TÜRK DEVRİMİ Kavramlar (1 Hafta) PDF

ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ Dr. Özlem Yıldırır KOCABAŞ  TÜRK DEVRİMİ  TEMEL KAVRAMLAR DEVRİMİN TEMEL NİTELİKLERİ FRANSIZ DEVRİMİ VE ETKİLERİ  DEVRİM ( İNKILAP ) Tüm kurumları, devlet biçimi ve sosyal yapısı, ekonomik ilişkileri eskimiş, yaşam biçimi gelişmeyen...

ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ Dr. Özlem Yıldırır KOCABAŞ  TÜRK DEVRİMİ  TEMEL KAVRAMLAR DEVRİMİN TEMEL NİTELİKLERİ FRANSIZ DEVRİMİ VE ETKİLERİ  DEVRİM ( İNKILAP ) Tüm kurumları, devlet biçimi ve sosyal yapısı, ekonomik ilişkileri eskimiş, yaşam biçimi gelişmeyen bir sosyal-ekonomik-siyasal düzenin anî ve köklü olarak yıkılıp, yerine yeni bir dünya görüşünün ürünü olan, gelişme ve yaşama olanağı bulunan bir düzenin kuvvet yoluyla gelmesidir. İnkılâp üç aşama gösterir: 1- Düşünce 2- Gerçekleşme (buna ihtilâl de denir) 3- Gelişme  İHTİLAL Egemenliğin güç ve silah kullanılarak el değiştirmesi, yani bir yönetim biçiminin yıkılarak, yerine yenisinin getirilmesi yöntemine “İhtilal” diyoruz.  DEVLET a. Siyasal sınırları belli bir toprak parçası; b. Bu topraklar üzerinde yaşayan ve siyasal birlik gösteren insan topluluğu; c. Bu insan topluluklarını yöneten, onların geleceğini, yazgısını belirleyen bir otoritenin varlığı; yani egemenlik erki... EGEMENLİK KAYNAĞINA GÖRE DEVLETLER Monarşik Devlet: Egemenliğin tek kişiye ait olduğu devlet biçimi Oligarşik Devlet: Egemenliğin belli bir sınıf veya gruba ait olduğu devlet biçimi Teokratik Devlet: Egemenliğin kaynağının dine dayandığı devlet biçimi Demokratik Devlet: Egemenliğin Mustafa Kemal Atatürk’ün halka ait olduğu devlet biçimi el yazısıyla  Cumhuriyet Egemenliğin ulusun elinde bulunduğu yönetim biçimidir. Bu yönetim biçiminde, yasama, yürütme ve yargı erki meşruiyetini toplumdan alır. Bu güç aslında toplumun, yani ulusun gücüdür. Bu gücü ulus adına kullananlar yalnızca temsil görevlerini yerine getirmektedirler.  TOPLUM SÖZLEŞMESİ: EGEMENLİK NİÇİN ULUSA AİTTİR ? Cumhuriyet kavramının ilk ciddi anlamdaki kuramcısı, ünlü Fransız düşünür “Jean Jacques Rousseau’dur.”  ÜMMET Devlet içinde yer alan insanları yalnızca din bağının bir araya getirdiği toplum modellerine, ümmet toplumu denir. Bu toplum modelinde, topluma ve dolayısıyla bir devlete mensubiyetin tek koşulu, toplumun ortak dinine mensup olmaktır  İmparatorluk: Etnik kökenleri, dilleri, gelenekleri ve inançları birbirinden ayrı, ayrı tarihsel süreçler içinden gelen, gelecekte de ortak yaşama iradesini istencine dayalı olarak ortaya koymamış olan, ama siyasal gücün dayatmasıyla bir arada tutulan; birden çok halkın bir araya gelerek oluşturduğu toplumsal modele imparatorluk denir.  ULUS / MİLLET Aralarında dil ve gelenek birliği bulunan, ortak bir tarihsel süreçten gelen, ortak ülküleri, ortak ahlaki değerleri paylaşan, gelecekte de kendi gönülden istençleri doğrultusunda bir arada yaşama iradesi gösteren toplum modellerine ulus (Millet) denir. İnsanları ulus olma bilincine ulaşmış olan ve siyasal örgütlenme modellerini bu özelliğe göre gerçekleştirebilmiş devletler de Ulusal Devlet’tir (Milli Devlet).  Egemenlik/ Hakimiyet Egemenlik, bir devletteki siyasal otoritedir. Siyasal otorite, devletin ve ülkenin yönetimini sağlayan erktir. Türkiye Cumhuriyeti’nde egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. TÜRK DEVRİMİNİN BAŞLICA AMAÇLARI Siyasal bağımsızlık temelinde çağdaş uygarlık düzeyine ulaşma. Kişi egemenliği yerine halk egemenliği. Çağdaş, eşitlikçi bir toplum oluşturma Kültürel öğeleri, çağdaşlık, ulusallık, temelinde yeniden oluşturma. Kültür ikiliğine son verme Çağdaş, eşitlikçi hukuk düzeni oluşturma Ulusal bir ekonomik yapıyı gerçekleştirme Geniş toplumsal kesimlerin ekonomik refahını arttırma.  Türk Devriminin Temel Özellikleri Devrim dışa karşı bağımsızlık savaşıyla başlamıştır. Bağımsızlık kazanıldıktan sonra Osmanlı saltanatı ve kurumları da ortadan kaldırılmıştır. Ulusal egemenlik ilkesine dayanmaktadır. Mustafa Kemal Paşa, yerinde ve zamanında hareket etmiş, koşullar uygun olduğunda harekete geçmiştir. Başarısının temelinde bu özellik yatmaktadır. Mazlum uluslara örnek olmuştur. Aydınlanma çağı ve Fransız Devriminin bazı özelliklerinden etkilenmiştir. TÜRK DEVRİMİ KENDİNE ÖZGÜ NİTELİKLER TAŞIMAKTADIR. Türk kültür ve uygarlığı üzerinde bir modernleşme çizgisi. AKIL VE BİLİM ÖNDERLİĞİNDE MİLLİ, LAİK, ÇAĞDAŞ,TAM BAĞIMSIZ bir devlet temel özelliklerindendir. FRANSIZ DEVRİMİ VE ETKİLERİ  18. YÜZYIL AYDINLANMA DÖNEMİ 18. yy.da Fransa’da başlayan aydın hareketinin adıdır. Amacı , toplumu düzeltmek iyileştirmektir. Bu dönem Fransız Devrimi’ni hazırlamakla kalmamış, tüm Avrupa’nın köklü bir değişikliğe uğramasına yol açmıştır. Ayrıca kilisenin doğa üstü gerçekçilik anlayışı ile savaşılmış, insan ve evren konusunda aklın bağımsızlığı ön plana çıkmıştır.  Montesquıeu Voltaire- Diderot John Locke JEAN JACQUES ROUSSEAU TOPLUM SÖZLEŞMESİ 1789 Fransız Devrimi’nin getirdiği yeni düzen ve değerler, bütün Avrupa’yı etkiledi ve 1830 ve 1848 Devrimleri ile otoritenin gücü kırılırken, ulusal egemenlik ve bağımsızlık temeli üzerine yeni bir Avrupa kuruldu.  Fransız Devrimi (1789) Sebepleri ; Ekonomik bozukluk Sınıf farklılıkları Kralın ağır baskısı Amerika’nın ve İngiltere’nin etkisi Fransız aydınlarının etkisi Etajenero ( halk meclisi ) sorunu  İHTİLALİN ÇIKMASINDA AYDINLANMA ÇAĞI’NIN ETKİSİ OLMUŞTUR. BURJUVA (TÜCCAR-ORTA) SINIFIN ÇATIŞMALARI İLE ÇIKMIŞTIR. Fransa’dan Avrupa’ya yayılmıştır.  Fransız Devriminin Sonuçları ; Hürriyet , kardeşlik , Liberalizm , eşitlik , adalet ve milliyetçilik fikirleri yayıldı , Milliyetçilik fikrinden İmparatorluklar olumsuz şekilde etkilendi , Milli devletler kurulmaya başladı , Mutlak krallıklar zayıfladı , Cumhuriyet rejimi güçlenmeye başladı , Fransa’da mutlak krallık yıkıldı , Sınıf farklılıkları azaldı , Yeniçağ sona erdi , yakınçağ başladı İnsan hakları beyannamesi yayınlandı.  Fransız Devriminin Yaydığı Fikirler 1. İnsan Hakları: İlk defa İngiltere’de ve daha sonra ABD'de kabul edilen bu haklar, Fransız İhtilali’nden sonra dünyaya yayıldı ve evrensel hale gelmeye başladı. Bu doğal haklar; hürriyet, mülkiyet, güven ve zorbalığa karşı direnmedir. Adalet, Özgürlük, eşitlik, kardeşlik, gibi ilkeler ile demokrasinin ilke ve kuralları oluştu. 2.Milliyetçilik (Ulusçuluk): Çok uluslu devletlerin parçalanmasına, yerine ulusal devletlerin kurulmasına yol açtı. 3. Ulusal Egemenlik: Monarşilerin yıkılıp, yerine Cumhuriyet ve demokratik rejimlerin kurulmasına yol açtı. 4.Anayasacılık: Mutlak monarşilerin yerini meşruti yönetimlere bırakmasına yol açtı  Fransız İhtilali’nin Osmanlı’ya “OLUMLU ETKİSİ”  Batılılaşma hareketlerinin hız kazanmasında etkili olmuştur.  Tanzimat, Islahat ve Meşrutiyet gelişmelerine sebep olmuştur.  Demokratikleşme süreci başlamıştır. “OLUMSUZ ETKİSİ”  Milliyetçilik akımı Müslüman olmayan unsur arasında hızla yayılmıştır,  Milliyetçilik isyanları, Rusya’nın da desteği ile Osmanlı’nın parçalanmasına yol açtı.  Çok uluslu (milletli) bir İmparatorluk olan Osmanlı’da azınlık isyanları çıkmıştır.  Azınlıkların isyanını engellemek ve Avrupalı devletlerin baskısını azaltmak için bazı ıslahatlar yapılmıştır. (Tanzimat, Islahat Fermanları)  Osmanlı’da isyan eden ilk millet SIRP’lardır.  Osmanlı’dan bağımsızlığını kazanan ilk millet Yunanlılar olmuştur.