مهارات التأصيل مع الأطفال ذوي اضطراب النطق واللغة PDF

Summary

يُقدم هذا الكتاب دراسةً معمقةً حول مهارات التأصيل مع الأطفال ذوي إعاقة النطق واللغة. يركز الكتاب على فهم أسباب هذه الإعاقات وتركييز مهارات التواصل معهم.

Full Transcript

‫مهارات انتىاصــــم‬ ‫مع األطفال ذوي إضطراب انهغة وانتخاطة‬ ‫الفخقة الثالثة عمؽم إعاقة‬ ‫تخرص( إضطخاب المغة والتخاطب)‬ ‫األستاذ الجكتؽر‬ ‫سهيــر كامــم أمحــد‬ ‫‪0202‬‬ ...

‫مهارات انتىاصــــم‬ ‫مع األطفال ذوي إضطراب انهغة وانتخاطة‬ ‫الفخقة الثالثة عمؽم إعاقة‬ ‫تخرص( إضطخاب المغة والتخاطب)‬ ‫األستاذ الجكتؽر‬ ‫سهيــر كامــم أمحــد‬ ‫‪0202‬‬ ‫تقجيػ‪:‬‬ ‫تعتب ػػم‌ولٌ ْلػ ػ ‌ولسبك ػػم‌ش ػػّ‌راػ ػػك‌ول تػ ػ وم ‌تذ ػػك ‌ف ػػص‌اخرػ ػ ‌ول ػ ػػمد‌‬ ‫كتحكيػػك‌شعػػسلِ‌ه ػ ْ ‌والجتسػػس‪،‬صك‌ سػػس‌تعػػك‌مػػلة‌ولسم ػ ‌فتػػم ‌ولسمك ػ ‌كول س ػ ‌‬ ‫ل تذػػك ‌كتٌػػْلم‌ولستػػس ور ‌ك تدػػسب‌ولعػػسدو ‌ولت س‪ ،‬ػ ‌فػػص‌ولب ت ػ ‌والجتسس ػ ك‌‬ ‫كل ػ ػػلو‌ي تز ػ ػػص‌ف ػ ػػص‌م ػ ػػلة‌ولسم ػ ػ ػ ‌والمتس ػ ػػسـ‌ولسبك ػ ػػم‌اس ً ػ ػػسؿ‌ذك ‌ ػ ػػعْ س ‌‬ ‫ولتْو ػ ػ ك‌فا س ػػس‌و تبتش ػػس‌إلػ ػ تِ‌ش ػػّ‌ولبكويػ ػ ‌ س ػػس‌ ػػسف‌ذل ػػُ‌رفزػ ػ ‌كريد ػػم‌ف ػػص‌‬ ‫ػ ػػٌمواس ‌‬ ‫ترػ ػػح ح‌شدػ ػػسر‌اخر ػ ػ ‌ولٌ ػ ػ ‌كولت ػ ػ ‌شػ ػػّ‌و تسػ ػػسؿ‌تعم ػ ػ ‌‬ ‫‌ولتسل ‪‌ ‌:‬‬ ‫‌فص‌ولس وم‬ ‫ولتْو‬ ‫كلعتب ػػم‌ش ػػكوف‌و ػػٌمواس ‌ولتْو ػ ػ ‌ش ػػّ‌ولس ػػسديّ‌ولحكي ػ ػ ‌ د ػػب س‌ف ػػص‌‬ ‫شجػػسؿ‌ولع ػػْـ‌ولش د ػ ‌كولتم ْلػ ػ ك‌ك‌تب ػ ّ‌رف‌مش ػػسؾ‌‪،‬ػػكد‌ش ػػّ‌و ً ػػسؿ‌يتستع ػػْف‌‬ ‫ا ػػك ور ‌‪ ،‬ػ ػ ‌ك دػ ػ ‌هػ ػ س ‌كلا ػػشتِ‌يْوجت ػػْف‌ ػػعْ س ‌ف ػػص‌تع ػػِ‌ولست ػػس ور ‌‬ ‫و هسه ػ ‌ل تْو ػ ‌اذػػؿ ‌ول َػػص‌كل ػػم‌ول َػػص‌كمػػِ‌فػػص‌ سج ػ ‌إل ػ ‌تذػػخ ى‌‬ ‫كتكخ ‌شبكم‪‌ ‌.‬‬ ‫رف‌رخٌػ ػػست‌ولتْو ػ ػ ‌ول َػ ػػص‌‪،‬شػ ػػك‌ولٌ ػ ػ ‌هػ ػػْؼ‌ت ػ ػػْد‌و خ ػ ػملّ‌فػ ػػص‌‬ ‫ولت ا ػػم‌فػػص‌رف‌ولٌ ػ ‌ولػػل ‌يخٌػػي‌مػػْ‌ً ػ ‌ل ػػم‌شػػتع ِ‌رك‌ل ػ ه‌ذ ػػسك‌ك‪ ،‬ػ ‌‬ ‫جس ػػخ‌ خ ػػم‌ف ػػاف‌رخٌ ػػست‌ولتْو ػ ػ ‌ل ػػم‌ول َ ػػص‌‪،‬ش ػػك‌ولٌ ػ ػ ‌‪ ،‬ػػسد ‌ش ػػس‌تجعػ ػ ‌‬ ‫و خػ ػملّ‌يرػ ػ ْ تس‌‪ ،‬ػ ػ ‌ر ت ػػس‌لملبػ ػ ك‌ك ػ ػ ّ‌ي ت ػػمؼ‌ا ػػخى‌ش ػػس‌خٌػ ػ ‌ش ػػس‌ف ػػص‌‬ ‫ولتْو ػ ‌ول َػػص‌فا شػػس‌شػػّ‌خػ ؿ‌ذلػػُ‌ولخٌػ ‌ ػػْـ‌اػػسلحكِ‌‪ ،‬ػ ‌ ك ورتػ ‌ول املػ ك‌‬ ‫كفػػص‌ولس س ػ ‌ ػ ّ‌يخٌ ػ ‌اػػخى‌شػػس‌ؼ سػػس‌يخػػى‌ولتْو ػ ‌ل ػػم‌ول َػػص‌فا شػػس‌‬ ‫عسلص‪‌ ‌.‬‬ ‫اْف‌ر م‌ش ‌ل حكِ‌‪،‌ ،‬كـ‌وهت ومرة‌ولع ص‌كو‬ ‫كشػّ‌ولشس ػ ‌ولعس ػ ‌فػػاف‌و ػػٌمواس ‌ولتْو ػ ‌تعتبػػم‌فم‪،‬ػػس‌رهسهػ س‌‌شػػّ‌‬ ‫ػػٌموب‌ا ػػسلملِ‌ش ػػّ‌‬ ‫وال ػػٌمواس ‌ولشسس ػ ػ ‌ف ػػص‌ولٌ ْلػ ػ ك‌اسعشػػ ‌وه ػػتس ومرل ‌و‬ ‫‌ب ‌‬ ‫ت كـ‌ولعسم‌شع‌كجْد‌و حموؼ‌فص‌ولشسْ‌ كل ‌لْجْد‌هػْت‌تا ػل‌لػكل‌ولٌ ػ ‌رك‌‬ ‫‪،‬كـ‌ولتدسك ‌شع‌و ً سؿ‌و خملّ‌فص‌ولا ست ‌ولشسس ‪‌ ‌.‬‬ ‫كرريشس‌رف‌ت كيِ‌ملو‌ولسمجع‌كولل ‌يم ن‌‪‌ ،‬تحكيك‌و هػبسب‌ولتػص‌ت ػ ‌‬ ‫‌ك سلتسلص‌يم ن‌‪ ،‌ ،‬ج‌و هبسب‌كت ْلِ‌و حموفستتس‪‌ ‌.‬‬ ‫كروت‌و ٌمواس ‌ولتْو‬ ‫رف‌ش ػػس‌ت ػػِ‌ت كيسػ ػ ‌ف ػػص‌م ػػلو‌ولسمج ػػع‌ش ػػّ‌شْ ػػْ‪،‬س ‌شمتبٌػ ػ ‌اعس ػػس ‌‬ ‫ولتْو ػ ػ ‌ت ػػِ‌ ػ ػ سلت ‌ل د ػػس‪،‬ك‌ول ػػس س ّ‌‪ ،‬ػ ػ ‌ولٌ ػ ػ ‌‪ ،‬ػ ػ ‌شْوجتػ ػ ‌ولزػ ػ ْ ‌‬ ‫ولش دػ ‌ولشستجػ ‌‪،‬ػػّ‌و ػػٌموب‌ولتْو ػ ك‌كولتػص‌ ػػك‌يعس تػػس‌اعػػي‌و ً ػػسؿ‌ذك ‌‬ ‫ولر ػػعْ س ‌ولتْو ػ ػ ‌ش ػػع‌و خػ ػملّ‌ ػػللُ‌يعس ت ػػس‌ ػ ػ ‌ش ػػّ‌يتعسشػ ػ ‌ش ػػع‌مػ ػ الت‌‬ ‫و ً سؿ‪‌ ‌.‬‬ ‫السؤلف‬ ‫أ‪.‬د‪.‬سييخ كامل أحسج‬ ‫‪0202‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌ج ‌‬ ‫‌‬ ‫حمتىيات انكتاب‬ ‫‌‬ ‫ولس كش ‌‌‪‌..‌....................................................‬‬ ‫‌‬ ‫الفرل األول‪ :‬سيكؽلؽجية التؽاصل‬ ‫‪‌2‬‬ ‫‌‪‌..‌..............................................‬‬ ‫ش تْـ‌ولتْو‬ ‫‪‌5‬‬ ‫‪‌..................................‬‬ ‫ش تْـ‌ذك ‌ عْ س ‌ولتْو‬ ‫‪‌5‬‬ ‫‪‌..............................‬‬ ‫خرس ى‌ذك ‌ عْ س ‌ولتْو‬ ‫‪‌7‬‬ ‫‪‌.....................................‬‬ ‫رهبسب‌إ ٌمواس ‌ولتْو‬ ‫‪‌8‬‬ ‫‌‌‪‌..‌.....................................‬‬ ‫شكْ س ‌‪،‬س ‌ولتْو‬ ‫‪‌9‬‬ ‫‌‪‌..‌............................‬‬ ‫ولعْوش ‌ولس ثم ‌فص‌‪،‬س ‌ولتْو‬ ‫‪‌ 01‬‬ ‫‌‌‪‌..‌...........................................‬‬ ‫شْ ْع‌ولتْو‬ ‫‪‌ 01‬‬ ‫‪‌.................................................‬‬ ‫كهس ‌ولتْو‬ ‫‪‌ 01‬‬ ‫‪‌........................................‬‬ ‫شعْ س ‌‪،‬س ‌ولتْو‬ ‫‪‌ 02‬‬ ‫‌‪‌..‌...............................................‬‬ ‫ر ْوع‌ولتْو‬ ‫‪‌ 01‬‬ ‫‌ول َص‌‪‌..‌........................................‬‬ ‫ركال‪‌:‬ولتْو‬ ‫‪‌ 01‬‬ ‫ولذك ‌ول ْ ‌‌‪‌..‌..............................................‬‬ ‫‪‌ 01‬‬ ‫ولسزسْف‌ول ْ ‌‌‪‌..‌...........................................‬‬ ‫‪‌ 01‬‬ ‫‌وهتخكوـ‌ول ‌ ‪‌...............................................‬‬ ‫‪‌ 07‬‬ ‫‌ل م‌ول َص‪‌......................................‬‬ ‫ثس س‪:‬ولتْو‬ ‫‪‌ 08‬‬ ‫‌ل م‌ول َص ‪‌...................................‬‬ ‫راكسؿ‌ولتْو‬ ‫‪‌ 22‬‬ ‫‪‌......................................‬‬ ‫ر ْوع‌و ٌمواس ‌ولتْو‬ ‫‌‬ ‫الفرل الثاني‪ :‬إضطخابات المغة والتخاطب‬ ‫‪‌ 21‬‬ ‫‪‌............................................‬‬ ‫ركال‪‌:‬إ ٌمواس ‌ول‬ ‫‪‌ 21‬‬ ‫ول ‌كتعمل تس‌ولد كْلْجص‪‌.......................................‬‬ ‫‌د ‌‬ ‫‪‌ 27‬‬ ‫شَسمم‌إ ٌمواس ‌ول ‪‌.........................................‬‬ ‫‪‌ 12‬‬ ‫ٌمواس ‌ول ْل ‪‌.......................................‬‬ ‫رهبسب‌و‬ ‫‪‌ 15‬‬ ‫ٌمواس ‌ول ‪‌...............................‬‬ ‫ولشَملس ‌ولس دم‌‬ ‫‪‌ 11‬‬ ‫ش وم ‌إ تدسب‌ول ‪‌.............................................‬‬ ‫‪‌ 51‬‬ ‫ولستس ور ‌ول ْل ‪‌..................................................‬‬ ‫‪‌ 11‬‬ ‫ٌمواس ‌ول ْل ‪‌....................‬‬ ‫ولخرس ى‌ولد ْ ‌للك ‌و‬ ‫‪‌ 15‬‬ ‫ٌمواس ‌ول ْل ‪‌.............................‬‬ ‫ؾ سس‌كتذخ ى‌و‬ ‫‪‌ 17‬‬ ‫تذخ ى‌و ً سؿ‌ذك ‌ولرعْ س ‌ول ْل ‪‌.........................‬‬ ‫‪‌ 71‬‬ ‫ٌمواس ‌ول ْل ‪‌.........................‬‬ ‫ولبموشج‌ولتم ْل ‌للك ‌و‬ ‫‪‌ 70‬‬ ‫ثس ‌س‪‌:‬إ ٌموب‌ولتخسًخ‪‌.........................................‬‬ ‫‪‌ 70‬‬ ‫رهبسب‌إ ٌموب‌ولتخسًخ‪‌........................................‬‬ ‫‪‌ 72‬‬ ‫ًمؽ‌‪ ،‬ج‌إ ٌموب‌ولتخسًخ‪‌...................................‬‬ ‫‪‌ 72‬‬ ‫ر ْوع‌ إ ٌمواس ‌ولشٌق‌كولتخسًخ‌لك ‌و ً سؿ‪‌....................‬‬ ‫‪‌ 71‬‬ ‫‪‌..............................‬‬ ‫ول ج ج ‌فص‌ولا ـ‌كشتس ور ‌ولتْو‬ ‫‪‌ 71‬‬ ‫تعمل س ‌ول ج ج ‌‪‌..‌.............................................‬‬ ‫‪‌ 80‬‬ ‫ْوتج‌ول ج ج ‪‌....................................................‬‬ ‫‪‌ 82‬‬ ‫رهبسب‌ول ج ج ‌‪‌..‌..............................................‬‬ ‫‪‌ 81‬‬ ‫و ٌمواس ‌ول ج ج ‌كولشَملس ‌ولس دم ‌‌‪‌..‌.......................‬‬ ‫‪‌ 90‬‬ ‫و سس ‌ولا ش ك ‌ل ج ج ‌‪‌..‌....................................‬‬ ‫‪‌ 90‬‬ ‫ركال‪‌:‬ولسَسمم‌و هسه ‌‪‌..‌......................................‬‬ ‫‪‌ 90‬‬ ‫ثس س‪‌:‬ولسَسمم‌ول س ْل ‌‌‪‌..‌......................................‬‬ ‫‪‌ 92‬‬ ‫هسس ‌اخر ‌ولست ج ج‌‪‌..‌.....................................‬‬ ‫‪‌ 91‬‬ ‫رهبسب‌ول ج ج ‌‪‌..‌..............................................‬‬ ‫‪‌ 011‬‬ ‫راكسؿ‌ول ج ج ‌فص‌ولا ـ‌‌‪‌..‌...................................‬‬ ‫‪‌ 010‬‬ ‫‌تٌْر‌ول ج ج ‌‪‌..‌........................................‬‬ ‫ش وم‬ ‫‌ق ‌‬ ‫‌‬ ‫الفرل الثالث‪ :‬سيكؽلؽجية المغة والتؽاصل‬ ‫‪‌ 011‬‬ ‫ش تْـ‌ولشسْ‌ول ْ ‪‌...............................................‬‬ ‫‪‌ 015‬‬ ‫شَسمم‌ولشسْ‌ول ْ ‌لسم ‌ولٌ ْل ‌ولسبكم ‪‌.......................‬‬ ‫‌ ّ‌ول ‌كولخرس ى‌ولشسس ‌لٌ ‌شس‌ ب ‌ولسكره ‪‌ 017 ‌........‬‬ ‫ولع‬ ‫‪‌ 017‬‬ ‫ولعْوش ‌ولس ثم ‌فص‌ولشسْ‌ول ْ ‌فص‌شم ‌شس‌ ب ‌ولسكره ‪‌.........‬‬ ‫‪‌ 001‬‬ ‫‌ شتسس‪‌......................................‬‬ ‫ول ‌كولت ا م‌كولع‬ ‫‪‌ 000‬‬ ‫تشس ‌ولس سـ ِ‌ول ْل ‌لٌ ‌شس‌ ب ‌ولسكره ‪‌.......................‬‬ ‫‪‌ 001‬‬ ‫‌كولستع ‌اسلجس خ‌ول ْ ‪‌............‬‬ ‫ولس شح‌ولسس ن ‌لٌ ‌ولمك‬ ‫‪‌ 001 ‌..............................‬‬ ‫تشَ ِ‌ولب ت ‌ولرؽ ‌لتذج ع‌ولتْو‬ ‫‪‌ 001‬‬ ‫‪‌..‌..‬‬ ‫ولسكوخ ‌ولتع س ‌كو هسل خ‌ولتكرلدب ‌للك ‌ عْ س ‌ولتْو‬ ‫‪‌ 009‬‬ ‫‪‌.....................‬‬ ‫دكر‌ولسع ِ‌فص‌تع ِ‌ذك ‌إ ٌمواس ‌ولتْو‬ ‫‪‌ 022‬‬ ‫‌لألً سؿ‪‌.......‬‬ ‫إ‪،‬تبس ور ‌يشب ص‌شمو‪،‬ستتس‌لتٌْلم‌ولستس ور ‌ولتْو‬ ‫‪‌ 021‬‬ ‫‪‌..‌......‬‬ ‫‌ولج ك‌ل ٌ ‌ولمك‬ ‫ولع شس ‌ولكول ‌‪ ،‬ص‌شتس ور ‌ولتْو‬ ‫‌‬ ‫الفرل الخابع‪ :‬ميارات التؽاصل مع األطفال ذوي إضطخابات‬ ‫التخاطب والمغة ‌‬ ‫‪‌ 028‬‬ ‫‌‬ ‫‌ول‬ ‫‌شع ‌و ً سؿ ‌ذك ‌إ ٌمواس‬ ‫‌ولتْو‬ ‫‌شتس ور‬ ‫رمس‬ ‫كولتخسًخ ‪.......................................................‬‬ ‫‪‌ 028‬‬ ‫‌‬ ‫‌ول عسؿ ‌شع ‌و ً سؿ ‌ذك ‌إ ٌ وماس ‌ول‬ ‫إهتموت ج س ‌ولتْو‬ ‫كولتخسًخ‪‌........................................................‬‬ ‫‪‌ 029‬‬ ‫ركال‪‌:‬تكرلبس ‌ولشٌق‌كول ‪‌........................................‬‬ ‫‪‌ 029‬‬ ‫ولت ِ‌ولسبك ص‌كولتذخ ى ‪‌........................................‬‬ ‫‪‌ 012‬‬ ‫ك ع‌ م سشج‌ولع ج‌ول مد ‪‌......................................‬‬ ‫‪‌ 011‬‬ ‫وهتخكوـ‌و هسل خ‌ولتاسش ‌كولتكرلخ‌ولعس ص‪‌.......................‬‬ ‫‪‌ 012‬‬ ‫ت ِ‌ولشتس ج‌كولستساع ‪‌.............................................‬‬ ‫‌ك ‌‬ ‫‪‌ 011‬‬ ‫ثس س‪‌:‬إهتخكوـ‌ردكو ‌ولتاشْلْج س‌ولسدس‪،‬ك ‪‌.........................‬‬ ‫‪‌ 011‬‬ ‫‪-0‬ولْو ع‌و فت وم ص‪‌..............................................‬‬ ‫‪‌ 011‬‬ ‫ولْو ع‌و فت وم ص‌كولت س‪‌ ،‬و جتسس‪،‬ص‪‌.............................‬‬ ‫‪‌ 011‬‬ ‫تكرلخ‌ولشٌق‌اسهتخكوـ‌ولْو ع‌و فت وم ص‪‌..........................‬‬ ‫‪‌ 015‬‬ ‫تحد ّ‌ول تِ‌ول ْ ‌‪،‬بم‌ولْو ع‌و فت وم ص‪‌........................‬‬ ‫‪‌ 015‬‬ ‫‌ل م‌ول َص‪‌..............................‬‬ ‫تٌْلم‌شتس ور ‌ولتْو‬ ‫‪‌ 015‬‬ ‫‌ول ْل ‌اسهتخكوـ‌ولْو ع‌و فت وم ص‪‌.................‬‬ ‫تحد ّ‌ولٌ‬ ‫‪015‬‬ ‫‪‌-2‬ولْو ع‌ولسعنز ‪................................................‬‬ ‫‪011‬‬ ‫تٌب س ‌ولْو ع‌ولسعنز‌لتع ِ‌ولس مودو ‪‌...........................‬‬ ‫‪011‬‬ ‫ولْو ع‌ولسعنز‌لتحد ّ‌شتس ور ‌ولشٌق‪‌..............................‬‬ ‫‪011‬‬ ‫ولْو ع‌ولسعنز‌لتٌْلم‌شتس ور ‌ول تِ‌ول ْ ‌‪‌........................‬‬ ‫‪011‬‬ ‫‌و جتسس‪،‬ص‪‌...................‬‬ ‫ولْو ع‌ولسعنز‌ل تكرلخ‌‪ ،‬ص‌ولتْو‬ ‫‪017‬‬ ‫تٌب س ‌ولْو ع‌ولسعنز‌فص‌ول رْؿ‌ولكروه ‪‌.......................‬‬ ‫‪017‬‬ ‫‪‌-1‬ولبمشج س ‌كولتٌب س ‪‌.......................................‬‬ ‫‪018‬‬ ‫‪‌-1‬رجتن‌ولت لي ‌ولموجع ‌ولدسع ‌)‪‌......................(AFD‬‬ ‫‪018‬‬ ‫‌ولسدس‪،‬ك ‌ ‪Assistive (Listening‬‬ ‫‪‌ -5‬و جتن ‌ولرْت‬ ‫)‪‌..................................................... Devices‬‬ ‫‪018‬‬ ‫‪‌‌-1‬تٌب س ‌ولشٌق‌كولتخسًخ ‪‌..................................‬‬ ‫‪019‬‬ ‫‪‌-7‬رجتن‌إ‪،‬سد ‌تكرلخ‌ولشٌق)‪‌.Speech(Retraining Devices‬‬ ‫‪019‬‬ ‫‌‬ ‫‌ول‬ ‫‌ ع ج ‌للك ‌إ ٌمواس‬ ‫‌ولبكي‬ ‫‌ولتْو‬ ‫ثسل س‪‌ :‬كهس‬ ‫كولتخسًخ ‪‌........................................................‬‬ ‫‪019‬‬ ‫َسـ‌ كه)‪‌............................................‌(PECS‬‬ ‫‪019‬‬ ‫إاس ور ‌شس تْف‌)‪‌.................................... (Makaton‬‬ ‫‪051‬‬ ‫ل ‌و اسر ‪‌.......................................................‬‬ ‫‪051‬‬ ‫‌ولا ص ‪‌...................................................‬‬ ‫ولتْو‬ ‫‌ز ‌‬ ‫‪051‬‬ ‫ولمشْز‌ولترْلمل ‌)‪‌.........................(Picture Symbols‬‬ ‫‪050‬‬ ‫‌لكل ‌و ً سؿ‌‬ ‫دكر ‌رخرس ص ‌ولتخسًخ ‌فص ‌تشس ‌شتس ور ‌ولتْو‬ ‫ذك ‌و ٌمواس ‌ول ‌كولتخسًخ‪‌..................................‬‬ ‫‪051‬‬ ‫خسشدس‪:‬ولدسس ‌ولذخر ‌‌ خرس ص‌ولتخسًخ‪...................‬‬ ‫‪051‬‬ ‫س ‌لمف ‌ولتخسًخ‌فص‌ولتعسش ‌شع‌ذك ‌و ٌمواس ‌‬ ‫هسدهس‪‌:‬شْو‬ ‫ول ‌كولتخسًخ ‪‌.................................................‬‬ ‫‌‬ ‫‌ح ‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫انفصـم األول‬ ‫‌‬ ‫سيكىنىجية انتىاصم‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫انفصم األول‬ ‫سيكىنىجية انتىاصم‬ ‫طغؼومػاضتواصلػػ‪ communication‬ػ‪ :‬ػ‬ ‫يذػػك ‌ولتْو ػ ‌ ج ػػم‌ولنوكل ػ ‌لشس ػػْ‌و ً ػػسؿ‌كلعتب ػػم‌ولعشرػػم‌ولسكسػ ػ ‌‬ ‫لأل ػػكول‌ول ْش ػ ػ ‌فس ػػّ‌خ لػ ػ ‌يتب ػػسدؿ‌ولش ػػسس‌و فا ػػسر‌كولسع ْش ػػس ‌كولسذ ػػس‪،‬م‌ك‌‬ ‫كلح ػػْف‌رمػػكوفتِ‌كلذػػسر ْف‌فػ ‌ر ػػكول‌ولسس ػ ‌كلخٌٌػػْف‌ل سدػػت ب ‌ سػػس‌رف‌‬ ‫شتػػػس ور ‌ولتْو ػ ػ ‌تعتبػ ػػم‌شػ ػػّ‌ولعْوش ػ ػ ‌ولستس ػ ػ ‌ل تعسش ػ ػ ‌شػ ػػع‌و خ ػ ػملّ‌اٌمل ػ ػ ‌‬ ‫ًب ع ‌‪‌.‬‬ ‫كلعػػك‌ولتْو ػ ‌شػػّ‌ر ػػكـ‌ركج ػ ‌ولشذ ػس ‌و دػػس ك‌كت ػ دل‌ر ػْوع‌ولتْو ػ ‌‬ ‫‌ي ثم‌‪‌ ،‬ولٌ ػ ‌اذػك ‌رك‌اػ خم‌فا سػ ‌‬ ‫دكرو‌‌ ب وم‌ف ‌ س ‌ ‌ً ‌فسلتْو‬ ‫‪‌Communize‬اسعش ػ ‌‪،‬ػػسـ‌كذل ػػُ‌رف‌‬ ‫ػ ‌ول ت ش ػ‬ ‫تْو ػ ‌ش ػ خْذ ‌شػػّ‌و‬ ‫ولٌ ػ ػ ػ ‌ ػػ ػ ّ‌يتْو ػ ػ ػ ‌اػ ػ ػ خم‌يت ػ ػػكؼ‌ل ْ ػ ػػْؿ‌ ت ػ ػػسؽ‌‪ ،‬ػ ػػسـ‌ار ػ ػػكد‌شْ ػ ػػْع‌‬ ‫‪‌.‬‬ ‫ولتْو‬ ‫تْو ػ ‌ف ػػك‌إاػت م‌ سػ ‌تْو ػ ‌فػ ‌ول ػػسشْس‌‬ ‫‌رشػس‌‪،‬ػػّ‌ولس تػْـ‌ول ػػْل‌ل ‌‬ ‫ولسح ػ م‌شػػّ‌ول ع ػ ‌ك ػ ‌ولذػػي‌اسلذػػي‌ك ػ ‌كشعش ػ ‌ك ػ ‌رل‌ ػ ‌ك تت ػ ‌‬ ‫إل ػ ‌كلػػِ‌يش ٌػع‌ك‌ثػػِ‌فػ ‌ولسعجػػِ‌ولْهػ م‌جػػست ‌ سػ ‌تْو ػ ‌فػ ‌اػػسب‌رك ػ ‌‬ ‫‌‪‌ ‌.‬‬ ‫‌إل ‌ولذي‌رك‌إ تت ‌إل ‌ك‬ ‫‌إيسة‌كتْ‬ ‫ولذي‌ر تسة‌كر‬ ‫كال‌يْجػػك‌إثشػػسف‌يخت ػػسف‌‪ ،‬ػ ‌رف‌ولتْو ػ ‌مػػْ‌ل ػ ‌ش تْش ػ ‌كشذػػتم ‌‬ ‫كمػػْ‌رهػػسس‌ولع ػ ‌ ػ ّ‌اخر ػ ّ‌ك‌كرل‌ًمل ػ ‌ل تْو ػ ‌مػ ‌ولْه ػ ‌ولْ ػػك ‌‬ ‫ولتػ ػ ‌تسك ػػّ‌ولٌ ػ ػ ‌ش ػػّ‌ولتعب ػػم‌‪ ،‬ػػّ‌إ ت سجستػ ػ ‌ل ٌ ػػمؼ‌و خ ػػم‌ك‌ك س ػػس‌ ػػسف‌‬ ‫ولذخرسف‌لكيتسس‌ول كر ‌‪‌ ،‬فتػِ‌اعزػتسس‌لت ب ػ ‌إ ت سجستتسػس‌شػّ‌اعػي‌ س ػم‌‬ ‫‌ر ْل‌كر‪،‬سق‪‌ ‌‌.‬‬ ‫ولع‬ ‫لػ ػػلو‌فس اػ ػػسر‌ مس ػ ػ ‌ولتْو ػ ػ ‌تتس ػ ػ ‌ف ػ ػ ‌ ْ تػ ػػس‌ولسحػ ػػمؾ‌و هسه ػ ػ ‌‬ ‫ل ت س‪ ،‬ػ ‌ولبذػػمل‌ سػػس‌ر تػػس‌رشػػم‌ ػػمكرل‌ هػػتسمور‌ولح ػػس ‌اذػػك ‌ًب ع ػ ‌ك‌فت ػ ‌‬ ‫‪‌2‬‬ ‫تعبم‌‪،‬سس‌ كوخ ‌ولذخى‌ك‌ك‪،‬سس‌يذعم‌اػ ‌فػ ‌اػك ‌رهػسل ‌ترػ ‌إلػ ‌ولٌػمؼ‌‬ ‫و خػػم‌ل دػػتج خ‌لتػػلة‌ولمهػػسل ‌كتدػػتسم‌ت ػػُ‌ولػػكو م‌شػػس‌ ػ ّ‌اػػخى‌كرخػػم‌ل خػػل‌‬ ‫ولتْو ػ ػ ‌ا ػػك ‌فػ ػ ‌دكو ػػم‌ك‌كفػ ػ ‌تذ ػػك ‌ولع ػػس ‌ ػ ػ ّ‌و فػ ػمود‌ك‌ س ػػس‌يعتس ػػك‌‬ ‫‌ول َ ‌‪‌ ،‬جْو ػخ‌ل ػم‌ل َ ػ ‌ك‌فسلمهػسل ‌ال‌ترػ ‌ل سدػت ب ‌اذػك تس‌‬ ‫ولتْو‬ ‫ول َ ‌فحدخ‌ك سس‌مػ ‌رهػسل ‌تحسػ ‌فػ ‌ً ستتػس‌ولتْو ػ ‌ل ػم‌ول َػ ‌ش تم ػس‌‬ ‫‌ول َ ‌‪‌ ‌.‬‬ ‫اسلتْو‬ ‫كولتْو ػ ‌مػػْ‌ولعس ػ ‌ولت ػ ‌تشت ػ ‌اس تزػػسمس‌فاػػم‌رك‌شع ْش ػ ‌شػػّ‌فػػمد‌‬ ‫إل ‌رخم‌شسس‌ي دل‌إل ‌ولت سمِ‌كو دجسـ‌ ّ‌و فمود‌‪‌.‬‬ ‫كلعػػمؼ‌ولتْو ػ ‌‪ ،‬ػ ‌ر ػ ‌‪،‬س ػ ‌تبػػسدؿ‌و فاػػسر‌كولسع ْشػػس ‌ ػ ّ‌فػػمد‌‬ ‫ك خم‌رك‌ ّ‌شجسْ‪‌ ،‬رك‌شجسْ‪،‬ت ّ‌ك‌ك ذو‌ كل‌خ ‌ف ‌ذلُ‌يػ دل‌إلػ ‌‪،‬ػكـ‌‬ ‫‌ عْ ‌ف ‌فتِ‌ولس رْد‌ك‌كلشب ‌‪ ،‬ػ ‌ ػ ‌‬ ‫ك ْح‌ولمهسل ‌ك‌ك ك‌يجك‌ولست‬ ‫ش ػػّ‌ولسمهػ ػ ‌كولسد ػػت ب ‌رف‌يرػ ػ ‌لحسج ػػس ‌ولٌ ػػمؼ‌و خ ػػم‌لاػػ ‌ي ػػتِ‌تْ ػ ػ ‌‬ ‫ولمه ػ ػػسل ‌ا س‪ ،‬ػ ػ ػ ‌ك‌كلعتب ػ ػػم‌ولاػ ػ ػ ـ‌كول ػ ػ ػ ‌كه ػ ػػس ‌ر دػ ػ ػ ‌ل تْو ػ ػ ػ ‌ك‌إال‌رف‌‬ ‫ولتْو ػ ‌ال‌ي ترػػم‌‪ ،‬تسػػس ‌ػ‌كمشػػسؾ‌راعػػسد‌رخػػمل‌كم ػ ‌و اعػػسد‌ل ػػم‌ول َ ػ ‌‬ ‫كتذػػتس ‌‪ ،‬ػ ‌و يسػػستو ‌كو اػػس ور ‌كولسدػػسف ‌ولجدػػس ‌ك‌كولتْو ػ ‌ولبرػػمل‌ك‌‬ ‫ك م ػ ‌ولجدػػِ‌كولتعب ػ وم ‌ولْجت ػ ‌ك ػػللُ‌يعػػك‌ولتْو ػ ‌ر‪،‬ػػِ‌كراػػس ‌شػػّ‌ولا ػ ـ‌‬ ‫كول ‌‪‌ ‌.‬‬ ‫سػػس‌رف‌ولتْو ػ ‌ ػػْع‌شػػّ‌ولت س‪ ،‬ػ ‌ولستبػػسدؿ‌ ػػد‌يكػػْف‌ه ػ ْؾ‌فػػمد‌شػػس‌‬ ‫اس سا ػ ‌ش ػػم‌لد ػ ْؾ‌فػػمد‌رخػػم‌ك‌ف ػ ‌مػػلو‌ولشَػػسـ‌ جػػك‌ولمشػػْز‌تذ ػ م‌لسحتْلػػس ‌‬ ‫ول اػػم‌ك‌كلحتػػْل‌ولتْو ػ ‌‪ ،‬ػ ‌‪،‬س ت ػ ّ‌رهسه ػ ت ّ‌مسػػس‌و رهػػسؿ‌كو هػػتؿبسؿ‌ك‌‬ ‫فس رهسؿ‌مْ‌ول كر‌‪‌ ،‬ولتعب م‌‪‌ّ،‬و فاسر‌اك سػس ‌ششسهػب ‌ي تستػس‌ولسدػتسع‌ك‌‬ ‫كو هتؿبسؿ‌مْ‌ول كر ‌‪‌ ،‬فتػِ‌ولسع ْشػس ‌ولتػ ‌ ت سمػس‌رك‌ دػسعتس‌شػّ‌و خػملّ‌‬ ‫‌ولد ِ‌يعتسك‌‪‌ ‌ ،‬شّ‌ل ‌ول مد‌ك شػ ‌ك‌ك ذو‌ ػكل‌إ ػٌموب‌‬ ‫ك‌فسلتْو‬ ‫‌‪.‬‬ ‫ف ‌كو ك ‌ششتسس‌رك‌و ثش ّ‌ي دل‌إل ‌إ ٌموب‌ولتْو‬ ‫‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ ‌‬ ‫‪‌1‬‬ ‫إف‌ولتْو ػ ‌‪،‬س ػ ػ ‌تبػػسدؿ‌ولسع ْش ػػس ‌كو روت‌كولسذػػس‪،‬م‌ ػ ّ‌و فػ ػمود‌ك‌‬ ‫كمػ ػ ‌‪،‬س ػ ػ ‌تتٌ ػػخ‌شمهػ ػ ‌يك ػػْف‌ره ػػسل ‌كشت ؿ ػػس‌ي ػػُ‌رش ػػْ وز‌كل ت ػػِ‌ولمه ػػسل ‌ك‌‬ ‫فسلتْو ػ ‌‪،‬س ػ ‌إجتسس ػ ‌يحتػػسج‌إل ػ ‌ل ػ ‌ل َ ػ ‌هػْوت‌ششٌْ ػ ‌رك‌شكتْ ػ ‌رك‌‬ ‫ل ػػم‌ل َ ػ ‌ل ػػتِ‌إترػػسؿ‌و ف ػمود‌ بعزػػتِ‌ولػػبعي‌ك‌فسلتْو ػ ‌ عس ػ ‌ي تػػمض‌‬ ‫ف ت ػػس‌رف‌شكْ ػػس ‌ولت س‪،‬ػ ػ ‌ديشسش ػ ػ ‌كل د ػػم‌ه ػػس ش ‌فػ ػ ‌ًب عتت ػػس‌ك‌ف ػػسلت م‌فػ ػ ‌‬ ‫‌ ك ‌‪‌.‬‬ ‫‌ ك‌ي دل‌إل ‌تعكي ‌ولتْو‬ ‫جس خ‌شّ‌جْو خ‌ولتْو‬ ‫إن عسمية التؽاصل تديخ فى إتجاىيؼ ىسا ‪:‬‬ ‫‪‌-‬شحسكل ‌فتِ‌و فاسر‌ولت ‌يعبم‌ تس‌و خمكف‌‪‌.‬‬ ‫‪‌-‬و هتجسا ‌رك‌ولمد‌اٌمل ‌فعسل ‌‪‌.‬‬ ‫كم ػػلو‌يعشػػ ‌ر ػ ػ ‌لؿ ػػسـ‌ولٌ ػ ػ ‌ تْو ػ ػ ‌ج ػػك‌يحت ػػسج‌إلػػ ‌شت ػػسر‌إ ػ ػ ست‌‬ ‫‌رفاسرة‌كشذس‪،‬مة‌لألخملّ‌‪‌.‬‬ ‫لألخملّ‌كفتِ‌ولمهسل ‌ولت ‌يعبم‌‪،‬شتس‌ف ‌تْ‬ ‫كمشػػسؾ‌شػػّ‌يػػمل‌ر ػ ‌ًمل ػ ‌لتبػػسدؿ‌ولسع ػْو ‌ ػ ّ‌و ف ػمود‌ك‌فسلسع ْشػػس ‌‬ ‫يسك ػػّ‌إره ػػسلتس‌ س ػػس‌يسك ػػّ‌إه ػػتؿبسلتس‌اٌ ػػمؽ‌شتع ػػكد ‌تتػ ػموكح‌ش ػػس‌ ػ ػ ّ‌ولا سػ ػ ‌رك‌‬ ‫و اػػسر‌شػػّ‌خ ػ ؿ‌رهػػسل ‌شع ش ػ ‌رك‌شزػػسْف‌إترػػسل س‌ ػػد‌يعتبػػم‌ر ػػك‌راػػكسؿ‌‬ ‫‌وللل‌يت ح‌ل ٌ ‌ ‌ولسع ْشس ‌اٌمل ‌دؾ ‌ك‌ك ك‌يػتِ‌ولتْو ػ ‌ ػ ّ‌‬ ‫ولتْو‬ ‫تلة‌ولٌمؽ‌جس عس‌رك‌اا كومس‌ف م‌‪‌ ‌‌.‬‬ ‫‌‬ ‫م الت‌و فمود‌‬ ‫‌تشت ‌ولمهس ‌شّ‌اخى‌إل ‌ خػم‌ك‌ك ػك‌تحسػ ‌مػلة‌‬ ‫ك عس ‌ولتْو‬ ‫‌رك‌رمكوفس‌شخت ‌ش ‌شحسكل ‌جلب‌إ تبسة‌اػخى‌شػس‌ك‌كلٌ ػخ‌‬ ‫ولمهس ‌كٍس‬ ‫ولحرػ ػػْؿ‌‪ ،‬ػ ػ ‌اػ ػػي‌شػػػس‌ك‌كولتعب ػػػم‌‪،‬ػػػّ‌ولسذػػػس‪،‬م‌كتشت ػ ػ ‌مػػػلة‌ولمهػ ػػس ‌شػ ػػّ‌‬ ‫اخى‌ خم‌‪ً‌ّ،‬ملق‌ل ‌شع ش ‌ ػك‌تاػْف‌ولاػ ـ‌رك‌ل ػ ‌و اػسر‌رك‌تعب ػ وم ‌‬ ‫ولْج ‌رك‌ولرْر‌ولت ‌ت دل‌إل ‌ول مض‌شّ‌ولعس ػ ‌و ترػسل ‌كمػْ‌ ػ ‌رفاػسر‌‬ ‫ول مد‌إل ‌ولسح ٌ ّ‌ا ‌كتتزسّ‌نسطيؼ أساسييؼ وىسا ‪‌ :‬‬ ‫‌ول َ ‌‪‌.‬‬ ‫ر)‌ولتْو‬ ‫‌ل م‌ول َ ‌‪‌.‬‬ ‫ب)‌ولتْو‬ ‫‪‌1‬‬ ‫كولتْو ػ ‌ول َ ػ ‌ بػػسر‌‪،‬ػػّ‌شجسْ‪،‬ػ ػ ‌شػػّ‌ولستػػس ور ‌ولت ػ ‌يد ػػتخكشتس‌‬ ‫ولٌ ‌ف ‌ولتعب م‌‪‌ّ،‬إ ت سجست ‌كرغبست ‌‪ً‌ّ،‬ملق‌إهتخكوـ‌ول ػ ‌ولستس ػ ‌فػ ‌‬ ‫(‌ولتعمؼ‌ػ‌ول تِ‌ػ‌و هتسسع‌ػ‌ولتحكل‌)‌‪‌.‬‬ ‫رشػس‌ولتْو ػ ‌ل ػػم‌ول َػ ‌فتػْ‌ بػػسر‌‪،‬ػّ‌شجسْ‪،‬ػ ‌شػػّ‌ولستػس ور ‌ولتػ ‌‬ ‫يدػ ػػتخكشتس‌ولٌ ػ ػ ‌ف ػ ػ ‌ولتعب ػ ػػم‌‪،‬ػ ػػّ‌إ ت سجست ػ ػ ‌كرغبست ػ ػ ‌دكف‌إهػ ػػتخكوـ‌ول ػ ػ ‌‬ ‫كولستس ػ ‌فػ ‌(‌و تبػسة‌ولسػْزع‌ػ‌ولت ػك‌ػ‌ولتْو ػ ‌ولبرػمل‌ػ‌و اػسر‌إلػ ‌شػس‌مػْ‌‬ ‫شملْب‌ػ‌ولتعب وم ‌ولْجت ‌ك ب وم ‌ولرْ ‌ولكول ‌‪ ،‬تس‌)‌‪‌.‬‬ ‫طغؼومػػذوىػصطوباتػاضتواصل‪ :‬ػ‬ ‫يعمؼ‌ذكل‌ عْ س ‌ولتْو ػ ‌اػ تِ‌ت ػُ‌ول تػ ‌شػّ‌و فػمود‌ولػليّ‌لػكيتِ‌‬ ‫‪،‬جن‌ف ‌ كروتتِ‌‪‌ ،‬تبػسدؿ‌ولسع ْشػس ‌شػع‌و خػملّك‌كلحػكل‌مػلو‌وال ػٌموب‌‬ ‫ف ػ ‌شجػػسؿ‌ول ػ ‌رك‌ولتحػػكل‌رك‌والهػػتسسع‪‌.‬كتذػػس ‌و ػػٌمواس ‌ولتْو ػ ‌تشْ‪،‬ػػس‌‬ ‫ب وم‌ككوهعس‌ف ‌شجسؿ‌شذس ‌ولا ـ‌كول ‌كولدسع‪‌.‬‬ ‫خصائصػذوىػصطوباتػاضتواصل‪ :‬ػ‬ ‫إف‌فتسػ ػػس‌‌فتسػ ػػس‌كو ػ ػػس‌لخرػ ػػس ى‌ذكل‌ ػ ػػعْ س ‌ولتْو ػ ػ ك‌يسكششػ ػػس‌–‌ ‌‬ ‫كال‌اُ‌–‌شّ‌ك ع‌وهتموت ج س ‌لتع ِ‌ت ُ‌ول ت ‪‌.‬‬ ‫ر‪‌-‬الخرائص السعخفية ‪Cognitive characteristics‬‬ ‫مشسؾ‌كجتتس‌ َػم‌ؼ سػس‌يخػى‌مػلة‌ولجن ػ ك‌كتػمل‌و كلػ ‪‌:‬إف‌و ً ػسؿ‌‬ ‫‌شعمؼ ػ ك‌كل ػ دكف‌‬ ‫ولػػليّ‌يعػػس ْف‌شػػّ‌ ػػعْ س ‌والترػػسؿ‌يكػػْف‌لػػكيتِ‌شذػػك‬ ‫ار ػػْر‌ ػػع ‌فػػ ‌وختب ػػس ور ‌ول ػػل ست‌كخس ػ ػ ‌والختب ػػس ور ‌ول َ ػ ػ ك‌كشت ػػسروتتِ‌‬ ‫‌والترسؿ‌لكيتِ‪‌.‬‬ ‫ولسعمؼ ‌ولت ‌تعتسك‌‪‌ ،‬ول ‌تت ثم‌اسذك‬ ‫‌وترػسؿ‌‬ ‫رشس‌ول ملق‌و خم‌ف مل‌رف‌و ً ػسؿ‌ولػليّ‌يعػس ْف‌شػّ‌شذػك‬ ‫‌ولسعمؼ ‌ًب ع ‌رك‌شتْهٌ ك‌كتبكك‌‪ ،‬ػ تِ‌و ‪،‬س ػ ‌ف ػم ‌‬ ‫تاْف‌كٍس تِ‌ولع‬ ‫‌والترسؿ‌ت ثم‌‪‌ ،‬و دوت‌ف ‌وختبس ور ‌ولل ست‪‌.‬‬ ‫ف‌شذك‬ ‫‌ف ػ ػ ‌والترػػػسؿ‌ ػ ػػك‌ت ػ ػ دل‌إل ػ ػ ‌‬ ‫كشػػػّ‌ذلػ ػػُ‌ خ ػػػى‌إل ػ ػ ‌رف‌ولسذػػػك‬ ‫‌‬ ‫ػ ػ ػػعْ س ‌شعمؼ ػ ػ ػ ك‌رك‌رف‌ولرػ ػ ػػعْ س ‌ولسعمؼ ػ ػ ػ ‌ ػ ػ ػػك‌ت ػ ػ ػ دل‌إل ػ ػ ػ ‌شذػ ػ ػػك‬ ‫‪‌5‬‬ ‫والتر ػػسؿك‌ف ػػك‌تا ػػْف‌ولع ػ ػ ‌ولدػ ػػبب ‌لت ػػس‌رل‌ش ػػّ‌والتج ػػسم ّك‌كم ػػلة‌ولع ػ ػ ‌‬ ‫‌ولسعمؼ ػ ػ ‌تجع ػ ‌تحكي ػػك‌و ت سج ػػس ‌‬ ‫‌والتر ػػسؿ‌كولسذػػك‬ ‫ولْث ػ ‌ ػ ّ‌شذػػك‬ ‫ولٌ ‌رش وم‌ عبس‪‌.‬‬ ‫ب‪ -‬الخرائص األكاديسية ‪Academic Characteristics‬‬ ‫إف‌ولسكرهػ ػ ‌ تػ ػ ‌رشنلػ ػ ‌–‌ل َ ػ ػ ك‌كفػ ػ ‌ولد ػػشْو ‌و كلػ ػ ‌–‌كخس ػ ػ ‌‬ ‫رل ػػسض‌و ً ػػسؿك‌كولع ػػسـ‌و كؿ‌وال ت ػػكو ‌–‌ف ػػاف‌ردوت‌ولٌ ػ ػ ‌و ػػسديس ‌يعتس ػػك‌‬ ‫ار ػػْر‌ ب ػػم‌‪ ،‬ػ ػ ‌شت ػػسر‌ولٌ ػ ػ ‌فػ ػ ‌واله ػػتسسعك‌ك تبػػػسع‌ولتْج ت ػػس ك‌كول تػ ػػِك‌‬ ‫تسْو‌كرف‌يدتج بْو‌ل ‌ولسشٌْ ‌كولمشْز‌ول َ ‪‌.‬‬ ‫كلتْ ع‌شّ‌و ً سؿ‌رف‌ي ‌‬ ‫إال‌ر ‌لسلبس‌شػس‌يعػس ‌و ً ػسؿ‌ذكل‌ ػعْ س ‌ول ػ ‌شػّ‌ ػعْ س ‌فػ ‌ول ػموت ك‌‬ ‫ك‌كفشْف‌ول ك‌كل ممس‌شّ‌ولسْود‌ولت ‌تعتسك‌ارػْر‌ ب ػم‌‬ ‫كولكروهس ‌والجتسس‬ ‫‪‌ ،‬شتس ور ‌والترسؿ‌ولسكتْ ‌كول َ ‪‌.‬‬ ‫ج‪ -‬الخرائص البجنية ‪Physical characteristics‬‬ ‫و ً ػػسؿ‌ول ػػليّ‌يع ػػس ْف‌ش ػػّ‌و ػػٌمواس ‌فػ ػ ‌ولْجػ ػ ‌كش شحػ ػ ‌ك ع ػػي‌‬ ‫‌‬ ‫ر ػْوع‌ولتخ ػ ‌ولع ػ ك‌ر سػػس‌يعػػس ْف‌شػػّ‌ ػػعْ س ‌ف ػ ‌ولا ػ ـ‌كول ػ ‌كشذػػك‬ ‫‌ف ػ ‌ولا ػ ـ‌كول ػ ‌لػػِ‌‬ ‫ك ػ ك‌كلػػكل‌شعَػػِ‌و ً ػػسؿ‌ولػػليّ‌يعػػس ْف‌شػػّ‌شذػػك‬ ‫‌ولبك ‪‌.‬‬ ‫‌ك ّ‌ولسذك‬ ‫‌كو ح ‌رك‌تنوشّ‌ ّ‌ملة‌ولسذك‬ ‫تْجك‌‬ ‫د‪ -‬الخرائص الدمؽكية ‪Behavioral Characteristics‬‬ ‫‪،‬شكشس‌يَتم‌ولٌ ‌وخت فس‌ف ‌ول ‌كولا ـك‌فا ‌يجػلب‌وال تبػسة‌إل ػ ك‌‬ ‫ك‪،‬شكمس‌يعسش ‌ولبسل ْف‌كولسكرهْف‌كو موف‌ارْر‌شخت ك‌ف ك‌يشتبتػْف‌ارػْر‌‬ ‫ر ب ػػم‌إلػ ػ ‌ش ػػس‌ي ْلػ ػ ‌ولٌ ػ ػ ‌ذك‌ ػػعْ س ‌والتر ػػسؿ‌‪ ،‬ػػّ‌ل ػ ػمة‪‌.‬إال‌رف‌اع ػػي‌‬ ‫‌‬ ‫ولبػ ػػسل ّ‌كو ػ ػموف‌ ػ ػػك‌يدػ ػػخمكف‌ش ػ ػػّ‌م ػ ػ الت‌و ً ػ ػػسؿك‌شس ػ ػػس‌يدػ ػػبخ‌شذ ػ ػػك‬ ‫‪،‬سًؽ ك‌ك ػك‌يشدػحخ‌مػ الت‌و ً ػسؿ‌شػّ‌ولسْو ػ ‌والجتسس ػ ‌رك‌يػتِ‌رفزػتِك‌‬ ‫ك سلتسل ‌ي ككف‌ول ‌اسلش ه‪‌.‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌1‬‬ ‫ىـ‪ -‬خرائص التؽاصل ‪Communication Characteristics‬‬ ‫خرػ ػػس ى‌والترػ ػػسؿ‌‪،‬شػ ػػك‌و ً ػ ػػسؿ‌ذكل‌ ػ ػػع ‌ْ س ‌والترػػػسؿ‌شمتبٌ ػ ػ ‌‬ ‫‌‬ ‫شػػْع‌ولرػػعْ ‌ولت ػ ‌يعػػس ْف‌ششتػػسك‌فس ػ ‪‌:‬و ً ػػسؿ‌ولػػليّ‌يعػػس ْف‌شػػّ‌شذػػك‬ ‫ف ‌ولشٌق‌ ك‌ال‌ي تسػْف‌ادػتْل ‌‪،‬شػك‌تحػكثتِك‌كتخت ػ ‌مػلة‌ولسذػك ‌شػّ‌ً ػ ‌‬ ‫ػْو ‌كولػػبعي‌و خػػم‌يذػػْمتس‪‌.‬‬ ‫إل ػ ‌ خػػمك‌ؼػػبعي‌و ً ػػسؿ‌يحػػلؼ‌اعػػي‌و‬ ‫‌ولرػػْ ‌ف ػ ‌ ػ ‌ولحػػمؼ‌رك‌اػػكت ‌رك‌ ست ػ ك‌كر س ػػس‌تػػندود‌‬ ‫كتَتػػم‌شذػػك‬ ‫ملة‌ولسذك ‌ف ‌ولحك ‌لكرج ‌تػن‪،‬ج‌ولسع ػِ‌كو ػموفك‌كش ػسؿ‌ذلػُ‪‌:‬رف‌تتخ ػ ‌رف‌‬ ‫لكيُ‌ً ‌ ْت ‌شمت ع‌جكو‌ف ‌ول ر ‪‌.‬‬ ‫كو ً سؿ‌ولليّ‌يعس ْف‌شػّ‌و ػٌمواس ‌فػ ‌ولٌ ػ ‌يَتػم‌لػكيتِ‌ت ٌػع‌‬ ‫ف ‌ولا ـ‌رك‌خ ػ ‌فػ ‌فتػِ‌ولستحػكلك‌كولتػ ‌يسكػّ‌رف‌تحػبم‌ ػ ‌شػّ‌ولستحػكل‌‬ ‫‌ ولتتتت ػ ‌‪Stuttering‬ك‌ك ػػك‌ ػػسف‌ولع سػػست‌‬ ‫كولسدػػتسعك‌كشػػّ‌رمػػِ‌مػػلة‌ولسذػػك‬ ‫ػػكيسس‌يمجعػػْف‌مػػلة‌و ‪،‬س ػ ‌إل ػ ‌رهػػبسب‌ه ػ كْلْج ‌ د ػ ك‌كلاػػّ‌و ف‌يسكػػّ‌‬ ‫ول ػػْؿ‪‌‌:‬إف‌مشػػسؾ‌شجسْ‪،‬ػ ػ ‌شػػّ‌ولعْوشػ ػ ‌ولب ْلْج ػ ‌كولش د ػ ‌ولتػػ ‌تدػػبخ‌م ػػلة‌‬ ‫ولرعْ ك‌كتذ م‌ولكروهس ‌ولحكي ‌إل ‌رف‌ ولتتتتػ ‌يسكػّ‌رف‌تشػتج‌‪،‬ػّ‌و ت ػسر‌‬ ‫بسؿ‌ولرْت ‪‌.‬‬ ‫فد ْلْج ‌ف ‌ ل س ‌ولسخك‌رك‌ادخ‌ولذك ‌ول ون ك ‌ف ‌و‬ ‫ك ك‌يَتػم‌و ً ػسؿ‌ولػليّ‌يعػس ْف‌شػّ‌و ػٌمواس ‌فػ ‌ول ػ ‌‪،‬ػكـ‌ول ػكر‌‬ ‫ػْو ‌شػع‌اعزػػتس‌ولػبعي‌لتاػػْلّ‌ولا سػس ك‌رك‌‪،‬ػػكـ‌ول ػكر‌‪ ،‬ػ ‌‬ ‫‪ ،‬ػ ‌دشػج‌و‬ ‫ر م‌ولا سس ‌شعس‌لتاْلّ‌جس ‌ ػح ح ‌ولتم ػخك‌رل‌ر تػِ‌ارػ ‌‪،‬سشػ ‌‪،‬شػكمِ‌‬ ‫عْ ‌ف ‌وهتخكوـ‌ول ‌ل تعب م‌‪‌ّ،‬ر دتِ‌رك‌فتِ‌ل ممِ‪‌.‬‬ ‫أدبابػاضطراباتػاضتواصل‪ :‬ػ‬ ‫أوالً‪ :‬األسباب الفطخية‪:‬‬ ‫ػ ػ ػ ػػك‌تا ػ ػ ػ ػػْف‌م ػ ػ ػ ػػلة‌و ه ػ ػ ػ ػػبسب‌فدػ ػ ػ ػ ػ ْلْج ‌رك‌‪،‬ر ػ ػ ػ ػػب ‌رك‌ج ش ػ ػ ػ ػ ػ ‌رك‌‬ ‫مكشْهْش ‌رك‌ريز ‪‌.‬‬ ‫ثانياً‪ :‬األسباب الشسائية‪:‬‬ ‫كتتس ‌ف ‌راكسؿ‌شخت ‌شّ‌ولت خم‌ف ‌ زج‌ولجتسز‌ولعرب ‪‌.‬‬ ‫‪‌7‬‬ ‫ثالثاً‪ :‬األسباب البيئية‪:‬‬ ‫كتتس ػ ػ ػ ‌ف ػ ػ ػ ‌ولعْوش ػ ػ ػ ‌ولب ت ػ ػ ػ ‌كول سؼ ػ ػ ػ ‌كو ه ػ ػ ػمل ‌ولسزػػ ػػٌم ‌ش ػ ػ ػ ‪‌:‬‬ ‫ولحمشسفك‌ك‪،‬كـ‌تْوفم‌و ثسر ‌ولاسؼ ‌كولتدسِ‪‌.‬‬ ‫رابع ًا‪ :‬األسباب الؽظيفية‪:‬‬ ‫كتتس ػ ػ ‌ف ػ ػ ‌والهػ ػػتخكوـ‌ولخػ ػػسًي‌ل حبػ ػػسؿ‌ولرػ ػػْت ‌كو جتػ ػػن‌ولكو‪،‬س ػ ػ ‌‬ ‫ل ا ـ‪‌.‬‬ ‫‌فت ‌تذس ‪‌ :‬‬ ‫كؼ سس‌يتع ق‌اسلس ا وم ‌ولتحليمل ‌ال ٌمواس ‌ولتْو‬ ‫ولتا ِ‌اٌمل ‌ل م‌ش تْش ‪‌.‬‬ ‫ولتا ِ‌اٌمل ‌ل م‌شدسْ‪. ،‬‬ ‫ولتا ِ‌اٌمل ‌ل م‌شملح ‌ل دسشع‪.‬‬ ‫ولتا ِ‌اٌمل ‌ل م‌هسر ‌ل شسٍم‪.‬‬ ‫ولتا ِ‌اٌمل ‌ل م‌ششسهب ‌ل عسم‌رك‌ولجشه‪.‬‬ ‫‪،‬كـ‌ورت سح‌ولٌ ‌ د ‌‪،‬شك‌ولتا ِ‪.‬‬ ‫‪،‬كـ‌ولتا ِ‪.‬‬ ‫ولت خم‌ول ْل‌رك‌ولا ش ‌ولس حْظ‪.‬‬ ‫و ٌمواس ‌ولرْ ‪‌ ‌.‬‬ ‫طصوظاتػرطضغظػاضتواصلػ‪ :‬ػ‬ ‫‌ ت ‌تتِ‌ شجسح‌كم ‌‪‌ :‬‬ ‫مشسؾ‌‪،‬شس م‌رهسه ‌لعس ‌ولتْو‬ ‫‪ 1‬ـ السخسل ‪: Sender‬‬ ‫كلعبتػػم‌ولسمه ػ ‌مػػْ‌ولٌػػمؼ‌ولػػلل‌ي ػػْـ‌اارهػػسؿ‌ولمهػػسل ‌ك‌كولعشرػػم‌و كؿ‌‬ ‫‌رل‌ر تس‌تبكر‌ا ‌ك‌كو فاسر‌تاْف‌شّ‌إ تاسرة‌‪‌.‬‬ ‫شّ‌‪،‬شس م‌‪،‬س ‌ولتْو‬ ‫‪ 0‬ـ السدتقبل ‪: Reciver‬‬ ‫كمػْ‌رهػسس‌‪،‬س ػ ‌ولتْو ػ ‌كلكػْف‌ولسدػت ب ‌إشػس‌فػمد‌رك‌جسس‪،‬ػ ‌ػ‌كمػْ‌‬ ‫وللل‌يدت ب ‌ولمهسل ‌ولسمه ‌إل ‌شّ‌ولسمه ‌‪‌.‬‬ ‫‌‬ ‫‪‌8‬‬ ‫‪ 3‬ـ الخسالة ‪: Message‬‬ ‫ك ك‌تاْف‌ولمهسل ‌إشس‌ا ت ‌رك‌شكتْ ػ ‌رك‌فػ ‌اػك ‌ م ػس ‌ولجدػِ‌رك‌‬ ‫فػ ‌اػك ‌إاػػس ور ‌ػ‌كمػ ‌ بػسر‌‪،‬ػّ‌و فاػػسر‌كولس ػسـ ِ‌ولتػ ‌يملػػخ‌ولسمهػ ‌فػ ‌‬ ‫إاموؾ‌ولسدت ب ‌ف تس‌‪‌.‬‬ ‫‪ 2‬ـ وسيمة اإلترال ‪: Channel‬‬ ‫كم ػ ‌ولٌمل ػ ‌ولت ػ ‌تشت ػ ‌ تػػس‌ولمهػػسل ‌شػػّ‌ولسمه ػ ‌إل ػ ‌ولسدػػت ب ‌رثشػػست‌‬ ‫‪،‬س ػ ػ ‌ولتْو ػ ػ ‌ك‌ك ػػك‌تا ػػْف‌ل َ ػ ػ ‌رك‌ل ػػم‌ل َ ػ ػ ‌كلج ػػخ‌رف‌تا ػػْف‌جلوا ػ ػ ‌‬ ‫كششسهب ‌لسْ ْع‌ولمهسل ‌‪‌.‬‬ ‫‪ 5‬ـ التغحية الخاجعة ‪: Feed back‬‬ ‫كم ‌رد‌فع ‌ولسدت ب ‌ك هتجس ت ‌رك‌‪،‬ػكـ‌إهػتجس ت ‌ل مهػسل ‌ػ‌ك ػك‌تاػْف‌‬ ‫و هتجسا ‌ل َ ‌رك‌ل م‌ل َ ‌ ‌‬ ‫اضطواطلػاضطؤثرةػسىػرطضغظػاضتواصلػ‪ :‬ػ‬ ‫‪ 1‬ـ الخبخات الدابقة ‪:‬‬ ‫كتعتبػػم‌ولخبػ وم ‌ولدػػسا ‌شػػّ‌ولعْوشػ ‌ولستسػ ‌ف ػ ‌‪،‬س ػ ‌ولتْو ػ ‌فت ػ ‌‬ ‫تدػػس‪،‬ك‌‪ ،‬ػ ‌فتػػِ‌كت د ػ م‌ولسعمف ػ ‌كولع ػػس ‌ولت ػ ‌يتعػػمض‌لتػػس‌ولٌ ػ ‌شسػػس‌ ػػك‌‬ ‫‌‪‌.‬‬ ‫يشس ‌لكي ‌ول كر ‌‪‌ ،‬ولتْو‬ ‫‪ 0‬ـ مدتؽى الشسؽ ‪:‬‬ ‫تت ػ ثم‌‪،‬س ػ ‌ولتْو ػ ‌لػػكل‌و ً ػػسؿ‌اسدػػتْل‌ولشزػػج‌كولشسػػْ‌ولسعمف ػ ‌‬ ‫شسس‌ي دل‌إل ‌شمو‪،‬س ‌خرس ى‌ولشسْ‌كشعكؿ‌ولشسْ‌لا ‌ً ‌‪‌.‬‬ ‫‪ 3‬ـ الحالة الشفدية لمطفل ‪:‬‬ ‫تػ ثم‌ولحسلػ ‌ولش دػ ‌ف ػ ‌‪،‬س ػ ‌ولتْو ػ ‌اػػس خملّك‌فا سػػس‌تس ػػن‌ولٌ ػ ‌‬ ‫‌‪‌.‬‬ ‫عسل ‌كو هت مور‌ولش د ‌هس‪،‬كة‌ذلُ‌‪‌ ،‬ولت س‪‌ ،‬شع‌ولسْو‬ ‫اس تنوف‌و‬ ‫‪ 2‬ـ الفخوق الفخدية ‪:‬‬ ‫يخت ػ ػ ‌تْو ػ ػ ‌و ً ػػسؿ‌ش ػػع‌و خػ ػملّ‌كف ػػس‌ل ػػكروتتِ‌ك شكس ػػس ‌ولب تػ ػ ‌‬ ‫ولتع س ‌كولَمكؼ‌ول نلؿ ‌ د‌رف‌شكػسف‌و ترػسؿ‌يػ ثم‌فػ ‌‪،‬س ػ ‌ولتْو ػ ‌‬ ‫‪‌9‬‬ ‫ك‌فسلب ت ػ ػ ‌ولتع س ػ ػ ‌ولسشسهػ ػػب ‌يشب ػ ػ ‌رف‌يتػػ ػ ‌ْفم‌ف تػ ػػس‌ولس ْشػ ػػس ‌ول نلؿ ػ ػ ‌ش ػ ػػّ‌‬ ‫ػػست ‌ػ‌ولتتْل ػ ‌ػ‌و جتػػن ‌ػ‌ولس س‪ ،‬ػك‌ولسملح ػ ‌ػ‌ولتجت ػ ون ‌‬ ‫‌ػ‌و‬ ‫(ولسدػػس‬ ‫ولتع س )‪‌ ‌.‬‬ ‫‪ 5‬ـ الخجمات وبجائل قشؽات اإلترال السقجمة ‪:‬‬ ‫تػ ثم‌ولخػػكشس ‌ولس كش ػ ‌لألً ػػسؿ‌‪ ،‬ػ ‌‪،‬س ػ ‌ولتْو ػ ‌ك‌فسل رػػْر‌ف ػ ‌‬ ‫ملة‌ولخكشس ‌ا ْو‪،‬تػس‌(‌ولتع س ػ ‌ػ‌و جتسس ػ ‌ػ‌ولش دػ ‌ػ‌ولت م ػ ‌)‌‌ي ػ ‌شػّ‌‬ ‫‌‪‌.‬‬ ‫كر ‌و ً سؿ‌‪‌ ،‬ولتْو‬ ‫طوضوعػاضتواصلػ‪ :‬ػ‬ ‫إف‌ك‪،‬ػ ػ ػ ‌و ً ػ ػػسؿ‌اسلحسج ػ ػػس ‌ولخس ػ ػ ػ ‌ ت ػ ػػِ‌ك تد ػ ػػس تِ‌ل عكي ػ ػػك‌ش ػ ػػّ‌‬ ‫ولس سـ ِ‌ولزمكرل ‌ولت ‌يسكشتِ‌ولحكيد‌‪،‬شتػس ‌ػ‌كك‪،‬ػ تِ‌احػسلتتِ‌ولع ػ ‌كولبك ػ ‌‬ ‫تجع ت ػػِ‌ر ػػم‌ ػػكر‌‪ ،‬ػ ػ ‌ولتْو ػ ػ ‌ش ػػع‌و خػ ػملّ‌ك‌فس ً ػػسؿ‌ير ػػكركف‌ر ػ ػْوتس‌‬ ‫ػْو ‌‪،‬شػك‌و هػتجسا ‌لسٌػسلبتِ‌ك‌و شػم‌‬ ‫كلاّ‌هم‪،‬سف‌شس‌تت ػم‌ًب عػ ‌مػلة‌و‬ ‫ػْو ‌‬ ‫ولػػلل‌يذ ػ م‌إل ػ ‌ سػػْ‌رلبػػتتِ‌ف ػ ‌ولتْو ػ ‌كولتعػػمؼ‌‪ ،‬ػ ‌ت ػ ث م‌مػػلة‌و‬ ‫‪ ،‬ػ ػ ‌و خػ ػ ػملّ‌ك سلتػ ػػسل ‌فت ػ ػػِ‌ ػ ػػسدركف‌‪ ،‬ػ ػ ػ ‌ولتعب ػ ػػم‌‪ ،‬ػ ػػّ‌رل ػ ػموض‌و تر ػ ػػسؿ‌‬ ‫‌‪‌.‬‬ ‫ااهتخكوشتِ‌إاس ور ‌شخت ‌تت ق‌كًب ع ‌شْ ْع‌ولتْو‬ ‫ودائلػاضتواصلػ‪ :‬ػ‬ ‫إف‌إ تدػػسب‌ول ػ ‌كولا ػ ـ‌ك هػػتخكوـ‌كفتػػِ‌و يسػػستو ‌تعػػك‌كهػػس ‌مسش ػ ‌‬ ‫‌و ترسل ‌‪‌.‬‬ ‫ل ت س‪،‬‬ ‫ططوشاتػرطضغظػاضتواصلػ ػ‬ ‫‌يعتبػػم‌شػػّ‌شعْ ػػس ‌‪،‬س ػ ‌ولتْو ػ ‌لػػكل‌ولٌ ػ ‌شػػس‌يعػػمؼ‌اسهػػِ‌ولخ ػ ‌‬ ‫ول ػْل‌‪‌-Language Disorder‬رك‌ول ػ ‌ولسشحمفػ ‌ ‪Deviant Language‬‬ ‫–‌رك‌ولعدم‌ول ْل‌ ‪Language Disability‬ك‌رك‌ولتػ خم‌ول ػْل‌ ‪Delayed‬‬ ‫‪‌ ‌.Language‬‬ ‫‌كمػ ػػلة‌ولسرػ ػػٌ حس ‌يدػ ػػتخكشتس‌ولستش ػ ػػْف‌ سػ ػػس‌لػ ػػْ‌ س ػ ػػم‌تعش ػ ػ ‌ سل ػ ػ ‌‬ ‫اخر ػ ‌ ػػلوتتس‌كتذ ػ م‌جس ػػع‌ولسر ػػٌ حس ‌ولدػػسا ‌إل ػ ‌‪ ‌:‬سل ػ ‌ولٌ ػ ‌ول ػػلل‌‬ ‫‪‌ 01‬‬ ‫‌‪ ،‬ػ ػ ‌رك‌ دػ ػ ‌رك‌‬ ‫يع ػػس ‌ش ػػّ‌ ػػعْ ‌فػػ ‌تع ػػِ‌ول ػ ػ ‌ل ػ ه‌اد ػػبخ‌شذ ػػك‬ ‫‪،‬سًؽ ‌ك سس‌ هبسب‌ ك‌تاْف‌‪،‬رب ‌رك‌ل م‌شعمكف ‪‌ ‌.‬‬ ‫ػػد‌رف‌ش ت ػػْـ‌ولخ ػ ػ ‌ول ػػْل‌‪‌-‬فػ ػ ‌شعشػػػسة‌ولعػ ػمليك‌يد ػػتخكـ‌لا ػ ػ ‌‬ ‫ير ‌ه ْ س ‌شع ش ‌رك‌ رس‌ف ‌اعي‌ه ْ س ‌ولٌ ‌شسػس‌يجع تػس‌تخت ػ ‌‬ ‫‪‌ّ،‬ولد ْ س ‌ولستْ ع ‌اس‪،‬تبػسر‌ولعسػم‌ولنششػ ‌ل ٌ ػ ‌كولتػ ‌ت خػل‌فػ ‌وال‪،‬تبػسر‌‬ ‫ريزػػس‌ش ػػّ‌و ا ػػخسص‌ولسح ٌػ ػ ّ‌اسلٌ ػ ػ ‌رك‌ول ػػليّ‌يت ػػس‪ْ ،‬ف‌شعػ ػ ‌فػ ػ ‌شْو ػ ػ ‌‬ ‫ػى‌‪ ،‬ػ ‌ولٌ ػ ‌‬ ‫شتعكد ‌تتٌ خ‌ولا ـ‌كول تِ‪‌‌.‬كولد ْ س ‌ولس ػسيم‌ولتػ ‌ ػك‌تظ‬ ‫شتبسيش ‌كتتزسّ‌‪‌ ‌:‬‬ ‫‌ولا ـ‌رك‌و عكوش ‪‌ ‌.‬‬ ‫‪‬‬ ‫‌رك‌و عكوـ‌فتِ‌ولتع سس ‪‌.‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‌.‬‬ ‫‪ ‬والهتعسسال ‌ل م‌ولعسدي ‌ل ا سس ‌كولجس ‌كملو‌يع ق‌‪،‬س ‌ولتْو‬ ‫ك‪‌ ،‬ملو‌ولشحْ‌فاف‌ش تْـ‌ ولخ ‌ول ْل ‌يذ م‌إل ‌رل‌تسػنؽ‌يرػ خ‌‬ ‫‪،‬س ػ ‌تع ػػِ‌ل ػ ػ ‌ولسجتس ػػعك‌رك‌وه ػػتخكوـ‌ولشدػػق‌ول ػػْل‌ولستع ػػسرؼ‌‪ ،‬ػ ػ ‌–‌كش ػػس‌‬ ‫يحتْل ‌شّ‌إاس ور ‌ك‪ ،‬شػس ‌يدػتخكشتس‌و اػخسص‌فػ ‌ولْهػم‌ولسحػ م‌اسلٌ ػ ‌‬ ‫كولت ػ ‌تاػػْف‌اس سا ػ ‌ ْو‪،‬ػػك‌رك‌ا ػ م‌تس ػ ‌رفاػػسر‌‪،‬ػػّ‌ولعػػسلِ‌ي رػػك‌ت د ػ م‌‪،‬س ػ ‌‬ ‫‪‌ ‌.‬‬ ‫ولتْو‬ ‫‌فس ً ػػسؿ‌ولػػليّ‌يعػػس ْف‌شػػّ‌ ولخ ػ ‌ول ػػْل ‌تْجػػك‌لػػكيتِ‌إشػػس‌شذػػك ‌رك‌‬ ‫سل ‌و فاػسر‌رك‌ولس ػسـ ِ‌رك‌ولسع ْشػس ‌‪،‬ػّ‌ولعػسلِك‌ك شػس‌شذػك ‌‬ ‫عْ ‌ف ‌‬ ‫رك‌ ػػعْ ‌فػ ػ ‌تع ػػِ‌ ْو‪ ،‬ػػك‌ولذػ ػ ‌م ك‌اله ػػتخكوشتس‌فػ ػ ‌‪ ،‬ػػمض‌ش ػػس‌يعمفْ ػ ػ ‌‪ ،‬ػػّ‌‬ ‫ولعسلِك‌ك شس‌شذك ‌تع ِ‌ ْو‪،‬ك‌ا م‌ال‌تتػْوتـ‌شػع‌ولشدػق‌ول ػْل‌ولستعػسرؼ‌‪ ،‬ػ ‌‬ ‫فػػ ‌ولسجتس ػػع‌ولسح ػػ ‌ل ٌ ػ ػ ‌ك ش ػػس‌شذ ػػك ‌تػ ػ خم‌ولٌ ػ ػ ‌‪ ،‬ػػّ‌ر وم ػ ػ ‌فػ ػ ‌ول ػػتع ِ‌‬ ‫كوالهػػتخكوـ‌ول ػػْلك‌ك سلتػػسل ‌فػ ‌ول ػػكر‌‪ ،‬ػ ‌ولتْو ػ ‌كولت س‪،‬ػ ‌كتتزػػسّ‌ول ػ ‌‬ ‫ولت س‪‌ّ ‌ ،‬ث ث ‌‪،‬شس م‌م ‌ولذك ‌كولسزسْف‌كوالهتعسسؿ‪‌ ‌.‬‬ ‫ولذػك ‌(‪‌)form‬كلذػ م‌إلػ ‌ دػػق‌و اػػس ور ‌كولع شػس ‌ولستعػػسرؼ‌‪ ،‬ػ ‌‬ ‫ل‌ سشْس‌لأل ْو ‌كولا سس ‌ك ْو‪،‬ك‌ولم م‌ شتس‌لا ‌تذك ‌جس ‌ك بس ور ‪‌.‬‬ ‫‪‌ 00‬‬ ‫ػكول‌‬ ‫ف‌)‪‌(content‬ؼ ذػ م‌إلػ ‌و فاػسر‌‪،‬ػّ‌و اػ ست‌كو‬ ‫كرشس‌ولسزسْ ‌‬ ‫ف ‌ولعسلِ‌ سس‌تحكدمس‌ ْو‪،‬ك‌ولذ م ‌ف ‌ول ‪‌.‬‬ ‫كلذ ػ ػ م‌والهػ ػػتعسسؿ‌(‪‌)use‬إل ػ ػ ‌ولسجػ ػػسال ‌ولت ػ ػ ‌تدػ ػػتعس ‌ف تػ ػػس‌ول ػ ػ ‌‬ ‫‌ولت ‌تدتخكـ‌شّ‌رج تس‪‌ ‌.‬‬ ‫كولٍْس‬ ‫‌ف ػػسلشسْ‌ول ػػْل‌ولد ػػْل‌م ػػْ‌ول ػػلل‌يتز ػػسّ‌ت ػػس‪ ‌ ،‬سجح ػػس‌ ػ ػ ّ‌ولذ ػػك ‌‬ ‫كولسز ػػسْف‌كواله ػػتعسسؿ‌رش ػػس‌ولشس ػػْ‌ول ػػْل‌ول ه ػػْل‌م ػػْ‌ول ػػلل‌يتز ػػسّ‌تس ػػنؽ‌‬ ‫دوخ ػ ‌‪،‬شرػػم‌شػػّ‌ولعشس ػػم‌ول ث ػ ‌رك‌ف ػ ‌دو ػػم‌ولت س‪ ،‬ػ ‌ؼ سػػس‌ شتػػس‌ ػػد‌رف‌‬ ‫اعي‌و ً سؿ‌ولليّ‌ال‌يتع سْف‌ول ‌اٌمل ػ ‌هػْل ‌يبػككف‌ ػع ست‌ؼ سػس‌يترػ ‌‬ ‫شسػػْ‌ولس ػػسـ ِ‌‪‌Conceptual Development‬كو فاػػسر‌‪ ،‬ػػّ‌ولعػػسلِك‌كولتػ ػ ‌‬ ‫‌ولذػػك ‌‬ ‫ي ػػْـ‌‪ ،‬تػػس‌شزػػسْف‌ول ػ ‌كشحتْومػػس‌ك ػػك‌يكػػْف‌ سػػْ‌كتٌػػْر‌ت ػػس‪،‬‬ ‫‌شػع‌ولسزػسْف‌كش ػسؿ‌ذلػُ‌ولٌ ػ ‌ولزػملم‌رك‌‬ ‫كوالهتعسسؿ‌شت كشس‌‪‌ّ،‬ولت س‪،‬‬ ‫ولػػلل‌ال‌يتزػػح‌رشسش ػ ‌ ولسزػػسْف ‌رك‌يخػػت م‌رك‌ي تػػبه‌‪ ،‬ػ ‌ادػػبخ‌‪،‬ػػكـ‌تػػْفم‌‬ ‫هب ‌كشجسال ‌ولتع ِ‌ول ْل‌ولد ِ‪‌ ‌.‬‬ ‫رشػػس‌ف ػ ‌ سل ػ ‌تسػػنؽ‌‪،‬شرػػم‌والهػػتعسسؿ‌كذلػػُ‌‪،‬شػػكشس‌يْجػػك‌لػػكل‌اعػػي‌‬ ‫‌ ػ ّ‌ولسزػػسْف‌كولذػػك ك‌شت ػػكشس‌‪ ،‬ػػّ‌‬ ‫و ً ػػسؿ‌شػػس‌يذ ػ م‌إل ػ ‌ ػػككل‌ت ػػس‪،‬‬ ‫‌شػػع‌والهػػتعسسؿ‌ك ػػك‌يػ دل‌مػػلو‌ولخ ػ ‌ول ػػْل‌شػػع‌ولٌ ػ ‌إلػ ‌وجتشسا ػ ‌‬ ‫ولت ػػس‪،‬‬ ‫رك‌و تعسدة‌‪‌ّ،‬ر وم ك‌كر سس‌و‪،‬تنولتِ‪‌.‬‬ ‫‌شذػ ػػْم ‌ ػ ػ ّ‌ولسزػ ػػسْف‌‬ ‫‌ك سػ ػػس‌يْجػ ػػك‌لػ ػػكل‌اعػ ػػي‌و ً ػ ػػسؿ‌ت ػ ػػس‪،‬‬ ‫كولذ ػػك ‌كواله ػػتعسسؿك‌ولشستجػ ػ ‌‪ ،‬ػػّ‌و ر ػػسؿ‌م ػػلة‌ولعشس ػػم‌ك‪ ،‬ػػكـ‌ت س‪ ،‬ت ػػس‌ س ػػس‌‬ ‫يجخ‌ف ‌ش ػ ‌مػلة‌ولحػسال ‪‌.‬رف‌ جػك‌اعػي‌و ً ػسؿ‌يدػتعس ْف‌ ػ س‌كراػكسال‌‬ ‫‌رفاسرمِك‌كلاّ‌ملة‌و اكسؿ‌تاْف‌ل ػم‌ش سػ ‌ال‌لدػ سؽ‌‬ ‫كتم بس ‌لا ‌ ْ‬ ‫ولا ـك‌كال‌ل سعش ‌وللل‌ي ركك ‪‌.‬‬ ‫أظواعػاضتواصلػ‪ :‬ػ‬ ‫ولتْو ػ ‌فػ ‌شعشػسة‌ولْوهػع‌مػْ‌‪،‬س ػ ‌ ػ ‌ولسع ْشػس ‌كتذػس ‌ولتْو ػ ‌‬ ‫‌ ػ ّ‌و اػػخسص‌كال‌ر ػػك‌يشاػم‌دكر‌ول ػ ‌فػ ‌‬ ‫و دػس ‌لسلبػػس‌فػ ‌ ػ ‌ولت ػػس‪،‬‬ ‫‪‌ 02‬‬ ‫تْو ػ ػ ‌ولج ػػشه‌ولبذ ػػمل‌ك‌كلعتب ػػم‌ول ػػمض‌و د ػػس ‌ش ػػّ‌كج ػػْد‌ول ػ ػ ‌تْو ػ ػ ‌‬ ‫‌يحكل‌‪،‬شكشس‌يمه ‌اخى‌رهسل ‌إلػ ‌اػخى‌رخػم‌‬ ‫ولشسس‌ؼ سس‌ شتِ‌كولتْو‬ ‫كمػػلة‌ولمهػػسل ‌يسكػػّ‌إ ػػكرومس‌اٌػػمؽ‌شتعػػكد ‌ػ‌كلعتبػػم‌ولاػ ـ‌(‌ول ػ ‌ول َ ػ ‌)‌‬ ‫ر ػم‌كهػ ‌شعمكفػ ‌ل تْو ػ ‌كلتزػػسّ‌ولتْو ػ ‌فػ ‌ولحؿ ػ ‌‪ ،‬ػ ‌راػ ست‌ر ػػم‌‬ ‫اك ػػم‌شػػّ‌شجػػمد‌ولا سػػس ‌ف ػػك‌ عبػػم‌‪،‬ػػّ‌ر دػػشس‌دكف‌رف‌ دػػتخكـ‌ س ػ ‌كو ػػك ‌ك‌‬ ‫كذلُ‌شّ‌خ ؿ‌تعب وم ‌ولْج ‌كولتْو ػ ‌ولبرػملك‌ك يسػستو ‌ولجدػك‌ك‌كمػلو‌شػس‌‬ ‫يعػػمؼ‌اسلتْو ػ ‌ل ػػم‌ول َػ ‌ك‌كل ػػخ‌إهػػتخكوشستشس‌فػ ‌ولتْو ػ ‌ ػ ّ‌ولذػػك ّ‌‬ ‫ول َ ‌كل م‌ول َ ‌‪‌.‬‬ ‫أوالً‪:‬ػاضتواصلػاضضغظىػ(ػ‪ Verbal Communication‬ػ)‪ :‬ػ‬ ‫تعػ ػػك‌ول ػ ػ ػ ‌ َسش ػ ػػس‌خس ػ ػػس‌ش ػ ػػّ‌ولتعب ػ ػ وم ‌ولتػ ػ ػ ‌تد ػ ػػس‪،‬ك‌ولٌ ػ ػ ػ ‌‪ ،‬ػ ػ ػ ‌‬ ‫ػسف ‌إلػ ‌ر تػس‌تدػػت ‌‪ ،‬ػ ‌ولٌ ػ ‌ذوت ػ ‌ولت ا ػم‌كولعسػ ‌ك‌‬ ‫و ترػسؿ‌ا ػمة‌ك‌اس‬ ‫سػس‌ر تػػس‌تعسػ ‌‪ ،‬ػ ‌شدػػس‪،‬ك ‌ولٌ ػ ‌‪ ،‬ػ ‌ولتعػمؼ‌‪ ،‬ػ ‌ولعػسدو ‌كولؿػ ِ‌ولدػػس ك ‌‬ ‫ف ‌شجتسع ‌ك بم‌ه ْ ‌ػ‌كف س‌لتلة‌ولعسدو ‪‌ ‌.‬‬ ‫كللو‌يعتبػم‌ولاػ ـ‌لػ ه‌ًمل ػ ‌لألفػمود‌ف ػم‌ ػ ‌ر ػ ‌كهػ ‌ل ت ا ػم‌ريزػس‌‬ ‫ػْو ‌كتمت بتػػس‌ل َ ػػس‌ك‌كلػػللُ‌‬ ‫شػػع‌ش وم‪،‬ػػس ‌رف‌ولا ػ ـ‌اس سا ػ ‌ه ػ ْؾ‌لتذػػك ‌و‬ ‫يس ػ ‌كهػ ‌شػػّ‌كهػػس ‌ولتْو ػ ‌ول ػػْل‌ك‌كلذػػسر‌إل ػ ‌اسلتْو ػ ‌ول َػ ‌ ػػد‌‬ ‫يكػْف‌لػ ‌رمس ػ ‌ ب ػػم‌فػ ‌تح ػق‌‪،‬س ػ ‌ولتْو ػ ‌ ػ ّ‌و فػمود‌فػ ‌شْو ػ ‌ولح ػػس ‌‬ ‫ولسخت ‌‪‌.‬‬ ‫مػلو‌كلدػػس‪،‬ك‌ولتْو ػ ‌ول َػ ‌ولٌ ػ ‌‪ ،‬ػ ‌تاػػْلّ‌‪،‬سلسػ ‌اجس ػػع‌راعػػسدة‌‬ ‫سػػس‌يدػػس‪،‬كة‌‪ ،‬ػ ‌ك ػػع‌و ت وم ػػس ‌ ػػْؿ‌و اػ ست‌ولتػ ‌شػػّ‌ولسسكػػّ‌رف‌تحػػكل‌‬ ‫ْل ‌‪‌ ‌.‬‬ ‫كلعػمؼ‌ولتْو ػ ‌ول َػ ‌‪ ،‬ػ ‌ر ػ ‌ولمشػػْز‌ ػ ّ‌ول َ ػ ‌ااهػػتخكوـ‌ول ػ ‌‬ ‫شَػسـ‌شػّ‌ولت س‪،‬ػ ‌ ػ ّ‌اخرػ ّ‌رك‌جسس‪،‬ػ ‌شػّ‌ولشػسس‌فػ ‌تمش ػن‌ولسعػس ‌ (‬ ‫) ‪‌Encoating – Decading‬ك‌كلسكػػّ‌ت د ػ ِ‌ولجْو ػػخ‌ول ْل ػ ‌إل ػ ‌ث ػ ل‌‬ ‫فتس ‌‪‌ :‬‬ ‫‪‌ 01‬‬ ‫‪ ‬ولذػػك ‌ول ػػْل‌) ‪‌( Form‬كلتزػػسّ‌ر ػْو ‌ولا ػ ـ ‌ػ‌‪ ،‬ػػِ‌ولرػػمؼ‌‬ ‫ك شست‌ولجس ‌(تمت خ‌ سستتس)‌‪‌.‬‬ ‫‪ ‬ولسزسْف‌ول ْل‌) ‪‌( Content‬كلتزسّ‌دالال ‌و ل سظ‌كتٌْرمس‌‪‌.‬‬ ‫‪ ‬إهػتخكوـ‌ول ػ ‌) ‪‌( Use‬كلتزػسّ‌ ؽ ػ ‌إهػتخكوـ‌ول ػ ‌ول َ ػ ‌كل ػم‌‬ ‫ول َ ‌لتح ق‌رمكوفتس‌اذك ‌ش ِ‌إجتسس س ‌‪‌.‬‬ ‫وفيسا يمى تؽضيح لكل جانب مؼ الجؽانب المغؽية ‪:‬‬ ‫‪ -0‬اضذصلػاضضعوىػ‪:‬‬ ‫‪ ‬أصؽات الكبلم ‪Phonology :‬‬ ‫يذ ػ م‌م ػػلو‌ولسر ػػٌ ح‌إل ػ ‌ولشَ ػػسـ‌ولر ػػْت ‌ف ػ ‌ول ػ ػ ‌كول ْو‪ ،‬ػػك‌ولشحْلػ ػ ‌‬ ‫ػ ػْو ‌‬ ‫ولتػػ ‌تحك ػػِ‌ولسجسْ‪ ،‬ػػس ‌ولر ػػْت ‌ك‌كلتز ػػسّ‌ولشَ ػػسـ‌ولر ػػْت ‌فت ػػِ‌و‬ ‫ػْو ‌ول ْل ػ ‌كولتعب ػػم‌ولرػػْت ‌(ًمل ػ ‌‬ ‫كول ػػكر‌‪ ،‬ػ ‌ولتس ػػن‌ ػ ّ‌شخت ػ ‌و‬ ‫َ ‌ولرعْ س ‌ولرْت ‌لػكل‌و ً ػسؿ‌ولػليّ‌ال‌ي تػِ‌ول ػم‌‬ ‫ولشٌق)‌كلسكّ‌ش‬ ‫شتػػِ‌رك‌ولػػليّ‌يخٌتػػْف‌ف ػ ‌ر ػْو ‌ولا ػ ـ‌ اهػػتبكوؿ‌ ػػمؼ‌احػػمؼ‌رخػػم‌ك‌‬ ‫ػػٌمواس ‌‬ ‫كلبػػكك‌رف‌‪ ،‬ػػْب‌ولشَػػسـ‌ولرػػْت ‌ر ػ ‌ا ػ ْ‪،‬س‌شػػّ‌و ػْوع‌و خػػمل‌‬ ‫ول ‌ك‌كتتزسّ‌‪ْ ،‬ب‌ولشَػسـ‌ولرػْت ‌‪،‬ػسد ‌ولشسػْ‌ول س ػم‌فػ ‌ َػسـ‌ولرػْ ‌‬ ‫ْو ‌شحككدو‌‪‌.‬‬ ‫شسس‌يجع ‌شخنكف‌‌ولٌ ‌شّ‌و‬ ‫ػْو ‌ول زش ػ ‌ل ا ػ ـ‌كتذػػك تس‌‬ ‫س ػس‌تتزػػسّ‌‪،‬س ػ ‌ولا ػ ـ‌إ ػػكور‌و‬ ‫ارػػْر‌تجع تػػس‌تتخػػل‌و اػػكسؿ‌ولمشنل ػ ‌ك‌كتشػػتَِ‌كف ػػس‌ل ْو‪،‬ػػك‌شع ش ػ ‌تت ػػق‌‪ ،‬تػػس‌‬ ‫‌تخمج‌شتمواٌ ‌لتعٌ ‌شعس ‌ش تْش ‌ل سدػتسع‌ك‌كتحػكل‌فػ ‌هػ سؽ‌شدػتسم‌‬ ‫تسكػػّ‌ول ػػمد‌شػػّ‌تْ ػ ‌رفاػػسرة‌اػػس خملّ‌شػػّ‌خ ػ ؿ‌ذلػػُ‌ولد ػ سؽ‌شػػّ‌ولمشػػْز‌‬ ‫ولذ ت ‌ولسدسْ‪‌ ،‬ل ا ـ‌ك‌كذلُ‌ َ وم‌ ف‌ولا ـ‌مْ‌فع ‌ م ‌‪‌.‬‬ ‫كتَتم‌ر ْوع‌ولا ـ‌ف ‌‪،‬ك ‌ ْر‌كم ‌‪‌ :‬‬ ‫‌ول َ ‌ولت س ‌)‌‪‌ :‬‬ ‫ر‌ػ‌ولا ـ‌ولت س ‌(‌ولتْو‬ ‫رل‌ت ى‌ولٌ ‌اذك ‌ش ِ‌دكف‌ش وم ‌ل َ ‌تس نل ‌‪‌.‬‬ ‫‌‬ ‫‪‌ 01‬‬ ‫‌ول َ ‌ولس ِ‌‪‌ :‬‬ ‫ب‌ػ‌ولتْو‬ ‫ػػد‌يػػت ى‌ولٌ ػ ‌اذػػك ‌ش ػػِ‌اس ػ وم ‌ل َ ػ ‌تس نل ػ ‌رك‌إ تػػسج‌رل‌ر ػْو ‌‬ ‫عسؿ‌ش ‌ ٌق‌اعي‌ولتستسس ‌‪‌.‬‬ ‫تذب ‌ولا ـ‌ل تعب م‌‪‌ّ،‬و‬ ‫ج‌ػ‌ولا ـ‌ل م‌ولس ِ‌‪‌ :‬‬ ‫شػػس‌ال‌شعشػ ‌لػ ‌كخػػسرج‌ولدػ سؽ‌ش ػ ‌ولبب ػػست‌رك‌ولسرػػسدو ‌‬ ‫ػػد‌يشٌػػق‌ولٌ ػ ‌‬ ‫كتمديك‌ولا ـ‌‪‌.‬‬ ‫د‌ػ‌ولا ـ‌ولس ِ‌‪‌ :‬‬ ‫شس‌ل ‌شعش ‌كدوخ ‌ولد سؽ‌‪‌.‬‬ ‫د‌يشٌق‌ولٌ ‌‬ ‫‪ ‬الرخف المغؽى ‪:‬‬ ‫يذ ػ م‌ولرػػمؼ‌ول ػػْل‌لشَػػسـ‌ول ْو‪،‬ػػك‌ول ْل ػ ‌ولت ػ ‌تحكػػِ‌ شػػست‌ولا سػػس ‌‬ ‫ػْؿ‌و هسهػ ‌لسعشسمػس‌ك‪ ،‬ػِ‌ولرػمؼ‌‬ ‫كو اكسؿ‌ولسخت ػ ‌ل ا سػ ‌شذػت ‌شػّ‌و‬ ‫م‌شكْف‌شّ‌شكْ س ‌ولا س ‌ك‌كشس‌يشذ ‌‪،‬شػ ‌شػّ‌شكْ ػس ‌‬ ‫يذتس ‌‪‌ ،‬فتِ‌ر‬ ‫رخمل‌ لموض‌ل ْل ‌ د‌يز ل‌ترمل س‌جكيكو‌‪‌.‬‬ ‫كفػػ ‌ولْو ػػع‌ال‌تاس ػػّ‌ل ػ ػ ‌ولتْو ػ ػ ‌فػػ ‌إ ػػكول‌ولجسػ ػ ‌ولر ػػح ح ‌ش ػػّ‌‬ ‫‌ولشحْل ك‌كلاّ‌تسك ّ‌لسعس ‌ػ‌كت كيِ‌ولخب وم ‌اسلحْور‌و جتسس‪‌ ‌. ،‬‬ ‫ولشْو‬ ‫كشػػّ‌رش ػ ‌شبس ػػد‌ولرػػمؼ‌ف ػ ‌ول ػ ‌ولعم ػ ‌(‌ولس ػػمد‌كولس ش ػ ‌كولجسػػع‌‬ ‫‌فػ ػ ‌فت ػػِ‌‬ ‫كولس ػػل م‌كولس ػػد)‌كتذ ػػتس ‌‪ ،‬ػػْب‌ولشَ ػػسـ‌ولر ػ ‌ػمف ‌‪ ،‬ػ ػ ‌شذ ػػك‬ ‫ك هػػتخكوـ‌ولع شػػس ‌ولسخت ػ ‌ل رػػمؼ‌ف ػ ‌و هػػسست‌كو فعػػسؿ‌كولر ػ س ‌كل ذ ػ ‌‬ ‫ولٌ ػ ‌ف ػ ‌إهػػتخكوـ‌ولع شػػس ‌ولسٌ ْ ػ ‌رك‌يدػػتخكـ‌‪ ،‬شػػس ‌خسًت ػ ‌ف ػ ‌ شػػست‌‬ ‫ولجس ‌‪‌ ‌.‬‬ ‫‪ ‬بشاء الجسمة (تختيب الكمسات) ‪:‬‬ ‫يذ م‌ شست‌ولجس ‌إل ‌ول ْو‪،‬ك‌ول ْلػ ‌ولتػ ‌تحكػِ‌تمت ػخ‌ولا سػس ‌لتاػْلّ‌‬ ‫جس ػ ‌ك‪ ،‬ػ ‌ ػ ّ‌‪،‬شس ػػم‌ولجس ػ ‌فس ػ ‌جس ػ ‌(هػػسش ‌ذمػػخ‌إل ػ ‌ ػػم‌‪ ،‬ػ )‌‬ ‫يخت ػ ‌شعشسمػػس‌‪،‬ػػّ‌جس ػ ‌(‪ ،‬ػ ‌ذمػػخ‌إل ػ ‌ ػػم‌هػػسش )‌ ف‌تمت ػػخ‌ولا سػػس ‌‬ ‫‪‌ 05‬‬ ‫ت ػػم‌ ػػد‌رف‌ولجس ػػع‌ ػ ػ ّ‌ ش ػػست‌ولجس ػ ػ ‌ك ػ ػ ّ‌ولر ػػمؼ‌ول ػػْل‌م ػػْ‌ش ػػس‌يع ػػمؼ‌‬ ‫ا ْو‪،‬ك‌ول ‌‪‌.‬‬ ‫‪ -2‬السزسؽن المغؽى ‪:‬‬ ‫دالالت األلفاظ وتطؽرىا ‪:‬‬ ‫تذػ ػ م‌دالال ‌و ل ػػسظ‌إلػ ػ ‌شز ػػسْف‌ولا س ػػس ‌ول ع ػ ػ ‌ولسد ػػتخكش ‌فػ ػ ‌‬ ‫ػػكور‌رهػػسل ‌ف ػػك‌ال‌ عبػػم‌‪،‬ػػّ‌رهػػسلتشس‌‬ ‫ولا ػ ـ‌فػػاذو‌لػػِ‌ جػػك‌ولا سػػس ‌ولسشسهػػب ‌‬ ‫اذػػك ‌ش تػػْـ‌ك‌كمش ػػسؾ‌ر ػْوع‌شخت ػ ػ ‌شػػّ‌ولا س ػػس ‌ولت ػ ‌ د ػػتخكشتس‌ف ػ ‌ ستش ػػس‌‬ ‫ول ْش ‌ش ‌(و هسست‌ػ‌و فعسؿ‌ػ‌ولزسس م‌ػ‌ولر س )‌‪‌.‬‬ ‫كتذتس ‌شَسمم‌ولكالل ‌ول َ ‌رك‌ولسعش ‌‪‌ :‌ ،‬‬ ‫(‌ر‌)‌ول ‌ول َ ‌و هتؿبسل ‌‪‌ :‬‬ ‫كمػ ‌ول ػػكر‌‪ ،‬ػ ‌فتػػِ‌ولا سػػس ‌كو فاػػسر‌ولسشٌْ ػ ‌كشعسلجػ ‌ولسع ْشػػس ‌‬ ‫ولدسع ‌ك‌كم ‌ بسر‌‪‌ّ،‬شجسْ‪‌ ،‬شتشْ‪‌ ،‬شّ‌ول ك ور ‌ول زشػ ‌لسعمفػ ‌ولسعشػ ‌‬ ‫شػػّ‌ولا سػػس ‌اسػػس‌ف ػ ‌ذلػػُ‌ول ػػكر‌‪ ،‬ػ ‌ولتس ػػن‌ ػ ّ‌و م ػكوؼ‌ولستذػػس ت ‌ك لت ػػس ‌‬ ‫شعش ‌ولرْر‌شّ‌ولخ ؽ ‌ك‌رل‌شسذو‌ ع ‌؟‌كشسذو‌ دسع‌؟ ‌‬ ‫(‌ب‌)‌ول ‌ول َ ‌ولتعب مل ‌‪‌ :‬‬ ‫كم ‌ول كر‌‪‌ ،‬ولتعب م‌‪،‬ػّ‌رفاسر ػس‌اك سػس ‌ششٌْ ػ ‌ ػد‌يػمل‌‪ ،‬سػست‌‬ ‫ولش ه‌رف‌ولتعب م‌اسل ‌يدػتِ‌إهػتسشس‌اسل ػس‌فػ ‌‪،‬س ػ ‌ولت ملػس‌ولش دػ ‌ل ذػحشس ‌‬ ‫ػ ـ‌ولت ػ ‌ت خػػلة‌اع ػػكو‌‪،‬ػػّ‌‬ ‫ولش د ػ ‌ولس ‌لس ػ ‌ولت ػ ‌تجع ػ ‌ولٌ ػ ‌يػػش سه‌ف ػ ‌و‬ ‫ولْو ػػع‌ك‌ ػػد‌رف‌ولٌ ػ ‌يكذ ػ ‌ د ػ ‌شػػّ‌خ ػ ؿ‌شزػػسْف‌ر سدي ػ ‌ك‌رك‌‪،‬ػػّ‌‬ ‫ًملػػق‌رهػ ػ ْ ‌ك ب ػػم‌ ػػْت ‌فػػ ‌ولسْ ػػْ‪،‬س ‌ولتػػ ‌ي ػػتِ‌ششس ذ ػػتتس‌ك‪ ،‬ػػّ‌ًمل ػػق‌‬ ‫ك ست ‌كتا ومرة‌لش د ‌‪‌ ‌‌.‬‬ ‫‪ -1‬إستخجام المغة ‪:‬‬ ‫يذػ م‌إهػػتخكوـ‌ول ػ ‌إلػ ‌ولجس ػػخ‌ولعس ػ ‌ل ػ ‌‪‌Pragmaties‬لأل َسػ ‌‬ ‫و جتسس ػ ػ ‌ول ْلػ ػ ‌ولتػ ػ ‌تحك ػػِ‌إه ػػتخكوـ‌ول ػ ػ ‌ ت ػػكؼ‌ولتْو ػ ػ ‌ش ػػع‌و خػ ػملّ‌‬ ‫كولت ‌يػتِ‌ولتعب ػم‌‪،‬شتػس‌ م ػس‌ك ػْت س‌كل َ ػس‌ ػد‌يذػ م‌ولجس ػخ‌ولعس ػ ‌ل ػ ‌‬ ‫‪‌ 01‬‬ ‫لا ؽ ػ ػ ‌إهػ ػػتخكوششس‌كفتسشػ ػػس‌ل تْو ػ ػ ‌ول َ ػ ػ ‌رك‌ل ػ ػػم‌ول َ ػ ػ ‌كذلػ ػػُ‌لتح ػ ػػق‌‬ ‫‌ول ػ ‌ك‌كتذػس ‌‪ ،‬ػ ‌ً ػخ‌اػصت‌شػػّ‌‬ ‫و مػكوؼ‌ول ْلػ ‌ك‌كولتػ ‌تعػمؼ‌ ٍْػس‬ ‫تجػػسج‌‪ ،‬ػ ‌اػػي‌‬ ‫اػخى‌رك‌جػلب‌إ تبػػسة‌اػخى‌رك‌ولسْوف ػ ‌‪ ،‬ػ ‌اػصت‌رك‌و‬ ‫رك‌ولتع ق‌‪‌.‬‬ ‫ثاظغاً‪:‬ػاضتواصلػزغرػاضضغظىػ) ‪( Nonverbal Communication‬ػ‪ :‬ػ‬ ‫ولتْو ػ ‌ل ػم‌ول َػ ‌يٌ ػق‌‪ ،‬ػ ‌ولػبعي‌ولتْو ػ ‌ولبػكي ‌ك‌و ترػػسؿ‌‬ ‫ولتعْلز ‌جس عتػس‌رهػسست‌لػش ه‌ولسرػٌ ح‌ك‌كلعػمؼ‌اػ ف‌ولمشنلػ ‌ل ػم‌ول َ ػ ‌‬ ‫‌ولمهس ‌ل م‌ول َ ‌ مشػْز‌تحسػ ‌شعػس ‌شع شػ ‌لػكل‌ ػ ‌‬ ‫ولت ‌تعتسك‌‪‌ ،‬‬ ‫شّ‌ولسمه ‌كولسدت ب ‌كلس ‌ولا م‌شّ‌و هسل خ‌ل م‌ول َ ػ ‌رف‌تاػْف‌شكس ػ ‌‬ ‫رل‌تاس ‌ولجس خ‌ول َ ‌شّ‌ولمهسل ‪‌ ‌.‬‬ ‫‪(Body‬‬ ‫كلد ػ ػػس ‌ولتْو ػ ػ ػ ‌ل ػ ػ ػػم‌ول َػ ػ ػ ‌ر س ػ ػ ػػس‌‌ ػ ػ ػ ‌ولجد ػ ػػِ‌‬ ‫)‪ ‌Language‬ػػد‌يدػػتخكـ‌ولٌ ػ ‌ولتْو ػ ‌ل ػػم‌ول َ ػ ‌ر ػػم‌شػػّ‌ولتْو ػ ‌‬ ‫ول َػ ‌ك‌كمػػلو‌ال‌يعش ػ ‌رف‌ولتْو ػ ‌ل ػػم‌ول َ ػ ‌ل ػ ه‌شتسػػس‌ ػ ‌‪ ،‬ػ ‌ولعكػػه‌‬ ‫فا ػ ‌شتػػِ‌جػػكو‌كذلػػُ‌لتح ػػق‌ول تػػِ‌ولدػ ِ‌ل مهػػسل ‌ولتػ ‌يملػػك‌ولسمهػ ‌رف‌يمه ػ تس‌‬ ‫ل سدػػت ب ‌ ػ ػ ‌إف‌ولتْو ػ ػ ‌ل ػػم‌ول َػػ ‌يك ػػْف‌ر ػػس‌كرم ػػِ‌فػ ػ ‌تْ ػ ػ ‌ولمه ػػسل ‌‬ ‫ولسٌ ْ ‌‪‌ ‌.‬‬ ‫كلػػلو‌فسلتْو ػ ‌ل ػػم‌ول َ ػ ‌يعتبػػم‌شػػّ‌ ش ػْو ‌ولتْو ػ ‌ولت ػ ‌تتزػػسّ‌‬ ‫‌ولبرمل‌كل ‌ولجدك‪‌.‬‬ ‫إهتخكوـ‌ش شح‌رك‌تعب وم ‌ولْج ‌كو يسستو ‌كولتْو‬ ‫إف‌ولتْو ػ ػ ‌ل ػػم‌ول َػػ ‌‪،‬شر ػػم‌رهسهػ ػ ‌ش ػػّ‌‪،‬شس ػػم‌ولت س‪،‬ػ ػ ‌ ػ ػ ّ‌‬ ‫‌ ككف‌إهػتخكوـ‌اعػي‌ر دػسؽ‌ولتْو ػ ‌‬ ‫و فمودك‌ف ‌يسكّ‌رف‌يكْف‌مشسؾ‌تْو‬ ‫‌تاْف‌ولا سس ‌‪،‬ػسجن‌‪،‬ػّ‌ردوت‌دكرمػس‌فػ ‌‬ ‫ل م‌ول َ ‌ك‌ف ‌ م‌شّ‌ولسْو‬ ‫ولتب ػػس‌فتػ ػ ت ‌ول ػ ػ ‌ل ػػم‌ول َ ػ ػ ‌لد ػػك‌م ػػلو‌ول ػػش ى‌ك‌ ػ ػ ‌ ج ػػكمس‌ر س ػػس‌رخ ػػمل‌‬ ‫ّ‌ش ػ ‌ ‌‬ ‫تشْب‌‪‌ّ،‬ولا سس ‌كت ْـ‌ ككرمس‌ك‌كت ػكو‌لسػس‌ذمػخ‌إل ػ ‌اعػي‌ولبػس‬ ‫‌كجتس‌لْجػ ‌يدػتِ‌فػ ‌ ػ ‌ولسعشػ ‌ شدػب ‌‪‌15‬‬ ‫مسرلد ‌ْف‌ ‌وللل‌يمل‌رف‌ولتْو‬ ‫‪‌%‬شػ ػػّ‌ولمهػ ػػسل ‌ول َ ػ ػ ‌كرف‌‪‌%‌91‬شػ ػػّ‌ولت ػ ػ ث م‌ولا ػ ػ ‌ل مهػ ػػسل ‌يكػ ػػّ‌ ت ج ػ ػ ‌‬ ‫‪‌ 07‬‬ ‫لعْوش ػ ‌ل ػػم‌ل َ ػ ‌ك‌(‌‪‌%‌55‬لتعب ػ وم ‌ولْج ػ ‌ك‌‪‌%‌18‬لش س ػ ‌ولرػػْ ‌ك‌‪‌7‬‬ ‫‪‌%‬ف م‌شّ‌ت ث م‌ولمهسل ‌يكْف‌ل ا سس ‪‌.‬كلكتدخ‌ولتْو ػ ‌ل ػم‌ول َػ ‌‌رمس ػ ‌‬ ‫‌ف ‌ٍتْرة‌فػ ‌ولح ػس ‌ول ْش ػ ‌لألً ػسؿ‌كخس ػ ‌فػ ‌ولدػشْو ‌و كلػ ‌شػّ‌‬ ‫خس‬ ‫ولعسم‌ د‌رف‌‪،‬كـ‌كجْد‌ل ‌ل َ ػ ‌اػسلسعش ‌ولس تػْـ‌لػكل‌ولٌ ػ ‌يكػْف‌‪،‬ػس ق‌‬ ‫رشسشػ ‌ل عبػػم‌‪،‬ػػّ‌إ ت سجستػ ‌كل تػػِ‌و خػملّ‌شػّ‌ ْلػ ‌ك‌كشػػّ‌ثػػِ‌يػ ت ‌ولتْو ػ ‌‬ ‫ل ػ ػػم‌ول َػ ػ ػ ‌ل ػ ػ ػ دل‌كٍ ػ ػ ػ ‌جْمملػ ػ ػ ‌كشتسػ ػ ػ ‌ل ٌ ػ ػ ػ ‌يد ػ ػػتٌ ع‌ش ػ ػػّ‌خ لػ ػ ػ ‌‬ ‫ولتعب م(و ره ػ ػػسؿ)‌كول تِ(و ه ػ ػػتؿبسؿ‌)ك‌كل ػ ػػلو‌يعتب ػ ػػم‌ش ػ ػػّ‌ولسح ػ ػػكدو ‌و هسهػ ػ ػ ‌‬ ‫‌‪‌.‬‬ ‫لشجسح‌‪،‬س ‌ولتْو‬ ‫أذصالػاضتواصلػزغرػاضضغظىػ‪ :‬ػ‬ ‫ا ـ اإلنتباه السذتخك ) ‪: ( Shared Attention‬‬ ‫يدػػتخكـ‌و ً ػػسؿ‌راػػكسال‌كه ػ ْ س ‌تْو ػ ػ ‌شخت ػ ‌شػػع‌ تسي ػ ‌ولع ػػسـ‌‬ ‫و كؿ‌ش ػػّ‌ولعسػػػم‌ك‌كلسكػ ػّ‌تدػػػس ‌م ػػلة‌ولسم ػ ػ ‌ش ػػس‌ ب ػ ػ ‌ولتْو ػ ػ ‌ول َ ػ ػ ‌ك‌‬ ‫كلٌ ق‌‪ ،‬ػ ‌مػلة‌ولدػ ْ س ‌و تبػسة‌ولسذػتمؾ‌رك‌ولسػندكج‌ك‌ش ػ ‌د‪،‬ػْ ‌و ً ػسؿ‌‬ ‫‌ولبرػمل‌ ػد‌يشَػم‌‬ ‫لسّ‌ ْلتِ‌ل شَم‌إل ‌ ذس ‌يسسرهْ ‌شّ‌خ ؿ‌ولتْو‬ ‫ولٌ ػ ‌إل ػ ‌ولذػػخى‌ثػػِ‌إل ػ ‌ولذػػي‌ك‌ثػػِ‌يعػػسكد‌ولشَػػم‌إل ػ ‌ولذػػخى‌شػػم‌رخػػمل‌‬ ‫اسعشػ ‌ر ػ ‌يػك‪‌ْ،‬مػػلو‌ولذػػخى‌ل شَػػم‌إل ػ ‌شػػس‌ي ػػْـ‌اػ ‌ك‌ك ػػك‌يذػ م‌ولٌ ػ ‌إل ػ ‌‬ ‫اي‌اع ك‌رك‌يٌْؿ‌ولشَػم‌ل تعب ػم‌‪،‬ػّ‌رغبػ ‌فػ ‌ولحرػْؿ‌‪ ،‬ػ ‌إ تبػسة‌ولذػخى‌‬ ‫‌تعبػم‌‪،‬ػّ‌رغبستػ ‌رك‌‬ ‫رك‌رف‌يسدُ‌شس‌يملك‌كل ػْح‌اػ ‌لسػّ‌ ْلػ ‌ ااػسر‌تْ ػ‬ ‫إمتسسش ‌ تلو‌ولذي‌‪‌.‬‬ ‫ك ذو‌ س ػػم‌ ٌ ػ ‌ولبكوي ػ ‌ف ػ ‌ولتْو ػ ‌تاسػػّ‌ف ػ ‌و تبػػسة‌ولسذػػتمؾ‌فػػاف‌‬ ‫تع ػػِ‌رهػػسست‌ولا سػػس ‌تعتسػػك‌ار ػ ‌ر د ػ ‌‪ ،‬ػ ‌تح ػػق‌و تبػػسة‌ولسذػػتمؾ‌ولػػلل‌‬ ‫يعتبم‌مكفس‌شتسس‌ل تػكخ ‌و ترػسل ‌ولسبكػم‌ك‌ك تػ ‌يػتِ‌تع ػِ‌ سػ ‌جكيػك ‌يجػخ‌‬ ‫رف‌ي ػػم م‌ولٌ ػ ػ ‌ولر ػػْر‌رك‌ولذ ػػي‌رك‌ولس ػػم‌اسلا سػ ػ ‌ولتػ ػ ‌يشٌ ت ػػس‌رك‌يشٌ ت ػػس‌‬ ‫اخى‌رخم‌‪‌.‬‬ ‫‌‬ ‫‪‌ 08‬‬ ‫‪ 0‬ـ التعبيخات الؽجيية ‪:‬‬ ‫يعتبم‌ولْج ‌ولبذمل‌شّ‌ر دخ‌ولْهػس ‌و ترػسل ‌ول ػسدر‌‪ ،‬ػ ‌تْ ػ ‌‬ ‫‌ولذخر ‌‪‌.‬‬ ‫‌ف ‌ولتْو‬ ‫ولسذس‪،‬م‌و دس ‌خس‬ ‫كلدػ ػػتٌ ع‌و ً ػ ػػسؿ‌فػ ػػُ‌ا ػ ػ م‌ولسذػ ػػس‪،‬م‌و هسه ػ ػ ‌ سلدػ ػػعسد ‌كولحػ ػػنف‌‬ ‫كول زخ‌كولخْؼ‌كولكمذ ‌كولتعنلن ‌ػ‌شّ‌خ ؿ‌ولتعب وم ‌ولْجت ػ ‌ولسعبػم‌‪،‬شتػس‌‬ ‫عسل ‌‪‌ ،‬ولْج ‌ ك ‌ػ ‌‬ ‫اسلْج ‌ك‌ سس‌يدتٌ عْف‌رف‌يركركو‌ولتعب وم ‌و‬ ‫‌ للُ‌ت د م‌تعب وم ‌ولْجػ ‌ك هػتخكوشتس‌ارػْر‌ ػح ح ‌فػ ‌ولسْو ػ ‌‬ ‫ولسشسهب ‪‌.‬‬ ‫‪ 3‬ـ التقميج والسحاكاة ‪:‬‬ ‫يعتب ػػم‌ولت ػػك‌ش ػػّ‌ولست ػػس ور ‌ولستسػ ػ ‌كول زشػ ػ ‌فػ ػ ‌ س ػػْ‌ولٌ ػ ػ ‌كتع سػ ػ ‌‬ ‫ك ػػككف‌شحس ػػس ‌ل ػػّ‌ي ػػتع ِ‌ولٌ ػ ػ ‌ولتْو ػ ػ ‌و جتس ػػس‪‌ ،‬ش ػػّ‌ولسح ٌ ػ ّ‌اػ ػ ‌ س ػػس‌‬ ‫يدتخكـ‌ولٌ ‌ولت ك‌ف ‌ولحرْؿ‌‪‌ ،‬ولسع ْشػس ‌شػّ‌ولعػسلِ‌ولسحػ م‌اػ ‌كلعػك‌‬ ‫ولت ػػك‌م ػػْ‌ر ػػك‌و ا ػػكسؿ‌ولم د ػ ‌لاترػػسؿ‌و د ػػس ‌فسلٌ ػ ‌ال‌ي ػػتع ِ‌ولت ػػك‌‬ ‫‌لملن ‌فٌمل ‌ك‌ف بكر‌ولت ػك‌شبكػ وم‌شػع‌‪،‬سػم‌ولٌ ػ ‌ل كػْف‌مػْ‌ولْهػ ‌ل ػم‌‬ ‫ول َ ‌ف ‌إ تدسب‌ولا م‌شّ‌ولسع ْشس ‌شّ‌ولب تػ ‌ولسح ٌػ ‌اػ ‌لتدػس‪،‬كة‌‪ ،‬ػ ‌‬ ‫تذك ‌ه ْ ‌‪‌ ‌.‬‬ ‫‪ 2‬ـ التؽاصل البرخى ‪:‬‬ ‫ػػم‌رمس ػ ‌فػ ‌و ترػػسؿ‌ولسبكػػم‌‬ ‫يعتبػػم‌ولتْو ػ ‌ولبرػػمل‌مػػْ‌و دوت‌و‬ ‫كذلػػُ‌ل حكػػِ‌‪ ،‬ػ ‌إ تبػػسة‌كمتسػػسـ‌اػػخى‌كدوفع ػ ‌ك هػػتخكوش ‌ل تْو ػ ‌ك ػػللُ‌‬ ‫‌ولبرمل‌‪‌.‬‬ ‫ولتشْع‌ف ‌ولتْو‬ ‫كل ػػلو‌يعتب ػػم‌ولتْو ػ ػ ‌ولبر ػػمل‌ش ػػّ‌رمػ ػػِ‌را ػػكسؿ‌ولحم ػػس ‌ولجدػ ػػكي ‌ك‌‬ ‫فسلع ْف‌اس سا ‌ شْو ‌رهسه ‌ف ‌إترسؿ‌اعػي‌و فػمود‌ بعزػتِ‌فت ػ ‌ولع ػْف‌‬ ‫تػ ػػكؿ‌‪ ،‬ػ ػ ‌ولمغب ػ ػ ‌ف ػ ػ ‌ولتْو ػ ػ ‌ولذخر ػ ػ ‌كتبػ ػػسدؿ‌ولحػ ػػكيد‌كت ػ ػ دل‌ولع ػ ػػْف‌‬ ‫كٍ ت ػ ػ ّ‌‪‌:‬تػ ػػْف م‌ولت لي ػ ػ ‌ولموجع ػ ػ ‌كولػ ػػتحكِ‌ف ػ ػ ‌ك ػػػك ‌و ترػ ػػسؿ‌ ػػػد‌تػ ػػْفم‌‬ ‫‪‌ 09‬‬ ‫ولع ش ػػسف‌ششسخ ػػس‌ش س ػػس‌لألف ػ ػمود‌ش ػػّ‌ ػػد‌تنكل ػػكمِ‌ ػ ػػمدكد‌فعػ ػ ‌ ػػس ب ‌ت ػ ػػلل‌‬ ‫و ترسؿ‌ولكو م‌ شتِ‌اٌمل ‌فعسل ‌‪‌.‬‬ ‫إف‌ م ػػس ‌ولع ػػْف‌اس سا ػ ‌ شػػس ‌إترػػسل ‌ ْل ػ ‌كفعسل ػ ‌ك‌فٌمل ػ ‌ولشَػػم‌‬ ‫إل ػ ‌و خ ػملّ‌تػ ػ ثم‌‪ ،‬ػ ‌ش ػػكور‌ول ػ ‌ولستبسدلػ ػ ‌ ػ ّ‌ًمفػػ ‌و ترػػسؿ‌ك‌كمش ػػسؾ‌‬ ‫ولعكيك‌شّ‌ولشَ وم ‌ولت ‌يسكّ‌ل مد‌فتستس‌‪‌.‬‬ ‫‪ 5‬ـ لغة اإلشارة ) ‪: ( Sign Language‬‬ ‫تدػػتخكـ‌ل ػ ‌و اػػسر‌ل سدػػس‪،‬ك ‌ف ػ ‌تٌػػْلم‌ول ػػكر‌‪ ،‬ػ ‌ولتْو ػ ‌لػػكل‌‬ ‫و ً ػػسؿ‌ولػػليّ‌يعػػس ْف‌ ػػعْ ‌فػ ‌ولا ػ ـ‌ك‌كذلػػُ‌لسدػػس‪،‬كتتِ‌ف ػ ‌ولتعب ػػم‌‪،‬ػػّ‌‬ ‫‌ف ‌ولحسال ‌ولت ‌لػِ‌تتٌػْر‌ف تػس‌ول ػكر‌‪ ،‬ػ ‌ولاػ ـ‌ك‌‬ ‫رفاسرمِ‌ك يرسلتس‌ل ست‬ ‫ح‌ولا س ‌ولت ‌يملك‌ولٌ ػ ‌ ٌ تػس‌ك‌ك تػلو‌تاػْف‌‬ ‫ك‪،‬شكمس‌تدس‪،‬ك‌و اسر‌ف ‌تْ‬ ‫و اسر ‌ر م‌دالل ‌كلدت ‌فتس ‌ش سر ‌اسلا ـ‌ولسشٌْؽ‌‪‌.‬‬ ‫ػبع‌يذػ م‌إلػ ‌‬ ‫ملو‌كتعتبم‌ل ‌و اػسر‌اػك ‌شػّ‌راػكسؿ‌ولتْو ػ ‌فس‬ ‫ا ػػي‌شْج ػػْد‌فػ ػ ‌إتج ػػسة‌و ا ػػسر‌ك‌كول س ػ ػ ‌لاا ػػسر‌تع ػػك‌‪ ،‬شػ ػ ‌ركلػػ ‌‪ ،‬ػ ػ ‌رف‌‬ ‫ولٌ ‌يعمؼ‌رف‌ولذخى‌وللل‌رشسش ‌ سدر‌‪‌ ،‬إهتشتسج‌شس‌يذ م‌إل ‌‪‌.‬‬ ‫مػ ػػلو‌كلعت ػ ػػك‌اعػ ػػي‌ولخب ػ ػموت‌رف‌ ػ ػْول ‌‪‌%‌91‬شػ ػػّ‌و ترػ ػػسال ‌تػ ػػتِ‌‬ ‫اسلٌمل ‌ل م‌ول َ ‌ك‌كلاػّ‌ولشػسس‌يت ػسكتْف‌فػ ‌ ػكرتتِ‌‪ ،‬ػ ‌ول ػموت ‌ولسشسهػب ‌‬ ‫رك‌ولرح ح ‌كو هتجسا ‌ل ع شس ‌ل م‌ول َ ػ ‌لخخػملّ‌ك‌فػسل موف‌شػ ‌تدػ ي‌‬ ‫فتِ‌رك‌ موت ‌ولتعب وم ‌ولسحسيػك ‌رك‌ل ػم‌ولستػكد ‌ػ‌كشػّ‌ثػِ‌يدػتج بْف‌فػ ‌ ػْت‌‬ ‫‌ ّ‌ولٌ ‌كولْولك‌تع ِ‌ولٌ ػ ‌فػ ‌هػّ‌شبكػم‌‬ ‫ملو‌ولت د م‌ولخسًي‌ك‌كولت س‪،‬‬ ‫ػػل‌ي ػ ػمر‌ولع ش ػػس ‌ل ػػم‌ول َ ػ ػ ‌ل ػػكل‌كول ػػكة‌رك‌كولكتػ ػ ‌ك‌ك ذو‌ل ػػِ‌تست ػػنج‌م ػػلة‌‬ ‫و اس ور ‌ااهتسمور‌ًػْوؿ‌ولح ػس ‌فا ػ ‌يرػبح‌شػّ‌ولرػعخ‌‪ ،‬ػ ‌ولٌ ػ ‌ؼ سػس‌اعػك‌‬ ‫رف‌ي تستػػس‌كلدػػتج خ‌لت ػػس‌و هػػتجسا ‌ولرػػح ح ‌ك‌كلحد ػػّ‌ولحػػى‌فػػاف‌و ً ػػسؿ‌‬ ‫يسكػّ‌رف‌يتع سػْو‌ ػػل‌ي ػمركف‌ولع شػػس ‌ل ػم‌ول َ ػ ‌كولسع سػػْف‌ولػػليّ‌ي ع ػػْف‌‬ ‫‌‪‌.‬‬ ‫َْف‌ت وم ‌ف ‌شْ تِ‌و جتسس‪‌ ،‬دوخ ‌ولمك‬ ‫ذلُ‌شع‌و ً سؿ‌ي‬ ‫‪‌ 21‬‬ ‫ك ك‌درس‌هػت ّ‌ ْهػك ‌) ‪‌( Stephen Nouicki‬و خرػس ‌ولش دػ ‌‬ ‫فػ ‌جسشع ػ ‌رشػػْرل‌)‪‌(Emory‬ول ػػك ور ‌ل ػػم‌ول َ ػ ‌لألً ػػسؿ‌ك‌ك تت ػ ‌إل ػ ‌رف‌‬ ‫ع ػ ػػسال ‌رك‌ولتعب ػ ػػم‌‪،‬شت ػ ػػس‌ج ػ ػػكو‌‬ ‫و ً ػ ػػسؿ‌ول ػ ػػليّ‌ال‌يعتس ػ ػػككف‌‪ ،‬ػ ػ ػ ‌ ػ ػ ػموت ‌و‬ ‫ػ ‌رف‌مػ الت‌و ً ػسؿ‌ال‌ي تسػْف‌شػسذو‌يحػكل‌‬ ‫بس ‌ك‌كولخ‬ ‫يذعمكف‌دو سس‌اس‬ ‫رك‌شس‌يجمل‌ ْلتِ‌‪‌.‬‬ ‫كمػػلو‌ولشػػْع‌شػػّ‌و ترػػسؿ‌مػػْ‌ ػموت ‌فم ػ ‌رك‌ثس ْل ػ ‌لا ػ ‌اػػي‌ت ع ػ ‌ك‌‬ ‫إ ُ‌ال‌تدتٌ ع‌رف‌تسشع‌تعب ػ وم ‌كجتػُ‌‪،‬ػّ‌و فرػسح‌‪،‬سػس‌تذػعم‌اػ ‌ك‌ك ػللُ‌‬ ‫ْ ػػع‌جدػػسُ‌ك م ت ػ ‌ك‌كال‌تدػػتٌ ع‌رف‌تخ ػ ‌ ب ػ وم ‌ ػػْتُ‌ك‌كشػػس‌تػػشِ‌‪،‬ش ػ ‌‬ ‫عسل ‌ولت ‌تمهػ تس‌فا ػُ‌تخبػم‌ذلػُ‌ج ػكو‌‬ ‫ك ذو‌شس‌إرتابم‌رخٌست‌ف ‌ولمهس ‌و‬ ‫فػ ػ ‌ردكد‌فعػ ػ ‌ولش ػػسس‌‪ ،‬ػػُ‌ا ه ػػسل خ‌كً ػػمؽ‌ ػػك‌تا ػػْف‌شز ػػحك ‌ك‌ك ػػك‌تا ػػْف‌‬ ‫شت ش ػ ‌رك‌شكػػكر‌ك?

Use Quizgecko on...
Browser
Browser