FIL 9 REVIEWER PDF

FILO REVIEWER - Habang naglalakad si Sisa nakatakip TANKA AT HAIKU ang mukha niya (PARA HINDI SIYA - HAPON: Silangang Asya at Pacific Ring MAKILALA) of Fire - Ma...

FILO REVIEWER - Habang naglalakad si Sisa nakatakip TANKA AT HAIKU ang mukha niya (PARA HINDI SIYA - HAPON: Silangang Asya at Pacific Ring MAKILALA) of Fire - May nakasalubong si Sisa: - TOKYO: kabisera nito (capital) TAGAPAGLUTO, UTUSAN at SAKRISTAN - Binubuo ng APAT na isla: HOKKAIDO, - Sabi nila na nagmana ang mga anak SHIOKOU, KYUSHU, HONSHU niya sa AMA nila - NIHONGGO: ang kanilang wika KABANATA 19: KARANASAN NG ISANG GURO - SHINTOISMO at BUDDIHISMO: relihiyon - Naguusap si Ibarra at ang guro nila (tungkol sa EDUKASYON) - MANYOSHU: A collection of Ten - Pinapatawad ni Ibarra ang KURA at ang Thousand Leaves (4500 tula) BAYAN TANKA - Bayan = mangmang - Maigsing tula na may 31 NA PANTIG - Nais malaman ni Ibarra ang mga (5-7-5-7-7) suliranin sa pagtuturo - Limang taludtod - Maestro = tawag sa mga guro noon - Tungkol sa DAMDAMIN (KALALAKIHAN lang ang pwede HAIKU mag-aral at magturo) - 17 NA PANTIG (5-7-5) KABANATA 20: PULONG NG BAYAN - Tatlong taludtod - 2 PANIG = Liberal (bata) at - Tungkol sa KALIKASAN Conservador (matanda) NOLI ME TANGERE (Kabanata 17-25) - Nagkita upang mausapan ang PISTA KABANATA 17: SI BASILIO - May 3 tao na biglang dumating - Dumating si basilio na DUMUDUGO ang (IBARRA, GURO at ang KAPITAN) ulo - Kinakabahan ang kapitan kasi pinag - Naiwan si CRISPIN sa kumbento uusapan nila ang gusto ng KURA - Nanaginip si Basilio: - Nais ng kura na may 6 NA PRUSISYON, 3 1. Pinapalo si Crispin ng Kura SERMON, 3 MISA MAYOR gamit ang yantok - Sabi ni DON FILIPO LINO na MASAMA ang 2. Nasa bukid siya at may KURA kasamang mga babae - Babawiin ni PADRE SALVI ang onsang - May mga hiling si Basilio: ginto kay SAN ANTONIO 1. Nais niyang magtrabaho kay KABANATA 21: KUWENTO NG ISANG INA Ibarra - Magulo ang isipan ni Sisa at nahuli siya 2. Manirahan na lang silang tatlo ng GUARDIA CIVIL na wala ang ama niya - Hinahanap nila ang kanyang anak niya - Nalungkot si Sisa kasi wala ang AMA na si CRISPIN at BASILIO (“nagnakaw” niya sa LAHAT NG HILING niya daw ng SALAPI) KABANATA 18: NAGDURUSANG KALULUWA - Sabi ni Sisa na hindi niya alam kung nasaan sila kasi matagal na niyang hindi nakikita ang kanyang mga anak  - Sumama si Sisa sa mga GUARDIA CIVIL - LUBID = Elias (para hindi masaktan/makita niya ang - BUWAYA = espanyol/pamahalaan mga anak niya) - Ipinaglaban ni RIZAL ang kanyang - DALAWANG ORAS (2) siya nakakulong bayan sa mga ESPANYOL - Kinampihan ng ALPEREZ si Sisa (PAKANA KABANATA 24: SA GUBAT raw nito ng KURA/gawa-gawa) - Sumisilip si Padre Salvi kina Maria Clara KABANATA 22: DILIM AT LIWANAG - Dahil may pagtingin siya sa kanya - Dumating si MARIA CLARA at TIYA ISABEL - Nagpapawis si Padre Salvi = dahil malapit na ang pista KINAKABAHAN siya kasi baka makita - Wala ng GANA mag misa si PADRE SALVI siya (laging nagkakamali) - Nagsinungaling si Padre Salvi = naligaw - Pero biglang lumiliwanag si Padre Salvi daw siya kapag dumadaan sa BAHAY NI MARIA - Dumating ang ALPERES at TAKOT si Sisa CLARA (baka mahuli siya/dahil ESPANYOL siya) - Sabi ni Maria Clara na wag - “Gulong ng Kapalaran” ang binabasa inanyayahan ni Ibarra si Padre Salvi: ni na Ibarra 1. Palagi siyang nakatitig kay - Galit si Padre Salvi (KASALANAN ito sa Maria Clara diyos) 2. Ano-ano ang kanyang sinasabi - Si Padre Salvi ang may kasalanan dahil - Inimbita pa rin ni Ibarra si Padre Salvi sa makialam sa gamit ng iba (bilang respeto) - Umalis si Padre Salvi at dumating ang - Dumating ang ASAWA NI SISA mga GUARDIA CIVIL (hinahanap si ELIAS (hinahanap niya ang magina) = masama raw siya) 1. LIWANAG = pagtulong ni Ibarra sa KABANATA 25: SA BAHAY NG PANTAS asawa ni Sisa - Pumunta si Ibarra sa bahay ni MANG 2. DILIM = ang mga problema TASYO KABANATA 23: PANGINGISDA - Sumusulat si Mang tasyo ng - Kasama ni Maria Clara ang mga HIEROGLYPHICS (para sa susunod na kaibigan niya (VICTORIA, NENENG, IDAY HENERASYON) at SINANG) - Humihingi ng payo si Ibarra kung sino - Papunta sila sa LAWAK ang lalapitan niya (gagawa siya ng - Si ELIAS ang nagpipiloto sa kanila PAARALAN) - Nagluluto sila ng SINIGANG at para - Sabi ni Mang Tasyo na SUMANGGUNI hindi sila MAINIP = umawit daw si Maria siya sa KURA Clara - Bayan = pipi (mga Pilipino) - ALPA (harp) ang gamit niya - Magkakaroon daw ng - Kumuha sila ng isda para ilagay sa LIWANAG/KAPAYAPAAN sinigang - Inihalintulad ni Mang Tasyo si Ibarra sa - BUWAYA ang hayop = kinuha ito ni isang puno sa gubat (KUPA) at sa Ibarra at Elias HANGIN - PUNYAL = Ibarra KABANATA 26: BISPERAS  - Bisperas: isang araw bago ng PISTA - UNANG SULAT: Dyaryo - NOV 10: bisperas / NOV 11: pista - Tungkol sa mga pangyayari sa pista - 3 na pinatayo: - IKALAWANG SULAT: imbitasyon ni 1. Arkong kawayan (sinkaban) Kapitan Martin / Martin Aristorenas kay 2. Tolda = prusisyon Luis Chiquito para MAGSUGAL 3. Entablado = komedya - IKATLONG SULAT: sulat ni maria clara - Pinapatunog ang KAMPANA = inimbita kay ibarra = may sakit kasi si ibarra sila KABANATA 29: ANG ARAW NG PISTA - Carlos (tsino) at kapitan joaquin - May mga musika at sinuot ng mga tao - Kasama nila si KAPITAN TIAGO, ALPERES ang PINAKAMAGANDANG damit nila at PADRE DAMASO - Hindi nag-iba ang kasuotan ni MANG - Tahur = mga nagsusugal TASYO = pagluluksa lamang ng SALAPI - Nagdala ng 18,000 si JOAQUIN at 10,000 (sayang lang) si CARLOS - Sumang Ayon si DON FILIPO sa sinabi ni - Si DON JUAN ang namamahala sa Mang tasyo pagtatayo ng paaralan ni ibarra - Sinimulan ang prusisyon ng alas-otso - Si PADRE SALVI ang magiging PADRINO ng umaga = magbabasbas sa paaralan - Tumigil sila sa bahay ni na kapitan KABANATA 27: KINAGABIHAN tiago = kasi nandoon si MARIA CLARA, - May mga regalo si KAPITAN TIAGO kay IBARRA AT MGA KASTILA Maria Clara (galing Europa) KABANATA 30: SA SIMBAHAN - Piyano, malaking salamin, esmeralda - Nagaagawan ang mga tao sa AGUA at guhit ng larawan BENDITA = blessing ito - Nagpaalam si Ibarra kung pwede sila - Ang misa ay BAYAD para sa kabanalan maglibot sa San diego ng lahat = 250 - May nakita silang ketongin na bulag - Pupunta pa rin sila kahit na mahal ang - Ketongin = sakit sa balat babayaran - Lumapit si maria clara kahit na sinabi - Kapag pumunta sa misa = pupunta ka ng mga kaibigan niya na wag sa LANGIT (masama ang pinapakita na ugali ng - Nanood ka ng KOMEDYA = pupunta ka mga kaibigan niya) sa impyerno - Binigay niya ang kanyang agnos sa - Dumating si PADRE DAMASO at tinignan ketongin (kabaitan) niya si PADRE MANUEL MARTIN at si - Biglang dumating si Sisa at kinausap IBARRA ang ketongin (nababaliw na siya) KABANATA 31: ANG SERMON - Bigla nalang siya nauutal at tinuro ang - Kinakausap ni PADRE DAMASO ang kampaniya na nandoon daw si na PANGINOON CRISPIN AT BASILIO - Dahil binigay niya ang MABUTING - Napaisip si maria clara na marami KALOOBAN niya palang mahirap at kapus-palad - Bayan na bulag = tao sa SAN DIEGO KABANATA 28: MGA SULAT  - Nakasulat sa WIKANG TAGALOG ang 3. Antala: Saglit na pagtigil sa sermon pagsasalita - Hindi masyong sineryoso ni padre EX: Hindi ako mali (wala kang kasalanan) / damaso ang pagsusulat sa sermon = Hindi, ako mali (ikaw ang may kasalanan) kasi nasa wikang tagalog HASHNU ANG MANLILILOK NG BATO - Puno lang ng PANLALAIT ang kanyang - BANSA: TSINA sermon sa mga pilipino - LALAWIGAN: JIANGSU - Naiinip na ang mga tao - BAYAN: NANJING - Biglang may nagmura/sumigaw - Ayaw na ni Hasnu sa trabaho niya = - Nagalit si padre damaso kasi sa “pagal na pagal” na siya simbahan pa sila nagaaway - Nakita niya ang HARI kasama ang mga - Sinabi ni elias kay ibarra na MAGINGAT sunadalo niya siya sa pagbaba sa hukay at HUWAG - Inisip niya na MAGING HARI (unang LUMAPIT SA BATO (babala) tinig/hiling) KABANATA 32: ANG KALO/PANGHUGOS - May narinig siyang tinig “magiging hari - Pinupurihan ang taong dilaw = siya ang ka” gumawa sa KALO / alam niya gamitin - Naging hari siya pero: ang KALO 1. MABIGAT ang baluti niya - Nalaman niya ito kay DON SATURNINO 2. Napagod siya sa SIKAT ng - Nagsimula ng basbasan na ni Padre ARAW Salvi - Naisip niya na MAS MAKAPANGYARIHAN - Lumapit si Elias sa hukay (may ang ARAW (ikalawang tinig) masamang pakiramdam siya) - Naging araw siya pero HINDI SIYA SANAY - Nakatingin siya sa taong dilaw na magbigay ng sikat ng araw - Pagbaba ni Ibarra upang maki-isa sa 1. Nangatuyo ang nabubuhay sa pagsaksi ay humulagpos ang lubid sa mundo kalo 2. Nanangis ang mga tao - Bigla nalang nahulog ang malaking - Natatakpan ng ULAP ang kanyang sikat bato at nasira ang kalo = namatay ang ng araw taong dilaw - MAS MAKAPANGYARIHAN ang ULAP - Pinapahuli nila si DON JUAN (ikatlong tinig) PONEMANG SUPRASEGMENTAL - Naging ulap siya pero: - Ponema = yunit ng tunog 1. Labis ang nilalabas niyang - 3 URI NG PONEMANG SUPRASEGMENTAL ULAN 1. Diin: lakas ng bigkas sa pantig ng salita 2. Namatay ang mga halaman EX: (ba.GA) = tumor / (BA.ga) = lungs 3. Nawala ang mga tahanan EX: (PU.no) = tree / (pu.NO) = full - Nakita niya ang BATO na hindi natinag 2. Tono: taas-baba sa pagbigkas sa ng ULAN, HANGIN at ARAW (ikaapat na pantig tinig) - 1 = mababa, 2 = normal, 3 = mataas - Naging bato siya pero narinig niya ang EX: KA(2)HA(1)PON(3) = nagtatanong TUNOG ng PAET  - Hinuhugis siya ng isang MANLILILOK 2. kawalan ng hustisya - Naisip niya na walang mas - May narinig silang SUMISIGAW at PUTOK makapangyarihan kundi SIYA NG BARIL lasi may magnanakaw - Bumalik siya sa pagiging MANLILILOK - Pagbabalik ni fidel ay sinorpresa siya (ikalimang tinig) ng kanyang pamilya sa kaarawan niya - Naging masaya na siya sa trabaho - binigyan siya ng mga regalo niya - nakapag desisyon ni fidel na huwag ng MAKAPAGHIHINTAY ANG AMERIKA pumunta ng amerika at manirahan na - SINULAT NI Dionisio S. Salazar = GAWAD sa pilipinas PALANCA - Sinabi ni MARTA na “Makapaghihintay - Ayon kay ARISTOTLE: ang Amerika” 1. Ligaya Abad Cortez 2. Dr. Fidel Cortez 3. Nora Marta 4. Boy 5. Rosa - Nagbabasa si LIGAYA ng POCKETBOOK habang hinihintay ang kanyang biyenan niya at mga anak niya na nanood ng sine - Nung nakauwi sila BOY at ROSA sabi ni boy kay ligaya na pupunta si FIDEL sa amerika - Dumating na rin si fidel at sinabi ni boy kung ano naranasan nila sa sinehan - Tinanong ni boy bakit gusto pumunta ng ama niya sa amerika - Habang nasa sala si fidel, pinag usapan ni na ligaya at marta tungkol sa balak ni fidel na pumunta sa amerika - Kinausap ni ligaya si fidel: - Ang balak ni fidel na pumunta sa amerika ay pinag-aalala ni ligaya dahil: 1. kakaiba ang uri ng pamumuhay doon 2. panibagong buhay ang matatamasa nila kung doon nagtrabaho si fidel - Ipinilit ni fidel ang kanyang pagpupunta sa amerika dahil: 1. mas maginhawa ang buhay doon