Konwersatorium 1 Polityki innowacyjne na świecie PDF

Polityki innowacyjne na świecie Konwersatorium 1 DEFINICJA I RODZA JE INNOWACJI. SPOSOBY POMIARU INNOWACYJNOŚCI dr Aleksandra Szarek-Piaskowska dr Aleksandra Szarek-Piaskowska Katedra Globalnych Współzależności Gospodarczych Email: [email protected] K...

Polityki innowacyjne na świecie Konwersatorium 1 DEFINICJA I RODZA JE INNOWACJI. SPOSOBY POMIARU INNOWACYJNOŚCI dr Aleksandra Szarek-Piaskowska dr Aleksandra Szarek-Piaskowska Katedra Globalnych Współzależności Gospodarczych Email: [email protected] Konsultacje: środy w godz. 14.00-15.00 w „Jajku” w bud. G.  Informacje ogólne Elementy oceny końcowej: – 50% egzamin testowy (50 pytań =50 pkt), – 25% referat przygotowywany w grupach na ćwiczeniach (25 pkt), – 5% prezentacja referatu (5 pkt), – 20% aktywność na zajęciach (20 pkt, z czego 5 pkt na ćwiczeniach, a 15 pkt na konwersatoriach). Podstawowa literatura: M. Weresa, Polityka innowacyjna. Nowe tendencje w teorii i praktyce, PWN, Warszawa 2022, wyd. II. www.sgh.waw.pl  Plan zajęć 1. Definicja innowacji 2. Rodzaje innowacji 3. Innowacyjność gospodarki 4. Modele innowacji 5. Sposoby pomiaru innowacyjności www.sgh.waw.pl Definicja innowacji Co to jest innowacja? www.sgh.waw.pl  Definicja innowacji Innowacja (łac. innovare – odnawiać) – wprowadzenie czegoś nowego; rzecz nowo wprowadzona. Innowacja polega na wprowadzeniu czegoś nowego, czyli zmian jakościowych. Jakie są przykłady innowacji? www.sgh.waw.pl Definicja innowacji Innowacja =(?) Wynalazek www.sgh.waw.pl  Definicja innowacji Innowacja – wynalazek mający zastosowanie w praktyce. Definicja innowacji w świetle teorii: Schumpeter – akcentował związek innowacji z kreatywnością i procesami tzw. twórczej destrukcji, polegającymi na niszczeniu istniejących rozwiązań i struktur oraz zastępowaniu ich nowymi, bardziej doskonałymi. Drucker – wskazał przedsiębiorczość jako warunek niezbędny do powstania innowacji. Rogers – innowacja to pomysł, działanie lub przedmiot uznany za nowy i zastosowany przez użytkownika. Kuznets – kryterium działalności innowacyjnej jest oryginalność i unikatowość nowego rozwiązania, czego wyrazem jest uzyskanie ochrony patentowej. www.sgh.waw.pl  Definicja innowacji OECD (podręcznik z Oslo) - innowacja to nowy lub ulepszony produkt lub proces (lub ich połączenie), który różni się znacząco od poprzednich produktów lub procesów danej jednostki i który został udostępniony potencjalnym użytkownikom (produkt) lub wprowadzony do użytku przez jednostkę (proces). Innowacje mogą być na skalę świata, kraju czy przedsiębiorstwa. Co nie jest innowacją? www.sgh.waw.pl  Definicja innowacji Innowacją nie są np.: – rutynowe zmiany lub aktualizacje, np. aktualizacje oprogramowania, – naprawianie błędów, np. w konstrukcji, – proste zastąpienie lub powiększenie kapitału, np. zakup praktycznie identycznej maszyny, – zmiany estetyczne w produktach (np. koloru, kształtu), – produkcja na zamówienie, – serwisowanie, badanie jakości, utrzymywanie produktów, usług i procesów, – reklamowana koncepcja, prototyp lub model produktu, – działalność nowopowstałych przedsiębiorstw. www.sgh.waw.pl  Definicja innowacji Innowacja (wg Schumpetera) – nowa kombinacja środków produkcji, czego przejawem może być: – wprowadzenie nowych, nieznanych wcześniej konsumentom towarów na rynek, – wprowadzenie nowych metod produkcji, – otwarcie nowego rynku dla danej gałęzi, – zdobycie nowych źródeł zasobów lub zastosowanie nowych metod rozszerzenia podaży zasobów już istniejących, – zastosowanie nowych sposobów organizacji przemysłu (np. monopolizacja branży). www.sgh.waw.pl  Fazy innowacyjności Odkrycie nowych Naśladownictwo Komercjalizacja dóbr i sposobów innowatora przez nowości wytwarzania innych (wprowadzenie na (wynalezienie (upowszechnienie i rynek) czegoś nowego) dyfuzja innowacji) www.sgh.waw.pl  Rodzaje innowacji (wg OECD) Innowacje produktowe - to nowy lub ulepszony Innowacje procesu biznesowego - to nowy lub wyrób lub usługa, które różnią się znacząco od ulepszony proces biznesowy dla jednej lub wielu dotychczasowych wyrobów lub usług funkcji biznesowych, który różni się znacząco od przedsiębiorstwa i które zostały wprowadzone dotychczasowych procesów biznesowych na rynek. Muszą one zapewniać znaczące przedsiębiorstwa i który został wprowadzony do ulepszenie jednej lub kilku właściwości lub użytku przez przedsiębiorstwo. specyfikacji działania. Należy tu uwzględnić Proces biznesowy obejmuje podstawową funkcję dodawanie nowych funkcji lub ulepszeń do przedsiębiorstwa polegającą na produkcji istniejących funkcji lub użyteczności dla wyrobów i usług oraz funkcje wspierające, takie użytkownika. jak: Innowacja produktowa musi zostać – dystrybucja i logistyka, udostępniona potencjalnym użytkownikom, – marketing, sprzedaż i usługi lecz nie ma wymogu, aby generowała ona posprzedażowe, sprzedaż. – systemy informacyjno-komunikacyjne, – funkcje administracyjne i zarządcze – rozwój produktów i procesów biznesowych. www.sgh.waw.pl  Rodzaje innowacji wg unikatowości wiedzy Innowacje przełomowe (radykalne, Innowacje modernizacyjno- kreatywne, ang. radical innovations) – adaptacyjne (imitacyjno-adaptacyjne, do ich powstania wykorzystywana jest ang. incremental innovations) – bazują nowa wiedza, nieznana wcześniej w na wiedzy już wcześniej znanej organizacji, a ich wprowadzenie pracownikom organizacji i stanowią często wiąże się z całkowitą zmianą wszystkie mniejsze i większe ulepszenia procesu produkcji lub systemu istniejących już produktów czy zarządzania. procesów. Polegają na wprowadzeniu całkowicie Są łatwiejsze do wprowadzenia i wiążą nowego produktu lub procesu i się z mniejszym ryzykiem. obarczone są dużym ryzykiem. www.sgh.waw.pl  Rodzaje innowacji wg typu źródła Innowacje tworzone przez przedsiębiorców (tradycyjne). Innowacje wynikające ze współpracy z użytkownikami (ang. user-driven innovations) – rola konsumenta: – dostarczania informacji i nowych pomysłów producentowi, – współdziałanie z producentem w procesie tworzenia innowacji, – wynalezienie nowego produktu. www.sgh.waw.pl  Rodzaje innowacji ze względu na źródło wiedzy Innowacje otwarte (ang. open Innowacje zamknięte (ang. closed innovations) innovations) Przedsiębiorstwa pozyskują i Przedsiębiorstwa tworzą, wykorzystują zewnętrzną i rozwijają i wdrażają tylko własne własną wiedzę do działalności pomysły. innowacyjnej. Przedsiębiorstwa wykorzystują Przedsiębiorstwa wdrażają tylko wewnętrzne zasoby. również pomysły pozyskane z otoczenia firmy. Przedsiębiorstwa korzystają z zewnętrznych zasobów. www.sgh.waw.pl  Rodzaje innowacji dot. nierówności społecznych i dochodowych Innowacje powstające z przeznaczeniem dla użytkowników, którzy są wyłączeni z nowości z różnych powodów. Innowacje zapobiegające wykluczeniu społecznemu (ang. inclusive innovations) – innowacje, które mają cele społeczne i środowiskowe oraz kontekst lokalny. Innowacje oszczędne (ang. frugal innovations) – nowe lub znacząco ulepszone towary, usługi, procesy lub metody marketingowe i organizacyjne, które mają na celu zminimalizowanie zużycia materiałów i środków finansowych w ramach całego łańcucha wartości, aby zmniejszyć koszty produkcji i eksploatacji danego produktu. Oznacza to zwykle wytwarzanie tańszej i uproszczonej wersji nowego produktu przeznaczonej dla ubogiej ludności. To nie tylko tańsze, ale często lepsze rozwiązanie niż ich pierwowzór, np. samochód Tata Nano w Indiach, kieszonkowy elektrokardiograf w Indiach. Innowacje przeznaczone dla ubogiej ludności = innowacje Gandhiego. www.sgh.waw.pl  Rodzaje innowacji Innowacje ekologiczne (ekoinnowacje): – Nowe rozwiązania, które mają na celu oszczędne i odpowiedzialne wykorzystanie surowców naturalnych oraz zmniejszenie negatywnych skutków dla środowiska naturalnego, wywołanych działalnością człowieka. – Nowe rozwiązania, które sprzyjają realizacji celów zrównoważonego rozwoju dzięki zmniejszeniu negatywnego oddziaływania na środowisko lub lepszemu wykorzystaniu zasobów naturalnych. Innowacje cyfrowe – innowacje w procesach biznesowych albo produktowych polegające na zastosowaniu technologii informacyjno – komunikacyjnych. www.sgh.waw.pl  Innowacyjność gospodarki Czy pojęcie innowacyjności jest tożsame z pojęciem innowacji? www.sgh.waw.pl  Innowacyjność gospodarki Innowacyjność – zdolność przedsiębiorstwa bądź organizacji do poszukiwania i wprowadzania na rynek nowych rozwiązań. Jakie czynniki wewnętrzne i zewnętrzne sprzyjają rozwojowi innowacyjności w organizacji? Innowacyjność gospodarki: ex ante: zdolność danej gospodarki do tworzenia i wdrażania innowacji (możliwość opracowania nowych rozwiązań), ex post: łączny efekt działalności innowacyjnej przedsiębiorstw i innych podmiotów funkcjonujących w danej gospodarce w analizowanym okresie. Luka technologiczna – wynika z różnic, jakie istnieją pomiędzy krajami w zakresie ich zdolności do tworzenia nowych technologii, stąd w gospodarce światowej ukształtował się podział na kraje innowatorów i imitatorów. Luka innowacyjna www.sgh.waw.pl  Innowacyjność – co o niej decyduje? Różne rodzaje wiedzy (np. wiedza ogólna, techniczna, ekonomiczna) i nakłady ponoszone na jej rozwój. Kapitał ludzki (zasoby kadry naukowo-badawczej i produkcyjnej), kreatywność i podatność na wprowadzanie innowacji, w tym skłonność do ryzyka. Stosowane techniki wytwarzania. Powiązania nauki z gospodarką, umożliwiające efektywny transfer osiągnięć badawczych do sfery produkcyjnej. Międzynarodowa współpraca naukowa, produkcyjna, handlowa między podmiotami gospodarki światowej, która ma znaczenie dla upowszechnienia innowacji. www.sgh.waw.pl  Modele innowacji Źródła innowacji Popytowe Podażowe www.sgh.waw.pl Jakie mamy podażowe i popytowe źródła innowacji?  Modele innowacji – model liniowy podażowy Model liniowy podażowy (zwany modelem tłoczenia ang. technology push): Wywodzi się z koncepcji innowacji Josepha Schumpetera. I generacja procesów innowacyjnych (lata 1950-1965). Źródłem innowacji jest źródło zewnętrzne w stosunku do firmy – wyniki prac naukowo-badawczych prowadzonych na uniwersytetach i w jednostkach naukowych, które dostrzeżone przez przedsiębiorcę mogą zaowocować innowacją. Niektóre fazy wyodrębnione w modelu mogą się łączyć ze sobą a inne występować oddzielnie. Podstawowe fazy modelu: badania podstawowe → badania stosowane → prace rozwojowe → produkcja (innowacja) → dyfuzja innowacji. www.sgh.waw.pl  Modele innowacji – model liniowy podażowy Badania Projektowanie Produkcja Marketing i Badania stosowane i i prace podstawowe prace (innowacja) sprzedaż operacyjne rozwojowe M. Weresa, Polityka innowacyjna. Nowe tendencje w teorii i praktyce, PWN, Warszawa 2022, s. 31. www.sgh.waw.pl  Modele innowacji – model podażowy Czynniki podażowe, które wpływają na innowacje: Zdolność technologiczna gospodarki (zaawansowanie technologiczne produkcji, wielkość i kwalifikacje zasobów ludzkich, nakłady na B+R), Struktura podaży (system przedsiębiorstw – ich liczba i charakterystyka, warunki konkurencji, bariery wyjścia i wejścia). www.sgh.waw.pl  Modele innowacji – model popytowy Model popytowy (model „ciągnienia” przez popyt, ang. demand pull): Nawiązuje do koncepcji Jacoba Schmooklera. II generacja procesów innowacyjnych (od połowy lat 60. do wczesnych lat 70. XX w.). Nowe produkty powstają w odpowiedzi na zmiany popytu związane ze zmiennością preferencji konsumentów i ich dochodów (tzn. „potrzeba jest matką wynalazków”). Jednostki badawcze w odpowiedzi na popyt poszukują nowych rozwiązań, prace badawcze prowadzone są wielotorowo, jednocześnie w wielu konkurujących ze sobą laboratoriach. Występują sprzężenia zwrotne między innowacją a popytem (popytowe instrumenty polityki innowacyjnej); efekt mnożnika. www.sgh.waw.pl  Modele innowacji – model popytowy Egzogeniczna nauka Potencjalny Marketing i Popyt Inwencja Innowacja Produkcja rynek sprzedaż Sprzężenia zwrotne Silny wpływ Słaby wpływ M. Weresa, Polityka innowacyjna. Nowe tendencje w teorii i praktyce, PWN, Warszawa 2022, s. 33. www.sgh.waw.pl  Modele innowacji – model popytowy Czynniki, które wpływają na popyt: wielkość rynku produktu i jego substytutów, tempo zmian popytu, zdolność nabywców do zaakceptowania produktu o większym zaawansowaniu technologicznym, elastyczność przyzwyczajeń konsumentów, tempo przepływu informacji o nowych produktach i potrzebach konsumentów. www.sgh.waw.pl  Modele innowacji Model sprzężeniowy interaktywny: III generacja modeli interaktywnych (lata 1970-1985). Model bazujący na interakcjach rynku i nauki. Kluczowe znaczenie sprzężeń zwrotnych, za pomocą których informacje są przekazywane pomiędzy podmiotami zaangażowanymi w procesy innowacyjne. Model sprzężeniowy łańcuchowy (ang. chain-linked model): III generacja modeli interaktywnych (lata 1970-1985). Innowacje są wynikiem pięciu różnych ścieżek powiązań (centralny łańcuch innowacji, nieustanny proces sprzężeń zwrotnych, wpływ nauki i jej osiągnięć na innowacje, oddziaływanie nowych odkryć naukowych, informacja zwrotna, jaka dociera ze świata nauki z gospodarki, w momencie gdy innowacja trafiła na rynek). www.sgh.waw.pl  Modele innowacji Model zintegrowany: IV generacja procesów innowacyjnych (lata 80. i 90. XX w.). Kluczowe wewnętrzne i zewnętrzne powiązania wszystkich faz procesu innowacyjnego, które odbywają się w ramach wyłonionego w przedsiębiorstwie zespołu projektowego (integracja działań i współpraca różnych działów firmy i jej dostawców). Duże znaczenie sprzężeń zwrotnych. Model sieciowy (ang. network model): V generacja procesów innowacyjnych (lata 90. XX w. i XXI w.). Model bazujący na interakcjach (rzeczywistych i wirtualnych). Rosnąca rola współpracy między różnymi organizacjami i podmiotami. Najważniejsze ogniwo – procesy uczenia się (przepływ wiedzy wewnątrz firmy i uczenie się od dostawców, konkurentów, partnerów, itp.). www.sgh.waw.pl  Modele innowacji Model innowacji otwartych: Od początku XXI w. Założenie: sukces w działalności innowacyjnej zależy od umiejętnego pozyskiwania, zintegrowania i wykorzystania wiedzy własnej przedsiębiorstwa i wiedzy zewnętrznej. Połączenie wielu strumieni wiedzy i kompetencji pochodzących z różnorodnych źródeł. Model systemów innowacji: Od połowy lat 80., lata 90. XX w. i XXI w. Kluczowe znaczenie interakcji między nauką, przedsiębiorstwami a administracją. Instytucje jako czynnik kształtujący innowacyjność. Aktywna rola polityki państwa. www.sgh.waw.pl  Modele innowacji – model potrójnej helisy Model potrójnej helisy (potrójnej spirali, ang. triple helix model): Etzkowitz, Leydesdorff, lata 90. XX w. Wskazuje na ścisłą współzależność między nauką, przemysłem a administracją. Przemysł Nauka Administracja www.sgh.waw.pl  Sposoby pomiaru innowacyjności Mierniki ilościowe (dane statystyczne), np.: – liczba patentów, – liczba sprzedanych licencji, – liczba uzyskanych stopni naukowych, – liczba pracowników z wyższym wykształceniem, – wydatki na B+R – bieżące i kapitałowe, – zatrudnienie w branżach wysokiej techniki w przemyśle i usługach. Mierniki jakościowe (ankiety, wywiady), np.: – jakość produktów, – poziom technologii, – jakość szkoleń dla personelu, – formy współpracy z innymi podmiotami, – rodzaj wprowadzonych innowacji. www.sgh.waw.pl  Sposoby pomiaru innowacyjności Global Innovation Index 2024 – temat przewodni: społeczna przedsiębiorczość. Proszę zapoznać się z rankingiem, sprawdzić i omówić pozycję następujących państw w rankingu (miejsce, mocne i słabe strony, itp.) (https://www.wipo.int/gii-ranking/en/): Polska, Hiszpania, Szwajcaria, Szwecja, Chiny, Korea Płd. USA. www.sgh.waw.pl dr Aleksandra Szarek-Piaskowska Katedra Globalnych Współzależności Gospodarczych Email: [email protected] Konsultacje: środa w godz. 14.00-15.00 w „Jajku” w bud. G.