O Ser Humano na Antiguidade e na Idade Media (Galician)

1. 5.1. O SER HUMANO NA ANTIGÜIDADE E NA IDADE MEDIA. 5.1.1. NA ANTIGÜIDADE. - Fíase do "**dualismo antropolóxico**" por influencia dos pitagóricos (aos que o levou Pitágoras pola influencia do orfismo oriental. Nel diferéncianse: - - Segundo isto, o corpo e...

1. 5.1. O SER HUMANO NA ANTIGÜIDADE E NA IDADE MEDIA. 5.1.1. NA ANTIGÜIDADE. - Fíase do "**dualismo antropolóxico**" por influencia dos pitagóricos (aos que o levou Pitágoras pola influencia do orfismo oriental. Nel diferéncianse: - - Segundo isto, o corpo e a alma pertencen a mundos(realidades) distintos. Ao pertencer ao mundo das ideas a alma ten as mesmas características ca elas. Platón considera que o mal provén do corpo e que a alma quere escapar del pero non pode facelo ata que o corpo que ocupa morre (unión incómoda, intransitoria.) Por outra banda, establece unhas **funcións que a alma debe cumprir mentres reside no corpo:** - - - Despois, cando o cormpo morre a alma é xulgada por un tribunal. Ese xuízo pode concluir con distintas decisións: - - Aínda que no seu inicio Platón dicía que todo o malo viña do corpo, chegado un punto deuse conta de que non todo na nosa alma é perfecto. En consecuencia, dividiu a alma en tres partes (**alma tripartita**): - - - Platón utiliza un mito para explicar esa división das partes da alma : **"Mito del Carro Alado"**. Nel aparece a alma como carro levado por dous cabalos, a parte racional identifícase co auriga (conductor) do carro, a irascible co cabalo bo e a concupiscible co malo. - Non acepta o dualismo cosmolóxico. Defende que só hai **un único mundo eterno**, que sempre foi como é e sempre será así. Para el a realidade está chea de **substancias con composición hilemórfica**: - - Tamén establece **3 niveis funcionais da alma**: - - - En Aristóteles a forma e a materia das substancias son fisicamente inseparables. Por iso, materia e forma nacen e morren xuntas. Debido a esto a alma e o corpo nacen xuntos e morren xuntos, tamén nos humanos. 5.1.2. NA IDADE MEDIA. Nesta época o centro era Deus, así pois, o home é unha creación de Deus. Humano é considerado e visto como unha **ponte entre o divino e o terreno**. - Agostiño de Hipona no S.V, utiliza a Fª de Platón e súmalle o cristianismo. - Tomé de Aquino. Utiliza a Fª de Aristóteles e súmalle o cristianismo. 5.2. O SER HUMANO NO RENACEMENTO. Unha serie de novos avances levan a unha nova concepción do ser humano: Matemáticas. Revolución científica: heliocentrismo. Antropocentrismo fronte ao teocentrismo da I.M. Importancia e consecuencias descubrimento de América. Imprenta (Gutenberg). Reforma protestante (Lutero e Calvino). Os **protestantes** protestan pola ignorancia da Igrexa, os abusos da mesma...Defenden que cada home pode interpretar directamente a Biblia, sen a Igrexa como intermediaria con Deus ("soberanía individual"). Isto pon en perigo á Igrexa, que reacciona coa Contrarreforma e, así, comezan moitas guerras de relixión en Europa. (Mano armada da Contrarreforma: Inquisición.) Nesta etapa maniféstase a **defensa da dignidade propia do ser humano**, que xa non se debe á luz divina, senón a súa produción intelectual, técnica e artística como reflexo do propiamente humano. Destaca tamén a **revalorización do corpo**, que deixa de ser sombra e signo e causa de pecado e aparece unha visión optimista, aberta e entusiasta do ser humano, que pasa a ser como un "deus mortal". 5.3. O SER HUMANO NA FILOSOFÍA MODERNA. - Ten como obxectivo establecer un **método para determinar a validez das ideas**, **crenzas e opinións**. 1ª verdade evidente (axiomas en mates): a=a ab=ba Son verdades ás que se chega sen necesidade da experiencia, mediante a intuición "clara e distinta", e que abren a porta ao descubrimento das demáis verdades. Tras poñer en dúbida todo a cerca da existencia humana e despois partir de 0, Descartes chega á **1ª evidencia** sobre a mesma: **"O cogito"**(o pensamento). Isto debése a que non podemos dubidar da afirmación "penso", porque incluso ao facelo estaríamos pensando. Directamente en base a esta afirmación deduce a propia existencia (**"cogito, ergo sum"**=penso, logo existo). Non se pode dubidar de que existe un "eu" humano e de que é igualmente certo que ese "eu" é "res cogitans" (substancia pensante). Así Descartes, defíne ao ser humano por un proceso de **introspección intelectual** no que: - - - Defende que son as **impresións** (a partir da experiencia) as que orixinan as nosas ideas: - - - Establece a natureza do ser humano como **emoción + razón**. Esa combinación é o que, segundo Hume, diferéncianos dos animais. Ademais, considera que a nosa emoción principal é a **empatía** e así xustifica que sexamos seres sociais. A razón "tan só debe ser escrava das paixóns". **As claves do humano son:** - - - - Razón/natural. **[Qué é o ser humano?:]** 1. Razón teórica. "O que é". Fala a ciencia. Establece **límites do coñecemento** (Deus, alma, mundo... non son cognoscibles) 2. Razón práctica. "O que debe ser". Fala a ética. Establece que debemos facer os nosos **deberes** porque os seres humanos somos iguais e existe a igualdade de dignidade entre os homes. 3. Utiliza a historia, a política e a relixión para chegar as súas conclusións. Di que o que é lóxico esperar para o futuro é a **paz perpetua**, poidendo esperar unha comunidade de nacións que viva en paz. Así, queda respondida a pregunta de que é o ser humano: un ser ten razón, poidendo chegar a coñecer cousas baseándose nela e a través da ciencia, pero con algúns límites. Tamén conta cunha moral que fai que deba cumprir uns deberes. Kant establece aos homes como iguais e posuidores do mesmo nivel de dignidade. Por último, di que o humano pode contar cun futuro político esperanzador. 5.4. O SER HUMANO NA FILOSOFÍA DO S.XIX. - 1848 **→** "A orixe das especies" **→** Defende a evolución e nega a aparición da especie humana na Terra espontaneamente ou por medio dunha divinidade. - Hai 3 momentos na súa antropoloxía: 1. O traballo ponnos en relación con: - - Así, considera o traballo humano moi diferente ao dos animais, xa que é libre, creativo e liberador. Defende que a través do traballo(factor construtivo da sociedade e da natureza humana) o humano desprende enerxías vitais, atopándose aquí a súa diferenza cos animais (ser xenérico). O ser humano realízase como tal cando transforma a realidade co seu traballo. 2. Alienación (-alleo-) **→** Proceso polo cal un individuo ou unha colectividade transforman o seu modo de ser propio por outro alleo, estraño e mesmo contrario ao que se podería esperar. (perda da esencia) Diferenza tres tipos básicos de alienación: relixiosa, política e económica que converten aos humanos en escravos das crenzas, leis e traballo. A alienación relixiosa consiste na creación dun Deus por parte do ser humano para despois someterse aos seus mandatos. A alienación política consiste na creación dunhas leis e un estado por parte do ser humano para organizarse pero, no capitalismo esas leis e ese Estado só se preocupan por unha clase social, sendo as demais alienadas. A alienación económica consiste no práctica do traballo alienado: forzando, excesivo, opresor... Ao desempeñalo desta forma, o traballo perde o carácter do traballo humano, acercándose ao animal, producíndose así a alienación. 3. O obxectivo sitúase en recuperar a esencia e superar a alienación. Isto, según Marx, debe facerse mediante unha praxe revolucionaria que pretenda crear unha sociedade sen clases. **Explicación da formación da conciencia individual de Marx:** Di que non é a conciencia individual o que xera a acción humana, senón ao revés, a acción humana xera a conciencia individual. Polo tanto, a nosa identidade persoal está determinada polas crenzas sociais, cradas a partir das condicións das nosas relacións económicas. Cada ser humano é resultado do medio natural no cal vive, da sociedade á que pertence e do modo no que esta produce os bens materiais. Marx cree que o ser humana está determinado pola sociedade e a historia e que é o conxunto de relacións sociais o que moldea a súa conciencia individual. É dicir, ten una visión da conciencia individual como consecuencia das condicións materiais da existencia. - - Di que **Deus morreu**, que o matamos entre todos. A aparición dos movementos ateos iniciou un proceso polo que Occidente deixou de crer en Deus. Isto deu lugar á destrucción de ideais e valores da sociedade occidental, a morte de Deus abre unha nova época de transición cara a unha nova forma de vivir. Nietzsche, en base a isto, **nega a existencia de calquera outro mundo** que non sexa o noso. Ademais, afirma que na sociedade da súa época predomina o **nihilismo** ("nada hai necesario"). O nihilismo en principio é negativo, xa que trae consigo a perda de referentes e motivación, pero, por outra banda, pode considerarse dentro del unha parte positiva: a aportación de liberdade que fai para poder crear valores novos. De todas formas, este filósofo considera que o home corrente, aínda estancado na perda da credibilidade dos valores tradicionais, non é capaz de crear outros novos. Por iso, debe sucumbir e deixar paso a unha nova casta: o **superhome**. **Explicación metafórica do proceso de evolución que leva ao superhome de Nietzsche:** 1. 2. 3. - Establece esas divisións e conceptos dentro dos seres humanos. Segundo Freud, a nosa parte consciente, o ego, vive baixo a presión do Id, que sempre quere satisfacerse, e a do superego, que funciona como conciencia. Isto provoca moitas neuroses no ego. Freud di que esas neuroses poderían curarse a través da búsqueda dos traumas infantís. Este filósofo sostiña que o ego está sempre alerta para reprimir o Id e que isto para durante o soños e os lapsos mentais. A partir disto, crea unha técnica terapéutica: a psicanálise, que analiza os nosos lapsos e soños para chegar a descubrir as claves da nosa conduta e personalidade.