Filipino One Finals Reviewer PDF

` Finals Reviewer Lesson: Pitong Tungkulin ng Wika (HALLIDAY) Michael Alexander Kirkwood Halliday 5. HEURISTIK - Ayon sa kanya, ang wika ay natutuhan dahil ito ay may...

` Finals Reviewer Lesson: Pitong Tungkulin ng Wika (HALLIDAY) Michael Alexander Kirkwood Halliday 5. HEURISTIK - Ayon sa kanya, ang wika ay natutuhan dahil ito ay may  Ito ay tumutukoy sa pagkuha o paghahanap ng ginagampanang tungkulin o gamit. Ang unang apat ay impormasyon na may kinalaman sa paksang pinag-aaralan. upang matamo ang pisikal, emosyonal at sosyal na  Ginagamit ito sa paghahanap at pananaliksik ng mga pangangailangan at ang hulking tatlo ay heuriskik, impormasyon/datos at kaalaman. imahinatibo at representasyonal ay ginagamit upang  Tinuturuan tayo na hindi lahat ng impormasyon ay nasa makaugnay sa kapaligiran. internet, maaring nakakalap ng datos sa kaklase - WIKA- kaugnay sa lahat ng larangan HALIMBAWA:  Pag-iinterbyu 1. INSTRUMENTAL  Pakikinig sa radyo  Ginagamit ang wika upang maisagawa ng tao ang nais  Panonood ng telebisyon niyang gawin. Ginagamit din ito upang matugunan ang  Pagbabasa ng pahayagan at mga aklat mga pangangailangan. Maaaring nakikiusap o nag-uutos, nagmumungkahi o nagsasabi ng sariling kagustuhan. 6. IMAHINATIBO  Mag-utos, magmungkahi  Tumutukoy sa malikhaing guni-guni ng isang tao sa  Hindi direct paraang pasulat o pasalita. Dito ay magagamit ang mga  Mas malalim sa salita, na mas mahihingkayat ang mga tayutay, idyoma, sagisag at simbolismo. Makikita ang mambabasa na gawin/sumunod sa isang bagay na pagiging malikhain ng isang tao sa pagsasalaysay man o pianpagawa paglalarawan HALIMBAWA:Pagpapakita ng patalastas tungkol sa isang  malikhaing guni-guni produkto na nagsasaad ng gamit at halaga ng produkto  Idyoma, tayutay, simbolismo  Tula, sanaysay, maikling kuwento, nobela 2. REGULATORI HALIMBAWA:  Ginagamit ang wika upang maipakita ang taglay na  Tula kapangyarihan ng isang tao. Ginagamit ito upang  Maikling kuwento kumontrol at maging gabay sa kilos/asal ng iba.  Dula  Kumontrol, gumabay  Nobela  Kapangyarihan ng isang tao  Sanaysay HALIBAWA:  direksyon sa pag-inom ng gamot 7. REPRESENTASYONAL/IMPORMATIVE  direksyon sa pagsagot sa pagsusulit  Ginagamit sa pagbibigay at pagbabahagi ng impormasyon.  direksyon sa paggawa ng anumang bagay Ginagamit ito sa pagtuturo, pagpapalitang-kuro at  ang mga instruksyon sa mga artistang gumaganap sa pagbabalita. drama 'pagkat kontrolado ng iskrip ang kanilang mga kilos HALIMBAWA: at galaw.  ulat  pamanahong papel 3. INTERAKSYONAL  tesis  Mahalaga ang tungkuling ito sapagkat gumaganap ito sa  disertasyon pagpapanatili at pagpapatatag ng relasyong sosyal.  panayam  May usapan at palitan ng mensahe  pagtuturo sa klase HALIMBAWA:  Pakikipagbiruan  Pakikipagtalo tungkol sa isang partikular na isyu  pagsasalaysay ng malulungkot o masasayang pangyayari sa isang kaibigan 4. PERSONAL  Naipapahayag sa gamit na ito ang sariling pala-palagay o kuro-kuro sa paksang pinag-uusapan. Kasama rin dito ang pagsulat ng talaarawan o journal. Dito rin naipahahayag ang pagpapahalaga sa anumang anyo ng panitikan.  OPINYON  Similar w/ expressive  Sariling pagpapahayag HALIMBAWA: Naninindigan ako na hindi dapat tanggalin ang asignaturang Filipino sa lahat ng antas ng pag-aaral. 3 Alisa Jsmin ` Finals Reviewer Lesson: Kakayahang Lingguwistiko Kakayahang Lingguwistiko: Pangunahing Sangkap sa  PAMANAHON- bukas kahapon Pagkatuto ng WIKA  PAMARAAN- paano ginawa Simula sa unang baitang sa paaralan, hinahasa na ang mga  PANLUNAN- lugar mag-aaral sa iba’t ibang pagsasanay sa gramatika tungo sa pagbubuo ng mahuhusay na pangungusap, talata, at pahayag B. Mga Salitang Pangkayarian: C. Mga Pang-ugnay Ano ang Kakayahang LINGGUWISTIKO? 6.PANGATNIG  Tumutukoy ang kakayahang lingguwistiko sa abilidad ng - nag-uugnay sa dalawang salita, parirala, o sugnay isang tao na makabuo at makaunawa ng maayos at (halimbawa: at, pati, ni, subalit, ngunit) makabuluhang pangungusap.  Sa pananaw ni Nhoms Chomsky (1965), ang kakayahang 7.PANG-ANGKOP lingguwistiko ay isang ideyal na sistema ng di-malay o likas - katagang nag-uugnay sa panuring at salitang na kaalaman ng tao hinggil sa gramatika na nagbibigay sa tinuturingan (na,-ng ) kanila na gumamit at makaunawa ng wika. - Na: hiwalay  Wasto, tama ang pagkakagamit ng salita/gramatika - -ng: may kakabit na root word KAKAYAHANG LINGGUWISTIKO SA WIKANG FILIPINO 8. PANG-UKOL Santiago (1977), Tiangco (2003) - nag-uugnay sa isang pangngalan sa iba pang salita (sa,  Dumaan sa maraming pagbabago at reoryentasyon ang ng) acting wikang pambansa na nagbunga ng pagbabago sa - ng: sinusundan ng pangaln, noun matandang balarila (gramatika). →Balarila- grammar D. Mga Pananda →Lope K. Santos- ama ng Balarilang Filipino 9. PANTUKOY  Ang sampung bahagi ng pananalita sa makabagong - salitang laging nangunguna sa pangngalan o panghalip gramatika. o pangungusap ( si, ang, ang mga) →Bahagi ng pananalita - part of speech - Tinutukoy ang mga pangalan A. Mga Salitang Pangnilalaman: (Sampung bahagi ng 10. PANGAWING O PANGAWIL pananalita) - salitang nagkakawing ng paksa o simuno at Panag-uri A. Mga nominal (halimbawa: ay) 1.PANGNGALAN - umuugnay - nagsasaad ng pangalan ng tao, hayop, bagay , pook,katangian, pangyayari, at iba pa. Bukod sa mga bahagi ng pananalita, mahalagang matutunan - Noun din ang wastong pala-baybayan o ortograpiya ng wikang - Pangalan- names FilipinoInilathala ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) ang  PANTANGI- specific, pangalan mismo ng tao 2014 edisyon ng ORTOGRAPIYANG PAMBANSA  PAMBALANA- general, ex: estudyante A. Pasalitang Pagbabaybay  Paletra ang pasalitang pagbabaybay sa wikang Filipino na 2.PANGHALIP nakaayon sa tunog-Ingles ng mga titik, maliban sa Ñ (enye) - pamalit o panghalili sa pangngalan. (Hal: kami, sila, sina, na tunog-Espanyol. Ibig sabihin, isa- isang binibigkas sa kayo, tayo) maayos na pagkakasunod-sunod ang mga titik sa isang - Ginagamit para hindi paulit-ulit salita, pantig, daglat, inisyal, akronym, simbolong pang-agham, at iba 3. PANDIWA - Nagsasaad ng kilos o nagbibigay-buhay sa pangkat ng mga salita B. Mga Panuring 4.PANG-URI - nagbibigay-turing o naglalarawan sa pangngalan at panghalip. (Hal: mataas,asul, maganda, mabait) - Adjective 5. PANG-ABAY - nagbibigay-turing o naglalarawan sa pandiwa, pang-uri, at kapuwa pang-abay. (Pamanahon, Pamaraan, panlunan) - Adverb 4 Alisa Jsmin ` Finals Reviewer → Raw/rin: patinig ang siusundan (a,e,I,o,u) (w,y) → Daw/din: katinig → Nang: paano? Action word ang sinusundan 5 Alisa Jsmin