Aralin 5 - Filipino bilang Wikang Pambansa PDF

Aralin 5 Filipino bilang Wikang Pambansa Inihanda ni: Bb. Mary Jane G. Dacullo Punan Natin! Panuto: Punan ang bawat patlang upangmabuo ang diwa ng Artikulo XIV, Seksyon 6 ng 1987 Saligang Batas ng Pilipinas.  Seksyon 6 Ang wikang pambansa ng Pilipinas a...

Aralin 5 Filipino bilang Wikang Pambansa Inihanda ni: Bb. Mary Jane G. Dacullo Punan Natin! Panuto: Punan ang bawat patlang upangmabuo ang diwa ng Artikulo XIV, Seksyon 6 ng 1987 Saligang Batas ng Pilipinas.  Seksyon 6 Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay (1) ________________. Samantalang nililinang, ito ay dapat payabungin at (2) _________________ pa salig sa umiiralna wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika. Alinsunod sa mga tadhana ng batas at sang-ayon sa nararapat na maaaring ipasya ng (3) _______________________ , dapat magsagawa ng mga hakbangin ang (4) _____________________ upang ibunsod at puspusang itaguyod ang paggamit ng Filipino bilang midyum ng opisyal na komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo sa sistemang pang-(5) _______________________.  FILIPINO BILANG WIKANG PAMBANSA  k a r o o n n g w i ka n g Mahalaga n g m a g b a n s a s a m u n d o. m b a n s a a n g b a w a t pa ik a n g a m b a n s a a y a n g w Ang wikang p a n s a n a g a g a m i t in in a la g a n g is a n g b it i g i n g m a y a n n it o a t m a g n g m g a m a m a ep r e s e n t a s y o n n g d a lu y a n a t r a d a t k u lt u r a n it o id e n t i d pambansang  s a n g P i l i p i n a s a y g w i k a n g p a m b a n A n g a m a n s i n a s a b i n g F i l i pi n o. B a a l a h a t n g w i ka a t sumasakla w i t o s i n a s a l i t a s a b u o n g d i ya l e k t o n g s l i g a n g F i l i p i n o sa ka p u l u a n , n a k a s a g n a i i n t i n d i h a n a t a g a l o g , a n g w i k a n T n g a i n n g h a l o s l a h a t kayang sa l i t a n g P i l i p i n o. mamamay  Legal na Batayan 01 02 De jure? De facto? Ang “de jure” ay Ang “de facto” ay hango sa mga hango rin sa mga salitang Latin na salitangLatin na nangangahulugang nangangahulugang “batay sa “batay sa batas.” Ibig sabihin, katotohanan o ang wikang umiiral na kondisyon.”.  1935 1936 1937 Nakasaad sa Artikulo 14 (Art. 14, Sek. 3) Noong 1936, Ipinalabas ni Pangulong Quezon itinatag ni Pangulong Manuel Seksiyon 3 na, Ang noong Disyembre 30, 1937 ang Quezon ang Surian upang mamuno Kautusang Tagapagpaganap Blg. Konggreso ay gagawa ng sa pag-aaral at pagpili sa wikang pambansa. Tungkulin ng Surian na 134 na nag-aatas na Tagalog ang mga hakbang tungo sa batayan ng wikang gagamitin sa magsagawa ng pananaliksik, gabay pagpapaunlad at at alituntunin na magiging batayan pagbubuo ng wikang pambansa. pagpapatibay ng isang sa pagpili ng wikang pambansa ng Dahil sa pagsusumikap ni Filipinas. Si Jaime de Veyra ang wikang pambansa na naging tagapangulo ng komite na Pangulong Quezon na batay sa isa sa mga nagsagawa ng pag-aaral at napili magkaroon tayo ng wikang nito ang Tagalog bilang batayan ng pagkakalilanlan, hinirang siyang umiiral na katutubong Wikang Pambansa." Ama ng Wikang Pambansa." wika."  1937 1940 1959 Inatasan ni Pangulong Quezon noong Enero 12, 1937 ang mga sumusunod na Noong 1940 ipinalabas ni Noong Agosto 13, 1959 indibidwal para pamunuan ang Surian ng Wikang Pambansa: Pangulong Quezon ang nagpalabas si Jayme C. De Veyra - Tagapangulo Kautusang Tagapaganap Blg. Kagawaran ng (Samar-Leyte) 203 na nagpapahintulot sa Edukasyon Kalihim Jose Cecilio Lopez - Kalihim at Pinunong pagpapalimbag ng Tagapagpagaanap (Tagalog) Felix B. Salas Rodriguez - Kagawad Romero ng Kautusang Talatinigang Tagalog-Ingles at Hiligaynon Balarila sa Wikang Pambansa. Blg. 7 na nagsasaad na Santiago A. Fonacier (Ilocano) Casimiro F. Perfecto - Kagawad (Bicol) Pinasimulan din nito ang Pilipino ang opisyal na Filemon Sotto - Kagawad (Cebuano) pagtuturo ng Wikang tawag sa wikang Hadji Butu - Kagawad (Tausug) Pambansa sa lahat ng mga pambansa. paaralan sa buong bansa.  1973 1987 Sa 1973 Konstitusyon noong Noong panahon naman ng kapanahunan ng diktador na si Rebolusyonaryong Gobyerno Pangulong Ferdinand Marcos, sa ilalim ni Pangulong Corazon nakasaad sa Artikulo 15 C. Aquino muling binago ang Seksiyon 2 at 3 na ang Batasang Konstitusyon noong 1987 kung Pambansa ay magsasagawa ng saan nakasaad sa Artikulo 14 mga hakbang tungo sa Seksiyon 6 na: Ang wikang pagpapaunlad at pormal na pambansa ng Pilipinas ay paggamit ng pambansang Filipino. Samantalang wikang Pilipino. Hanggat hindi nililinang, ito ay dapat binabago ang batas, ang Ingles payabungin at pagyamanin pa at Pilipino ang mananatiling mga salig sa umiiral na wika sa wikang opisyal ng Pilipinas." Pilipinas at sa iba pang mga  i n o b i la n g w i k a n g g a a n g F il ip Mahala s il b i n g g k a t i t o a n g n a g s i pambansa sa p a P i l i p i n a s s a b u o n g i l an l a n n g pagkakak n a h o n n g m a s a li m u o t n a p a m u n d o la l o n a sa a g si si l b in g a m b a g o n a l i s m o. I t o a y n int e rn a s y a n g g k a t a u h a n. I t o r in g a P il ip in o s a s a n ng m u y a n g a m a n a n g k a s a l u k wikang i p a m o d p a n g s a li n la h i. s a s u s u n henerasyon g k a t m a y k a n g F i li p i n o s a p a Mahalaga ang w i n g m g a P i li p i n o a t a n i t o n g b i g k i s in a k ak ay a h a t u p a n g p a g - u s a p a n nagsisilbi n g t u la y n s a n g is y u. g mga pamba  m a l ay a k a g a y a n g a s a m g a b a n s a n g Pa r n g a k a h a l a g a n g w i k a Pilipinas, n a p w i k a n g g i n a g a m i t pambansa. It o a n g a y a n , n a m a g i g i n g ng mga m a m a m ri h a n , d a l u y a n , a t lakas, kap a n g y a n n g p a m b a n s a n g represe n t a sy o a g k a k a i sa a t p a g - n t i da d t u n g o s a p i d e g a g i g i n g d a a n u p a n u nl ad n a m n g k a k a y a h a n a t magkar oo n t ay o a o t s a m g a h a m o n p u m a l kapasidad na.  Pag-isipan Mo! 1. Bakit mahalagasa isang malayangbansa ang pagkakaroon ng wikang pambansa? 2. Ano ang pagkakaiba ng de jure at de facto? 3. Paano nagingFilipino ang wikangpambansa ng Pilipinas? 4. Paano ka makatutulong sa pagpapanatili at pagpapaunlad ng wikang Filipino? MGA WIKANG PANTURO SA PILIPINAS  u r o a y a n g w i k a n g A ng w i k a n g p a n t a m g a p a a r a l a n s a g a p a r a g a m i t i n s i ti n a l a n a i n , i t o a n g p o r m a l bansa. Ibig s a b i h a p a g t u t u r o u p a n g g a m i t s wikang gina t u h a n n g n a w a a n a t n a t u t u ma t i y a k n a n a u u r a l i n g t i n a t a l a k a y g - a a r a l a n g m g a a m ga m a a r a l a n. M a h a l a g a n sa loob n g s i l i d - a n g p a n t u r o u p a n g o n g t u k o y n a w i k a may r o l i m n g t u t o a t p a g p a p a l a t i y a k a n g p a g k a ma a r a l. a n n g m g a m a g - a k aal a m  w ik a ng p a nt uro ay Kung gayon, a ng mit sa m g a : ginaga k s y o n n g g u ro libro at l e m g a m a g -a a ra l sa t as a n n g pakikipagtalas n g s i li d- ar a l an loob anunsyo pangalan n g m g a s il id n s a p a a r al an opisyal na kasulata  r o a y i t i n a t a d h a n a A n g w i k a n g p a n t u s , g i n a g a m i t i t o s a ng ba t a n g m a h a h a l a g a n g pagpapada l o y t i m p o r m a s y o n s a kaalam a n a s y o n s a P i l i p i n a s. n g a n n g e d u k a l ar a t n g g a l , a n g p a g g a m i S a u s a p an g l e i n o b i l a n g w i k a n g wikang F i l i p a d s a A r t i k u l o 1 4 , pan t u r o a y n a ka s a 7 S a l i g a n g B a t a s. Seksyon 7 n g 1 9 8  Seksyon 7 n g k o m u n i k a s y o n a t Uk o l s a m g a la y u n i n a w i ka n g o p is y a l n g pagtuturo, an g m g t , h a n g g a n g w a l a n g Pili p in a s a y F i li p in o a g b a t a s , I n g l e s. A n g a n g i t i n a t a d h a n a a n ib n g n a n r e h i y o n a y p a n t u l o m g a w i k a n g p a l s a m g a r e h iy o n a t m g a w i k a n g o p i s y a l o n g n a m g a w ik a n g m a g s i s i lb i n g p a n t u p an t u r o d o o n.  Mga Mahahalagang Pangyayari sa Wikang Panturo Pananakop Pananakop ng mga Komon ng mga Amerikano welt Hapones Sinimulan ang Nagsimulan Ipinagbawal ang pagkakaroon paggamit ng g gamitin ng mga wikang Ingles sa ang wikang mga paaralan; pampublikong paaralan, kung pambansa ipinagamit ang wikang saan unang bilang bernakular; at ginamit ang wikang ipinag-utos ang wikang Ingles pagtuturo ng bilang wikang panturo.  Mga Mahahalagang Pangyayari sa Wikang Panturo Pagkatapos ng Ikalawang 2009 2009 Tagalog Digmaang Ipinatupad ang Ipinakilala ang Cebuano Pandaigdig Ilocano paggamit ng Mother Tongue- Hiligaynon Based Patakarang Bikol Multilingual Waray Bilingguwal na Education o MTB- Kapampangan naghahati sa MLE. Batay Pangasinense mga Chavacano naman sa asignaturang Department of Tausug ituturo sa wikang Maguindanaoan Education Order Maranao Filipino at wikang No. 16, Series of Ingles. Mga Mahahalagang Pangyayari sa Wikang Panturo 2013 2013 Narito ang mga Sa Department karagdagang wika: of Education Kinaray-a Order No. 28, Tawid Series of 2013, Surigaonon dinagdagan ng Ibanag pitong wika Blaan ang mga Ibaloi Kalinga wikang bahagi ng MTB-MLE  h e r T o n g u e - B a s e d g r a m a n g M o t Ang pro y g i n a g a m i t a t i o n o M T B - M L E a Mu l t i l i n g u a l E d u c i k a t l o n g b a i t a n g. t en h a n g g a n g mula kindergar p a g t u t u r o a t n g u n a n g w i k a s a G i na g a m i t a i k a , s e p t o s a M a t e m a t a n a g n g m g a k o n pagp a p a l i w o n s a A P E H , a t E d u k a s y a n , M AralingPanlipun o a y g i n a g a m i t A n g w i k a n g F i l i p i n Pag p a p a k a t a o. s a a n g I n g l e s n a m a n t u r a n g F i l i p i n o a t s a a s i g n a b a i t a n g h. M u l a i k a a p a t n a i g n a t u ra n g E n g l i s as m i t a n g F i l i p i n o 0 b a i t a n g , g i n a g a ha ng g a n g i k a -1 a p a k a t a o , A r a l i n g y o n s a P a g p sa Edukas n g I n g l e s i l i p i n o , s a m a n t a l a Panlipunan, a t F g ha m , a t M A P E H.  a a n g m g a w i k a n g Tandaa n n n g m g a o p i s y a l n a p a nt ur o a y a i t s a m g a p a a r a l a n wi k a n g g i n a g a m g m g a m a g - a a r a l. u p a n g m a t u t o a n i t a n g m g a w i k a n g Gi na g a m a w a n g k a g a m i t a n pa n t u r o s a p a g g sa p a g t u t u r o , sa g t a l a s t a s a n , a t s a pa k i k i p a a m o n g p o r m a l n a pa g t a t  Pag-isipan Mo! 1. Ano ang ibig sabihin ng wikang panturo? 2. Ano ang legal na batayan ng Filipino bilang opisyal na wikang panturo sa Pilipinas? 3.Bakit nagbabago ang opisyal na wikang panturong Pilipinas MGA WIKANG OPISYAL SA PILIPINAS  u t u k o y s a w i k a n g a n g o p i sy a l ay t u m A ng w i k a b a t a s s a o p i s y a l n itinatadha n a n g b a t l a b a s n g m g a o n s a l o o komunikasy i h i n , i t o a h a l a a n. Ib i g s a b ahensya ng pa m n g k o m u n i ka s y o n g u n a h i n g d a l u y a n an g p a n a n. n i y a n g n a s a s a k u p n g g o b y e r n o s a k a w a t n a i i n t i n d i h a n m a t i ya k n a m a l i n a Up a n g y n a a y a n a n g i b i n i b i g a ng mga mam a m y n g p a m a h a l a a n , kautusan a t g ab a n g w i k a n g o p i s y a l k ai l an g a n n a a o n g n a k a r a r a m i. a y a la m n g l a h a t ng b a n s a  i t n g p a m a h a l a a n G i n a g a m g o p i s y a l s a l a h a t a n g w i k a n l n a t ra n s a k s y o n n g o p is ya p a g t a l a s t a s a n n g a t p a ki ki l a a n s a k a n i y a n g p am ah a p a n o s a i b a p a n g n a s a s a ku k i k i p a g - u g n a y a n. pa  Mahahalagang Pangyayari sa Wikang Opisyal Wikang Kastila Sa panahong Sa bisa ng Batas Ayon naman sa Artikulo14, Seksiyon 7 ng ang naging umiiral ang Komonwelt 1987 Saligang Batas: unang wikang Pamahalaan Bilang 560, Seksyon 7 opisyal sa itinadhana ang ng Biak-na- Ukol sa mga layunin ng Pilipinas. Ito ang wikang komunikasyon at ginamit ng mga Bato, pambansana pagtuturo, ang mga Espanyol sa idineklara ng batay sa Tagalog wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at, mga opisyal na konstitusyon bilangwikang hanggangwalang ibang dokumento at nito ang opisyal. Ito ay itinatadhana ang batas, Ingles. Ang mga wikang pahayag sa nagtatakda ng wikang panrehiyon ay pantulong kanilang paggamit ng na mga wikangopisyal sa Tagalogbilang Tagalog sa mga mga rehiyon at kolonyal na wikang tanggapan magsisilbing pantulong pamahalaan sa na mga wikang panturo Pilipinas. opisyal. simula noong doon. Dapat itaguyod nang kusa at opsyonal Hulyo 4, 1946. ang Espanyol at Arabiko.  Pinalakas pa ni Paggawa ng Corazon Aquino ang mahahalagang Maging bahagi sa pagsasanay Filipino sa hakbangsa sa mga pamamagitan ng paggamit ng opisinaang kahusayan sa Executive Order No. wikangFilipino paggamit ng 335 noong ika-25 sa lahat ng Filipino sa opisyal na opisyal na ng Agosto, 1988 na transaksyon; komunikasyon Isalin sa Filipino ang nag-aatas sa lahat at Pagtalakay ng lahat ng korespondensya pangalan ng kagawaran, isa o higit ng gusali, opisina,at. kawanihan, mga palatandaan; pang tauhang ahensya, at magtitiyak sa Isalin sa Filipinoang instrumentaliti ng komunikasyon panunumpa sa pamahalaan na at katungkulan ng mga gumamit ng wikang korespondensy opisyalat kawani ng Filipino sa lahat ng a sa wikang pamahalaan;  p i s y a ln g P i lip i n a s a n g m g a w ik a n g o Tan d a a n n a n g y o n s a i t in a d h a n a In g l e s , a ay Filipino at g w ik a s a t a s 1 9 8 7 n a m a g i n Saligang Ba n. It o a n g s a n n g p a m a h a la a opisyalna talas t a i n s a a n u m a n g u r i a m a a a r i n g g a m it mga w ik a n s u la t , a s a a n y o n g n a k a u n ik a s y o n , l a l o n ng kom n g a y o a h e n s y a as n g a l in m a n g s a sa l oo b a t la b a n g o p i s y a l a y a n g o. A n g w ik ng gobyern ka s y o n n g a l u y a n n g k o m u n i pangunahing d n g w ik a n g i t o a n g a t m a m a m a y a n. A gob ye rn o n a n t o t u n g o s a h ig i t s t r u m e midyum o in a g - u n la d n g , p a g k a k a is a , a t p pagk a k a u n a w a a n  Pag-isipan Mo! 1. Ano ang kahulugan ng wikang opisyal? 2. Paano nagkaroon ng wikang opisyalang Pilipinas? 3. Ano ang malaking pakinabang ng sambayanang Pilipino sa wikang opisyalng bansa?  Takdang Aralin Sa pamamagitan ng Venn diagram, ipakita ang pagkakaiba at pagkakapareho ng wikang pambansa, wikang panturo, at wikang opisyal sa lahat ng aspekto. Pagkatapos ng paghahambing, sumulatng maikling sanaysaytungkol sa paksang“Wikang Pambansa, Panturo, at Opisyal: Susi sa Pambansang Kagalingan at MGA WIKANG LINGUA FRANCA SA PILIPINAS  a f r a n c a a y k i l al a Ang lingu a g n a i n te rl i n g u a. ri n s a ta w u t u k o y s a w i k a n g I to a y t um n g ta o o g r u p o n g gi n a ga m i t y m a g k a k a i b a n g tao na ma u p a n g m a k a p a g - un a n g w i k a a g k a i nt i n d i h a n. usap o m  a f r a n c a a y k i l al a Ang lingu a g n a i n te rl i n g u a. ri n s a ta w u t u k o y s a w i k a n g I to a y t um n g ta o o g r u p o n g gi n a ga m i t y m a g k a k a i b a n g tao na ma u p a n g m a k a p a g - un a n g w i k a a g k a i nt i n d i h a n. usap o m  Panrehiyong Lingua Franca Ilokano Tagalog Bikol Gitnang Hilagang Luzon,Kamayni Bikol Luzon laan, at Katimugang Luzon  Panrehiyong Lingua Franca Hiligaynon Waray Cebuano lalawigan ng Silangang Gitnang Panay o Visayas o Visayas at Kanlurang bahaging malaking Visayas, kasama na ang ilang Samar,Biliran, bahagi ng bahagi ng at Leyte Mindanao Negros Occidental  Ingle Filipi s no Pandaigidig Pambansan ang Lingua g Lingua Franca Franca  a y i sa n g g a n a p n a g F i l i p i n o Ang wikan p i n a s. S a g k a l u l u w a n g P i l i wik a d a h i l i t o a n a n n g w i ka n g i t o , p am a m a g i t m g a P i l i p i n o. A n g a a n a n g nagkakaunaw r a s a a w a a n a y t u l ay p a p ag k ak a u n a. A n g p a g k a k a i sa a n s a n g p a g k a k a i s p a m b a b a g o p a m b a n s a n g p a g b ay t u l a y t u n g o s a at a n g w i k a n g In g l e s a y u n d i n , pag-unlad.G i g ay a fr a n c a n g d a i g d b i l an g l i n g u s a n g k a p a n u p a n g mahala g a n g k a ta o  Ipakita NIYO! Kayo ay mga sikat na manunulat at mambibigkas. Lalahok kayo sa isang pambansang paligsahan ng madulang sabayang pagbigkas.  Ipakita NIYO! Tema: “Wikang Pambansa, Wikang Panturo, Wikang Opisyal, at mga Lingua Franca: Instrumento ng mga Pilipino Tungo sa Pambansang Kagalingan at Pandaigdigang Pakikipagsabayan”  Ipakita NIYO! Piyesa: Orihinal na tula o piyesa, 5-8 minuto kapag itinanghal kasama ang mga saliw ng musika Petsa ng Pagtatanghal: October 18, 2024  Ipakita NIYO! Layunin: Maimulat ang mga Pilipino sa konsepto ng wikang pambansa, wikang panturo, wikang opisyal, at mga lingua franca ng Pilipinas; at mahikayat sila na makiisa sa pagpapayabong nito para sa pambansang kagalingan at pandaigdigang pakikipagsabayan