FILI - REVIEWER PDF

YUNIT 1. FILIPINO BILANG WIKA AT LARANGAN WIKANG TAGALOG DAVID ABRAM, ISANG PILOSOPO AY NAGSABING, Isang partikular na wika na sinasalita ng isa sa mga “MAY KONEKSYON ANG WIKA SA KALIKASAN NA etno...

YUNIT 1. FILIPINO BILANG WIKA AT LARANGAN WIKANG TAGALOG DAVID ABRAM, ISANG PILOSOPO AY NAGSABING, Isang partikular na wika na sinasalita ng isa sa mga “MAY KONEKSYON ANG WIKA SA KALIKASAN NA etnolinggwistikong grupo KAAKIBAT ANG GESTURA, EMOSYON O DAMDAMIN NG idineklara ni Presidente Manuel L. Quezon bilang Wikang TAO. MAY MALALIM NA PAG-UNAWA SA KONEKSYON NG Pambansa na batay sa Tagalog noong Disyembre 30, 1937. KATAWAN SA PAG-IISIP NG TAO.” WIKANG PILIPINO HUTCH. ITO AY SISTEMA NG MGA TUNOG, Filipino National Language (noong 1943) na batay sa ARBITRARYO NA GINAMIT SA KOMUNIKASYONG Tagalog mula noong 1959, nang ipasa ang Department PANTAO. Order No. 7 ng noo'y Sec. Jose Romero, ng Department of Education. HARING PSAMMATIKOS, ANG WIKA AY SADYANG itinatawag sa wikang opisyal, wikang pampagtuturo at NATUTUHAN KAHIT WALANG NAGTUTURO AY asignatura sa Wikang Pambansa. NARIRINIG. batay sa iisang wika HALIDAY (1973). MAY GAMIT NA INSTRUMENTAL ANG WIKA. WIKANG FILIPINO wikang pambansa sa Konstitusyon ng 1987. DR. FE ORANES (2002). INILALARAWAN BILANG maraming wika sa Pilipinas IDENTIDAD NG ISANG BAYAN O BANSA, itinatawag dito ng mga Pilipino at mga dayuhan dahil nakondisyon na ang mga tao sa Tagalog kahit nabago na CONSTANTINO (2007). ANG WIKA AY MAITUTURING NA ang tawag sa Wikang Pambansa (Pilipino, Filipino). BEHIKULO NG PAGPAPAHAYAG NG DAMDAMIN, Tinawag ito ni Prof. Leopoldo Yabes na "Tagalog Imperialism”. MENDOZA ( 2007). PERSONAL ANG GAMIT NG WIKA SA PAGPAPAHAYAG NG PERSONALIDAD AT DAMDAMIN MGA IMPOTANTENG PETSA NG TAO. DISYEMBRE 30, 19937- IPINOROKLAMA ANG WIKANG GLEASON. ANG WIKA AY MASISTEMANG BALANGKAS TAGALOG BILANG BATAYAN NG WIKANG PAMBANSA. NA SINASALITANG TUNOG 1940 - IPINAG-UTOS ANG PAGTUTURO NG WIKANG KATANGIAN NG WIKA PAMBANSA SA IKAAPAT NA TAON SA LAHAT NG PAMPUBLIKO AT PRIBADONG PAARALAN SA MASISTEMA-KONSISTENT AT SISTEMATIKONG NAKAAYOS BUONG BANSA. SA ISANG TIYAK NA BALANGKAS. SINASALITANG TUNOG-ANG MGA TUNOG AY NAGAGAWA HUNYO 7,1940-ANG WIKANG OPISYAL NG BANSA AY SA PAMAMAGITAN NG MGA SANGKAP SA PAGSASALITA. TATAWAGING WIKANG PAMBANSANG PILIPINO. PINIPILI AT ISINASAAYOS - PINIPILI ANG WIKANG GINAGAMIT UPANG MAKAPAGBIGAY NG MALINAW NA 1959- ANG WIKANG PAMBANSA AY TATAWAGING MENSAHE. PILIPINO UPANG MAILAGAN ANGMAHABANG GINAGAMIT- ANG WIKA AY KASANGKAPAN SA KATAWAGANG “WIKANG PAMBANSANG PILIPINO” O KOMUNIKASYON AT KATULAD NG IBA PANG WIKANG BATAY SA TAGALOG.” KASANGKAPAN, KAILANGAN ITONG PATULOY NA GAGAMITIN UPANG HINDI MAWALAN NG SAYSAY. 1987- ALINSUNOD SA KONSTITUSYON, ANG WIKANG NAKABATAY SA KULTURA - NAGKAKAIBA-IBA ANG WIKA SA PAMBANSA NG PILIPINAS AY TATAWAGING FILIPINO. DAIGDIG DAHIL SA PAGKAKAIBA-IBA NG KULTURA NG MGA BANSA. - NASASALAMIN ANG KULTURA NG ISANG BANSA ARTIKULO XIV KONSTITUSYONG 1987- ANG LEGAL NA GAMIT ANG WIKA. BATAYAN NG KONSEPTO NG FILIPINO BILANG WIKANG PAMBANSA. KALIKASAN NG WIKA ANG LAHAT NG WIKA AY BINUBUO NG MGA TUNOG. FILIPINO ANG WIKANG GINAGAMIT NG MGA NANINIRAHAN ANG LAHAT NG WIKA AY MAY KATUMBAS NA SIMBOLO SA PILIPINAS, ANG PAMBANSANG WIKA NG MGA PILIPINO. O SAGISAG ANG LAHAT NG WIKA AY MAY ESTRUKTURA. SEKSYON 6. Ang wikang Pambansa ng Pilipinas ay Filipino. ANG LAHAT NG WIKA AY NANGHIHIRAM. SEKSYON 7.Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at ANG LAHAT NG WIKA AY DINAMIKO. pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino, ANG LAHAT NG WIKA AY ARBITRARYO at hangga't walang ibang itinatadhana ang batas, Inggles. SEKSIYON 8. Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa ARBITRARYO-ANG WIKA AY PINILI AT ISINAAYOS ANG Filipino at Inggles, at dapat na isinalin sa mga pangunahing MGA TUNOG SA PARAANG PINAGKASUNDUAN SA wikang panrehiyon, Arabic at Kastila. ISANG POOK O LUGAR. MEMORANDUM ORDER (CMO) NO. 20 SERIES OF 2013 - PRIMUS INTERES PARES ay ang pinamagatang “General curriculum: Holistic Nangunguna sa lahat ng magkakapantay. (first among Understandings, Intellectual and Civic Competencies.” equals) Sinasabi na nangunguna sa lahat ng magkakapantay ang HUNYO 28, 2013-Inilabas ng CHED ang CMO No. 20, wikang Filipino. Series of 2013 “MADALAS ITANONG SA WIKANG PAMBANSA” CHED MEMORANDUM ORDER (CMO) NO. 04, SERIES Inilabas ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) ang OF 2018-Noong Abril 2018, naman ay inilabas ang CMO kahalagahan ng pagkakaroon ng wikang pambansa sa No. 04, Series of 2018 upang ipatupad ang nasabing pamamagitan ngpagbibigay-diin sa papel ng wikang pambansa resolusyon ng Korte Suprema. sa mabilis pagkakaunawaan at pagpapasibol ng “damdamin ng pagkakaisa” “DRAFTING THE 1987 CONSTITUTION THE POLITICS OF ANALITIKAL NA GAMIT- GINAGAMIT SA PAG OORGANISA LANGUAGE” Buod ni Atienza (1994) NG MGA IMPORMASYON SA MGA KATEGORYA, BAHAGI, Aniya,”...paggamit ng mga wikang dayuhan, lalo na ng GRUPO, URI AT MGA PAG UUGNAY UGANAY NG MGA ITO Ingles, ay nagbunsod ng mabagal na pag-unlad SA ISA’T ISA. “ang Ingles ay naging hadlang na naghihiwalay sa mga KRITIKAL NA LAPIT- GINAGAMIT KUNG GINAGAWAN NG edukadong Pilipino at sa masang Pilipino” INTERPRETASYON ARGUMENTO, EBALWASYON, AT “ang mga wika sa Pilipinas ay mula sa iisang pamilya ng PAGBIBIGAY NG SARILING OPINYON SA IDEYA. wika; ISPEKULATIBONG LAPIT- GINAGAMIT SA PAGKILALA NG Ang wikang pambansa ay kahingian (prerequisite) sa MGA SENARYO, MGA ESTRATIHIYA O PAMAMARAANG pagkikintal ng nasyonalismo, PAGSUSURI, PAG-IISIP AT PAGSULAT. MANUEL L. QUEZON- “HINDI KO NAIS ANG KASTILA O INGLES 3 ANYO SA PAGSULAT SA LARANGAN NG HUMANIDADES ANG MAGING WIKA NG PAMAHALAAN….” 1. IMPORMASYONAL - paktwal ang mga impormasyon at imahinatibo ang pangungumbinse. GIMENEZ MACEDA (1997)-Ang wikang pambansa ang wikang 2. IMAHINATIBO- binubuo ng paliwanag kaugnay sa teknik, higit na makakapagbigay-tinig at kapangyarihan sa mga paano isinagawa at ang naging resulta ng kadalasan ay tagawalis, drayber, tindero at tindera... ginagawa sa sining at musika. 3. PANGUNGUMBINSE-pagganyak upang mapaniwala o di DR. PAMELA CONSTANTINO (propesor sa Filipino sa mapaniwala ang bumabasa,nakikinig. Subhetibo ito Unibersidad ng Pilipinas), kaya’t mahalagang opinyon ay kaakibat ng ebidensyia at “Ang wika ay may malaking papel na ginagampanan sa katuwiran. Pilipinas ,sakaayusan at sapag-unladng lipunan. Pukawin ang “malikhain, mapanuri at mapagbuod na LARANGAN NG AGHAM PANLIPUNAN - Ang agham kaisipan” panlipunan ay isang larangang akademiko na pumapaksa sa “umunlad nang husto” sa pamamagitan ng wikang sarili sa tao-kalikasan, mga gawain at pamumuhay nito, kasama ang edukasyon at iba pang larangan. mga implikasyon at bunga ng mga pagkilos nito bilang miyembro ng lipunan. KULTURAL NA HOMONEGASYON 1. WORLD BANK 1. SOSYOLOHIYA - Pag-aaral ng kilos, pag-iisip at gawi ng 2. WORLD TRADE ORGANIZATION tao sa lipunan ang mga pinagmulan, pag-unlad at pagkabuo ng mga samahan at institusyong panlipunan BIENVENIDO LUMBERA (2003) upang makabuo ng mga kaalaman tungkol sa kaayusan tagapagtaguyod ng makabayang edukasyon at pagbabago sa lipunan ang wika at panitikan natin ay buhay na katibayan ng ating 2. SIKOLOHIYA - Pag-aaral mga kilos, pag-iisip at gawi ng kultura at kasaysayan. tao, gumagamit ng empirikal na obserbasyon. 3. LINGGUWISTIKA - Pag-aaral ng wika bilang sistema INTELEKTWALISASYON NG WIKA kaugnay ng kalikasan, anyo, estruktura at baryasyon Sa artikulong "Intelektuwalismo sa Wika, " binigyang-diin ni nito. Constantino (2015) na ang paggamit ng Filipino sa iba 't 4. ANTROPOLOHIYA - Pag-aaral ng mga tao sa iba’t ibang ibang larangan ay mahalaga tungo sa intelektwalisasyon panahong ng pag-iral upang maunawaan ang ng wika at pag-unlad ng kaisipang Pilipino. kompleksidad ng mga kultura at gumagamit ng Constantino, "Ang wika ay mas mabilis na uunlad kung participant-observation o ekspiryensiyal na imersyon sa ito'y ginagamitsa seryosong pag-iisip at hindi pananaliksik lamangpambahay,... 5. KASAYSAYAN - Pag-aaral ng nakaraan ng mga grupo, komunidad, lipunan at ng mga pangyayari upang MGA HAKBANG SA PAG-UNLAD NG PANANALIKSIK SA maiugnay ito sa kasalukuyan, FILIPINO 6. HEOGRAPIYA - Pag-aaral sa mga lipunang sakop ng 1.Magpansinan muna tayo bago magpapansin sa iba. mundo 2. Pagtatag ng pambansang arkibo ng pananaliksik. 7. AGHAM PAMPOLITIKA - Pag-aaral sa bansa, gobyerno, 3. Pag-develop ng translation software. politika at mga patakaran, proseso at sistema ng mga 4. Prayoridad sa Filipinasyon ng edukasyon. gobyerno 5. Pagtatatag ng Department of Filipino sa mga unibersidad. 8. EKONOMIKS - Pag-aaral sa mga gawaing kaugnay ng mga proseso ng produksyon, ditribusyon at paggamit ng YUNIT 2. SITWASYONG PANGWIKA SA HUMANIDADES AT mga serbisyo at produkto sa ekonomiya ng isang bansa. AGHAM PANLIPUNAN 9. AREA STUDIES - Interdisiplinaryong pag-aaral, kaugnay Kapag nagtuturo ng humanidades at agham panlipunan, ng isang bansa, rehiyon, at heyograpikong lugar kinakailangang gamitin ang Filipino bilang midyum ng 10. ARKEOLOHIYA - Pag-aaral ng mga relikya, labi, artifact pagtuturo sa mga larangang ito ayon sa itinakda ng at monument kaugnay ng nakaraang pamumuhay at patakarang bilingguwalismo. gawain ng tao ANO ANG REGISTER?Isang baryasyon sa wika na may 11. RELIHIYON - Pag-aaral ng organisadong koleksiyon ng kaugnayan sa taong nagsasalita o gumagamit ng wika. Ito ay mga paniniwala, sistemang kultural at mga pananaw sa mas madalas nakikita o nagagamit sa isang partikular na mundo disiplina. LARANGAN NG HUMANIDADES- Isang malawak na disiplinang tumutukoy sa pag-aaral ng ibat ibang aspeto ng tao at ng MGA ANYO NG SULATIN - Ang mga karaniwang format ng kanyang kultura. pagsulat sa mga agham panlipunan ay kinabibilangan ng PANGUNAHING DISIPLINA SA ILALIM NG HUMANIDADES mga ulat, sanaysay, research paper, buod, artikulo, 1. SINING pagsusuri sa libro o artikulo, talambuhay, artikulo ng balita 2. PILOSOPIYA 3. LITERATURA PROSESO 4. LINGGUISTIKA Pagtukoy sa genre o anyo 5. KASAYSAYAN Pagtukoy at pagtiyak sa paksa 6. AGHAM PANLIPUNAN Paglilinaw at pagtiyak sa paksang pangungusap  Pagtiyak sa paraan ng pagkuha ng datos METODONG IMRAD Pagkalap ng datos Anyo ng pananaliksik na ang kahingian sa mga mag-aaral Analisis ng ebidensya ng kolehiyo at makabuo ng anumang papel pananaliksik sa Pagsulat ng sulatin gamit ang lohikal, malinaw, mga penominong kultura, panlipunan o multi-disiplinari. organisado INTRODUKSYON - Nakapaloob ang problema, motibo, Pagsasaayos ng sanggunian backgroundm etc. LAYUNIN AT URI NG PAGSASALIN METODO - naglalalrawan ng tiyak na pamamaraan at LAYUNIN: proseso na ginagamit sa pangongolekta ng datos. 1. Magdagdag ng impormasyon at kaalaman mula sa pag- RESULTA - resulta ng ginawang empirical na pananaliksiik. aangkat ng mga kaisipan mula sa ibang wika. ( ex : chart, graph, plot, organizer) 2. Mailahok sa pambansang kamalayan ang iba't ibang ANALISIS - analisis ng isinagawang pag-aaral batay sa katutubong kalinangan mula sa iba’t ibang wikang resulta. rehiyonal… DISKUSYON - diskusyon at konklusyon ng isinagawang 3. Mapagyaman ang kamalayan sa iba’t ibang kultura pag-aaral. URI: ILANG KONDISYON SA PAGSULAT 1. Pagsaling Pampanitikan - nilalayon na makalikha ng obra 1. Gumamit ng atin ,kami, kayo at tayo ng sulating maestra batay sa orihinal na akdang nakasulat sa ibang siyentipiko, hindi personal wika. 2. Hindi pasibo kundi aktibo. 2. Pagsasaling siyentipiko- teknikal - komunikasyon ang 3. Nasa kasalukuyan. pangunahing layon. HALIMBAWA NG MGA SULATIN YUNIT 3. FILIPINO SA AGHAM, TEKNOLOHIYA, 1. TEKNIKAL NA REPORT - naglalarawan sa proseso, pag - INHINYERSIYA, MATEMATIKA AT IBA PANG KAUGNAY NA unlad o mga resulta… LARANGAN. 2. ARTIKULO NG PANANALIKSIK - nilathalang nakasulat na akdas isang midyum na nakalimbag o elektroniko… 1. INTELEKWALISASYON NG WIIKANG FILIPINO SA 3. INSTRUKSYUNAL NA POLYETO O HANDOUT - printed na LARANGANG SIYENTIPIKO-TEKNIKAL material na ginagamit upang magbigay ng impormasyon sa ANG TALAHULUGANG PANG-AGHAM: INGLES AT isang malinaw na paraan. PILIPINO- isinulat ni Jose Sytangco, isang manggagamot 4. REPORT PANLABORATORYO - nagsasaad ng resulta ng mula sa UST. ginawang pagsusuri. ENGLISH-PILIPINO VOCABULARY FOR CHEMISTRY - 5. PLANO SA PANANALIKSIK - mapa sa kabuuan ng pa–aral. nilikha ng mag-asawang Miranda at Salome Miranda, 6. KATALOGO - sistematikong koleksyon o listahan ng mga propesor ng kemistri sa UP. bagay. UNIBERSIDAD NG PILIPINAS - may librong agham sa 7. TEKNIKAL NA TALUMPATI - kasanayan sa paguslat ng Filipino dahil sa panghihikayat ng binigay ng Sentro ng papel na babasahin. wikang Filipino dito… 8. REPORT NG ISINAGAWANG GAWAIN - pagkolekta ng data INTELEKWALISASYON NG WIKA sa pagganap ng produkto o proyekto. Pagpaksa ng mmga ideya sa pinakamataas na klebel sa akademya ( Gonzales 2005, sa San Juan et al,... 2019) 5. PROSESO, LAYON AT KAHALAGAHAN NG PAGSASALING Maaari lamang matamo sa pamamagitan ng paggamit dito SIYENTIPIKO - TEKNIKAL hindi lamang bilang wika sa pang araw-araw… Paglilipat ng mensahe na nakatali sa mga tekstong teknikal Pinakamahalagang sangkap sa paglilipat, pag iimbak… DALAWANG PROSESO SA PAGTATAMO NG INTELEKWALISASYON NG WIKA SA AKADEMYA KATANGIAN NG TAGASALIN NG SIYENTIPIKO AT TEKNIKAL LINGGWISTIKO - pagdebelop ng isang estandadisadong anyo 1. Malawak na Kaalaman ng wika 2. Mayamang imahinasyon Pag debelop ng korpora o lawak ng teksto sa ibat ibang 3. Katalinuhan akademikong larangan 4. Kakayahang makapamili at makapagpasya Pag buo ng register ng wika - tangi at tiyak na gamit ng 5. Kasanayang gamitin ang pinagsalinang wika wika sa isang larang. 6. Karanasan sa pagsasalin PAGSASALIN SA INTELEKWALISASYON NG WIKA PAMAMARAAN SA PAGSASALING SIYENTIPIKO AT TEKNIKAL 1. Pagsasa- Filipino ng ibat ibang akda mula sa ibat ibang wika. 1. SALING - ANGKAT ( DIRECT BORROWING ) 2. Maging bukas at malawak ang pananaw ng isang tagasalin Paggamit ng mga salita o ideya mula sa ibang wika ayon at hindi nakulong sa personal. sa orihinal nitong kahulugan at baybay, at maaaring 3. Hindi simpleng paghahanap o pagtutumbas lamang. magkaroon ng kaunting pagbabago sa baybay kapag 4. Ibahagi ang mas malalim na kahulugan ng mga salita. madalas nang ginagamit. HALIMBAWA: 2. MGA DISIPLINA SA LARANGAN NG AGHAM persepsyon mula sa Latin na perception BIYOLOHIYA- nag aaral tungkol sa buhay amnesya mula sa Ingles na amnesia KEMISTRI - komposisyon, istraktura, pagbabago ng sikolohiya mula sa Kastila na psicologia mahal mula sa bagay. Bahasa Malaysia na mahal PISIKA - materya at mosyon salin mula sa Javanese na salin HELOHIYA - pagaaral sa daigdig ASTRONOMIYA - phenomina sa labas ng daigdig. 2. SALING - PAIMBABAW ( SURFACE ASSIMILATION) - MATEMATIKA - hugis , espasyo Ginagamit ang salita ayon sa orihinal nitong teknikal na 3. MGA DISIPLINA SA LARANGAN NG TEKNOLOHIYA kahulugan “ TECHNE ( SINING) at “LOGOS” o salita. HALIMBAWA: IT - pag-aaral at gamit ng teknolohiya. reimporsment mula sa reinforcement suggestment mula INHINYERA - paglalapat ng agham... sa suggestion its depends mula sa it depends 4. FILIPINO SA PAGSULAT SA AGHAM, TEKNOLOHIYA, AT bolpen mula sa ballpen tsaa mula sa cha MATEMATIKA  Ang pagkalap ng impormasyon sa pananaliksik ay kailangang: 3. SALING - PANGGRAMATIKAL ( GRAMMATICAL 1. SISTEMATIKO TRANSLATION) - Nagkakaroon ng pagbabagong gramatikal 2. MATALINO kung paano ginamit ang mga salita. 3. ETIKAL HALIMBAWA : inter-aksyong sosyal = social interaction LAYUNIN NG PANANALIKSIK kumperensyang internasyunal = international conference ay preserbasyon at pagpapabuti ng kalidad ng pamumuhay reaksyong abnormal = abnormal reaction ng tao (Bernales, et. al., 2018) Upang makadiskubre ng bagong kaalaman hinggil sa mga 4. SALING - HIRAM (loan translation) - Ito ay isa sa batid nang penomena; pinakamagandang paraan sa pagbuo ng bagong salita para Upang makakita ng sagot sa mga suliraning hindi pa ganap sa sikolohiyang Filipino. na nalulutas ng mga umiiral na metodo at impormasyon. HALIMBAWA: Mapagbuti ang mga umiiral na teknik at makadebelop ng paghuhugas-isip para sa brainwashing alon ng tunog para bagong instrumento o produkto. sa sound waves alon ng utak para sa brain waves KATANGIAN NG PANANALKSIK susing-panalita para sa keynote speaker 1, SISTEMATIKO 2. KONTROLADO 5. SALING - LIKHA (word invention) - Kakaunti lamang ang 3. EMPIRIKAL mga salitang likha sa larangan ng sikolohiya at ang mga ito’y nagbunga pa ng mga biro. MGA KASANAYAN SA PANANALIKSIK HALIMBAWA: 1. Pagpili ng Paksa ng Pananaliksik punlay (punla+buhay) – sperm 2. Pagpili ng Batis ng Impormasyon banyuhay (bagong anyo ng buhay) - metamorphosis 3. Pagbasa, Pagsulat ng Paraphrase , Abstrak at Rebyu balarila (bala ng dila) - grammar 4. Akademikong Publikasyon 5. Presentasyon ng Pananaliksik 6. SALING - DAGLAT (abbreviated words) - Pinaiikli ang mga salita o gumagamit ng mga akronim na mas madalas gamitin 01 Pagpili ng Paksa ng Pananaliksik kaysa sa mahahabang salita. Ang maka-Pilipinong pananaliksik ay gumagamit ng wikang HALIMBAWA : Filipino at mgakatutubong wika sa Pilipinas BSU-Batangas State University LPU-Lyceum of the Philippines University PAGLILIMITA NG PAKSA UB-University of Batangas TAPSILOG - Tapa-Sinangag-Itlog 7. SALING - TAPAT (parallel translation) - Ito ang katutubong paraan ng pag-iisip at paggawa na napapayaman sa ating PINSALA NG EL NIñO sa mga wika at kultura. magsasakaNG pilipino sa TAONG EL NIñO 2020-2021 HALIMBAWA: PANAHON SA PILIPINAS Panaderya para sa bakery Lesson Plan para sa guro PAGKATUTO SA EPEKTO NG ONLINE CLASS SA EDAD ONLINE CLASS 8. SALING - TAAL (indigenous - concept oriented PAGKATUTO NG MGA MAG-AARAL EDAD 4-6 translation) - Mahalagang tuklasin kung alin ang makabuluhan sa lipunang Pilipino. Sa ganitong paraan, MGA ISPORTS NA isinusulong ng mga sikolohista ang kosepto ng “kapwa” na ISPORTS NA KINAHIHILIGAN NG likas sa pagpapahalagang Pilipino. KASARIAN KINAHIHILIGAN MGA KABATAANG LALAKI HALIMBAWA: EDAD 14-16 Pakikitungo (transaction/civility with) Pakikisalamuha (inter-action with) ABORSYON SA MGA Pakikilahok (joining/participating) PERSPEKTIBO BIKTIMA NG KARANASA AT SALOOBIN NG MGA BIKTIMA NG PANGGAGAHASA SA PANGGAGAHASA ABORSYON 9. SALING - SANIB (amalgamated translation) - Humango ng mga salita mula sa mga katutubong wika sa Pilipinas. HALIMBAWA : BENEPISYO NG KAKAIIBANG E. LUGAR KLIMA SA BAGUIO gahum (Cebuano) para sa hegemony hinupang KLIMA SA MGA TAGA BAGUIO (Hiligaynon) para sa adolescence YUNIT 4. REBYU SA MGA BATAYANG KAALAMAN SA F. PROPESYON O KATUTUBONG SALOOBIN NG MGA AETA SA PANANALIKSIK GRUPONG GRUPO SA MGA MAKABAGONG KINABIBILANG TEKNOLOHIYA TEKNOLOHIYA AN PANANALIKSIK Ang gawaing pananaliksik ay isinilang ng magsimulang magtanong ang mga sinaunang tao hinggil sa mga bagay PAGBABASA NG EPEKTO NG PAGBABASA NG ANYO O bagay na pilit din nilang hinahanapan ng mga kasagutan PANITIKAN SA PANITIKANG PIKSYON SA PAG-UUGALI NG MGA URI ngunit sinasabi na ang gawaing pananaliksik ay nagsimula ELEMENTARYA MAG-AARAL SA ELEMENTARYA pa kay Gallileo Galiile noong 1500 MGA BATAYANG KAALAMAN SA PANANALIKSIK PARTIKULAR NA KALUSUGAN NG TUGON NG KAGAWAR NG KALUSUGAN SA MATAAS NA BILANG Clarke at Clarke (2005). ang pananaliksik ay isang HALIMBAWA O KASO MGA PILIPINO NG KASO NG MPOX SA PPILIPINAS. maingat, masistematiko at obhetibong imbestigasiyon. Nuncio, et al. (2013), ang pananaliksik ay isang lohikal na proseso ng paghahanap na obhetibong sagot  AKADEMIKONG PUBLIKASYON PANGKALAHATANG PAKSA : Asignaturang Filipino hindi kumpleto ang ginawang pananaliksik kung wala itong publikasyon. Maaring ilathala ang pananaliksik, buod, NILIMITAHANG PAKSA : Persepsyon ng mga Guro at Mag- pinaikling bersyon o isabg bahagi nito sa pahayagan o aaral sa Pag-alis ng Asignaturang Filipino pampahayagang pang kampus, conference proceedings, monograph, aklat o sa referred speech journal. Maaaring gamitin bilang batayan ang mga sumusunod sa paglilimita ng paksa MGA GABAY SA REBISYON pinakahuling proseso sa proseso ng pananaliksik. PAKSA : Pangkat-Lugar- Panahon NILIMITAHANG PAKSA : Sa pamamagitan nito, natutuklasan ng mananaliksik ang Persepsyon ng Mga Guro at Mag-aaral sa Pambansang kahinaan ng ginawang pananaliksik, pagkakamali sa Pamantasan ng Batangas sa Planong Pagtatanggal sa padrong ng gramatika at sistematisasyon ng ideya. Filipino Bilang Disiplina sa Kolehiyo T. P. 2019-2020 1. Tukuyin ang pangunahing punto ng papel pananaliksik. Pagpili ng batis - Mahalaga ang wastong pagpili ng mga 2. Tukuyin kung sino ang magbabasa ng pananaliksik at pagkukunan ng mga datos at impormasyon na ito upang layunin. maging makabuluhan ang gagawing pananaliksik. 3. Tasahin ang iyong mga ebidensiya. 4. Panatilihin lamang ang mahahalagang punto ng Pagpili ng batis ng impormasyon pananaliksik. 1. Tiyakin na ang sanggunian ay isang akademiko. 5. Pakinisin ang gamit na wika sa kabuuan ng papel- 2. Tukuyin ang uri ng sanggunian. pananaliksik. 3. Alamin kung ang sanggunian ay primarya o sekundarya. PAGBASA AT PAGSULAT NG PARAPHRASE, ABSTraK, AT REBYU Ang pagbasa at pagsulat ng paraphrase, abstrak, at rebyu ay tumutulong sa masusing pag-unawa at pagsusuri ng mga impormasyon sa iba’t ibang larangan ng pag-aaral, kparaphrase PARAPHRASE Ang paraphrasing ay tumutukoy sa pagsasalin ng ideya o teksto gamit ang sariling mga salita, habang pinananatili ang orihinal na kahulugan nito. Sa pagsulat ng paraphrase, inilalagay ang pinagkuhaan ng orihinal na teksto (APA Style, n.d.). Sa konteksto ng pananaliksik, ang paraan ng paraphrasing ay nagpapakita ng pag-unawa ng mananaliksik sa materyal at tumutulong sa pag-iwas sa plagiarism. ABSTRAK Ang abstrak ay isang uri ng lagom o buod ng isangf akademikong papel, tulad ng tesis, siyentipikong papel, o mga ulat. Layunin nitong bigyan ang mga mambabasa ng mabilisang pagtanaw sa nilalaman ng buong dokumento nang hindi kinakailangang basahin ang kabuuan nito. Ayon kay Koopman (1997), naglalaman ito ng pangunahing paksa, layunin, metodolohiya, resulta, at konklusyon ng ginawang pananaliksik. REBYU Ayon kina San Juan, et al. (2019), ang rebyu ay isang uri ng pampanitikang kritisismo na ang layunin ay suriin ang akda batay sa istilo at anyo ng pagkakasulat nito. Ginagamit upang magbigay linaw sa nilalaman ng akda nang maunawaan ito ng mambabasa. Naglalaman ng ebalwasyon batay sa personal na pananaw ng mambabasa na nagbibigay ng rebyu. PRESENTASYON NG PANANALIKSIK Ayon kay De Laza, (n.d), ang presentayon ng pananaliksik ay isang paraan ng pagbabahagi ng ginawang pananaliksik sa mga lohikal, pambansa at pandaigdigang kumperensiya, at iba pa at mahalagang gawain na dapat linangin sa loob at labas ng akademya.