№30 ҚОМ Омарова Айгул.А Конгнитивті білім беру - Жарқын болашақ кепілі (PDF)

Ақтөбе қаласы №30 қазақ орта мектебінің биология пәні мұғалімі Омарова Айгул Абилкаировна Педагог --зерттеуші **«Конгнитивті білім беру- жарқын болашақтың кепілі.»** Қазіргі әлемде болып жатқан өзгерістер әлемдік білім беру жүйесіне өз ықпалын тигізуде.Білім беру жүйесінің қызметкерлері алдына...

Ақтөбе қаласы №30 қазақ орта мектебінің биология пәні мұғалімі Омарова Айгул Абилкаировна Педагог --зерттеуші **«Конгнитивті білім беру- жарқын болашақтың кепілі.»** Қазіргі әлемде болып жатқан өзгерістер әлемдік білім беру жүйесіне өз ықпалын тигізуде.Білім беру жүйесінің қызметкерлері алдына өзекті мәселелерді айқындауға және бет бұрыс жасауға бағыт берді.Өзектілігі жарқын болашаққа білім алушыларымызды қалай дайындаймыз? Білім беру мазмұнында нені оқытамыз? Қазіргі таңда тек терең білім беру ғана емес ,сонымен қатар тәжірибелік дағдылардың тең дәрежеде екендігі туралы тұжырым қалыптасты.Заманауи оқу тәсілдерінің негізгі ерекшелігі тек білімді меңгеріп қана қоймай ,оны іс жүзінде орынды қолдана білуіне басты назар аударуы XXI- ғасыр дағдыларының мән- маңызына барынша сәйкес келуі. ЭЫДҰ-ның шешімімен Құзыреттерді анықтау және іріктеу жобасы дағдылардың барынша кең ауқымын қамтитын «XXI- ғасыр дағдыларының моделі» болып табылады. Осы негізінде білім беру жүйесіне өзгеріс енгізу заман талабынан туындап жаңартылған білім беру жүйесі енгізілді.Ұстаздар қауымы алдына үлкен жауапкершілік міндеттер жүктелді.Үздіксіз кәсіби білімдерін жетілдіріп ынтымақтастық орта құрып құрастырмалы білім жүйесіне өздерін бейімдеп білім алушыларды болашақ өмірге дайындауға кірісіп кетті. Дәстүрлі білім берудегі бар білім білік дағды қалыптастыруды алға ілгерілетіп кешенді іскерлік құзыреттіліктерді дамыту. Мектеп жұмысы мен оқушы жетістіктерін өрістетудегі **негізгі тұлға-мұғалім**. Мұғалімде өз кәсіби құзыреттілігін дамытып оқыту мен оқудың табыстылығы туралы заманауи түсініктерге сай келетін бай білімді игеру деп ойлаймын.Сындарлы оқыту теориясына негізделген оқыту теориясын дамытып жаңашыл идеяларға көңіл көкжиектерін ашуы табыстың кілті десек болады. Нәтижесінде қалай оқу керектігін үйреніп еркін өзіндік дәлелдерін уәждік нанымын жеткізе білетін, ынта сенімі сыни пікір көзқарасы жүйелі дамыған, метасанасы жоғары индивид қалыптасады.Ұстаз табысы Абай атамыз сөзімен сенде бір кірпіш дүниеге, кетігін тапта бар қалан дегендей өз орындарын тапса еңбегіміздің зая кетпегені деп білемін. Конгнитивті теоретиктер Пиаже ,Гарднер, Стенберг зерттеулері бойынша белгілі бір ақпараттарды қабылдауға қатысты санасында болатын үдерістер.есте сақтау.ойлану қабілеті ,дағды, зият т.б Бірыңғай жалпы қабілет жеке тұлғада ғана дамиды деген Пиаже көзқарасына ,Гарднер зияттың көпқырлылығы деген өз теориясын ұсынды.Стенберг Үштік модель теориясында Адами зият -бұл жеке тұлғаның өміріне қатысты шынайы ортаны бейімдеуге.іріктеугі.және бағытталған іс- әрекеті, яғни зият жеке тұлғаның өз өміріндегі қоршаған орта өзгерістерін қалай жеңе алатынын көрсетеді. Оқу үрдісіндегі негізгі обьект және субьектте білім алушы болғандықтан танымдық білім қалыптастыру зияттың көпқырлылығын ескеріп қазіргі таңда Блум танымдық деңгейлері оқу мазмұнының өзегі болып отыр.Сабақтың мазмұндық құрылымы және Пиза тапсырмаларының құрылымы осы мақсатқа бағытталған. Иерархиялық модель СТО қалыптастыруға болатын ойлау дағдыларының кеңінен қолданылатын бағыты. Блум таксономиясы мақсаты-білім алушыларды танымдық эмоциянальдық және психомоторлық жағынан ескеріп сабақ құру арқылы метатанымдық қабілеттерін қарапайымнан күрделіге қарау өрістету. Сабақты құру ұстаз шеберлігі құзыретіндегі үдеріс болғандықтан білім алушыларға конгнитивті функционалдық білім қажеттілігі академиялық білімнің аздығы зерттеулерден анықталуда.Жаңартылған білім беру мазмұнының енгізілуінің басты мақсаты танымдық деңгейлерін дамыта отырып метасанасы жоғары өмірге бейім өз білімдерін өмір тәжірибелеріне икемдей білетін іскер машықтанған тұлғаны қалыптастыру. Биология пәні әдістемелік оқыту үрдісінде өзім осы бағыттарға негіздеймін. Оқу үдерісінің тиімділігін айқындайтын негізгі факторлар мұғалімнің сабақты мазмұнды жоспарлауы , балалардың қалай оқитынын түсінуі , нені оқыту керектігін түсінуі, оқу нәтижелігіне рефлексия жасап бағалау мүмкіндігін игеруі. **Жаңа мәтінді** меңгеруде алдыңғы білімді еске түсіру жаңа материялды игеруге бастау болып табылады.Егер бастау нүктесі мен жаңа білімді игеру үйлесімділік таппаса оқуда табысқа жету күман тудырады.Білім алушылар сабақтың әр кезеңінде белсенділік танытып өзінің ішкі уәжін қалыптастырып ынталана бастайды.Пәнге деген қызығушылығы артып белсенді қатысқанда ғана материалдарды терең меңгереді.Мұғалім сол бастапқы білімі мен дағдыларын сабақ барысында өрістетіп бағыт беруші ғана болады.Өздігінен білім алып бірін бірі оқытып туындаған мәселелерді шешуде бірлесе жұмыс жасап нәтижеге жетуге талпынады.өз ісіне рефлексия жасау мүмкіндігіне ие болады. Сабақ барысында теориялық білімдерін тәжірибелікпен ауыстыру мақсатында **қалыптастырушы тапсырмалар** құруда жабық тапсырмаларға қарағанда ашық тапсырмалар беру арқылы білім алушылардың дағдылар қалыптасуына ықпалын ескеремін. Қалыптастырушы тапсырмаларға пиза тапсырмаларын кіріктіру академиялық білім мен функционалдық сауаттылықтың ажырамас бөлігі екені дәлелденуде. Білім алушылар өз білімдерін біліктерін машықтарын халықаралық деңгейде бәсекеге қабылеттігін көрсетуі метасанасының жоғарылылығын тек конгнитивті білімімен дәлелдей алады. **Оқу үшін бағалауда** метатанымын дамытудың бір ықпалы бола алады.Білім алушы өз мақсатына жету үшін таңдаған стратегияларының табыстылығын ескере отырып кері байланыс ұсыну арқылы өз білімін қадағалауға және бағалауға көмектеседі.Конгнитивті білім мен дағдыларды меңгергенде олардың оқу үлгерімдері ілгерілейді.Оқу үшін бағалау арқылы метатануды дамытуға болатыны ғылыми дәлелденген Сондықтан тестілеу нәтижелерінде болсын қалай оқу керектігін үйренуде болсын алға қойылған мақсаттарға жетудегі табыстылықты осы метатанудың ықпалы деп түсіндіруге болады.Оқу қағидаттарын түсінуде оқушыларға көмектесу үшін ұстаз тек метатану әлеуетін олардың қалай ойлайтынын және оқитынын қадағалау бағалау және өзгерту қабілетін дамытудан тұрады.Метатанымдық дағдылары қалыптасқан білім алушылар дербестікке ие болады.Метатану әдістерін игерген оқушы оқыту мен оқудың үздіксіз үдерісінің жалпы мүддесінде мұғалімдермен тең әрекеттеседі. Қарқынды дамып жатқан өмір жағдайында үздіксіз білім алу қажеттігі бізден тәуелсіз оқи білу қабілетін талап етеді.Өмірге араласқанда өз білімін тәжірибеде тиімді қолданса ең табысты оқушы болады.Тәуелсіз білім алушылар тәсілдер құндылықтар дағдылар іскерлік танытып құзыреттіліктерге ие болып мәселе туындаған жағдайда өз метатанымын іске қосады. Блум танымдық деңгейініңде ең басты мақсаты осы конгнитивті білім беру арқылы оқушыны кешенді құзыреттіліктерді игеріп өмірде тиімді пайдалан білуге қаруландыру. **АНКЕТА / ЗАЯВКА УЧАСТНИКА** +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | **НАЗВАНИЕ | **ВЕСТНИК | | | | СБОРНИКА** | ПЕДАГОГИЧЕСКОГО | | | | | СООБЩЕСТВА** | | | +=================+=================+=================+=================+ | | Автор 1 | Автор 2 | Автор 3 | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | **Фамилия, имя, | 1 | | | | отчество | | | | | (полностью)** | | | | | | | | | | [(Сертификаты и | | | | | справки | | | | | изготавливаются | | | | | на основе | | | | | анкеты)]{.under | | | | | line} | | | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | **Место работы, | Ақтөбе қаласы | | | | учебы** | №30 қазақ орта | | | | | мектебі | | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | **Ученая | Биология пәні | | | | степень, | мұғалімі | | | | звание, | | | | | должность, | | | | | курс** | | | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | **Контактный | 87074412281 | | | | телефон и | | | | | email** | omarova.aigul71 | | | | | \@mail.ru | | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | **Название | **«Конгнитивті | | | | публикации** | білім беру- | | | | | жарқын | | | | | болашақтың | | | | | кепілі »** | | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | **Ф.И.О. | нет | | | | научного | | | | | руководителя, | | | | | если имеется | | | | | (полностью)** | | | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | **Должность, | нет | | | | ученая степень, | | | | | ученое звание | | | | | научного | | | | | руководителя** | | | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | **Место работы | нет | | | | научного | | | | | руководителя** | | | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | **Основные | Педагогический | | | | разделы | опыт | | | | журнала:** | | | | | | | | | | (Оставить один | | | | | из предложенных | | | | | вариантов) | | | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | **Стоимость | | | | | публикации в | | | | | журнале 3000** | | | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | **Нужен ли | | | | | печатный | | | | | экземпляр | | | | | сборника? Если | | | | | да, то | | | | | сколько.** | | | | | | | | | | Стоимость 1 | | | | | печатного | | | | | экземпляра | | | | | составляет | | | | | 10.000 тенге | | | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | **«ПОПАДИ НА | | | | | ОБЛОЖКУ»** | | | | | | | | | | Стоимость | | | | | 15.000 тенге | | | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | **ДОПОЛНИТЕЛЬНО | | | | | ВЫ МОЖЕТЕ | | | | | ПОЛУЧИТЬ:** | | | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | **Справка о | 1 | | | | принятии | | | | | материалов к | | | | | публикации** | | | | | | | | | | (в электронном | | | | | формате - | | | | | бесплатно) | | | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | **Свидетельство | | | | | о публикации** | | | | | | | | | | Стоимость 1 | | | | | электронного | | | | | экземпляра | | | | | составляет 500 | | | | | тенге | | | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | **Справка о | | | | | внедрении | | | | | (апробации) | | | | | результатов | | | | | научного | | | | | исследования.** | | | | | | | | | | Стоимость 1 | | | | | электронного | | | | | экземпляра | | | | | составляет 500 | | | | | тенге | | | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | **Справка об | | | | | обобщении | | | | | (педагогическог | | | | | о) | | | | | опыта** | | | | | | | | | | Стоимость 1 | | | | | электронного | | | | | экземпляра | | | | | составляет 500 | | | | | тенге | | | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | **Свидетельство | | | | | об участии в | | | | | экспертной | | | | | деятельности** | | | | | | | | | | Стоимость 1 | | | | | электронного | | | | | экземпляра | | | | | составляет 500 | | | | | тенге | | | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | **Итоговая | | | | | (общая) сумма | | | | | оплаты (в** | | | | | тенге) | | | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | **Вариант | **1. В | | | | оплаты** | мобильном | | | | | приложении | | | | (Оставить один | KASPI**\ | | | | из предложенных | **2. Оплата в | | | | вариантов) | отделении | | | | | банка** | | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | **Укажите номер | 87074412281 | | | | телефона, на | | | | | который мы | | | | | должны выслать | | | | | счет. Мы | | | | | отправим | | | | | сообщением | | | | | счет, который | | | | | вы оплачиваете | | | | | в приложении | | | | | KASPI в течение | | | | | 24 часов.** | | | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ \\