom interpretować ich otoczenie. Nie ma jednak jednej zgody co do teoretycznego modelu, który najlepiej odzwierciedla procesy poznawcze.** ##### Spójność poznawcza - ludzki umysł kieruje się potrzebą utrzymania wewnętrznej spójności - Informacje sprzeczne z ustalonym systemem przekonań są ignorowane, a zgodne z nim łatwiej się integrują - Liderzy dostosowują swoje systemy przekonań w celu utrzymania spójności, tworząc wyjaśnienia lub wyjątki bez zmiany podstawowych zasad #### System przekonań jednostki - Przekonania wykształcone przed objęciem wysokich stanowisk pozostają w użyciu przez liderów przez całą ich karierę (np. Henry Kissinger) - Liderzy mogą mieć **trudności w dostosowywaniu się do zmieniających się sytuacji, gdy nowe informacje nie pasują do ich istniejących idei i obrazów mentalnych** **[brak elastyczności poznawczej]** **Kody operacyjne -- pytania** - **polega na identyfikacji przekonań specyficznych dla każdego lidera w odniesieniu do dziesięciu fundamentalnych pytań** - są uporządkowane hierarchicznie, od najbardziej fundamentalnych i nieelastycznych do najbardziej marginalnych i przejściowych - pozwala na porównanie systemów przekonań różnych liderów politycznych dzięki wspólnej bazie statystycznej 1. **Co jest istotą polityki?** 2. **Jakie są szanse urzeczywistnienia celów politycznych?** 3. **W jakim stopniu zakładasz że polityka zagraniczna jest przewidywalna?** 4. **Na ile jednostka może kontrolować bieg wydarzeń?** 5. **Jaką rolę odgrywa przypadek w historii?** 6. **W jaki sposób najlepiej wybrać cele działań pol.?** 7. **Jaki jest najlepszy sposób osiągnięcia celów politycznych** 8. **W jaki sposób najlepiej ocenić ryzyko działań pol.** 9. **Kiedy najlepiej działać** 10. **Dobór instrumentów** - to uproszczone strategie myślenia, które pomagają ludziom podejmować decyzje lub rozwiązywać problemy w szybki sposób, ale nie zawsze prowadzą do optymalnych wyników. Są to rodzaje „mentalnych skrótów", które oszczędzają czas i energię, ale mogą prowadzić do błędów poznawczych - jak kognicja liderów wpływa na politykę zagraniczną? jest badanie stereotypów, które mają oni względem innych krajów - jakie analogie, porównania używane są w przemówieniach?\ (np. w Polsce odwołania do zaborów jeśli mowa o polityce np. Niemiec czy Rosji) definiuje to kurs działania - słabe państwo o niższym statusie kulturowym - protekcjonalny charakter stereotypu wpłaywa określone rodzaje zachowań w polityce zagranicznej - np. postawy Francji wobec Afryki czy USA wobec Filipin. Np. **Analogia Saddam Hussein i Gaddafi** Przed inwazją na Irak w 2003 roku Saddam Hussein próbował zrozumieć sytuację, w jakiej się znalazł, opierając się na analogii do Gaddafiego. Hussein doszedł do wniosku, że administracja Busha może ukarać jego reżim, tak jak administracja Reagana ukarała reżim Gaddafiego w latach 80., ale nie podejmie interwencji militarnej, by obalić jego rząd. Ta analogia spowodowała błędne postrzeganie przez Husseina rzeczywistych intencji administracji Busha; Stany Zjednoczone zaatakowały Irak **[Mapowanie poznawcze]** - Graficzna reprezentacja struktury przekonań przyczynowych decydentów - **polega na analizie wypowiedzi w celu zidentyfikowania punktów odniesienia dla myśli, które są połączone pozytywnymi lub negatywnymi relacjami przyczynowymi** np. jeśli premier twierdzi, że podpisanie umowy o wolnym handlu pomoże zmniejszyć ubóstwo połączenie między pojęciem wolnego handlu a ubóstwem (-) - stosowane do porównywania stopnia złożoności systemów przekonań różnych osób **[Złożoność poznawcza ]** - **oprócz map poznawczych, porównania mogą być dokonywane na podstawie analizy statystycznej terminów używanych w przemówieniach** typ analizy opracowany przez Hermann +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Liderzy o niskiej złożoności**\ | **Liderzy o wysokiej złożoności** | | (np. Reagan, Thatcher) | | +===================================+===================================+ | - **Widzą świat w sposób | - radzą sobie z sytuacjami | | dychotomiczny: „wrogowie" vs | niejednoznacznymi | | „przyjaciele".** | | | | - **Skłonni do negocjacji** i | | - Szybko decydują się na | szacunku dla norm | | **użycie siły militarnej.** | międzynarodowych. | | | | | - **Mniej skłonni do negocjacji | - Zwykle **unikanie użycia siły | | i kompromisów**. | militarnej, skłonność do | | | analizy kosztów i korzyści | | | przed podjęciem decyzji** | +-----------------------------------+-----------------------------------+  **Zmienność złożoności poznawczej w czasie**: - **Złożoność poznawcza nie jest stała** -- zmienia się w zależności od kontekstu; a. **[stres]** - W sytuacjach kryzysowych, pod wpływem stresu, liderzy mogą przejawiać niższy poziom złożoności poznawczej - Np. **Kryzys kubański i stres wywołany przez niego zmieniają sposób myślenia liderów**. b. **[Cele polityczne ]** **W dążeniu do zdobycia władzy** **Po zdobyciu władzy** -------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------------- Przemówienia liderów są **prostsze, bardziej jednoznaczne.** Przemówienia stają się **bardziej subtelne, z bardziej złożonymi przyczynowo-skutkowymi relacjami**  **[Teoria schematów]** - **procesy poznawcze liderów politycznych są bardziej elastyczne** - **schematy to konstrukcje umysłowe, które gromadzą wiedzę i przekonania dotyczące określonej dziedziny** - W przeciwieństwie do koncentrycznej i hierarchicznej wizji systemu przekonań proponowanej przez teorię spójności poznawczej, **teoria schematów utrzymuje, że przekonania są fragmentaryczne i stosunkowo niezależne od siebie** - **różne przekonania, które należą do różnych dziedzin, mogą wydawać się niespójne dla zewnętrznego obserwatora, ale są utrzymywane, ponieważ są poznawczo oddzielone** **[Jednostki uczą się nieustannie w wyniku swoich interakcji z otoczeniem]** - aktorzy, którzy nieustannie testują hipotezy i dostosowują się do informacji zwrotnej, którą otrzymują z otoczenia - ale! **zdolności adaptacyjne liderów politycznych różnią się w zależności od osoby** teoria schematów i teoria spójności nie stoją więc w całkowitej opozycji względem siebie **[PERCEPCJA]** - **[istnieje luka między rzeczywistym światem a światem postrzeganym\ ]** - Człowiek może jedynie przyswajać środowisko poprzez pomijanie pewnych elementów, upraszczanie rzeczywistości etc. aby nadać im sens **decydenci reagują na tę zniekształconą wizję rzeczywistości, a nie na rzeczywistość samą w sobie** - **przepaść między światem takim, jakim on naprawdę jest, a światem, jakim on istnieje w umyśle postrzegającego** - **przecenianie wrogości swoich rywali** działania, które są defensywne są postrzegane jako ofensywne - **niedocenianie zagrożenia**, zakładanie że nasze intencje są jasne a inni potrafią poprawnie interpretować nasze zachowanie (np. administracja Busha nie doceniła nieufności ludności afgańskiej i irackiej) Czynniki powodujące wzajemną nieufność: a.  **Poziom organizacyjny**: - Nadmierna ostrożność doradców lub organizacji biurokratycznych - Tendencyjność do wyobrażania sobie najgorszego scenariusza b.  **Poziom społeczno-psychologiczny**: - Osoby z różnych kultur mają tendencję do postrzegania swoich wrogów jako odbicie siebie, czyli jako całkowicie przeciwstawne projekcje siebie. - **Tendencja do demonizowania przeciwników**: **[Błąd atrybucji!!!]** - **polega na przypisywaniu wewnętrznych motywacji do wrogich działań innych osób.** - **Często prowadzi to do błędnych interpretacji sytuacji międzynarodowych.** [Np. Kryzys rakietowy na Kubie] W czasie Kryzysu Rakietowego na Kubie doradcy prezydenta Kennedy\'ego uznali wysłanie rakiet przez ZSRR do Kuby za dowód na to, że Moskwa nagle postanowiła przyjąć wrogą i agresywną politykę, ignorując fakt, że ZSRR mogło jedynie reagować na amerykańskie działania, takie jak instalacja rakiet w Turcji - **Błąd atrybucji może prowadzić do podejmowania decyzji na podstawie wydarzeń, które w rzeczywistości się nie wydarzyły** **Np.** incydent z USS Maddox, amerykański niszczyciel był rzekomo zaatakowany przez północnowietnamskie łodzie, co doprowadziło do decyzji o zwiększeniu zaangażowania USA w Wietnamie **Skąd biorą się błędy w atrybucji?** - **Interpretowanie przyjaznych działań jako wynik zewnętrznego nacisku** np. na Bliskim Wschodzie wszystkie strony często uznają agresywne zachowania za przejaw autentycznych intencji, a pokojowe działania traktują jako wynik presji z zewnątrz - **Przypisywanie odpowiedzialności za daną sytuację w zależności od korzyści politycznej** - poszukiwanie prostych wyjaśnień - **Decydenci zazwyczaj przeceniają stopień centralizacji i spójności w innych krajach** opinia jednostki identyfikowana jako opinia całego państwa, całej danej grupy **[Probabilities (Prawdopodobieństwa?) ]** - **często w analizach militarystycznych zdolności wroga są niedoceniane, co prowadzi do zbyt dużego optymizmu i błędnych decyzji\ ** - Dyplomaci często **przeceniają prawdopodobieństwo swojego sukcesu:** **Problemy z oceną prawdopodobieństwa sukcesu lub porażki:** - W niepewnych warunkach jest trudno prawidłowo ocenić prawdopodobieństwo sukcesu lub porażki. - **Wysokie prawdopodobieństwa są często traktowane jak pewność, a niskie prawdopodobieństwa uważane za mało prawdopodobne**. - **Błędne oszacowanie sytuacji:** - **Kombinacja błędów, jak przecenianie wrogości wroga i przecenianie prawdopodobieństwa sukcesu militarnego, prowadzi do częstszych konfliktów niż sugerowałaby to teoria racjonalnego wyboru** **DYSONANS POZNAWCZY!!!** **odnosi się do sytuacji, w której decydenci polityczni napotykają sprzeczności między swoimi przekonaniami, wartościami a działaniami, które podejmują w kontekście polityki zagranicznej. Dysonans poznawczy pojawia się wtedy, gdy decyzje polityczne są w konflikcie z wcześniejszymi przekonaniami lub informacjami, które posiadają decydenci. Aby zmniejszyć napięcie związane z tym konfliktem, decydenci często podejmują różne strategie zmiany lub racjonalizacji swoich działań.** **Przykłady dysonansu poznawczego w FPA:** **1. Wojna w Wietnamie (1965--1975)** - **Konflikt:** Rząd USA wierzył, że jeśli nie powstrzyma komunistycznej ekspansji w Azji Południowo-Wschodniej (zwłaszcza w Wietnamie), inne kraje w regionie staną się podatne na komunistyczne przejęcie (tzw. teoria domina). Jednak podczas wojny w Wietnamie pojawiły się liczne wątpliwości co do zasadności tej strategii i skuteczności militarnego zaangażowania**.** - **Dysonans:** Decydenci amerykańscy byli rozdwojeni między przekonaniem, że wojna jest niezbędna do powstrzymania komunizmu, a rosnącymi dowodami, że wojna była kosztowna i nie prowadziła do jednoznacznych wyników. Amerykańscy liderzy, mimo rosnącej liczby ofiar i opozycji wewnętrznej, próbowali utrzymać kurs wojenny, zmniejszając tym samym dysonans poprzez racjonalizację -- np. uznając wciąż, że niepowodzenie w Wietnamie podważy amerykański prestiż na świecie. **2. Polityka izolacjonizmu USA przed II wojną światową** - **Konflikt:** W latach 30. XX wieku, po pierwszej wojnie światowej, w Stanach Zjednoczonych dominował trend izolacjonizmu, czyli unikania zaangażowania w sprawy międzynarodowe. Jednak po wzroście zagrożenia ze strony Niemiec i Japonii, USA musiały zmienić swoje podejście**.** - **Dysonans:** W 1941 r. po ataku na Pearl Harbor, USA weszły do II wojny światowej, co stanowiło wyraźny sprzeciw wobec wcześniejszej polityki izolacjonistycznej. W wyniku tego dysonansu, decydenci zaczęli racjonalizować zmianę polityki, uzasadniając ją jako konieczność obrony demokracji i wolności na świecie, a nie jako błąd w ocenie zagrożenia**.** **3. Polityka USA wobec reżimów autorytarnych (zimna wojna)** - **Konflikt:** W czasie zimnej wojny USA sprzymierzały się z reżimami autorytarnymi, takimi jak reżim Augusto Pinocheta w Chile, w celu przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się komunizmu w Ameryce Łacińskiej. Te sojusze były w sprzeczności z wartościami demokratycznymi i prawami człowieka, które były fundamentalnymi wartościami US**A.** - **Dysonans:** Decydenci amerykańscy musieli znaleźć sposób na złagodzenie dysonansu między wartościami demokratycznymi a pragmatycznymi decyzjami politycznymi. Uzasadniali te sojusze potrzebą „zatrzymania komunizmu" i „zapewnienia stabilności w regionie", mimo że te działania były w sprzeczności z deklarowanymi wartościami USA. **4. Zatrzymanie polityki apartheidu w RPA** - **Konflikt:** W latach 80. XX wieku, gdy apartheid w RPA stawał się coraz bardziej krytykowany na arenie międzynarodowej, wiele państw, w tym USA i Wielka Brytania, borykało się z dysonansem między interesami gospodarczymi a wartościami praw człowieka. - **Dysonans:** Z jednej strony, zarówno USA, jak i inne kraje miały interesy gospodarcze i strategiczne w utrzymaniu dobrych stosunków z RPA, ale z drugiej strony, rosnąca presja międzynarodowa na zakończenie apartheidu nie pozwalała ignorować naruszeń praw człowieka. Decydenci musieli racjonalizować swoje decyzje, co prowadziło do stopniowej zmiany polityki, jednak decyzje te były podejmowane w atmosferze dysonansu poznawczego. **5. Inwazja na Irak w 2003 roku** - **Konflikt:** Po atakach z 11 września 2001 r., administracja George\'a W. Busha postanowiła podjąć działanie wobec Iraku, uznając, że reżim Saddama Husajna posiada broń masowego rażenia (WMD) i stanowi zagrożenie dla USA i ich sojuszników. - **Dysonans:** Po inwazji okazało się, że Irak nie posiadał broni masowego rażenia, a uzasadnienia inwazji były nieprawdziwe lub wyolbrzymione. Decydenci amerykańscy musieli zmierzyć się z dysonansem między rzeczywistością (brak WMD) a wcześniejszymi twierdzeniami. Racjonalizowali to jako część szerszej walki z terrorem i stabilizowania regionu, mimo że dowody wskazywały na brak bezpośredniego zagrożenia ze strony Iraku. **Mechanizmy redukcji dysonansu w FPA:** **Decydenci polityczni stosują różne strategie redukcji dysonansu, takie jak:** 1. **Racjonalizacja:** Uzasadnianie decyzji za pomocą nowych, spójnych argumentów, które redukują wewnętrzne napięcie. Na przykład, w przypadku inwazji na Irak, racjonalizowano interwencję jako konieczną dla globalnej walki z terroryzmem. 2. **Zmiana postaw:** Może nastąpić zmiana w postrzeganiu sytuacji lub wartości, które prowadzą do zmiany podejścia do decyzji. Na przykład, zmiana polityki USA wobec apartheidu w RPA była wynikiem zmieniającego się postrzegania praw człowieka. 3. **Zmniejszenie znaczenia konfliktu:** Decydenci mogą bagatelizować problem lub zmniejszać jego znaczenie, by łatwiej było im zaakceptować decyzję, która nie jest zgodna z ich wcześniejszymi przekonaniami**.** **[ALLISON -- METODY KONCEPCYJNE]** **[MODEL I] MODEL RACJONALNEGO AKTORA** - Analitycy stosują jeden model, MRA, aby wyjaśnić i przewidzieć zachowanie rządów. - W modelu tym zakłada się, że rządy są jednolitymi aktorami podejmującymi celowe, racjonalne decyzje**.** ** Podstawowe założenia modelu:** - Laicy i analitycy próbują zrozumieć stosunki międzynarodowe, **traktując rządy jako racjonalnych aktorów.** - Analitycy strategii **skupiają się na logice działań, nie odnosząc się do konkretnego aktora, ale do logiki strategicznego wyboru**. ** Przykład zastosowania Modelu I (Kuba, 1962):** - Problem badawczy: Dlaczego ZSRR zainstalował rakiety na Kubie? - Analityk MRA koncentruje się na celach i założeniach ZSRR, twierdząc, że instalacja rakiet była logicznym działaniem w celu realizacji ich celów strategicznych. ** Kroki analizy w MRA:** - **Wyjaśnienie:** Analityk szuka racjonalnych powodów, dla których dane państwo podjęło decyzję, biorąc pod uwagę cele strategiczne. - **Przewidywanie:** Na podstawie założeń MRA analityk może przewidywać przyszłe decyzje państw, opierając się na założeniu racjonalności. ** Struktura analizy i przewidywania:** - **Założenia:** Kluczowe dla wyjaśniania i przewidywania, np. cele państwa, kontekst strategiczny**.** - **Determinanty wydarzeń:** Analityk wskazuje istotne czynniki, które wpływają na wydarzenia międzynarodowe**.** - **Sieć koncepcyjna:** Modele koncepcyjne tworzą ramy analityczne, w których badane są określone przypadki, skupiając się na najważniejszych determinantach. **Model Racjonalnego Aktora (Model I)** jest użyteczny, ale musi być uzupełniony przez modele koncentrujące się na organizacjach i aktorach politycznych zaangażowanych w proces tworzenia polityki. **MODEL II - Model Zachowań Organizacyjnych** ** Zakłada, że decyzje są wynikiem działania dużych organizacji, które mają swoje procedury, struktury i mechanizmy.** - **Analitycy koncentrują się na analizie procedur, strukturalnych funkcji organizacji i jej zachowaniach.** - Przykład: W kontekście kryzysu kubańskiego analityk skupi się na organizacyjnym kontekście decyzji ZSRR, takich jak procedury zbierania informacji czy możliwości implementacji rakiet. - Przewidywania: Opierają się na istniejących wzorcach zachowań organizacyjnych i procedurach. ** MODEL III Model Polityki Rządowej:** - **Zakłada, że decyzje są wynikiem tarć i negocjacji między różnymi aktorami wewnątrz rządu.** - **Analiza koncentruje się na interesach i działaniach różnych graczy politycznych, ich percepcji, stanowiskach oraz procedurach do łączenia sprzecznych preferencji.** - Przykład: W przypadku kryzysu kubańskiego analityk skupi się na relacjach i tarciach między liderami ZSRR, ich wpływie na decyzje i działania. - Przewidywania: Związane z identyfikowaniem interesów graczy oraz sposobów ich wpływania na politykę. ** Kluczowe różnice między modelami:** - Model I: Zakłada monolitycznego, racjonalnego aktora podejmującego decyzje w celu osiągnięcia strategicznych celów. - Model II: Zakłada, że decyzje są wynikiem działania organizacji zgodnie z jej strukturą, procedurami i rutynowymi zachowaniami. - Model III: Zakłada, że decyzje są wynikiem negocjacji i tarć pomiędzy różnymi aktorami politycznymi w ramach rządu. ** Przykład kubańskiego kryzysu rakietowego:** - Model I: Analiza decyzji ZSRR jako działania podejmowanego przez centralny, racjonalny aktor, który miał na celu realizację strategicznych celów. - Model II: Analiza decyzji ZSRR jako efektu działania organizacji (np. wojskowych, wywiadowczych) i ich procedur. - Model III: Analiza decyzji ZSRR jako wyniku tarć i negocjacji między kluczowymi graczami w rządzie ZSRR. **KRYZYS KUBAŃSKI I TRZY MODELE KONCEPCYJNE** **1. Różnice w interpretacjach kryzysu rakietowego** - **Model I -- Racjonalny Aktor:** Z perspektywy tego modelu, decyzje obu stron (USA i ZSRR) są rozumiane jako racjonalne odpowiedzi na konkretne zagrożenia. Decyzja o blokadzie Kuby przez USA w 1962 roku była uznana za odpowiedź na rozlokowanie przez ZSRR rakiet balistycznych na Kubie, które mogły stanowić bezpośrednie zagrożenie dla bezpieczeństwa USA. Model ten zakłada, że obie strony działały zgodnie z logicznymi obliczeniami w celu zminimalizowania ryzyka wojny nuklearnej**.** - **Model II -- Zachowania Organizacyjne:** Podkreśla, że decyzje były wynikiem rutynowych procesów w ramach organizacji rządowych. Na przykład, amerykańska decyzja o wprowadzeniu blokady Kuby może być uznana za rezultat procedur wojskowych i administracyjnych, które wymagały, by USA odpowiedziały na widoczny rozwój sowieckich rakiet na Kubie. Decyzje takie były również zdeterminowane przez procedury informacyjne i organizacyjne, jak raporty wywiadu wojskowego. - **Model III -- Polityka Rządowa:** Decyzja o kryzysie kubańskim mogła również wynikać z wewnętrznych politycznych napięć w administracji Kennedy\'ego. Doradcy prezydenta, w tym „dowołany" przez niego zespół kryzysowy, mieli różne interesy. Część z nich (np. doradcy wojskowi) sugerowała szybkie działania wojskowe, podczas gdy inni (np. doradcy dyplomatyczni) byli za bardziej umiarkowanym podejściem. W wyniku wewnętrznych negocjacji i kompromisów podjęto decyzję o blokadzie, którą ostatecznie uznano za najbardziej akceptowalną opcję. **2. Model I -- Racjonalny Aktor** - **Przykład:** Decyzja Johna F. Kennedy\'ego o wprowadzeniu blokady morskiej wokół Kuby była uznawana za racjonalną reakcję na groźbę, jaką stanowiło rozlokowanie sowieckich rakiet średniego zasięgu na Kubie. Kennedy rozumiał, że takie rakiety mogłyby stanowić zagrożenie dla USA, zwłaszcza jeśli chodzi o równowagę sił z ZSRR. Model I uwzględnia te kalkulacje i postrzega decyzję jako odpowiedź na określoną sytuację strategiczną**.** - **Kryzys w Berlinie:** Dla Kennedy\'ego, decyzja o działaniu w sprawie Kuby była również związana z sytuacją w Berlinie. W obliczu destabilizacji w Niemczech i obawą przed eskalacją konfliktu z ZSRR, Kennedy traktował rozwiązanie kryzysu kubańskiego jako próbę utrzymania równowagi sił na świecie. **3. Model II -- Zachowania Organizacyjne** - **Przykład:** Z perspektywy tego modelu, decyzje amerykańskiego rządu były wynikiem rutynowych procedur wojskowych i wywiadowczych. Na przykład, proces podejmowania decyzji w sprawie Kuby musiał uwzględniać raporty amerykańskiego wywiadu, który przez kilka miesięcy monitorował sowieckie działania na wyspie. Decyzje o blokadzie były zgodne z istniejącymi procedurami wojskowymi i reakcjami na zagrożenie wojną nuklearną**.** - **Decyzje wojskowe:** Wewnętrzna organizacja i struktury wojskowe USA, jak np. Komitet Szefów Sztabów, również miały swoje rutynowe procedury w podejmowaniu decyzji wojskowych, które kształtowały odpowiedź na zagrożenie. **4. Model III -- Polityka Rządowa** - **Przykład:** W administracji Kennedy\'ego istniały napięcia między doradcami wojskowymi, którzy wzywali do użycia siły, a doradcami dyplomatycznymi, którzy preferowali rozwiązanie negocjacyjne. Na przykład, wojskowi doradcy byli za bombardowaniem radzieckich instalacji rakietowych na Kubie, ale dyplomaci, w tym sekretarz stanu Dean Rusk, postulowali zastosowanie bardziej ostrożnego podejścia, aby uniknąć wojny. Ostateczna decyzja o blokadzie była wynikiem kompromisu między tymi grupami**.** - **Międzynarodowe napięcia:** Również ZSRR działał w podobny sposób -- wewnętrzne konflikty między Chruszczowem a jego doradcami wojskowymi i dyplomatycznymi wpłynęły na jego decyzje dotyczące wysłania rakiet na Kubę. Chruszczow mógł mieć na celu zarówno zwiększenie wpływów w regionie, jak i uzyskanie politycznych korzyści, a także nacisk na Berlin**.** **5. Reinterpretacja i analiza nowych dowodów** - **Przykład:** Po zakończeniu zimnej wojny odkryto nowe informacje, takie jak tajne taśmy z Białego Domu i sowieckie archiwa, które ujawniają, jak skomplikowane były procesy decyzyjne podczas kryzysu kubańskiego. Na przykład, taśmy prezydenckie ujawniają, że Kennedy nie był jedynie pod wpływem swoich doradców, ale również podjął decyzję o negocjacjach z ZSRR, które były kluczowe dla rozwiązania kryzysu**.** - **Dokumenty radzieckie:** Z kolei archiwa ZSRR ujawniają, że Chruszczow miał świadomość, że jego decyzje mogą zostać błędnie odebrane przez Stany Zjednoczone, co miało wpływ na jego późniejsze ustępstwa i zgoda na wycofanie rakiet z Kuby. **6. Decyzje a ich przyczyny** - **Model I:** Decyzja o blokadzie Kuby była reakcją na racjonalną kalkulację, że sowieckie rakiety stanowią poważne zagrożenie dla USA, co wymagało podjęcia działań zmierzających do ochrony narodowego bezpieczeństwa. - **Model II:** Decyzja o blokadzie wynikała z organizacyjnych ograniczeń, takich jak obowiązujące procedury wojskowe, które nie pozwalały na szybsze podjęcie decyzji, jak np. atak na Kubę. Przez to procesy administracyjne i wojskowe mogły wpływać na czas i formę odpowiedzi. - **Model III:** Z kolei decyzja była wynikiem gry politycznej, gdzie różne frakcje administracji Kennedy\'ego, w tym doradcy wojskowi i dyplomatyczni, starali się doprowadzić do kompromisowego rozwiązania, unikając wojny, ale nie rezygnując z wymaganych działań**.** **7. Różne „dlaczego"** - **Model I: „**Dlaczego" decyzja o blokadzie została podjęta? Ponieważ była to racjonalna reakcja na strategiczne zagrożenie wynikające z obecności rakiet na Kubie. - **Model II: „**Dlaczego" decyzja o blokadzie była konieczna? Z powodu rutynowych procedur organizacyjnych, które ograniczyły dostępne opcje do działań wojskowych i dyplomatycznych w ramach istniejących struktur administracyjnych. - **Model III**: „Dlaczego" doszło do blokady? Ponieważ była to decyzja wynikająca z wewnętrznych negocjacji i kompromisów politycznych, w których różne grupy interesów miały wpływ na ostateczną decyzję. **28.10** **ZNACZENIE SYSTEMU POLITYCZNEGO** Perspektywy teoretyczne: - Analizy koncentrują się na czterech głównych formach instytucji: - System parlamentarny i wyborczy. - Organizacja państwa. - Reżim polityczny. - Reżim gospodarczy [SYSTEM PARLAMENTARNY I ELEKTORALNY ] **[Demokracja: obejmuje szeroki wachlarz różnych konfiguracji instytucjonalnych]** - Systemy wyborcze i parlamentarne w różnych demokracjach różnią się znacząco, a te różnice mogą wpływać na politykę zagraniczną a. **[SYSTEMY PREZYDENCKIE I PARLAMENTARNE]** SYSTEM PREZYDENCKI SYSTEM PRALAMENTARNY ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ **Wyraźna separacja** między **władzą ustawodawczą a wykonawczą** Władza ustawodawcza i wykonawcza są ze sobą **powiązane** **Zarządzanie polityką zagraniczną powierza się prezydentowi**, który jednak nie może ignorować wpływu parlamentu Polityka zagraniczna w rękach rządu (z premierem na czele) Prezydent, który pełni funkcję szefa państwa i rządu, ma silną pozycję w kształtowaniu polityki zagranicznej, co zapewnia większą stabilność, niezależnie od zmiany administracji. W tych systemach zmiana rządu może szybko wpłynąć na kierunek polityki międzynarodowej, ze względu na większą elastyczność i zależność od politycznych układów wewnętrznych. Prezydent nie ma pełnej władzy do działania jednostronnie, ale może dysponować pewnymi siłami osłabiającymi centralną kontrolę Premierzy mają większą elastyczność, ale są odpowiedzialni przed parlamentem i nie mogą ignorować jego opinii, zwłaszcza gdy nie mają absolutnej większości Przykład USA -- system prezydencki - **Zakres władzy prezydenta ograniczony jest przez parlament** - **Kongres może ingerować w politykę zagraniczną na kilka sposobów\ (np. uchwalanie ustaw, potwierdzanie nominacji, ratyfikacja traktatów)** Np. Wilson nie zdołał przekonać Senatu do ratyfikacji Traktatu Wersalskiego,\ a Kongres zablokował ratyfikację różnych umów międzynarodowych, mimo wsparcia Białego Domu - W systemach prezydenckich wykonawcy mają często większą elastyczność, której nie zapewniają formalne zapisy konstytucji. **Prezydenci często wykorzystują swoją pozycję, prestiż i dostęp do mediów, by wpłynąć na publiczną debatę i skłonić Kongres do podporządkowania się ich decyzjom** **Wpływ konfliktów międzynarodowych na dynamikę relacji na linii prezydent -- kongres** -  Po atakach z 11 września 2001 r. prezydent zyskał silne wsparcie Kongresu w sprawach zagranicznych, aż do ujawnienia problemów związanych z wojną w Iraku **USA a Kanada** - W systemie parlamentarnym Kanady premier ma większą swobodę manewru. Na przykład, Jean Chrétien zdołał ratyfikować Protokół z Kioto, ignorując protesty części parlamentarzystów, podczas gdy administracja Clintona nie zdołała przeforsować tego samego traktatu przez Senat - Władza wykonawcza w rękach rządu, ale parlamenty mogą mieć istotny wpływ na politykę zagraniczną (np. debaty, uchwalanie ustaw czy kontrolę nad realizacją polityk) **[Zmienna: ideologiczna orientacja rządzącej partii]** - **Ideologia rządzącej partii ma kluczowy wpływ na politykę zagraniczną** **RZĄDY LEWICOWE** **RZĄDY PRWICOWE** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- **Polityka zagraniczna** częściej stają się celem ataków, konflikty mają tendencję do eskalacji mniej pacyfistyczne, częściej zaangażowane w konflikty zbrojne **Wydatki militarne** Wydatki na zbrojenia motywowane z większą podatnością na ataki i jako część polityki redystrybucji Wydatki na zbrojenia motywowane militarną ekspansją, naciskiem na bezpieczeństwo narodowe, utrzymanie zbrojnej siły państwa **Pomoc rozwojowa** udzielają pomocy większej liczbie krajów i przeznaczają na nią większe sumy niż prawicowe podejście do pomocy międzynarodowej może być bardziej selektywne i uzależnione od strategicznych interesów państwa, takich jak wsparcie dla krajów sprzyjających ich polityce zagranicznej **Polityka handlowa** Tam, gdzie siła robocza jest obfita, rządy lewicowe promują liberalizację handlu, aby przyciągnąć inwestorów i zapewnić miejsca pracy. Z kolei w krajach o wyższym dochodzie per capita, preferują protekcjonizm w celu ochrony miejsc pracy przed delokalizacją mogą wykazywać większą **skłonność do protekcjonizmu**, szczególnie w przypadku krajów rozwiniętych, starając się chronić krajowy przemysł, jednocześnie popierając **liberalizację w relacjach z krajami o niższych kosztach pracy** (otwieranie rynków i pozyskiwanie tanich zasobów lub produktów) **Głosowanie:** - Np.  Amerykańscy parlamentarzyści głosują w sprawach polityki zagranicznej, kierując się interesami ekonomicznymi swoich okręgów. - Czasami podejmują decyzje oparte na własnych przekonaniach, np. w kwestiach sankcji, polityki wobec Izraela czy kontroli nad pociskami antybalistycznymi. - **Koalicje i interesy partyjne:** **[Koabitacja Polityczna]** - Systemy prezydenckie: wyniki wyborów mogą prowadzić do sytuacji, w której prezydent i większość parlamentarna należą do różnych partii politycznych - Znaczne ograniczenia zarówno dla prezydenta, jak i parlamentu - szczególnie niekorzystna, gdy chodzi o realizację ambitnej i ryzykownej polityki zagranicznej - **podzielone rządy skłaniają się ku utrzymaniu status quo** -rzadziej podejmują decyzje o wdrażaniu liberalizacji handlu lub rozpoczynaniu konfliktów zbrojnych **[Systemy proporcjonalne i koalicje rządzące]** - koalicje są zwykle kruche i wymagają ciągłych negocjacji pomiędzy zaangażowanymi partiami - mają tendencję do przyjmowania bardziej ekstremalnych polityk zagranicznych w krótkim okresie np. zmiany zaangażowania Izraela na rzecz pokoju mogą być częściowo wyjaśnione przez system proporcjonalnej reprezentacji oraz zmienność ich koalicji - niestabilność może **generować obawy na rynkach finansowych** **-**Ryzyko ataków spekulacyjnych jest statystycznie bardziej wyraźne Struktury instytucjonalne, które zapewniają pewną równowagę między stabilnością a elastycznością, są najmniej podatne na ataki spekulacyjne **[Układ optymalny]**: - reżimy, w których parlament aktywnie uczestniczy w procesie podejmowania decyzji przejrzystość polityki zagranicznej - Rządy wybierane bezpośrednio przez lud bardziej wiarygodne przez zagranicznych partnerów - **Reżimy półprezydenckie, łączące wybory powszechne dla głowy państwa z odpowiedzialnością rządu przed parlamentem, oferują optymalną równowagę** 1. **[CENTRALIZACJA PAŃSTWOWA]** - Określa stopień, w jakim lider rządu kontroluje władzę wykonawczą - **W autokracjach jest zwykle wyższa niż w demokracjach** - **w krajach z systemem jednoizbowym wyższa niż w dwuizbowych parlamentach** 2. **[MOBILIZACJA SPOŁECZNA]** - Odnosi się do stopnia organizacji i spójności społeczeństwa - **Im bardziej zorganizowane społeczeństwo, tym większy wpływ na politykę zagraniczną** 3. **[SIECI POLITYCZNE]** - stopień połączenia między siłami społecznymi i rządem - **Większa współpraca między nimi sprzyja silniejszemu wpływowi na politykę zagraniczną**  **[Weto graczy]** -- Im więcej „graczy z prawem weta" (np. minister, parlament, partie polityczne), tym bardziej zdecentralizowany proces podejmowania decyzji **utrzymywanie statusu quo w polityce zagranicznej** **Np.** - **USA** -- Uważane za przykład słabego państwa, z silnym Kongresem, wysoko zmobilizowanym społeczeństwem, niestabilnymi sieciami politycznymi, z dominacją aktorów prywatnych - **Francja** -- Uznawana za silne państwo, z jednolitą i scentralizowaną strukturą polityczną, stabilną służbą cywilną, ale z rozdrobnionymi ruchami społecznymi i elitami [**Ciała doradczych i koncepcja „drzwi obrotowych"** ] - Kanały komunikacji między rządem a społeczeństwem, jak np. ciała doradcze czy praktyki, gdzie **pracownicy przeskakują między sektorem publicznym a prywatnym** - Taki system może ułatwić przepływ idei i wpływ społeczeństwa na politykę zagraniczną **[SIŁA PAŃSTWA A POLITYKA ZAGRANICZNA]** **[Wzorce wpływów:]** a. Silne państwo**: charakter zstępujący (od rządu do społeczeństwa)** b. Słabe państwo: **charakter wstępujący (do rządu od społeczeństwa)** **[Np.]** Polityka wobec ZSRR w latach 80. XX wieku - USA i Niemcy, jako słabsze państwa, dostosowały politykę zagraniczną wobec ZSRR do opinii publicznej. - Francja i Japonia, jako silne państwa, prowadziły politykę zagraniczną sprzeczną z opinią publiczną +-----------------------------------+-----------------------------------+ | PAŃSTWO SILNE | PAŃSTWO SŁABE | +===================================+===================================+ | GOSPODARKA | | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | - Lepiej opierają się naciskom | - trudności z opieraniem się | | na protekcjonizm i utrzymują | presji na wdrażanie polityki | | większą otwartość handlową | protekcjonistycznej w czasie | | | kryzysu gospodarczego | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Transnarodowa dyfuzja norm | | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | - Bardziej odporne na wpływ | - Bardziej otwarte na wpływ | | nowych norm promowanych przez | nowych norm promowanych przez | | międzynarodowe organizacje, | międzynarodowe organizacje i | | ale gdy je zaadoptują, są | transnarodowych aktorów. | | bardziej skuteczne w ich | | | wdrażaniu w społeczeństwie | - Jednak ich zdolność do | | | skutecznego wprowadzania tych | | | norm jest zwykle mniejsza | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Związek między wewnętrzną a | | | zewnętrzną siłą państwa** | | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | - Państwo silne na arenie | | | międzynarodowej może mieć | | | trudności, jeśli jest | | | wewnętrznie słabe (np. | | | zdominowane przez interesy | | | lokalne). | | | | | | - Wewnętrzna słabość państwa | | | może zwiększać jego podatność | | | na presje zewnętrzne | | +-----------------------------------+-----------------------------------+ **[Np.]**  - **Francja:** Silne państwo zdolne do realizowania ambitnej polityki zagranicznej dzięki kontrolowanej gospodarce. - **USA:** Prezydent Roosevelt nie mógł zaangażować kraju wojennie przed atakiem na Pearl Harbor z powodu izolacjonistycznych preferencji społeczeństwa. 3. Koncepcja \"gry na dwóch poziomach\" (Putnam 1988) -- wewnętrzne ograniczenia mogą stać się okazją w negocjacjach międzynarodowych. Decentralizacja i silna opozycja społeczna mogą ułatwić negocjatorowi wymuszenie preferencji na partnerach zagranicznych. - Demokratyczny pokój jest zjawiskiem dyadycznym -- **dotyczy wyłącznie relacji dwóch demokracji** - Demokracje same w sobie nie są bardziej pokojowe w stosunku do innych państw, ale raczej **unikają wojen z innymi demokracjami** 1. **Definicja demokracji** - wiele definicji demokracji, co wpływa na obserwację demokratycznego pokoju - ma wymiar subiektywny, który może różnić się w zależności od kulturowych i politycznych bliskości państw - **Zdarza się, że państwa nie uznają innych państw za demokratyczne, mimo spełniania przez nie obiektywnych kryteriów** 2. **Definicja pokoju:** - W badaniach statystycznych, **\"pokój\" w kontekście demokratycznym oznacza brak wojny między państwami,\ w której ginie ponad 1000 osób w ciągu 12 miesięcy** **[Potwierdzenie demokratycznego pokoju:]** - demokracje są **mniej skłonne do eskalacji konfliktów i rzadziej używają siły wojskowej wobec innych demokracji** - **mniej skłonne do nakładania sankcji gospodarczych na inne demokracje**, a gdy to robią, często **ograniczają je do elit rządzących**, unikając dotykania obywateli - **częściej stosują negocjacje, mediacje stron trzecich i rozwiązania prawne w rozwiązywaniu sporów** - Jeśli przyjmiemy węższe definicje demokratycznego pokoju, liczba przypadków może być zbyt mała, aby wykazać istotną statystycznie zależność - demokratyczny pokój może być jedynie przypadkiem statystycznym (mało prawdopodobne) - **wiele hipotez wyjaśniających zjawisko demokratycznego pokoju, ale nie ma jednoznacznej teorii** 1. **Interesy obywateli demokracji** - **demokracje dążą do pokoju, ponieważ ich obywatele mają awersję do wojen, które mogłyby zagrażać ich życiu i dobrobytowi** - krytyka: 2. **Demokracje bardziej skłonne do wojen, ale przeciwko autokracjom** - **Demokracje mogą wybierać interwencje wojskowe w konfliktach, które mają wysokie prawdopodobieństwo sukcesu; szczególnie przeciwko autokracjom** - choć nie została jeszcze potwierdzona empirycznie 3. Wyjaśnienie demokratycznego pokoju przez **[normy społeczne i tożsamość zbiorową]** - demokracje tworzą **normy społeczne, które zakazują wojen między sobą**, preferując rozwiązywanie sporów drogą negocjacji lub arbitrażu - **wojny są uznawane za uzasadnione głównie przeciwko autokracjom, zwłaszcza gdy celem jest uwolnienie ludności spod ich rządów** +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **TOŻSAMOŚĆ ZBIOROWA** | | +===================================+===================================+ | **Demokracje** | **Autokracje** | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | - dzielą wspólne wartości, | - mogą tworzyć więzi między | | które sprzyjają zbieżności | reżimami tego samego typu, | | ich polityk zagranicznych i | np. między reżimami | | zmniejszają źródła napięć | personalistycznymi lub | | między nimi | wojskowymi | | | | | - Po II wojnie światowej i | - Nie było żadnej wojny między | | podczas Zimnej Wojny | dwoma reżimami | | wykształciła się tożsamość | personalistycznymi lub | | kolektywna, która sprzyjała | wojskowymi po 1945 roku | | solidarności między | | | demokracjami, szczególnie w | | | obliczu autokracji | | +-----------------------------------+-----------------------------------+ **[TEORIA DEMOKRATYCZNEGO POKOJU: Wymiana informacji i wiarygodność]** A. **przejrzystość demokracji:** - Demokracje są bardziej przejrzyste, ponieważ muszą przygotować opinię publiczną i uzyskać zatwierdzenie parlamentu przed wojną. Ich działania są jasne, a decyzje łatwiejsze do przewidzenia. B. **Reputacja i odpowiedzialność:** - Decydenci w są odpowiedzialni przed obywatelami i muszą unikać kłamstw, by nie stracić poparcia wyborczego. - Demokracje o wysokiej reputacji i ich groźby są bardziej wiarygodne, co może zapobiec eskalacji konfliktów Krytyka: - Wolność prasy, a nie sama natura reżimu, może wpływać na wiarygodność informacji, co stawia pod znakiem zapytania pojęcie „pokoju demokratycznego" - **Autokracje również mogą dbać o swoją reputację**; Nikita Chruszczow i wycofanie rakiet potkało się z wewnętrznymi konsekwencjami, w tym z jego późniejszą dymisją **Pokój demokratyczny jest zjawiskiem wieloczynnikowym**. Różne czynniki, jak agresywność niektórych demokracji czy współpraca z autokracjami, wskazują na złożoność tego zjawiska **[Różnorodność aktorów społecznych:]** - Politykę zagraniczną próbują kształtować różnorodne grupy; - **Te podmioty współdziałają, wymieniając informacje, tworząc koalicje i dostosowując się do dynamicznego otoczenia** **[Dwukierunkowy wpływ:]** - Rząd nie tylko reaguje na naciski społeczne, ale także aktywnie stara się wpływać na aktorów społecznych - złożony system wzajemnych relacji **Powszechne (często błędne) przekonania, które mogą kształtować politykę zagraniczną:** - Wyborcy mało interesują się polityką międzynarodową - Wysokie straty w ludziach szybko obniżają poparcie dla interwencji wojskowych - Kryzysy międzynarodowe służą odwracaniu uwagi od problemów wewnętrznych - Opinie publiczne są impulsywne i zależą od obrazów w telewizji - NGOs są altruistyczne, a korporacje egoistyczne - Eksperci wpływają wyłącznie na kwestie techniczne **[Konsensus Almonda--Lippmanna; główne założenia]** - krytyczne spojrzenie na opinię publiczną **(do lat 70.)** 1. **Niestabilność opinii publicznej:** 2. **Brak wiedzy i racjonalności**: 3. **Pacifizm i wojowniczość w złych momentach**: [Realizm a opinia publiczna] - **Morgenthau i George Kennan**, **preferowali elitarną kontrolę nad polityką zagraniczną** *decyzje te są zbyt skomplikowane i wymagają poufności, aby mogły być podejmowane przez społeczeństwo* - **demokracja jako \"powolny potwór\", który działa impulsywnie i niszczycielsko, gdy poczuje zagrożenie** **[Odrzucenie konsensusu Almonda--Lippmanna]** - **Zmienność opinii publicznej?** \- badania podczas wojny w Wietnamie wykazały, że amerykańska opinia publiczna była bardziej złożona i umiarkowana, opowiadając się za negocjacjami zamiast skrajnych działań - Benjamin Page i Robert Shapiro (1988, 1992) obalili konsensus Almonda--Lippmanna, wykazując, **że opinia publiczna jest w większości stabilna i [zmienia się jedynie pod wpływem nowych informacji]** +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Rozbieżność między opinią | | | publiczną a elitami** | | +===================================+===================================+ | **PAŃSTWA** | **OPINIA PUBLICZNA VS** | | | | | | **ELITY POLITYCZNE** | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Państwa Arabskie | **opinia publiczna popiera | | | bardziej agresywną politykę wobec | | | Izraela** niż ich liderzy | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Szwajcaria | **społeczeństwo jest bardziej | | | izolacjonistyczne** niż jego | | | przedstawiciele polityczni | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | USA | do czasu Donalda Trumpa, | | | **społeczeństwo opowiadało się za | | | bardziej protekcjonistyczną | | | polityką handlową** niż elity | | | republikańskie | +-----------------------------------+-----------------------------------+ **[STRUKTURA OPINII PUBLICZNEJ]** - Opinia publiczna jest **stosunkowo stabilna, ponieważ opiera się na trwałych osiach podziału.** - ale! w polityce zagranicznej **nie zawsze stosuje się oś lewica-prawica, jak w polityce społecznej i gospodarczej**. -Antyamerykanizm występuje zarówno na prawicy, jak i lewicy **[Eugene Wittkopf i model dwóch osi polityki zagranicznej]** - dwie główne osie strukturalne opinii publicznej w kontekście polityki zagranicznej **Rozszerzenie modelu o trzecią oś (1990+):** - Badacze, tacy jak **Citrin, Chittick, Rosati i inni**, rozwijali model Wittkopfa, dodając kolejną oś**: [Unilateralizm vs Multilateralizm]** **[Zmienne, wpływające na opinię publiczną ]** 1. **Psychologiczne czynniki:** - Poziom zaufania do natury ludzkiej - Tolerancja ryzyka - Genetyczne uwarunkowania stabilizujące opinie 2. **Kulturowe czynniki:** - Tożsamość narodowa - Religia i wrażliwość kulturowa - Postrzeganie innych krajów i bliskość kulturowa **[MODELE TEORETYCZNE, wyjaśniające strukturę opinii publicznej w polityce zagranicznej]** **[MODEL HIERARHICZNY (Hurwitz i Peffley, 1987):]** **Trzy poziomy hierarchiczne:** 1. **Wartości osobiste:** - Najgłębszy poziom, kształtowany przez indywidualne przekonania i cechy charakteru, takie jak empatia, tolerancja ryzyka czy zaufanie do innych ludzi. - Przykład: Osoba wierząca w równość między narodami może popierać politykę pomocy rozwojowej. 2. **Normy społeczne:** - Są odzwierciedleniem wartości na poziomie grupy lub społeczeństwa, które definiują, co jest akceptowalne i pożądane w polityce zagranicznej. - Przykład: Norma, że państwo powinno reagować na kryzysy humanitarne, może wynikać z kulturowego poczucia obowiązku wobec międzynarodowej społeczności. 3. **Preferencje polityczne:** - Wynikają z norm i wartości i wyrażają konkretne opinie na temat polityki zagranicznej, np. poparcie dla zwiększenia budżetu na pomoc zagraniczną lub interwencje wojskowe. **Przykład zastosowania:\ Osoba o dużym współczuciu (wartość**) popiera normę, że **należy pomagać ofiarom wojen (norma społeczna),** co prowadzi do opinii, **że kraj powinien zwiększyć wydatki na pomoc humanitarną (preferencja polityczna)**. **[MODEL INTERAKCYJNO -- KOGNITYWNY (Herrmann et al., 1999):]** 1. **Dyspozycje indywidualne:** - Własne przekonania, cechy charakteru, wcześniejsze doświadczenia i skłonności ideologiczne jednostki. - Przykład: Konserwatywne postawy mogą prowadzić do większego poparcia dla zwiększenia wydatków wojskowych. 2. **Społeczne percepcje i kontekst:** - Dominujące narracje w społeczeństwie, takie jak postrzeganie zagrożeń międzynarodowych, obraz innych krajów lub poczucie narodowej siły. - Przykład: Percepcja \"upadku kraju\" może nasilić poparcie dla bardziej agresywnej polityki zagranicznej Np. Jeśli **osoba konserwatywna (dyspozycja indywidualna)** słyszy, **że kraj traci wpływy na arenie międzynarodowej (percepcja społeczna)**, prawdopodobnie opowie się za zwiększeniem budżetu obronnego  INNE ZMIENNE: **[Interesy materialne]** - Badania skupiają się na politykach handlowych, dokumentując związek między: - Poziomem specjalizacji pracowników a poparciem dla wolnego handlu - Konsumpcją dóbr importowanych a poparciem dla liberalizacji handlu - Ludzie potrafią identyfikować swoje interesy ekonomiczne **[Globalizacja]** - Korzyści ekonomiczne z globalizacji zwiększają świadomość polityczną i kulturową - Przykład: Klasa średnia w Chinach staje się mniej nacjonalistyczna i bardziej otwarta na Zachód **[Interwencje militarne i straty w ludziach]** - **Im więcej ofiar w konflikcie, tym mniejsze poparcie społeczne.** - **Zależność logarytmiczna: Mała liczba ofiar na początku konfliktu wywołuje duży spadek poparcia** 1. 2. 3. 4. 5. **[WPŁYW OPINII PUBLICZNEJ NA POLITYKĘ ZAGRANICZNĄ]** - **Zmiana opinii publicznej zazwyczaj prowadzi do zmiany polityki zagranicznej** (demokracje zachodnie) **[Ale]** - **Wpływ opinii publicznej nie jest absolutny, zwłaszcza w obliczu zagrożenia zewnętrznego** Włochy i Hiszpania uczestniczyły w wojnie w Iraku mimo sprzeciwu, ale wycofały się po wyborach - **Wybory a polityka zagraniczna** - Wybory wywierają presję na polityków - polityka zagraniczna może wpłynąć na wyniki wyborów, nawet jeśli wyborcy nie śledzą bieżących wydarzeń międzynarodowych - **wpływ opinii publicznej** - Opinia publiczna nie narzuca konkretnych polityk, ale ustala ramy, w których rozważane są opcje - Np. domaga się rezygnacji z broni masowego rażenia - Zakres wpłyów opinii publicznej zależy od: a. **niezależności państwa (wewnętrznej i zewnętrznej)** b. **widoczności kwestii politycznych** c. **przekonań decydentów** **Teori kosztów publicznych Jamesa Fearona (1994)** - liderzy, którzy publicznie zobowiązują się do **działań wojennych (np. mobilizacji wojsk)**, ryzykują poniesienie **dużych kosztów politycznych**, jeśli muszą się z nich wycofać - zmusza to liderów demokratycznych do podejmowania bardziej stanowczych decyzji w czasie kryzysów **[WPŁYW LIDERÓW NA OPINIĘ PUBLICZNĄ]** - **liderzy polityczni nie tylko reagują na opinię publiczną, ale często ją aktywnie kształtują zwłaszcza w czasach kryzysu lub wojny** - przemówienia, które apelują do wspólnych wartości - programy społeczne, takie jak przemiany przemysłowe czy ubezpieczenia społeczne, aby zdobyć poparcie dla polityki zagranicznej **[Zjawisko „Rally Around the Flag"]** - W wyniku dramatycznych, nagłych wydarzeń międzynarodowych, takich jak ataki terrorystyczne, może wystąpić gwałtowny wzrost poparcia dla rządu i jego lidera. - **Zjawisko to jest często wynikiem reakcji patriotycznej społeczeństwa, która wzmacnia poczucie przynależności narodowej** - **media odgrywają kluczową rolę w tym procesie, gdyż początkowo skupiają się na liderze i jego reakcji na kryzys, co prowadzi do wzrostu jego poparcia** [Co może wywołać efekt *rally around the flag*?] - Wydarzenia militarne - duże osiągnięcia naukowe - międzynarodowe szczyty - ważne zwycięstwa sportowe - kryzysy finansowe - istotne wizyty dyplomatyczne - gdy prezydent ma niski poziom poparcia przed kryzysem - kiedy panuje współpraca między partiami - kiedy kraj nie jest już zaangażowany w wojnę - gdy wydarzenie jest szeroko relacjonowane przez media i popiera je ONZ **[Wojna jako narzędzie dywersji]** - hipoteza: liderzy mogą wykorzystać kryzys międzynarodowy, aby odwrócić uwagę od problemów wewnętrznych, takich jak kłopoty gospodarcze czy skandale polityczne **strategia dywersji; zwiększenie poparcia poprzez wywołanie wojny lub kryzysu** - zamiast wojny można wywoływać **spory handlowe, aby uzyskać podobny efekt \"rally around the flag\"** - **retoryka antyopozycyjna jako sposób na zwiększenie poparcia** **np.** prezydent Jacques'a Chiraca stosował antyamerykański ton w swoich przemówieniach **[ROLA MEDIÓW W KSZTAŁTOWANIU POLITYKII ZAGRANICZNEJ]** **[Pozycja mediów między liderami politycznymi a społeczeństwem:]** - Media nie są tylko przekaźnikiem informacji od rządu, ani też prostym lustrem odbijającym opinię publiczną - Media mają pewną autonomię, co pozwala im **wpływać zarówno na liderów politycznych, jak i na sposób postrzegania wydarzeń przez społeczeństwo** **[Wpływ mediów na politykę zagraniczną:]** - Media [odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu opinii publicznej na temat polityki zagranicznej] - Dziennikarze są często **zależni od skoncentrowanych źródeł**, co zwiększa wpływ decyzji podejmowanych **przez kilku korespondentów zagranicznych** **[Jak media mogą wpływać na opinię publiczną? ]** 1. **Priming** - polega na wyborze i priorytetyzowaniu tematów dotyczących polityki zagranicznej - np. media regularnie poruszające temat konfliktu izraelsko-palestyńskiego utrzymują go w centrum uwagi 2. **Zjawisko zależności ścieżkowej** - Częste poruszanie danego tematu w mediach przyciąga większe zainteresowanie społeczne, co sprawia, że problem ten pozostaje istotnym zagadnieniem politycznym 3. **Ramowanie** - odnosi się do **sposobu, w jaki media przedstawiają i struktuują wydarzenia polityczne, określając problemy, identyfikując bohaterów i prezentując interpretację sytuacji** - to, jak media ramują wydarzenia, ma istotny wpływ na sposób postrzegania polityki zagranicznej przez społeczeństwo - **Ramowanie historii w mediach** **[Wpływ mediów na decydentów]** - artykuły i komentarze w ważnych gazetach mogą wpływać na decyzje liderów w zakresie polityki zagranicznej np. reakcja Donalda Trumpa na zdjęcia ataku chemicznego w Syrii w 2017 - **Media mogą wywierać presję na liderów, zmuszając ich do poruszenia kwestii, które wcześniej zostały pominięte, lub do dostosowania polityki do opinii publicznej lub celów wyborczych** - Wysoki poziom niepewności lub ostra krytyka obecnych polityk zwiększają wpływ mediów na liderów szczególnie w przypadku mniej strategicznych kwestii lub krajów (np. głód w Etiopii w latach 80. XX wieku). **[Jak liderzy wpływają na media?]** 1. **Przewaga decydentów nad mediami:** - Posiadają autorytet i kontrolę, co zwiększa ich wiarygodność - Potrafią wywołać wydarzenia, które staną się newsem, przez swoje wypowiedzi lub działania - Mają możliwość ograniczania dostępu do wrażliwych informacji lub publikowania kontrolowanych informacji - Wybierają dziennikarzy, z którymi się spotykają 2. **Wzajemna zależność**  Relacje między liderami politycznymi a mediami są często **współpracujące**, niekoniecznie konfliktowe. - **Liderzy polityczni** używają mediów, aby dotrzeć do społeczeństwa, kontrolując przekazywane informacje - **Dziennikarze** poszukują dostępu do informacji, starając się zachować neutralność i niezależność w relacjonowaniu wydarzeń **[Kontrola mediów podczas konfliktów wojskowych]:** - Podczas **konfliktów militarnych** liderzy polityczni mają większe narzędzia i motywację, aby wpływać na media. - Rządy **kontrolują dostęp do informacji** o operacjach wojskowych, np. poprzez przypisanie dziennikarzy do wojska czy **nakładanie cenzury**. - **Media często przekazują optymistyczne komunikaty**, mające na celu utrzymanie poparcia społecznego dla działań wojennych. - W kontekście wojen, rządy **demonizują obce państwa**, aby uzasadnić działania militarne. **[Demokracje a rządy autorytarne]** - W **reżimach autokratycznych**, **rząd kontroluje media** w sposób bezpośredni, co prowadzi do **pełnej zgodności mediów z oficjalną narracją** władzy. - W **demokracjach**, choć media są zazwyczaj **niezależne**, ich relacje mogą być kształtowane przez poglądy elit politycznych, szczególnie w obliczu **kryzysów międzynarodowych**. - **Pojęcie „efektu CNN" stało się popularne podczas Wojny w Zatoce Perskiej w 1991 roku, kiedy stacja telewizyjna CNN po raz pierwszy na żywo relacjonowała działania wojenne na całym świecie**. - CNN pokazała militarny konflikt na żywo, co miało wpływ na władze i ich decyzje polityczne oraz **zwiększyło presję na operacje wojskowe, aby unikać negatywnych reakcji publicznych** - **teza, że media międzynarodowe przejęły równowagę sił na korzyść dziennikarzy, zmuszając rządy do szybszej reakcji** - efekt CNN nie jest w pełni potwierdzony - zależy to od tego, jak zdefiniujemy to zjawisko - jeśli „efekt CNN" **oznacza wyłącznie wywoływanie emocjonalnych i spontanicznych reakcji poprzez dramatyczne obrazy** **to nie jest potwierdzony** - **Interwencje wojskowe nie były wynikiem samych obrazów, lecz decyzji politycznych przed ich emisją** - w Somalii, nawet dramatyczne zdjęcia śmierci żołnierzy amerykańskich nie wpłynęły na decyzję o zakończeniu misji wojskowej - **[Z perspektywy szybkości reakcji, efekt CNN jest zauważalny]** - **Nowe kanały informacyjne wymagają natychmiastowej reakcji polityków na kryzysy międzynarodowe, aby nie zostali wyprzedzeni przez konkurencyjne media** - **Presja szybkiej reakcji może wpłynąć na decyzje polityczne, zmuszając rządy do podejmowania działań zanim będą miały pełne informacje lub przemyślane stanowisko** nieprzemyślane działania i nieoptymalne decyzje, które mogą szkodzić utrzymaniu pokoju - **Media transnarodowe to międzynarodowe kanały informacyjne, media społecznościowe jak Facebook, Twitter** - zmieniają sposób, w jaki informacje są rozpowszechniane - **rządy mogą komunikować się bezpośrednio z zagranicznymi obywatelami**, demonstranci mogą omijać władze krajowe i mówić do całej międzynarodowej społeczności etc. - **klasyczne modele wpływu państwa, mediów i opinii publicznej stają się przestarzałe, a tradycyjni aktorzy polityczni zmieniają swoje zachowania w odpowiedzi na transnarodowe przepływy informacji** - **n**owe technologie informacyjne **[umożliwiają grupom interesu oraz społecznościom eksperckim większy wpływ na procesy polityczne i publiczne w skali międzynarodowej]** GRUPY INTERESU **Grupy interesu - tłumaczenie w punktach** **Definicja i klasyfikacja grup interesu:** 1. **Definicja:** Organizacje chroniące określone interesy w procesie decyzyjnym państwa. 2. **Typologia wg Christophera Hilla:** - **Interesy ekonomiczne:** Firmy, związki konsumentów, związki zawodowe. - **Interesy terytorialne:** Społeczności rdzenne, mniejszości etniczne, samorządy. - **Interesy ideowe:** Organizacje feministyczne, kościoły. **Jak grupy interesu wpływają na politykę zagraniczną:** 1. **Cechy wspólne grup interesu:** - **Koalicje:** Wsp?