Tıbbi Terminoloji 2. Ders PDF
Document Details
İstanbul Aydın Üniversitesi
Tags
Summary
Bu sunumda tıbbi terimlerin yapı taşları olan ön ek, kök ve son ekler ayrıntılı olarak açıklanmaktadır. Örnekler ve tanımlar verilerek konuya ilişkin daha iyi bir anlayış sağlanmaya çalışılmaktadır.
Full Transcript
TIBBİ TERMİNOLOJİ 2.DERS TIBBİ TERİMLER 3 ANA ÖĞEDEN OLUŞUR Ön ek + Kök + Son ek ÖGELERİN İŞARET İLE TANIMLANMALARI ! ‘/ ‘ işareti ilgili öğenin, kök olduğunu tanımlar. Cardi / o ‘-’ işaretinin kelime grubunun önünde veya a...
TIBBİ TERMİNOLOJİ 2.DERS TIBBİ TERİMLER 3 ANA ÖĞEDEN OLUŞUR Ön ek + Kök + Son ek ÖGELERİN İŞARET İLE TANIMLANMALARI ! ‘/ ‘ işareti ilgili öğenin, kök olduğunu tanımlar. Cardi / o ‘-’ işaretinin kelime grubunun önünde veya arkasında yer almasına göre ön ek ya da son ek olduğu anlaşılır. Eğer kelime ekinin önünde yer alırsa son ek olduğu anlaşılır. - megaly Eğer kelime ekinin arkasında yer alırsa ön ek olduğu anlaşılır. KÖK NEDİR? Kök bir sözcüğün anlamı ve yapısı bozulmadan, daha küçük parçalara ayrılmayan, türememiş ancak kendisinden yeni sözcükler türetilebilen sözcükler olarak tanımlanır. Kök, terimin kaynağıdır. Bir terimde birden çok kök kelime olabilir. Örnek: Gastritis teriminin kökü gastr kelimesi Türkçe ‘mide’ anlamına gelir. Gastr/o şeklinde yazılır. KÖK NEDİR? Tıbbi kelimelerin ana parçasına kök denir. Kök, kelimelerin yalın halidir. Kökler sıklıkla vücut kısımlarını işaret eder. Örneğin; Aden/o (kök) Bez Hemat/o (kök) Kan Oste/o (kök) Kemik Arthr/o (kök) Eklem ÖN EK NEDİR? Genelde tek başına kullanılmazlar ve köke anlam katmaya yararlar. Kelimenin başında bulunurlar. Bir adet olurlar. Tanımlayıcı olarak görev alırlar. Örneğin; Epi- : üzerinde Epidermis : Dermisin üzerinde Brady- : yavaş, seyrek Bradycardia : Kalp atımlarının yavaşlaması SON EK NEDİR? Terimlerin sonuna eklenir. Sözcüklerin tipini belirlemekte önemli rol alırlar. ! *** Sözcüklerin kullanım amaçlarını belirlerler. *** Her terimde mutlaka bir son ek vardır. Örneğin; -megaly : büyüme, genişleme Cardiomegaly : Kalbin büyümesi KÖK VE SON EKLERİN BİRLEŞME KURALLARI İlk olarak son ekin ilk harfine dikkat edilir. Son ekin sesli ya da sessiz harf ile başlaması kaynaştırma ünlüsünün tıp teriminin oluşmasında yer alıp almayacağını belirler. Kaynaştırma Ünlüleri (KÜ) Şu Şekildedir: o(En sık) a e ı u KÖK VE SON EKLERİN BİRLEŞME ! KURALLARI KURAL1: Eğer son ek sesli harf ile başlıyorsa kaynaştırma ünlüsü dikkate alınmaz. Örneğin; Cardi/o -algia = Cardialgia (Kalp ağrısı) KURAL2: Eğer son ek sessiz harf ile başlıyorsa kaynaştırma ünlüsü kelimenin oluşumunda yer almak zorundadır. Örneğin; Cardi/o - megaly =Cardiomegaly KURAL3: Eğer kök ile son ekin birleşme anında iki aynı sesli harf bir araya gelirse , sesli harflerden biri dikkate alınmaz. Örneğin; Cardi/o -itis = Cardiitis = Carditis ALIŞTIRMA deneyelim… oste/o -ectomy trache/o -megaly path/o -itis carcin/o -oma -pathy -logia KÖK LİSTESİ ‘A’ İLE BAŞLAYAN KÖKLER; LATİNCE KÖK TÜRKÇE Abdomin/o karın Aden/o bez Adren/o böbreküstü bezi Angi/o damar Arteri/o atardamar Arthr/o eklem ‘B’ İLE BAŞLAYAN KÖKLER; LATİNCE KÖK TÜRKÇE Bi/o yaşam Bronch/o bronş ‘C’ İLE BAŞLAYAN KÖKLER; LATİNCE KÖK TÜRKÇE Carcin/o kanser ile ilgili Cardi/o kalp Cephal/o kafa Cerebr/o beynin en geniş kısmı Cervic/o boyun Chondr/o kıkırdak Cil/o sil, kıl Col/o kalın bağırsak Colp/o vajina Cutane/o deri Cyst/o içi sıvı dolu kese, idrar torbası (mesane Cyt/o hücre ‘D’ İLE BAŞLAYAN KÖKLER; LATİNCE KÖK TÜRKÇE Dermat/o deri Derm/o deri ‘E’ İLE BAŞLAYAN KÖKLER; LATİNCE KÖK TÜRKÇE Electr/o elektrik Encephal/o beyin Enter/o bağırsak Esophag/o yemek borusu (Oesophag/o) ‘G’ İLE BAŞLAYAN KÖKLER; LATİNCE KÖK TÜRKÇE Gastr/o mide Gloss/o dil Gynec/o kadın genital organları ‘H’ İLE BAŞLAYAN KÖKLER; LATİNCE KÖK TÜRKÇE Hem/o kan Hemat/o kan Hepat/o karaciğer Hist/o doku Histi/o doku Hyster/o rahim ‘L’ İLE BAŞLAYAN KÖKLER; LATİNCE KÖK TÜRKÇE Laryng/o gırtlak Lingu/o dil Lip/o yağ Lymphaden/o lenf bezi Lymphangi/o lenf damarı ‘M’ İLE BAŞLAYAN KÖKLER; LATİNCE KÖK TÜRKÇE Mamm/o meme Mast/o meme My/o kas Myel/o omurilik Myel/o Kırmızı kemik iliği Myel/o Gri renk ‘N’ İLE BAŞLAYAN KÖKLER; LATİNCE KÖK TÜRKÇE Nas/o burun Nephr/o böbrek ünitesi Neur/o sinir ‘O’ İLE BAŞLAYAN KÖKLER; LATİNCE KÖK TÜRKÇE Ocul/o göz Onych/o tırnak Oophor/o yumurtalık Ophthalm/o göz Or/o ağız Orchid/o Erbezi, testis Oste/o kemik Ot/o kulak Ovari/o yumurtalık ‘P’ İLE BAŞLAYAN KÖKLER; LATİNCE KÖK TÜRKÇE Path/o patolojik/ normal olmayan Pharyng/o yutak Phleb/o toplardamar (ven) Pil/o kıl Pneum/o akciğer Prostat/o prostat ‘R’ İLE BAŞLAYAN KÖKLER; LATİNCE KÖK TÜRKÇE Ren/o böbrek Rhin/o burun ‘S’ İLE BAŞLAYAN KÖKLER; LATİNCE KÖK TÜRKÇE Salping/o tüp (rahimle yumurtalık arası) Splen/o dalak Stomat/o ağız ‘T’ İLE BAŞLAYAN KÖKLER; LATİNCE KÖK TÜRKÇE Tend/o Tendon, kiriş / lif Test/o Testis, erbezi Thorac/o göğüs kafesi Tonsill/o bademcik Trache/o soluk borusu ‘U’ İLE BAŞLAYAN KÖKLER; LATİNCE KÖK TÜRKÇE Ungu/o tırnak Ureter/o böbrekle mesane arasını bağlayan tüp, üreter Urethr/o idrar yolu, üretra ‘V’ İLE BAŞLAYAN KÖKLER; LATİNCE KÖK TÜRKÇE Vagin/o kadın dış genital organı Vas/o Üreme kanalı Vas/o Damar Vascul/o damar Ven/o toplar damar Viscer/o İç organlar Vulv/o kadın dış genital organ RENKLER Melan/o Cyan/o Albin/o Eosin/o Leuk/o Jaund/o Erythr/o Xhant/o Myel/o Lute/o TIBBİ TERİMLER DÜZENLİ DÜZENSİZ BASİT TERİM KOMPLEKS TERİM K+S (K1+K2+….Kx)+S Ö+ S Ö+K+S Ö+(K1+K2+….Kx)+S