Kreacja kredytów bezgotówkowych - Ćwiczenia PDF

Kreacja kredytów bezgotówkowych Maria Piotrowska Temat 3 Ćwiczenia Powtórzenie z wykładu Podaż pieniądza krajowego w gospodarce = M = Gotówka + Depozyty Proszę pamiętać, że każda wpłata do banku (przez gospodarstwo domowe, przedsiębiorstwo, czy inny bank) staje się depozytem w tym ba...

Kreacja kredytów bezgotówkowych Maria Piotrowska Temat 3 Ćwiczenia Powtórzenie z wykładu Podaż pieniądza krajowego w gospodarce = M = Gotówka + Depozyty Proszę pamiętać, że każda wpłata do banku (przez gospodarstwo domowe, przedsiębiorstwo, czy inny bank) staje się depozytem w tym banku Powtórzenie z wykładu Część wpłaconych depozytów banki przeznaczają na rezerwy RE=Rezerwy banków = Obowiązkowe + Nadwyżkowe Powtórzenie z wykładu Co to są rezerwy obowiązkowe? Jaki jest cel rezerw obowiązkowych? Jak bank wylicza poziom swoich rezerw obowiązkowych? Rezerwy obowiązkowe = Depozyty x Stopa rezerw obowiązkowcyh Co to jest stopa rezerw obowiązkowych? I jaka instytucja ją ustala? NBP-Narodowy Bank Polski Powtórzenie z wykładu Co to są rezerwy nadwyżkowe (inaczej nadobowiązkowe, jeszcze inaczej wolne środki) ? Po co banki trzymają rezerwy nadwyżkowe? Powtórzenie z wykładu Gdzie banki trzymają swoje rezerwy (zarówno obowiązkowe jak i nadwyżkowe) ? Podsumowanie powtórzenia z wykładu Podaż pieniądza krajowego w gospodarce = M = Gotówka w obiegu + Depozyty Proszę pamiętać, że każda wpłata do banku (przez gospodarstwo domowe, przedsiębiorstwo, czy inny bank) staje się depozytem Część wpłaconych depozytów banki przeznaczają na rezerwy RE=Rezerwy banków = Rezerwy obowiązkowe + Rezerwy nadwyżkowe (czyli ponadobowiązkowe, zwane też wolnymi środkami) Rezerwy obowiązkowe – banki są zobowiązywane prawnie do utrzymywania rezerw obowiązkowych na swoich rachunkach bieżących w banku centralnym Rezerwy obowiązkowe = stopa rezerw obowiązkowych x depozyty Stopa rezerw obowiązkowych = procent depozytów, który musi być „zamrożony” przez każdy bank („zamrożony” tzn. bank nie może tych środków przeznaczać na udzielanie kredytów) Stopę rezerw obowiązkowych ustala BC (aktualnie w Polsce 2%) Rezerwy nadwyżkowe (czyli rezerwy ponadobowiązkowe) to wolne środki, które banki mogą utrzymywać powyżej poziomu rezerw obowiązkowych na swoich rachunkach bieżących w banku centralnym. Celem utrzymywania przez bank rezerw nadwyżkowych jest zagwarantowanie bankowi płynności. Banki mogą wykorzystywać rezerwy nadwyżkowe (wolne środki) do udzielania kredytów. Całość rezerw (obowiązkowe+nadwyżkowe) banki utrzymują na swoich rachunkach bieżących w BC Powtórzenie z wykładu Baza monetarna = Gotówka + Rezerwy Bankowe BC może czy nie może? zwiększyć ( a także zmniejszyć) rezerwy nadwyżkowe (czyli wolne środki) w bankach? Banki w swoich aktywach mają papiery wartościowe. Jeśli BC chce zwiększyć bankom wolne środki (czyli dostarczyć bankom pieniędzy), to czy: BC kupi od banków papiery wartościowe Czy banki mogą przeznaczyć pieniądze uzyskane z BC na udzielanie kredytów (czyli rozszerzyć akcję kredytową)? Tak Powtórzenie z wykładu Czy wielkość kredytów bezgotówkowych udzielonych przez banki ma wpływ na podaż pieniądza krajowego (M)? Tak? Nie?………. Jeśli bank udziela kredytu bezgotówkowego, np. przedsiębiorstwu, to przelewa ten kredyt na rachunek bankowy tego przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo korzysta z tego kredytu płacąc swoim dostawcom za materiały, maszyny itp. przelewami na ich konta. Zatem przedsiębiorstwo (kredytobiorca) wykorzystuje kredyt bezgotówkowy do obsługi swoich transakcji kupna-sprzedaży, dokładnie tak samo jak wykorzystałoby pieniądz gotówkowy Im więcej banki udzielają kredytów bezgotówkowych, tym Większa podaż pieniądza krajowego Im więcej banki mają depozytów, tym Więcej mogą udzielić kredytów Im więcej jest wypłat gotówkowych z banków, tym banki mają mniej depozytów i w konsekwencji mogą udzielić mniej kredytów. Proces kreacji kredytów bezgotówkowych -założenia Wyjaśnienie „jak banki rozmnażają pieniądze otrzymane z BC” przy następujących założeniach: I. Dwa podstawowe założenia upraszczające: 1. Jest duży popyt na kredyty i banki utrzymują tylko minimalny poziom rezerw nadwyżkowych, który zapewnia im płynność. Każdy przyrost rezerw nadwyżkowych (czyli wolnych środków) przeznaczają na udzielanie kredytów. 2. W gospodarce są tylko transakcje bezgotówkowe, tzn: - nikt nie wpłaca gotówki z banków - banki udzielają tylko kredytów bezgotówkowych, które w całości przelewają na rachunek bankowy kredytobiorcy - przedsiębiorstwa płacą za wszystko przelewami, w tym wynagrodzenia są przelewane na rachunki pracowników - konsumenci używają tylko kart płatniczych (nie używają gotówki przy zakupach) II. Założenia „techniczne” 3. Bank A reprezentuje wszystkie banki, od których BC kupuje papiery wartościowe 4. BC kupuje od banku A papiery wartościowe na kwotę 100 5. Stopa rezerw obowiązkowych (ustalona przez BC)= 10% ( to bardzo wysoko, ale będzie Nam łatwo liczyć) - Banki muszą od każdej wpłaty, czyli od każdego przyrostu depozytów, zwiększyć swoje rezerwy obowiązkowe; w naszym przykładzie o 10%; Rezerwy obowiązkowe= stopa rezerw obowiązkowych x Depozyty 4. Pomijamy: podatki, odsetki, spłatę kredytów III. Sposób zapisu w bilansach – jeśli jakaś pozycja rośnie np. o 100, to w tej pozycji zapisujemy +100; jeśli jakaś pozycja nie zmienia się, zapisujemy +0 Uwaga!. Nie zajmujemy się tym na co kredytobiorca przeznacza otrzymany kredyt; Nie zajmujemy się spłatą kredytów, ani odsetkami od tych kredytów Uwaga ! PROCES KREACJI KREDYTÓW BEZGOTÓWKOWYCH ROZPOCZYNA BANK CENTRALNY, KUPUJĄC OD BANKÓW PAPIERY WARTOŚCIOWE  Proces kreacji kredytów bezgotówkowych – Wyjaśnienie mechanizmu (proszę pamiętać o założeniach) Krok 1. BC kupuje od banku A papiery wartościowe na kwotę 100 (czyli BC dostarcza pieniędzy bankowi A) Skutki po kroku 1. Przyrost rezerw nadwyżkowych (wolnych środków) w banku A, spowodowany zakupem przez BC papierów wartościowych, czyli początkowy przyrost rezerw nadwyżkowych (wolnych środków) = …….. Czyli W przykładzie bank A, a w rzeczywistości banki od których BC kupił papiery wartościowe, mają więcej pieniędzy na ……………….. Co to znaczy, że BC dostarcza bankom pieniędzy – tzn. BC dopisuje bankom na rachunkach rezerw odpowiednie kwoty pieniędzy. BC nie drukuje pieniędzy, tworzy pieniądz bezgotówkowy z niczego. Bank A Bank centralny Aktywa Pasywa Aktywa Pasywa 1. Rezerwy: Depozyty - obowiązkowe +0 Papiery wartościowe Rachunki rezerw -nadwyżkowe (wolne środki) +100 banków: +100 Bank A -100 2. Kredyty +0 3. Papiery wartościowe -100 Proces kreacji kredytów bezgotówkowych – Wyjaśnienie mechanizmu (proszę pamiętać o założeniach) Krok 2. Bank A udziela kredytu w wysokości 100 np. przedsiębiorstwu B, które ma rachunek w banku B. Skutki po kroku 2. Pojawia się przyrost depozytów w banku B, ∆DbankB = ,co oznacza przyrost podaży pieniądza ∆ M= (przypomnienie M=CU+D) Bank A Bank B Aktywa Pasywa Aktywa Pasywa 1.Rezerwy: Depozyty +0 1.Rezerwy: Depozyty +100 -obowiązkowe +0 -obowiązkowe +10 (tutaj jest rachunek -nadwyżkowe (wolne -nadwyżkowe (wolne środki) przedsiębiorstwa B) środki) -100 +90 2. Kredyty +100 2. Kredyty +0 3. Papiery wartościowe 3. Papiery wartościowe +0 Bank centralny Aktywa Pasywa Papiery wartościowe +0 Rachunki rezerw banków: Bank A -100 Bank B +100 Proces kreacji kredytów bezgotówkowych – Wyjaśnienie mechanizmu (proszę pamiętać o założeniach) Krok 3. Bank B udziela kredytu w wysokości ……………. np. przedsiębiorstwu C, które ma rachunek w banku C. Skutki po kroku 3. Pojawia się przyrost depozytów w banku C, ∆DbankC = …… ,co oznacza przyrost podaży pieniądza ∆ M=….. Uwaga: W kroku 3 nie jest potrzebny bilans banku A, ponieważ……………………………………………………………………………………. Bank B Bank C Aktywa Pasywa Aktywa Pasywa 1.Rezerwy: Depozyty +0 1.Rezerwy: Depozyty +90 -obowiązkowe +0 -obowiązkowe +9 (tutaj jest rachunek -nadwyżkowe (wolne środki) -nadwyżkowe (wolne środki) przedsiębiorstwa C) +90 +81 2. Kredyty +90 2. Kredyty +0 3. Papiery wartościowe 3. Papiery wartościowe +0 Bank centralny Aktywa Pasywa Papiery wartościowe +0 Rachunki rezerw banków: Bank B -90 Bank C +90 Proces kreacji kredytów bezgotówkowych jest kontynuowany W wyniku procesu kreacji kredytów bezgotówkowych całkowity przyrost podaży pieniądza w gospodarce wyniesie: ∆M = ∆DbankB + ∆DbankC + ∆DbankD + itd………………….. ∆M = 100 + 90 + 81 + itd……………………… W rzeczywistości całkowity przyrost podaży pieniądza w gospodarce, ∆M, będzie mniejszy, niż ten w przykładzie, ponieważ nie muszą być spełnione załozenia Rzeczywistość a przykład W rzeczywistości, w wyniku kreacji kredytów bezgotówkowych przez system bankowy, całkowity przyrost podaży pieniądza w gospodarce nie będzie tak duży jak w przykładzie, ponieważ w praktyce nie są spełnione założenia upraszczające, tzn: 1. W praktyce banki nie muszą przeznaczać każdego przyrostu rezerw nadwyżkowych (wolnych środków) na udzielanie kredytów, ponieważ: - może być mały popyt na kredyty, albo - może być mało wiarygodnych klientów i banki boją się ryzyka niespłacenia kredytów - bardziej rentowne od kredytów są np. obligacje skarbowe i banki wolą za pieniądze uzyskane z BC kupić papiery skarbowe Uwaga! BC może jedynie dostarczyć bankom więcej pieniędzy. Banki samodzielnie decydują na co przeznaczą te pieniądze, czy na akcję kredytową, czy na zakup papierów wartościowych 2. W praktyce są transakcje gotówkowe i są wypłaty gotówki z banków i są kredyty gotówkowe - wypłaty gotówki z banków (w konsekwencji banki mają mniej depozytów) zmniejszają akcję kredytową Test zaliczeniowy! Zadanie Wyjaśnij 3 pierwsze kroki procesu kreacji kredytów bezgotówkowych przez system bankowy w taki sam sposób, jak na ćwiczeniach. Jaki jest skutek po każdym kroku? Przyjmij w przykładzie ilustrującym proces kreacji kredytów bezgotówkowych, że obowiązują założenia takie jak na ćwiczeniach , jedynie zmieniają się dwa z nich: - Stopa rezerw obowiązkowych wynosi = 2% - Bank centralny kupił papiery wartościowe na kwotę 1000 od banku A. Test zaliczeniowy. Proszę wybrać prawidłową odpowiedź. Proszę w złych odpowiedziach zaznaczyć błędną informację Wyjaśniając 3 pierwsze kroki procesu kreacji kredytów bezgotówkowych przez system bankowy w taki sam sposób, jak na ćwiczeniach i przyjmując, że stopa rezerw obowiązkowych równa się 2% oraz, że bank centralny kupił papiery wartościowe na kwotę 1000 od banku A otrzymasz następujące wyniki (wybrane dla każdego kroku): a) Krok 1: W banku A przyrost rezerw nadwyżkowych=+1000; Krok2: w BC przyrost papierów wartościowych=+1000; Krok 3: W banku C przyrost depozytów=+980 b) Krok1: W banku A przyrost depozytów= +1000; Krok 2: W banku B przyrost rezerw obowiązkowych= +1000; Krok 3: W BC przyrost rezerw banku A = -980 c) Krok 1: W banku A przyrost papierów wartościowych= -1000; Krok 2: Bank A udziela kredytu w wysokości 1000 przedsiębiorstwu B, które ma rachunek w banku B; krok 3: W banku C przyrost rezerw nadwyżkowych=+1000 d) Krok1: W banku A przyrost rezerw nadwyżkowych=+1000; Krok2: W bank B przyrost rezerw obowiązkowych = +20; Krok3: W banku C przyrost depozytów = +980 e) żadna z powyższych odpowiedzi Uwaga ! Czynniki wpływające na popyt na pieniądz w gospodarce (powtórzenie) 1. Wzrost dochodu w gospodarce → ……………… transakcyjnego (zarówno bieżącego jak i odłożonego w czasie popytu na pieniądz w gospodarce 2. Wzrost poziomu cen bieżących w gospodarce (wzrost bieżącej inflacji) →………….. bieżącego transakcyjnego popytu na pieniądz w gospodarce 3. Wzrost oczekiwań inflacyjnych …….. odłożonego w czasie transakcyjnego popytu na pieniądz ………… spekulacyjnego popytu na pieniądz ze strony inwestorów czyli, ogólnie, wzrost oczekiwań inflacyjnych → ………. popytu na depozyty terminowe 4. Wysoki poziom ryzyka akceptowanego przez inwestorów→ …….. popytu na pieniądz ze strony inwestorów (czyli …………..popytu inwestorów na ………………………………..) 5. Wzrost średniej stopy procentowej w gospodarce → ……… bieżącego transakcyjnego popytu na pieniądz w gospodarce oraz ………… spekulacyjnego popytu na pieniądz ze strony inwestorów Przykładowe pytanie na kolokwium z wykłady lub z ćwiczeń (zależnie od tego, czy temat popyt na pieniądz jest omawiany na ćwiczeniach czy wykładzie) Czynniki wymienione w odpowiedziach wpływają na różne rodzaje popytu na pieniądz w sposób następujący: a) spadek dochodu w gospodarce zmniejsza bieżący transakcyjny popyt na pieniądz; wzrost cen bieżących zwiększa bieżący transakcyjny popyt na pieniądz; wzrost oczekiwań inflacyjnych zwiększa spekulacyjny popyt na pieniądz na ze strony inwestorów; niski poziom ryzyka akceptowanego przez inwestorów zmniejsza spekulacyjny popyt na pieniądz ze strony inwestorów; spadek średniej stopy procentowej zwiększa bieżący transakcyjny popyt na pieniądz b) spadek dochodu w gospodarce zmniejsza bieżący transakcyjny popyt na pieniądz; wzrost cen bieżących zwiększa bieżący transakcyjny popyt na pieniądz; wzrost oczekiwań inflacyjnych zmniejsza odłożony w czasie transakcyjny popyt na pieniądz; niski poziom ryzyka akceptowanego przez inwestorów zmniejsza spekulacyjny popyt na pieniądz ze strony inwestorów; spadek średniej stopy procentowej zwiększa bieżący transakcyjny popyt na pieniądz c) wzrost dochodu w gospodarce zmniejsza bieżący transakcyjny popyt na pieniądz; wzrost cen bieżących zwiększa bieżący transakcyjny popyt na pieniądz; wzrost oczekiwań inflacyjnych zmniejsza odłożony w czasie transakcyjny popyt na pieniądz; niski poziom ryzyka akceptowanego przez inwestorów zmniejsza spekulacyjny popyt na pieniądz ze strony inwestorów; spadek średniej stopy procentowej zwiększa bieżący transakcyjny popyt na pieniądz d) wzrost dochodu w gospodarce zwiększa bieżący transakcyjny popyt na pieniądz; wzrost cen bieżących zwiększa bieżący transakcyjny popyt na pieniądz; wzrost oczekiwań inflacyjnych zmniejsza odłożony w czasie transakcyjny popyt na pieniądz; niski poziom ryzyka akceptowanego przez inwestorów zwiększa spekulacyjny popyt na pieniądz ze strony