Đại cương Sinh lý bệnh học PDF

SINH LYÙ BEÄNH HOÏC CAÙC KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN Môû ñaàu Sinh lyù beänh hoïc laø moân hoïc nghieân cöùu veà § Qui luaät hoaït ñoäng cuûa cô thể trong töøng bệnh lyù cuï theå § Qui luaât hoaït động cuûa cô quan heä thống khi bò beänh § Cô cheá cuûa moät soá quaù trình beänh lyù ñieån hình § Qui luaät ho...

SINH LYÙ BEÄNH HOÏC CAÙC KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN Môû ñaàu Sinh lyù beänh hoïc laø moân hoïc nghieân cöùu veà § Qui luaät hoaït ñoäng cuûa cô thể trong töøng bệnh lyù cuï theå § Qui luaât hoaït động cuûa cô quan heä thống khi bò beänh § Cô cheá cuûa moät soá quaù trình beänh lyù ñieån hình § Qui luaät hoaït ñoäng cuûa beänh noùi chung Sinh lyù beänh laø moân hoïc cô sôû tích hôïp caùc kieán thöùc töø y hoïc cô sôû Giaûi phaåu, Sinh lyù, Sinh hoaù, Mieãn dòch.. Sinh lyù beänh Beänh lyù hoïc 2 NHÖÕNG TÍNH CHAÁT CHÍNH CUÛA MOÂN SINH LYÙ BEÄNH 1.Tính toång hôïp Töø hieän töôïng beänh lyù cuï theå khaùi quaùt hoùa thaønh nhöõng qui luaät hoaït ñoäng cuûa cô theå 2.Tính tích hôïp Tích hôïp caùc phöông phaùp cuûa nhieàu moân hoïc (hoùa sinh, lyù sinh, hình thaùi ) ñeå giaûi thích caùc cô cheá sinh beänh 3.Tính chaát thöïc nghieäm Phöông phaùp thöïc nghiệm y hoïc 3 Phöông phaùp thöïc nghieäm Claude Bernard, theá kyû XIX Quan saùt Tæ mæ Chính xaùc Trung thöïc Coù chöùng Coù tính chaát khaùch quan Giaû thuyeát Coù tính chaát chuû quan Döïa treân cô sôû khoa hoïc Thí nghieäm chöùng minh 4 KHAÙI NIEÄM VEÀ BEÄNH Khaùi nieäm veà beänh : 1. Beänh khi coù toån thöông, leäch laïc, roái loaïn trong caáu truùc vaø chöùc naêng 2. Beänh do nhöõng nguyeân nhaân cuï theå gaây ra 3. Beänh coù tính chaát moät caân baèng môùi keùm bền vöõng - caân baèng môùi khoâng keùo daøi maø coù khuynh höôùng trôû veà caân baèng cũ (laønh bệnh), - neáu yeáu toá gaây beänh thaéng thì beänh caøng ngaøy caøng naëng vaø ñi ñeán töû vong 4. Beänh laøm giaûm khaû naêng thích nghi vôùi ngoaïi caûnh 5. Beänh laøm giảm khaû naêng lao ñoäng vaø hoøa nhaäp xaõ hoäi 5 KHAÙI NIEÄM VEÀ BEÄNH NGUYEÂN Quan ñieåm hieän taïi - Nguyeân nhaân gaây beänh laø yeáu toá coù haïi khi taùc ñoäng leân cô theå seõ quyeát ñònh beänh phaùt sinh vaø caùc ñaëc ñieåm cuûa beänh. (vd: vi khuaån lao → bệnh lao) - Ñieàu kieän gaây beänh phaùt huy taùc duïng cuûa nguyeân nhaân (vd: thể suy yếu, suy giảm miễn dịch) ► Nguyeân nhaân vaø ñieàu kieän gaây beänh ñöôïc goïi chung laø yeáu toá beänh nguyeân. 6 NGUYEÂN NHAÂN GAÂY BEÄNH LAO PHOÅI 7 ĐIỀU KIỆN GÂY BỆNH LAO PHỔI 8 KHAÙI NIEÄM VEÀ BEÄNH NGUYEÂN Yeáu toá beänh nguyeân bao goàm: -Yeáu toá beân ngoaøi: vaät lyù, hoùa hoïc, cô hoïc, sinh hoïc, xaõ hoäi -Yeáu toá beân trong: yeáu toá di truyeàn. Nguyeân nhaân vaø beänh theo ñuùng qui luaät nhaân quaû: - Bệnh (haäu quaû) do nguyeân nhaân gaây ra, - Nguyeân nhaân taùc động tröôùc khi coù haäu quaû 9 KHAÙI NIEÄM VEÀ BEÄNH NGUYEÂN Cuøng- moät nguyeân nhaân coù theå coù nhiều haäu quaû khaùc nhau tuøy theo ñieàu kieän vd Nhieãm H pylori: → Viêm dạ dày → Loét dạ dày → Loét tá tràng → lymphoma MALT → Ung thư dạ dày KHAÙI NIEÄM VEÀ BEÄNH NGUYEÂN Nhieàu nguyeân nhaân coù theå daãn deán moät haäu quaû vd: loeùt daï daøy taù traøng coù nhieàu nguyeân nhaân: -H pylori, -Thuốc khaùng vieâm khoâng steroid -caùc nguyeân nhaân khaùc 11 KHAÙI NIEÄM VEÀ BEÄNH SINH 1-Ñònh nghiaõ: -Bệnh sinh laø moân hoïc veà cô cheá phaùt sinh, phaùt trieån, tieán trieån vaø keát thuùc cuûa beänh. -Moät beänh dieãn bieán ñaày ñuû qua boán thôøi kyø: thôøi kyø uû beänh, tieäm phaùt, toaøn phaùt vaø keát thuùc. -Trong töøng thôøi kyø coù söï ñaáu tranh tích cöïc giöõa taùc nhaân gaây beänh vaø cô theå maø roái loaïn bieåu hieän ra ngoaøi baèng nhöõng trieäu chöùng. 12 KHAÙI NIEÄM VEÀ BEÄNH SINH 2-Vai troø cuûa beänh nguyeân trong quaù trình beänh sinh Beänh nguyeân giöû vai troø quan troïng trong dieãn bieán cuûa beänh Dieån bieán cuûa beänh tuyø thuoäc vaøo: cöôøng ñoä, thôøi gian taùc duïng, vò trí taùc duïng cuûa nguyeân nhaân gaây beänh. 13 KHAÙI NIEÄM VEÀ BEÄNH SINH 3-Vai troø cuûa phaûn öùng tính trong beänh sinh -Phaûn öùng tính laø khaû naêng ñaùp öùng cuûa cô theå ñoái vôùi moïi kích thích bình thöôøng hay beänh lyù -Phaûn öùng tính tuøy thuoäc vaøo: tuoåi, giôùi, heä thaàn kinh noäi tieát, theå taïng, yeáu toá ngoaïi moâi nhö aùnh saùng, nhieät ñoä, thôøi tieát, dinh döôõng. Yeáu toá theå taïng laø söï toång hôïp caùc ñaëc ñieåm hình thaùi vaø chöùc naêng cuûa cô theå, mang tính chaát di truyeàn ví duï: theå taïng dò öùng. ►Yeáu toá theå taïng quyeát ñònh phaûn öùng tính 14 VIÊM PHỔI 15 KHAÙI NIEÄM VEÀ BEÄNH SINH 4-Moái lieân quan giöõa cuïc boä vaø toaøn thaân trong quaù trình beänh sinh: -Beänh laø phaûn öùng toaøn thaân maø bieåu hieän taïi choå laø chuû yeáu -Toaøn thaân vaø cuïc boä: Söùc ñeà khaùng taïi choå seõ toát neáu cô theå khoûe maïnh, heä mieãn dòch toát à yeáu toá gaây beänh seõ sôùm bò loaïi tröø ra khoûi cô theå. -Cuïc boä vaø toaøn thaân: Toån thöông taïi choå do baát cöù nguyeân nhaân naøo ñeàu coù ít nhieàu aûnh höôûng ñeán toaøn thaân. 16 KHAÙI NIEÄM VEÀ BEÄNH SINH Voøng xoaén beänh lyù Quaù trình beänh lyù thöôøng tieán trieån vaø phaùt trieån qua nhieàu giai ñoaïn, goïi laø caùc khaâu. Caùc khaâu ñoù lieân tieáp theo moät trình töï nhaát ñònh coù lieân quan maät thieát vôùi nhau. Beänh sinh hoïc nghieân cöùu veà cô cheá beänh sinh cuûa caùc khaâu ñoù cuõng nhö moái töông taùc giöõa chuùng vôùi nhau. Trong nhieàu quaù trình beänh lyù, khaâu sau taùc duïng ngöôïc trôû laïi khaâu tröôùc laøm cho tình traïng beänh ngaøy caøng naëng theâm, ñoù laø voøng xoaén beänh lyù. 17 SƠ ĐỒ CƠ CHẾ SINH BỆNH CỦA SỐC CHẤN THƯƠNG Chấn Thương Ổ Dập Nát Độc Chất Đau RL TKTƯ RL Vận Mạch RL Huyết Động SỐC ◄BỆNH NGUYÊN Mất Máu Thiếu Oxi Tổ Chức B Ệ N H S I N H