Filipino Reviewer PDF

MGA GAMIT AT PANGANGAILANGAN SA PAGSULAT Filipino 3 | 12 STEM | 1st Q | 1st sem 1. Wika Nagsisilbing behikulo upang PAGSULAT...

MGA GAMIT AT PANGANGAILANGAN SA PAGSULAT Filipino 3 | 12 STEM | 1st Q | 1st sem 1. Wika Nagsisilbing behikulo upang PAGSULAT maisatitik ang kaisipan, E.B White at William Shunk sa kaalaman, damdamin, kanilang aklat na “The Element karanasan, impormasyon, at iba of Style” pang nais ilahad ng isang taong ○ Ang pagsulat ay gustong sumulat. matrabaho at mabagal na Mahalagang matiyak kung proseso sa dahilan, anong uri ng wika ang ugnayan at koneksyon ng gagamitin. pag-iisip. Mahalagang magamit ang wika Kellog (1994) sa malinaw, masining, at tiyak ○ Ang pag-iisip at pagsulat na paraan ay kakambal ng utak. ○ Ang kalidad ng pagsulat 2. Paksa ay hindi matatamo kung Mahalagang magkaroon ng walang kalidad ng isang tiyak na paksa o tema ng pag-iisip. isusulat. ○ Ito ay isang instrumento Ang pagkakaroon ng sapat na upang mag-isip tungkol kaalaman sa paksang isusulat sa isang paksa. ay napakahalaga. Matienzo ○ Ang pagpapahayag na 3. Layunin pasulat ay ang Ito ang magsisilbing gabay sa kasanayang pangwika na paghabi ng mga datos o karaniwang natututuhan nilalaman ng iyong isusulat. sa pag-aaral ng pormal sa Kailangang matiyak na paaralan, o di kaya ay sa matutugunan ng iyong labas ng paaralan sinusulat ang layunin ng iyong Lorenzo et. al. ( 1997 ) pagsulat upang maganap ang ○ Ang mayamang bunga pakay sa mambabasa. ng isipan ng mga dakilang henyo ay PAMARAAN NG PAGSULAT nakararating sa tao sa 1. Paraang Impormatibo pamamagitan ng wasto pangunahing layunin ay at masining na magbigay ng impormasyon o pagsusulat. kabatiran sa mambabasa. 2. Paraang Ekspresibo  naglalayong magbahagi ng sariling opinyon, paniniwala, 2. Pagsulat ng Burador o Draft Writing ideya, obserbasyon, at kaalaman 3. Muling Pagsulat o Rewriting hinggil sa tiyak na paksa. 3. Pamamaraang Naratibo 1. Bago Sumulat o Pre-writing pangunahing layunin ay Pagpaplano at pangangalap ng magkuwento o magsalaysay ng impormasyon o ng mga datos mga pangyayari. para sa sulatin 4. Pamaraang Deskriptibo Pagmumulan ng kanyang Pangunahing layunin ay balangkas na magsisilbing maglarawan ng mga katangian, gabay sa pagsulat. anyo, hugis, ng mga bagay o 2. Pagsulat ng Burador o Draft pangyayari. Writing 5. Pamamaraang Argumentatibo Malayang yugto ng pagsusulat naglalayong manghikayat o sapagkat hindi rito mangumbinsi ng mga isinasaalang-alang ang mga mambabasa. pagkakamali, bagkus ay ang kaisipan o ideya ng nagsusulat KASANAYANG PAMPAG-IISIP ay malayang naipahahayag. May kakayahang mag- analisa 3. Muling Pagsulat o Rewriting o magsuri ng datos. Kinakailangang muling sulatin Kailangang maging lohikal ang ang burador at dumaan ito sa pag-iisip upang makabuo ng proseso ng malinaw at mabisang a. Rebisyon pagpapaliwanag tumutukoy sa pagsusuri ng kabuuang isinulat KAALAMAN SA WASTONG upang malaman ang PAMARAAN NG PAGSULAT mga bagay na dapat May sapat na kaalaman sa wika alisin o baguhin, iwasto at at retorika partikular sa wastong palitan ng higit na paggamit ng mga titik o mga angkop na salita at simbolo. kaisipan. Kakayahang mailatag ang mga b. Pagwawasto kaisipan at impormasyon sa Tumutukoy ito sa isang maayos, obhektibo, at pagsasaayos ng masining na pamamaraan mula estrukturang balarila at sa panimula ng akda o mga mekanismo ng komposisyon hanggang sa pagsulat. wakas nito. MGA LAYUNIN SA PAGSULAT PROSESO NG PAGSULAT 1. Bago Sumulat o Pre-writing  JORNALISTIK/DYORNALISTIK NA PAGSULAT Isang uri ng pagsulat ng balita. Ito ay sumasagot sa lahat ng mga tanong na pangjornalistik; sino, saan, ano, kailan, bakit, paano Pinipili ng maingat ang mga salita at pananatili ng simple at tuwiran ang estilo ng pagsulat. Mga halimbawa: ○ 1. Balita ○ 2. Editoryal ○ 3. Lathalain MALIKHAING PAGSULAT Masining na paglalahad ng URI NG PAGSULAT naiisip o nadarama at karaniwang bibigyang-pansin TEKNIKAL NA PAGSULAT ang wikang ginagamit sa sulatin Isang uri ng tekstong ekspositori Ginagawa ito bilang midyum sa na nagbibigay ng impormasyon paglalahad ng sariling pananaw para sa komersyal o teknikal na o ‘di kaya’y isang libangan layunin. Mga Halimbawa: Lumilikha ang manunulat ng ○ 1. Tula dokumentasyon para sa ○ 2. Maikling Kwento teknolohiya. ○ 3. Nobela Isang praktikal na ○ 4. Awit komunikasyong ginagamit sa AKADEMIKONG PAGSULAT pangangalakal upang maihatid Ito ay may sinusunod na ang teknikal na impormasyon sa partikular na kumbensyon iba’t ibang uri ng mambabasa. May layuning maipakita ang ○ manwal resulta ng pananaliksik o REFERENSYAL NA PAGSULAT pagsisiyasat na ginawa. Isang uri ng pagsulat na Katangian: nagpapaliwanag, nagbibigay ng ○ Malinaw impormasyon o nagsusuri. ○ Pormal Layuning maiharap ang ○ May Paninindigan impormasyon batay sa ○ May Pananagutan Katotohanan. Halimbawa : Teksbuk ○ Abstrak ○ Bionote  ○ Adyenda sulatin gaya ng akademiko, tulad ng introduksyon, mga PAGSULAT NG IBA’T IBANG URI NG kaugnay na literatura, PAGLALAGOM metodolohiya, resulta at konklusyon Lagom ○ Pinaikli at pinasimpleng Mga dapat tandan sa pagsulat ng bersyon ng isang sulatin abstrak: kasanayang nahuhubog Ang mga detalye o kaisipan na sa paglalagom ilalagay rito ay dapat na makita Kasanayang nahubog ng sa kabuoan ng papel. paglalagom : Iwasan ang paglalagay ng 1. Natutuhan ang statistical figures o table. pagtitimbang-timbang Gumamit ng simple, malinaw, at ng mga kaisipang direktang mga pangungusap. nakapaloob sa binasa Maging obhektibo sa pagsulat 2. Magsuri ng nilalaman ng Ilahad lamang ang kanyang binasa pangunahing kaisipan at hindi 3. Pagsulat partikular na sa dapat ipaliwanag. paghahabi ng Gawin lamang itong maiksi pangungusap sa talata. ngunit komprehensibo. 4. Pag-unlad ng bokabularyo. Mga hakbang sa pagsulat ng abstrak Basahing mabuti at pag-aralan IBA’T IBANG URI NG LAGOM ang papel o akademikong sulatin na gagawan ng abstrak 1. Abstrak Hanapin at isulat ang mga Ito ay isang uri ng lagom na pangunahing kaisipan ng bawat karaniwang ginagamit sa bahagi. pagsulat ng mga akademikong Buoin, gamit ang mga talata, sulatin tulad ng tesis, papel na ang mga pangunahing siyentipiko, lektyur, at mga kaisipang taglay ng bawat report. bahagi ng sulatin. Kadalasang bahagi ng tesis o Iwasang maglagay ng mga disertasyon na makikita sa ilustrasyon, graph, table, at iba unang bahagi; pagkatapos ng pa maliban na lamang kung pahina ng pamagat. sadyang kinakailangan. Naglalaman ng pinakabuod ng Basahing muli ang ginawang buong akdang akademiko o abstrak. ulat. Isulat ang pinal na sipi nito Tinataglay nito ang mahahalagang elemento ng 2. Buod / Sinopsis Isulat sa sarili pangungusap, Maaaring buuin ng isang talata wag magsama ng sariling o higit pa o sa ilang opinyon pangungusap lamang. Ihanay o ibase sa orihinal Ibuod ang akda gamit ang Basahin muli at iksian pa kung iyong sariling salita. maari Naglalayong makatulong sa madaling pag-unawa ng akda. Layunin din nitong maisulat ang 3. Bionote mahalagang kaisipan sa Isang uri ng lagom na pamamagitan ng pagtukoy sa ginagamit sa pagsulat ng pahayag na tesis. personal profile ng isang tao Sa pagkuha ng mahalagang Mas maiski kaysa sa talambuhay detalye, mahalagang matukoy ( autobiography ) at katha sa ang sagot sa mga sumusunod: buhay ng isang tao ( biography ) Paano? Sino? Kailan? Saan? Tala sa buhay ng isang tao : Bakit? Ano? naglalaman ng buod ng Banggitin ang pamagat, kanyang academic career na may-akda, at pinanggalingan ng madalas makita sa aklat, akda. websites (Duenas & Sanz, 2010) Mga dapat tandan sa pagsulat ng Ginagamit sa bio-data, resume Buod / Sinopsis : Pagpapakilala ng sarili sa 3rd POV propesyonal na paraan Isulat batay sa tono ng Mabababasa ito sa “Tungkol sa pagkakasulat ng orihinal iyong sarili / About you” sa social Isama ang main characters, network o digital sites gampanin, suliranin Maipakilala ang sarili Gumamit ng angkop na Banggitin ang personal pang-ugnay sa paghahabi impormasyon maging ang mga Tama ang gramatika, nagawa o ginagawa sa buhay pagbaybay, bantas Mga dapat tandan sa pagsulat ng Isama ang sangguniang Bionote ginamit Maiksi Resume : maisulat sa loob ng Mga hakbang sa pagsulat ng Sinopsis 200 words Basahin hanggang sa makuha Networking sites : 5-6 sentences ang buong kaisipan Simulan s apagbanggit ng Suriin at hanapin ang main idea personal na impormasyon o at ang hindi main idea detalye While reading : mag balangkas Details about interes o magtala  Itala ang mga tagumpay na Isang sining ( hindi lamang nakamit ( 2-3) liham ) dahil napapagalaw nito Gumamit ng 3rd POV ang mga tao Simple, maaaring magpatawa Maikli ngunit wag labis Layunin : mapakilos ang mga Basahin muli, at pwedeng taong makakabasa ( pagdalo, ipabasa upang maayos pa magsagawa, sumunod ) COLORED STATIONARY 1. White / Puti MITING O PAGPUPULONG Ginagamit sa pangkalahatang Bahagi na ng buhay ng mga tao kautusan, direktiba, info Gawain ng organisasyon, 2. Pink / Rosas kompanya, paaralan, institusyon, Request or order galing sa etc purchasing department Pagbabahagi ng mga ideya at 3. Yellow / Dilaw o luntian epektibong pagpaplano ng mga From marketing or accounting gawain 3 URI NG MEMORANDUM IBA’T IBANG URI NG PAGPUPULONG Bargo ( 2014) 1. Meeting ng mag-aaral ( school ) ○ Memo para sa kahilingan 2. Business Meeting ( work ) ○ Memo para sa kabatiran 3. One-on-one Meeting ( personal ) ○ Memo para sa pagtugon 4. Online Meeting ( virtual ) HALAGA NG MEETING 1. Komunikasyon ng samahan 2. Pinakapuso ng pagpupulong 3. Kailangang epektibo ; upang madama at maunawaan ng lahat ang mithiin MEMO / MEMORANDUM Isang kasulatan nagbibigay kabatiran tungkol sa gawaing pulong o paalala 1. Petsa Nakasaad ang layunin o pakay a. Huwag numero ng gagawing meeting b. Dapat buo 2. Paksa  a. Payak, malinaw, tuwiran 3. Gumawa ng balangkas sa mga ang pagkakasulat paksang tatalakayin pagkatapos 3. Mensahe malikom ang memo a. Sitwasyon : panimula o 4. Ipadala ang sipi ng adyenda sa layunin ng memo mga taong dadalo ( 2-3 days b. Problema : suliranin na before ) pagtutuonan ng pansin ( 5. Sundin ang nasabing adyenda pero hindi lahat meron nito ) c. Solusyon : Gagawin ng nakatanggap nito d. Paggalang / pasasalamat: end the message with respect e. Lagda : last part, nilalagay sa ibabaw ng pangalan sa bahagi ng “mula kay” ADYENDA Nagtatakda ng mga paksang tatalakayin sa pulong Sistematikong adyenda ay sagot sa matagumpay na pulong KAHALAGAHAN NG ADYENDA SA PULONG MGA DAPAT TANDAAN 1. 1. Tiyakin na lahat ay nakatanggap 2. Nagtatakda ng balangkas 2. Unang bahagi : pinakamahalaga 3. Nagsisilbing talaan / tseklist 3. Manatili sa schedule ( pwedeng 4. Nakakatulong maging handa flexible ) 5. Mananatiling naka-pokus 4. Magsimula at magwakas ayon sa nakasulat (stick to the MGA HAKBANG SA PAGSULAT NG schedule) PULONG 5. Ihanda ang mga kakailanganing 1. Magpadala ng memo sa documento nakasulat sa papel / email 2. Ilahad na kailangan ang KATITIKAN NG PULONG ( minutes of kanilang lagda bilang patunay the meeting ) na sila ay dadalo ( email : need response ) Opisyal na tala ng isang pulong  Pormal, obhetibo, Kailan at saan gaganapin comprehensive, short ang susunod na pulong Maaaring maging prima facie 7. Pagtatapos evidence ( prime evidence ) Anong oras nagwakas Hindi lang gawain ng isang ang pulong kalihim ; pwede gawin ng lahat 8. Lagda ng kasapi Taong gumawa ng katitikan MAHALAGANG BAHAGI Petsa kung kailan 1. Heading naisumite Pangalan ng kumpanya / samahan / org Kagawaran Petsa Lokasyon Oras ng pagsisimula 2. Mga kalahok / dumalo Nanguna sa pagpapadaloy Name of attendees Panauhin na hindi parte Mga liban 3. Pagbasa at pinagtibay ng nagdaang katitikan ng pulong Tinitignan dito kung may pagbabagong ginawa sa nakaraang miting 4. Action items o usapang napagkasunduan Mahalagang tala hinggil sa paksang tinalakay Mga hindi pa natapos na o nagawang proyekto nakaraang pulong PANUKALANG PROYEKTO Desisyong nabuo ukol sa paksa Feasibility study 5. Pabalita o patalastas Isinasagawa sa paggawa ng Hindi laging makikita sa mga business katitikan ng pulong Katulad ng proseso ng paggawa Mostly from dumalo ; ng panukalang proyekto suggestion agenda para sa Higit na sistematiko at susunod na pulong pinag-aralan 6. Iskedyul ng susunod na pulong Tapat  ➔ Phil Bartle 2. Layunin ◆ “Panukala : isang Pinaka-adhikain ng panukala Isulat batay sa inaasahang resulta proposal na naglalayong at proposal at hindi batay sa kung itatag ang mga plano o paano makamit adhikain” Objective / Layunin ➔ Besim Nebiu Ipaliwanag ang naisip na solusyon ◆ Panukalang Proyekto : ○ Anong dulot nito Isang detalyadong ○ Ano ang maiiwasan kapag deskripsyon ng mga naipatayo ito inihain na gawaing S Specific lulutas ng problema Specific ang layunin Nakasaad ang mangyayari MGA DAPAT GAWIN SA PAGSULAT NG PANUKALANG PROYEKTO I Immediate Tiyak na petsa 1. Pagsulat ng panimula a. Itala ang M Measurable pangangailangan May basehan o patunay na b. Pagmamasid sa maisasakatuparan pamayanan at paghahanap ng mga P Practical suliraning nais mong Solusyon na binanggit gawan ng proyekto 2. Pagsulat ng katawan L Logical 3. Paglalahad ng benepisyo at Paraan kung paano makamit mga makikinabang nito E Evaluable Nasusukat kung 1. Pagpapahayag ng Suliranin paano makakatulong Deskripsyon o ilang attributes ng ang proyekto lugar kung nasaan ang suliranin Banggitin ang suliranin, sanhi o dahilan ng suliranin, at epekto sa nasasakupan 3. Plano ng Dapat Gawin Banggitin ang pangangailangang Plan of action, in order solusyon / ideya para malutas ang Isulat ang mga hakbang sa problema sunod-sunod at organisadong ○ Banggitin ang magandang paraan dulot Isama kung ilang araw ang gugulin ○ Banggitin ang mga sa bawat hakbang ( how many maiiwasang epekto months or weeks ) ○ Kung bakit kailangang Pagpasa, pag-apruba, at magawa ito paglabas ng budget ( Araw )  Contractor ( Araw ) Pagpupulong ng mga konseho o mga opisyales ng nasasakupan Pagpapatayo o paggawa ng solusyon Polishing o pagbabasbas 4. Badyet Mga gastusin at halaga 5. Benepisyo ng Proyekto at mga Makikinabang Nito Isang talata Banggitin ang benepisyo at mga makikibanang nito ; why to approve? ○ Ano ang magiging positibong epekto nito sa kanilang buhay? Tapat at totoo