Cultural Views: Kapwa Theory PDF

CULTURAL VIEWS: KAPWA THEORY Clemuel Bagay Cruz, RPm  Ang pakikisalamuha sa ibang tao ay isang malaking parte ng buhay ng isang Pilipino. Kaya naman ang kaniyang pagkatao ay tinitingnan at sinusuri sa konteksto ng pakikisalamuha.  Istraktura Ng Pagkataong Pilipino...

CULTURAL VIEWS: KAPWA THEORY Clemuel Bagay Cruz, RPm  Ang pakikisalamuha sa ibang tao ay isang malaking parte ng buhay ng isang Pilipino. Kaya naman ang kaniyang pagkatao ay tinitingnan at sinusuri sa konteksto ng pakikisalamuha.  Istraktura Ng Pagkataong Pilipino ayon kay Virgilio Enriquez Accommodative Surface Values Confrontative Surface Values Utang na Lakas ng Hiya Pakikisama Bahala na Pakikibaka (Propriety) loob (Companionship) (Determination) loob (Resistance) (Solidarity) (Guts) Pivotal Pakikiramdam Interpersonal Value (Shared inner perception / Shared feeling) CORE VALUE KAPWA (Shared identity) Linking Socio- Kagandahang-Loob Personal Value (Shared humanity) Societal Values Karangalan Katarungan Kalayaan (Dignity) (Social Justice) (Freedom)  Teorya ni Enriquez sa Pagkataong Pilipino Kapwa: ang siyang sentro ng pagkataong Pilipino Masasabing nasa “core” ng ating pagkatao. Photo courtesy of Prof. Jay A. Yacat  Kapwa Ang Core Value ng pagkataong Pilipino Walang direct translation ang kapwa sa Ingles. Hindi akma ang salitang “other.” Translates to shared identity, shared inner self, fellowbeing Ang “ako” at ang “iba sa akin” ay iisa sa Kapwa  Dalawang Uri ng Kapwa (Enriquez & Santiago, 1976) Ibang-tao (“Outsider” category) Hindi ibang-tao (“One-of-us” category) Sa dalawang uri na ito ay may iba’t-ibang lebel ng pakikisalamuha/pakikipagkapwa Slide courtesy of Prof. Jay A. Yacat Slide courtesy of Prof. Jay A. Yacat  Lebel ng Pakikisalamuha sa Ibang-tao Pakikitungo (Civility) Pakikisalamuha (Mixing) Pakikilahok (Joining/Participating) Pakikibagay (Conforming) Pakikisama (Adjusting)  Lebel ng Pakikisalamuha sa Hindi Ibang-tao Pakikipagpalagayang-loob (Mutual trust/ Rapport) Pakikisangkot (Getting Involved) Pakikiisa (Oneness and Full Trust) Slide courtesy of Prof. Jay A. Yacat  Surface Values Accommodative Surface Values Hiya Utang na Loob Pakikisama Confrontative Surface Values Bahala na Lakas ng Loob Pakikibaka  Accommodative Surface Values Mga ginagamit nating basihan ng ating kilos at pagpapahalaga sa araw-araw nating pakikisalamuha sa ating kapwa  Accommodative Surface Values Ito ay nagmumula sa ating core concept na kapwa (hindi ka puwedeng magkaroon nito kung hindi dahil sa kapwa)  Hiya Ang hiya ay translated sa Ingles bilang shame o embarrassment Para kay Virgilio Enriquez, mas nangangahulugan itong sense of propriety  Utang na Loob Ayon kay Charles Kaut (1961), hindi raw natatangi ang utang na loob sa Pilipinas. Mayroon din nito sa Amerika sa anyong “debt of gratitude” o “reciprocity”  Utang na Loob Si Hollnsteiner naman ay sinabing ang utang na loob ay ang pagpapakita ng gratitude sa pamamagitan ng pagbabalik ng pabor na may interes Sa mga pananaw nina Kaut at Hollnsteiner, ang American debt of gratitude ay transactional  Utang na Loob Ngunit para sa mga Pilipinong Ayon kay De Mesa, ang iskolar katulad ni De Mesa akmang translation ng (1987), ang utang na loob sa utang na loob ay kulturang Pilipino ay hindi solidarity, sapagkat ang transactional, kundi pagpapakita utang na loob, kapag totoo, ay nagpapatibay ng ng malalim na pasasalamat sa relasyon ng isang tao sa buhay ng isang tao (kaya utang kanyang kapwa. na loob, hindi utang lang)  Utang na Loob Positibo: Negatibo: May malalim na Maaaring maabuso o pagpapahalaga sa gamitin sa interes ng buhay ng tao, hindi sa iilan transaksyon Puwedeng Nakabubuo ng mas intergenerational malalim na relasyon  Pakikisama Ang konsepto ng pakikisama ay inihalintulad ni Lynch (1961, 1973) sa kaniyang pag-aaral sa Smooth Interpersonal Relationship (SIR), na kung saan gustong panatilihin palagi ng isang Pilipino ang maayos na pakikisalamuha, at iwasan ang kahit anumang awkwardness.  Pakikisama Ilang manipestasyon ng SIR ayon kay Lynch: Euphemisms (substitute expressions) ▪ “Namamahinga na siya” (Patay na) ▪ “Sumakabilang bahay na siya” (May kabit) Indirect answers ▪ “May itsura ka naman.” ▪ “Titingnan ko kung makakasama ako.” ▪ “Busog naman ako.” ▪ “Yung k’wan”  Pakikisama Hindi lamang ito SIR, kundi ito ay “companionship” Itinuturing na “building block” sa pag-buo sa mas malalim na pakikipagkapwa Slide courtesy of Prof. Jay A. Yacat  Confrontative Surface Values Ang kabaliktaran ng accommodative surface values Katulad ng nabanggit, ito ay nagmumula sa kapwa Inakala ng mga dayuhan ay wala tayong ganito  Bahala na Kinumpara ni Bostrom (1968) sa fatalism, o ang “passive acceptance to the events of life, indicated by a dislike for planning and taking responsibility for one’s actions” Fatalism: pagtanggap na lamang kung ano ang mangyayari (“I will just leave it fate”)  Bahala na Sa pag-aaral ni Alfredo Lagmay, Nakita niya na mas nananaig ang tema ng “determination” kaysa sa fatalism sa mga Pilipino “Lagmay found that bahala na operates in a situation which is full of uncertainty and lack of information… It is a risk- taking in the face of the proverbial cloud of uncertainty and the possibility of failure.” (Enriquez, 1994, p. 72) [In bahala na,] “it is as if one were being forced by the situation to act in his own capacity to change the present problematic situation. He is being required to be resourceful and, most importantly, creative, to make his situation better.” (Enriquez, 1994, p. 72, 73)  Lakas ng Loob “Guts” Isang damdaming nagpapaigting ng kaniyang loob at ng kapwa niya Facilitates the social good or bad in kapwa  Pakikibaka Fusion in a common struggle/Resistance Inilalabas ng Pilipino ang kaniyang pakikibaka kapag hindi na niya gusto ang sitwasyon Kapag ang kapwa ay naagrabyado na, kailangang makisama ng kapwa upang makibaka  Pakikiramdam Tinatawag na “Pivotal Interpersonal Value” Translates to “shared inner perception”, o “shared feeling”  Pakikiramdam Mataragnon (1987): Pakikiramdam is an active process involving great care and deliberation manifested in hesitation to react, in attention to subtle cues, and non-verbal behavior in mental role-playing (if I were in other’s situation, how would I feel)  Pakikiramdam Ginagamit natin ang pakikiramdam upang mas maintindihan ang damdamin ng ating kapwa. Ang mga surface values ay posibleng mangyari dahil sa pakikiramdam.  Lakas ng Hiya Utang na Loob Pakikisama Bahala na Loob Pakikibaka PAKIKIRAMDAM KAPWA Core  Pakikiramdam Ginagamit natin sa lahat ng surface values Behavioral Domains ng Pakikiramdam Biro Lambing Tampo  Behavioral Domains ng Pakikiramdam at Surface Values Biro (tease/joke): ginagamit natin upang ma-neutralize ang hiya, lalu na sa mga lebel ng pakikipagpalagayang-loob  Behavioral Domains ng Pakikiramdam at Surface Values Lambing (sweetness): ginagamit sa sitwasyong mayroong pakikisama, lalung-lalo na sa mga may sobrang lalim na pinagsamahan. Hindi pwedeng magkaroon ng lambing sa dalawang tao na wala pang pinagsamahan. Behavioral Domains ng Pakikiramdam at Surface Values Tampo (emotional disappointment): nangyayari kapag binabalewala ang utang na loob (solidarity). Ito ay mahirap makita sa lebel ng ibang tao.  Kagandahang-loob “Linking socio-personal value”: ito ang nag- uugnay sa atin at sa mas malaking lipunang ginagalawan, upang makamit natin ang karangalan, kalayaan, at katarungan “Shared humanity”, “shared inner mobility” Ito ay galing sa kabutihan (generosity) at kabaitan (goodness of heart) Ayon kay Resurreccion (2008), ang isang taong may kagandahang-loob ay Nagpapakita ng May serbisyo sa malasakit tao (Pakikipagkapwa) May malinis na kalooban  Societal Values Mga katangiang matatagpuan sa mas malaking lipunang hinahangad na maging mapayapa at ayos Karangalan, Kalayaan, Katarungan  Karangalan Ang pagpapahalagang binibigay natin sa ating sarili at ng ibang tao “Dignity” Dalawang aspeto: Puri Dignidad  Puri (praise): mga binigay na pagkilala ng ibang tao, kadalasang para sa ating mga tagumpay (accomplishment) Respetong galing sa ibang tao Dangal (self-dignity, honor, self-respect): pagbibigay ng pagpapahalaga sa sarili, na walang kinalaman sa pananaw sa kaniya ng lipunan Respetong galing sa ating sarili  Kalayaan “Freedom” Sa western philosophy, ang Kalayaan ay ang kakayahang magawa ang kagustuhan basta’t ito ay napakaloob sa batas ng lipunan (Western) Freedom comes with responsibility. With greater power comes greater freedom, hence, more responsibility should be exercised.  Kalayaan Bagamat applicable naman sa atin ang western na pananaw sa Kalayaan, sa kulturang Pilipino, ito ay may life and death dimensions. Para sa mga Pilipino, ang Kalayaan ay may malaking kabuluhan sa kaniyang buhay (kalayaang mabuhay); upang magawa ang bumubuhay sa kaniya  Katarungan “Social justice”, “social equity” Pagkakaroon ng “equity” sa lahat ng mga desisyon at pangyayaring nakakaapekto sa bawat tao at kapwa sa lipunan Ang pagkilala ng katarungan ay hindi lamang sa pagiging “fair”, kundi sa pagkilala sa bawat karapatan (rights) ng tao  Mga Elemento ng Katarungan Karapatan (Human Rights) Katotohanan (Truth) Katapatan (Honesty) Katwiran (Reason) Pagkakaisa (Unity) Kapayapaan (Peace)  Core KAPWA KAGANDAHANG-LOOB Karangalan Kalayaan Katarungan Mga Sanggunian: Enriquez, V. G. (1994). From colonial to liberation psychology: The Philippine experience. Manila, PH: De La Salle University Press. Resurreccion, R. R. (2008). Malasakit, pakikipagkapwa, at kalinisang loob: Mga pundasyon ng kagandahang loob. Malay, 19(3), 67-78.