Britanya'nın Prehistorisi PDF

**Bölüm 1 Özeti: Ada, Britanya\'nın Prehistorisi** **Ada** 1. **Arazi ve İklim Etkisi**: - Britanya\'nın arazi ve iklimi, sosyal ve ekonomik yaşamı, nüfus dağılımını ve politikaları önemli ölçüde şekillendirir. Bu faktörler, tarihsel gelişimin merkezindedir ve günümüzde de...

**Bölüm 1 Özeti: Ada, Britanya\'nın Prehistorisi** **Ada** 1. **Arazi ve İklim Etkisi**: - Britanya\'nın arazi ve iklimi, sosyal ve ekonomik yaşamı, nüfus dağılımını ve politikaları önemli ölçüde şekillendirir. Bu faktörler, tarihsel gelişimin merkezindedir ve günümüzde de ülkeyi etkilemektedir. - Ilıman iklim: zengin toprak. - Balıkçılık ve deniz ticareti. - Bakır ve kalaydan bronz, ardından demire geçiş. 2. **Bölgesel İklim Farklılıkları ve Coğrafi Özellikler**: - Kuzey ve Güney: Kuzey, ortalama olarak güneyden 5°C daha soğuk. Bu sıcaklık farkı, bölgesel faaliyetleri, nüfus yoğunluğunu ve tarımsal olanakları etkiler. - Kuzey ve batı genellikle dağlık veya engebeli, bu da sürü yetiştiriciliği gibi çeşitli ekonomik faaliyetlere yol açar ve tarımı sınırlıdır. - Güney ve doğu ise esasen düz veya alçak alanlardır. Bu bölgeler daha verimli olup, tarımı destekler ve daha büyük nüfusları barındırır. 3. **Tarım ve Politik Etki**: - Güney ve doğu, elverişli koşullardan yararlanarak, kuzeyden yaklaşık iki ay daha erken hasat yapabilir. Bu tarımsal avantaj, bu bölgelerin ekonomik gücünü artırmıştır. - Verimli topraklar ve daha büyük nüfus nedeniyle güneydoğu, tarihsel olarak Britanya\'nın siyasi merkezi olmuştur. 4. **Denizle Bağlantı**: - Britanya\'nın tarihi, ada statüsüyle yakından bağlantılıdır. - Başlangıçta Britanya, denizi kullanamadığı için saldırganlar için kolay bir hedef olmuştur; su üzerinden seyahat, kara üzerinden seyahat kadar basitti. - Daha sonra çevredeki denizler, Britanya'nın ulusal kimliğini şekillendirmiş; koruma sağlayarak tehlikelerden kurtulmasını sağlamış ve kazanç ile güç için bir yol haline gelmiştir, bu da Britanya\'nın deniz gücü haline gelmesine olanak tanımıştır. **Britanya\'nın Prehistorisi** 1. **Britanya\'nın Ada Olarak Oluşumu**: - Britanya, yalnızca son buzul çağı sonrasında bir ada haline gelmiştir; sıcaklıkların yükselmesi, buzulun erimesine ve alçak arazilerin su altında kalmasına yol açmıştır. Bu batık alanlar, şimdi Kuzey Denizi ve İngiliz Kanalı olarak bilinir. 2. **Buzul Çağı İklim Dalgalanmaları**: - Buzul Çağı, tek bir soğuk dönem değil; buzulların geri çekildiği ve ilerlediği sıcak ve soğuk evreleri içermektedir. Bu değişimler, erken sakinleri ve hareketlerini etkilemiştir. 3. **İlk İnsan Hayatı Kanıtları**: - Britanya\'daki en eski insan etkinliği kanıtları, yaklaşık 250,000 yıl öncesine, daha sıcak bir döneme dayanmaktadır. Bu döneme ait taş aletler, erken insan gruplarının varlığını göstermektedir. 4. **İki Erken Yerleşim Grubu**: - Arkeolojik bulgular, Britanya\'nın prehistorik döneminde iki farklı grubun yaşadığını ve her birinin kendi alet yapım tekniklerine sahip olduğunu göstermektedir: - İlk grup, Kuzey Avrupa ovasında bulunan eserlerle benzer flint parçalarından aletler yapmıştır; bu, Rusya gibi uzak bölgelerle bağlantılar veya göçleri göstermektedir. - İkinci grup ise, flintin merkezî bir çekirdekten aletler üretmiş ve bu teknik, geniş bir şekilde yayılmıştır. **Beaker İnsanları ve Britanya Toplumunun Gelişimi** 1. **Beaker İnsanlarının Tanıtımı**: - Yuvarlak kafalı, sağlam yapılı ve uzun insanlardır. - Toprak kalitesi kötüleştiğinde, Neolitik insanlar, toprak tanrılarını memnun etmek için toplu mezarlar kullandılar. Ancak, Beaker insanları, erken Bronz Çağı'nda geldiğinde, bu inançları paylaşmadılar. Daha dayanıklı olan ve çeşitli toprak koşullarında yetişebilen arpa gibi yeni bir ürünü tanıttılar. Toprak tanrılarını memnun etmeye gerek olmadığını düşünerek, toplu mezarlardan bireysel mezarlara geçiş yaptılar; bu, yeni defin uygulamalarının başlangıcını işaret eder. - Beaker insanları, karakteristik seramik tarzlarıyla adlandırılmıştır ve muhtemelen Hint-Avrupa dilini konuşmuş ve kültürlerini Britanya'ya yaymışlardır. - Bronz aletleri tanıtarak, taş aletlerin yerini almasını sağlamışlardır. Bu geçiş, dönemde teknolojik ve toplumsal bir ilerlemeyi işaret eder. 2. **Stonehenge'in Süregelen Önemi**: - Stonehenge, yaklaşık 1300 yılına kadar en önemli merkez olarak kalmıştır. - Britanya toplumu, kırsalda birçok henge etrafında organize olmuş, bu da böyle tören veya dini alanların inşa edilmesinde yaygın bir geleneği göstermektedir. 3. **Henge'lerden Tarım Toplumlarına Geçiş**: - 1300 yılı sonrasında, henge medeniyetinin önemi azalmış ve güney İngiltere'de yerleşik tarım toplumu ortaya çıkmıştır. Bu değişim, toplumsal organizasyon ve ekonomik uygulamalarda bir dönüşümü işaret eder. - Erken çiftçiler, toprak bozulmasını önlemek için doğal atık maddelerle toprağı zenginleştirme teknikleri geliştirmişlerdir. Bu tarımsal yenilik, toplumlarını sürdürebilmelerini ve büyüyerek daha zengin ve etkili hale gelmelerini sağlamıştır. - Tarım toplumu, başlangıçta henge\'lerle bağlantılı olan insanların ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla ortaya çıksa da, daha sonra tarımın öne çıkmasıyla egemen güç haline gelmiştir. - Tarımın daha baskın hale gelmesiyle, Stonehenge ve diğer henge\'lerin merkezi gücü azalmış; bu da büyük bir kültürel ve ekonomik değişimi işaret eder. 4. **Tepe Kalıntılarının Yükselişi ve Bölgesel Güç**: - Zamanla, güç Thames Vadisi ve güney Britanya\'ya kayarak, politik ve ekonomik gücün merkezi haline gelmiştir. Bu eğilim günümüzde de devam etmektedir. - Tepe kalıntıları, henge'lerin yerini alarak yerel güç merkezleri haline gelmiş; bunların çoğu güneyde bulunmuş ve bu alanın daha büyük nüfusları barındırabileceğini ve yerel yönetim yapılarının desteklenebileceğini göstermiştir. 5. **Metalurjideki Gelişmeler**: - Güç kaymasının doğuya kaymasının önemli bir faktörü, bronz kılıçların gelişimi olmuştur. Thames Vadisi\'ndeki buluntular, yerel halkın ileri metal işleme becerilerine sahip olduğunu göstermektedir. **Keltler** 1. **Keltlerin Gelirişi**: - M.Ö. 700 civarında, Keltler adı verilen yeni bir grup insan Britanya\'ya geldi. Bu insanların çoğu uzun, açık ya da kızıl saçlı ve mavi gözlü olarak tarif edilmiştir. Kökenleri, Orta Avrupa'ya veya daha da doğuya, muhtemelen güney Rusya'ya kadar uzanır. - Keltlerin Britanya'ya tam olarak nasıl geldiği konusunda hâlâ sınırlı bilgi vardır. Saldırıyla mı geldikleri yoksa barışçı bir şekilde mi yerleştikleri belirsizdir. 2. **Kelt Teknolojik ve Kültürel İlerlemeleri**: - Keltler, dönemleri için teknolojik olarak gelişmiş bir topluluktu. Metal işçiliği, silah yapımı ve diğer becerilerde uzmanlıkları, Britanya\'daki topluluklarını kurup sürdürmelerine yardımcı oldu. - Henge'ler inşa etmeye devam ettiler ve Britanya kültürünün gelişimini etkileyecek bir sosyal yapı kurdular. 3. **Kelt Metal İşçiliği ve Yayılması**: - Keltler, demir üretimi konusunda ileri bilgiye sahipti ve bu, onlara bronz kullananlardan daha etkili silahlar üretme imkânı sağladı. Bu teknolojik üstünlük, Britanya\'nın daha eski sakinlerinin batıya, özellikle de Galler, İskoçya ve İrlanda'ya doğru itilmelerine neden olmuş olabilir. - Keltler, Britanya'nın çoğu alçak bölgelerini yavaş yavaş kontrol altına aldı ve Avrupa anakarasından gelen yeni yerleşimcilerle pekiştirildi. Önümüzdeki birkaç yüzyıl boyunca, dalgalar halinde gelmeye devam ederek egemenliklerini kurdular. 4. **Keltlerin Modern Britanya Üzerindeki Etkisi**: - Keltler, bugünkü Yüksek İskoçya, Galler, İrlanda ve Cornwall\'daki birçok insanın ataları olarak Britanya tarihinin önemli bir parçasıdır. Bu bölgelerde yaşayanlar, Galler ve Cornwall\'ın İber halkları gibi, Kelt kültürünü benimsemiş ve entegre etmiştir. - Bu dönemde varlığını sürdüren Kelt dilleri, günümüzde bazı alanlarda hala kullanılmaktadır. Bu dilsel miras kritik öneme sahiptir, zira bu diller Britanya\'nın bazı kısımlarında hâlâ konuşulmaktadır. - Britanya kimliği, Kelt köklerine güçlü bağlar taşır; modern Britonlar için sıkça Anglo-Kelt tanımı kullanılmakta, bu da bu antik etkilerin birleşimini vurgulamaktadır. 5. **Kelt Organizasyonu ve Sosyal Yapısı**: - Keltler, her aileden ya da kabileden bir şefin seçildiği kabileler halinde organize oldular. Liderlik seçimi, bazen dövüş müsabakaları ya da seçimler yoluyla gerçekleşiyordu. 6. **Belçika Kabilelerinin Etkisi**: - Belçika kabileleri, Avrupa\'dan gelen son Kelt dalgasıydı. Genellikle Britanya\'nın güneydoğusunda yerleştiler ve daha önceki Kelt kabilelerini kuzeye itti. Bu göç düzeni, M.Ö. 55'te Julius Caesar tarafından gözlemlendi; bu, onların farklı bir kültürel kimliğe sahip olduğunu kaydetti. - Caesar, Belçika kabilelerinin daha önceki Kelt sakinlerden farklı olduğunu ve Belçika\'dan gelen insanlara benzediğini gözlemledi. Avrupa anakarasından geçtiklerini kaydetmiş ve etkilerinin sürdüğünü belirtmiştir; günümüzde güneydoğu bölgelerinde hâlâ Avrupa kabile adları bulunmaktadır. 7. **Tarım Uygulamaları ve Henge'ler**: - Kelt kabileleri, Bronz Çağı'ndan kalma benzer tarım tekniklerine devam etmiş, ancak daha da yenilikler yapmışlardır. Daha gelişmiş sürme yöntemlerinin tanıtılması, ağır toprakları işleyerek verimliliği artırmalarını sağladı. - Yayılmalarıyla birlikte, özellikle güneydoğuda, henge'ler inşa edip güçlendirdiler; bu, daha büyük nüfusları destekleyebilecek çiftçiler olduklarını göstermektedir. 8. **Henge'lerin Güç Merkezleri Olarak Rolü**: - Henge'ler, yerel Kelt grupları için merkezi merkezler haline geldi. Bu kalelerin içinde, Keltler evler inşa ederek, bunları ekonomik başkentler ve çeşitli kabile topraklarının küçük güç merkezleri haline getirdiler. - Bu kaleler, Kelt Britanya\'sının basit ekonomik kasabalarını temsil ediyordu ve sosyal yapı üzerinde önemli bir rol oynuyordu. **Kelt Ticaret ve Sosyal Uygulamalar** 1. **Kelt Ticaret Ağı**: - Keltler, kabile sınırları boyunca ticaret yapıyordu ve bu ticaret, kabileler arasında politik ve sosyal iletişim için kritik öneme sahipti. Thames Vadisi ve Forth Burnu boyunca yerleşim yerleri, Britanya\'yı İrlanda ve Avrupa ile bağlayan önemli ticaret yollarıydı. - Bugünkü İngiltere ve İskoçya\'nın başkentleri olan Londra ve Edinburgh, bu eski ticaret merkezlerinin yakınında yer almaktadır ve bu yolların uzun süredir önemini göstermektedir. 2. **Ticarette Demir Çubukların Kullanımı**: - Başlangıçta, Keltler demir çubukları para olarak kullanıyordu; ancak Gaul (Fransa) kullanımını gördükten sonra Roma paralarını benimsediler. Bu benimseme, Keltlerin uyum sağlama yeteneğini ve komşu bölgelerle kültürel etkileşimini vurgular. 3. **Kelt Giysileri ve Modern Tarz Üzerindeki Etkisi**: - Keltler, iğneyle tutturulmuş gömlekler ve diz boyu şortlar giyiyor ve çizgili bir pelerinle tanınıyorlardı. Bu stil, daha sonra İskoç tartanının gelişimini etkilemiş olabilir. - Ayrıca, Romalı yazarların belirttiği gibi, oldukça temiz ve düzenliydiler; bu da kişisel hijyene verilen kültürel önemi göstermektedir. 4. **Kelt Dini Uygulamaları ve Druidler**: - Keltler, bir savaşçı sınıfı tarafından yönetiliyordu ve Druidler, toplumları içinde önemli figürlerdi. Bu rahipler, dini öğretileri, tarihi ve kabile yasalarını ezberleyerek Kelt yaşamında kilit roller üstleniyorlardı. - Druidler yazmıyordu, ancak tıp ve doğal bilimler konusunda bilgiliydiler. Kutsal ormanlarda ve nehir kenarlarında dini törenler gerçekleştiriyorlardı. Kanıtlar, insan kurbanının ritüellerinin bir parçası olabileceğini gösteriyor, ancak ayrıntılar sınırlıdır. 5. **Kelt Toplumundaki Kadınların Rolü**: - Kelt kadınları, sonraki dönemlere göre daha bağımsızdılar. Örneğin, iki büyük kabile, Romalıların işgali sırasında kadınlar tarafından yönetiliyordu. - En öne çıkan kadın lider Boadicea (Boudicca) idi; kocasının ölümünden sonra kabilesinin kraliçesi oldu. Uzun ve korkutucu bir figür olarak, M.S. 61\'de Romalılara karşı bir isyanı yönetti. Londra'yı yok etmeyi başardı, ancak sonunda yenildi. - Romalı hesaplar, Kelt kadınlarının cesaretini ve gücünü vurgulayarak, üst sınıflar arasında belirli bir cinsiyet eşitliği olduğunu göstermektedir. **Romalılar** 1. **'Britanya' İsmimin Kökeni**: - "Britanya" ismi, adanın sakinlerini ifade eden Yunan terimi "Pretani"den türetilmiştir. Romalılar bu terimi benimseyerek "Britannia" adını verdiler. 2. **Roma İstilası ve Keltlerle Etkileşim**: - Romalılar, Britanya\'daki Keltlerin Galya'daki akranlarına Roma kuvvetlerine karşı yardım etmesi nedeniyle başlangıçta saldırdılar. Britanyalı Keltler, diğer Keltler için yiyecek ve barınak sağladıkları için Romalıların kontrol alanlarını genişletme motivasyonunu artırdı. - Keltler, ağır ve verimli toprakları işlemek için öküz kullanarak tarım yaptılar. Roma etkisi altında, Britanya önemli bir gıda üreticisi haline geldi ve Avrupa anakarasına mısır, hayvanlar ve hatta köleler ihraç etmeye başladı. 3. **Okuma Yazma ve Latince'nin Tanıtımı**: - Romalılar, Britanya\'ya okuma ve yazma becerilerini getirdi. Yazılı kelime, fikirlerin ve yasaların yayılmasında, güçlerini pekiştirmede önemli bir rol oynadı. - M.S. 80'e gelindiğinde, Romalı liderler, Kelt şeflerinin oğullarını liberal sanatlar konusunda eğiterek Latince ve Roma adetlerini, toga kullanımı dahil olmak üzere öğrenmeleri için teşvik ettiler. Elit kesim Latince ve okuryazarlığı benimsedi, ancak Kelt nüfusunun çoğunluğu okuma yazma bilmeden kendi dillerinde konuşmaya devam etti. **Romalılar ve Roma Hayatı** **Roma Fethi ve Etkisi** 1. **Roma'nın Britanya ile Etkileşimi**: - Julius Caesar, M.Ö. 55\'te Britanya'yı ilk ziyaret etti, ancak M.S. 43'te bir Roma ordusu başarıyla bölgeyi işgal etti. Romalılar, tüm adayı fethetmeyi hedefliyorlardı; ancak en büyük direnişi Boadicea'nın isyanı ile karşılaştılar. Boadicea'nın etkili liderliği ve Kelt kabilelerinin iç çatışmaları, Roma için büyük zorluklar yarattı. - Romalılar, Keltleri savaşçı bir halk olarak görüyorlardı; onları "cesur ve savaşa hevesli" olarak tanımlıyorlardı. Bu algı, günümüzde İskoclar, İrlandalılar ve Galler gibi gruplarla ilişkilendirilmektedir. 2. **Roma-Britanya Kültürünün Oluşumu**: - Romalılar, Britanya\'nın güney yarısında Humber Nehri'nden Severn Nehri'ne kadar uzanan Roma-Britanya kültürü oluşturdu. Bu alan, Roma kontrolündeki bir bölge haline geldi; kuzeydeki dağlık bölgeler ise daha az gelişmiş ve tam kontrol dışındaydı. - Roma tahkimatları, York, Chester ve Caerleon gibi şehirleri içeriyordu. Bu stratejik yerler daha sonra Britanya içinde büyük kasaba ve şehirler haline geldi. Roma Britanyası, yaklaşık 7.000 askerden oluşan bir Roma lejyonu tarafından savunuluyordu ve toplam Roma askeri varlığı yaklaşık 40.000 askerle sınırlıydı. 3. **Kuzeydeki Direniş**: - Romalılar, Kalidonya'yı (modern İskoçya) fethetmekte zorlandılar ve sonunda Hadrian Duvarı olarak bilinen savunma duvarını inşa ettiler. Bu duvar, baskınları önlemek için inşa edildi ve İngiltere ile İskoçya arasındaki sınırı belirledi. - Bu duvar, Roma'nın kontrol sağlama çabalarını sembolize etmekteydi; ayrıca kalıcı bir sınır oluşturmuş ve sonradan bu sınır biraz daha kuzeye yerleştirilmiştir. 4. **Roma Britanyası\'nın Çöküşü**: - Roma otoritesi, 4. yüzyılda Britanya\'da çöküş belirtileri göstermeye başladı. M.S. 367\'de Kalidonya Keltleri'nin saldırıları buna işaret etti. Romalılar, bu kabilelerin Hadrian Duvarı'nı aşmasını önlemekte zorlandılar. - M.S. 409\'da Roma, askerlerini geri çekerek Romalaşmış Keltleri bölgeyi savunmaya bıraktı. Saksonlar ve diğer Cermen gruplarının tehdidi ortaya çıktığında, Roma Britanya'nın yardım çağrılarına cevap vermedi. **Roma Hayatı** 1. **Roma Britanya\'sında Kasaba Gelişimi**: - Roma kasabaları, yönetim ve medeniyetin merkezleriydi. Üç ana tür vardı: - **Coloniae**: Romalı yerleşimcilerin yaşadığı yerleşim alanları. - **Municipia**: Tüm nüfusun Roma vatandaşlığı aldığı büyük şehirler. - **Civitates**: Daha eski Kelt kabile başkentlerine dayanan ve çevre bölgelerde Roma kontrolünü genişleten merkezler. - Başlangıçta bu kasabaların surları yoktu; ancak M.S. 300 itibarıyla çoğu kalın taş surlarla koruma altına alındı. 2. **Roma Kasabalarının Özellikleri**: - Roma kasabalarının nüfusu genellikle yaklaşık 5.000 kişi civarındaydı; bazıları neredeyse 100.000'e ulaşıyordu. Birçok kasaba, başlangıçta askeri kamplar olarak kurulmuştu ve "castra" (Latince kamplar) terimi, modern kasaba isimlerine (örneğin, Gloucester, Leicester ve Winchester) etki etmiştir. - Bu kasabalar, merkezi ısıtma sistemleri, planlı sokaklar ve pazarlar ile Roma mimarlık ve mühendislik becerilerini sergiliyordu. 3. **Yollar ve Altyapı**: - Roma kasabaları, iyi inşa edilmiş yollar ağıyla birbirine bağlıydı; birçok yol, Romalıların ayrılmasından çok sonra bile işlevselliğini korudu. Bu yollar, modern Britanya\'daki ana güzergâhlar haline geldi. - Bu antik yollardan altısı Londra\'da birleşiyor ve bu, Roma döneminde Londra'nın merkezi bir düğüm noktası olarak önemini gösteriyor. 4. **Londra'nın Önemli Bir Ticaret Merkezi Olması**: - Roma döneminde, Londra, Paris'ten iki kat daha büyük olup, kuzey Avrupa\'nın en önemli ticaret merkeziydi. Bu, büyük ölçüde güneydoğu Britanya'nın ihracata yönelik mısır üretimindeki öneminden kaynaklanıyordu; bu da ekonomiyi artırarak Londra'nın merkezi bir ticaret merkezi olmasını sağladı. 5. **Villa Gelişimi ve Sosyal Sınıf Ayrımları**: - Roma dönemi, zengin Britanyalılar tarafından sahip olunan büyük çiftliklerin (villalar) ortaya çıkışını gördü. Bu zengin Britanyalılar, yaşam tarzları ve tercihler bakımından Romalılara daha yakın hale gelerek geleneksel Kelt uygulamalarından uzaklaştılar. - Villalar genellikle kasabalara yakın, ürünlerin satışı için kolay erişim sağlamak amacıyla konumlandırıldı. Bu durum, ekonomik faaliyeti kolaylaştırdı ancak zengin toprak sahipleri ile tarlalarda çalışanlar arasında büyüyen sosyal ayrımı da gözler önüne serdi. - Gelişmelere rağmen, birçok insan, özellikle işçiler ve alt sınıf vatandaşlar, önceki Kelt döneminde olduğu gibi yuvarlak kulübelerde yaşamaya devam etti; bu durum, Roma Britanyası\'ndaki sosyal stratifikasyonu gösteriyordu. 6. **Medeniyet ve Zorluklar**: - Roma Britanya'sında yaşam, önceki dönemlere göre medeni görünse de, zengin elitlerin dışında herkes için zorluydu. - York\'taki Roma mezarlıklarından elde edilen arkeolojik kanıtlar, yaşam beklentisinin düşük olduğunu göstermektedir. Nüfusun yaklaşık yarısı 20 ile 40 yaşları arasında ölmüş ve %15\'i 20 yaşına gelmeden hayatını kaybetmiştir. Bu düşük yaşam beklentisi, hastalıklar, kötü çalışma koşulları ve sınırlı tıbbi bilgi gibi faktörlere atfedilebilir; buna rağmen Roma ilerlemeleri vardı. 7. **Nüfus Tahminleri**: - Tahminlere göre, Romalılar ayrıldığında Britanya\'nın nüfusunun beş milyona kadar çıkmış olabileceği düşünülmektedir. Roma yönetiminin sağladığı görece huzurlu ve ekonomik olarak aktif ortam, bu büyümeye katkıda bulunmuş olabilir. - Ancak, sonraki istilacı dalgalar ve Roma altyapısının çöküşü, nüfus dinamiklerinde önemli değişiklikler ve kesintilere yol açtı. Formun Altı Formun Altı Formun Altı z - Erken şiirsel ve anlatı yapıları, temaları ve stilleri hakkında değerli örnekler sunarak İngiliz edebiyat tarihinin çalışmasına önemli katkılarda bulunur. **Hristiyan Etkisi ve Eski Geleneklerin Uyarlanması** - El yazmaları, Hristiyan ideolojisinin eski Anglo-Sakson kahramanlık ve pagan gelenekleri ile nasıl harmanlandığını yansıtır ve dönemin kültürel ve dini geçişine dair içgörüler sağlar. - *Rood\'un Rüyası* gibi eserler, Hristiyan temalarının mevcut edebi çerçeveye nasıl entegre edildiğini gösterir. **Anglo-Sakson Toplumu ve İnançlarına Dair İçgörüler** - Bu el yazmalarında bulunan şiirler ve metinler, kahramanlık, sürgün, kader ve ruhsallık gibi Anglo-Sakson yaşamının çeşitli yönlerini tasvir eder. - Metinler, günlük yaşam, sosyal yapı ve Anglo-Saksonların dünya görüşü hakkında bir bakış sunarak tarihi ve kültürel belgeler işlevi görür. - **Beowulf** - Beowulf, cesur savaşçı Beowulf'un Grendel adlı canavarla, Grendel'in intikam peşindeki annesiyle ve daha sonra yaşamının ilerleyen dönemlerinde bir ejderhayla savaşılarını konu alan Eski İngilizce bir epik şiirdir. Şiir, kahramanlık, sadakat ve yaşamın geçici doğası gibi temaları keşfederek Anglo-Sakson döneminin savaşçı kültürünü yansıtır. Beowulf'un eylemleri, kader (wyrd) tarafından yönlendirilirken, aynı zamanda sık sık ilahi iradeye atfedilir. Beowulf'un cesareti, gücü ve onur anlayışı, bir savaşçı ve liderden beklenen değerleri sergileyerek, kahraman idealinin önemli bir özelliğidir. - **Kahraman İdeali** - Beowulf'taki kahraman idealinin kavramı, şiirin temaları ve yapısı açısından merkezi bir öneme sahiptir. Beowulf, Anglo-Sakson savaşçı kültüründe değer verilen erdemleri somutlaştırmaktadır: fiziksel güç, cesaret, onur ve efendiye ve halka sadakat. Şiir, Beowulf'un silahsız Grendel ile yüzleşme isteğinden, yaşlılıkta bile şan peşinde koşmasına kadar bu nitelikleri kutlar. Kahraman ideali, aynı zamanda itibar ve mirasın önemini vurgular; Beowulf, cesur eylemleriyle şöhretini güvence altına almak ister ve eylemlerinin nasıl hatırlanacağına dikkat eder. Şiir, gerçek bir kahramanın sadece cesur eylemler gerçekleştirmekle kalmayıp, aynı zamanda kaderini onurla kabul etmesi gerektiği fikrini güçlendirir; bu, Beowulf'un ejderhayla son savaşında ölümü kabul etmesiyle gösterilmektedir. - **Denizci (The Seafarer)** - The Seafarer, denizdeki zor yaşam koşullarını deneyimleyen bir denizcinin yansımalarını sunan Eski İngilizce bir elegidir. Şiir, izolasyon, sürgün ve dünyasal yaşamın geçici doğası gibi temaları aktarırken, nihayetinde ruhsal bir düşünce ve kurtuluş arayışına yönelir. Konuşmacının, deniz hayatının zorlukları ile macera arzusundaki içsel çatışmasını yansıtırken, aynı zamanda pagan değerler ile yükselen Hristiyan inancı arasındaki gerilimi de yansıtır. The Seafarer'ın önemli bir özelliği, hüzünlü bir tonudur. - **Hüzünlü Ton** The Seafarer'daki hüzünlü ton, yaşamın sertliği, ölümün kaçınılmazlığı ve dünyevi zevklerin geçici doğası için bir özlem hissi ile karakterizedir. Şiirin yaslı atmosferi, - konuşmacının denizde çektiği acılarla, maddi dünyanın ötesinde anlam arayışındaki ruhsal özlemi arasında yaşadığı içsel çatışmayı yakalar. Bu ton, sadece denizdeki zorlu yaşamla sınırlı kalmaz; dünyevi şeylerin çürümesi ve zamanın geçişi üzerine daha geniş bir yansımaya da uzanır ve artık bir zamanlar olduğu gibi olmayan bir dünya için kayıp hissini uyandırır. Konuşmacı fiziksel dünyadan ruhsal düşüncelere geçerken, elegi, Tanrı'ya sığınma ve sonsuz kurtuluş arayışını teşvik eden didaktik bir mesaja dönüşür. Bu dünyasal umutsuzluktan ruhsal umuda geçiş, elegik tonun ikili doğasını, hüzün ile kurtuluş olasılığını dengeleyerek, Anglo-Saksonların yaşamın geçiciliği ve inancın önemine dair bilincini vurgular. - **Rood'un Rüyası (The Dream of the Rood)** - The Dream of the Rood, anlatıcının İsa'nın çarmıha gerildiği haç (rood) hakkında bir rüya gördüğü Hristiyan bir rüya vizyon şiiridir. Haç, rüya sahibine hitap ederek, çarmıha gerilişini kendi perspektifinden anlatır ve kendisini İsa'nın acıları sırasında yanında duran sadık bir savaşçı olarak tasvir eder. Haç, öncelikle bir ağaçtan kesilip İsa'nın ölümünün aracı haline getirildiğini ancak yine de gücün ve desteğin sembolü olarak dimdik durduğunu anlatır. Şiir, İsa'nın çarmıha gerilişini kahramanca ve anlamlı bir fedakarlık eylemi olarak aktarırken, İsa'yı kaderini kabul eden bir savaşçı olarak tasvir eder ve günah üzerinde zafer kazanma çabasını vurgular. Şiirde Hristiyanlık teması, kahramanlık ethosu ile Hristiyan temaları birleştirilerek sunulmakta; çarmıha geriliş, Hristiyan'ın ölüm üzerindeki zaferi (bedensel değil, ruhsal bir zafer) olarak, cesaret ve sadakat değerlerini kurtuluş mesajıyla bir araya getirmektedir. - **Hristiyanlığın Ele Alınışı** - Şiir, Hristiyanlığı Anglo-Sakson savaşçı kültürü perspektifinden sunarak, İsa'nın çarmıha gerilişi bağlamında cesaret, sadakat ve onur erdemlerini vurgular. Haç, efendisine (İsa'ya) sadık bir savaşçı olarak kişileştirilirken, İsa da gönüllü olarak ölümüyle yüzleşen kahraman bir figür olarak betimlenir. - **İsa\'nın Savaşçı Olarak Tasviri** - Rood'un Rüyası'nda İsa, kahramanlık ve cesaretin Anglo-Sakson kültürel idealleriyle uyumlu bir savaşçı olarak tasvir edilmektedir. İsa'nın kendi isteğiyle "idam ipine" (çarmıha) çıkmasıyla, şiir onun gücünü ve kötülüğe karşı kozmik bir savaşma isteğini vurgular. İsa'nın bu savaşçı tasviri, çarmıha gerilişi bir yenilgi anı değil, günah ve ölüm üzerindeki kahramanlık zaferi olarak yeniden yorumlamaktadır. Ayrıca, İsa'nın takipçilerinden sadakat bekleyen bir savaşçı kral gibi, lider olarak İsa'yı güçlendirmekte ve öne çıkarmaktadır. **Ana Özellikler** **Aliterasyon:** Bu, kelimelerin başındaki ünlü seslerin ardışık olarak tekrarıdır. Anglo-Sakson şiirinin belirgin bir özelliğidir ve kafiye kullanılmadığı için ritmik bir yapı oluşturur. Bu özellik, sözlü anlatımın daha akılda kalıcı olmasına yardımcı olmuştur. - **Örnek:** Beowulf'ta "Grendel gongan, Godes yrre bær" ("Grendel giden, Tanrı'nın öfkesini taşıyan") gibi dizelerde aliterasyon görülür; burada 'g' sesinin tekrarı ritmik bir kalite ekler. Benzer şekilde, The Seafarer'da "bitre breostceare" ("acı göğüs acısı") gibi dizelerde aliterasyon, konuşmacının duygularının sertliğini vurgular. The Dream of the Rood'da ise "Bēam gebēted / blēom gehongen" ("Ağaç süslendi / renklerle asıldı") dizelerinde 'b' ve 'g' seslerinin tekrarı ritmik bir etki yaratır. **Kenningler:** Kenningler, nesneleri veya eylemleri daha yaratıcı ve dolaylı bir şekilde tanımlamak için kullanılan mecazi bileşik ifadelerdir. Anlatıya derinlik katarak basit kavramları daha şiirsel ifadelere dönüştürür. - **Örnek:** Beowulf'ta okyanus "balina yolu" olarak adlandırılırken, "savaş teri" kanı tanımlamak için kullanılır. The Seafarer'da deniz genellikle "balina yolu" olarak anılır ve "hwælweg" (balina yolu) kelimesi, okyanusun geniş ve tehlikeli doğasını çağrıştırır. The Dream of the Rood'da ise "wuldres trēow" ("şan ağacı") ifadesi, çarmıha atıfta bulunur. **Kahraman Temaları ve Değerleri:** Anglo-Sakson edebiyatı genellikle sadakat, cesaret ve onur gibi kahramanlık eylemlerine ve değerlere odaklanır ve savaşçı kültürünü yansıtır. Bu hikayelerin kahramanı, Beowulf gibi, zorluklarla yüzleşmek, insanları korumak ve sosyal ve ahlaki kodları sürdürmekle yükümlüdür. - **Örnek:** Epik Beowulf, Beowulf'un Grendel ve bir ejderha gibi canavarlarla savaşarak krallığını savunmasını konu alır ve onun gücünü, cesaretini ve liderliğini vurgular. The Seafarer'da ise fiziksel kahramanlıktan ruhsal dirence geçiş olsa da, şiir yine de zorluklara dayanma ve mücadele dolu bir yaşam aracılığıyla onur arayışını vurgular; bu, içsel güç ve azim değerini yansıtan farklı bir kahramanlık biçimidir. **Din:** Anglo-Sakson edebiyatı, Hristiyanlığın İngiltere\'de yayıldığı dönemde, pagan ve Hristiyan unsurların karışımını yansıtır. Erken dönem eserleri genellikle İskandinav mitolojisi, kader (wyrd) ve pagan geleneklerinden gelen kahramanlık değerlerine atıflar içerir. Hristiyanlığın gelişiyle birlikte temalar, Hristiyan ahlakı, kutsal hikayeler ve ilahi irade fikrini içermeye başlamıştır. - **Örnek:** Beowulf'ta hikaye, kader ve kahramanlık gibi birçok pagan unsurunu korurken, Beowulf'un başarısını Tanrı'nın iradesine atfetmesi gibi Hristiyan referansları da içerir. Benzer şekilde, The Seafarer bu dini karışımı yansıtır; burada konuşmacı hayatı Tanrı'ya doğru bir yolculuk olarak tanımlar ve dünyevi varoluşun geçici doğası ile ilahi lütfu aramanın önemini vurgular. Şiir, denizdeki yaşamın zorluklarını yas tutmaktan, kurtuluş ve Tanrı'nın sonsuz krallığına umut ifade etmeye geçer. **Kausura:** Kausura, bir şiir dizesi içindeki bir duraktır. Eski İngilizce şiirinde genellikle bir dize ortasında ortaya çıkar ve şiirin ritmine katkıda bulunur, sözlü anlatıma yardımcı olur. - **Beowulf'tan Örnek:** "Hwæt! Wē Gār-Dena in ġeārdagum" ("Dinle! Biz, Mızrak-Denelileri eski günlerde duydum"), burada "Hwæt!"tan sonraki durak, hikaye anlatımında ritmik bir kesinti yaratır. - **The Seafarer'dan Örnek:** "Mæg ic be mē sylfum sōðgied wrecan" ("Kendim hakkında doğru bir şarkı yapabilirim"), burada durak, yansımadan anlatıma geçişi vurgular. - **The Dream of the Rood'dan Örnek:** "Hālig God, hælendes bearn" ("Kutsal Tanrı, Kurtarıcı'nın çocuğu")---durak, İsa'nın kutsallığını ve ona atfedilen ilahi niteliği vurgular. **Kader ve Wyrd:** Wyrd (kader) kavramı, Anglo-Saksonların kaderin insan yaşamı üzerindeki gücüne olan inancını yansıtır; yaşamın öngörülemezliğini ve kaçınılmazlığını sıklıkla tasvir eder. - **Beowulf'tan Örnek:** "Wyrd oft nereð / unfægne eorl" ("Kader, sıklıkla kaçınılmaz bir savaşçıyı kurtarır"), burada kaderin gücü, bir kahramanın yaşamında bile kabul edilmektedir. - **The Seafarer'da Örnek:** Konuşmacı denizde kaderin nasıl yönettiğini düşünürken, acı çekmenin ve yaşamın geçiciliğinin kaçınılmazlığını dile getirir. - **The Dream of the Rood'da Örnek:** Haç, "ayağa kalkmaya zorlandığını" ve İsa'nın ölüm aracısı olarak hizmet ettiğini anlatır; bu, olayın önceden belirlenmiş olduğu fikrini yansıtır. **Hristiyan Etkileri:** Hristiyanlık yayıldıkça, temaları geleneksel pagan unsurlarla harmanlayarak, sıklıkla Hristiyan ahlakı ve ilahi iradeyi vurgulayan bir edebiyat ortaya çıkmıştır. - **Beowulf'tan Örnek:** Beowulf, gücünü Tanrı'nın lütfuna atfeder; özellikle canavarlara karşı zafer kazandığı savaşlarda. - **The Seafarer'da Örnek:** Şiir, yaşamın zorluklarını yas tutmaktan kurtuluş ve Tanrı'nın sonsuz krallığına umudu ifade etmeye geçerek ruhsal aydınlanma yolculuğunu göstermektedir. - **The Dream of the Rood'da Örnek:** Haç, kendisinin altın ve mücevherlerle süslendiğini, ancak aynı zamanda kanla lekelenmiş olduğunu anlatır; bu, hem İsa'nın ilahi şanını hem de insani acısını simgeler. Bu imgelerin karşıtlığı, Hristiyan inancının İsa'nın hem Tanrı hem de insan olan çift doğasını vurgular. **Sözlü Geleneği:** Anglo-Sakson edebiyatı, başlangıçta hikaye anlatıcıları tarafından aktarılan bir sözlü gelenekte gelişmiştir. Bu, şiirsel yapısını şekillendirmiş, formüle edilmiş ifadeler ve tekrar eden cümleler ezberlemeyi kolaylaştırmıştır. - **Beowulf'tan Örnek:** "Hygelac'ın thanesi" gibi epitetlerin kullanımı, sözlü anlatımı destekler ve dinleyicilerin karakterleri hatırlamasına yardımcı olur. - **The Seafarer'dan Örnek:** Sürgün ve acı temalarının tekrarları, sözlü performanslar sırasında mesajı pekiştiren tutarlı bir ton oluşturur. - **The Dream of the Rood'dan Örnek:** Vivid imajlar ve personifikasyon kullanımı, The Dream of the Rood'un sözlü gelenekten gelen kökenlerini yansıtır. Şiirin yapısı, aliterasyon ve tekrar ile birlikte, ezberleme ve recitasyon kolaylığı sağlar. **Övünme ve Comitatus:** Övünme, özellikle kahramanlık şiirlerinde önemli bir unsurdu; savaşçılar başarılarını duyururlardı. Comitatus bağı, bir lord ile savaşçıları arasında karşılıklı sadakati vurgulardı. - **Beowulf'tan Örnek:** Beowulf'un Grendel ile savaşmadan önceki geçmiş zaferlerini anlattığı konuşma, bir övünme örneği olup, Kral Hrothgar'a olan sadakatini pekiştirir. - **The Seafarer'dan Örnek:** Daha yansıtıcı olmasına rağmen, konuşmacı yine de comitatus ethosuyla tutarlı bir şekilde sadakat ve cesaret değerlerini onurlandırır. - **The Dream of the Rood'dan Örnek:** Haç, İsa\'nın sadık bir hizmetkarı olarak, çarmıh sırasında dimdik durur ve İsa, kahraman bir lider olarak tasvir edilir. Haç, "korkusunu ve acısını hissetmesine rağmen eğilip kırılmaya cesaret edemediğini" anlatır; bu, bir savaşçıdan beklenen sadakat ve dayanıklılığı gösterir. **Bilmece:** Anglo-Sakson kültüründe bilmeceler, kelime oyunlarına ve zihinsel zorluklara olan sevgiyi gösterir ve genellikle zekice çözümler gerektirirdi. - **Beowulf'tan Örnek:** Geleneksel bir bilmece olmasa da, "gökyüzü mumu" gibi mecazi tanımlamalar ve kenningler, bilmece benzeri bir özellik taşır. - **The Seafarer'dan Örnek:** Zorlu deniz yaşamını tanımlayan imgeler, mecazi olarak yorumlanabilir ve okuyucuları denizin doğası ve yaşamın zorlukları üzerine derin düşünmeye teşvik eder. **Alegori ve Didaktik Unsurlar:** Alegori, karakterlerin ve olayların soyut fikirleri veya kavramları temsil ettiği bir hikayedir; bu, daha derin anlamlar iletebilir. Didaktik unsurlar ise, okuyucunun değerlerini veya bilgilerini anlamasına veya geliştirmesine yardımcı olmak amacıyla hikayenin öğretici yönleridir. - **Beowulf'tan Örnek:** Ejderhanın hazinesi, açgözlülüğü sembolize eder ve Beowulf'un fedakâr cesaretiyle tezat oluşturur. - **The Seafarer'dan Örnek:** Şiirin, dünyevi zevklerin geçici doğasına dair meditasyonu, ruhsal değerlerin önemini vurgulayan didaktik bir ders sunar. - **The Dream of the Rood'dan Örnek:** The Dream of the Rood, Hristiyan kurtuluşunun alegorisi olarak işlev görür. Çarmıh, yalnızca tarihi bir olay değil, aynı zamanda günah ve ölümle yapılan bir ruhsal savaş olarak tasvir edilir. Şiir, "haçın işaretini" kabul edenlerin sonsuz yaşam elde edeceğini vurgular. **Flyting ve Elegi:** Flyting, sözlü yarışmalar veya hakaretleri içerirken, elegi kayıp veya yaşamın zorlukları üzerine yas tutma ifadesidir. - **Beowulf'tan Örnek:** Unferth ile Beowulf arasındaki sözlü alışveriş, Beowulf'un onurunu övünerek savunduğu bir flyting örneğidir. ("Kendinle dolusun, ve kendi ellerinle savaşta büyük işler başarmadın.") - **The Seafarer'dan Örnek:** Bu, denizdeki yaşamın zorluklarına yas tutan bir elegidir ve sürgün, kayıp ve ruhsal özlem temalarını yansıtır. - **The Dream of the Rood'dan Örnek:** Haç, İsa\'nın acı çekişini görmenin üzüntüsünü anlatır; bu, kahraman kurbanı için bir saygı ve yas duygusunu harmanlar. **Anglo-Sakson Edebiyatı Biçimleri:** - **Epik Şiir:** En ünlü örneği Beowulf olan epik şiir, bir kahramanın canavarlara ve bir ejderhaya karşı mücadelesini anlatır. Epik şiirler, cesaret, sadakat ve onur gibi değerleri sıklıkla tasvir eder. - **Elegik Şiir:** "The Wanderer" ve "The Seafarer" gibi şiirler, kayıp, sürgün ve özlem duygusunu ifade eder; yaşamın geçici doğası ve insani acıyı tasvir eder. - **Dini Eserler:** Hristiyanlığın yayılmasıyla birlikte, dini şiirler ve nesir eserleri yaygın hale geldi. Örnek: İngiliz Halkının Kilise Tarihi. - **Nesir:** Şiir kadar yaygın olmasa da, Anglo-Sakson nesri hukuki belgeler, dini metinler ve tarihi kayıtları içerir; örneğin, Erken Orta Çağ İngiltere\'sindeki olayların kaydını tutan Anglo-Sakson Kroniği. **Edebiyata Katkılar:** - **İngiliz Şiiri İçin Temel:** Anglo-Sakson edebiyatı, aliterasyon ve kenningler gibi önemli şiirsel teknikleri belirleyerek sonraki İngiliz şiirini etkilemiştir. - **Kültürel Yansıma:** Erken Orta Çağ İngiltere\'sinin kültürel değerlerine, sosyal yapısına ve dini geçişlerine dair içgörüler sunar. - **Sonraki Edebiyat Üzerindeki Etki:** Kahramanlık, kader ve zorluklarla mücadele temaları, Anglo-Sakson eserlerinde bulunur ve sonraki İngiliz edebiyatını, özellikle ortaçağ romansları ve epik hikayelerin modern uyarlamaları üzerinde etkilemiştir. **Saxon İstilaları** **1. 4. Yüzyılda Britanya\'nın Zenginliği ve Barışı** - Dördüncü yüzyıla gelindiğinde, Britanya\'nın refahı, onu dış gruplar için cazip bir hedef haline getirdi, özellikle de Cermen kabileleri için. - İlk başta, bu kabileler Britanya\'yı sadece yağmalarken, MS 430'dan sonra yerleşmeye başladılar. Yeniler, daha önce baskın olan Romalılaşmış kültürle zıtlık oluşturan savaşçı ve okuma yazma bilmeyenler olarak tanımlandı. **2. Bede\'den Tarihî Kayıtlar** - Bu döneme dair bildiklerimizin çoğu, 300 yıl sonra yaşayan İngiliz bir rahip olan Bede\'nin *İngiliz Halkının Kilise Tarihi* adlı eserinden gelmektedir. **3. Cermen İstilacıları** - Bede\'ye göre, istilacılar üç güçlü kabileden gelmiştir: Saksonlar, Angllar ve Jutlar. - Jutlar, esasen Kent ve güney kıyılarında yerleşmiştir. - Angllar, doğuda ve kuzey Midlands\'ta, Saksonlar ise Jutlar ile Angllar arasında, Thames Deltası\'ndan batıya uzanan bir şeritte yerleşmiştir. - Bu göçler, Britanya'yı önemli ölçüde şekillendirmiştir. Angllar, bölgeye ismini vermiş ve sonuçta "İngiltere" (Angllar'ın toprağı) adını almıştır. **4. Britanya Keltlerinin Kaderi** - Britanya Keltleri, Cermen istilacılara karşı savaştı, ancak yavaş yavaş batıya doğru itildiler. 570 yılına gelindiğinde, çoğu Gloucester\'ın ötesine, daha uzak ve savunulabilir bölgelere sürüldü. - Birçok Kelt, Saksonların "Weallas" (yabancıların ülkesi) dediği, günümüzdeki Galler\'e dönüşen batı dağlarına geri çekildi. - Bazıları Cornwall ve İskoçya'ya kaçarken, diğerleri geride kalıp Saksonların kölesi oldu. **5. İngiltere\'deki Kelt Etkisinin Azalması** - Zamanla, Kelt dili ve kültürü İngiltere\'nin çoğundan kayboldu, yalnızca bazı nehir isimleri (Thames ve Avon gibi) hariç. - Günümüzdeki İngiltere'de kalan Keltler, Sakson lordlarının egemenliğini kabul ettiler. **6. Anglo-Sakson Kültürünün Modern Kültüre Etkisi** - Anglo-Sakson kültürü, günümüzde hâlâ görülen kalıcı bir miras bıraktı. Örneğin, haftanın günleri Alman tanrılarının isimleriyle adlandırılmıştır: - Salı: Tig\'den - Çarşamba: Wodin\'den - Perşembe: Thor\'dan - Cuma: Frei\'den - Bugün İngiltere\'de kalan birçok yer adı da bu dönemden türetilmiştir ve Anglo-Sakson yerleşimcilerin manzaraya ve kültüre olan derin etkisini yansıtmaktadır. **Anglo-Sakson İsimler ve Krallıklar Üzerindeki Etki** **1. Anglo-Sakson Köy İsimleri** - Birçok Sakson köyü, Kelt isimlendirme kalıplarına benzer şekillerde adlandırılmıştır. Örneğin, -ing eki bir aile veya halk grubunu ifade eder; Reading (Rada\'nın yeri) veya Hastings (Hasta\'nın yeri) gibi. - -ham eki taşıyan yer adları, Nottingham veya Birmingham gibi \"yerleşim\" anlamına gelirken; -ton, Southampton veya Kingston gibi bir çitle çevrili alanı veya köyü belirtir. **2. Anglo-Sakson Krallıklarının Oluşumu** - Anglo-Saksonlar, bazıları günümüzdeki il ve bölge isimlerinde hâlâ yansımaları bulunan birçok krallık kurdular; örneğin: - Essex (Doğu Saksonlar) - Sussex (Güney Saksonlar) - Wessex (Batı Saksonlar) - Middlesex (muhtemelen Orta Saksonlar'ın toprakları) - Essex Krallığı\'nın bir parçasıydı - Doğu Anglia (Doğu Angllar) **Hükümet ve Toplum** **1. Witan Kurumu** - Anahtar kurumlardan biri, Kral\'ın Konseyi olarak bilinen Witan\'dır. - Başlangıçta resmi olmayan Witan, krallara danışmanlık yapan kıdemli savaşçılardan ve din adamlarından oluşuyordu. Zamanla, 10. yüzyılda resmi bir organ haline geldi. Witan'ın onayı olmadan, bir kralın otoritesi zayıflayabilirdi. - Bugün bile, Britanya monarşisi bu sisteme, devlet meselelerinde danışmanlardan oluşan Privy Council (Gizli Konsey) aracılığıyla bir bağlantı sürdürmektedir. **2. Şireler ve Yerel Yönetim** - Anglo-Saksonlar, topraklarını \"şire\" adı verilen idari alanlara böldüler (eski kelime \"il\" anlamına gelir). Bu bölümler, 1,000 yıl boyunca büyük ölçüde değişmeden kaldı, ta ki Normanlar 1974\'te sistemi yeniden düzenleyene kadar. - Her şire, kral için yerel yönetici olarak görev yapan bir şire reeve (sherif teriminin kökeni) tarafından yönetiliyordu. **Tarımsal Yenilikler** **1. Anglo-Sakson Tarım Gelişmeleri** - Anglo-Saksonlar, İngiliz tarımını devrim niteliğinde değiştirdiler. Saksonlar, ağır toprakları işlemek için ağır sıyırgayı tanıttılar. **Offa ve Mercia Krallığı** **1. Mercia Kralı Offa** - En büyük Anglo-Sakson krallarından biri, 757--796 yılları arasında Mercia\'nın kralı olan Offa\'dır. Kendini "İngilizlerin Kralı" ilan etti, ancak tüm İngiltere\'yi kontrol etmedi. - Offa\'nın yönetimi, askeri gücüyle öne çıktı; istilacılara karşı korunmak için Galler sınırında büyük bir toprak duvarı inşa ettirmek üzere binlerce adam istihdam etti. Offa'nın Dyke olarak bilinen bu duvar, krallığını savunma ve konsolide etme çabalarının bir sembolüydü. - Ölümünden sonra, krallık dağılma sürecine girdi. **Anglo-Sakson Köy Hayatı ve Toplum** **Köy ve Tarımsal Sistem** **1. Üç Alan Sistemi** - Anglo-Sakson tarımı, üç alan sistemi üzerine kuruluydu: - Bir alan bahar mahsulleri için kullanılıyordu, - Diğer bir alan sonbahar mahsulleri için, - Üçüncü alan ise bir yıl boyunca dinlendirilip toparlanması için boş bırakılıyordu. **2. Ormanlar ve Düşük Alan Gelişimi** - Saksonlar, vadilerdeki ormanları keserek ve daha önce işlenmemiş, zengin alçak toprakları tarıma açarak tarım arazilerini genişlettiler. Bu, verimliliği ve tarımsal büyümeyi artırmaya yardımcı oldu. **Malikanecilik Sistemi ve Sınıf Yapısı** **1. Malikane ve Lordun Rolü** - Her bölge, köylülerin: - Vergi ödediği, - Adalet aldığı, - Anglo-Sakson ordusuna (fyrd olarak bilinir) katıldığı bir malikane veya büyük ev etrafında şekillendi. - Malikane lordu, köy yaşamını organize etmek, araziyi yönetmek ve adil dağılım sağlamakla sorumluydu. **2. Sınıf Sisteminin Gelişimi** - Zamanla, sınıf sistemi daha belirgin hale geldi; krallar, lordlar, askerler ve işçiler toplumda farklı roller üstlendi. - On birinci yüzyıla gelindiğinde, Anglo-Sakson aldormenleri (yerel yetkililer) earllere dönüştü; bu, lordların büyük toprak alanlarını kontrol etmeye başladığı daha hiyerarşik bir yapının başlangıcını işaret etti. **Hristiyanlık: Kilise ve Devletin Ortaklığı** **1. Hristiyanlığın Roma Britanyası\'ndaki Yayılışı** - Hristiyanlık, Roma yönetiminin son yüzyılında Britanya'ya ulaşmış ve Roma kontrolündeki alanlarda ve ötesinde sağlam bir şekilde yerleşmiştir. - Ancak, Anglo-Saksonlar daha eski bir Cermen dinine bağlı olduklarından, bu bir bölünmeye yol açtı. Batı ve kuzeyde Keltler Hristiyanlığı benimsemeye devam ederken, Anglo-Saksonlar onları bu bölgelerden daha da dışlayarak merkezi ve doğu Britanya\'daki Kelt etkisini azalttılar. **2. Kelt Alanlarında Hristiyanlığın Devam Eden Yayılışı** - Hristiyanlık, Kelt alanlarında baskın kalmaya devam ederken, paganizm Anglo-Sakson bölgelerinde sürdü. Kelt etkisi, özellikle Galler\'deki \"llan\" gibi terimlerin bulunduğu yer adlarında görülebilir; bu terimler, bir zamanlar Kelt manastırlarının bulunduğu alanları işaret eder. **Hristiyanlık: Kilisenin Anglo-Sakson İngiltere Üzerindeki Etkisi** **Augustine\'in Rolü ve Hristiyanlığın Yayılışı** **1. Augustine\'in Etkisi** - MS 597\'de Papa Gregory the Great, Hristiyanlığı İngiltere\'de yeniden tesis etmek üzere Augustine\'i gönderdi. Augustine, MS 601\'de Canterbury\'nin ilk Başpiskoposu oldu ve İngiltere\'de Hristiyanlığı yeniden kurma görevi üstlendi. Birçok yönetici aileyi başarıyla Hristiyanlığa kazandırmasına rağmen, onun grubundaki keşişler, sıradan insanlarla bağ kurmakta zorluk yaşadı. **2. Kelt Kilisesi ve Sıradan İnsanlar** - Augustine\'in Roma misyonunun aksine, Kelt Kilisesi, Hristiyanlığı Britanya\'daki sıradan insanlara etkili bir şekilde yaymayı başardı. Kelt piskoposları, Galler, İrlanda ve İskoçya\'daki manastırlardan çıkarak köylere ve halkın arasına giderek, tabandan yukarıya doğru dönüşümleri teşvik etti. **Roma ve Kelt Kiliseleri Arasındaki Farklar** **1. İki Ayrı Yaklaşım** - Roma piskoposları, krallar tarafından desteklenerek, İngiltere genelinde mahkemelerde güçlerini tesis etti ve otorite ile organizasyona odaklandı. - Buna karşılık, Kelt Kilisesi, sıradan insanların kalplerine odaklanarak, günlük yaşamlarını ve ruhsal iyi hallerini önemsediler. **2. Kiliseler Arasındaki Gerilimler** - 663\'teki Whitby Sinodu\'nda, Northumbria kralı Roma Kilisesi ile birleşmeyi tercih etti. Bu karar, Roma Kilisesi\'nin Britanya\'daki tüm Hristiyanlar üzerindeki otoritesini genişletmesine olanak tanıdı, bu durum Kelt bölgelerini de kapsıyordu. **3. Yaygın Hristiyan Dönüşümü** - 660 yılı itibarıyla Hristiyanlık, İngiltere\'nin çoğu bölgesine yayılmıştı; sadece Sussex ve Wight Adası yeni inancı benimsememişti. Anglo-Saksonların Almanya\'daki topraklarından dönüşü de İngiltere\'deki Hristiyanlığı pekiştirmede önemli bir rol oynadı. **Kilisenin ve Monarşinin Gücü** **1. Piskoposlar ve Kraliyet Otoritesi** - Kilise, Anglo-Sakson İngiltere\'de güçlü bir kurum haline gelerek krallar üzerinde etki sağladı. Piskoposlar, genellikle \"Tanrı\'nın onayını\" temsil ettikleri için kraliyet otoritesinin sorgulanmasını zorlaştırdı. - Kraliyet varisliğindeki belirsizlik---en büyük oğulun otomatik olarak kral olmaması---piskoposların yöneticileri meşrulaştırmadaki kritik rolünü artırdı. Kraliyet ailesinin herhangi bir üyesi, özellikle askeri güce sahip olanlar, tahta çıkma iddiasında bulunabiliyordu. **2. Manastırlar ve Bakanlar** - Kilise, Anglo-Sakson İngiltere\'de \"minster\" olarak bilinen manastırları kurarak etkisini artırdı. Bu manastırlar, öğrenim, dini pratik ve siyasi gücün merkezleri haline geldi. **Anglo-Sakson Kilisesi ve Otorite** **1. Manastırlar: Öğrenim Merkezleri** - Manastırlar, okuma ve yazma becerisi kazandırarak, kraliyet ve kilise otoritesinin büyümesini desteklemek için gerekli becerilere sahip erkeklerin eğitilmesinde önemli bir rol oynadı. **2. Kral Alfred'in Kiliseyi Kullanma Biçimi** - Wessex Kralı Alfred (871--899), krallığını güçlendirmek için kilisenin etkisini önemli ölçüde kullandı. Hukukları kodlamak ve önemli konuları iletmek için okuryazar adamlar istihdam etti, böylece daha güçlü ve birleşik bir toplum oluşturdu. - Alfred, bu dönemi anlamak için önemli bir kaynak olan Anglo-Sakson Kroniği\'ni başlattı ve Bede'nin \"Ecclesiastical History of the English People\" eserini de dikkate aldı. - Artan okuryazarlık, okuma ve yazma becerisine sahip olanların, bunu yapamayan köylüler üzerinde güç kazanmasıyla sınıf ayrımlarını derinleştirdi; köylüler, haklarını kaybetme riskiyle karşı karşıya kaldı. **3. Roma Kilisesi\'nin Ekonomik Etkisi** - Anglo-Sakson kralları, ekonomik nedenlerden ötürü Roma Kilisesi\'ni Kelt Kilisesi'ne tercih ettiler. Manastırlar, yerel ticaretin merkezleri haline geldi; piskoposlar ve manastır mensupları, Avrupa ile ekonomik bağları güçlendirmek amacıyla Frankish topraklarından (Fransa ve Almanya) davet edildi. - Latince, Roma'nın dili olarak, İngiliz din adamlarının Avrupa ile yakın temaslarını sürdürmesine yardımcı oldu ve bu da ticareti kolaylaştırdı. Artan okuryazarlık, bu ekonomik büyümenin itici gücü oldu. **4. Anglo-Sakson İhracat ve İthalat** - Anglo-Sakson İngiltere, yünlü ürünler, peynir, av köpekleri ve çömlek gibi ürünleri ihraç etmesiyle Avrupa\'da tanınmaya başladı. Ülke ayrıca şarap, balık, baharat, mücevher ve çömlek gibi lüks eşyalar ithal ederek kıtayla ticari bağlantılarını güçlendirdi. **Vikingler** **1. Viking İstilaları ve Saldırıları** - Sekizinci yüzyılın sonlarına doğru, Vikingler, İngiltere\'nin zenginliği ve görece huzuru nedeniyle saldırılara başladı. Bu ilk akıncılar, Norveç ve Danimarka\'dan gelerek, Britanya ve İrlanda'nın doğu ve batı kıyılarındaki kiliseleri ve manastırları hedef aldı. Özellikle, Londra 842\'de ilk kez yağmalandı. - 865 yılına gelindiğinde, Viking saldırıları tam anlamıyla istilalara dönüştü; çünkü anlaşmazlık içindeki Anglo-Sakson krallıkları kendi topraklarını savunmakta yetersiz kaldı. Bu sefer, Vikingler sadece yağma değil, fethetme ve yerleşme amacı güdüyordu. **2. Viking Yerleşimleri ve Hristiyanlık** - Vikingler, yerel nüfusu rahatsız etmeden yerleşebilmeleri için kısa sürede Hristiyanlığı benimsediler. 875 yılı itibarıyla, Kral Alfred, Vikinglere karşı direnen tek Anglo-Sakson hükümdarıydı ve İngiltere\'nin büyük bir kısmı Viking kontrolü altındaydı. - Birkaç yenilginin ardından, Alfred 878\'de kesin bir zafer kazandı ve sekiz yıl sonra 886\'da Londra\'yı ele geçirerek liderlik gücünü kanıtladı. Vikinglerle bir antlaşma yapacak kadar güçlüydü ve bu da durumu geçici olarak istikrara kavuşturdu. **Viking Yönetimi ve Danelaw** **1. Danimarkalı Vikinglerin İngiltere\'deki Yönetimi** - Viking yönetimi, Danimarkalı yasaların geçerli olduğu doğu ve kuzey İngiltere\'de, Danelaw olarak bilinen bölgede kabul edildi. - Ülkenin geri kalanında ise Alfred, kral olarak tanındı. Alfred, hükümdarlığı sırasında burh adı verilen surlarla çevrili yerleşimler inşa etti (sonradan borough'lara dönüştü). Bu yerleşimler, hem ekonomik olarak gelişti hem de Viking istilalarına karşı savunmada önemli bir rol oynadı. **2. Burh\'ların Mirası** - Burh veya borough terimi, günümüzde kasaba isimlerinde yaygın bir ek olarak kalmış ve kasaba yönetim birimini ifade etmektedir. Alfred'in bu tahkim edilmiş kasabaları stratejik kullanımı, Anglo-Sakson İngiltere\'yi Vikinglere karşı güvence altına almıştır. **Danimarkalı Vikingler ve Krallık Mücadelesi** **1. Kral Kim Olmalı?** - 950 yılına gelindiğinde, Viking istilalarından sonra İngiltere nispeten bir barış dönemi yaşamıştı, ancak Danimarkalı Vikingler tekrar batıya saldırmaya başladı. Buna karşılık, Ethelred, Vikingleri uzak tutmak için halkından bir vergi olan Danegeld'i (Danimarkalı para) getirdi. **2. Canute\'un Yönetimi** - Danimarkalı lider Canute (Cnut), kaos korkusu nedeniyle İngiltere kralı oldu. Witan (kraliyet konsey) ve halk, yabancı yönetimden daha fazla anarşiden korkuyordu. Canute'un düzen sağlama yeteneği, onu taht için tercih edilen aday haline getirdi. - Canute\'un hükümdarlığı 1035 yılına kadar sürdü ve ölümünden sonra Witan, onun halefini Edward the Confessor olarak seçti. **Edward the Confessor ve Mirası** **1. Edward Neden 'İtiraf Eden' Olarak Adlandırıldı?** - Edward the Confessor (1042--1066) titrini, geleneksel krallıktan ziyade kiliseye olan güçlü ilgisi nedeniyle kazandı. Hükümdarlığı, dini hayata olan adanmışlığıyla karakterize edildi ve İngiltere genelinde kiliselerin inşasını teşvik etti. **2. Norman Etkisi** - Edward'ın annesi Normandy\'den Emma'ydı ve onun hükümdarlığı, İngiliz politikasında artan Norman etkisini işaret etti. Bu Normandy bağlantısı, 1066\'da Normanların William the Conqueror önderliğinde İngiltere\'yi işgal etmesinde kritik bir rol oynayacaktı. **Norman Fethi ve İngiliz Tahtı İçin Mücadele** **1. Edward the Confessor'un 1066'daki Ölümü** - Edward the Confessor, 1066'da varis bırakmadan öldü; bu, İngiltere tarihindeki en önemli taht krizlerinden birine yol açtı. **2. Witan'ın Seçimi: Harold Godwinson** - Witan, İngiltere'nin kraliyet konseyinin Harold Godwinson'u bir sonraki kral olarak seçti. Harold, yetenekli bir savaşçı ve liderdi, ancak kraliyet soyundan gelmiyordu. Yine de, o dönemde İngiltere\'nin istikrarı için en iyi seçenek olarak görülüyordu. **3. Harold'un Yönetimine Yönelik Meydan Okumalar** - Harold'un tahta çıkma iddiası, Normandiya Dükü William tarafından hemen sorgulandı. William, iki temel gerekçeye dayanarak tahta talip olduğunu iddia etti: - Edward the Confessor'ın tahta William'a söz verdiği. - Harold'un 1064 veya 1065'te William'ı ziyaret edip tahtı kendisine almayacağına dair bir yemin ettiği. Harold daha sonra bu vaadin zorla alındığını ve dolayısıyla geçersiz olduğunu savundu. **4. Viking ve Norman Tehditleri** - 1066'da Harold, iki cepheden gelen tehditlerle karşılaştı: - Danimarkalı Vikingler, İngiliz tahtına olan taleplerinden vazgeçmemişti ve kuzeyden saldırdılar. Harold, Stamford Bridge Savaşı\'nda Vikingleri yendi; fakat zafer kazandıktan hemen sonra William'ın gücünün güneyde karaya çıktığını öğrendi. - Harold, William'ın ordusuyla yüzleşmek için hızla güneye doğru yürümek zorunda kaldı; bu da ona hazırlık yapacak veya daha fazla kuvvet toplama imkânı bırakmadı. **5. Hastings Savaşı** - Harold, Sakson fyrd'ünden (yerel milis) takviye beklememeye karar vererek daha küçük bir güçle savaşa girdi. - William'ın Norman askerleri daha iyi silahlanmış, daha organize olmuş ve atlı birlikler avantajına sahipti; bu, Harold'un kuvvetlerinde yoktu. Harold cesurca savaşmasına rağmen, 1066'daki Hastings Savaşı'nda yenildi ve öldürüldü. Bu, Anglo-Sakson yönetiminin sonunu işaret etti. **6. William the Conqueror'un Tahta Geçişi** - Hastings'taki zaferinin ardından William, Londra'ya yürüdü; şehir hızla teslim oldu. 25 Aralık 1066'da William, Edward the Confessor tarafından inşa edilen Westminster Abbey'de İngiltere Kralı olarak taç giydi. Bu olay, İngiltere\'de Norman yönetiminin başlangıcını ve ülkenin tarihinde yeni bir dönemi işaret etti. **ANGLO-SAKSON ÜSTÜNLÜĞÜ VE HIRİSTİYANLIĞA DÖNÜŞ** - **461** -- Aziz Patrick'in ölümü, İrlanda'ya giden Britanyalı misyoner. - **597** -- Papa Gregory I, Britanya'yı dönüştürmek üzere Benediktin keşiş Augustine ve kırk misyoner gönderir. - **731** -- Venerable Bede, İngilizlerin Kilise Tarihi'ni yazar. - **899** -- Kral Alfred the Great'in ölümü. - Anglo-Sakson yerleşimi, diğer göç dalgalarından daha fazla, Britanya'nın temel karakterini şekillendirmiştir. Anglo-Saksonlar, Britanya'nın dilini, en büyük etnik grubunu, şirelerini ve ilk kez tek bir krallık olarak siyasi birliği oluşturmuşlardır. **Anglo-Sakson Fethi** - Britanya Adaları, kuzey ve güney Avrupa medeniyetlerine eşit şekilde erişilebilecek bir konumdaydı. - Anglo-Saksonlar, Britonları, Roma lejyonlarının aksine, disiplinsiz bir işgal ordusuyla değil, sığ teknelerle kanala geçip dağınık akınlarla fethettiler. Bunu, yıllar sonra göçebe klan yerleşimleri takip etti. **Anglo-Sakson Kökenleri** - Britanya'ya başarılı akınlar düzenleyen üç baskın İskandinav kabilesi Angles, Saxons ve Jutes\'tır. Bu kabileler, sert bir adalet kodu ve bir şefe ya da askeri liderine sadakat anlayışı ile birlikte Germanik kültürlerini getirmişlerdir. **İstilaın Doğası** - Venerable Bede, akınların beşinci yüzyılın ortalarında başladığına dair geleneksel iddiayı desteklemektedir. İki Jut liderinin Britonları Piktler ve İskoçlar'a karşı savunmak için davet edilmesiyle başlamıştır. - Dağınık olan Britonlar, hem güneyden gelen işgalcilere hem de kuzeyden gelen İskoçlar ve Piktler'e karşı ruhsuz ve stratejiden yoksun kalmışlardır. - Britonlar ya öldürülmüş ya da köle yapılmış, ya da adalara kaçmışlardır. - Ancak, yeni işgalciler, Roma'nın önceki yöneticileri gibi, Kelt kenarında galip gelemediler. **Heptarşi** - Yavaş yavaş, yedi krallık olarak bilinen heptarşi, rakip talipliler arasındaki karmaşadan ortaya çıkmıştır. Kent, Jutlar tarafından işgal edildi; Essex, Sussex ve Wessex krallıkları Saxonlar tarafından yerleştirildi; Angles, Doğu Anglia, Mercia ve Northumbria'yı talep etmiştir. - Northumbria, yedinci yüzyılın başlarında Kent'in yerini almış ve 632'de Mercia ve Galler tarafından geçilmiştir. **Yedi Krallık:** - Northumbria - Mercia - Doğu Anglia - Essex - Kent - Sussex - Wessex **Offa II** - Offa, tüm İngiltere üzerinde üstünlük kurmuştur; çoğunlukla \"İngiliz topraklarının kralı\" olarak tanınan ilk overlord olarak kabul edilmektedir. **Hristiyanlığın Dönüşü** - Hristiyanlık, Roma lejyonlarıyla birlikte Britanya Adaları'nı terk etmemiştir. - 597'de, Latinleşmiş Hristiyanlık Britanya'ya dönmüş ve nihayetinde hem Kelt kilisesi hem de Saxonların pagan dinine karşı galip gelmiştir. **Kelt Hristiyanlığı** - 432 ile 461 arasında, Aziz Patrick, İrlanda'yı Hristiyanlaştırmış ve yüksek öğrenim ve manastırların otonomisi ile ünlü bir kilise kurmuştur; bu kilise, piskoposluk organizasyonuyla değil. **Roma Hristiyanlığı** - 597'de, Papa Gregory I, Augustine'i Britanya'ya kırk misyonerle göndermiştir. Kent Kralı Ethelbert, Frank soylusu olan Hristiyan karısı sayesinde misyonerleri dostça karşılamıştır. - Bir kral Hristiyan olduğunda, genellikle Hristiyanlığı krallığının resmi dini olarak ilan ederdi. - Yedinci yüzyılın ortalarına gelindiğinde, Britanya'nın çoğu Kelt ya da Roma Hristiyanlığına dönüştürülmüştü; paganizm ile Hristiyanlık arasındaki çatışma, iki Hristiyanlık biçimi arasındaki rekabetle yer değiştirmiştir. - Kelt kilisesi, Roma Katolikliği'nin yargı yetkisi dışında hayatta kalmış ve geliştiği için, birçok yönetim ve teoloji meselesinde farklılıklar geliştirmiştir. **İngiltere'de Roma Kilisesi** - Hükümdarlara danışmanlık yaparak ve kavgalı krallıklar arasında tek bir birlik sağlamasıyla, din adamlarının gücü artmıştır. - Venerable Bede (673--735), \"İngilizlerin Kilise Tarihi\"nde, ilk kez İngilizleri bir halk olarak ve daha büyük bir birliğin parçası olarak ---Evrensel Kilise--- ele alarak geniş bir tarihi vizyon sunmuştur. **Alfred the Great ve Danimarkalı Tehdit** - Sıklıkla Anglo-Sakson krallarının en büyüğü olarak kabul edilen Alfred, bu övgüyü fazlasıyla hak etmiştir. - Danimarkalılara karşıki başarılı savunması, Anglo-Sakson Wessex'in kimliğini korumuş ve Hristiyan inancını güçlendirmiştir. Ayrıca bir akademisyen, tercüman ve eğitimci olarak kazandığı başarılar, halkına kendi dillerinde değerli bir edebiyat sağlamıştır. **Danimarka Fethi** - Dokuzuncu yüzyılın başlarında, Anglo-Saksonlar, üç yüz yıl önce Britonlara yaptıkları gibi, korsanlık ve yağmalama ile karşı karşıya kalmışlardır. Bu işgalciler, İskandinavya'dan gelen Norveçlilerdir (veya Vikinglerdir). **Wessex'li Alfred** - Viking saldırıları, dokuzuncu yüzyılın ortalarında yağma seferlerinden yerleşmeye dönüşmüştür; 865'te büyük bir fetih ordusu karaya çıkmış ve iç bölgelere doğru ilerlemiştir. - 876 ve 878'de tekrar eden saldırılardan sonra, Wessex nihayet Danimarkalılar tarafından ele geçirilmiş ve Alfred, Kral Ethelwulf'un en küçük oğlu kaçmıştır. **Chippenham Barışı, 878 ve Guthrum'un Barışı, 886** - Chippenham'da yapılan bir antlaşma, Danimarkalılara iki talep getirmiştir: Guthrum, Hristiyan olarak vaftiz edilmelidir ve Danimarkalılar Wessex'i terk etmelidir. **Barış Dönemi Liderliği** - Alfred'in başarıları, sadece olağanüstü askeri liderliği ile sınırlı kalmaz. - Kral, dini ve edebi bir canlanmayı yönlendirerek askeri yönetimin ötesinde birçok yeteneğini gösterdi. **Anglo-Sakson Kroniği** - Alfred, Anglo-Sakson İngiltere'nin en büyük yasa koyucusuydu ve hükümdarlığının sonlarına doğru Anglo-Sakson krallıkları için bir yasa kodu yayımladı. - Önceki krallardan daha fazla, halkının sevgisini kazandı ve Britanya tarihindeki tek \"Büyük\" olarak bilinen hükümdar oldu. **Anglo-Sakson Kurumları ve Toplumu** - Sosyal olarak eşitsizlik, yaşamın bir gerçeği olarak kabul edildi; her özgür adamın hakları vardı, ancak bu haklar sınıflar arasında belirgin farklılıklar gösteriyordu. **Politik Organizasyon** - Daha sonraki Anglo-Sakson döneminin en dikkat çekici özelliği, bazı \"ulusal\" birlik unsurlarının yavaş yavaş ortaya çıkmasıydı. **Witan** - Anglo-Sakson hükümetinin zayıflıklarından biri, sabit bir kraliyet halefiyet ilkesinin olmamasıydı. - Bu soyluların çoğu, etkili piskoposlar ve saray yetkilileriyle birlikte, kral tarafından seçilen bir danışma konseyinin, yani witan'ın üyeleriydi. Witan, ülkenin en yüksek mahkemesi olarak hizmet etti ve krala fermanlar hazırlamasında yardımcı oldu. - Kralın bu organla danışması, sonraki yüzyıllarda danışma organlarının taleplerine zemin hazırladı. **Yerel Yönetim** - İngiltere'nin büyük çoğunluğu, \"shire\" olarak bilinen idari bölgelere ayrılmıştı. - Shire (Norman Fethi'nden sonra \"county\" olarak adlandırıldı), en büyük birimdi. - Shire reeve (şerif), kralın doğrudan temsilcisiydi. - Yüzler: Her shire, birkaç yüzeye (hundreds) bölünmüştü. - Tun: Tun veya tarımsal köy, yerel yönetimin bir sonraki seviyesiydi. - Borough: Krallar, sakinlerin güvenliği için stratejik veya kalabalık alanlarda kaleler inşa ettiler. **Sosyal Sınıflar** - Anglo-Saksonlar, komitatus (bir askeri grup) temelli oldukça akışkan bir sosyal hiyerarşi ile İngiltere'ye geldiler; burada sınıflar arasındaki eşitsizlik arttı. - Earls (miras yoluyla soyluluk), \> Thanes veya thegns (daha az soylu özgür hizmetkarlar) \> Churls (özgür insanlar, küçük toprak sahipleri) \> Serfler (kişisel olarak özgür ancak topraklarına ve lordlarının hizmetine bağlı) \> Thrall (köleler). - Kadınlar, erken Germanik yasaları ve gelenekleri uyarınca sürekli reşit olmayan bireyler olarak muamele gördüler. **Anglo-Sakson Edebiyatı** - Kilise adamları, dönemin öğrenim ve edebiyatını besleme ve koruma konusunda kritik bir katkı sağladılar. - Venerable Bede, Eski İngiliz döneminin önde gelen akademisyeni olarak öne çıktı. - *Beowulf* adlı epik şiir (yaklaşık 750'de yazılmıştır), cesur bir pagan Sakson kahramanının insanlara ve ejderhalara karşı cesurca mücadelesini anlatır. **Alfred'tan Edward'a** - Alfred'in 899'daki ölümünden sonra, Wessex Hanesi'nin liderliği oğlu ve torunu altında güçlü kalmaya devam etti, ancak ikinci Danimarkalı saldırgan dalgası altında zayıfladı ve gölgede kaldı. **Wessex Hanesi'nin Yükselişi ve Düşüşü** - Alfred Büyük'ün yetenekli halefleri, yetmiş beş yıl boyunca Wessex'in gücünü ve sınırlarını genişletti. - Aethelstan, Edward'ın oğlu (924--939), İskoçlar ve Pictler'i yendi, Danelaw'ı geri aldı ve "Tüm Britanya'nın Hükümdarı" unvanını talep etti. **Ethelred the Unready, 978--1016** - Edgar'ın ikinci oğlu Ethelred'in hükümdarlığı tam bir felaketti. Dengesiz, zalim ve tembel olan Ethelred, İngiltere'yi Danimarka işgaline karşı savunmak için tamamen hazırlıksızdı. - Çok az seçeneği olduğundan, Sakson witan bir yıl sonra Swein'in oğlu Canute'u İngiltere Kralı olarak seçti. **Kral Canute, 1016--1035** - Ancak, 1035'teki erken ölümü, bu türden herhangi bir hırsı yarıda bıraktı---imparatorluğu onunla birlikte sona erdi. - 1042'de, Canute'un soyunun sona ermesiyle, witan Wessex kraliyet ailesine geri dönerek Ethelred the Unready'ın oğlu Edward'ı tahta seçti. **Anglo-Sakson Yerleşimi ve Siyasi Birleşim** - Anglo-Sakson yerleşimi, Britanya'nın temel karakterini oluşturdu ve yerel yönetim birimlerini tanıttı; bu birimler, uyarlamalarla modern zamanlara kadar sürdü. - Edward the Confessor'ın hükümdarlığıyla, Anglo-Sakson İngiltere, yüzyıllar süren İskandinav ve Germanik dünyasındaki bağlantısını Normandiyalılar'a kaydırarak kıtanın meselelerinden izolasyonunu sona erdirdi. **Galler** - **Galler ve Keltler**: Sekizinci yüzyıla gelindiğinde, çoğu Kelt, Galler yarımadasına hapsolmuştu ve İngiltere'den Offa'nın Hendekleri ile ayrılmıştı. - **Galler Coğrafyası ve Toplumu**: Dağlık manzara nüfus artışını sınırladı; topluluklar küçük çiftlikler etrafında oluştu. Kölelik yaygındı. - **Liderlik ve Krallık**: Toplum, her birinin bir lideri olan aile grupları etrafında yapılandırılmıştı. Krallar güç için savaştılar ve yüksek krallık kavramı nadir bir durumdu. - **Tehlikeli Zamanlar**: Galler\'de yaşam tehlikeli bir şekildeydi; 949 ile 1066 yılları arasında otuz beş Galli hükümdar şiddetle öldürüldü. - **Gruffydd ap Llewelyn**: Tüm Galler'i kontrol eden ilk Galli hükümdar. Sonunda, Saksonlarla olan çatışma sırasında bir başka Galli tarafından öldürüldü. - **İngiliz Etkisi**: Gruffydd'ın ölümünden sonra, Galli krallar ancak Edward the Confessor'a sadakatlerini kabul ettikten sonra yönetim kurabildiler ve Galler hızla bağımsızlığını kaybetti. **İrlanda** - **Roma ve Anglo-Sakson Etkisi**: İrlanda, Roma veya Anglo-Saksonlar tarafından asla işgal edilmedi, bu da onu belirgin bir Kelt kültürü ve kabile toplumu olarak korudu. - **İrlanda\'da Liderlik**: Krallar genellikle en güçlü adam olarak seçildi; bu durum sıklıkla güç mücadelelerine yol açtı. - **Beş Krallık**: İrlanda, Ulster, Munster, Leinster, Connaught ve yüksek kralların merkezi olan Tara olmak üzere beş ana krallığa ayrılmıştı. - **Hristiyanlığın Gelişi**: Hristiyanlık, 430 civarında, Patrick tarafından İrlanda'ya getirildi; daha sonra İrlanda'nın "koruyucu azizi" oldu. Bu din yazıyı beraberinde getirdi ve Druidlerin geleneksel etkisini zayıflattı. - **Altın Çağ ve Çatışma**: İrlanda, kültürel olarak zengin bir "altın çağ" yaşadı ve dış tehditler azdı; ancak krallıklar sık sık birbirleriyle savaştı. - **İrlanda'nın Altın Çağının Sonu**: Viking akınlarının gelişi, "altın çağ"ı sona erdirdi; manastırlar yağmalandı ve birçok zenginlik alındı. - **Viking Etkisi**: Viking akınları, İrlandalıların birleşmesine neden oldu ve ilk kasabaların ve limanların kurulmasına yol açtı. Dublin, Vikingler tarafından kuruldu. - **Brian Boru'nun Mirası**: Brian Boru, 1002'den 1014'e kadar İrlanda'yı yönetti ve ülkeyi birleştirmeyi hedefledi. Vikinglerle olan savaşta hayatını kaybetti. - **Norman İstilası**: 12. yüzyılda, Leinster kralı, yüksek bir krala karşı yardım için Normandiyalılardan yardım istedi ve bu durum Normandiyalıların etkisini genişletmesine fırsat verdi. **İskoçya** - **Nüfus Grupları**: İskoçya, kuzeyde Piktler, batıda İskoçlar, Düşük İskoçya\'da Britonlar ve kuzeyden gelen Angles gruplarına ev sahipliği yapıyordu. - **Piktler ve İskoçlar**: Piktler, Keltlerden farklı olarak, ilk yerleşik halklardı. İrlanda kökenli olan İskoçlar, dördüncü yüzyılda Yüksek Dağlar\'a yerleşmeye başladılar. - **Birleşme**: 843 yılında, Pikt ve İskoç krallıkları, bir İskoç kralı altında birleşti; bu durum İskoç ve Pikt kurallarının birleşmesini sağladı. - **Kelt Kültürü ve Arazi Mülkü**: İskoç kabileleri ortak bir Kelt kültürü, dili ve hayvan yetiştiriciliğine dayanan bir ekonomiyi paylaşıyordu. Arazi, kabileler tarafından kolektif olarak tutuluyordu. "Klanlar" adı verilen mülkiyet sistemi, 18. yüzyıla kadar devam etti. - **Hristiyanlığın Etkisi**: İlk Hristiyan misyoner, M.S. 400 civarında güneybatı İskoçya'ya geldi; St. Columba, Yüksek Dağlar'daki İskoçları ve Piktleri dönüştürmede önemli bir rol oynadı. 663'deki Whitby Sinodu'na kadar, Hristiyanlık, Piktler, İskoçlar ve Britonlar arasında birliği sağladı. - **Anglo Etkisi**: Güney İskoçya'daki Angles, Kelt Yüksek Dağları ile zıt bir kabile dışı yönetim sistemi geliştirdi. - **Viking İstilaları**: Yabancı istilalar, özellikle Vikingler tarafından gerçekleştirilenler, İskoçya'yı sarstı; adalara ve kıyı bölgelerine saldırılar düzenlendi. Piktler ve İskoçlar, saldırganlara karşı birleşti ve bu saldırganlar genellikle Orkney gibi adalara yerleşti. - **Wessex Tehdidi**: 934 yılında, İskoçya, Wessex ordusu tarafından ağır bir yenilgiye uğradı. Barış arayışında, İskoçlar İngiliz kontrolünden uzak durmayı tercih ettiler. - **Coğrafi Zorluklar**: Başkent Edinburgh olmasına rağmen, İskoçya, zorlu arazi, yavaş iletişim ve bölünmüş güç nedeniyle yönetilmesi zor bir yer olmaya devam etti.