Notatki egzamin Polityka Pieniężna PDF

Polityka pieniężna Zagadnienia podstawowe dr Hanna Kołodziejczyk Polityka gospodarcza pieniężna fiskalna handlowa przemysłowa rolna celna … Polityka pieniężna vs fiskalna Fiskalna Pieniężna Podmi...

Polityka pieniężna Zagadnienia podstawowe dr Hanna Kołodziejczyk Polityka gospodarcza pieniężna fiskalna handlowa przemysłowa rolna celna … Polityka pieniężna vs fiskalna Fiskalna Pieniężna Podmiot? Podmiot? Decyzje? Decyzje? Cele? Cele? Instrumenty? Instrumenty? Polityka pieniężna - definicja Działalność czyja? Banku centralnego Prowadzona w czyim imieniu? W imieniu państwa polegająca na czym? wyborze i realizacji celów Jakich celów? pieniężnych celów makroekonomicznych Poprzez regulowanie czego? podaży i popytu na pieniądz Za pomocą czego? Instrumentów pp Inna definicja: Polityka pieniężna rozumiana jest przez Z. Polańskiego jako regulowanie wewnętrznej wartości pieniądza - krajowej siły nabywczej, poprzez oddziaływanie banku centralnego na jego cenę wewnętrzną (krajową stopę procentową) i zewnętrzną (kurs wymiany waluty krajowej). Po co wymyślono BC? (Funkcje BC) Państwo potrzebowało instytucji, która obsługiwałaby dług publiczny i finansowała jego przedsięwzięcia BANK PAŃSTWA Po co wymyślono BC? (Funkcje BC) Państwo potrzebowało wiarygodnego emitenta banknotów wobec kosztów związanych z nieuporządkowanym systemem emisji BANK EMISYJNY Po co wymyślono BC? (Funkcje BC) Państwowy system finansowy potrzebował instytucji, która będzie wspierała płynność banków w razie potrzeby BANK BANKÓW Art. 3 i 4 ustawy o NBP Do zadań NBP należy: BP BB BE organizowanie rozliczeń pieniężnych √ prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi √ prowadzenie działalności dewizowej w granicach określonych ustawami √ √ prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa √ regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie √ kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego √ działanie na rzecz stabilności systemu finansowego √ działanie na rzecz wyeliminowania lub ograniczania ryzyka systemowego √ opracowywanie statystyki pieniężnej i bankowej, bilansu płatniczego oraz √ międzynarodowej pozycji inwestycyjnej NBP przysługuje wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych Rzeczypospolitej √ Polskiej Ewolucja bankowości centralnej Bogate rody lub bogaci kupcy jako pożyczkodawcy Banki i noty bankowe (noty depozytowe) pieniądz bez pokrycia Pierwsze banki centralne: Bank Szwecji oraz Bank Anglii XXw. Banki centralne jako podmioty polityki gospodarczej Nowe pytania: Jakie cele ma realizować BC? Na ile powinien być niezależny od rządu? Czy pieniądz jest neutralny? $ Jeśli pieniądz jest neutralny to: Zmiana jego ilości w obiegu powoduje wyłącznie zmianę wielkości nominalnych (…………………………………………………………….), nie wpływa natomiast na kształtowanie się wielkości realnych (………………………………………………………………..) Pieniądz jest neutralny Pieniądz nie jest neutralny Krzywa Philipsa Pomaga obrazować koncepcję neutralności pieniądza Wskazuje na możliwość/niemożliwość wpływu BC na sferę realną Ewoluowała w czasie Obrazuje związek między inflacją a produktem (bezrobociem) Oryginalna krzywa Philipsa π (%) U (%) Dane empiryczne Źródło: https://noahpinionblog.blogspot.com/20 11/03/john-taylor-draws-philips- curve.html Nowe spojrzenie na krzywą Philipsa π (%) U (%) Sztywności w gospodarce Podmioty gospodarujące uważają dostosowania realne (zmiana wielkości produkcji i zatrudnienia) za mniej ryzykowne niż zmiany cen i płac! Przyczyny: sztywności cen (koszty menu) i sztywność płac w dół Implikacje dla BC Pieniądz nie jest neutralny w krótkim okresie (polityka pieniężna może mieć wpływ na realną sferę gospodarki) Nie ma wymienności między bezrobociem i inflację w długim okresie – w długim okresie pieniądz jest neutralny, a BC nie może trwale wspierać wzrostu gospodarczego – nie ma sensu aby wspieranie wzrostu było celem banku centralnego Bank centralny powinien mieć tylko jeden cel: dbanie o poziom inflacji - utrzymanie stabilnego poziomu cen  Priorytetyzacja celów W praktyce inflacja jest celem priorytetowym, ale nie jedynym Jeśli cel nadrzędny zostanie osiągnięty BC może wspomóc rząd w realizacji celów ogólnogospodarczych Wspieranie wzrostu PKB Polityka antycykliczna Obniżanie bezrobocia Stabilność finansowa NBP - cel Od początku 2004 r. ciągły cel inflacyjny wynosi 2,5 proc. z możliwością odchylenia do 1 punktu procentowego w górę lub w dół. Oznacza to, że roczny wskaźnik CPI powinien w każdym miesiącu znajdować się jak najbliżej 2,5 proc. Horyzont: średniookresowy 24  EBC - cel Europejski Bank Centralny Wzrost inflacji mierzonej HICP dla strefy euro poniżej 2% Jeśli nie stoi to w sprzeczności to również wspieranie polityki gospodarczej UE pełne zatrudnienie zbalansowany wzrost gospodarczy Inne banki centralne FED (System Rezerwy Federalnej) – cel: Trzy cele wyznaczone przez Kongres: maksymalne zatrudnienie, stabilne ceny, umiarkowane długoterminowe stopy procentowe. Narodowy Bank Bułgarii – cel i strategia opisane wspólnie: „The BNB’s major objective is to maintain price stability by ensuring the stability of the national currency” Głównym celem Banku jest utrzymanie stabilności cen, zapewniając stabilność waluty krajowej zgodnie z wymogami ustawy. 26 Inflacja Wzrost ogólnego Spadek siły poziomu cen nabywczej pieniądza Stabilny poziom cen? Deflacja – Teoria a praktyka wyzwaniem dla BC Pomiar inflacji Indeks cen Indeks cen konsumpcyjnych konsumpcyjnych Inflacja bazowa CPI HICP Indeks cen Deflator PKB producenta PPI  Consumer Price Index Wartość koszyka w roku 2019 Roczny -1 * 100% wskaźnik inflacji CPI Wartość koszyka w roku 2018 Pieniądz – definicja (1) pieniądz to powszechnie akceptowany środek zwalniania ze zobowiązań Akceptujemy go bo …… Gospodarka bez pieniądza to ….. Współczesny pieniądz to pieniądz ……. Pożądane cechy pieniądza: … … Pieniądz – definicja (2) (funkcjonalna) Pieniądzem jest dobro pełniące funkcje: Środka wymiany/płatniczego (zwalnianie z zobowiązań) Jednostki miary Środka skarbienia (tezauryzacji) Popyt na pieniądz Pożądany przez podmioty niebankowe stan ich zasobów kasowych Motywy popytu na pieniądz: Transakcyjny Ostrożnościowy Spekulacyjny Podaż pieniądza należności podmiotów niebankowych od systemu bankowego, tylko w tej części, w której pełnią funkcję środka płatniczego Co pełni funkcję środka płatniczego? Umowna konwencja Podaż pieniądza szacujemy korzystając z tzw. agregatów pieniężnych: M1, M2, M3. Obrazują one wielkość zasobów pieniężnych o różnym stopniu płynności.  M3 = M2+ operacje z przyrzeczeniem odkupu + papiery wartościowe dłużne z terminem pierwotnym do 2 lat + jednostki uczestnictwa w funduszach rynku pieniężnego M3 M2 = M1+ depozyty z terminem M2 pierwotnym do 2 lat + depozyty z terminem wypowiedzenia do 3 miesięcy M1 M1 = pieniądz gotówkowy w obiegu (bez kas banków) + depozyty na żądanie  M1 M2 M3 depozyty a vista (bieżące) gospodarstw domowych – 205 gotówka w skarbcach banków – 5 depozyty przedsiębiorstw z terminem wypowiedzenia 6M – 1 gotówka w posiadaniu gospodarstw domowych – 10 gotówka w posiadaniu przedsiębiorstw – 4 obligacje w portfelach gospodarstw domowych z terminem zapadalności 1Y– 20 papiery wartościowe sprzedane przedsiębiorstwom z udzielonym przez bank przyrzeczeniem odkupu – 5 gotówka w posiadaniu innych podmiotów sfery niefinansowej – 1 depozyty overnight przedsiębiorstw – 50 środki na rachunkach rozliczeniowych przedsiębiorstw – 80 lokaty terminowe przedsiębiorstw z terminami od roku do dwóch lat – 60 depozyty gminy Kołobrzeg z pierwotnym terminem 4 lata, zwrot depozytów nastąpi za rok – 3 lokaty oszczędnościowe gospodarstw domowych o terminie 12 M – 30 czteroletnie papiery dłużne w posiadaniu przedsiębiorstw – 15 akcje w posiadaniu gospodarstw domowych – 25 jednostki uczestnictwa w funduszach rynku pieniężnego – 5 depozyty gmin z miesięcznym terminem wypowiedzenia – 5 roczne depozyty banków złożone w innych bankach – 12 jednostki uczestnictwa w funduszach zrównoważonych – 2 depozyty gospodarstw domowych w SKOK-ach; termin od 1dnia do 2 lat – 5 Kredyty udzielone w formie limitów na kartach kredytowych gospodarstwom domowym – 7  M1 M2 M3 depozyty a vista (bieżące) gospodarstw domowych – 205 + + + gotówka w skarbcach banków – 5 depozyty przedsiębiorstw z terminem wypowiedzenia 6M – 1 gotówka w posiadaniu gospodarstw domowych – 10 + + + gotówka w posiadaniu przedsiębiorstw – 4 + + + obligacje w portfelach gospodarstw domowych z terminem zapadalności 1Y– 20 + papiery wartościowe sprzedane przedsiębiorstwom z udzielonym przez bank przyrzeczeniem odkupu – 5 + gotówka w posiadaniu innych podmiotów sfery niefinansowej – 1 + + + depozyty overnight przedsiębiorstw – 50 + + środki na rachunkach rozliczeniowych przedsiębiorstw – 80 + + + lokaty terminowe przedsiębiorstw z terminami od roku do dwóch lat – 60 + + depozyty gminy Kołobrzeg z pierwotnym terminem 4 lata, zwrot depozytów nastąpi za rok – 3 lokaty oszczędnościowe gospodarstw domowych o terminie 12 M – 30 + + czteroletnie papiery dłużne w posiadaniu przedsiębiorstw – 15 akcje w posiadaniu gospodarstw domowych – 25 jednostki uczestnictwa w funduszach rynku pieniężnego – 5 + depozyty gmin z miesięcznym terminem wypowiedzenia – 5 + + roczne depozyty banków złożone w innych bankach – 12 jednostki uczestnictwa w funduszach zrównoważonych – 2 depozyty gospodarstw domowych w SKOK-ach; termin od 1dnia do 2 lat – 5 + + Kredyty udzielone w formie limitów na kartach kredytowych gospodarstwom domowym – 7 Bank centralny i pieniądz Baza monetarna = pieniądz rezerwowy = pieniądz wielkiej mocy = pieniądz banku centralnego = M0 M0 = C + R gdzie C – pieniądz w obiegu (cały) R – płynne rezerwy banków M0 nie należy bezpośrednio do podaży pieniądza Stanowi podstawę kreacji pieniądza w systemie bankowym BC chciałby kontrolować wysokość podaży pieniądza, ale nie może tego robić bezpośrednio… Bilans banku centralnego Aktywa Pasywa Złoto Emisja pieniądza gotówkowego (banknoty w obiegu) Rezerwy walutowe, aktywa Rachunki bieżące banków z rezerwą zagraniczne w walutach obcych obowiązkową Należności od banków (w tym Depozyty banków kom. i kredyt lombardowy) wyemitowane pap. wart. Rachunki budżetu państwa i podobne Należności od Skarbu Państwa Zobowiązania zagraniczne (w tym skarbowe pap. wart.) Fundusze własne i rezerwy Pozostałe aktywa (w tym Zysk rzeczowe) Mechanistyczna koncepcja kreacji pieniądza Kreacja pieniądza w systemie bankowym Depozyt pierwotny 100zł (co może być depozytem pierwotnym?) System bankowy: bank A, bank B, bank C ….. Stopa rezerwy obowiązkowej 10 % Przedstaw proces kreacji depozytów kolejno w Bank A Bank A bankach A, B, C, D, …. Oblicz zmianę podaży pieniądza, jaka dokonała Kasa: Depozyt: Depozyt: się dzięki operacjom kolejnych RO: 100zł 100zł 100zł banków. 10zł Bank D udzieli kredytu, ale jest to kredyt Kredyt: gotówkowy. Jak wpłynie to na proces 90zł kreacji? Oblicz, jaka byłaby całkowita zmiana podaży pieniądza w systemie bankowym, gdyby proces kreacji nieprzerwanie trwał dalej Klasyfikacje polityki pieniężnej Horyzont Sposób niemiecka czasowy oddziaływania ustrojowa Krótkookresowa Restrykcyjna procesowa Średniookresowa Neutralna Długookresowa ekspansywna Klasyfikacje polityki pieniężnej Oczekiwania Prognozy formułowane przez uczestników rynku : nieprofesjonalistów Prognozy na tematy gospodarcze: ceny żywności, koniunktura, zarobki, kursy walut, … ale przede wszystkim inflacji Prognozy są argumentem w funkcji decyzji, tzn. że uwzględniasz je podejmując decyzje. Co zrobisz, jeżeli wierzysz, że ceny w bieżącym roku wzrosną o 30%? Podmioty gospodarcze nie tylko formułują oczekiwania, ale realizując swój plan zgodny z oczekiwaniami kreują rzeczywistość gospodarczą. Oczekiwania Nie są bezpośrednio obserwowalne Mogą dopuszczać korygującą rolę nowych informacji, albo nie Jak formułujemy oczekiwania? Hipotezy Oczekiwania Adaptacyjne adaptacyjne uczenie się Ograniczona Oczekiwania racjonalność racjonalne Równanie inflacji Nowa synteza neoklasyczna 𝜋𝑡 = 𝛼 ∗ 𝐸 𝜋𝑡+1 + 𝛽 ∗ 𝑦𝑡 + 𝜀𝑡 Not only expectations about policy matters, but very little else matters. (M. Woodford, Interest and prices. Foundation of a theory of monetary policy, Princeton University Press, 2003) Polityka pieniężna Mechanizm transmisji monetarnej dr Hanna Kołodziejczyk Impuls monetarny Zmiana wielkości czysto pieniężnych Stóp procentowych Podaży pieniądza Wolumenu kredytów Kursów walutowych Wysyłanie impulsów monetarnych to główne zadanie banku centralnego Emitenci impulsów monetarnych Impulsy pierwotne Impulsy wtórne Powstają w odpowiedzi na impuls Bank centralny pierwotny lub autonomicznie System bankowy Instytucja nadzorcza Rząd … Siła oddziaływania impulsu zależy od: Instrumentu polityki pieniężnej, który generuje impuls Tradycyjne czy niestandardowe? Jak duża zmiana np. stóp procentowych? Horyzontu oddziaływania Krótko po wysłaniu impuls nie jest skuteczny Struktura gospodarki Jak rozwinięty jest rynek finansowy? Fazy cyklu koniunkturalnego Przeciwdziałać czy wspierać trend? Opóźnienia w polityce pieniężnej (Istnieją, są długie, są zmienne, utrudniają prowadzenie pp) Czas upływający między wystąpieniem określonej przyczyny podjęcia decyzji w polityce gospodarczej a jej skutkiem Struktura opóźnień Mechanizm transmisji monetarnych NBP Droga impulsów monetarnych do cen i produkcji Prof. W. Kapuścińska Łańcuch związków przyczynowo-skutkowych wywołanych impulsem monetarnym, prowadzący do zmian inflacji i produkcji Jest „czarną skrzynką” Zmiana stopy Zmiana inflacji procentowej Fazy transmisji monetarnej I Bank centralny II Rynek finansowy III Mikro IV Makro Zmiana stopy oprocentowanie Twoje decyzje Konsumpcja procentowej kredytów i zakupowe Inwestycje depozytów, Decyzje PKB rentowność PW, przedsiębiorców inflacja kursy akcji, kursy walut Zmiana podaży pieniądza dawnej, Szybka, czasem Decyzje na poziomie Najpierw PKB dziś tylko przy wyprzedzająca reakcja mikroekonomicznym w potem ceny niestandardowych rynku świetle nowych instrumentach warunków Mechanizm transmisji (Bank of England) Klasyczny kanał stopy procentowej Efekt substytucji Oprocentowanie depozytów↑ międzyokresowej Oszczędności S↑ Y (luka popytowa) oproc C↓ ↓ IR ↑ kredytów↑ (konsumpcja) Inflacja WIBOR↑ PKB↓ (mniej (stopa proc BC) rentowność I↓ π↓ PW↑ dodatnia lub (inwestycje) bardziej ujemna) Kanał kursu walutowego Bezpośredni kanał kursu walutowego π(imp) ↓ Y (luka popytowa) ExR↓ ↓ IR ↑ umocnieni Ex↓ Inflacj RExR↓ NX↓ PKB↓ (mniej (stopa proc BC) e waluty Im↑ a π↓ krajowej dodatnia lub bardziej ujemna) Pośredni kanał kursu walutowego 4,3 PLN/EUR --> 4,0 PLN/EUR Umocnienie waluty krajowej Kanał cen aktywów Y (luka popytowa) ↓ IR ↑ (mniej Inflacja PA (PS PH) ↓ W↓ C↓ PKB↓ (stopa proc BC) dodatnia lub π↓ bardziej ujemna) Y (luka popytowa) ↓ IR ↑ (mniej Inflacja PA (PS PH) ↓ Tq↓ I↓ PKB↓ (stopa proc BC) dodatnia lub π↓ bardziej ujemna) Jeśli IR↑ to ceny akcji↓? 1. Kost kredytu ↑ 𝑤𝑎𝑟𝑡𝑜ść 𝑓𝑖𝑟𝑚𝑦 𝑞 𝑇𝑜𝑏𝑖𝑛𝑎 = 2. Oproc. depozytu ↑ 𝑘𝑜𝑠𝑧𝑡 𝑜𝑑𝑡𝑤𝑜𝑟𝑧𝑒𝑛𝑖𝑎 𝑘𝑎𝑝𝑖𝑡𝑎ł𝑢 3. Model wyceny Kanały kredytowe Banki dobrze szacują ryzyko kredytowe i zdolność kredytową klientów Pewna grupa kredytobiorców jest uzależniona od kredytów bankowych Dostosowania za pośrednictwem bilansów i rezerw bankowych oraz wielkości podaży kredytów Kanały kredytowe Kanał kredytów 𝐼𝑅 ↑→ 𝑅𝐵 ↓→ 𝐿𝑠 ↓→ 𝐶, 𝐼 ↓→ 𝑌 ↓→ 𝜋 ↓ Kanał kapitałów bankowych 𝐼𝑅 ↑→ 𝑃𝐴 ↓→ 𝐴/𝐶𝑎𝑝 ↓→ 𝐿𝑠 ↓→ 𝐶, 𝐼 ↓→ 𝑌 ↓→ 𝜋 ↓ Kanał bilansowy 𝐼𝑅 ↑→ 𝑃𝐴 ↓→ 𝑁𝑆 ↑→ 𝐿𝑠 ↓→ 𝐶, 𝐼 ↓→ 𝑌 ↓→ 𝜋 ↓ Negatywna selekcja – gdy klient, produkt gorszy wypiera z rynku lepszego Kanał oczekiwań Ważny i zaniedbany Jak mierzyć, jak ująć w modelu? Działa bezpośrednio i pośrednio 𝜋𝑡 = 𝛼 ∗ 𝐸 𝜋𝑡+1 + 𝛽 ∗ 𝑦𝑡 + 𝜀𝑡 Banki centralne, analizując transmisję w okresach standardowego działania rynku oraz w szczególnych warunkach ZLB, nie modelują oczekiwań jako odrębnego kanału, ale wpływ oczekiwań na poszczególne kanały transmisji. Wpływ ten zależy m.in. od sposobu formułowania oczekiwań, stopnia ich zakotwiczenia, wiarygodności banku centralnego i umiejętności zarządzania nimi przez bank centralny. MTM (EBC) Polityka pieniężna Strategie polityki pieniężnej dr Hanna Kołodziejczyk Strategia polityki pieniężnej (1) sposób postępowania, jaki może stosować bank centralny dla osiągnięcia ostatecznych celów swojej polityki za pośrednictwem swoich instrumentów. Strategia w PP: plan wieloletni (2 i więcej lat) Dlaczego? opóźnienia  Strategie na różne okazje Inflacja π Czas t Strategia polityki pieniężnej połączenie funkcji reakcji na wydarzenia w gospodarce przyjętej przez władze monetarne oraz ich komunikacja z otoczeniem, której przedmiotem jest zarówno sama funkcja reakcji, jak i konkretne decyzje z zakresu polityki pieniężnej Funkcja reakcji: jakakolwiek reguła, sposób postępowania BC Kluczowy element strategii kotwica nominalna, tj. zmienna nominalna o wartości numerycznej, której osiągnięcie jest celem (pośrednim bądź finalnym) prowadzonej polityki pieniężnej. Co kotwiczy kotwica w polityce pieniężnej? Podział strategii PP TRADYCYJNE NOWOCZESNE Oparte na celach Wieloparametryczne pośrednich Liczba argumentów w Tylko cel pośredni Wiele argumentów decyzji Twarde Reguły Miękkie / brak Cel pośredni Kotwica nominalna Cel finalny / brak Dezinflacja, do lat 90tych, Stabilizacja inflacji, od lat Wykorzystanie w polityce z wyjątkami 90tych Podział strategii PP Oparte na celach pośrednich Wieloparametryczne Stop procentowych Bezpośredniego celu inflacyjnego Agregatów pieniężnych Celowania w poziom cen Kursu walutowego Celowania w poziom PKB Hybrydowa Eklektyczna Strategia triady celów Cele pośrednie Po co? Jakie? bank centralny nie ma bezpośredniego będące pod kontrolą banku centralnego wpływu na poziom cen i produkt bieżące informacje o rozwoju sytuacji w sposób przewidywalny związane z celem gospodarczej i inflacji nie są dostępne finalnym polityka pieniężna oddziałuje z opóźnieniami mierzalne dobrze opisywane przez dane statystyczne dostępne z niewielkim opóźnieniem mające związek z celami operacyjnymi Cele operacyjne Jakie? związane ściśle z celem pośrednim poddające się precyzyjnej kontroli nawet w układzie dziennym wielkości łatwo kwantyfikowalnych i obserwowalnych statystycznie można na nie oddziaływać za pomocą instrumentów polityki pieniężnej Triada celów – dane MFW (2014) 25 krajów prowadziło politykę pieniężną opartą o agregaty pieniężne 89 krajów – w oparciu o sztywny kurs walutowy Dlaczego strategie tradycyjne zostały zastąpione? Bo nastąpiła ewolucja strategii związana z: - Rozwojem teorii ekonomii - Zmianami na rynku finansowym i w gospodarce globalnej - Kluczową rolę zaczęły pełnić oczekiwania - Odrzucenie sztywnych reguł Ich skuteczność zmalała. Strategia wieloparametryczna TYLKO zagranica PRZYKŁADY surowce zmienne wyprzedzające 𝜋𝑡+4𝑄 PKB, luka popytowa rynek finansowy rynek pracy Strategia BCI : 7 zasad 1. instytucjonalne zobowiązanie do traktowania stabilności cen jako podstawowego celu polityki pieniężnej 2. oficjalne ogłoszenie wielkości liczbowej średniookresowego celu inflacyjnego, wielkość ta przyjmuje rolę kotwicy nominalnej 3. uzależnienie wykorzystania narzędzi polityki pieniężnej od szerokiego zakresu informacji o stanie gospodarki – patrzenie na wszystko 4. formułowanie przez bank centralny prognozy inflacyjnej, realizacja postulatu nastawienia polityki pieniężnej na przyszłość Strategia BCI : 7 zasad 5. przejrzystość realizowanej strategii, rozbudowana komunikacja ze społeczeństwem i rynkami w zakresie zamierzeń, celów oraz decyzji władz monetarnych 6. zwiększona odpowiedzialność banku centralnego wobec instytucji demokratycznych za realizację przyjętych celów 7. płynny kurs walutowy zwalniający bank centralny od zaangażowania w jego stabilizację Kraje stosujące BCI Strategia celowania w poziom cen BCI PLT (price level targeting) PLT Strategia eklektyczna i hybrydowa EKLEKTYCZNA HYBRYDOWA Wiele rożnych elementów, Wiadomo, co z czego złączone „byle jak” wzięto i jak połączono Strategia eklektyczna i hybrydowa EKLEKTYCZNA HYBRYDOWA Wiele celów, bez wskazania priorytetów Określone ramy strategiczne Łączy podejścia, ale wszystko jest klarownie Mniej przejrzysta zakomunikowane Cele mogą się zmieniać z okresu na okres, Zmiana postaw w czasie Brak kotwicy nominalnej Decyzje ad hoc, według potrzeb System Rezerwy Federalnej USA EBC (85% BCI+15% analiza podaży pieniądza) Strategia sztywna a elastyczna Reguły w polityce pieniężnej każdy ustalony z góry i zakomunikowany publicznie przez bank centralny sposób reakcji na określone wydarzenia polityka realizowania stałego, z góry przyjętego celu (reguła celu) lub sposobu jego realizacji (reguła instrumentu) oznacza neutralny (lub względnie neutralny) stosunek banku centralnego do tego, co dzieje się w gospodarce Reguły w polityce pieniężnej Silne Słabe Polityka Brak DYSKRECJONALNA (prowadzona ad hoc) Strategia a reguły w PP Strategia Triada celów BCI Eklektyczna Reguła Przewidywalność +++ ++ + Elastyczność + ++ +++ Prognozy inflacyjne Prognozy inflacyjne Dlaczego BC ich potrzebuje? 𝜋𝑡 = 𝛼 ∗ 𝑬 𝝅𝒕+𝟏 + 𝛽 ∗ 𝑦𝑡 + 𝜀𝑡 Definicja prognozy funkcja przeszłości, a jednocześnie sąd, czyli zdanie mające wartość logiczną o właściwościach: sformułowana z wykorzystaniem dorobku nauki, weryfikowalna empirycznie, co oznacza, że: sformułowanie prognozy jest precyzyjne, jest określony czas, w którym prognoza zostanie spełniona, niepewna, ale akceptowalna. Definicja prognozy gospodarczej wybór w ramach danego układu gospodarczego najbardziej prawdopodobnej drogi rozwoju zjawiska gospodarczego w nadchodzącym okresie na podstawie dotychczasowego rozwoju tego zjawiska Funkcje prognoz Wewnętrzne Zewnętrzne wspomaganie podjęcia decyzji; wpływ na oczekiwania walka z opóźnieniami (jeśli upubliczniona) Funkcje prognoz Wewnętrzne Zewnętrzne kotwiczenie oczekiwań inflacyjnych, także w przesłanka (nawet główna) podejmowania okresach krótkoterminowych odchyleń od decyzji celu inflacyjnego umożliwia stosowanie ataków wyjaśnienie decyzji podjętej przez komitet wyprzedzających i podejmowanie decyzji w monetarny warunkach opóźnień stwarza ramy do dyskusji komitetu wpływ na przejrzystość i odpowiedzialność monetarnego polityki ułatwia wprowadzenie nowych członków gremium w sposób prowadzenia dyskusji Celowanie w prognozę  Miękka reguła (bo BCI)  Integracja wielu informacji  Cechy dobrego celu pośredniego  Narzędzie komunikacji  Rodzaje prognoz inflacji Kryterium: założenie co do stóp proc. w horyzoncie prognozy Bliższa rzeczywistości ale trudna Inaczej: PROJEKCJA Prognoza warunkowa Prognoza bezwarunkowa (stopy BC stałe w horyzoncie (stopy endogeniczne, podlegają prognozy) prognozie wraz z inflacją)  Horyzont transmisji monetarnej Początek 5 7 prognozy Jak podjąć decyzję na podstawie prognozy? centralna znajduje się: Jeśli w horyzoncie transmisji ścieżka Ponad celem inflacyjnym to podnieś stopy proc. W celu inflacyjnym lub bardzo blisko to nie zmieniaj stóp proc. Poniżej celu inflacyjnego to obniż stopy proc.  Polityka pieniężna Jakościowe aspekty prowadzenia polityki pieniężnej dr Hanna Kołodziejczyk Jakościowe aspekty PP Inaczej instytucjonalne podstawy PP Umożliwiają generowanie pośrednich impulsów PP lub wzmacniają działanie impulsów bezpośrednich Obejmują: Niezależność Wiarygodność Przejrzystość Odpowiedzialność demokratyczną BC Przesłanki Teoria racjonalnych oczekiwań Zasady demokracji Zwrócenie uwagi na znaczenie procesów społecznych i psychologicznych w kształtowaniu procesów gospodarczych Wszystkie aspekty jakościowe są trudne do kwantyfikacji i oceny! Niezależność BC – definicja Niezależność BC oznacza, że rząd nie ma wiążącego wpływu na decyzje BC, a władza ustawodawcza nie może ingerować w prowadzenie bieżącej PP Niezależność BC odzwierciedlona jest w przepisach prawa Niezależność BC – przesłanki wprowadzenia i realizacja w praktyce Podstawowymi przyczynami nacisku na zapewnienie BC wystarczającej niezależności są: Skrzywienie inflacyjne – BC może czasowo akceptować nieco wyższą inflację by stabilizować inne zmienne ekonomiczne Niespójność PP w czasie – decyzje raz podjęte po pewnym czasie przestają być optymalne Konieczność zmniejszenia nacisków politycznych na BC Niezależność de iure a de facto Niezależność BC – płaszczyzny cz. 1 Niezależność instytucjonalna – bank centralny jest osobą prawną, na której działalność na mocy przepisów prawa rząd oraz instytucje pozarządowe nie mogą wywierać wpływu; autonomia banku centralnego Niezależność personalna – istnienie z góry określonego przepisami prawa sposobu mianowania członków organów decyzyjnych BC, długości ich kadencji oraz niemożności ich odwołania z innych powodów niż wymienione w prawie; odpowiednie wynagrodzenia tych osób oraz zakaz sprawowania innych funkcji w okresie kadencji są również elementem niezależności personalnej Niezależność BC – płaszczyzny cz. 2 Niezależność operacyjna – BC ma swobodę wyboru instrumentów służących osiągnięciu wyznaczonych celów, ma swobodę kształtowania i realizacji PP Niezależność finansowa – BC samodzielnie zaopatruje się w środki niezbędne do prawidłowego wypełniania zadań; rząd i parlament nie wpływają na finanse BC Dlaczego niezależność BC jest ważna? Niższa inflacja (m.in. poprzez ograniczenie problemu dynamicznej niespójności i skrzywienia inflacyjnego) Większa wiarygodność PP (BC może skupić się na swoich celu) Mniejsza zmienność poziomu inflacji Ograniczając inflację stymuluje wzrost gospodarczy w długim okresie Jak mierzyć niezależność? Indeksy niezależności (np. A. Cukiermanna) Szczegółowe definicje wskazują zakresy, w których władze monetarne muszą być niezależne od innych organów. Indeksy przyznają punkty za realizację niezależności w tych obszarach Miernik niezależności V. Grilli et al. Wiarygodność BC BC jest wiarygodny, gdy robi to, co zapowiedział (w tym realizuje swoje cele, nawet w niesprzyjających warunkach) oraz przekonuje uczestników rynku, że zrealizuje swoje deklaracje Dlaczego wiarygodność BC jest ważna? Mniejsze koszty dezinflacji Łatwiejsze utrzymanie stabilnego poziomu cen Redukcja problemów niespójności w czasie PP i skrzywienia inflacyjnego Jak mierzyć wiarygodność? Zgodność inflacji z celem inflacyjnym Zgodność oczekiwań z celem inflacyjnym Pomiar indeksowy (indeks Mackiewicz-Łyziak) oceniający różne aspekty wpływające na wiarygodność Przejrzystość PP Zakres ujawnienia informacji dotyczących istotnych kwestii polityki pieniężnej; w aspekcie behawioralnym przejrzystość PP odnosi się również do zrozumienia przekazywanych informacji przez ich odbiorców Dlaczego przejrzystość jest ważna? Przyczynia się do budowania reputacji banku centralnego i redukcji skrzywienia inflacyjnego Zwiększa elastyczność PP Zwiększa odpowiedzialność demokratyczną PP Umożliwia zrozumienie PP i poprawne formułowanie prognoz oraz długoterminowych decyzji Jak mierzyć przejrzystość? W odniesieniu do zakresu ujawnianych informacji: indeks Eijffingera-Geraats Aspekt behawioralny: Wpływ informacji na ceny Odpowiedzialność demokratyczna BC Odpowiedzialność przed wyższą instancją za realizację celu Szerzej: istnienie mechanizmu umożliwiającego wybranym reprezentantom społeczeństwa korektę decyzji BC w szczególnych okolicznościach Jeżeli BC ma zapewnioną niezależność, musi być egzekwowana od niego również odpowiedzialność demokratyczna Odpowiedzialność demokratyczna - realizacja Odpowiedzialność ex ante – informacja o celach i zamierzeniach Odpowiedzialność ex post – rozliczanie w formie informowania władzy ustawodawczej o dokonaniach Poza wyjątkami (Nowa Zelandia) nie daje możliwości bezpośredniego ukarania bankiera centralnego Sposób pomiaru: indeksy odpowiedzialności demokratycznej Polityka pieniężna Instrumenty polityki pieniężnej dr Hanna Kołodziejczyk Definicja Narzędzia (instrumenty), za pomocą których bank centralny realizuje swoje funkcje Dobór instrumentów zależy od: Stadium rozwoju rynku finansowego Strategii i celu banku centralnego Fazy cyklu koniunkturalnego Konkretnej sytuacji gospodarczej Klasyfikacja narzędzi polityki pieniężnej Cechy współczesnych instrumentów BC Rynkowe (pośrednie) Połączenie elementów kontroli ilościowej i jakościowej Działające ogólnie Ale są wyjątki…. Klasyczna triada instrumentów Rezerwa obowiązkowa Operacje Operacje otwartego depozytowo- rynku kredytowe Cel wykorzystania klasycznej triady Realizacja polityki stopy procentowej na płaszczyźnie makroekonomicznej Wpływ na długoterminowe stopy procentowe, a przez nie na inflację Funkcje poszczególnych instrumentów Instrument Funkcje Rezerwa Stabilizowanie stóp rynkowych: ułatwia zarządzanie płynnością obowiązkowa Operacje Stabilizowanie stóp rynkowych: depozytowo- - wyznaczanie korytarza wahań stóp kredytowe - „zawory bezpieczeństwa” Sterowanie poziomem stóp rynkowych: bezpośrednie Operacje wyznaczanie docelowej stopy otwartego rynku Stabilizowanie stóp rynkowych: regulowanie płynności banków. Rezerwa obowiązkowa Odsetek bilansowych zwrotnych zobowiązań (bieżących i terminowych) banków wobec sektora niefinansowego, który musi zostać odprowadzony i utrzymywany w postaci środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach w banku centralnym (rzadziej w postaci innych, ściśle określonych aktywów, jak np. gotówka w kasach banków czy pewne rodzaje papierów wartościowych) RO dla sektora bankowego: PARAPODATEK!!! Funkcje rezerwy obowiązkowej Stabilizowanie stóp rynkowych Absorpcja płynności Renta mennicza Stabilizowanie stóp rynkowych Następuje jeżeli system rezerwy obowiązkowej jest: Opóźniony uśredniony Okres naliczania i utrzymywania RO Okres naliczania Okres utrzymywania Wyznaczany dla celów Czas, przez który RO statystycznych; aby wyznaczyć i skalkulowana dla okresu podsumować depozyty naliczania musi być utrzymana podlegające RO na rachunku w BC Opóźnienie RO Uśrednienie RO Banki w okresie utrzymywania rezerwy mają możliwość swobodnego wykorzystywania środków rezerwy do rozliczeń z innymi podmiotami Z obowiązku utrzymywania RO rozliczają się średnio w okresie utrzymywania Problem ultimo Silne wahania stopy O/N w ostatnim dniu utrzymywania rezerwy określa się mianem problemu ultimo Problem ultimo cd. Operacja depozytowo-kredytowe Operacja depozytowa Operacja kredytowa BK składa depozyt O/N w banku BK pożycza pod zastaw PW środki z BC centralnym (tzw. Kredyt ostatniej instancji) Inne nazwy: operacje na koniec dnia, standing facilities, operacje automatyczne, discount window Kilka cech ODK: Przeprowadzane z inicjatywy banków komercyjnych – bank centralny oferuje stały dostęp do z góry ogłoszonej stopie procentowej Zazwyczaj termin overnight (O/N) Funkcje Ich oprocentowanie wyznacza korytarz wahań stóp procentowych rynku międzybankowego Stanowią zawory płynności systemu bankowego Operacja kredytowa jest zabezpieczona BC udziela kredytu pod zastaw papierów wartościowych Im szerszy wachlarz PW tym łatwiej o kredyt Haircut – redukcja w wycenie PW Operacje otwartego rynku – najważniejszy instrument Zakup i sprzedaż przez bank centralny papierów wartościowych dopuszczonych do tych operacji Szerzej: wykorzystanie innych niż PW instrumentów: swapów walutowych, depozytów w banku centralnym Cechy OOR Inicjatywa po stronie banku centralnego Transakcje na warunkach rynkowych Elastyczny instrument Efekt bezpośredni (cenowy) i pośredni (ilościowy) Funkcje OOR Wpływ na poziom stóp procentowych rynku międzybankowego, skąd impuls monetarny rozpoczyna proces transmisji Zarządzanie płynnością sektora bankowego Nadpłynność lub niedobór płynności strukturalny lub operacyjny W Polsce strukturalna nadpłynność sektora bankowego Elastyczność OOR – rodzaje OOR Z punktu widzenia Kupno PW Sprzedaż PW BC warunkowa Warunkowe kupno – Warunkowa sprzedaż – repo reverse repo bezwarunko Bezwarunkowa sprzedaż lub Bezwarunkowe kupno – emisja PW – wa outright purchase outright sale Efekt operacji Zasilenie sektora Obniżenie Kupno PW bankowego w rynkowych stóp płynność procentowych Absorpcja Podwyższenie Sprzedaż PW płynności sektora rynkowych stóp bankowego procentowych  Wyznacznik W sytuacji Podstawowe prowadzonej standardowej polityki pieniężnej Rodzaje OOR dostrajające W sytuacji niestandardowej strukturalne Podstawowe operacje Stopa procentowa OOR Kraj / obszar operacja stanowiąca wyznacznik prowadzonej polityki Outright sale - emisja 7-dniowych Stopa referencyjna wyznacza Polska bonów pieniężnych NBP rentowność bonów Stopa MRO (Main Refinancing Strefa euro Operacja repo Operations) wyznacza rentowność operacji repo Celem operacyjnym polityki pieniężnej jest dążenie do kształtowania stawki POLONIA w pobliżu stopy referencyjnej NBP Niestandardowe instrumenty BC Oddziałują na rynek finansowy oraz gospodarkę z pominięciem kanału krótkookresowej stopy procentowej w sytuacji niesprawności mechanizmu transmisji Problem niskich stóp procentowych (zero lower bound problem) Polityka stóp Polityka procentowych bilansowa Rodzaje instrumentów nadzwyczajnych Poluzowanie ilościowe Quantitative easing Poluzowanie Polityka bilansowa kredytowe Credit easing Poluzowanie Instrumenty jakościowe nadzwyczajne Qualitative easing Komunikacja Forward guidance Konsekwencje poluzowania ilościowego Koszty Wypaczenie Efekty Zmiana finansowe dla mechanizmu asymetrii bilansu BC BC rynkowego informacji Różna Wiarygodność Strategia skuteczność BC wyjścia programów